Materiały - Polska Fundacja im. Roberta Schumana

Francuskojęzyczne kraje
Europy
5. seminarium
koordynator: Joanna Różycka-Thiriet
17 listopada 2010 roku
[email protected]
[email protected]
Temat: Belgia – czy grozi
nam pralinkowy rozwód?
Zaproszony gość:
- prof. Ryszard Żelichowski, dyrektor ds. badań naukowych
Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk
SŁOWNICZEK PRZETRWANIA
La région [la reżją] – region. W Belgii jednostka administracyjna. Belgijska
federacja zbudowana jest z trzech regionów. Wyróżniamy Region Flamandzki,
Region Stołeczny Brukseli oraz Region Waloński. Regiony posiadają swoje
parlamenty i rządy. Kompetencje regionów obejmują gospodarkę, zatrudnienie,
rolnictwo, politykę wodną, mieszkalnictwo, roboty publiczne, energię,
transport, ochronę środowiska, zagospodarowanie terytorium i urbanistykę,
ochronę przyrody itd. W tych obszarach mogą też prowadzić politykę
międzynarodową.
La communauté [la komunote] – wspólnota. W Belgii jeden z elementów
struktury federalnej. Belgia składa się z trzech wspólnot – francuskiej,
flamandzkiej i niemieckojęzycznej. Opierają się na istniejących w kraju
językach. Wspólnota Francuska obejmuje Brukselę i w Walonię, z wyjątkiem
gmin niemieckojęzycznych. Wspólnota Flamandzka to Belgia i Flandria. Trzecia
z nich obejmuje gminy w okolicach miasta Liège. Wspólnoty zajmują się
kulturą, nauczaniem, stosowaniem języków oraz takimi obszarami jak pomoc
społeczna, pomoc dla rodzin, przyjmowanie imigrantów, służba zdrowia. W
zakresie swoich kompetencji wspólnoty mogą działać na arenie
międzynarodowej. Wspólnoty mają swoje rządy i parlamenty. We Flandrii
doszło do połączenia wspólnoty i regionu - jest wpólny flamandzki parlament i
rząd.
Więcej:
www.belgium.be
S.A.R. [es a er] – skrót od tytułu Son Altesse Royale, Jego Królewska Wysokość, używanego np. przez
belgijskiego następcę tronu.
Le roi des Belges [le rła de belż] – król Belgów, oficjalny tytuł belgijskiego władcy. Belgowie celowo nie
używają określenia le roi de Belgique, czyli król Belgi. Oznacza to, że król jest królem z woli Belgów, obywatele
nie są prostymi poddanymi, ale sami zdecydowali się na monarchię i zaprosili na tron Leopolda I. "
BHV [beaszwe] — choć dla Paryżanina skrót ten oznacza wielki sklep Bazar de l'Hôtel de Ville dla Belgów to
skrót od Bruxelles-Hal-Vilvorde, nazwy okręgu, który jest kością niezgody między Flandrią a osobami
francuskojęzycznymi. Niektóre partie domagają się rozbicia tego dziwoląga - okręgu wyborczego i sądowego
obejmującego zarówno gminy regionu stołecznego, jaki i Flamandzkiej Brabancji (w której mieszka ponad
100 000 frankofonów). Zaburza to bowiem podział kraju na strefy językowe. Dzięki temu francuskojęzycznym
mieszkańcom Hal-Vilvorde (części flamandzkiej BHV) przysługuje prawo do dwujęzycznego sądownictwa,
mogą też głosować kandydatów francuskojęzycznych w wyborach parlamentarnych i europejskich, mimo że
oficjalnie mieszkają we Flandrii, gdzie obowiązuje holenderski.
Les facilités linguistiques [le fasilite ligwistik] - ułatwienia językowe. Mieszkańcy niektórych belgijskich
gmin (np. na przedmieściach Brukseli, gmin niemieckojęzycznych lub na granicy Walonii i Flandrii)
korzystają z pewnych przywilejów – np. w kontaktach z administracją flandryjską mogą używać języka
francuskiego.
DOBRZE POWIEDZIANE – FRAZA DNIA
Allons enfants de la patrie... (Dalej, dzieci ojczyzny...) – fragment francuskiego hymnu, Marsylianki.
21 lipca 2007 roku, w dzień belgijskiego święta narodowego, francuskojęzyczny kanał belgijskiej telewizji
publicznej RTBF zagadnął udającego się na oficjalne obchody do brukselskiej katedry Yves Leterme. Lider
partii CD&V, zajmujący się wówczas sklejaniem nowego rządu, późniejszy (i aktualny) premier Belgii, nie
umiał wskazać dziennikarzom, dlaczego święto narodowe jest obchodzone tego, a nie innego dnia
(usprawiedliwia go fakt, że odpowiedzi kilku innych polityków również były błędne). Poproszony
o zaintonowanie belgijskiego hymnu Brabançonne, Leterme zaintonował Marsyliankę. 21 lipca 1831 roku
przysięgę złożył pierwszy król Belgii Leopold I, stąd tego dnia Belgowie świętują.
Zobacz :
http://www.youtube.com/watch?v=ABTR2Xe_sGw
PORTRETY MNIEJ ZNANYCH MĘŻCZYZN I KOBIET
Król Belgów Albert II urodził się w Brukseli w 1934 roku. Jest przedstawicielem dynastii
Sachsen-Coburg-Gotha. Jest synem króla Leopolda III i królowej Astrid, szwedzkiej
księżniczki. Podczas II wojny światowej królewskie potomstwo wyjeżdża na krótko
z kraju, ale ostatecznie wojnę spędzają w Belgii. W momencie inwazji aliantów w 1944
roku rodzina królewska zostaje przez Niemców wywieziona (dopiero w maju 1945 roku
uwalniają ich Amerykanie). Do Belgii Albert wraca razem z ojcem dopiero w 1950 roku.
W 1959 roku Albert żeni się z Paolą, pochodząca z włoskiej rodziny książęcej. Mają troje
dzieci (najstarszy jest książę Philippe). Od 1962 roku Albert jest przez 31 lat honorowym
przewodniczącym Zarządu Belgijskiego Urzędu Handlu Zagranicznego. Z tego tytułu
przewodniczył wielu misjom ekonomicznym na świecie oraz wizytował belgijskich
eksporterów. Od 1954 do 1992 roku jest także przewodniczącym Generalnej Rady Ogólnej Kasy
Oszczędnościowej i Emerytalnej, a od 1958 do 1993 przewodniczącym belgijskiego Czerwonego Krzyża.
Zajmuje się również ochroną środowiska. Tron obejmuje dopiero w 1993 roku, po śmierci starszego brata
Baudouin. Zaczyna panować na krótko przed przekształceniem Belgii w państwo federalne (w 1993 zmiana
konstytucji wprowadza federalizm). Albert II sprzyja porozumieniu pomiędzy elementami składowymi
federacji i znajomości trzech języków narodowych – francuskiego, holenderskiego (flamandzkiego)
i niemieckiego. Popiera integrację europejską. Jest dopiero 6. królem Belgów. Rola króla w życiu politycznym
Belgii polega na sugerowaniu, ostrzeganiu, zachęcaniu. W zasadzie nie może działać bez wsparcia czy
współudziału rządu. Król pozostaje symbolem jedności. Podczas tworzenia rządu wyznacza osobę, która
będzie pracowała nad sformowaniem gabinetu (informateur, a po nim formateur). Dowodzi służbami
zbrojnymi.
Więcej :
www.monarchie.be
JAK TO SIĘ JE, CZYLI O BELGIJSKICH ZWYCZAJACH
Les pralines – belgijskie pralinki wynalazł w 1912 roku cukiernik Jean Neuhaus.
Są to czekoladki, których produkcja to prawdziwa sztuka. Pralinki mogą mieć
różnego rodzaju nadzienie – kawa, likier, karmel, suszone owoce, ale mogą być też
i takie w 100% czekoladowe. Generalnie, pralinki jako takie były znane kilka wieków
wcześniej i zawierały migdał obtoczony w rozpuszczonym cukrze. Belgowie wynaleźli
jedynie kolejną ich odmianę.
Partnerem seminariów jest Fundacja Roberta Schumana w Paryżu.