rozkład materiału i plan wynikowy – propozycja

ROZKŁAD MATERIAŁU I PLAN WYNIKOWY – PROPOZYCJA KLASA IV SZKOŁY PODSTAWOWEJ W poniższym rozkładzie materiału i planie wynikowym zawarto planowane osiągnięcia ucznia wynikające z realizacji Podstawy programowej kształcenia ogólnego w oparciu o serię Wehikuł czasu. Ponieważ wymagania ogólne (ujęte w podstawie programowej w pięciu obszarach) odnoszą się do umiejętności nabywanych w toku całego kształcenia historycznego, plan wynikowy uwzględnia tylko wymagania szczegółowe. Kursywą oznaczono wymagania, które nauczyciel jest zobowiązany zrealizować. Cele i materiał poszczególnych tematów zostały sformułowane w ujęciu operacyjnym i zakwalifikowane na poziomy wymagań: podstawowy (P) i ponadpodstawowy (PP). Przedstawiony plan wynikowy jest jedynie propozycją, z której nauczyciel może skorzystać, dostosowując ją do możliwości konkretnego zespołu klasowego. Gwiazdką * zaznaczone są tematy wykraczające poza podstawę programową. TEMAT I Czego będziemy się uczyć w klasie IV szkoły podstawowej? LICZBA GODZIN DZIAŁ 1 CELE KSZTAŁCENIA W UJĘCIU OPERACYJNYM ZAPAMIĘTYWANIE ROZUMIENIE UMIEJĘTNOŚCI Zapoznanie uczniów z tematyką zajęć i przedmiotowym systemem oceniania. Omówienie zasad kontroli i oceny osiągnięć ucznia. 1 1. Co to jest historia? 1 Uczeń zna:  postać: Juliana Ursyna Niemcewicza (PP). Uczeń rozumie:  pojęcia: historia (dzieje), historyk, historia prywatna, historia rodzinna, historia państw (P). Uczeń potrafi:  odróżnić historię rozumianą jako dzieje, przeszłość od historii rozumianej jako opis dziejów przeszłości (P),  opisać Kraków w różnych okresach historycznych (PP),  wyjaśnić, czym zajmują się historycy (P),  podać przykłady wydarzeń należących do historii prywatnej (P), rodzinnej i państw (PP),  wyjaśnić, w jakim celu poznaje się historię (P). 2. Jak poznajemy przeszłość? 1 Uczeń zna:  postać: Walentego Szwajcera (PP),  podział źródeł historycznych (P). Uczeń rozumie:  pojęcia: źródło historyczne, archeolog, archeologia, muzeum (P), ceramika, kronika, wykopaliska archeologiczne (PP),  rolę, jaką w poznawaniu historii odgrywają źródła historyczne (PP). Uczeń potrafi:  opisać okoliczności odkrycia osady w Biskupinie (PP),  podać przykłady różnych źródeł historycznych i wyjaśnić, dlaczego należy je chronić (P),  wyjaśnić, na czym polega praca historyka i archeologa (P),  podać przykłady źródeł historycznych uzyskanych w wyniku pracy archeologów (PP),  dostrzec związki między historią a archeologią (PP),  przedstawić zadania muzeów (P). 3. Jak mierzymy czas? 1 Uczeń rozumie: Uczeń zna:  przyczyny i skutki  pojęcia: kalendarz, wiek wydarzenia, które (stulecie), tysiąclecie (P), zapoczątkowało historię klepsydra (PP), człowieka (PP),  zasady ustalania wieku i połowy wieku dla  różne sposoby mierzenia czasu (P), danego wydarzenia historycznego (P).  wydarzenie, które dało początek obowiązującemu w Europie systemowi datacji (P),  rzymski sposób zapisu cyfr i liczb (P). I I I Uczeń potrafi:  wyjaśnić, w jakim celu mierzy się czas (PP),  obliczać upływ czasu między wydarzeniami historycznymi i umieszczać je na linii chronologicznej (P),  operować pojęciami: wydarzenie wcześniejsze, wydarzenie późniejsze (P),  wyjaśnić znaczenie wynalazku pisma dla wspólnoty ludzkiej (PP),  opowiedzieć historię zegarów (PP),  wymienić poznane typy zegarów (PP). 2 1 Uczeń zna:  oznaczenia kierunków geograficznych (N – północ, S – południe, E – wschód, W – zachód) (P),  podstawowe znaki używane w legendzie mapy (P). Warsztat pracy historyka – lekcja powtórzeniowa 1 Uczeń zna: Uczeń rozumie:  postacie związane  pojęcia związane z tematyką działu z tematyką działu Na tropie przeszłości, Na tropie przeszłości,  zasady pracy ze źródłami  rolę źródeł historycznych historycznymi, ustalania i map historycznych wieku i połowy wieku oraz w procesie poznawania pracy z mapą historyczną. historii. Na tropie przeszłości – sprawdzian wiadomości 1 I I I Uczeń rozumie:  pojęcia: mapa, legenda mapy, mapa historyczna (P), mapa geograficzna, róża wiatrów (PP),  rolę, jaką w poznawaniu historii odgrywają mapy historyczne (PP). 4. Po co nam mapy historyczne? Uczeń potrafi:  wskazać na mapie, gdzie znajdują się kierunki: północ, południe, wschód i zachód (P),  wymienić poznane rodzaje map (P),  wyjaśnić różnice między mapą geograficzną a mapą historyczną (PP). Uczeń potrafi:  wyjaśnić, na czym polega praca historyka i archeologa,  wskazać przykłady źródeł pisanych i materialnych,  prawidłowo określić wiek i połowę wieku,  obliczać upływ czasu między wydarzeniami historycznymi i umieszczać je na linii chronologicznej,  zinterpretować znaki w legendzie mapy historycznej,  odpowiedzieć na proste pytania postawione do mapy historycznej,  wyjaśnić, jaki wpływ na historię człowieka miało wynalezienie pisma,  wytłumaczyć, co oznacza sformułowanie, że historia jest nauczycielką życia. 3 5. Moja rodzina 1 Uczeń zna: Uczeń rozumie:  nazewnictwo stosowane do  pojęcia: rodzina, rodzina określenia relacji między mała, rodzina wielka, poszczególnymi członkami krewny, przodek (P), rodziny (P). genealogia, drzewo genealogiczne (PP). Uczeń potrafi:  na przykładzie własnej rodziny wymienić osoby wchodzące w skład rodziny małej i rodziny wielkiej (P),  określić związki pokrewieństwa między poszczególnymi członkami rodziny (P),  wyjaśnić, w jaki sposób można poznać historię swojej rodziny (PP),  opowiedzieć o wydarzeniu z historii własnej rodziny (P),  wyrazić opinię na temat kultywowania tradycji i gromadzenia pamiątek rodzinnych (PP),  sporządzić drzewo genealogiczne własnej rodziny (PP). 6. Moje miejsce na ziemi 1 Uczeń zna:  najważniejsze zabytki, wydarzenia (P), znane postacie i legendy związane z historią własnej miejscowości (PP),  herb własnej miejscowości (PP). Uczeń rozumie:  pojęcia: ojczyzna, mała ojczyzna (P), księga parafialna, portfolio (PP),  rolę, jaką w życiu człowieka odgrywa mała ojczyzna (PP). Uczeń potrafi:  opisać swoją małą ojczyznę, uwzględniając tradycję historyczno­kulturową (PP),  wyjaśnić różnicę między małą ojczyzną a ojczyzną (P),  wskazać na mapie miejscowość, w której mieszka (P),  posługiwać się planem miejscowości (P),  zebrać informacje o własnej miejscowości, w tym o rozmaitych formach upamiętniania postaci i wydarzeń z przeszłości małej ojczyzny (PP). 7. Ojczyzna małych ojczyzn 1 Uczeń rozumie: Uczeń zna:  pojęcia: region, naród (P),  nazwy regionów dialekt, gwara (PP), wchodzących w skład Polski (P),  czym jest kultura  przykłady dzieł należących narodowa (PP). do kultury narodowej (PP). Uczeń potrafi:  wskazać na mapie Polskę i jej regiony (P),  podać podstawowe informacje na temat ukształtowania powierzchni kraju (PP),  przedstawić zalety i wady ukształtowania powierzchni Polski (PP),  opisać główne regiony Polski (P),  określić czynniki łączące przedstawicieli narodu (PP),  wymienić najważniejsze polskie święta i obyczaje (P),  opowiedzieć o przebiegu wybranego święta we własnej rodzinie (PP). II II II 4 8. Polska w Europie 1 Uczeń zna: Uczeń rozumie:  daty: 1993, 2004 (PP),  pojęcia: rzeczpospolita (republika), obywatel,  postacie: Jana Henryka flaga, godło, hymn Dąbrowskiego, Józefa państwowy (narodowy), Wybickiego (P),  oficjalną nazwę Polski (P), euro (P), waluta (PP).  polskie symbole narodowe (P). Uczeń potrafi:  wskazać Polskę na mapie politycznej Europy (P),  podać podstawowe informacje na temat położenia geograficznego, powierzchni i liczby ludności Polski (PP),  wymienić sąsiadów Polski (P) i wskazać te państwa na mapie (PP),  odśpiewać dwie pierwsze zwrotki i refren Mazurka Dąbrowskiego (P),  zachować odpowiednią postawę wobec polskich symboli narodowych (P),  wyjaśnić, czym jest Unia Europejska (P),  opisać okoliczności powstania Unii Europejskiej (PP),  rozpoznać symbol unijny – flagę Unii Europejskiej (P),  przedstawić korzyści wynikające z członkostwa Polski w Unii Europejskiej (PP). Kim jestem? Skąd pochodzę? – lekcja powtórzeniowa 1 Uczeń zna:  postacie i daty związane z tematyką działu Świat wokół mnie,  nazewnictwo stosowane dla określenia więzów pokrewieństwa w rodzinie,  polskie symbole narodowe. Uczeń rozumie:  pojęcia związane z tematyką działu Świat wokół mnie,  dlaczego należy okazywać szacunek dla symboli narodowych,  korzyści wynikające z członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Świat wokół mnie – sprawdzian wiadomości 1 Uczeń potrafi:  wymienić członków rodziny małej i dużej,  wskazać na mapie Polski własną miejscowość,  opowiedzieć o własnej małej ojczyźnie,  wskazać na mapie politycznej Europy Polskę i jej sąsiadów,  podać podstawowe informacje na temat położenia geograficznego, powierzchni i liczby ludności Polski,  wskazać na mapie główne regiony Polski i podać najważniejsze informacje na ich temat,  opisać najważniejsze polskie święta i obyczaje,  wyjaśnić, czym jest Unia Europejska,  rozpoznać symbol Unii Europejskiej – flagę. II II II 5 1 Uczeń zna:  datę: ok. 3500 p.n.e. (PP),  postać: Peryklesa (P). 10. W co wierzyli Grecy? 1 Uczeń potrafi: Uczeń rozumie: Uczeń zna:  zlokalizować na mapie Olimp (P) i Delfy (PP),  pojęcia: bogowie  imiona najważniejszych olimpijscy, mitologia, mit,  wyjaśnić, jak mieszkańcy Grecji wyobrażali sobie bogów (P), bogów greckich (P) oraz heros (P), Chaos, Hades,  wymienić główne cechy religii starożytnych Greków (P), dziedziny życia i zajęcia, Tartar, wyrocznia, Pytia  opowiedzieć wybrany przez siebie mit (PP), którym patronowali (PP),  bohaterów mitów greckich: (PP),  przedstawić wyobrażenia Greków na temat życia po Prometeusza, Heraklesa,  rolę, jaką w greckiej religii śmierci (PP), odgrywała mitologia (PP).  wytłumaczyć, w jakim celu Grecy korzystali z wyroczni Odyseusza (P), Syzyfa (PP).
(PP). 11. W cieniu Akropolu 1 Uczeń zna:  postacie: Fidiasza, Sokratesa (PP). III III III Uczeń rozumie:  pojęcia: starożytność, nasza era (n.e.), przed naszą erą (p.n.e.), miasto­państwo, demokracja (P), pedagog, gimnazjon, niewolnik (PP),  cele wychowania ateńskich chłopców (P). Uczeń potrafi:  zlokalizować Grecję i Ateny na mapie (P),  omówić system rządów w starożytnych Atenach (P),  opisać życie w Atenach peryklejskich (P),  opowiedzieć, jak wyglądał zamożny dom ateński (P),  omówić wychowanie i edukację ateńskich dzieci (PP),  scharakteryzować pozycję społeczną mężczyzn, kobiet i niewolników w starożytnych Atenach (PP),  wymienić produkty wchodzące w skład jadłospisu starożytnych Ateńczyków (PP),  dostrzec, na przykładzie ustroju Aten, wpływ starożytności na współczesność (PP). 9. „Piękny i dobry” Uczeń rozumie:  pojęcia: agora, Akropol, Partenon (P), kolumnada, filozofia, filozof (PP),  znaczenie słów Sokratesa: „wiem, że nic nie wiem” (PP). Uczeń potrafi:  opisać życie w Atenach peryklejskich (P),  opowiedzieć, jak wyglądały Ateny w V w. p.n.e. (P),  przedstawić dokonania starożytnych Greków w dziedzinie architektury i rzeźby (PP),  wyjaśnić, czym się zajmowali pierwsi filozofowie (PP),  omówić działalność Sokratesa (PP). 6 12. Dzień w teatrze 1 Uczeń zna:  postać: Sofoklesa (P),  boga Dionizosa (PP). 13. Igrzyska ku chwale Zeusa 1 Uczeń rozumie: Uczeń zna:  pojęcia: igrzyska  dyscypliny sportowe olimpijskie, olimpiada, rozgrywane podczas atleta, wieniec oliwny (P), starożytnych igrzysk „pokój boży” (PP), olimpijskich (P),  rolę i charakter igrzysk  zasady obowiązujące organizowanych zawodników w starożytnej Grecji (PP). uczestniczących w starożytnych igrzyskach olimpijskich (PP). Dziedzictwo starożytnej Grecji – lekcja powtórzeniowa 1 Uczeń zna:  postacie związane z tematyką działu Starożytna Grecja,  położenie geograficzne Grecji,  imiona najważniejszych bogów olimpijskich i bohaterów mitów greckich. III III III Uczeń rozumie:  pojęcia: chór, orchestra, tragedia, mityczny, komedia (P), akustyka (PP),  rolę teatru w starożytnej Grecji (PP). Uczeń rozumie:  pojęcia związane z tematyką działu Starożytna Grecja,  charakter starożytnych igrzysk olimpijskich. Uczeń potrafi:  wyjaśnić, jak powstał teatr (PP),  opisać wygląd starożytnego teatru greckiego (P),  wymienić zasady, na jakich opierała się organizacja przedstawień w starożytnym teatrze greckim (PP),  opowiedzieć mit o Edypie (PP),  wskazać różnice między grecką tragedią a komedią (P),  wskazać podobieństwa i różnice między starożytnym teatrem greckim a teatrem współczesnym (P),  dostrzec, na przykładzie teatru greckiego, wpływ starożytności na współczesność (PP). Uczeń potrafi:  wskazać na mapie Olimpię (P) i opisać wygląd miasta (PP),  omówić organizację (PP) i przebieg igrzysk olimpijskich (P),  przedstawić najważniejsze podobieństwa i różnice między igrzyskami rozgrywanymi w starożytności i współcześnie (P),  dostrzec, na przykładzie igrzysk olimpijskich, wpływ starożytności na współczesność (PP). Uczeń potrafi:  wskazać na mapie Grecję i najważniejsze miejsca z nią związane: Ateny, Olimp, Delfy i Olimpię,  omówić życie codzienne mieszkańców Aten w V w. p.n.e. i opisać wygląd miasta,  scharakteryzować strukturę społeczną starożytnych Aten,  omówić dokonania starożytnych Greków w dziedzinie architektury i rzeźby,  przedstawić dokonania filozofów greckich,  opisać wygląd i organizację teatru greckiego,  wskazać podobieństwa i różnice między teatrem i sportem starożytnym i współczesnym,  dostrzec, na przykładzie dokonań Greków, wpływ starożytności na współczesność. 7 III 1 14. Dom, szkoła i nauczyciel z rózgą 1 Uczeń potrafi: Uczeń zna: Uczeń rozumie:  rzymski sposób zapisu cyfr  pojęcia: łacina, Imperium  wskazać na mapie Italię i Rzym (P) oraz zasięg terytorialny Imperium Rzymskiego w II w. n.e. (PP), i liczb (P). Rzymskie, cesarz, „ojciec rodziny”, „matka rodziny”,  opisać warunki życia mieszkańców Rzymu w II w. n.e. (P), rzymska cnota (P),  omówić zasady panujące w rzymskiej rodzinie (P), papirus (PP),  wyjaśnić, jak wyglądały wychowanie (P) i edukacja  cele wychowania rzymskich dzieci (PP), rzymskich chłopców (P),  wymienić produkty wchodzące w skład jadłospisu  rolę łaciny jako jednej starożytnych Rzymian (PP), z podstaw współczesnego  wskazać podobieństwa i różnice w warunkach życia oraz języka polskiego (PP). w wychowaniu i edukacji dzieci w starożytnej Grecji i starożytnym Rzymie (PP),  dostrzec, na przykładzie łaciny, wpływ starożytności na współczesność (PP). 15. W Wiecznym Mieście 1 Uczeń zna: Uczeń rozumie:  najważniejsze budowle  pojęcia: Forum Romanum, w starożytnym Rzymie (P). triumf, bazylika, łuk triumfalny, Panteon (P), łuk architektoniczny, kopuła (PP),  znaczenie dróg w starożytnym Rzymie (P). Uczeń potrafi:  wytłumaczyć, dlaczego Rzymianie nazywali swoje miasto wiecznym (PP),  opisać wygląd starożytnego Rzymu (P),  scharakteryzować osiągnięcia starożytnego Rzymu (PP),  wyjaśnić, w jaki sposób Rzymianie budowali drogi (P),  zinterpretować sformułowanie: „wszystkie drogi prowadzą do Rzymu” (PP). 16. Prawo, woda i rzymskie lody 1 Uczeń zna: Uczeń rozumie:  przykładową zasadę prawa  pojęcia: termy, akwedukt rzymskiego (P). (wodociąg) (P),  rolę prawa rzymskiego jako podstawy dzisiejszego prawa (PP). Uczeń potrafi:  scharakteryzować osiągnięcia starożytnego Rzymu (PP),  wyjaśnić, do czego służyły termy i akwedukty (wodociągi) (P),  opisać wygląd term (P),  opowiedzieć, jak wyglądała rzymska uczta (PP),  dostrzec, na przykładzie prawa rzymskiego, wpływ starożytności na współczesność (PP). IV IV IV Starożytna Grecja – sprawdzian wiadomości 8 17. „Chleba i igrzysk!” 1 Uczeń zna: Uczeń rozumie:  najważniejsze rozrywki  pojęcia: cyrk, rydwan, starożytnych Rzymian (P). Circus Maximus, kwadryga, arena, amfiteatr, gladiator, Koloseum (amfiteatr Flawiuszów) (P),  znaczenie igrzysk w życiu starożytnych Rzymian (PP). 18. Jak powstało chrześcijaństwo? 1 Uczeń zna:  daty: ok. 6 p.n.e. – 30 n.e. (P), 313 n.e. (PP),  postacie: Jezusa Chrystusa (P), Nerona, Konstantyna Wielkiego (PP),  imiona najważniejszych bogów rzymskich (P). Dziedzictwo starożytnego Rzymu – lekcja powtórzeniowa 1 Uczeń rozumie: Uczeń zna:  pojęcia związane  postacie i daty związane z tematyką działu z tematyką działu Starożytny Rzym, Starożytny Rzym,  przyczyny prześladowań  położenie geograficzne pierwszych chrześcijan. Italii i Rzymu,  rzymski sposób zapisu cyfr i liczb. IV IV IV Uczeń rozumie:  pojęcia: tolerancja religijna, Żydzi (Izraelici), Biblia, Mesjasz, chrześcijaństwo (P), Jahwe, Ewangelia, apostoł (PP),  przyczyny, które spowodowały, że chrześcijaństwo przetrwało mimo prześladowań (PP). Uczeń potrafi:  scharakteryzować osiągnięcia starożytnego Rzymu (PP),  opisać wygląd cyrku i amfiteatru (P),  wymienić rodzaje zawodów wchodzących w skład igrzysk rzymskich (P),  opowiedzieć o organizacji i przebiegu igrzysk rzymskich (PP),  ocenić igrzyska w starożytnym Rzymie (PP),  porównać igrzyska greckie z rzymskimi (PP). Uczeń potrafi:  wskazać na mapie Palestynę (PP),  wymienić główne cechy systemu wierzeń starożytnych Rzymian (P) i Izraelitów (PP),  opowiedzieć o życiu i działalności Jezusa Chrystusa (P),  opisać narodziny chrześcijaństwa (P) i jego rozpowszechnianie w czasach starożytnych (PP),  wyjaśnić, dlaczego Żydzi i Rzymianie prześladowali pierwszych chrześcijan (P),  omówić metody prześladowań pierwszych chrześcijan (PP). Uczeń potrafi:  wskazać na mapie Rzym, Italię oraz zasięg terytorialny Imperium Rzymskiego w II w. n.e.,  opowiedzieć o życiu codziennym w Rzymie w II w. n.e.,  scharakteryzować osiągnięcia starożytnych Rzymian,  opisać wygląd najważniejszych budowli rzymskich,  wymienić najważniejsze rozrywki mieszkańców Rzymu,  opowiedzieć o życiu i działalności Jezusa Chrystusa,  omówić okoliczności powstania chrześcijaństwa i jego rozwój,  dostrzec, na przykładzie osiągnięć Rzymian, wpływ starożytności na współczesność,  porównać i ocenić osiągnięcia starożytnych Greków i Rzymian. 9 IV 1 19. Zanim powstała Polska 1 Uczeń zna:  daty: 476, 1492 (P),  głównych bohaterów legend polskich (P),  ramy czasowe panowania dynastii Piastów (P). Uczeń rozumie:  pojęcia: średniowiecze, gród, legenda, Słowianie, dynastia, Piastowie (P),  znaczenie legend dla poznania początków państwa polskiego (PP). Uczeń potrafi:  opowiedzieć legendy o Piaście i Popielu oraz Lechu, Czechu i Rusie (P),  rozpoznać cechy charakterystyczne legendy (PP),  wymienić różnice między legendą a historią (P),  odróżniać fikcję od prawdy historycznej (PP),  wskazać na mapie Wielkopolskę i Gniezno (P). 20. W państwie Mieszka I 1 Uczeń zna:  datę: ok. 960 (P),  postać: Mieszka I (P). Uczeń rozumie:  pojęcia: plemię, Polanie, książę, woj, drużyna, kmiecie (P), władca historyczny, wielożeństwo, postrzyżyny (PP),  dlaczego państwo polskie jest nazywane państwem Mieszka I (P). Uczeń potrafi:  wyjaśnić, w jaki sposób powstało państwo Polan (PP),  opisać organizację państwa Polan (PP),  wskazać na mapie państwo Mieszka I w początkach jego panowania (P),  umiejscowić w czasie i opisać panowanie Mieszka I (P),  omówić warunki życia na ziemiach polskich w X w. (PP),  wymienić główne plemiona zamieszkujące ziemie polskie (P),  scharakteryzować obyczaje Polan (PP). 21. Chrzest Polski 1 Uczeń zna:  daty: 966 (P), 972 (PP),  postać: Dobrawy (PP),  przyczyny, które skłoniły Mieszka I do przyjęcia chrztu (P). Uczeń rozumie:  pojęcia: poganie, poddany (P), kultura zachodnia (PP),  dlaczego Mieszko I przyjął chrzest (P),  znaczenie chrztu jako wydarzenia, które zapoczątkowało historię Polski (P). Uczeń potrafi:  omówić wierzenia Polan (PP),  przedstawić okoliczności, w których doszło do chrztu Mieszka I (PP),  opisać zmiany, jakie zaszły w państwie polskim po 966 r. (P),  wyjaśnić, jak zmieniło się położenie polityczne Polski w Europie po chrzcie Mieszka I (PP),  wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa polskiego w czasie panowania Mieszka I (P),  wymienić elementy kultury zachodniej, którą Polska przyjęła po 966 r. (PP). V V V Starożytny Rzym – sprawdzian wiadomości 10 1 Uczeń zna:  daty: 992, 997, 1000, 1025 (P),  postacie: biskupa Wojciecha, Bolesława Chrobrego, Ottona III (P). *23. Polska pierwszych Piastów 1 Uczeń zna: Uczeń rozumie:  środki płatnicze używane  pojęcie: danina (P). przez mieszkańców Polski w X–XI w. (PP). Uczeń potrafi:  przedstawić obowiązki kmieci wobec władcy (P),  opisać warunki życia i zajęcia mieszkańców Polski pierwszych Piastów (P),  wymienić produkty wchodzące w skład jadłospisu mieszkańców Polski pierwszych Piastów (PP),  wyjaśnić, w jaki sposób uczono się czytać na przełomie X i XI w. (PP). *24. Śląsk Henryka Brodatego 1 Uczeń zna: Uczeń rozumie:  datę: 1138 (PP),  pojęcia: ratusz, rycerz (P), radło (PP),  postacie: Henryka Brodatego, świętej Jadwigi  przyczyny wysokiej śląskiej (P), Bolesława śmiertelności ludzi Krzywoustego, Henryka w epoce średniowiecza Pobożnego (PP). (PP). Uczeń potrafi:  wyjaśnić przyczyny i okoliczności, w których doszło do rozpadu państwa polskiego (P),  zlokalizować Śląsk na mapie (P),  omówić zmiany, jakie zaszły na ziemiach polskich od XI do XIII w. (PP),  wskazać różnice między miastem a grodem (P),  wytłumaczyć, na przykładzie życia i działalności świętej Jadwigi śląskiej, jak rozumiano w tamtych czasach bycie wzorowym chrześcijaninem (PP),  opisać metody leczenia chorych w średniowieczu (PP). V V V Uczeń rozumie:  pojęcia: wyprawa misyjna, zjazd gnieźnieński, arcybiskupstwo, biskupstwo (P), diadem (PP),  znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego (PP),  znaczenie symbolicznej (dokonanej przez Ottona III) i właściwej koronacji Bolesława Chrobrego (PP). 22. Pierwszy król Polski Uczeń potrafi:  wyjaśnić przyczyny zorganizowania przez Bolesława Chrobrego wyprawy misyjnej do Prus (PP),  scharakteryzować postać biskupa Wojciecha (PP),  omówić przebieg i skutki wyprawy misyjnej do Prus (PP),  opowiedzieć historię zjazdu gnieźnieńskiego (P),  wymienić decyzje ogłoszone podczas zjazdu gnieźnieńskiego (P),  zlokalizować na mapie grody, które ogłoszono w 1000 r. biskupstwami (P),  wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa polskiego w czasie panowania Bolesława Chrobrego (P) i wyjaśnić, w jakich okolicznościach nastąpiły (PP). 11 25. Król Kazimierz Wielki 1 Uczeń rozumie: Uczeń zna:  daty: 1333–1370, 1364 (P),  pojęcia: żak, Akademia Krakowska (P), rektor, 1320 (PP), rajca (PP),  postacie: Kazimierza Wielkiego (P), Władysława  co oznacza sformułowanie: „zastał Łokietka, Mikołaja Polskę drewnianą, Wierzynka (PP). a zostawił murowaną” (PP),  przyczyny utworzenia Akademii Krakowskiej (PP). Uczeń potrafi:  opisać sytuację państwa polskiego w okresie panowania Władysława Łokietka (PP),  wskazać na mapie i umiejscowić w czasie państwo Kazimierza Wielkiego (P),  wskazać na mapie Kraków (P),  wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa polskiego w czasie panowania Kazimierza Wielkiego (P),  opowiedzieć o panowaniu Kazimierza Wielkiego z uwzględnieniem powstania Akademii Krakowskiej i uczty u Wierzynka (PP),  wymienić najważniejsze osiągnięcia Kazimierza Wielkiego (P),  ocenić panowanie i dokonania Kazimierza Wielkiego (PP). *26. W Polsce Kazimierza Wielkiego 1 Uczeń zna:  najważniejsze budowle XIV‐wiecznego Krakowa (P). Uczeń potrafi:  opisać wygląd średniowiecznego Krakowa (P),  opowiedzieć, jak wyglądało wnętrze zamożnego domu z XIV w. (P),  wymienić produkty wchodzące w skład jadłospisu bogatych i ubogich mieszkańców Krakowa (PP),  omówić zasady obowiązujące w średniowiecznej rodzinie (PP). Polska w X–XIV w. – lekcja powtórzeniowa 1 Uczeń rozumie: Uczeń zna:  najważniejsze pojęcia  najważniejsze postacie i daty związane z tematyką związane z tematyką działu Polska Piastów, działu Polska Piastów,  przyczyny i skutki  legendy dotyczące przyjęcia chrztu przez początków państwa Mieszka I. polskiego. Polska Piastów – sprawdzian wiadomości 1 V V V V Uczeń rozumie:  dlaczego w średniowiecznych rodzinach było dużo dzieci (PP). Uczeń potrafi:  zlokalizować na mapie i umiejscowić w czasie państwo Mieszka I, Bolesława Chrobrego i Kazimierza Wielkiego,  wskazać na mapie Gniezno i Kraków,  wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa polskiego w czasie panowania Mieszka I, Bolesława Chrobrego i Kazimierza Wielkiego,  omówić i ocenić dokonania wymienionych władców,  opisać życie codzienne mieszkańców Polski w X–XIV w. 12