Opodatkowanie tytoniu ratuje życie

Informacja prasowa
Kopenhaga, 27 maja 2014
Opodatkowanie tytoniu ratuje życie
Podnoszenie cen na tytoń poprzez zwiększanie opodatkowania jest najbardziej skuteczną metodą ograniczenia
jego konsumpcji, a co za tym idzie, ratowania życia. Palenie tytoniu stanowi główną przyczynę zgonów,
zabijając rocznie ok. 6 mln ludzi na całym świecie, w tym 1, 6 mln w samym Europejskim Regionie WHO. Jest
ono również główną przyczyną chorób niezakaźnych takich jak rak płuca czy choroby serca.
Według szacunków WHO, jeżeli wszystkie kraje podwyższyłyby poziom opodatkowania papierosów o 50%,
spowodowałoby to spadek liczby osób palących o 49 mln oraz zapobiegłoby co najmniej 11 mln zgonów
spowodowanych paleniem. Zwiększenie podatków na wyroby tytoniowe tak, żeby ich cena wzrosła średnio o
ok. 10%, spowodowałoby ograniczenie konsumpcji o 4% w krajach o wysokich dochodach oraz o około 5% w
krajach o niskich i średnich dochodach. WHO zaleca, żeby udział podatku stanowił minimum 75% ceny
detalicznej najbardziej popularnej marki papierosów. Z 53 krajów w Europejskim Regionie WHO, 26 już
wdrożyło takie rozwiązanie. To sprawia, że w porównaniu do innych regionów WHO, Europa jest
zdecydowanym liderem w kwestii opodatkowania i wysokości cen wyrobów tytoniowych.
„Podatki nigdy nie cieszyły się popularnością, jednakże są naszym najsilniejszym sprzymierzeńcem w walce o
życie poprzez kontrolę sprzedaży wyrobów tytoniowych. W 26 na 53 kraje członkowskie udział podatku stanowi
75% lub więcej ceny detalicznej papierosów. Będziemy zachęcać pozostałe 27 krajów do pójścia w ich ślady.
Opodatkowanie wyrobów tytoniowych ratuje życie i jednocześnie przynosi dochody, które kraje członkowskie
mogą zainwestować w ochronę zdrowia publicznego: to jest rozwiązanie korzystne dla obu stron” powiedziała
Zsuzsanna Jakab, Dyrektor Biura Regionalnego WHO na Europę.
Podwyżki cen papierosów poprzez podniesienie podatków zazwyczaj przynoszą największe korzyści zdrowotne
ludziom z najmniej zasobnym portfelem, w tym młodzieży. Wpływ wzrostu cen na młodych ludzi jest na tyle
znaczący, że powoduje ograniczenie konsumpcji tytoniu 2-3 razy bardziej niż wśród dorosłych. Badania
przeprowadzone w 2010 roku w 20 krajach o niższych i średnich dochodach pokazują, że wzrost cen o 10%
wpłynąłby na zmniejszenie konsumpcji wyrobów tytoniowych u młodzieży w wieku ok. 14 lat o 18% (to aż
1
trzykrotnie więcej niż w przypadku ludzi dorosłych).
Globalne szacunki WHO pokazują, że jeśli podatki wzrosłyby o 50% za opakowanie, rządy zyskałyby dodatkowe
101 mld dolarów przychodów - środki, które mogłyby zostać przeznaczone na zwalczanie chorób
nowotworowych, chorób układu krążenia i innych chorób niezakaźnych, zmniejszając tym samym obciążenie
systemów opieki zdrowotnej, które zazwyczaj dysponują niewystarczającymi środkami.
1
Kostova D, Ross H, Blecher E, Markowitz S. Prices and cigarette demand: evidence from youth tobacco use in developing
countries [Ceny a popyt na papierosy: na podstawie badań nad używaniem wyrobów tytoniowych wśród młodzieży w
krajach rozwijających się], Cambridge MA: National Bureau of Economic Research; 2010 (NBER Working Paper #15781).
Korzyści zdrowotne są łatwo mierzalne
Mnóstwo korzyści wynika z zaprzestania palenia, a w odniesieniu do wielu poważnych chorób korzyści te
pojawiają się już krótko po rzuceniu nałogu. Zaledwie po roku, ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej
serca w przypadku byłych palaczy jest nawet o połowę mniejsze niż w przypadku osoby palącej. Od 5-15 lat po
rzuceniu palenia ryzyko udaru mózgu zostaje zredukowane do poziomu występującego u niepalących. Po 10
latach od rzucenia palenia ryzyko raka płuc spada o połowę w porównaniu z osobą palącą, a w przypadku raka
jamy ustnej, gardła, przełyku, pęcherza moczowego, szyjki macicy i trzustki prawdopodobieństwo
zachorowania zmniejsza się.
Przykłady z krajów
W Turcji, od 2008 roku podatek akcyzowy na tytoń stale wzrastał aż do obecnych 84,2%. Wzrostowi temu
towarzyszyło wprowadzanie w życie innych, powiązanych regulacji prawnych, takich jak zakaz palenia tytoniu
w pomieszczeniach zamkniętych czy reklamowania wyrobów tytoniowych. W efekcie, między 2008 a 2012
rokiem, nastąpił spadek liczby palących o 13%, co oznaczało zmniejszenie dorosłych osób palących z 31, 2% do
27,1%.
Francja również odniosła znaczne zdrowotne i gospodarcze korzyści z opodatkowania wyrobów tytoniowych.
W latach 1990 do 2005, rząd francuski znacząco i stale zwiększał podatki, potrajając w ten sposób ceny
papierosów (przy uwzględnieniu inflacji). Doprowadziło to do zmniejszenia sprzedaży o ponad 50%. Pozytywny
wpływ tego drastycznego ograniczenia konsumpcji wyrobów tytoniowych pojawił się już po kilku latach w
postaci zmniejszenia liczby umieralności na raka płuc wśród młodych mężczyzn. Liczba zgonów wśród
mężczyzn w wieku 35-44 lata spadła od 1996 r. o 50%. (patrz: rys.1). Po okresie stabilizacji stawek
podatkowych w latach 2005 – 2009, od 2010 roku Francja ponownie zaczęła systematycznie zwiększać podatki.
Rys. 1: Ceny (rosnące w wyniku wzrostu podatku) oraz wskaźnik umieralności z powodu raka płuc, Francja,
1950–2010
Źródło: Wykres wykorzystuje dane z publikacji Hill C. Prévention et dépistage des cancers [Cancer prevention
and screening]. Bulletin du Cancer. 2013;100:6.
Postęp we wdrażaniu Ramowej Konwencji WHO o Ograniczeniu Użycia Tytoniu
W grudniu 2013 r. europejskie państwa członkowskie podpisały Deklarację z Aszchabadu, która zobowiązuje je
do zintensyfikowania wysiłków na rzecz pełnego wdrożenia Ramowej Konwencji WHO o Ograniczeniu Użycia
Tytoniu, poprzez działania uderzające zarówno w podaż jak i popyt na wyroby tytoniowe. Deklaracja została
podpisana w Aszchabadzie (Turkmenistan) podczas Europejskiej Konferencji Ministerialnej WHO ds.
Zapobiegania i Kontroli Chorób Niezakaźnych w kontekście strategii Zdrowie 2020.
W celu pozyskania dalszych informacji, należy skontaktować się z:
Tina Kiaer
Communications Officer
WHO Regional Office for Europe
UN City, Marmorvej 51
2100 Copenhagen Ø, Denmark
Tel.: +45 45 33 67 40, +45 30 36 37 76 (mobile)
Email: [email protected]
Kristina Mauer-Stender
Programme Manager, Tobacco
WHO Regional Office for Europe
UN City, Marmorvej 51
2100 Copenhagen Ø, Denmark
Tel.: +45 45 33 67 74, +45 24 98 39 90 (mobile)
Email: [email protected]
Przydatne strony internetowe:
Deklaracja z Aszchabadu dot. Zapobiegania i Kontroli Chorób Niezakaźnych w kontekście strategii Zdrowie
2020
http://www.euro.who.int/en/media-centre/events/events/2013/12/ashgabat-conference-onnoncommunicable-diseases/documentation/declaration/ashgabat-declaration-on-the-prevention-and-controlof-noncommunicable-diseases-in-the-context-of-health-2020
Światowy Dzień bez Tytoniu
http://www.euro.who.int/en/health-topics/disease-prevention/tobacco/world-no-tobacco-day/2014-raisetaxes-on-tobacco