Szkoła podstawowa

ZAJĘCIA LEKCYJNE DLA UCZNIÓW
SZKOŁY PODSTAWOWEJ
Z ZAKRESU EDUKACJI EKOLOGICZNEJ
w ramach Projektu pt. „Gospodarka odpadami w obrębie powiatów
żarskiego i żagańskiego”
Projekt „Gospodarka odpadami w obrębie powiatów żarskiego i żagańskiego”
współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności
w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko.
Żary, wrzesień 2013
Profile Poznań s.c.
K. Godlewska, I. Urbanowicz
ul. Zgoda 14/9
60-128 Poznań
tel. +48 61 661 43 85
tel. +48 608 340 400
fax +48 661 60 08
e-mail: [email protected]
Lekcja 1: DLACZEGO WARTO SEGREGOWAĆ ŚMIECI?
Scenariusz (2 X 45 minut). Grupa wiekowa: klasy I-II
Cele lekcji:
Dziecko:
zna pojęcie „śmieci”,
rozumie pojęcie i istotę segregacji,
zna kształt i kolory pojemników do segregacji,
segreguje odpady do właściwych pojemników (makulatura, szkło, plastik, metal),
wie, że wszyscy ludzie muszą dbać o środowisko naturalne,
zdaje sobie sprawę z zagrożeń związanych z powiększającej się ilości odpadów ,
Pomoce dydaktyczne:
różnego rodzaju odpady przygotowane wcześniej przez nauczyciela,
kolorowe pudełka/pojemniki/worki przeznaczone do segregowania śmieci (niebieski
– makulatura, żółty - plastik, biały – szkło białe,
klej, nożyczki, papier kolorowy.
1. Wprowadzenie
Zabawa na powitanie: „Raz, dwa, trzy, pstryk”
Dzieci siedzą w kręgu i mówią : Raz, dwa, trzy – uderzając dłońmi o uda, później mówią
pstryk i klaszczą w dłonie. Po słowie „pstryk” kolejno mówią wyraz (pierwsze skojarzenie) ze
słowem „śmieci”.
2. Część edukacyjno-informacyjna
Materiały pomocnicze: drzewko decyzyjne, karta do pracy plastycznej (kolorowanka)
Pogadanka:
W tej części lekcji nauczyciel przeprowadza pogadankę z uczniami mającą na celu
uświadomienie dzieciom, czym są śmieci oraz konieczności ich segregowania:
a. Nauczyciel pyta dzieci o to, co ostatnio wyrzuciły do kosza, dlaczego to zrobiły –
w ten sposób wprowadza pojęcie „śmieci” i przeprowadza krótką dyskusję na
temat, jakie są ich rodzaje.
b. Każdy z nas lubi spędzać czas w miłym i czystym otoczeniu. Nikt jednak nie
zastanawia się, co się dzieje z odpadami, które wyrzucamy do śmieci. Nauczyciel
uświadamia dzieciom, że produkujemy coraz więcej śmieci – niestety miejsc
przeznaczonych do ich składowania jest coraz mniej (dodatkowo może pokazać
dzieciom ilustrację przedstawiającą górę śmieci na wysypisku). Dlatego ważne
jest właściwe postępowanie ze śmieciami. Nauczyciel pyta: „Co to znaczy
segregować śmieci?” „Czy w waszych domach segreguje się śmieci?”
strona 2
Drzewko decyzyjne:
Dzieci zostają podzielone na 2 grupy. Za pomocą metody drzewka decyzyjnego (materiał
pomocniczy) dzieci mają za zadanie odpowiedzieć na pytanie: „Czy należy segregować
śmieci? Nauczyciel przy wykorzystaniu drzewka zbiera odpowiedzi „na tak” i „na nie” (plusy i
minusy segregacji, np. dzięki segregacji w pojemnikach na odpady jest więcej miejsca labo
segregacja wymaga dużo czasu i jest skomplikowana). Wymieniane przez dzieci kolejnych
argumentów ma doprowadzić grupę do wniosku, że należy bezwzględnie segregować
śmieci.
Zabawa w segregację
Przed zabawą nauczyciel omawia z dziećmi zasady segregacji śmieci (Wybiera kilka
przykładów podstawowych odpadów – dla ułatwienia podczas dalszej części lekcji posługuje
się wyłącznie zamkniętym katalogiem przedmiotów, żeby dzieci mogły dobrze przyswoić
grupę, do której te przedmioty należą. Następnie wspólnie z dziećmi powtarza kolory
pojemników, w których powinny się znaleźć. Dzieci kolejno wrzucają przedmioty do
odpowiednich, przygotowanych wcześniej pojemników), np:
Gazeta, zeszyt, kartka papieru (papier) – pojemnik niebieski
Słoik po dżemie, Wazon, Szklanka (szkło) – pojemnik biały
Kubeczek po jogurcie, pudełko na kanapki, linijka (plastik) – pojemnik żółty
Na koniec dzieci zostają podzielone na 3 drużyny: drużynę „żółtych”, „niebieskich” i
„białych”. Przy wykorzystaniu podkładu muzycznego tańczą na sali trzymając w ręku
kartonik z kolorem swojej drużyny. Gdy nauczyciel powie np. plastik drużyna żółtych robi
przysiad. Nauczyciel może dodatkowo poprosić kolejno dzieci z tej drużyny o wymienienie
śmieci, które znajdują się w pojemniku oznaczonym kolorem ich drużyny.
Praca plastyczna – (z wykorzystaniem karty pracy): kolorowanie pojemników na śmieci,
dopasowanie odpadów do poszczególnych pojemników.
3. Podsumowanie zajęć
Pogadanka nt. segregacji śmieci w szkole – jak to wygląda w praktyce.
strona 3
Lekcja 2: KOMPOSTOWNIK – OGRODU OZDOBNIK
Scenariusz (2 X 45 minut). Grupa wiekowa: klasy III-IV
Cele lekcji:
Uczeń
zna pojęcie „bioodpadów”,
potrafi podać przykłady bioodpadów,
zdaje sobie sprawę, jakie korzyści daje kompostowanie,
wymienia odpady, które można kompostować,
potrafi przygotować kompostownik,
wie jak dbać o kompostownik.
Pomoce dydaktyczne:
palety/deski do budowy kompostownika
1. Wprowadzenie
Materiał pomocniczy: krzyżówka tematyczna
Przywitanie:
Wprowadzenie do tematu zajęć – rozwiązywanie krzyżówki z hasłem.
2. Część edukacyjno – informacyjna
Materiał pomocniczy: karta pracy (segregacja odpadów), prezentacja o kompostowaniu,
Nauczyciel przedstawia definicję bioodpadów – informuje, że bioodpady (zwane również
odpadami organicznymi) to wszelkie odpady powstające na co dzień w naszych domach,
gdy wykorzystujemy artykuły spożywcze, przygotowujemy posiłki itp.. Należą do nich resztki
jedzenia z obiadu, obierki, fusy od kawy i herbaty. Bioodpady powstają także w ogrodach.
Zaliczamy do nich m.in.: gałęzie, liście, zgniłe owoce, skoszoną trawę.
Rozmowa kierowana pytaniami:
Co się dzieje z bioodpadami?
Gdzie trafiają?
Co to jest kompostownik?
Czy ktoś ma w ogrodzie kompostownik?
Jakie odpadki mogą trafić do kompostownika?
Rozmowa ma na celu przekonanie dzieci, że kompostowanie to doskonały sposób (bardzo
tani) na pozbycie się odpadów, powstających na co dzień w naszych domach. Wyrzucane
na składowiska odpady mogą być niebezpieczne, ponieważ stają się źródłem szkodliwych
gazów, takich jak metan.
strona 4
Kompostownik można zbudować we własnym ogródku, zajmuje niewiele miejsca i nie
wydziela brzydkiego zapachu. Po upływie roku odpady składowane w kompostowniku
zmieniają się w żyzny nawóz, który wyglądem przypomina żyzną glebę. (Materiał
pomocniczy – prezentacja)
Ćwiczenie:
Co nadaje się do kompostowania? Uczniowie, podzieleni na grupy korzystają z karty pracy.
Zabawa muzyczno-taneczna:
Dzieci swobodnie biegają po sali, nauczyciel podaje różne odpady: jeśli jest to odpad
nadający się do kompostownika dzieci mają za zadanie zatrzymać się w bezruchu. Jeśli
odpad nie nadaje się do kompostownika – biegają dalej.
3. Podsumowanie zajęć
Budujemy kompostowniki:
Nauczyciel prezentuje informacje dotyczące budowy i prowadzenia kompostownika –
przekonując, że jest to zajęcie nietrudne i niedrogie.
Praca domowa lub kolejna lekcja:
Dzieci na zajęciach technicznych wykonują drewniany kompostownik (za materiał posłużą
europalety). Kompostownik zostaje umieszczony na podwórzu szkolnym – z materiałów
fotograficznych uzyskanych w trakcie realizacji zadania dzieci wykonają gazetkę szkolną.
Lub
Dzieci wykonują doświadczenie (wypełnione ziemią i odpadkami kuchennymi słoje). Opis
doświadczenia – Materiał pomocniczy – prezentacja).
strona 5
Lekcja 3: ODPOWIEDZIALNY KONSUMENT. EKO - ZAKUPY
Scenariusz (2 X 45 minut). Grupa wiekowa: klasy V-VI
Cele lekcji:
Uczeń
rozumie pojęcie 3U (spolszczona wersja anglojęzycznej zasady 3R, tj. Unikaj
kupowania zbędnych rzeczy, Użyj powtórnie, Utylizuj wymienia działania odnoszące
się do poszczególnych elementów zasady 3U,
wie, jak ekologicznie postępować z odpadami oraz potrafi przeciwdziałać
wytwarzaniu nadmiernej ilości odpadów.
1. Wprowadzenie
Materiał pomocniczy: krzyżówka tematyczna
Przywitanie:
Ćwiczenie: nauczyciel dzieli klasę na 4 grupy– każda otrzymuje krzyżówkę, którą ma za
zadanie rozwiązać. Hasło z krzyżówki podpowie dzieciom na jaki temat będą rozmawiać
podczas zajęć. Uczniowie podsumowują ćwiczenie wymieniając skojarzenia, które
przychodzą im na myśl, związane z hasłem krzyżówki.
2. Część edukacyjno – informacyjna
Materiał pomocniczy: prezentacja (zasada 3U), lista ekologicznych zachowań (w
prezentacji)
Rozmowa kierowana:
Uczniowie siadają w kole. Prowadzący lekcję nauczyciel zadaje kolejno pytania:
- Co to są śmieci?
- Czym jest konsumpcja?
- Co wspólnego mają ze sobą te 2 pojęcia?
- Jakie rodzaje odpadów można wyróżnić? (domowe-komunalne, przemysłowe)
- Czy mamy wpływ na ilość wytwarzanych śmieci?
- Jeżeli tak, to co możemy zrobić żeby zmniejszyć ich ilość?
- Czy nasze codzienne zakupy mają wpływ na środowisko?
Nauczyciel przedstawia definicję zasady 3R (unikaj, użyj ponownie, utylizuj, czyli inaczej
odzyskuj) i jej znaczenie dla minimalizacji ilości odpadów (materiał pomocniczyprezentacja). Celem rozmowy jest uświadomienie dzieciom, że człowiek jest konsumentem,
który codziennie produkuje ogromną ilość odpadów. Ma jednak wpływ na swoje zachowania
konsumpcyjne i może ograniczać ilość wytwarzanych śmieci.
Burza mózgów
Dzieci podają przykłady pozytywnych ekologicznych zachowań związanych z zakupami.
Nauczyciel wszystkie propozycje notuje na tablicy. Wraz z nauczycielem tworzą kodeks
ekokonsumenta (materiał pomocniczy – lista ekozachowań w prezentacji).
strona 6
Uczniowie przygotowują ilustracje do kodeksu ekokonsumenta.
3. Podsumowanie zajęć
Uczniowie podzieleni wcześniej na grupy kilkuosobowe, przez tydzień zbierają informacje
dotyczące zasady 3U i jej wykorzystywania w życiu codziennym (wycinki z gazet, własne
relacje ze wspólnej wyprawy na zakupy z rodzicami). Wyniki swojej pracy prezentują w
postaci plakatu/gazetki szkolnej/wypracowania.
strona 7