Rodzaje Roszczeń - odszkodowania.lublin.pl

odszkodowania.lublin.pl
Rodzaje Roszczeń
Istotę umowy ubezpieczenia reguluje w polskim prawie cywilnym art. 805 k.c., który stanowi, iż przez
umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa,
spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający
zobowiązuje się zapłacić składkę. Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie:
I) przy ubezpieczeniu majątkowym - określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek
przewidzianego w umowie wypadku;
II) przy ubezpieczeniu osobowym - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie
zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej. Ad I) Przedmiotem
UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWEGO, zgodnie z art. 821 k.c., może być każdy interes majątkowy, który nie
jest sprzeczny z prawem i daje się ocenić w pieniądzu. Ubezpieczenia majątkowe mogą dotyczyć więc
wyłącznie:
• mienia (własności i innych praw majątkowych) albo
• odpowiedzialności cywilnej.Głównymi rodzajami ubezpieczenia mienia są ubezpieczenia mieszkań,
domów, ubezpieczenie autocasco (AC) czy też obowiązkowe ubezpieczenie budynków wchodzących w
skład gospodarstwa rolnego. Zakres poszczególnych ubezpieczeń mienia regulowany jest bądź w umowie
bądź w ustawie, które to precyzują treść warunków ubezpieczenia (OWU). Poprzez zawarcie umowy
ubezpieczenia autocasco (AC) zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do ponoszenia ryzyka uszczerbku w
majątku ubezpieczającego związanego z zajściem określonego zagrożenia objętego umową, a
ubezpieczający zobowiązuje się do zapłaty składki. Ochroną ubezpieczeniową objęte są szkody powstałe
w pojeździe i jego wyposażeniu.
Natomiast umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC) ubezpieczyciel zobowiązuje się do
zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których
odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony (art. 822 k.c.). Ubezpieczenie
odpowiedzialności cywilnej pełni więc dwie podstawowe funkcje: zabezpiecza majątek osoby
ubezpieczonej oraz gwarantuje rekompensatę szkody poniesionej przez poszkodowanego. Przedmiotem
ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jest odpowiedzialność sprawcy za szkody wyrządzone osobom
trzecim oparta na zasadzie winy lub ryzyka (szczegółowy opis w zakładce „Przepisy
prawne”). Źródła tej odpowiedzialności mogą być różne, np. prowadzenie przedsiębiorstwa,
wykonywanie określonego zawodu, prowadzenie gospodarstwa rolnego, a także kierowanie pojazdem
mechanicznym.
Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej chroni posiadaczy pojazdów mechanicznych przed materialnymi
następstwami szkód wyrządzonych osobom trzecim w związku z ruchem tych pojazdów. Dlatego też
każdy, kto w wyniku wypadku został poszkodowany, może żądać odszkodowania z ubezpieczenia OC,
sam zaś objęty tym obowiązkiem jest chroniony przed materialnymi skutkami spowodowanych przez
siebie wypadków. W zakresie podmiotowym, ubezpieczeniem tym objęci są wszyscy, którzy posiadają
pojazd mechaniczny, czyli samochód osobowy lub ciężarowy, motorower, ciągnik rolniczy bądź inny
pojazd podlegający rejestracji. W zakresie przedmiotowym ubezpieczeniem OC jest objęte nie tylko samo
poruszanie się po drogach, ale przez ruch pojazdów rozumie się również wsiadanie i wysiadanie,
załadunek i wyładunek, krótkotrwały postój na trasie oraz garażowanie, czyli wszelkie sytuacje,
stwarzające zagrożenie w stosunku do wszystkich uczestników ruchu drogowego.
Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej rolników reguluje ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o
ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i polskim Biurze
Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w rozdziale 3 "Ubezpieczenie OC rolników".
Odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia OC rolników przysługuje, jeżeli rolnik czy osoba pozostająca z nim
we wspólnym gospodarstwie domowym lub pracująca w gospodarstwie rolnym rolnika (niezależnie od
podstawy prawnej wykonywania pracy i sposobu zawarcia umowy stanowiącej podstawę wykonywania
pracy) są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z posiadaniem przez rolnika tego
gospodarstwa rolnego szkodę, której następstwem jest: śmierć, uszkodzenie ciała bądź rozstrój zdrowia,
utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Szkoda z tego tytułu może polegać na spowodowaniu u innej
osoby śmierci, uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia (SZKODA NA OSOBIE) bądź na uszkodzeniu,
zniszczeniu lub spowodowaniu utraty należących do innej osoby składników majątku (SZKODA NA
MIENIU). SZKODA NA OSOBIERodzaje roszczeń z tytułu szkód na osobie, gdy w następstwie wypadku
poszkodowany zmarł, doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia
1. zadośćuczynienie za krzywdę i uszczerbek na zdrowiu;
2. odszkodowanie za straty materialne, w tym zwrot kosztów leczenia;
http://www.odszkodowania.lublin.pl
Kreator PDF
Utworzono 3 March, 2017, 14:09
odszkodowania.lublin.pl
3.
4.
5.
6.
7.
zwrot utraconych zarobków;
renta z tytułu zwiększonych potrzeb życiowych w przyszłości;
zwrot kosztów pogrzebu;
odszkodowanie z tytułu pogorszenia sytuacji życiowej dla członków rodziny zmarłego;
zadośćuczynienie dla członków rodziny zmarłego.
Ad 1) Zadośćuczynienie Odszkodowanie w formie zadośćuczynienia uregulowane zostało w art. 445 §1
k.c. w związku z art. 444 k.c. O wysokości należnego zadośćuczynienia powinien decydować całokształt
okoliczności, w tym rozmiar doznanych cierpień, ich intensywność, czas trwania czy nieodwracalność
następstw wypadku. Konieczność utrzymania zadośćuczynienia w rozsądnych granicach nie może
prowadzić do podważenia kompensacyjnej funkcji zadośćuczynienia (wyrok SN z 30.01.2004r., I CK
131/03).
Kryteria istotne przy ustalaniu "odpowiedniej" sumy zadośćuczynienia to: rodzaj naruszonego dobra,
zakres i rodzaj rozstroju zdrowia, czas trwania cierpień, wiek pokrzywdzonego, intensywność ujemnych
doznań fizycznych i psychicznych, rokowania na przyszłość, stopień winy sprawcy (wyrok SN z dnia
20.04.2006 r., IV CSK 99/05, LEX nr 198509). Stąd posługiwanie się jedynie tabelami procentowego
uszczerbku na zdrowiu i stawkami za każdy procent trwałego uszczerbku dla rozstrzygnięcia zasadności
roszczenia o zadośćuczynienie i jego wysokości, znajduje jedynie orientacyjnie zastosowanie i nie
wyczerpuje oceny (wyrok SA w Katowicach z dnia 18.02.1998 r., I ACa 715/97, OSA 1999/2/7).
Ad 2) Odszkodowanie za straty materialne
Art. 444 §1 k.c. stanowi, iż w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody
obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty, na które składają się:
- koszt utraconych lub zniszczonych w wyniku wypadku przedmiotów,
- koszty zakupu leków,
- koszty środków opatrunkowych i przyrządów rehabilitacyjnych,
- koszty poniesione na zakup sprzętu ortopedycznego i protez- koszty prywatnych wizyt lekarskich i
badań,
- koszty związane z dodatkowym odżywianiem w okresie leczenia i rehabilitacji,
- koszty pobytu w szpitalu i zabiegów rehabilitacyjnych,
- koszty związane z dodatkową opieką podczas leczenia,
- koszty związane z przejazdami osób bliskich w celu odwiedzin w szpitalu,
- koszty przygotowania do wykonywania innego zawodu.
Zgodnie z powyższym artykułem, zakład ubezpieczeń zobowiązany do naprawienia szkody, na żądanie
poszkodowanego powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia. Warunkiem niezbędnym
do uzyskania takiej sumy jest uprawdopodobnienie wystąpienia tych kosztów, poprzez przedłożenie
rachunków czy zaświadczeń.
Ad 3) Zwrot utraconych zarobków
Art. 361 §1 i 2 k.c. ustala zasadę pełnego odszkodowania, w związku z którą sprawca szkody odpowiada
za wszystkie jej normalne następstwa i zobowiązany jest do pokrycia poniesionych strat i utraconych
korzyści. Przez utracone korzyści trzeba rozumieć te wszystkie korzyści, jakie otrzymałby lub osiągnąłby
poszkodowany, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Do tej kategorii zaliczamy przede wszystkim utracone
dochody. Z roszczeniem o pokrycie utraconych dochodów mogą wystąpić poszkodowani, którzy w
następstwie wypadku doznali obrażeń ciała lub rozstroju zdrowia uniemożliwiającego lub ograniczającego
wykonywanie pracy zarobkowej. Przy ustalaniu wysokości odszkodowania z tytułu utraconego dochodu
stosuje się generalną zasadę porównania dochodu sprzed wypadku z dochodem po wypadku. Ustala się
zatem, jaki dochód poszkodowany uzyskiwałby, gdyby nie wypadek. Przy ustalaniu wysokości renty z
tytułu utraconego dochodu trzeba pamiętać o tym, że ma ono wyrównać poniesioną stratę i nie może
stanowić źródła nieuzasadnionego zwiększania dochodu osobistego.
Ad 4) Renta z tytułu zwiększonych potrzeb życiowych w przyszłości
Jej umocowanie prawne znajduje się w przepisie art. 444 §2 k.c. w zw. z art. 415 k.c., stanowiącym, iż
poszkodowany, u którego nastąpiło w wyniku wypadku zwiększenie potrzeb, może żądać od
zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. Obejmuje to więc wszystkie działania
zmierzające do poprawy lub zachowania stanu zdrowia na poziomie, takie jak: stałe przyjmowanie
niezbędnych leków, konieczne zabiegi rehabilitacyjne, itp. Renty na zwiększone potrzeby może także
domagać się poszkodowany, który w następstwie wypadku wymaga opieki. W praktyce przyjęte jest, iż
http://www.odszkodowania.lublin.pl
Kreator PDF
Utworzono 3 March, 2017, 14:09
odszkodowania.lublin.pl
renta wypłacana jest co miesiąc, a ustalana dożywotnio lub na określony czas, bezpośrednio po wypadku.
Kwota renty musi odzwierciedlać w pełni zwiększone potrzeby, jakie występują u poszkodowanego w
ciągu miesiąca. Poszkodowany może dochodzić renty od osoby obciążonej obowiązkiem
odszkodowawczym, a więc bezpośrednio od sprawcy bądź w przypadku posiadaczy umowy ubezpieczenia
odpowiedzialności cywilnej od jego zakładu ubezpieczeń.
Ad 5) Zwrot kosztów pogrzebu
Obowiązek pokrycia kosztów pogrzebu na podstawie przepisów o odpowiedzialności cywilnej deliktowej
art. 446 §1 k.c. stanowi świadczenie, mające na celu zwrot poniesionych kosztów pogrzebu osobie, która
je poniosła. Chodzi tutaj o wyrównanie szeroko pojętych kosztów związanych z pochówkiem
poszkodowanego. Zakres kosztów objętych normą wskazywanego przepisu utrwaliła obecna linia
orzecznictwa. Uznano więc, iż obowiązek zwrotu kosztów pogrzebu obejmuje zwrot kosztów bezpośrednio
związanych z pogrzebem (jak przewóz zwłok, nabycie trumny, zakup miejsca na cmentarzu i in.), jak
również zwrot wydatków, odpowiadających zwyczajom danego środowiska. Do tych wydatków zalicza się
koszt postawienia nagrobka (w granicach kosztów przeciętnych, jeżeli nawet koszty rzeczywiste były
znaczne, np. z uwagi na materiał lub wystrój nagrobka, wyższe), wydatki na wieńce i kwiaty, koszty
zakupu odzieży żałobnej itd. Ponadto do tych wydatków należy zaliczyć także wydatki na poczęstunek
biorących udział w pogrzebie osób, przy uwzględnieniu okoliczności konkretnego przypadku, i dotyczy
przede wszystkim krewnych zmarłego (bliższych i dalszych członków rodziny), jak również innych osób
bliżej związanych ze zmarłym związanych, np. najbliższych współpracowników. Koszt takiego
poczęstunku, utrzymany w rozsądnych, stosownie do okoliczności, granicach (nie mającego charakteru
tzw. stypy pogrzebowej), podlega zwrotowi na równi z innymi kosztami pogrzebu.
Ad 6) Odszkodowanie z tytułu pogorszenia sytuacji życiowej dla członków rodziny zmarłego
Art. 446 k.c. przewiduje zwrot kosztów leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł oraz odszkodowanie dla
członków najbliższej rodziny z tytułu pogorszenie sytuacji życiowej wskutek śmierci osoby bliskiej.
Najlepszym przykładem naruszenia interesów osób bliskich jest śmierć jedynego żywiciela rodziny. W tym
przypadku śmierć człowieka jest nie tylko źródłem cierpień psychicznych pozostałych członków rodziny,
ale wywołuje też prawdziwy wstrząs ekonomiczny dla tej rodziny. Wyrządzona im szkoda powinna ulec
wynagrodzeniu przez ponoszącego odpowiedzialność z tego tytułu.
Ad 7) Zadośćuczynienie dla członków rodziny zmarłego
Jest to nowa instytucja, która weszła w życie dnia 3 sierpnia 2008 r., uregulowana w art. 446 §4 k.c.,
który stanowi, iż sąd może przyznać także najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę
tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Ustawodawca poprzez sformułowanie, iż
zadośćuczynienie przysługuje najbliższym członkom rodziny jednoznacznie wskazuje, iż zadośćuczynienie
będzie przysługiwało każdemu osobno w skonkretyzowanej wysokości stosownie do poniesionej przez
każdego z członków rodziny krzywdy. Sąd ustalając kwotę zadośćuczynienia każdy przypadek będzie
rozpatrywał indywidualnie z uwzględnieniem różnorakich czynników, tj. stopnia cierpień psychicznych,
krzywdy wynikającej z utraty pomocy i osoby bliskiej, stopnia zażyłości i bliskości pomiędzy zmarłym a
członkiem rodziny itd.
SZKODA NA MIENIU
Szkoda na mieniu powstaje wówczas, gdy dochodzi do uszkodzenia, utraty lub zniszczenia dóbr
materialnych.
1. W przypadku ubezpieczenia autocasco (AC) szkoda ta może polegać na:
- kradzieży pojazdu, jego części lub wyposażenia bądź uszkodzenia pojazdu w następstwie jego zabrania
w celu krótkotrwałego użycia,
- uszkodzeniu pojazdu w związku z ruchem i postojem wskutek: nagłego działania siły mechanicznej w
chwili zetknięcia pojazdu z innym pojazdem, osobami, zwierzętami lub przedmiotami pochodzącymi z
zewnątrz pojazdu, działania osób trzecich,
- uszkodzeniu lub utracie pojazdu wskutek zdarzeń losowych: powodzi, zatopienia, piorunu, pożaru,
wybuchu, opadu atmosferycznego, huraganu, osuwania lub zapadania się ziemi, nagłego działania
czynnika termicznego lub chemicznego pochodzącego z zewnątrz pojazdu.
2. w przypadku ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC) szkoda może obejmować:
- koszt uszkodzonego pojazdu,
- koszt uszkodzonych lub zniszczonych w trakcie wypadku przedmiotów, tj. odzieży, biżuterii czy też
bagażu,
- koszt wynajmu samochodu zastępczego,
http://www.odszkodowania.lublin.pl
Kreator PDF
Utworzono 3 March, 2017, 14:09
odszkodowania.lublin.pl
- koszt holowania pojazdu,
- koszt dodatkowego badania technicznego po wypadku,
- koszt utraconych dochodów w wyniku utraty pojazdu będącego narzędziem pracy.
Ponadto przy ubezpieczeniu mienia (np. mieszkania domu itd.) szkoda może polegać uszkodzeniu
budynków, ogrodzeń, drzew, maszyn, urządzeń, surowców, towarów, wyprodukowanych przedmiotów,
uprawach, produktów rolnych, ruchomości domowych (wyposażeniu znajdującemu się w domu,
mieszkaniu) dzieł sztuki, biżuterii itd. Ad II) UBEZPIECZENIA OSOBOWE, zgodnie z art. 829 k.c. może w
szczególności dotyczyć:
• przy ubezpieczeniu na życie - śmierci osoby ubezpieczonej lub dożycia przez nią oznaczonego
wieku,
• przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków - uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia
lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku. Umowa ubezpieczenia na życie
Zawierając umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w
razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę (art.
805 § 1 k.c.). Świadczenie zakładu ubezpieczeń polega w szczególności na zapłacie umówionej sumy
pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu
osoby ubezpieczonej (art. 805 § 2 k.c.). Ubezpieczający natomiast obowiązany jest do opłacania składki
ubezpieczeniowej, którą oblicza zakład ubezpieczeń, zgodnie z okresem trwania odpowiedzialności
zakładu ubezpieczeń. Ubezpieczający może zawrzeć umowę ubezpieczenia na życie we własnym imieniu i
na własny rachunek (wówczas jest on jednocześnie ubezpieczającym i ubezpieczonym, tj. osobą, której
życie lub zdrowie objęte jest ochroną ubezpieczeniową) lub na rzecz osoby trzeciej (wówczas
ubezpieczonym jest inna osoba, której życie lub zdrowie ubezpieczający uczynił przedmiotem
ubezpieczenia). Uposażonym zaś jest osoba wskazana przez ubezpieczonego jako uprawniona do
otrzymania świadczenia należnego na podstawie zawartej przez niego umowy. Ubezpieczony może
wskazać jedną lub więcej osób uprawnionych do otrzymania sumy ubezpieczenia na wypadek jego
śmierci (uposażeni). Jeżeli ubezpieczony wskazał kilka osób uprawnionych do otrzymania sumy
ubezpieczenia, a nie oznaczył ich udziału w tej sumie, uważa się, że udziały tych osób są równe.
Prawa i obowiązki stron umowy ubezpieczenia na życie określają zazwyczaj tzw. ogólne warunki
ubezpieczenia (OWU).
Umowa ubezpieczenia na dożycie
Dożycie przez osobę ubezpieczoną określonego wieku rodzi zobowiązanie zakładu ubezpieczeń do
wypłacenia sumy ubezpieczenia. W przypadku śmierci osoby ubezpieczonej przed tym terminem, zakład
ubezpieczeń zwykle nic nie wypłaca chyba, że w umowie była zawarta klauzula zwrotu spadkobiercom lub
wskazanym osobom sumy wpłaconych składek.
Ubezpieczenie posagowe
Zasadniczym celem umowy zaopatrzenia dzieci zasługuje na szerszą niż dotychczas uwagę.
ubezpieczenia posagowego jest zapewnienie materialnego bytu dziecka w momencie wchodzenia w
dorosłe życie, również w przypadku śmierci rodzica. Ubezpieczenie to zawiera jedno z rodziców, a umowa
jest zawarta na rzecz dziecka i polega na wypłacie określonej sumy w momencie dożycia przez dziecko
określonego wieku Wysokość wypłaconego świadczenia jest uzależniona od wpłacanych systematycznie
składek.
Obecnie ważną kwestię stanowi waloryzacja świadczeń pieniężnych, należnych na mocy umów
ubezpieczenia na życie, zawartych z Państwowym Zakładem Ubezpieczeń poprzednikiem prawnym
Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń S.A., dopuszcza art. 3581§ 3 k.c. Niniejszy przepis stanowi, iż w
razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania, sąd może - po rozważeniu
interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, zmienić wysokość lub sposób spełnienia
świadczenia pieniężnego, chociażby były ustalone w orzeczeniu lub w umowie. Waloryzacja nie polega
więc bezpośredniemu przeliczeniu wartości kwot sumy ubezpieczenia z dnia zawierania umowy i z dnia
wypłaty świadczenia. Powyższe regulacje prawne nie wyznaczają jednak konkretnego matematycznego
sposobu przeliczania tych świadczeń, dlatego też waloryzacja poszczególnych świadczeń powinna być
dokonywana indywidualnie, biorąc pod uwagę aktualną sytuację życiową osoby uposażonej oraz
możliwości finansowe zakładu ubezpieczeń. Warto zwrócić też uwagę na fakt, że zakład ubezpieczeń
proponuje często podwyższenie świadczenia przy jednoczesnym zawarciu ugody, co ma na celu
zakończenie danej sprawy satysfakcjonujące obie strony, jednak wyłączające możliwość zmiany
http://www.odszkodowania.lublin.pl
Kreator PDF
Utworzono 3 March, 2017, 14:09
odszkodowania.lublin.pl
wysokości świadczenia w przyszłości. Jeżeli więc proponowane przez zakład ubezpieczeń świadczenie nie
jest dla uposażonego satysfakcjonujące, należy zrezygnować z podpisania ugody. Dalsza waloryzacja ww.
świadczenia możliwa jest wówczas na drodze postępowania sądowego. Ubezpieczenie następstw
nieszczęśliwych wypadków (NNW)Ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW) stanowi
ochronę od skutków nieszczęśliwych wypadków, do których zaliczamy każde nagłe, niezależne od naszej
woli zdarzenie, powodujące w konsekwencji trwałe pogorszenie naszego stanu zdrowia.
Polisy NNW zawierane są zwykle na okres jednego roku, indywidualnie bądź grupowo (np. w zakładach
pracy). Są ważne w kraju, jednak wielu ubezpieczycieli rozszerza je na cały świat, bez konieczności
dodatkowej opłaty.
Ubezpieczenie NNW obejmuje zwykle:
• świadczenie z tytułu trwałego uszczerbku na zdrowiu
• świadczenie z tytułu śmierci wskutek NW
• zwrot kosztów nabycia środków ortopedycznych.
http://www.odszkodowania.lublin.pl
Kreator PDF
Utworzono 3 March, 2017, 14:09