uzasadnienie - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

III Ca 1056/13
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 24 maja 2013r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi:
-zasądził od (...) Zakładu (...) na (...) S.A. w W. na rzecz K. S. kwotę 2491,10 zł z ustawowymi odsetkami od
dnia uprawomocnienia się wyroku tytułem zwaloryzowanego świadczenia z umowy ubezpieczenia dzieci, oddalił
powództwo w pozostałej części, nie obciążył powoda kosztami procesu, nakazał ściągnąć od powoda z zasądzonego
świadczenia na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi kwotę 411,18 zł tytułem
nieuiszczonej opłaty ( w zakresie w jakim przegrał sprawę), nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa
– Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi kwotę 122,82 zł tytułem nieuiszczonej opłaty ( w zakresie w
jakim powództw zostało uwzględnione).
Apelację od powyższego wyroku wniosły obie strony.
Pozwany domagał się zmiany orzeczenia i oddalenia powództwa ponad kwotę 1426 zł.
Pozwany zarzucił:
- naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnie art. 358 1 § 3k.c. przez zastosowanie waloryzacji w sytuacji,
gdy nie została spełniona podstawowa jej przesłanka, a mianowicie pomiędzy zawarciem umowy w lutym1992r.,
a momentem ekspirowania umowy nie nastąpiła istotna zmiana siły nabywczej pieniądza, która uzasadniałaby
waloryzację sądową
Powód domagał się zmiany orzeczenia i zasądzenia na jego rzecz od pozwanego kwoty 8303,65 zł z ustawowymi
odsetkami oraz nie obciążanie go opłatą w wysokości 411,18 zł
Powód zarzucił:
- naruszenie prawa materialnego art. 358 1 § 3k.c. przez niewłaściwe zastosowanie, uwzględnienie przy waloryzacji
jedynie interesu pozwanego co skutkowało zasądzeniem jedynie 15 % pełnej waloryzacji.
- Sąd Okręgowy zważył co następuje:
Apelacja powoda w znacznej części jest zasadna natomiast apelacja pozwanego w całości jest niezasadna.
Sąd Rejonowy, wbrew twierdzeniom strony pozwanej prawidłowo przyjął, że istnieją przesłanki określone w art.
358 1 § 3 k.c. Pomiędzy zawarciem umowy w 1990r., a momentem ekspirowania umowy nastąpił istotny spadek
siły nabywczej pieniądza. Wystarczy porównać wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych obliczony na podstawie
wskaźników publikowanych w obwieszczeniach Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. (por. także wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 26 sierpnia 1999 r., I PKN 226/99, OSNAPiUS 2000/24 poz. 893).
Ustawodawca nie zawarł w powołanym przepisie art. 358 1 § 3k.c żadnych konkretnych mierników waloryzacji
nakazując sądowi każdorazowe rozważenie interesu obu stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego.
Sąd I Instancji prawidłowo wybrał metodę waloryzacji według obiektywnego wskaźnika jakim jest wysokość
przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z daty zawarcia umowy jak i ustalania zwaloryzowanej kwoty.
Sąd Rejonowy prawidłowo wyliczył kwotę ubezpieczenia w dacie orzekania, za podstawę biorąc kwotę 16.718.160 zł,
czyli kwotę którą zgodnie z umową miał otrzymać powód po upływie okresu ubezpieczenia. Kwota ta została wyliczona
zgodnie z postanowieniami umowy. Zauważyć bowiem trzeba, ze strona pozwana zobowiązała się do corocznego
podwyższania sumy ubezpieczenia. Wynika to wprost z polisy. Suma ubezpieczenia miała rosnąc o 28,98 % przez czas
nieokreślony Podnieść należy, że waloryzacji Sąd Rejonowy poddał jedynie kwotę stanowiącą spełnienie świadczenia
z umowy ubezpieczenia ( art.805 k.c.).
Zasądzając kwotę 2491,10 zł Sąd Rejonowy naruszył jednak art. 358 1 § 3k.c. Zgodnie z zasadami współżycia
społecznego niewłaściwie bowiem rozważył interesy stron, błędnie ocenił sytuację rodzinną i majątkową powoda jak
i kondycję finansową pozwanego.
Treść art. 358 1 § 3k.c.wyklucza możliwość mechanicznego przerachowywania świadczenia z tytułu umowy
ubezpieczenia zaopatrzenia dzieci (por. wyrok S.N. z 19 I 1999r., OSNC 1999/6/121).
Trzeba przede wszystkim pamiętać, że składka została uiszczona jednorazowo w momencie zawierania umowy.
Strona pozwana mogła kwotą tą w pełni dysponować. Strona pozwana nie może podnosić zarzutu deprecjacji składki,
nieadekwatności do zasądzonego świadczenia.
Zdaniem Sądu Okręgowego uwzględniając zasady współżycia społecznego, interesy stron, zważywszy także na sytuację
rodzinną i majątkową powoda jak i kondycję finansową pozwanego to kwotą właściwą jest 6000 zł. Kwota ta stanowi
około 36 % zwaloryzowanego w pełni świadczenia. Tym samym ujemnymi skutkami spadku wartości pieniądza
obciążone zostaną obie strony.
Podnieść należy także, że strona pozwana w trakcie trwania umowy nie występowała do powoda z żądaniem
zwiększenia składki.
Sąd Rejonowy wadliwie zasądził odsetki ustawowe od dnia uprawomocnienia się wyroku. Odsetki te powinny być
zasądzone od dnia wyrokowania mając na względzie konstytutywny charakter orzeczenia jak i waloryzacyjny charakter
odsetek za opóźnienie (podobnie Sąd Najwyższy w wyroku z 4 VIII 1994 r.- OSNAP 1994/7/113 „od zwaloryzowanego
na podstawie art. 358 1 § 3 k.c. świadczenia, w części przewyższającej jego nominalną wysokość, odsetki za opóźnienie
należą się dopiero od daty wyroku sądowego, mocą którego dokonano waloryzacji” ).
Waloryzując świadczenie sąd posługuje się danymi istniejącymi obiektywnie w dacie wyrokowania (choćby wysokość
średniego wynagrodzenia).Logicznie rzecz biorąc odsetki od świadczenia winny więc się należeć od tej daty a nie od
wezwania do zapłaty, daty wniesienia pozwu czy też daty uprawomocnienia się orzeczenia.
Odpowiednio do powyższego Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok opierając się na regulacji art. 386 § 1 k.p.c.
Apelacja powoda w części oraz apelacja pozwanego w całości zostały oddalone na podstawie art. 385 k.p.c.
O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. Sąd Okręgowy nie obciążył powoda obowiązkiem
uiszczenia opłaty od nieuwzględnione gej części powództwa mając na względzie dyspozycję art. 100 k.p.c., iż określenie
należnej sumy zależało od oceny sądu.
O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c. w zw . z art. 391§1
k.p.c. Pozwany został obciążony obowiązkiem uiszczenia na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi –
Śródmieścia w Łodzi kwotę 176 zł tytułem nieuiszczonej opłaty od uwzględnionej apelacji powoda.