Oczekiwania WWF względem Kopenhaskiego Porozumienia

Oczekiwania WWF względem
Kopenhaskiego Porozumienia Klimatycznego
Dokument ten zawiera oczekiwania WWF wobec globalnego porozumienia w sprawie walki ze zmianami
klimatu, jakie ma zostać zawarte podczas szczytu klimatycznego ONZ w Kopenhadze, w grudniu 2009 r.
Zarysowane są w nim główne postulaty wobec treści porozumienia, niezbędne do zrealizowania by zatrzymać
globalne ocieplenie znacznie poniżej niebezpiecznego poziomu 2ºC.
W drodze do powstrzymania zmian klimatu
ƒ
Wzrost średniej globalnej temperatury nie tylko nie może przekroczyć 2ºC powyżej poziomów
przedprzemysłowych, ale powinien być o wiele niższy. By to osiągnąć, zawarte musi zostać
porozumienie co do uzasadnionego naukowo globalnego „budżetu węglowego”, zaś globalne
emisje muszą osiągnąć maksimum przed upływem kolejnego okresu zobowiązań (20132017). W dalszym okresie emisje muszą wykazać znaczący spadek, tak by do 2050 roku osiągnąć
redukcję o przynajmniej 80% poniżej poziomów z 1990.
ƒ
Kraje rozwinięte, jako grupa, powinny przyjąć prawnie wiążące cele redukcji emisji do 2020 r. o
przynajmniej 40% poniżej poziomu z roku 1990. Znaczna większość tej redukcji powinna zostać
osiągnięta wewnątrz kraju (30-35%). Kraje te powinny także zobowiązać się do wprowadzenia
planów osiągnięcia gospodarki zeroemisyjnej (przynajmniej -95%) do 2050 roku – tzw. Zero
Carbon Action Plans (ZCAPs), a także przyjąć sztywne regulacje co do trybu wypełniania
zobowiązań. Stany Zjednoczone powinny podjąć konkretne ilościowe zobowiązanie redukcyjne.
Jego wielkość i wymagania realizacyjne powinny być naturalnie porównywalne z tymi zawartymi
przez inne kraje Aneksu I. By być sprawiedliwym wobec mniej zaawansowanych krajów
rozwiniętych (np. przechodzących transformację ustrojową), kraje nowouprzemysłowione, jak
Korea Pd czy Arabia Saudyjska, powinny także przyjąć ograniczenia emisji i cele redukcyjne.
ƒ
Kraje rozwijające się, jako grupa powinny zobowiązać się do znacznego ograniczenia swoich
aktualnych emisji poprzez obniżenie o ponad 30% obecnego trendu (tendencji „business as usual”)
do 2020 roku, uwzględniając redukcję emisji z wylesiania (REDD), przy zapewnieniu, że otrzymają
odpowiednie finansowe, technologiczne oraz rozwojowe wsparcie od krajów uprzemysłowionych.
Powinny one zaproponować działania zmierzające do złagodzenia zmian klimatu (Nationally
Appropriate Mitigation Actions – NAMAs), oparte na planach ograniczenia gospodarki węglowej
(Low Carbon Action Plans – LCAPs). Od najsłabiej rozwiniętych krajów (LDCs) nie oczekuje się
ograniczenia emisji w takiej skali czasowej, ale wspiera się je w dążeniu do zrównoważonego
rozwoju.
Adaptacja i ochrona najbardziej zagrożonych
Nowe porozumienie musi umożliwiać najbardziej narażonym krajom przystosowanie się, tam gdzie to
możliwe, do obecnych i przyszłych skutków zmian klimatu. Niezbędne jest wprowadzenie planu działań
adaptacyjnych (Adaptation Action Framework). Obecne zobowiązania do wypracowania porozumienia
adaptacyjnego w ramach negocjacji UNFCCC oparte są na naukowych ocenach i opracowaniach
ekspertów, brak w nich jednak istotnych zapisów nt. wdrażania i finansowania działań. By przybliżyć się do
efektywnego globalnego porozumienia, wszystkie strony powinny zdać sobie sprawę z faktu, że wczesne
redukcje emisji przyczyniają się do zmniejszenia kosztów adaptacyjnych.
Postęp w negocjacjach wymaga:
− Zapewnienia przepływów funduszy przez dobrze zarządzane i efektywne mechanizmy finansowe
oraz regionalne systemy ubezpieczeń od zagrożeń klimatycznych. Łącznie powinno być to fundusze
rzędu 63 miliardów USD rocznie;
− Uregulowania zaległych płatności w kwocie 2 mld USD dla najsłabiej rozwiniętych krajów,
przeznaczonych na wdrażanie ich planów adaptacyjnych (NAPAs) oraz uruchomienie dodatkowych
źródeł finansowania dla krajów zagrożonych spoza LDC, na rozwijanie i rozpoczęcie wdrażania
Narodowych Planów Adaptacyjnych (NAPs).
− Uznania, że utrzymanie tendencji wzrostu emisji przy „business as usual” bez wyraźnego maksimum
i spadku znacznie przed 2020 oznacza, że wiele zagrożonych krajów, społeczności i ekosystemów
dotrze do punktu, w którym adaptacja nie będzie dłużej możliwa. Już obecne skutki klimatu
wymagają mechanizmów ubezpieczenia od zagrożeń klimatycznych (CRIM) oraz tworzenia
systemów odbudowy zniszczeń.
Finanse – wsparcie transformacji
ƒ
Strony powinny przybyć do Kopenhagi gotowe do uzgodnienia nowego instrumentu (Copenhagen
Climate Facility) umożliwiającego zarządzanie finansami pozyskanymi w ramach pakietu
mechanizmów zapewniającego finansowanie na niezbędną skalę. WWF wzywa kraje rozwinięte do
wiążącego zobowiązania się do wparcia finansowego KRS w wysokości przynajmniej 160 mld USD
rocznie do 2017 roku. Kwota ta powinna zostać przeznaczona na wspieranie akcji adaptacyjnych i
redukcyjnych, w tym redukcji emisji z wylesiania (REDD). Wsparcie to musi wykraczać poza Oficjalną
Pomoc Rozwojową (ODA) a jego zasadnicza część powinna zostać wpłacona do Copenhagen
Climate Facility. Pewną rolę w finansowaniu odegrają mechanizmy rynków węglowych, jednak nie
mogą być one liczone na poczet celów KRS, jeśli, napędzane przez offset, utrudniają wypełnianie
celów redukcyjnych krajów uprzemysłowionych. Nie mogą one także utrudniać wypełniania
zobowiązań krajów rozwiniętych do wsparcia finansowego KRS.
ƒ
Konieczne jest stworzenie dodatkowych mechanizmów, przewidywalnych i przejrzystych (jak np.
propozycja Norweska – aukcjoning około 10% pozwoleń na emisję). Mogą one łączyć się z
podatkiem od emisji lub zużycia paliw w transporcie lotniczym i morskim: pieniądze bez
krajowego właściciela, kierowane bezpośrednio do międzynarodowego funduszu klimatycznego.
Dodatkowo inne, publiczne i prywatne źródła finansowania, pozostające poza UNFCCC, mogą być
zaliczone na poczet zobowiązań krajów uprzemysłowionych, jeśli pozostaną ograniczone i spełnią
uzgodnione kryteria UNFCCC.
ƒ
Technologia: pomimo nasilonego rozwoju niskowęglowych, efektywnych i zrównoważonych
technologii, skala i tempo rozpowszechniania ich pozostawia wiele do życzenia. WWF proponuje
skoordynowanie przyszłych prac technologicznych w ramach UNFCCC poprzez serię określonych
na 5 lat programów prac nad technologią, mających na celu zwiększenie współpracy dla innowacji
i tworzenie społecznie zrównoważonych technologii. Znaczący, przynajmniej czterokrotny (do 2020
roku) wzrost wydatków na rozwój badań i upowszechnianie wyników będzie niezbędny, szczególnie
w kwestii OZE, efektywności energetycznej i badań nad CCS czy REDD.
ƒ
Powstrzymanie wylesiania: nowe porozumienie musi zawierać mechanizm motywujący kraje
rozwijające się do redukcji emisji z wylesiania i degradacji lasów (REDD). Świat musi postawić sobie
za cel ograniczenie deforestacji do zera przed 2020 rokiem, a system REDD w okresie post-2012
będzie kluczowy dla rozwoju ekonomicznych zachęt dla krajów rozwijających się, by ten efekt
osiągnęły. REDD wymagać będzie przygotowania i zaplanowania mierzalnych, raportowanych i
weryfikowalnych redukcji. Poziomy bazowe oraz systemy monitoringu powinny zostać ustalone na
szczeblu krajowym. Programy te powinny być rozwijane w trzech fazach: planowania, przygotowania
i realizacji. Przejście z jednej fazy do drugiej powinno odbywać się zgodnie z jasnymi, uzgodnionymi
na forum UNFCCC standardami. Porozumienie post-2012 wymagać będzie ustalenia mechanizmów
nadzoru nad przechodzeniem krajów przez kolejne fazy oraz określania i okresowej weryfikacji
krajowych poziomów bazowych.
Dzięki REDD możliwe będzie osiągnięcie istotnych środowiskowych, społecznych i ekonomicznych
korzyści. By to zapewnić, polityka REDD musi być spójna z krajowymi celami zrównoważonego
rozwoju, promującymi ochronę środowiska i bioróżnorodności oraz zabezpieczającymi prawa
lokalnych społeczności i rdzennych mieszkańców.
Działania należy podjąć jak najszybciej. Kraje rozwinięte powinny zobowiązać się do
natychmiastowego zapewnienia takich funduszy – zarówno dla systemów REDD w krajach
rozwijających się jak i dla dalszych redukcji emisji w tych krajach.
ƒ
Sektor lotniczy i morski: kompletne porozumienie musi obejmować także emisje z
międzynarodowego transportu lotniczego oraz morskiego. Międzynarodowe koncerny transportowe
zostały obarczone odpowiedzialnością za te emisje w Kioto w 1997 r., ale nie zredukowały ich do tej
pory. Ten błąd nie może się powtórzyć w Kopenhadze. Cele redukcyjne krajów uprzemysłowionych
powinny obejmować ograniczenie emisji z tych sektorów.
Formy prawne i instytucje
− Porozumienie z Kopenhagi musi być ratyfikowalnym dokumentem obejmującym poprawiony Protokół
z Kioto oraz Protokół z Kopenhagi, a także pakiet decyzji dot. implementacji.
− Nowe instytucje będą potrzebne do zarządzania wdrażaniem komponentów redukcyjnych. Będą też
swego rodzaju łącznikiem z komponentami technologicznymi i finansowymi. WWF wzywa do
stworzenia nowego narzędzia (Copenhagen Climate Facility), które usprawni i pomoże
skoordynować wdrażanie porozumienia z Kopenhagi.
− Dodatkowo agencja regulacji rynku węglowego będzie niezbędna by zarządzać mechanizmami,
wśród których znajdzie się silnie zreformowany Mechanizm Czystego Rozwoju (CDM) oraz możliwe
nowe mechanizmy. Dzięki instrumentom rynkowym, napędzającym redukcje emisji w krajach
rozwijających się, kraje uprzemysłowione mogą zrealizować część swoich celów redukcyjnych
poprzez działania poza własnymi granicami.
Okres zobowiązań i mechanizm weryfikacji
Porozumienie z Kopenhagi powinno podtrzymać zawarty w Protokole z Kioto system 5-letnich okresów
zobowiązań, tak by współgrał on z cyklami (kadencjami) politycznymi i pomógł zapewnić ich wypełnianie.
Globalny budżet węglowy zabezpieczy długoterminowe trendy globalnej redukcji.
Rewizja kolejnego okresu zobowiązań powinna rozpocząć się w 2013 roku, zaś przegląd naukowy
powinien wystartować w 2014, w oparciu o 5. Raport Oceniający IPCC. Ponadto w porozumieniu powinna
znaleźć się klauzula o możliwych dodatkowych przeglądach, na wypadek pojawienia się alarmujących
doniesień naukowych, sygnalizujących potrzebę zaostrzenia zobowiązań.