WYROK SĄDU APELACYJNEGO W BIAŁYMSTOKU z dnia 17

WYROK SĄDU APELACYJNEGO W BIAŁYMSTOKU
z dnia 17 czerwca 2008r. Sygn.akt III AUa 509/08
Art. 199 § 1 pkt 2 kpc daje podstawę do odrzucenia odwołania tylko wówczas, gdy zostało ono wniesione
od decyzji wcześniej zaskarżonej odwołaniem, które zostało już prawomocnym wyrokiem oddalone,
odwołanie od nowej decyzji podlega merytorycznemu rozpoznaniu zgodnie z zasadą przewidzianą w art.
83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.Nr 137 poz. 887
ze zm.)
Przewodniczący
: SSA Maria Jolanta Kazberuk (spr.)
Sędziowie
: SA Tomasz Kajewski
: SA Barbara Orechwa-Zawadzka
Sąd Apelacyjny - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych po rozpoznaniu w dniu 17 czerwca 2008 r. w Białymstoku sprawy z wniosku Janiny P. przeciwko
Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B. o emeryturę na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych Oddziału w B. od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w B. V
Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 marca 2008 r. sygn. akt V U 2306/07 oddala apelację.
Uzasadnienie
Decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział Wojewódzki w B. z dnia 04 XI 2007r. odmówiono
Janinie P. prawa do emerytury. Organ rentowy uznał, że wnioskodawczyni nie spełnia warunków z art. 29 ustawy
z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. 2004r. Nr 9 p. 353 ze zm.), albowiem nie udowodniła 30letniego okresu składkowego i nieskładkowego.
Organ rentowy nie uznał okresu pracy w gospodarstwie rolnym od 01.08.1966r. do 09.04.1971r.
W odwołaniu od powyższej decyzji Janina P. domagała się jej zmiany i uznania pracy w gospodarstwie
rolnym.
Wyrokiem Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w B. z dnia 14.03.2008r. zmieniono
zaskarżoną opinię i zaliczono Janinie P. z okresu pracy w gospodarstwie rolnym od 01.08.1966r. do 09.04.1971r.
okres tej pracy w zakresie niezbędnym i przyznano emeryturę od 16.10.2007r.
Sąd Okręgowy w uzasadnieniu swego rozstrzygnięcia odnosił się do rozstrzygnięcia w sprawie VU
2153/05 i ocenił stan istniejący w chwili złożenia wniosku o emeryturę w dniu 16.10.2007r. i uznał, że wobec
doręczenia przez wnioskodawczynię do przedawnionego wniosku, świadectwa pracy z 30.09.2007r.
(dotyczącego okresu zatrudnienia od 01.03.2007r. do 30.09.2007r.) nie zachodzą okoliczności objęte powagą
rzeczy osądzonej w sprawie VU 2153/05. Ponadto Sąd Okręgowy podkreślił, że w sprawie VU 2153/05 Sąd nie
rozstrzygał o okresie pracy wnioskodawczyni w gospodarstwie rolnym.
Rozpoznając merytorycznie niniejszą sprawę Sąd Okręgowy przywołał treść art. 29 w zw. z art. 46 ustawy
emerytalnej w porównaniu z treścią art. 10 ust. 1 pkt. 3 i uznał zgodnie z przyjętą praktyką orzeczniczą, że
wnioskodawczyni może wszelakimi dostępnymi środkami dowodowymi udowadniać fakt i czasokres pracy w
gospodarstwie rolnym rodziców.
Mając na uwadze wyjaśnienia Janiny P. oraz zeznania zgłoszonych świadków Sąd Okręgowy uznał, że
wnioskodawczyni wykazała niezbędny do emerytury okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców, a tym
samym, że spełnia wszystkie warunki z art. 29 ustawy emerytalnej i zgodnie z art. 47714 § 2 kpc orzekł jak w
sentencji.
Apelację od powyższego wyroku wniósł organ rentowy
Zaskarżając wyrok w całości zarzucił:
nieważność postępowania polegającą na tym, iż Sąd rozpoznawał sprawę w sytuacji, gdy o to samo roszczenie
miedzy tymi samymi stronami toczyła się sprawa i została prawomocnie rozstrzygnięta.
Wskazując na powyższe wnosił o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i odrzucenie odwołania.
Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:
Apelacja nie jest zasadna.
Nie jest uzasadniony zarzut naruszenia art. 199 § 1 pkt 2 kpc. Przepis ten stanowi, że Sąd odrzuci
pozew, jeśli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest w toku albo została już
prawomocnie osądzona. Skarżący twierdzi, że naruszenie przez Sąd tego przepisu polegało na tym, że w
przedmiotowej sprawie zachodziła przesłanka powagi rzeczy osądzonej, tymczasem Sądy obu instancji orzekły
merytorycznie w sprawie o tym samym przedmiocie i pomiędzy tymi samymi stronami. Wcześniejszym
orzeczeniem Sądu, które według skarżącego rozstrzygało sprawę w tym samym przedmiocie i między tymi
samymi stronami, miał być prawomocny wyrok Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w B.
z dnia 29.11.2005r.
Zarzut ten jest całkowicie bezpodstawny. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę, że powyższy wyrok
został wydany przed wydaniem przez organ rentowy decyzji 7.11.2007r. będącej przedmiotem sądowej kontroli i
prawnej oceny co do jej legalności i prawidłowości w niniejszej sprawie. Oznacza to, że decyzja organu
rentowego z 7.11.2007r. nie była – bo nie mogła być - przedmiotem sprawy VU 2153/05. Ponadto art. 199 § 1 pkt.
2 kpc daje podstawę do odrzucenia odwołania tylko wówczas, gdy zostało ono wniesione od decyzji wcześniej
zaskarżonej odwołaniem, które zostało już prawomocnym wyrokiem oddalone. Natomiast odwołanie od nowej
decyzji podlega merytorycznemu rozpoznaniu zgodnie z zasadą przewidzianą w art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13
października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 137 poz. 887 ze zm.), według której
odwołanie do Sądu przysługuje od każdej decyzji organu rentowego, z wyjątkiem decyzji wymienionych w art. 83
ust. 4 (czyli decyzji przyznającej świadczenie w drodze wyjątku oraz od decyzji odmawiającej przyznania takiego
świadczenia, a także od decyzji w sprawach o umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenie
społeczne). Wydanie przez organ rentowy nowej decyzji, także co do świadczenia będącego przedmiotem
wcześniejszej sprawy zakończonej prawomocnym wyrokiem Sądu, uprawnia ubiegającego się o świadczenie do
wniesienia odwołania do Sądu i odwołanie to, co do zasady podlega merytorycznemu rozpoznaniu przez Sąd.
Prawomocny wyrok rozstrzygający o braku prawa do świadczenia nie jest przeszkodą do wystąpienia z
ponownym wnioskiem o to samo świadczenie. Wniosek taki jest zawsze dopuszczalny w sytuacji, gdy po
uprawomocnieniu się wyroku nastąpiły nowe okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń. W takiej sytuacji
sprawa tocząca się w wyniku rozpoznania nowego wniosku – wydania nowej decyzji – nie jest sprawą o to samo
roszczenie, które było przedmiotem rozstrzygnięcia w sprawie poprzednio zakończonej wydaniem wyroku (por.
wyrok Sądu Najwyższego z 20 października 2004r. III UK 119/04, niepublikowany).
W odniesieniu do stosunków ubezpieczenia społecznego powaga rzeczy osądzonej ma walor
szczególny, który ogranicza w istocie jej praktyczne znaczenie. Rozstrzygnięcia sądowe w sprawach z tego
zakresu ustalają treść łączącego strony stosunku prawnego w chwili wyrokowania. Nowe zdarzenia zachodzące
po uprawomocnieniu się orzeczenia mogą spowodować przekształcenie treści praw i obowiązków stron stosunku
ubezpieczenia społecznego, gdyż nie jest wykluczone spełnienie się lub upadek przesłanek materialnych prawa
do świadczeń. Zasadą rządzącą tymi stosunkami jest właśnie możliwość wzruszenia ustaleń stanowiących
podstawę faktyczną prawomocnych orzeczeń Sądu także przez wydanie nowej decyzji organu rentowego (por.
uchwałę Sądu Najwyższego z 3 października 1996r, II UZP 18/96, OSNAPiUS 1997 nr 7, poz. 117, a poprzednio
uchwałę z 20 września 1978r, II UZP 7/78 OSNCP 1979 Nr 3, poz. 48, a także postanowienie Sądu Najwyższego
z 19 stycznia 1984r. II URN 131/83, OSNCP 1984 Nr 10, poz. 177, wyrok z 8 października 1986r, II URN 182/86
OSNCP 1987 Nr 12, poz. 212, postanowienie z 14 stycznia 1997r, II UKN 50/96 OSNAPiUS 1997 Nr 17, poz.
328, wyrok z 5 sierpnia 1999r, II UKN 231/99, OSNAPiUS 2000 Nr 19, poz. 734 i wyrok z 8 lipca 2005r. I UK
11/05, OSNP 2006 Nr 5-6, poz. 98). Zmiana okoliczności zawsze otwiera drogę do ponownego rozpoznania
sprawy (por. stanowisko SN wyrażone w wyroku z 19.02.2007r. sygn. akt I UK 266/06)
Przytoczone przez organ rentowy w apelacji orzeczenie Sądu Najwyższego nie prezentuje odmiennych
poglądów od przedstawionych we wcześniej powołanych uchwałach lub wyrokach, albowiem dotyczą art. 114
ustawy z 17.12.1998r, który to artykuł nie był podstawą wydanej decyzji.
Sąd Apelacyjny rozpatruje sprawę w granicach apelacji, jednakże końcowo należy stwierdzić, iż Sąd
Okręgowy prawidłowo ocenił zgromadzony materiał dowodowy i uznał, że wnioskodawczyni spełnia wszystkie
warunki do przyznania jej emerytury zgodnie z art. 29 w zw. z art. 46 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i
rentach z FUS.
Z tych też względów orzeczono jak w sentencji z mocy art. 385 kpc.