rada gminy somonino §2. - bip.somonino.p

Transkrypt

RADA GMINY SOMONINO
P,;i-314 SOMONINO
ul. Ceynowy 21
UCHWALA NR X/72/15
RADY GMINY SOMONINO
Na podstawie art. 18 ust l oraz w związku z art. 7 ust l pkt. l, 3 i 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o
samorządzie gminnym (Dz.U. z 2015 r. poz. 1515),
Rada Gminy Somonino uchwala, co następuje
§l.
Rada Gminy Somonino postanawia przyjąć
Somonino".
wdrożyć "Plan Gospodarki Niskoemisyjnej
§ 2.
"Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Somonino " stanowi załącznik do niniejszej Uchwały.
dla Gminy
Uzasadnienie
Podstawą formalną opracowania Planu jest Uchwała Nr XXVII/207 /2013 Rady Gminy Somonino z dnia 24
października 2013 r. w sprawie wyrażenia zgody na przystąpienia do opracowania i wdrażania Planu
gospodarki niskoemisyjnej .
Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym do właściwości rady należą wszystkie sprawy
pozostające w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej. Natomiast, zgodnie z art. 7 do
zadań własnych gminy należą zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. Zadania własne obejmują m.in.
sprawy:
l) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki
wodnej;
2) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych,
utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów
komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz;
3) utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych;
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej to dokument strategiczny, którego celem jest określenie wizji rozwoju
gminy w kierunku gospodarki niskoemisyjnej.
Plany gospodarki niskoemisyjnej (PGN) dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego (GOM), 31 gmin GOM
(które przystąpiły do opracowania) oraz dla Związku Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych zostały
opracowane, aby m.in. przyczynić się do osiągnięcia celów określonych w pakiecie klimatycznoenergetycznym do roku 2020, tj.:
• redukcji emisji gazów cieplarnianych,
• zwiększenia udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych,
• redukcji zużycia energii finalnej, co ma zostać zrealizowane poprzez podniesienie efektywności
energetycznej,
a także do poprawy jakości powietrza na obszarach, na których odnotowano przekroczenia dopuszczalnych
poziomów stężeń substancji w powietrzu i wdrażane są programy (naprawcze) ochrony powietrza (POP)
oraz plany działań krótkoterminowych (PDK). W ogólnym ujęciu realizacja zadań określonych w PGN
powinna prowadzić do poprawy stanu środowiska i jakości życia mieszkańców na terenie objętym Planem.
Opracowanie planów gospodarki niskoemisyjnej w przedstawionym zakresie wynika z realizacji przez
Stowarzyszenie GOM projektu pn. "Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru
Metropolitalnego" nr KSI POIS.09.03.00-00-377/l3, współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach
Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, Działanie 9.3. - konkurs 2 pn. Termomodernizacja
obiektów użyteczności publicznej - plany gospodarki niskoemisyjnej. Podstawą formalną opracowań jest
umowa pomiędzy Stowarzyszeniem Gdański Obszar Metropolitalny a firmą ATMOTERM S.A., zawarta w
dniu 16.01.2015 r.
W dokumencie skoncentrowano się na działaniach ograniczających emisję i efektywnie wykorzystujących
zasoby, w tym na poprawie efektywności energetycznej i wykorzystaniu OZE, czyli również mających na
celu zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów, na
których odnotowano przekroczenia dopuszczalnych stężeń w powietrzu.
Zachowano spójność z Projektem założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa
gazowe dla gminy Somonino na lata 2014-2030 , energię elektryczną i paliwa gazowe gminy Somonino
oraz Programem ochrony powietrza dla strefy pomorskiej, w której został przekroczony poziom
dopuszczalny pyłu zawieszonego PM10 oraz poziom docelowy benzo(a)pirenu; Gdańsk 2013 (przyjęty
Uchwałą Nr 754/XXXV/13 Sejmiku województwa Pomorskiego z dnia 25 listopada 2013 r.), a także
innymi dokumentami strategicznymi.
Celem PGN dla Gminy Somonino jest określenie, na podstawie analizy aktualnego stanu w zakresie zużycia
energii i emisji gazów cieplarnianych oraz zanieczyszczeń powietrza na obszarze gminy, działań
zmierzających do redukcji zużycia energii, zwiększenia wykorzystania źródeł odnawialnych oraz
ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń powietrza wraz z oceną ich efektywności
ekologicznej, określeniem kosztów i możliwych źródeł finansowania.
W ramach PGN ujęto analizę uwarunkowań wynikających z przepisów prawa oraz dokumentów
strategicznych globalnych, UE, Polski, województwa oraz gminy.
Biorąc pod uwagę cele ww. dokumentów strategicznych, jako cel główny opracowania i realizacji Planu
gospodarki niskoemisyjnej przyjęto: Wsparcie zrównoważonego rozwoju i integracji Gdańskiego Obszaru
Metropolitalnego poprzez transformację w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, przyjaznej środowisku, w
tym osiągnięcie celów podstawowych, przedstawionych we wstępie.
W szczególności, celami strategicznymi będą, zgodnie z pakietem energetyczno - klimatycznym,
osiągnięcie do roku 2020 r., w ramach UE:
• 20 % redukcji emisji gazów cieplarnianych;
• 20 % udziału energii odnawialnej w bilansie energetycznym;
•
20% oszczędności w zużyciu energii;
• 10% udziału biopaliw.
Opracowanie planu wynika także z założeń Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej,
przyjętego przez Radę Ministrów 16 sierpnia 2011r. Treść i zakres Planu Gospodarki Niskoemisyjnej
wynika z załącznika nr 9 Regulaminu Konkursu nr 21P0IiŚI 9.3/2013, Program Operacyjny Infrastruktura i
Środowisko 2007-2013 - Szczegółowe zalecenia dotyczące struktury planu gospodarki niskoemisyjnej
opracowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Plan Gospodarki
Niskoemisyjnej składa się z dwóch zasadniczych części: inwentaryzacji emisji gazów cieplarnianych z
terenu Gminy Somonino, opierającej się na zużyciu energii i paliw na terenie gminy oraz planu działań, w
którym wskazano działania przewidziane do realizacji przyczyniające się do poprawy efektywności
energetycznej oraz redukcji emisji gazów cieplarnianych.
Cele szczegółowe dla gminy określono w wybranych, najistotniejszych sekcjach spośród działów
gospodarki wymienionych w Założeniach Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej
(NPRGN)4, uwzględniając wpływ podejmowanych w ramach nich działań na osiągnięcie celu głównego.
Wśród nich znalazły się: energetyka, budownictwo (w tym gospodarstwa domowe, budynki administracji
publicznej itp.), transport oraz edukacja.
W analizie stanu aktualnego zawarto ogólną charakterystykę gminy, w tym w zakresie istniejących
systemów: ciepłowniczego, gazowniczego, transportowego, elektroenergetycznego, systemów grzewczych
opalanych paliwem stałym oraz istniejących źródeł energii odnawialnej, a także dokonano oceny stanu
środowiska. Na tej podstawie, biorąc jednocześnie pod uwagę wyniki analizy dokumentów strategicznych,
zidentyfikowano główne obszary problemowe. W dalszej części dokonano oceny energochłonności i
emisyjności na terenie gminy w następujących obszarach: budynki użyteczności publicznej, budynki
mieszkalne, budynki usługowe, oświetlenie uliczne, transport publiczny i prywatny, przemysł, energetyka,
instalacje OZE, obszary rolnicze, obszary leśne oraz gospodarka odpadami.
Wyniki inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla i zużycia energii finalnej przedstawiono w podziale na ww.
obszary, dla roku bazowego 2013. Przeanalizowano również zmiany emisji C02 w latach poprzedzających
rok bazowy. Sumaryczna emisja C02 z obszaru gminy dla roku 2013 wynosiła 51 397 MgC02eq, a zużycie
energii finalnej: 206 498 MWh. Uwzględniając powyższe analizy, stan środowiska, główne obszary
problemowe, obowiązujące i planowane zmiany przepisów prawa polskiego i unijnego, programy i strategie
rządowe, regionalne i lokalne koncepcje oraz dokumenty planistyczne, w PGN określono cele
krótkoterminowe - na lata 2015-2017, średnioterminowe - na lata 2018-2020 oraz długoterminowe po roku
2020 do roku 2030.
Wśród działań priorytetowych dla gminy należy wymienić m.in.:
•
ograniczenie emisji z indywidualnych systemów grzewczych, w tym rozbudowę sieci gazowej,
zmiana systemów ogrzewania na bardziej efektywny ekologicznie i energetycznie (gaz);
•
termomodernizację budynków oraz modernizacja oświetlenia w celu ograniczenia zapotrzebowania
na energię cieplną i elektryczną;
• ograniczenie emisji pochodzącej z transportu samochodowego, w tym usprawnianie systemu
transportu, działania związane z węzłami integracyjnymi OMT, wspieranie komunikacji publicznej,
podwyższanie standardów technicznych infrastruktury drogowej;
• zwiększenie udziału OZE w pokrywaniu zapotrzebowania na ciepło oraz realizacji potrzeb
energetycznych, w tym udział w konkursie Prosument dla Pomorza, czy dofinansowanie kolektorów
słonecznych.
Potrzeba opracowania dokumentu wynika z preferencji w ubieganiu się o dofinansowanie na zadania z
zakresu ochrony powietrza, efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii. Gminy, które będą
posiadały Plan gospodarki niskoemisyjnej, przyjęty uchwałą rady gminy, będą mogły ubiegać się o
dofinansowanie na zadania z ww. zakresu. O dofinansowanie będą mogły się również ubiegać inne
podmioty, których inwestycje wpisują się w Plan.
W wyniku realizacji działań przedstawionych w harmonogramie na terenie Gminy Somonino zostanie
osiągnięty efekt w postaci obniżenia zużycia energii finalnej na poziomie l 895,8 MWh/rok oraz efekt
ekologiczny - w postaci redukcji emisji dwutlenku węgla ekwiwalentnego w wysokości l 481,2 Mg/rok
C02eq.
Szacunkowe całkowite koszty realizacji działań wyniosą 20 225 tys. zł.
W Planie przedstawiono również aspekty organizacyjne i finansowe realizacji działań, ze wskazaniem
źródeł finansowania inwestycji zamieszczonych w harmonogramie rzeczowo-finansowym. Określono także
sposób monitorowania.
Projekt dokumentu był opiniowany przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku i
Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Gdańsku pod kątem konieczności przeprowadzenia
strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, ze skutkiem odstąpienia od tego obowiązku.
W dniach od 03.12.2015r. do 18.12.2015r. odbyły się konsultacje społeczne dla dokumentu. W trakcie tych
konsultacji nie wpłynęły żadne wnioski.
INFRASTRUKTURA
I SROOOWISKO
II,lARonQWA ';.Trl'A-!łt.ł.A 'loPOINQS(!
,;it<'.
&~~
Obszar Metropolitalny
Gdańsk Gdynia Sopot
UNIA EUROPEJSKA
FUNDUSZ SPÓJNOSCI
Plan gospodarki niskoemisyjnej
dla
Gminy Somonino
•
Hanna Adamczyk
mgr inż. Agnieszka Bartocha
inż. Katarzyna Hutyra
dr inż. Jacek Jaśkiewicz
mgr inż. Wojciech Łata
mgr Anna Osiej
mgr inż. Elżbieta Płuska
dr inż. Iwona Rackiewicz
mgr inż. Marek Rosicki
Thomas Schónfelder (BA)
mgr Iwona Szatkowska
mgr inż. Magdalena Załupka
weryfikacja:
mgr inż. Joanna Wilczyńska
2.
Podstawa opracowa n ia
5
3.
Struktura dokumentu
6
4.
Ogól na strategia
6
4.1. Cele strategiczne i szczegółowe
4.2. Cele szczegółowe dla Gminy Somonino
5.
5.1.
5.2.
5.3.
5.4.
6.
Analiza uwarunkowań
6
6
prawnych i wynikających z dokumentów
strategicznych
7
Podstawy prawn e
Międzynarodowe dokumenty strategiczne
Krajowe dokumenty strategiczne
Dokumenty strategiczne na poziomie gminy - analiza i ocena zgodności celów
7
7
8
8
Analiza stanu aktualnego
11
6.1. Charakterystyka obszaru GaM
6.2. Ocena stanu środowiska na terenie GaM
6.3. Charakterystyka obszaru Gminy Somonino
6.3.1.
System ciepłowniczy
6.3.2.
System gazowniczy
6.3.3.
System transportowy
6.3.4.
System elektroenergetyczny
6.3.5.
Ilość systemów grzewczych opalanych paliwem stałym
6.3.6.
Istniejące i planowane źródła energii odnawialnej
6.4. Ocena stanu środowiska na terenie Gminy Somonino
11
11
11
12
12
12
12
13
13
14
7.
Identyfikacja
18
8.
Wyniki inwentaryzacji
obszarów problemowych
emisji dwutlenku
węgla dla roku 2013
19
8.1. Metodologia inwentaryzacji dla PGN
8.2. Wyniki inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla w Gminie Somonino
8.2.1.
Analiza głównych źródeł emisji CO2
8.3. Analiza zmian emisji CO2 i zużycia energii finalnej w latach poprzedzających rok bazowy 2013
8.4. Zestawienie emisji zanieczyszczeń powietrza z Bazy Danych PGN GaM
19
26
29
39
42
9.
43
9.1.
9.2.
9.3.
9.4.
9.5.
9.6.
Działania zaplanowane
na okres objęty Planem do roku 2020 z perspektywą
do roku 2030
Długoterminowa strategia, cele i zobowiązania
Zadania krótkoterminowe i średnioterminowe
Działania dla osiągnięcia założonych celów w Gminie Somonino
Harmonogram rzeczowo-finansowy realizacji działań w Gminie Somonino
Uzyskany efekt ekologiczny i jego koszty
Źródła finansowania
43
43
43
44
51
51
10. As pekty organ izacyjne
51
11. System realizacji PGN
51
11.1. Proponowane wskaźniki monitorowania i ewaluacji realizacji PGN
11.2.Sposób monitorowania i raportowania efektów realizacji Planu
51
51
12. Literatu ra
51
Spis tabel ...................•.........•.....................................................•...................................................................
53
Spis rysun ków
54
Plany gospodarki niskoemisyjnej (PGN) dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego (GOM), 31 gmin GOM
(które przystąpiły do opracowania) oraz dla Związku Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych zostały
opracowane, aby m.in. przyczynić się do osiągnięcia celów określonych w pakiecie klimatycznoenergetycznym do roku 2020, tj.:
•
redukcji emisji gazów cieplarnianych,
•
•
zwiększenia udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych,
redukcji zuźycia energii finalnej, co ma zostać zrealizowane
efektywności energetycznej,
poprzez
podniesienie
a także do poprawy jakości powietrza
na obszarach, na których odnotowano
przekroczenia
dopuszczalnych poziomów stężeń substancji w powietrzu i wdrażane są programy (naprawcze) ochrony
powietrza (POP) oraz plany działań krótkoterminowych
(PDK). W ogólnym ujęciu realizacja zadań
określonych w PGN powinna prowadzić do poprawy stanu środowiska i jakości życia mieszkańców na
terenie objętym Planem.
Opracowanie planów gospodarki niskoemisyjnej w przedstawionym zakresie wynika z realizacji przez
Stowarzyszenie
GOM projektu
pn. "Plan gospodarki
niskoemisyjnej
dla Gdańskiego Obszaru
Metropolitalnego"
nr KSI POIS.09.03.00-00-377 /13, współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach
Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, Działanie 9.3. - konkurs 2 pn. Termomodernizacja
obiektów użyteczności publicznej - plany gospodarki niskoemisyjnej. Podstawą formalną opracowań jest
umowa pomiędzy Stowarzyszeniem Gdański Obszar Metropolitalny
a firmą ATMOTERM SA, zawarta
w dniu 16.01.2015 r.
W dokumencie skoncentrowano się na działaniach ograniczających emisję i efektywnie wykorzystujących
zasoby, w tym na poprawie efektywności energetycznej i wykorzystaniu OZE, czyli również mających na
celu zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów, na
których odnotowano przekroczenia dopuszczalnych stężeń w powietrzu.
Zachowano spójność z Aktualizacją projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną
i paliwa gazowe gminy Somonino1 oraz Programem ochrony powietrza dla strefy pomorskie/, a także
innymi dokumentami strategicznymi.
Celem PGN dla Gminy Somonino jest określenie, na podstawie analizy aktualnego stanu w zakresie zużycia
energii i emisji gazów cieplarnianych oraz zanieczyszczeń powietrza na obszarze gminy, działań
zmierzających do redukcji zużycia energii, zwiększenia wykorzystania źródeł odnawialnych
oraz
ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń powietrza wraz z oceną ich efektywności
ekologicznej, określeniem kosztów i możliwych żródeł finansowania.
W ramach PGN ujęto analizę uwarunkowań wynikających z przepisów
strategicznych globalnych, UE, Polski, województwa oraz gminy.
prawa
oraz dokumentów
Biorąc pod uwagę cele ww. dokumentów strategicznych, jako cel główny opracowania i realizacji Planu
gospodarki niskoemisyjnej przyjęto: Wsparcie zrównoważonego rozwoju i integracji Gdańskiego Obszaru
Metropolitalnego poprzez transformację w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, przyjaznej środowisku,
w tym osiągnięcie celów podstawowych, przedstawionych we wstępie.
W szczególności, celami strategicznymi będą, zgodnie
osiągnięcie do roku 2020 r., w ramach UE:
1
z pakietem
•
20 % redukcji emisji gazów cieplarnianych;
•
20 % udziału energii odnawialnej w bilansie energetycznym;
Michał Wierzbicki: Projekt założeń do planu zaopatrzenia
Somonino na lata 2014-2030;
ATMOTERM
S.A.: Program
ochrony
powietrza
energetyczno
w ciepło, energię elektryczną
dla strefy
pomorskiej,
w której
-
klimatycznym3,
i paliwa gazowe dla gminy
został
przekroczony
poziom
dopuszczalny pyłu zawieszonego PM10 oraz poziom docelowy benzo(a)pirenu; Gdańsk 2013 (przyjęty Uchwałą
Nr 754/XXXV/13 Sejmiku województwa Pomorskiego z dnia 25 listopada 2013 r.)
3
Zestaw dyrektyw i decyzji określających cele UE, jak i zobowiązania dla poszczególnych krajów dla ich realizacji
•
20% oszczędności w zużyciu energii;
•
10% udziału biopaliw.
Cele szczegółowe dla gminy określono w wybranych, naj istotniejszych sekcjach spośród działów
gospodarki wymienionych w Założeniach Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej
(NPRGN)4, uwzględniając wpływ podejmowanych w ramach nich działań na osiągnięcie celu głównego.
Wśród nich znalazły się: energetyka, budownictwo (w tym gospodarstwa domowe, budynki administracji
publicznej itp.), transport oraz edukacja.
W analizie stanu aktualnego zawarto ogólną charakterystykę gminy, w tym w zakresie istniejących
systemów: ciepłowniczego, gazowniczego, transportowego, elektroenergetycznego, systemów grzewczych
opalanych paliwem stałym oraz istniejących żródeł energii odnawialnej, a także dokonano oceny stanu
środowiska. Na tej podstawie, biorąc jednocześnie pod uwagę wyniki analizy dokumentów strategicznych,
zidentyfikowano
główne obszary problemowe. W dalszej części dokonano oceny energochłonności
i emisyjności na terenie gminy w następujących obszarach: budynki użyteczności publicznej, budynki
mieszkalne, budynki usługowe, oświetlenie uliczne, transport publ iczny i prywatny, przemysł, energetyka,
instalacje OZE, obszary rolnicze, obszary leśne oraz gospodarka odpadami.
Wyniki inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla i zużycia energii finalnej przedstawiono w podziale na
ww. obszary, dla roku bazowego 2013. Przeanalizowano również zmiany emisji COz w latach
poprzedzających rok bazowy. Sumaryczna emisja COz z obszaru gminy dla roku 2013 wynosiła 51 397
MgCOzew a zużycie energii finalnej: 206498 MWh. Uwzględniając powyższe analizy, stan środowiska,
główne obszary problemowe, obowiązujące i planowane zmiany przepisów prawa polskiego i unijnego,
programy i strategie rządowe, regionalne i lokalne koncepcje oraz dokumenty planistyczne, w PGN
określono cele krótkoterminowe
- na lata 2015-2017,
średnioterminowe
- na lata 2018-2020 oraz
długoterminowe po roku 2020 do roku 2030.
Wśród działań priorytetowych
dla gminy należy wymienić m.in.:
•
ograniczenie emisji z indywidualnych systemów grzewczych, w tym rozbudowę sieci
•
termomodernizację
budynków
oraz
modernizacja
zapotrzebowania na energię cieplną i elektryczną;
•
ograniczenie emisji pochodzącej z transportu samochodowego, w tym usprawnianie systemu
transportu, działania związane z węzłami integracyjnymi OMT, wspieranie komunikacji publicznej,
•
zwiększenie udziału OZE w pokrywaniu zapotrzebowania na ciepło oraz realizacji potrzeb
energetycznych, w tym udział w konkursie Prosument dla Pomorza, czy dofinansowanie
kolektorów słonecznych.
oświetlenia
w
celu
gazowej,
ograniczenia
W wyniku realizacji działań przedstawionych w harmonogramie na terenie Gminy Somonino zostanie
osiągnięty efekt w postaci obniżenia zużycia energii finalnej na poziomie 1895,8 MWh/rok oraz efekt
ekologiczny - w postaci redukcji emisji dwutlenku węgla ekwiwalentnego w wysokości 1481,2 Mg/rok
C02eq•
Szacunkowe całkowite koszty realizacji działań wyniosą 20 225 tys. zł.
W Planie przedstawiono również aspekty organizacyjne i finansowe realizacji działań, ze wskazaniem
źródeł finansowania inwestycji zamieszczonych w harmonogramie rzeczowo-finansowym. Określono także
sposób monitorowania.
Podstawa opracowania omówiona została w rozdziale 2 "Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego
Obszaru Metropolitalnego".
Niniejszy dokument jest częścią opracowania Planu gospodarki niskoemisyjnej
Metropolitalnego. Na całość dokumentacji składają się:
•
•
dla Gdańskiego Obszaru
Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego;
Plany gospodarki
niskoemisyjnej
dla 31 gmin, które przystąpiły
do opracowania
PGN dla
GO M;
•
Plan gospodarki niskoemisyjnej
Obszaru Metropolitalnego.
dla Związku Zintegrowanych
Inwestycji Terytorialnych
(ZIT)
"Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego"
stanowi zasadniczą część
ogólną dokumentacji. Zamieszczono w niej informacje dotyczące wszystkich 31 gmin, w zakresie takich
rozdziałów jak:
•
•
2. Podstawa opracowania
4.1. Cele strategiczne i szczegółowe
•
5.1. Podstawy prawne
•
5.2. Międzynarodowe
•
•
5.3. Krajowe dokumenty strategiczne
6.1. Charakterystyka obszaru GOM
dokumenty strategiczne
•
6.2. Analiza stanu środowiska na terenie GOM
•
•
8.1. Metodologia inwentaryzacji dla PGN
9.1. Długoterminowa strategia, cele i zobowiązania
•
9.6. Źródła finansowania
•
10. Aspekty organizacyjne
•
11. System realizacji PGN
W częściach szczegółowych (PGN gmin) w szerszym stopniu przedstawiono
związane z poszczególnymi gminami.
zagadnienia bezpośrednio
Układ rozdziałów w części ogólnej oraz w częściach szczegółowych jest zasadniczo tożsamy.
Cele strategiczne i szczegółowe omówione zostały w rozdziale 4.1 "Planu gospodarki niskoemisyjnej
Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego".
dla
Przy precyzowaniu celów w zakresie gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Somonino wzięto pod uwagę
działania we wszystkich możliwych sektorach, w tym w szczególności, w obszarach przyjętych w projekcie
NPRGN tj. w: energetyce, budownictwie, transporcie, rolnictwie i rybactwie, leśnictwie, przemyśle, handlu
i usługach, gospodarstwach domowych, odpadach i edukacji.
Na podstawie analiz planowanych i możliwych do realizacji przedsięwzięć w ramach PGN, jak też biorąc
pod uwagę cele dokumentów strategicznych, proponuje się przyjęcie następujących celów szczegółowych,
które będą podstawą sprecyzowania działań realizujących te cele.
1.
W zakresie energetyki:
1.1. rozwój niskoemisyjnych źródeł energii i eliminacja niskosprawnych oraz zamiana paliw na mniej
emisyjne,
1.2. rozwój sieci gazowych,
1.3. wykorzystanie odnawialnych źródeł energii,
1.4. podniesienie efektywności wytwarzania i zarządzania energią.
2.
W zakresie budownictwa (w tym gospodarstw domowych, budynków administracji
2.1. realizacja nowych budynków
ekoprojektowania
i obiektów
(minimalizacji
budowlanych
zapotrzebowania
zaprojektowanych
na
energię)
publicznej itp.):
zgodnie z zasadami
wykorzystania
energii
odnawialnej,
2.2. przeprowadzanie
remontów
ekoprojektowania
i
rewitalizacji
(minimalizacji
starych
zapotrzebowania
obiektów
na
energię)
z
uwzględnianiem
i
zasad
wykorzystania
energii
publicznych wymagań odnośnie
budowy
odnawialnej,
2.3. uwzględnianie
w warunkach
specyfikacji zamówień
obiektów i budynków niskoemisyjnych,
2.4. ograniczenie
emisji
zastępowanie
gazów
indywidualnych
cieplarniach
oraz
innych
zanieczyszczeń
powietrza
źródeł energii przez instalacje niskoemisyjne
poprzez
i wysokosprawne
oraz podłączenia do sieci gazowych,
2.5. modernizacja systemów centralnego ogrzewania w budynkach,
2.6.
termomodernizacja
budynków (w tym termoizolacja),
2.7. modernizacja systemów oświetlenia i wymiana żarówek na energooszczędne.
3.
W zakresie transportu:
3.1. usprawnienia systemów komunikacyjnych,
3.2. budowa i modernizacja dróg w celu usprawnienia systemów komunikacyjnych
i zmniejszenia ich
emisyjności, w szczególności na obszarach przekroczeń norm jakości powietrza,
3.3. rozwój i promocja systemów komunikacji publicznej w celu zwiększenia jej atrakcyjności,
3.4. rozwój i promocja alternatywnych
środków transportu (pieszego, rowerowego, kolejowego),
3.5. modernizacja systemów oświetlenia ulic.
4.
W zakresie gospodarki odpadami:
4.1. ograniczenie
emisji
gazów
cieplarnianych
innych
zanieczyszczeń
powietrza
poprzez
modernizacje gospodarki odpadami.
5.
W zakresie edukacji:
5.1. edukacja ekologiczna społeczeństwa
w kierunku
zrównoważonych
wzorów
konsumpcji
oraz
wykorzystania odnawialnych źródeł energii,
5.2. edukacja
kadry
środowiskowego,
administracyjnej
JST w
zakresie
stosowania
systemów
zarządzania
w tym oszczędzania energii,
5.3. budowa przez JST obiektów
i instalacji demonstracyjnych
w celu popularyzowania
rozwiązań
ekologicznych.
Dla osiągnięcia wskazanych celów założono realizację konkretnych
działań. Działania te wraz
z planowanymi efektami w postaci redukcji emisji CO2 oraz redukcji zużycia energii przedstawiono
w harmonogramie rzeczowo-finansowym.
5. ANALIZA
UWARUNKOWAŃ
Z DOKUMENTÓW
PRAWNYCH
STRATEGICZNYCH
Analiza podstaw prawnych znajduje się w rozdziale 5.1 "Planu gospodarki niskoemisyjnej
Obszaru Metropolitalnego".
Analiza uwarunkowań
wynikających z międzynarodowych
dokumentów
strategicznych
w rozdziale 5.2 "Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego".
dla Gdańskiego
znajduje
się
Analiza uwarunkowań wynikających z krajowych dokumentów strategicznych znajduje się w rozdziale 5.3
"Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego".
5.4.
Dokumenty strategiczne na poziomie gminy zgodności celów
analiza
W "Planie Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego",
w rozdziale 5
przeanalizowano związane z Planem dokumenty strategiczne na poziomie międzynarodowym,
Unii
Europejskiej, Polski, Województwa i GOM. Przedstawiono tam główne cele wyszczególnione w tych
dokumentach i przyjęte kierunki działań oraz wynikające z nich obowiązki. Na podstawie analiz
stwierdzono zgodność celów PGN opracowanego dla GOM z celami tych dokumentów oraz spójność
z kierunkami działań adekwatnymi do działań w planie, a w szczególności w zakresie: transformacji
w kierunku
gospodarki
niskoemisyjnej,
podniesienia
efektywności
energetycznej,
wykorzystania
odnawialnych źródeł energii i ochrony środowiska, w tym w zakresie poprawy jakości powietrza.
W ramach prac nad PGN dla gminy przeprowadzono także analizy dokumentów strategicznych gminy, na
podstawie których można stwierdzić również zgodność celów PGN z celami przedmiotowych dokumentów
i przyjętymi w nich kierunkami działań. Niemniej jednak należy zwrócić uwagę, że nie wszystkie cele
dokumentów strategicznych na poziomie ponadgminnym znajdują swoje odzwierciedlenie w celach
dokumentów gminy, gdyż mają one charakter dużo szerszy niż zagadnienia związane z PGN i dotyczą
znacznie większego obszaru aniżeli poszczególne gminy.
W ramach prac nad PGN przeanalizowano i poddano ocenie niżej wymienione dokumenty na poziomie
gminy. W dalszej części przedstawiono wyszczególnione w nich kierunki działań wynikające z przyjętych
celów, spójnych z PGN, które uwzględniono przy formułowaniu celów, będących podstawą sprecyzowania
działań proponowanych w ramach PGN. Na tej podstawie można stwierdzić zgodność proponowanych
w PGN działań z celami dokumentów strategicznych gminy.
Najważniejsze dokumenty dotyczące rozwoju gminy:
•
•
Strategia Rozwoju Gminy Somonino na lata 2012-2019 [aktualizacja] (Uchwała Nr XXI/163/13
Rady Gminy Somonino z dnia 6 marca 2013 r.),
•
Program Ochrony Środowiska Gminy Somonino na lata 2014-2017 z uwzględnieniem
perspektywy na lata 2018-2021 (Uchwała Nr V/24/15 Rady Gminy Somonino z dnia 18 marca
2015 r.),
•
Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy (Uchwała
Nr XXXI1/232/09 Rady Gminy Somonino z dnia 29 grudnia 2009 r. ze zmianami w Uchwale
Nr V/27/15 z dnia 18.03.2015 r.),
•
Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło energię elektryczną i paliwa gazowe dla
gminy Somonino na lata 2014-2030 (Uchwała Nr XXXVII/263/14 Rady Gminy Somonino z dnia
15 pażdziernika 2014 r.),
•
Program Gospodarki Odpadami dla Gminy Somonino na
Nr XXI/190/04 Rady Gminy Somonino z dnia 23 lipca 2004 r.).
lata
2004-2011
(Uchwała
energetyka
budowa i wykorzystanie
elektrownie
instalacji korzystających z odnawialnych
źródeł energii takich jak
wodne, kolektory słoneczne i spalarnie biomasy,
modernizacja kotłowni,
rozbudowa i modernizacja sieci gazowej i energetycznej,
modernizacja oświetlenia ulicznego na energooszczędne,
zaopatrzenie
odbiorców
indywidualnych
z terenu gminy odbywać się będzie z dominacją
rozproszonych,
systemów grzewczych,
modernizacja lub wymiana niskosprawnych i wysokoemisyjnych
źródeł ciepła,
organizacja systemu pozyskiwania, przetwarzania i energetycznego wykorzystania
biomasy
odpadowej
budowa
(siano,
mikroinstalacji
trawa,
słoma,
odpady
przemysłu
drzewnego,
etc.),
biogazowych w gospodarstwach zasobnych w biomasę,
sukcesywne przechodzenie
na ogrzewanie ekoenergetyczne,
tj. np. kolektory
słoneczne,
kotty biomasowe, pompy ciepła,
podjęcie
działań
na rzecz rozwoju
energetyki
odnawialnej,
takich
jak
opracowanie
gminnego programu wykorzystania odnawialnych źródeł energii, wprowadzania
problematyki
do nowych
miejscowych
planów
zagospodarowania
omawianej
przestrzennego
czy
podjęcie działań promocyjnych i doradczych,
działania
na polu
międzynarodowym
(stworzenie
traktatu
Wspólnoty
Energetycznej,
zawarcie nowego partnerstwa z Rosją, itp.),
stworzenie
mechanizmu
pozwalającego
na szybkie reagowanie
na sytuacje
kryzysowe
w zakresie zewnętrznych dostaw energii,
pogłębianie stosunków energetycznych z głównymi producentami
i konsumentami,
działania na rzecz racjonalnego wykorzystania
energii takie jak wymiana oświetlenia
energooszczędne,
elektrycznych
minimalizacja
wykorzystania
na
podgrzewaczy c.w.u. dzięki
zastosowaniu kolektorów słonecznych, zastosowanie energooszczędnych urządzeń,
ustaleniu
celów zmniejszenia
środowiska
(komfort
naturalnego
cieplny
i temperatura
w
zużycia i kosztów energii oraz ograniczenia
przy zachowaniu
pomieszczeniach,
zadowalającego
odpowiednie
obciążeń dla
stanu usług energetycznych
oświetlenie,
odpowiednia
ilość
c.w.u.),
zwiększenie efektywności wykorzystania
energii w budynkach szczególnie nieefektywnych
energetycznie,
propagowanie
wykorzystania
OZE (kolektory
w istniejących oraz projektowanych
termomodernizacja
oraz obiektów
budynków
pompy
ciepła,
kogeneracja)
budynkach i obiektach,
użyteczności
przemysłowych
słoneczne,
publicznej
ze wskazaniem
i budownictwa
na zastosowanie
mieszkaniowego
alternatywnych
źródeł
energii,
przeprowadzenie
audytu energetycznego oraz certyfikacji
energetycznej budynków w celu
określenia działań optymalizacyjnych,
rozwój systemu zarządzania energią i środowiskiem,
•
budownictwo
sukcesywna
termomodernizacja
(mieszkalnictwo)
modernizacja
budynków
poprzez działania
użyteczności
takie jak ocieplenie
okien i drzwi zewnętrznych,
publicznej
prywatnej
ścian zewnętrznych,
układów wentylacyjnych,
stropów,
układów grzewczych
i systemu c.w.u.,
wspieranie
działań
podnoszących
sprawność
powstawania
nowych
zasobów
mieszkaniowych,
przygotowanie
z preferencją
nowych
terenów
budownictwa
do
sprzedaży
jednorodzinnego,
pod
oraz
budownictwo
promocja
mieszkaniowe
ukierunkowana
na
zwiększenie atrakcyjności osiedleńczej gminy,
•
transport
budowa obwodnicy Egiertowa i Borcza dla drogi krajowej nr 20,
modernizacja
i stopniowa
rozbudowa sieci dróg gminnych, remonty chodników,
poprawa
bezpieczeństwa na drogach,
podniesienie jakości usług komunikacyjnych, w tym realizacja trasy autobusu szynowego na
trasie Pruszcz Gdański - Somonino oraz działania prowadzące do wykorzystania
infrastruktury
kolejowej, współpraca z sąsiednimi gminami,
realizacja ścieżek rowerowych,
wprowadzenie
nasadzeń drzew wzdłuż dróg,
stawianie ekranów akustycznych,
istniejącej
•
rolnictwo i rybactwo
przeciwdziałanie
degradacji gleb w rolnictwie,
m.in. poprzez wdrażania
Kodeksu Dobrej
Praktyki Rolniczej,
•
leśnictwo
zwiększenie lesistości,
poprawa kondycji lasów,
wykorzystanie edukacyjno-turystycznych
•
przemysł
ograniczenie
materiałochłonności
niskoodpadowych
ograniczenie
i wykorzystywanie
zużycia
energii
walorów lasów,
produkcji
przez
zastosowanie
technologii
surowców przyjaznych środowisku,
przez
zastosowanie
energooszczędnych
technologii
i ograniczenie strat w systemach przesyłowych,
wspieranie
działań
przedsiębiorców
w zakresie
pozyskiwania
środków
na instalacje
ograniczające emisje,
modernizacje i nowe technologie w celu niwelacji uciążliwości akustycznych,
izolacja
terenów
przemysłowych
od
obszarów
turystyczno-rekreacyjnych,
zabudowy
mieszkaniowej, szkół, itp.,
•
handel i usługi
promocja gminy nastawiona na pozyskiwanie inwestorów,
wspieranie rozwoju usług i produkcji przyjaznych gminie,
rozwój bazy do działań kulturalnych,
rekreacyjnych i sportowych oraz wspieranie inicjatyw
lokalnych i poszukiwanie współpracy na polu międzynarodowym,
rozbudowa infrastruktury
turystycznej i technicznej,
rozwój eko i agroturystyki,
•
gospodarstwa domowe
wspieranie
działań
mieszkańców
w
zakresie
pozyskiwania
środków
na
instalacje
odpadów
pochodzących
ograniczające emisje,
•
odpady
wdrażanie zintegrowanego
systemu odzysku i unieszkodliwiania
z gospodarstw domowych, przemysłu i usług oraz rolnictwa,
•
edukacja/dialog
społeczny
utworzenie w Kartuzach Centrum Informacji i Edukacji Ekologicznej,
opracowanie gminnego programu edukacji ekologicznej, prowadzenie szkoleń i wspieranie
nauczycielskich i uczniowskich inicjatyw proekologicznych
oraz inne działania podnoszące
poziom świadomości ekologicznej mieszkańców,
edukacja mieszkańców na temat szkodliwości spalania odpadów,
rozwój programów profilaktyki zdrowotnej i podniesienie poziomu usług medycznych,
•
zrównoważony
rozwój, ochrona dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego
skuteczna ochrona przyrody, krajobrazu i różnorodności biologicznej poprzez ustanowienie
nowych form ochrony przyrody oraz działania takie jak utrzymanie korytarzy ekologicznych
i ich zagospodarowanie,
form
ochrony
ochronę rzadkich gatunków roślin i zwierząt, a także uwzględnianie
krajobrazu
zagospodarowania
różnorodności
biologicznej
w
miejscowych
planach
przestrzennego i podczas realizacji inwestycji,
racjonalne zużycie materiałów i energii,
rozwój systemu zarządzania energią i środowiskiem,
zmniejszenie
ilości
zanieczyszczeń odstających
się do
powietrza
uciążliwości,
ograniczenie uciążliwości akustycznej związanej z transportem
rekultywacja terenów zdewastowanych
i zdegradowanych,
drogowym,
ograniczenie
ich
racjonalna
eksploatacja
kopalin,
w tym ochrona
Kaszubskiego Parku Krajobrazowego
i pozostałych terenów cennych przyrodniczo przed eksploatacją kopal in, oraz ograniczenie
uciążliwości związanych z wydobyciem,
działania mające na celu przeciwdziałanie uciążliwościom żródeł pól elektromagnetycznych
i awariom oraz ich skutkom.
Charakterystyka Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego
niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego.
znajduje się w rozdziale 6.1 "Planu gospodarki
Ocena aktualnego stanu środowiska na terenie GOM znajduje się w rozdziale 6.2 "Planu gospodarki
niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego.
Gmina Somonino położona jest w środkowo - wschodniej części województwa pomorskiego, na Pojezierzu
Kaszubskim, nad rzeką Radunią u stóp wzniesień Wzgórz Szymbarskich. Gmina leży w powiecie kartuskim
województwa pomorskiego. Od strony południowo - wschodniej stanowi granicę powiatu kartuskiego.
Obszar Gminy Somonino dzieli się na 16 sołectw: Borcz, Egiertowo, Goręczyno, Hopowo, Kamela, Kaplica,
Ostrzyce, Piotrowo, Połęczyno, Ramieje, Rąty, Rybaki, Sławki, Somonino, Starkowa Huta, Wyczechowo.
Gmina Somonino od północy graniczy z gminą Kartuzy, od północnego wschodu z gminą Żukowo, od
zachodu z gminą Stężyca, od wschodu z gminą Przywidz, a od południa z gminami Nowa Karczma
i Kościerzyna. Gmina jest szóstą, co do wielkości pod względem powierzchni gminą powiatu kartuskiego.
Lezno
Lmska
U
Rysunek 1. Położenie gminy Somanino (źródło: www.google.pljmapsj)
Obszar gminy wynosi 11 211 ha, czyli 112 km2, w tym 54% struktury użytkowania gruntów stanowią użytki
rolne, 34% lasy, 610 ha łąki, 972 ha pastwiska, grunty orne ogółem 4 147 ha.
Gminę zamieszkuje około 10093 osoby (dane GUS na 2013r). W gminie Somonino zaobserwować można
napływ ludności - stały i czasowy - głównie z aglomeracji trójmiejskiej. Gmina Somonino stanowi 1,27%
ludności województwa pomorskiego. Gęstość zaludnienia wynosi 85 osób/km2• W związku z tym średnia
gminy dla terenów wiejskich regionu pomorskiego jest znacząco większa w porównaniu
o podobnym udziale w powierzchni ogólnej lasów i gruntów ornych (np. Stężyca, Sulęczyno).
do gmin
Zaopatrzenie w energię cieplną realizowane jest z wykorzystaniem kotłowni lokalnych w odniesieniu do
budynków użyteczności publicznej, budynków przemysłowych i usługowych oraz indywidualnych źródeł
ciepła w odniesieniu do budynków mieszkalnych jednorodzinnych. Systemy grzewcze wykorzystują paliwa
stałe, tj. węgiel oraz na olej opałowy. Z kolei indywidualne kotły grzewcze pracują na węglu, drewnie
i odpadach z przeróbki drewna, ale także na paliwach płynnych tj. gaz płynny propan butan oraz energii
elektrycznej.
Na terenie gminy generalnie nie występują urządzenia zbiorowego zaopatrzenia w gaz ziemny. Według
danych z Polskiej Spółki Gazownictwa Sp. z 0.0. sieć gazownicza jest doprowadzona do miejscowość
Somonino, ale jak na razie z gazu korzysta niewielka grupa użytkowników.
W następnych latach
planowana jest rozbudowa sieci.
Ze wschodu na zachód przez gminę przebiega droga krajowa nr 20 o przekroju dwujezdniowym, która jest
jedną z podstawowych tras województwa, ponieważ łączy Miastko przez Bytów, Kościerzynę i Żukowo
z aglomeracją gdańską. Natomiast z północy na południe przebiega droga wojewódzka nr 224, która ma
mniejsze znaczenie dla województwa, ale jest istotnym rozwiązaniem, odciążającym drogę krajową nr 20
podczas sezonu letniego. Droga 224 łączy Sopieszyno, Łebno, Przodkowo, Kartuzy z Nową Karczmą. Obie
drogi krzyżują się w miejscowości Egiertowo.
Poza drogami wojewódzkimi w Somoninie przebiegają sieci dróg powiatowych nr 10252 przebiegająca
przez Ostrzyce, Goręczyno i Somonino; droga nr 10254 przebiega przez Kiełpino, Wyczechowo i Pstrą Sukę
oraz droga 10315 przebiegająca przez Egiertowo i Przywidz. Ponadto występują też drogi gminne.
Wszystkie z wymienionych dróg mają powierzchnię asfaltową poza drogami gminnymi, które mają
powierzchnię gruntową.
Drogi krajowa nr 20 i wojewódzka
dróg lokalnych.
nr 224 oraz powiatowe są drogami zbiorczymi, pozostałe pełnią funkcję
Przez gminę poprowadzone są dwie linie kolejowe. Pierwsza z nich to linia nr 201 na trasie Nowa Wieś
Wielka - Gdynia Port Centralny, na której kursy odbywają się z częstotliwością 10 na dobę. Istnieje druga
linia nr 214 Kartuzy - Somonino, gdzie pociągi kursują również z częstotliwością 10 na dobę, na tej linii
kursują autobusy szynowe.
Obecnie na ukończeniu jest projekt rewitalizacji i modernizacji linii kolejowej
Polskie Koleje Państwowe w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego.
nr 201 realizowany przez
Trasa komunikacji publicznej przebiega przez drogę wojewódzką nr 20. Kursują po niej autobusy, między
innymi na trasie Kościerzyna - Gdynia, Kościerzyna - Gdańsk oraz Nowa Karczma - Gdańsk. Ponadto
autobusy kursują po drodze wojewódzkiej 224 na trasach łączących Gdańsk z Kartuzami oraz Somonino
z Kościerzyną. Do przewoźników komunikacji publicznej należą: PKS Gdańsk Sp. z 0.0. na linii Kartuzy Kościerzyna - Stężyca - Szymbark, PSC BUS na trasie Kościerzyna - Gdynia oraz Przewozy Autobusowe
Gryf na trasie Ostrzyce - Kartuzy.
W Gminie Somonino występują sieci niskiego, średniego i wysokiego napięcia. Są jedynym systemem
energetycznym pokrywającym całą gminę. System linii średniego napięcia dostarczane są z Głównego
Punktu Zasilania (GZP) Somonino oraz GPZ Kościerzyna poprzez trafostacje oraz sieć średniego napięcia,
która dostarcza energię do wszystkich odbiorców.
Systemy grzewcze opalane paliwem stałym na terenie Gminy Somanino stanowią głównie indywidualne
kotły, piece domowe, często przestarzałe i nie w pełni sprawne, w których proces spalania odbywa się
w sposób nieefektywny, z wykorzystaniem niskiej jakości paliwa. Spotykane są także praktyki spalania
odpadów. Systemy grzewcze opalane paliwem stałym spotykane są również w lokalnych kotłowniach
i obiektach użyteczności publicznej. Opisane wyżej żródła stanowią główną przyczynę powstawania niskiej
emisji.
W celu określenia ilości systemów grzewczych opalanych paliwem stałym w lokalach mieszkalnych oraz
budynkach mieszkalnych na obszarze gminy przyjęto następującą metodykę realizacji zadania:
•
liczbę mieszkań w gminie określono na podstawie danych GUS5;
•
procentowy udział mieszkań opalanych paliwem stałym (węglem,
poprzez zbilansowanie mieszkań ogrzewanych olejem opałowym,
zbilansowanej wartości od ogólnej ilości mieszkań w gminie;
•
na podstawie badań ankietowych w wybranych obszarach wiejskich
współczynnik korygujący dla metody obliczeniowej na poziomie 0,909;
•
na podstawie badań ankietowych ustalono, że na jeden lokal mieszkalny/budynek
przypada średnio 1,026 kotła;
•
wykorzystując powyższe dane oszacowano ilość systemów grzewczych opalanych paliwem
stałym dla całej gminy, na poziomie 2212 szt.
drewnem) określono
a następnie odjęcie
GOM określono
mieszkalny
Ilości systemów grzewczych opalanych paliwem stałym określano również w budynkach użyteczności
publicznej, na podstawie szczegółowych ankiet przeprowadzanych wśród ich zarządców, nie otrzymano
informacji zwrotnej.
W Gminie Soman ino, instalacje solarne eksploatowane są głównie przez użytkowników indywidualnych,
odnotowano użytkowanie paneli słonecznych w obiekcie agroturystycznym Gościniec "U Zośki". Brak jest
danych dotyczących ilości i mocy zainstalowanych systemów. Z danych uzyskanych od przedsiębiorstw
z terenu gminy wiadomo, że firma Radbur Sp. z 0.0. planuje w najbliższym czasie montaż kolektorów
słonecznych.
Na terenie Gminy Somanino, planuje się inwestycje w energetykę wiatrową. Dane na temat planowanej
farmy wiatrowej przedstawiono w tabeli nr 1. Rozważane może być również zastosowanie przydomowych
mikroturbin
wiatrowych,
zapewniających
część
zapotrzebowania
na
energię
elektryczną
gospod arstw a/ przedsi ęb iorstw a.
Energia wodna
Analizując możliwości budowy MEW na terenie Gminy Somanino, stwierdzić należy iż są one ograniczone.
Na obecną chwilę nie ma przesłanek do rozważania możliwości budowy małych elektrowni wodnych na
rzece Raduni w gminie Somanino, głównie z uwagi na przesłanki techniczne ale również i środowiskowe.
Należy jednak pamiętać, iż rzeka ta posiada potencjał w kierunku wykorzystania rozwiązań inżynierii
wodnej. Na jej biegu zlokalizowanych jest kilkanaście MEW z piętrzeniami od kilku do kilkunastu m.
Podjęcie decyzji o rozwoju hydroenergetyki na danym obszarze powinno być poprzedzone różnego
rodzaju analizami,
m.in. analizą środowiskową
(ocena zasobów wodnych,
ocena warunków
geomorfologicznych etc.
Tabela 1. Projekty inwestycyjne
dot. nowych OlE (źródło: ENERGA-OPERATORSA)
Moc przyłączeniowa (po realizacji inwestycji)
[kW]
36000
Ocena stanu jakości powietrza
Dla celów oceny jakości powietrza województwo pomorskie zostało podzielone na 2 strefy: aglomerację
trójmiejską PL2201 i strefę pomorską PL2202. Gmina Somonino znajduje się w strefie pomorskiej.
Na terenie Gminy Somonino zlokalizowany jest jeden punkt pomiarowy monitoringu jakości powietrza w m. Egiertowo. Najbliższe stacje pomiarowe zlokalizowane są w miejscowościach na terenie powiatu
kartuskiego: Kartuzy, Dzierżążno (gm. Kartuzy) oraz w Żukowo (gm. Żukowo).
w rejonie gminy Somonino - 2013 r. (źródło: oprocowonie
w województwie pomorskim. Raport za rok 2013 r. W/OŚ w Gdańsku)
Tabela 2. Poziom stężeń średniorocznych
podstawie
Rocznej oceny powietrza
własne na
Dwutlenek azotu
(JJ.g/m3]
34
25
11
Poziom dopuszczalny
*poziom dopuszczalny ze względu na kryterium
20*
14
3
15
3
40
5
ochrony roślin. Brak normy rocznej w odniesieniu do ochrony zdrowia
Pomiary w tych punktach prowadzone są przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku
za pomocą wskaźnikowej metody pasywnej, mierzone parametry to dwutlenek siarki, dwutlenek azotu
i benzen. W jednej stacji - w Kartuzach przy ul. Wejhera, pomiary prowadzone były metodą manualną.
Zarejestrowany
w 2013 r. poziom stężeń mierzonych zanieczyszczeń był niższy od poziomów
dopuszczalnych:
•
dwutlenek siarki - stężenia średnioroczne kształtowały się w zakresie 4 - 13 ~g/m3 (do 65%
normy dla ochrony roślin, brak normy rocznej dla kryterium ochrony zdrowia),
•
dwutlenek azotu - stężenie średnioroczne kształtowało się w zakresie 11,0 - 34,0 ~g/m3 (do
85% normy rocznej),
•
benzen - stężenie średnioroczne
rocznej).
kształtowało
się w zakresie 2 - 4 ~g/m3 (do 80% normy
W latach 2010-2013 zmniejszył się poziom zanieczyszczenia powietrza
dwutlenkiem
siarki zanieczyszczenia powstającego głównie w wyniku spalania paliw stałych zawierających siarkę (węgiel),
stężenia dwutlenku azotu oraz benzenu - substancji powstających podczas spalania paliw stosowanych
zarówno do celów grzewczych, jak i transporcie drogowym, utrzymują się na podobnym poziomie
w poszczególnych latach.
...
14
~
12
bil
"'10
lU
...u
8
.Q
c
6
c
e
"U
~
4
.!!!
c
....
2
'"
O
lU
2!
2010 r.
Rysunek 2. Stężenia średnioroczne dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i benzenu w rejonie gminy Somonino w latach
2010-2013(Źródło: Roczna ocena powietrza w województwie pomorskim. Raport za rok 2013 r. WIOŚ w Gdańsku)
Zgodnie z oceną jakości powietrza za rok 20136, wykonaną w strefach województwa pomorskiego, strefa
pomorska została zaliczona do klasy C - stref, w których wystąpiły przekroczenia poziomu dopuszczalnego
substancji w powietrzu. Również kolejna ocena jakości powietrza, za rok 20147, nie wykazała zmian w tym
zakresie.
•
przekroczenia dopuszczalnej liczby przekroczeń normy średniodobowej pyłu zawieszonego
PM10, normy średniorocznej
pyłu zawieszonego PM2,5 oraz poziomu docelowego
benzo(a)pirenu - klasa strefy C,
•
przekroczony poziom celu długoterminowego dla ozonu (2020 r.) w odniesieniu do kryterium
ochrony zdrowia i kryterium ochrony roślin - klasa strefy 02.
Ze względu na poziomy stężeń pozostałych substancji: dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenku węgla,
benzenu, arsenu, niklu, kadmu, ołowiu - strefę pomorską zaklasyfikowano do klasy A - co oznacza że, nie
stwierdzono przekroczeń poziomów normatywnych tych substancji.
Analogiczne problemy odnotowano w ramach oceny jakości powietrza za rok 2014, gdzie dodatkowo
stwierdzono przekroczenia normy średniorocznej dla pyłu zawieszonego PM10.
Za występowanie przekroczeń ww. substancji w powietrzu w głównej mierze odpowiedzialna jest tzw.
niska emisja pochodząca z sektora bytowo-komunalnego,
obejmującego zarówno indywidualne żródła
grzewcze (paleniska domowe), jak również małe ciepłownie komunalne, a także transport.
Problem ponadnormatywnych
stężeń pyłu zawieszonego PM10 i benzo(a)pirenu na terenie strefy
pomorskiej notowany jest od lat. Przekroczenia dopuszczalnego poziomu pyłu zawieszonego i poziomu
docelowego benzo(a)pirenu w 2011 r. stanowiły podstawę do opracowania Programu ochrony powietrza
(POP) dla strefy pomorskiej
zatwierdzonego
Uchwałą Nr 753/XXXV/13 Sejmiku Województwa
Pomorskiego z dnia 25 listopada 2013 roku w sprawie określenia Programu ochrony powietrza dla strefy
pomorskiej, w której został przekroczony poziom dopuszczalny pyłu zawieszonego PM10 oraz poziom
docelowy benzo(a)pirenu.
W POP dokonano analizy rozkładu stężeń średniorocznych i 24-godzinnych dla pyłu PM10 oraz
średniorocznych dla B(a)P na obszarze strefy pomorskiej. Analizy nie wykazały występowania na terenie
Gminy Somonino przekroczeń norm pyłu zawieszonego PM10. Zlokalizowano natomiast obszary
występowania przekroczeń poziomu docelowego dla benzo(a)pirenu.
Prawdopodobieństwo
wystąpienia stężenia benzo(a)pirenu
stwierdzono na większości obszaru powiatu kartuskiego.
6 Źródło:
7
Roczna ocena jakości powietrza w województwie
Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie
pomorskim.
pomorskim.
powyżej
1 ng/m3
(poziom
docelowy)
Raport za rok 2013. WIOŚ w Gdańsku
Raport za 2014 rok. WIOŚ w Gdańsku
Tabela 3. Charakterystyka
obszarów przekraczeń poziomu docelowego
w 2011 r. (źródło: POP dla strefy pomorskiej i aglomeracji
B(a)P - obszar obejmujqcy
gminę Somonino
trójmiejskiej)
Wielkość
Kod sytuacji
Typ obszaru
przekroczenia
Powiat
Gminy
Opis
obszaru
przekroczeń
2
[km
]
liczba
ludności
narażonej*
[w tym
gminy
Somonino]
miejski, wiejski,
PollSpoBaPa05
miejsko-wiejski
Chmielno, Sierakowice,
kartuski
Somonino, Stężyca,
Żukowo
dominujący
udział mają
źródła
671,7
83963
(9180)
powierzchniowe
Gmina Somonino
Ro.kład stę.eń 'redniorocznvch 8(alP
na terenie gminy· 2011 r.
Legenda
nglm'
03.0\-0.6
0,61,0.8
00.81
,
.,0,.1.6
.'.6'.2.34
~
_
-
krawę<tzleutłc
c:I
zabudOwy
graniCe grmny
Rysunek 3. Rozkład stęźeń średniorocznych benzo(a}pirenu na terenie Gminy Somonino w roku bazowym 2011 (źródło:
opracowanie własne na podstawie POP dla strefy pomorskiej)
Na terenie gminy Somonino największy wpływ na poziom stężeń benzo(a)pirenu w powietrzu mają
powierzchniowe źródła emisji. Emisja ze źródeł punktowych (przemysł) i liniowych (transport drogowy)
powstająca na terenie gminy ma znikomy udział w poziomie stężeń.
Powierzchniowe źródła emisji obejmują liczne źródła pochodzące z indywidualnych systemów grzewczych
małej mocy. Wprowadzanie
pyłów i gazów do powietrza następuje na niewielkiej
wysokości,
a zanieczyszczenia gromadzą się wokół miejsca powstawania, zwykle na obszarach zwartej zabudowy
mieszkaniowej. Do tych źródeł zostały zakwalifikowane:
•
małe kotłownie przydomowe (ogrzewające jedno lub kilka mieszkań),
•
paleniska domowe (piece węglowe ceramiczne oraz węglowe trzony kuchenne),
•
niewielkie kotłownie do 1 MW dostarczające ciepło do lokali usługowych lub warsztatów,
czyli szeroko pojęty sektor bytowo-komunalny.
Na wielkość emisji ze źródeł ogrzewania ma wpływ przede wszystkim rodzaj stosowanego paliwa.
W przypadku pyłu zawieszonego PM10 oraz benzo(a)pirenu głównymi źródłami emisji są kotłownie
i paleniska opalane paliwami stałymi (głównie węglem). Wskaźniki emisji dla pyłu zawieszonego
i benzo(a)pirenu dla palenisk opalanych paliwami stałymi są kilkaset razy wyźsze niź dla kotłów gazowych,
a emisja tych zanieczyszczeń stanowi ponad 99% emisji powierzchniowej ogółem. Tak wysokie wskaźniki
emisji spowodowane są złym stanem technicznym oraz wiekiem kotłowni węglowych i pieców, a także
spalaniem węgla o najgorszych parametrach.
Lokalnie, na terenach miejskich, wzdłuż tras komunikacyjnych o znacznym natężeniu ruchu, na wielkość
stężeń zanieczyszczeń w powietrzu może mieć wpływ również komunikacja - transport drogowy wpływa
głównie na podwyższone stężenia benzenu, dwutlenku azotu, pyłu zawieszonego PMlO. Emisja
z transportu drogowego ma minimalny wpływ na poziom stężeń benzo(a)pirenu w powietrzu. Pomiary
jakości powietrza prowadzone w województwie pomorskim na stacjach zlokalizowanych w pobliżu dróg,
nie wykazały ponadnormatywnych stężeń dwutlenku azotu i benzenu.
Biorąc pod uwagę powyższe - zasadnicze znaczenie dla obniżenia stężeń benzo(a)pirenu ma ograniczenie
jego emisji ze źródeł powierzchniowych, szczególnie na obszarach, gdzie stężenia ze źródeł
powierzchniowych
mają dominujący udział. Do osiągnięcia tego celu mają przyczynić się działania
naprawcze zawarte w Programie ochrony powietrza.
Dnia 1 stycznia 2012 r. weszła w życie znowelizowana ustawa o utrzymaniu czystości i porządku
w gminach. Zasadniczą zmianą wprowadzoną przez ustawę było przekazanie własności nad odpadami
komunalnymi samorządom gminnym, a wraz z nią nałożenie na gminy wielu nowych zadań i obowiązków.
Od 2012 r. zadaniem gmin jest decyzyjność, odpowiedzialność i finansowanie systemu gospodarki
odpadami komunalnymi. Zgodnie z zapisami ww. ustawy na gminy został m.in. nałożony obowiązek
objęcia wszystkich właścicieli nieruchomości
systemem gospodarowania
odpadami komunalnymi,
wprowadzenia systemu selektywnego zbierania odpadów komunalnych, budowy punktów selektywnego
zbierania odpadów komunalnych (PSZOK),osiągnięcia odpowiednich poziomów recyklingu, przygotowania
do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych
ulegających biodegradacji
przekazywanych do składowania,
prowadzenia
działań informacyjnych
i edukacyjnych w zakresie prawidłowego
gospodarowania
odpadami komunalnymi,
nadzorowania
funkcjonującego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi.
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego na terenie Gminy Somonino w 2013 r. zebrano 681,32
Mg odpadów komunalnych, w tym 607,25 Mg z gospodarstw domowych. W latach 2005-2010 ilość
zebranych zmieszanych odpadów komunalnych wykazywała tendencję wzrostową, natomiast od 2011 r.
wykazuje niewielka tendencję spadkową. 8
::f=Il
2005
2006
2007
Rysunek 4. Masa zebranych odpadów komunalnych
2008
2009
2010
2011
2012
2013
w latach 2005-2013 (źródło: GUS 2013 r.)
Szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy określa Regulamin utrzymania
czystości i porządku na terenie Gminy Somonino przyjęty uchwałą nr XXI/162/13 z dnia: 6 marca 2013 r.
w sprawie zmiany uchwały Nr XX/156/2012 Rady Gminy Somonino z dnia 28 grudnia 2012 r.
System
segregacji
odbierająca
makulaturę
gminy
na odpady
odpady
W gminie
utworzony
- odbioru
świetlówek
żarówek,
poziom
•
w celu
po
następujące
- podział
zielone
na 6 frakcji.
na szkło,
Firma
niebieskie
na
się również
odpady
wielkogabarytowe,
problemowe:
zużyty
przeterminowane
leki
Zbiórki
Odpadów
przyjmowania
remoncie,
poziomy
odpadów
Komunalnych
odpadów
zużytego
znajdujący
problemowych
sprzętu
się przy
i ich okresowego
elektrycznego,
zużytych
mebli,
lekarstw.
ograniczenia
9
odpadów
komunalnych
komunalnych
ulegających
:
biodegradacji
kierowanych
do
38,78%,
recyklingu
poziom
odpady
Selektywnej
-
wynosił
wymagany
u źródła
na tworzywa,
wydziela
baterie,
czy przeterminowanych
komunalnych:
•
Punkt
ograniczenia
poziom
komunalnych
odpadów
osiągnięte
składowania
odpadów
źółte
i rozbiórkowe.
został
magazynowania
worki
zuźyte
w Sławkach
zuźytych
•
odpadów
budowlane
Oczyszczalni
na zbiórce
biodegradowalne.
i elektroniczny,
i chemikalia,
W 2013 r. zostały
jest
mieszkańcom
ze strumienia
elektryczny
Gminnej
oparty
dostarcza
oraz brązowe
Na terenie
sprzęt
w gminie
odpady
przygotowania
papieru,
do
metali,
ponownego
tworzyw
użycia
sztucznych
następujących
i
szkła
frakcji
wynosił
odpadów
15,33%
(poziom
>12%),
recyklingu,
przygotowania
niż niebezpieczne
odpadów
do ponownego
budowlanych
użycia i odzysku
i rozbiórkowych
innymi
wynosił
metodami
100% (poziom
innych
wymagany
>36%).
Gmina
Somonino
pomorskim.
została
Odpady
w RIPOK Szadółki,
•
zaliczona
komunalne
której
instalacja
do
Regionu
wytworzone
elementami
Szadółki
na terenie
ze zmieszanych
do przetwarzania
przetwarzania
odpadów
•
instalacja
•
składowisko
odpadów
powstających
zmieszanych
odpadów
komunalnych
Na składowisku
odpadami
w
województwie
są zagospodarowywane
i przetwarzane
są:
do mechaniczno-biologicznego
i wydzielania
gospodarki
gminy
komunalnych
selektywnie
RIPOK Szadółki
zbieranych
w procesie
zmieszanych
frakcji
odpadów
komunalnych
się do odzysku,
zielonych
i innych
bioodpadów,
mechaniczno-biologicznego
oraz pozostałości
wydzielona
odpadów
nadających
została
z sortowania
kwatera,
przetwarzania
odpadów
na której
komunalnych.
składowane
są odpady
azbestowe.
Wykonana
analiza
wyciągnięcie
w kontekście
•
stanu
aktualnego,
następujących
opracowania
niezadowalająca
docelowego
jak
również
analiza
w
zakresie
identyfikacji
wniosków
niniejszego
jakość
dominacja
•
brak sieci ciepłowniczej,
powietrza
rozproszonych,
•
zły stan izolacyjności
•
niskie parametry
•
niedostatecznie
•
niska skuteczność
•
niski stopień
•
praktyki
•
mały udział odnawialnych
•
niska świadomość
•
Mając
cieplnej
powyższe
budynków
z
źródłem
systemów
pozwala
na
problemowych,
uwagi
na
przekroczenia
poziomu
jest niska emisja,
grzewczych,
komunalnych,
zbierania
odpadów,
odpadów
użyteczności
publicznej
i mieszkalnych,
źródeł
na uwadze
w tym brak obwodnic,
odpadów
u źródła,
w tym w celu odzysku
w paleniskach
mieszkańców
działań,
głównym
sieć drogowa,
selektywnego
wykorzystania
PGN kierunków
obszarów
dróg,
rozwinięta
spalania
atmosferycznego,
których
przestarzałych
techniczne
strategicznych
głównych
planu:
dla benzo(a)pirenu,
•
dokumentów
energii,
domowych,
energii,
w zakresie
można
szczególnie
wskazać
efektywności
główne
w obszarach
energetycznej
rekomendacje
problemowych:
i ochrony
środowiska.
dla formułowanych
w ramach
•
termomodernizacja
•
•
rozwój scentralizowanych systemów ogrzewania;
intensyfikacja wymiany indywidualnych
systemów grzewczych na niskoemisyjne (gazowe,
olejowe) oraz procesów termomodernizacji, szczególnie na obszarach występowania przekroczeń
norm jakości powietrza;
•
•
rozwój rozproszonych żródeł OZE;
zwiększenie udziału i promowanie transportu publicznego;
•
rozwój alternatywnych
•
•
poprawa jakości istniejących dróg;
wyprowadzenie ruchu drogowego z obszarów o największym zaludnieniu;
•
poprawa selektywnej zbiórki odpadów;
•
poprawa świadomości ekologicznej mieszkańców.
8. WYNIKI
budynków mieszkalnych, komunalnych i użyteczności publicznej;
środków transportu;
INWENTARYZACJI
EMISJI DWUTLENKU
WĘGLA DLA
ROKU 2013
Inwentaryzacja emisji dwutlenku węgla na terenie Gminy Somonino miała na celu wyselekcjonowanie
i usystematyzowanie
informacji pozwalających na ocenę gospodarki energią i surowcami w gminie.
Obejmowała następujące obszary działalności:
•
infrastrukturę
•
budynki mieszkalne (gospodarstwa domowe),
użyteczności publicznej (budynki gminne, wyposażenie lubli urządzenia),
•
•
budynki usługowe,
oświetlenie uliczne (lokalne latarnie świetlne oraz sygnalizację świetlną),
•
transport - emisja liniowa w podziale na samochody: osobowe, dostawcze, ciężarowe, w tym
również transport publiczny (infrastruktura gminnych zakładów komunikacyjnych),
•
•
przemysł,
energetykę (przedsiębiorstwa,
•
obszary rolnicze,
•
•
obszary leśne,
gospodarkę odpadami.
firmy odpowiedzialne za produkcję energii eklektycznej i cieplnej),
W przedstawionym wyżej podziale przygotowana została również wymagana baza danych o emisJI
dwutlenku węgla i zanieczyszczeń powietrza: pyłu zawieszonego PMI0 i PM2,S, benzo(a)pirenu,
dwutlenku siarki i dwutlenku azotu.
Jako rok inwentaryzacji, z uwagi na dostępność w miarę kompletnych i wiarygodnych danych, wybrano rok
2013. Ten sam rok został również przyjęty jako bazowy do obliczenia redukcji emisji CO2, zużycia energii
finalnej oraz redukcji emisji pyłu PMI0.
Sektory związane ze zużyciem paliw lub energii
Ze względu na strukturę, zawartość PGN oraz wymagania stawiane bazie danych o emisji, jako podstawę
do przygotowania
Planu wykorzystano
wytyczne
Ministerstwa
Środowiska
odnośnie sposobu
przygotowywania inwentaryzacji emisji na potrzeby programów ochrony powietrza, jak również wytyczne
"Porozumienia Między Burmistrzami" w zakresie opracowania planu działań na rzecz zrównoważonej
energii (SEAP).
Do obliczenia emisji bazowej substancji wykonawca posłużył się metodyką inwentaryzacji stosowaną na
potrzeby opracowania programów ochrony powietrza, jak również wykorzystano elementy metodyki
polegającej na obliczeniu emisji, na podstawie zużycia nośników energii finalnej na obszarze miast i gmin,
w poszczególnych sektorach. Przez nośniki energii rozumie się paliwa, energię elektryczną oraz ciepło
sieciowe w zużyciu bezpośrednim.
W celu sporządzenia inwentaryzacji emisji kluczową sprawą było wyznaczenie jej granic, czyli określenie,
które źródła emisji włączyć do inwentaryzacji. Definicja granic inwentaryzacji miała wpływ na jej końcowy
efekt, ponieważ określiła, które źródła emisji były w niej ujęte, a które z niej wyłączone. Poniżej znajduje
się uzasadnienie wyboru granic inwentaryzacji. Dla samorządu lokalnego miast i gmin wyznaczono dwie
granice:
•
granica organizacyjna - obejmująca wszelkie działania będące w zasięgu bezpośredniej kontroli
samorządu lokalnego. Tam, gdzie kończy się granica organizacyjna samorządu (sektor publiczny)
zaczyna się granica społeczeństwa (sektor prywatny). W przypadkach, gdy aktywności obu
sektorów pokrywają się ze sobą, należy przyjąć zasadę proporcjonalności
emisji zależnej od
udziałów danego sektora w strukturze własnościowej danego podmiotu;
•
granica geopolityczna
lokalnego.
- zawierająca fizyczny obszar lub region, będący we władaniu
samorządu
Dodatkowo istotne są ramy czasowe inwentaryzacji, którą przeprowadzono dla określonego roku - roku
bazowego w stosunku, do którego odniesiony będzie cel redukcji emisji ekwiwalentu dwutlenku węgla.
Granica organizacyjna
- analiza aktywności samorządu
Analiza emisji związanej z aktywnością samorządu lokalnego obejmuje emisJe powstałe na skutek
użytkowania wszystkich środków trwałych oraz mediów. Wszystkie emisje powstałe na skutek działalności
samorządu lokalnego są uwzględniane, bez względu na to gdzie powstały. W niektórych przypadkach,
w szczególności w kwestiach zużycia energii, emisja często występuje poza granicami geopolitycznymi
samorządu lokalnego. Fizyczna lokalizacja źródła powstawania emisji, w większości przypadków, nie jest
istotna przy podejmowaniu decyzji, które emisje uwzględnić w analizie.
Analiza emisji związanej z aktywnością społeczeństwa zawiera emisje związane z działalnością powstałą
w granicach geopolitycznych
samorządu lokalnego. Władze lokalne mają wpływ na aktywność
społeczeństwa poprzez m.in. ustalanie prawa lokalnego, programy edukacyjne czy propagowanie wzorów
zachowań społecznych. Mimo, że niektóre samorządy lokalne mogą mieć ograniczony wpływ na poziom
emisji z poszczególnych działań, należy podjąć starania dokonania precyzyjnej analizy wszystkich działań,
które skutkują emisją gazów cieplarnianych w celu uzyskania kompletnej wiedzy o emisjach z teren u
gminy.
Przyjęty zakres inwentaryzacji
Gminy Somonino
Zakres terytorialny
obejmował obszar Gminy 50monino.
inwentaryzacji
Inwentaryzacja emisji CO2 oraz substancji zanieczyszczających powietrze (pyłu zawieszonego PMlO, PM2,S
oraz benzo(a)pirenu, 502 i N02) została wykonana dla roku 2013 - który stanowi rok bazowy Planu
gospodarki niskoemisyjnej dla GOM. Podczas inwentaryzacji wykorzystane zostały metodologie niezbędne
dla uzyskania najlepszej jakości danych:
•
Metodologia "bottom-up"
polega na zbieraniu danych u źródła. Każda jednostka podlegająca
inwentaryzacji
podaje dane, które później agreguje się w taki sposób, aby dane były
reprezentatywne
dla
większej
populacji
lub
obszaru.
Metodologia
ta
zwiększa
prawdopodobieństwo
popełnienia błędu przy analizie i obróbce danych oraz niepewność, czy cała
docelowa populacja została ujęta w zestawieniu;
•
Metodologia "top-down"
polega na pozyskaniu zagregowanych danych dla większej jednostki
obszaru lub populacji. Jakość danych jest wtedy generalnie lepsza, ponieważ jest mała ilość źródeł
danych. Jeżeli zagregowane dane nie są reprezentatywne dla danego obszaru lub populacji, należy
tak je przekształcić, aby jak najwierniej obrazowały zaistniałą sytuację. Główną wadą tej metody
jest mała rozdzielczość danych, która może skutkować ukryciem trendów, mogących pojawić się
przy większej rozdzielczości;
•
Inwentaryzacja emisji dwutlenku węgla (C02)
zrównoważonej energii (5EAP)?".
-
wytyczne "Jak opracować plan działań na rzecz
Celem inwentaryzacji
było określenie wielkości emisji z obszaru gminy tak, aby możliwe było
zaprojektowanie
działań służących jej ograniczeniu przez władze administracji publicznej. W związku
z powyższym, emisje z sektorów, na które władze miasta mają niewielki wpływ (bardzo ograniczony) są
traktowane
z mniejszą uwagą, natomiast szczegółowo analizowano wielkości emisji z sektorów
w większym stopniu regulowanych przez władze samorządowe. Wśród sektorów, gdzie polityka władz
gminnych może wpłynąć na wielkość emisji w sposób realny wymienić można np.: sektor infrastruktury
użyteczności publicznej oraz gospodarstw domowych. Wytyczne dają możliwość określania emisji
wynikającą tylko i wyłącznie z finalnego zużycia energii in situ, jak i w sposób bardziej pełny, poprzez
zastosowanie oceny cyklu życia produktów i usług (tzw. LCA - Life Cycle Assessment). Podejście
standardowe jest bardziej precyzyjne w wyznaczaniu wielkości emisji, rodzi mniejszy szacunkowy błąd.
Natomiast podejście LCA, pomimo swojej większej niedokładności, daje pełniejszy obraz wielkości emisji,
który uwzględnia również częściowe emisje wynikające z procesu wytwarzania i transportu (dostawy)
danego produktu czy usługi. Z tego też powodu w podejściu LCA energia elektryczna pochodząca
z odnawialnych źródeł energii nie jest traktowana jako bezemisyjne źródło energii. W tabeli poniżej
przedstawiono
porównanie omówionych wyżej wskaźników dla wybranych paliw i źródeł energii
odnawialnej.
Standardowe wskaźniki emisji
[Mg COz/MWh.!
0,249
0,267
0,279
0,341-0,364
0,364
0,202
0,2015
Paliwo lub źródło energii
benzynasilnikowa
olej napędowy (Diesel)
olej opałowy
węgiel kamienny
węgiel brunatny
gazziemny
drewno
panele fotowoltaiczne
energia wiatru
energia wód powierzchniowych
Emisje gazów cieplarnianych,
wytycznych IPCC.
°
°
°
Wskaźniki emisji LCA(ocena cyklu
życia) [Mg COz/MWh.!
0,299
0,305
0,31
0,375-0,393
0,375
0,237
0,2035
0,020 - 0,050
0,007
0,024
innych niż CO2, podawane są w przeliczeniu na ekwiwalent
CO2 według
Celem inwentaryzacji było określenie wielkości emisji CO2 z obszaru miast i gmin tak, aby umożliwić
zaprojektowanie działań służących jej ograniczeniu. Dlatego też w inwentaryzacji bardziej szczegółowo
rozpatruje się wielkości emisji z sektorów w większym stopniu regulowanych przez gminy, miasta (tam
gdzie polityka władz gmin może wpłynąć na wielkość emisji w sposób realny).
Inwentaryzacją objęte były wszystkie emisje gazów cieplarnianych wynikające ze zużycia energii finalnej na
terenie miast i gmin tworzących GaM. Poprzez zużycie energii finalnej rozumie się zużycie:
•
energii paliw kopalnych (na potrzeby gospodarczo-bytowe,
•
ciepła sieciowego,
•
•
energii elektrycznej,
energii ze źródeł odnawialnych.
transportowe
i przemysłowe),
Ze względu na potrzebę uniknięcia podwójnego liczenia emisji, z inwentaryzacji wyłączony został przemysł
(także duże źródła spalania) objęty unijnym systemem handlu uprawnieniami
do emisji gazów
cieplarnianych (EU ETS), obejmujący CO2• System ten jest narzędziem służącym redukcji emisji gazów
cieplarnianych ze źródeł przemysłowych nim objętych, dlatego też nie ma potrzeby włączania tych źródeł
do planu działań.
W grupie tej ujęte zostały emisje pochodzące ze zużycia energii elektrycznej i cieplnej oraz paliw (olej
opałowy, węgiel, koks, gaz ziemny) z działalności przemysłowej na terenie gmin objętych Planem.
Wskaźniki emisji COz
Dla określenia wielkości emisji zostały przyjęte standardowe wskaźniki emisji. Wskaźniki te nie oddawały
pełnej wielkości emisji wynikającej z cyklu życia produktów i usług (metodologia LCA), charakteryzowały
się jednak większą dokładnością wyznaczenia emisji:
•
dla paliw kopalnych (węgiel kamienny, brunatny i koks, olej opałowy oraz gaz ziemny) - zostały
przyjęte wskaźniki emisji stosowane w EU ETS,zweryfikowane dla roku 2005;
•
dla paliw płynnych stosowanych w transporcie (benzyna, olej napędowy) zostały zastosowane
najnowsze wskaźniki emisji z raportu Krajowej Inwentaryzacji Emisji Gazów Cieplarnianych;
wskaźniki uwzględniają emisję COz, metanu (CH4) oraz podtlenku azotu (NzO);
•
dla energii elektrycznej został przyjęty wskaźnik 0,812 Mg COz/MWh (reprezentatywny dla sektora
energetyki zawodowej - opartej na węglu kamiennym i brunatnym, z niewielkim udziałem
biomasy). Założono, że w kolejnych latach inwentaryzacji wskaźnik pozostanie niezmieniony,
pomimo wzrastającego w niewielkim stopniu udziału energii ze źródeł odnawialnych w energii
elektrycznej sieciowej;
dla ciepła sieciowego przyjęty został średni, referencyjny
wskaźnik emisji (za KOBIZE)
0,332 MgCOiMWh ciepła sieciowego.
•
Wskaźniki emisji dla energii elektrycznej
przedstawiono w tabeli poniżej.
Rodzaj wskaźnika
Rok
2013
Wskaźnik emisji
Źródło
[MgCOz/MWh]
KOBIZE - Referencyjny wskaźnik
0,812
jednostkowej
dwutlenku
Energia elektryczna
emisyjności
węgla przy produkcji
energii elektrycznej do
2020
0,812
wyznaczania poziomu bazowego
dla projektów JI realizowanych w
Polsce
2013
0,332
KOBIZE
2020
0,332
KOBIZE
2013-2020
0,000
-
Ciepło sieciowe
Energia ze źródeł odnawialnych
Dla energii elektrycznej zostały zaproponowane wskaźniki emisji podawane przez wytyczne Porozumienia
(SEAP) dla Polski (rok 2013 i 2020), ze względu na lokalny charakter produkcji i dostaw ciepła do miejskiej
sieci. Wskaźniki emisji dla pozostałych paliw przyjęte zostały zgodnie z wytycznymi, ich zestawienie
znajduje się w kolejnej tabeli.
Tabela 6. Zestawienie wykorzystanych
zrównowaźonej energii (SEAP)?")
Rodzaj paliwa
gaz naturalny
olej opałowy
wskaźników emisji CO2 dla paliw (źródło: "Jak opracować plan działań na rzecz
Wskaźnik emisji
Wartość opałowa
36 MJ/m
[MgCOz/MWh]
3
0,202
40,19 MJ/kg
0,276
18,9 MJ/kg
0,346
benzyna
44,3 MJ/kg
0,249
43,0 MJ/kg
0,267
LPG
47,3 MJ/kg
0,227
węgiel
Metodologia
obliczeń
Obliczenia wielkości emisji wykonano
podstawowy wzór obliczeniowy:
za pomocą arkuszy kalkulacyjnych.
Do obliczeń wykorzystano
gdzie:
EC02
-
oznacza wielkość emisji CO2 [Mg],
C - oznacza zużycie energii (elektrycznej, ciepła, paliwa) [MWh],
EF - oznacza wskaźnik emisji CO2 [MgC02/MWh].
W inwentaryzacji uwzględniono równlez Inne niż dwutlenek węgla gazy cieplarniane (CH4, N20, itd.).
W przypadku konieczności przedstawienia wielkości emisji gazów cieplarnianych
innych niż CO2
zastosowane zostały przeliczniki oparte na potencjale globalnego ocieplenia dla poszczególnych gazów,
opracowanym przez IPCC.
Tabela 7. Glabalny potencjał ocieplenia gozów cieplarnianych
Gaz Cieplarniany
CO2 (dwutlenek
(źródło: wg Second Assessment Report)
Potencja! Globalnego
Ocieplenia
[100 lat, CO2•q]
1
węgla)
21
CH4 (metan)
azotu)
310
5F6 (heksaf1uoreksiarki)
23900
N20 (podtlenek
8700
PFC (perfluorowęglowodory)
140 -11 700
HFC (heptaf1uoropropan)
(w 2ależności od gazu)
Do opracowania emisji konieczne było zebranie danych dotyczących nośników energii. Wykorzystana
została metodologia "top-down"
oraz "bortom-up"
- elektroniczne ankiety, oddzielna dla każdego
inwentaryzowanego
sektora. Wielkości zużycia podawane zostały z zestawień znajdujących się
w dyspozycji urzędów miast i gmin objętych PGN, danych statystycznych GUS oraz dokumentów
planistycznych urzędów. Wśród pozyskiwanych danych wymienić można m.in.:
•
zużycie energii elektrycznej,
•
•
zużycie ciepła sieciowego,
zużycie paliw kopalnych (np.: węgiel, gaz, olej opałowy),
•
zużycie paliw transportowych,
•
zużycie biomasy i energii ze źródeł odnawialnych,
•
•
ilość lamp świetlnych i sygnalizacji,
ilość taboru komunikacji publicznej, budynków, itd.
Z segmentu aktywności samorządu lokalnego wykonawca pozyskał:
•
zużycie energii elektrycznej w budynkach gminnych, które określone zostało na podstawie
inwentaryzacji faktur za energię elektryczną w poszczególnych jednostkach poddanych ankietyzacji
(dane pozyskane z urzędów gmin lub jednostek im podległych),
•
zużycie ciepła sieciowego z sieci ciepłowniczej, które określone zostało na podstawie danych
dotyczących ilości zużytego ciepła na podstawie faktur za dostawę energii i rozliczeń
poszczególnych jednostek,
•
•
zużycie gazu ziemnego w budynkach miejskich - określone zostało na podstawie faktur za gaz,
zużycie paliw płynnych - określono na podstawie faktur za paliwo,
•
zużycie paliw transportowych
na podstawie faktur, ilości przejechanego dystansu, itd.
Segment aktywności społeczeństwa (budynki mieszkalne, sektor handlu i usług, sektor transportu):
•
•
•
•
energia elektryczna - zużycie energii elektrycznej określone zostało na podstawie danych GUS,
danych dostarczonych przez operatora sieci;
gaz ziemny - wartość zużycia gazu ziemnego została określona na podstawie danych o ilości zużycia
gazu w miastach i gminach GOM, uzyskanych z banku danych lokalnych GUS, od urzędów miast
i gmin lubli PGNiG S.A., Oddział Obrotu Gazem Gdańsk;
olej opałowy, węgiel, drewno - wykonawca zakłada, że w sektorze mieszkalnictwa olej opałowy
oraz węgiel (i drewno) stosuje się głównie do celów grzewczych. Do określenia wielkości zużycia
tych paliw wykorzystano
dane z inwentaryzacji
emisji wykonywanych
na potrzeby POP,
inwentaryzacji z natury wybranych miast i gmin;
zużycie ciepła sieciowego - określone zostało na podstawie planów zaopatrzenia w ciepło, danych
udostępnionych przez dystrybutorów ciepła oraz dane GUS w podziale na grupy odbiorców,
•
zużycie paliw w transporcie - dane zostały oszacowane na podstawie danych o natężeniu ruchu,
które zostały pozyskane z generalnego pomiaru ruchu na drogach krajowych i wojewódzkich pomiarów prowadzonych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad, Pomorski Zarząd
Dróg Wojewódzkich oraz wskaźników przeliczeniowych;
•
produkcja energii cieplnej z instalacji solarnych oraz w pompach ciepła - ilość energii cieplnej
w układach pomp ciepła współpracujących ze źródłem konwencjonalnym oraz energii słonecznej
pozyskana została z danych przekazanych w ramach ankietyzacji przez urzędy miast i gmin oraz
jednostki im podległe, a także z danych URE.
W przypadkach, gdy przekazane dane były zagregowane dokonano podziału na sektory na podstawie
dostępnych
danych, przybliżonej charakterystyki
innych gmin, dla których wykonawca
posiada
szczegółowe dane.
•
każde miasto, czy gmina jest i będzie importerem netto energii elektrycznej, w związku z czym
został przyjęty wskaźnik emisji średni dla Polski, dla energii elektrycznej sieciowej;
•
ze względu na trudności z pozyskaniem danych, w inwentaryzacji mogły zostać pominięte dane
wynikające ze zużycia oleju opałowego lub innych paliw - przyjmuje się, że nie ma to znaczącego
wpływu na ostateczną wielkość emisji (jeśli udział paliwa stanowi poniżej 2% zapotrzebowania na
ciepło) z obszaru miasta lub gminy;
•
emisje gazów cieplarnianych innych niż C02 z transportu (CH4 i N20) mieszczą się w przedziale 13% całkowitej emisji z transportu, co ostatecznie przekłada się na mniej niż 0,5% całkowitej emisji
z obszaru miasta lub gminy i w związku z tym emisja z tych gazów została pominięta
w inwentaryzacji;
•
dla obliczenia emisji z transportu
przyjęte zostały natężenia ruchu, dla których zostały
przeprowadzone pomiary, w innych wypadkach (w tym na drogach powiatowych i gminnych)
natężenie ruchu zostało zamodelowane
na podstawie dostępnych
danych, wskaźników
przeliczeniowych i informacji o strumieniach pojazdów na drogach wojewódzkich i gminnych;
•
•
trendy gospodarcze przyjęto zgodnie z prognozą PKBdo roku 2020;
wielkości zużycia paliw i energii będą zgodne z prognozą zawartą w Polityce Energetycznej Polski do
roku 2030;
•
obecne trendy demograficzne nie ulegną zmianie;
•
natężenie ruchu, zgodnie z metodologią prognoz natężenia ruchu GDDKiA, do 2024 roku wzrośnie.
W sektorze rolnictwa obliczenia emisji gazów cieplarnianych przeprowadzono dla upraw oraz dla hodowli
zwierząt. W przypadku upraw określono emisję podtlenku azotu wynikającą ze stosowania nawozów
azotowych, natomiast dla hodowli uwzględniono emisję metanu i podtlenku azotu. Emisja gazów
cieplarnianych z hodowli zwierząt jest zróżnicowana w zależności od gatunku, dlatego obliczono emisje
dla: bydła, krów, trzody chlewnej, loch, koni i drobiu. Informacje o wielkości zużycia nawozów azotowych
oraz stanie pogłowia zwierząt w podziale na poszczególne gminy zaczerpnięto ze Spisu rolnego
przeprowadzonego
w 2010 roku. Następnie, na podstawie rocznych danych GUS, proporcjonalnie
wyliczono wielkości dla roku 2013. Wskaźniki emisji gazów cieplarnianych zastosowane w obliczeniach
przedstawiono w tabeli poniżej.
wskaźniki emisji gazów cieplarnianych
".:8 ...
jednostka
'ii
hodowla bydła
CH4 zfermentacji
[kgf{sztukęxrok]
CH4 z odchodów
N20
49,209
2,56
0,255
0,910
hodowla krów'
[kgf(sztukęxrok]
97,358
13,76
hodowla owiec
[kgf(sztukęxrok]
7,859
0,17
0,060
hodowla kóz
[kgf(sztukęxrok]
5
0,12
0,070
hodowla koni
[kgf{sztukęxrok]
18
1,39
0,291
hodowla trzody chlewnej
[kg/(sztukęxrok]
1,5
5,97
0,127
hodowla loch
[kgf(sztukęxrok]
hodowla drobiu
[kgf{sztukęxrok]
nawożenia upraw nawozami
azotowymi
0,277
0,005
0,08
[kgf(kg nazowuxrok]
0,00125
* - wskaźnik dla krów uzależniony jest od produkcji mleka, dla warunków polskich określono wskaźnik dla
produkcji mleka 4-6 tys. I na rok
Wielkość emisji z działalności rolniczej obliczono z następującego wzoru:
gdzie:
E- emisja gazu cieplarnianego [kg/rok],
L - roczna liczba zwierząt hodowlanych [sztuk] lub masa zużytych w ciągu roku nawozów azotowych [kg],
wskaźnik emisji gazu cieplarnianego
nawożenia.
We -
[kg/(sztukęxrok)]
dla hodowli
lub [kg/(kg nawozuxrok)]
dla
Leśnictwo
Obliczenia dla sektora leśnego wykonano zgodnie z metodyką IPCC10 określając emisję naturalną metanu
i podtlenku azotu. Obliczenia pochłaniania CO2 przez drzewa wykonano w oparciu o badania Lasów
Państwowych. Bilans gazów cieplarnianych w sektorze leśnym jest ujemny, gdyż przeważa pochłanianie.
W ramach inwentaryzacji emisji naturalnej z sektora leśnego w pierwszym etapie określono obszary d o
inwentaryzacji na podstawie map geodezyjnych w systemie informacji przestrzennej opisujących obszary
leśne. Wielkość emisji pochodzącej z lasów obliczono z następującego wzoru:
gdzie:
E- emisja gazu cieplarnianego [kg/rok],
P - powierzchnia lasu [ha],
We -
wskaźnik emisji gazu cieplarnianego [kg/(haxrok)].
Do obliczeń wykorzystano wskaźniki podane w tabeli poniżej.
10
Good Practice Guidance for for Land Use, Land-Use Change and Forestry, Institute for Global Environmental
Strategies (IGES) for the IPCC, 2003
Wskaźniki emisji ga~ówcieplarnianych [kg/(haxrok)]
CHĄ
CO2
N20
lasy liściaste
20
1,6
-5000
lasy iglaste
50
1,6
-5000
lasy mieszane
35
1,6
-5000
Emisja gazów cieplarnianych z sektora gospodarki odpadami została określona dla składowania odpadów
oraz dla ich termicznego unieszkodliwiania, czyli spalania odpadów. Wielkość i sposób zagospodarowania
odpadów przemysłowych zaczerpnięto z Banku danych lokalnych GUS, natomiast ilość i sposób
zagospodarowania odpadów komunalnych ze sprawozdań, które gminy przygotowały dla Marszałka
Województwa za rok 2013. Wielkość emisji została obliczona w oparciu o wskaźniki podane w tabeli
poniżej. Ilość metanu i dwutlenku węgla określono w stosunku do ilości odpadów skierowanych na
składowiska w ciągu roku. Natomiast ilość podtlenku azotu i dwutlenku węgla określono w stosunku do
strumienia odpadów poddanych termicznemu unieszkodliwianiu w roku 2013.
Wskaźniki emisji.gazów cieplarnianych
CH
N20
Ą
składowanie
odpadów
[Mg/Mg odpadow]*
0,057
CO2
0,047
spalanie odpadów komunalnych
0,000008
1,000
spalanie odpadów przemysłowych
0,000210
0,498
spalanie odpadów medycznych
0,570
spalanie osadów ściekowych
* - wskaźniki
0,000800
0,285
emisji określa się dla ilości odpadów zgromadzonych w ciągu roku lub spalonych w ciągu roku
Wielkość emisji z gospodarki odpadami obliczono z następującego wzoru:
gdzie:
E- emisja gazu cieplarnianego [Mg/rok],
M - masa odpadów składowanych w ciągu roku lub spalanych w ciągu roku [Mg/rok],
We- wskaźnik emisji gazu cieplarnianego [Mg/(Mg odpadów)].
Sumaryczna, oszacowana wielkość emisji COz ekwiwalentnego dla roku 2013 w Gminie Somonino wynosi
ok. 51,4 tys. Mg COZeq-Średnio, na jednego mieszkańca gminy przypada obecnie ok. 5,09 Mg COZ1eq/rok
(przy średniej krajowej w 2010 roku wynoszącej ok. 10,07 Mg COZ1eq)/rok).Wielkości emisji gazów
cieplarnianych
oraz wielkość zużycia energii finalnej w roku 2013 w poszczególnych sektorach
inwentaryzacji przedstawia poniższa tabela.
Tabela 11. Zużycie energii finalnej oraz emisja gazów cieplarnianych
zuźycie energii
finalnej
(MWh]
w Gminie Somonino w roku 201311
Hi
zużycie energii
finalnej
[MWh]
budynki mieszkalne
emisjaCH4
emisja N20
emisja CO2
[Mg/rok]
[Mg/rok]
[Mg/rok]
emisja
CO2(eql
[Mg/rok]
85483,09
29903,15
29903,15
7393,62
2264,59
2264,59
408,60
331,78
331,78
transport
107054,68
27784,42
27784,42
przemysł
3197,17
948,34
948,34
0,00
0,00
handel i usługi
oświetlenie
energetyka
0,00
rolnictwo
184,15
2,35
lasy
198,30
7,08
-22 114,14
-15756,09
13,67
0,00
11,19
298,34
396,12
9,43
gospodarka odpadami
RAZEM
206498,15
4596,90
40155,03
51397,13
Strukturę udziału głównych sektorów w zużyciu energii finalnej oraz w wielkości emisji ekwiwalentnego
dwutlenku węgla zaprezentowano na poniższych rysunkach. Pod uwagę brano następujące sektory:
-
budynki użyteczności publicznej,
-
budynki mieszkalne,
handel i usługi,
-
oświetlenie uliczne,
-
transport samochodowy,
przemysł,
-
energetykę (z wyłączeniem obiektów objętych handlem emisjami).
Pozostałe sektory fakultatywne,
czyli rolnictwo, lasy oraz gospodarkę odpadami pokazano oddzielnie.
Największy udział w zużyciu energii finalnej na terenie gminy Somonino ma transport samochodowy,
którego udział przekracza 51%. Kolejnymi źródłami kolejności są budynki mieszkalne (ponad 41%).
Struktura emisji ekwiwalentnego dwutlenku węgla przedstawia się podobnie pod względem udziału
poszczególnych sektorów, ale nieco zmieniają się proporcje. Maleje udział transportu do ok. 45%, a rośnie
udział budynków mieszkalnych (do ok. 48%). Strukturę udziału poszczególnych sektorów w zużyciu energii
finalnej oraz w wielkości emisji dwutlenku węgla zobrazowano na poniższych rysunkach
ł! budynki mieszkalne
O handel i usługi
:; transport
• przemysł
• budynki mieszkalne
O handel i usługi
transport
• przemysł
O energetyka
Rysunek 6. Struktura emisji ekwiwalentnego
Na kolejnym
gminy
znaczenie
pozostałych
12
13
rysunku
Somonino
mają
przedstawiono
generowanej
cztery
sektorów
źródło: opracowanie
sektory:
w emisji
dwutlenku
wielkości
przez
transport,
13
węgla w Gminie Somonino
rocznej
wszystkie
budynki
emisji
analizowane
mieszkalne,
CO2 jest niewielkie.
własne na podstawie Bazy Danych PGN GOM
ekwiwalentnego
sektory.
rolnictwo
dwutlenku
Pokazuje
on,
oraz handel
węgla
z terenu
że najistotniejsze
i usługi.
Znaczenie
budynkj mieszkalne
budYPki Użyt.:~~~~~i~~~ic_znej
°
10 000
emisja
Rysunek 7. Wielkość emisji ekwiwalentnego
8.2.1.
dwutlenku
COZ(eq)
20 000
[Mg/rok]
14
węgla z poszczególnych sektorów w Gminie Somonino
ANALIZA GŁÓWNYCH ŹRÓDEŁ EMISJI CO2
Na podstawie bazy danych przygotowanej na potrzeby PGN dla GOM określono zużycie energii
elektrycznej i cieplnej (sieciowej) w poszczególnych sektorach. Dalsze zestawienia tabelaryczne ukazują
zużycie energii finalnej oraz emisję C02eQ Z poszczególnych sektorów w podziale na energię elektryczną
i cieplną. Zdecydowanie największe zużycie energii elektrycznej w Gminie Somonino przypada na sektor
budynków mieszkalnych (ok. 92%), pozostałe sektory posiadają niewielkie udziały. W taki sam sposób
kształtuje się struktura emisji dwutlenku węgla. Dostawy sieciowej energii cieplnej na terenie Gminy
Somonino nie są realizowane.
Zużycie energii elektrycznej w Gminie Somonino w analizowanych sektorach wynosi ok. 9,6 GWh
Odpowiadająca temu zużyciu emisja CO2 w gminie Somonino wynosi ok. 7,8 tys. Mg/rok. Zestawienie
zużycia energii elektrycznej i cieplnej w Gminie Somonino w poszczególnych sektorach oraz wynikającą
z tego wielkość emisji CO2 zestawiono w tabelach poniżej.
15
Tabela 12. Zużycie energii finalnej (elektrycznej i cieplnej) w Gminie Somonino w poszczególnych sektorach
:,'
zużycie energii finalnej [MWh]
"
:"::
"
sektor
elektrycznej
cieplnej zsiecicieplnej
200,0
budynki użyteczności publicznej
8834,4
budynki mieszkalne
handel i usługi
127,7
oświetlenie
408,6
przemysł
0,0
energetyka
RAZEM
14
15
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
9570,7
0,0
Tabela 13. Emisja ekwiwalentnego
dwutlenku
węgla wynikajqca
i cieplnej w Gminie
ze zużycia energii elektrycznej
16
Somonino w poszczególnych sektorach
emisja COZeq [Mg/rok]
z energii elektrycznej
cieplnej z sieci cieplnej
162,4
budynki użyteczności publicznej
7173,5
budynki mieszkalne
ha ndel i usługi
103,7
oświetlenie
331,8
0,0
przemysł
0,0
energetyka
7771,4
Prowadzona
zgodnie
z opisaną
baza danych
pozwoliła
przygotowania
planów
finalnej
zawartej
w przeliczeniu
w
wcześniej
na określenie
gospodarki
paliwie.
na energię
metodyką
zużycia
niskoemisyjnej
Przedstawione
finalną
oraz emisję
inwentaryzacja
paliw
zużycie
poniżej
C02eq
Z
oraz przygotowana
na terenie
Gminy
paliw
Somonino.
przedstawione
zestawienia
analizowanych
zostało
tabelaryczne
sektorów
na tej podstawie
Zgodnie
z zasadami
w postaci
ukazują
na terenie
zużycie
energii
paliw
Gminy Somonino.
17
Tabela 14. Zużycie paliw w przeliczeniu na energię finalnq w Gminie Somonino w poszczególnych sektorach
zespalania
zespalania
gazu płynnego
gazu ziemnego
z ogrzewania
olejem opałowym
budynki użyteczności
z ogrzewania
1373,4
publicznej
budynki mieszkalne
0,0
945,1
handel i usługi
0,0
0,0
przemysł
0,0
0,0
2356,4
energetyka
0,0
945,1
7710,9
z ogrzewania
paliwem stałym
drewnem
0,0
3633,8
23770,9
48298,9
2282,5
4636,1
347,4
oświetlenie
Przeważa
zużycie
Emisja
dwutlenku
tabeli.
Najwięcej
w tej emisji
paliw
wysokie
stałych,
węgla
w wyniku
CO2 emitowane
przypada
za co w głównej
jest zużycie drewna.
na sektor
Zużycie
spalania
jest
mierze
odpowiada
pozostałych
paliw
w Gminie
do powietrza
budynków
840,8
0,0
0,0
0,0
Stosunkowo
0,0
sektor
26053,4
budynków
paliw jest znacznie
Somonino
w wyniku
spalania
55163,4
mieszkalnych.
mniejsze.
przedstawiona
pal iw stałych.
została
w kolejnej
Największy
udział
mieszkalnych.
dwutlenku
w poszczególnych sektorach wynikajqca
18
ze zużycia różnego rodzaju paliw
zespalania
gazu płynnego
z ogrzewania
olejem
opałowym
budynki użyteczności
publicznej
budynki mieszkalne
własne na podstawie Bazy Danych PGN GaM
18 źródło: opracowanie
16
17
z ogrzewania
drewnem
z ogrzewania
węglem/koksem
innym paliwem
stałym
ze spalania
gazu ziemnego
ze spalania
gazu płynnego
z ogrzewania
olejem
opałowYm
z ogrzewania
drewnem
z ogrzewania
węglem/koksem
innym paliwem
stałym
handel i usługi
0,0
0,0
96,9
459,9
1604,1
oświetlenie
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
290,9
przemysł
0,0
0,0
657,4
energetyka
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
214,5
2151,3
5249,8
19086,5
Generalnie, po uwzględnieniu wszystkich nośników energii w Gminie Somonino z analizowanych sektorów,
największa emisja dwutlenku węgla pochodzi ze spalania paliw stałych (ponad 55%). Na kolejnym miejscu
plasuje się energia elektryczna (ok. 22,5%), a na dalszych miejscach drewno i olej opałowy. Pozostałe
paliwa w znikomy sposób generują emisję CO2 do powietrza. Strukturę emisji CO2 pokazano na rysunku
poniżej.
energia elektryczna
22,54%
energia cieplna
0,00%
paliwa stale
55,37%
Rysunek 8. Struktura udziałów poszczególnych
Somonino w emisji dwutlenku węgla19
paliw
oraz energii
cieplnej
i elektrycznej
zużywanych
w Gminie
Spalanie paliw stałych jest dominującym żródlem emisji CO2 w sektorze budynków mieszkalnych, sektorze
handlu i usług oraz w sektorze przemysiowym. Zużycie energii elektrycznej stanowi istotny składnik
bilansu emisji CO2 dla budynków mieszkalnych.
handel i usługi
i ••••
-
•••••••
11
-1
I
1 ••••••••••••••
••••••••••••••••••
Rysunek 9. Struktura
emisji
/'
CO2 wynikającej
ze zużycie energii
elektrycznej,
r:
1
,</
,./
cieplnej oraz poszczególnych
paliw
20
w analizowanych
sektorach
Sektor transportu
Transport
stanowił
drugie
w kolejności,
największe
źródło
emisji
dwutlenku
węgla ekwiwalentnego
w roku
bazowym.
W zakresie
cztery
floty
grupy
samochodowej,
pojazdów:
z przedsiębiorstw
pojazdy
ze względu
osobowe,
transportowych
nie
naleźących
do mienia
gminy)
w sektorze
transportu
w przeliczeniu
"'
..
transportu.
na energię
charakter
uźytkowania
cięźarowe
i autobusy.
udziału
transport
Kolejna
tabela
publicznego
ukazuje
(flota
zuźycie
uwzględniono
na brak
danych
samochodów
poszczególnych
paliw
finalną.
paliw w przeliczeniu na energię finalną
oraz emisja dwutlenku
węgla w sektorze
21
<'
,";
transport na terenie Gminy
paliwo
[MWh]
benzyna
53698,8
45285,6
8070,3
gaz LPG
SUMA energii
emisja CO2 z poszczególnych
rodzajów paliw [Mg/rok]
107054,7
benzyna
13 800,6
12136,5
1847,3
gaz LPG
27784,4
SUMAC02
Największym
źródłem
miejscu
emisji
plasuje
w tym sektor publiczny
Somonino
,
zużycie energii finalnej
drugim
pojazdów,
Z uwagi
wynikająca ze spalania różnych paliw
,.
I.)···)··,···)..' •• ··••
wskazano
w sektorze
Tabelo 16. ZUŻyCie poszczególnych
transportu
na róźny
dostawcze,
CO2 do powietrza
się olej napędowy
w sektorze
transportu
(ok. 44%). Strukturę
20
21
emisji
jest zuźycie
pokazano
benzyny
na rysunku
(ok. 50%), a na
poniźej.
LPG
6,6%
_
Emisja dwutlenku węgla z budynków mieszkalnych pochodzi przede wszystkim z ogrzewania mieszkań oraz
zużycia energii elektrycznej. Dominujący udział budynków o niskiej charakterystyce energetycznej
(budowane przed rokiem 1990) powoduje, że jest to sektor o bardzo dużej emisji. Sektor ten obejmuje
gospodarstwa domowe zlokalizowane na terenie Gminy Somonino. Wielkość emisji C02eq Z tego sektora
zależna jest od ilości zużytej energii elektrycznej oraz cieplnej (spalanie paliw). Zużycie poszczególnych
paliw w sektorze budynków mieszkalnych zestawiono w tabeli poniżej.
23
Tabela 17. Zużycie paliw w Gminie Somonino
zużycie paliw w sektorze mieszkaniowym
gaz ziemny na
ogrzewanie
mieszkari
[m3/rok]
węgiel lub
koks
[m3/rok}
[m3/rok}
°
°
126
[m3/rok]
420,5
[m3/rok]
16252
[Mg/rok]
13 999
Sektor budynków mieszkalnych plasuje się na drugim mieJscu pod względem emisji dwutlenku węgla
w roku bazowym na terenie Gminy Somanino. Przy czym przeważającym źródłem jest spalanie paliw
stałych (blisko 59%), następnie zużycie energii elektrycznej (ok. 24%) i spalanie drewna (ok. 16%). Zużycie
innych nośników energii w niewielkim stopniu odpowiada za emisje CO2 do powietrza. Strukturę tą
zobrazowano na kolejnym rysunku.
22
23
źródło: opracowanie własne na podstawie BazyDanychPGN GOM
źródło: opracowanie własne na podstawie BazyDanychPGN GOM
energia cieplna
0,00%
gaz ziemny
/0,00%
gaz
płynny
paliwa stałe
55,88%
0,72%
lej opałowy
3,39%
emisji CO2 wynikającej
ze zużycia energii elektrycznej,
paliw
24
w sektorze budynków mieszkalnych
Wielkość emisji dwutlenku węgla z sektora przemysłowego oraz energetycznego obliczono na podstawie
zużycia poszczególnych rodzajów paliw, zgodnie z bazą danych systemu SOZAT, gdzie gromadzone są dane
o opłatach za gospodarcze korzystanie ze środowiska, udostępnioną przez Urząd Marszałkowski
Województwa Pomorskiego. W bilansie w sektorze energetycznym pominięto jednostki objęte handlem
emisjami.
W sektorze przemysłowym emisję CO2 generuje spalanie oleju opałowego oraz paliw stałych. W sektorze
energetycznym nie zidentyfikowano źródeł emisji CO2•
energia
gaz płynny
elektryczna
0,00%
0,00%
Rysunek 12. Struktura emisji CO2 wynikającej
w sektorze przemysłowym25
paliw
Emisja dwutlenku węgla z sektora handlu i usług pochodzi z ogrzewania pomieszczeń oraz zużycia energii
elektrycznej. Wielkość emisji C02eq Z tego sektora zależna jest od ilości zużytej energii elektrycznej oraz
cieplnej (paliwa). Sektor ten plasuje się na czwartym miejscu w Gminie Somonino z uwagi na wielkość
emisji CO2. Przy czym dominującym źródłem emisji jest zużycie spalanie paliw stałych (blisko 71%).
W następnej kolejności jest energia pozyskiwana ze spalania drewna (ok. 20%) oraz olej opałowy i energia
24
2S
elektryczna na poziomie kilku procent. Szczegółowo strukturę emisji CO2 z sektora handlu i usług pokazano
na rysunku poniżej.
energia cieplna
0,00%
energia elektryczna ~
4,58%
"'"
olej opalowy
4,28%
emisji CO2 wynikajqcej
paliw
w sektorze handlu i uslul6
Budynki użyteczności publicznej
Zużycie energii elektrycznej w budynkach gminnych za rok 2013 określono na podstawie ankietyzacji,
danych od dostawców energii oraz danych GUS. Zużycie innych nośników energii w budynkach gminnych
za rok 2013 określono na podstawie danych udostępnionych przez dostawców oraz danych GUS.
W tym sektorze uwzględniono budynki położone na terenie gminy, takie jak:
•
•
budynki administracyjne urzędu,
budynki należące do spółek gminnych
technicznej,
lub spółek z udziałem gminy (budynki
•
przedszkola, szkoły, ośrodki, poradnie, domy pomocy społecznej, itp.,
•
obiekty sportowo-rekreacyjne.
administracyjne,
Z uwagi na fakt, że nie uzyskano informacji w formie szczegółowych ankiet ze 100% budynków
użyteczności publicznej, dane o zużyciu energii i poszczególnych paliw, do bilansu emisji CO2, przyjęto na
podstawie danych zawartych w planie zaopatrzenia w ciepło.
Budynki użyteczności publicznej znajdują się na 5 miejscu wśród źródeł emitujących CO2• Również w tym
sektorze za wielkość emisji odpowiada w największym stopniu zużycie paliw stałych (ok. 46,8%), na
kolejnym miejscu jest olej opałowy (ok. 37,4%) i energia elektryczna (ok. 15,8%). Dokładnie strukturę
odpowiedzialności za wielkość emisji CO2 z budynków użyteczności publicznej pokazano na rysunku
poniżej.
energia elektryczna
15,83%
energia cieplna
.
O00%
gaz ziemny
,
0,00%
gaz płynny
0,00%
paliwa stałe
46,81%
drewno-.J
0,00%
emisji CO2 wynikajqcej
paliw
w sektorze budynków użyteczności publiczne/7
Dane dotyczące oświetlenia ulicznego były zbierane w oparciu o ankiety wysyłane do gmin oraz właścicieli
lamp ulicznych. Z uwagi na brak danych z terenu gminy Somonino, wielkość zużycia energii elektrycznej na
oświetlenie
ulic została oszacowana. Na podstawie danych o zużyciu energii elektrycznej obliczono
wielkość emisji dwutlenku węgla, jaka generowana jest przez sektor oświetlenia.
W granicach administracyjnych Gminy Somonino znajduje się blisko 4 442,8 ha lasów. Drzewa na terenach
leśnych pochłaniają dwutlenek węgla, a jednocześnie z terenów leśnych emitowane są inne gazy
cieplarniane: metan i podtlenek azotu.
Emisję gazów cieplarnianych z sektora rolnictwa na terenie Gminy Somonino obliczono na podstawie
danych zaczerpniętych z GUS, a dotyczących powierzchni upraw, ilości zużywanych nawozów azotowych,
pogłowia zwierząt hodowlanych. Dane te zestawiono w tabeli poniżej.
Tabela 18. Dane o powierzchni
upraw, hodowli zwierzqt oraz emisji gazów cieplarnianych
powierzchnia pod zasiewami
[ha]
powierzchnia łąk
[ha]
616,92
powierzchnia pastwisk
[ha]
541,45
[szt.]
413
[MgIrak]
257,17
[Mg/rok]
0,32
CO2(''<I)
[MgIrak]
99,65
bydło
[zwierz./rok]
2044
[zwierz./rok]
źródło: opracowanie własne na podstawie Bazy Danych PGN GOM
źródło: opracowanie własne na podstawie Bazy Danych PGN GOM
768
2362
[zwierz./rok]
287
[zwierz./rok]
312
[zwierz./rok]
27
2460,91
N20
[zwierz·/rok]
28
28
z sektora rolnictwa
113127
CH4
[Mg/rok]
184,146
NzO
[Mg/rok]
2,033
C°
[Mg/rok]
lteq)
4497,245
Dane o gospodarce odpadami na terenie Gminy Somonino pozyskano z danych GUS oraz ze sprawozdań
o ilości zebranych w gminie odpadów komunalnych i sposobie ich zagospodarowania kierowanych do
Marszałka Województwa. Ze względu na emisję gazów cieplarnianych istotne są informacje o strumieniu
odpadów unieszkodliwionych termicznie oraz poprzez składowanie na składowiskach. Dane te, dotyczące
Gminy Somonino zestawiono w tabeli poniżej.
Tabela 19. Masa
odpadów
z terenu
Gminy Somonino
unieszkodliwionych
termicznie
lub poprzez
składowanie
w roku bazowym 201329
na składowiskach
sposób unieszkodliwienia odpadów
składowane na składowiskach
unieszkodliwione termicznie
[Mg/rok]
[Mg/rokl
odpady komunalne
238,5
pozostałe odpady
0,0
W przypadku lasów bilans jest ujemny, gdyż przeważa pochłanianie. Największa emisja ekwiwalentnego
dwutlenku węgla pochodzi z rolnictwa. Łącznie emisja C02eQ Z tych trzech sektorów jest ujemna ze względu
na stosunkowo
wysoki poziom zalesienia. Dokładne zestawienie emisji poszczególnych gazów
cieplarnianych zamieszczono w tabeli poniżej i zobrazowano na wykresie.
Tabela 20. Wielkość emisji gazów cieplarnionych
z sektorów
rolnictwa,
leśnictwo i gospodarki
odpadami
na terenie
3o
Gminy Somonino
.............
....
....
emisja CH4
[Mg/rok}
emisja NzO
emisjaCOz
[Mg/rok}
[Mg/rok]
184,15
leśnictwo
198,30
7,08
-22 114,14
13,67
0,00
11,19
396,12
9,43
RAZEM
COZ(eq)
[Mg/rok}
rolnictwo
gospodarka odpadami
emisja
4596,90
2,35
-22102,95
-15756,09
298,34
-10860,85
źródło: dane GUS za 2013 r. oraz dane ze sprawozdań o sposobie gospodarowania odpadami komunalnym
przedkładanych przezGminę do MarszałkaWojewództwa Pomorskiegoza 2013 r.
30źródło: opracowanie własne na podstawie BazyDanychPGNGOM
29
r1
IIII
!I
I .
I
!
I
.••_.._-----~!
••. ----
••
_1 Lł~~':::j
l
I
ii
II gospddarka
odpadami
I
,em;'i'
.
N20
111
• lasy
[J rolnictwo
/ em;,;. CH'
U
-25000
~
-10000
[Mg/rok]
Rysunek 15. Emisja gazów cieplarnianych
z sektorów
rolnictwa,
leśnictwa i gospodarki
odpadami
na terenie Gminy
31
Somonino
Emisja metanu pochodzi w głównie z terenów leśnych (ok. 50%) oraz z rolnictwa (ok. 46,5%). Podtlenek
azotu emitowany jest głównie z terenów leśnych (ok. 75%) i w mniejszym stopniu z rolnictwa (ok. 25%).
Emisja CO2 pochodzi z gospodarki odpadami, natomiast drzewa w lasach pochłaniają CO2, stąd ujemne
wartości emisji tego gazu.
L_~
24,96%
._._
I
I
_·_...L
_ _.4_9_%
46
)
v....
/
··_····_-·_·-
i
r'
/
0%
Najważniejsze wnioski z analizy emisji gazów cieplarnianych z terenu Gminy Somonino przedstawiają się
następująco:
•
udział sektorów należących do władz gminnych w całkowitej emisji z obszaru gminy jest niewielki.
Sektor ten pozostając pod wpływem władz może być w znacznym stopniu poddany działaniom
ograniczającym emisję, dlatego przedstawiciele gminy powinni w tym zakresie prowadzić wyrazistą
politykę i być wzorem do naśladowania dla mieszkańców;
•
największym źródłem emisji CO2 na terenie Gminy Somonino są budynki mieszkalne. Jest to sektor,
emitujący znaczną ilość gazów cieplarnianych; jest to również grupa, która ma duży potencjał
redukcji emisji w zakresie ograniczania zużycia energii (elektrycznej i cieplnej finalnej) przez
mieszkańców. Władze Gminy Somonino mogą mieć istotny wpływ na podejmowane przez
mieszkańców działania termomodernizacyjne,
zmianę zachowań, likwidację niskosprawnych
pieców na paliwa stałe;
31
32
•
•
sektor transportu to drugi co do wielkości sektor, charakteryzuje się dużą dynamiką wzrostu emisji,
która będzie utrzymywać się w najbliższych latach. Także w tej kategorii władze gminy istotnie
wpływają na wielkość emisji poprzez prowadzenie odpowiedniej polityki transportowej,
dzięki
której ilość emisji z transportu, pomimo stałego zwiększania się liczby pojazdów, może być znacząco
zredukowana na terenie gminy Somonino;
w innych sektorach (przemysł, handel i usługi) władze mają pomijalny wpływ na zakres działań
stosowanych
w celu redukcji
emisji
dwutlenku
węgla,
jednak
poprzez
współpracę
z przedsiębiorcami z terenu Gminy Somonino można zredukować trend wzrostowy w tej grupie,
ponieważ
ma ona decydujący
potencjał
eliminacyjny,
zwłaszcza poprzez ograniczenie
energochłon ności.
Aktywność, jaką władze gminy powinny podjąć w celu ograniczenia wielkości emisji to przede wszystkim
dokładna i przejrzysta strategia działania w ramach jednostek miejskich i gminnych, bezwzględnie
realizowana w najbliższych latach. Ponadto, konieczne jest podjęcie i prowadzenie działań strategicznych
kierowanych do ogółu mieszkańców Gminy Somonino - np. w zakresie wymiany źródeł na paliwa stałe,
polityki transportowej
analizowanego obszaru oraz kampanii edukacyjno-informacyjnych.
Również
konieczne jest stworzenie narzędzi i struktur wspierających mieszkańców w zakresie termomodernizacji,
promocji odnawialnych źródeł energii i technologii energooszczędnych. Działania należy konsolidować
w miejscach, gdzie występuje
duży potencjał
redukcji, przynoszący odpowiednie
efekty, bądź
stanowiących wzorcowe rozwiązania/dobre praktyki do upowszednienia wśród mieszkańców. Działania
mają przybierać efektywną formę zarówno pod względem ekologicznym, ekonomicznym i społecznym.
8.3.
Analiza zmian emisji CO2 i zużycia energii
poprzedzających rok bazowy 2013
finalnej
w
latach
W celu określenia emisji dwutlenku węgla w latach poprzedzających rok bazowy (2013) w Gminie
Somonino przyjęto założenie, że emisja ta jest skorelowana z liczbą mieszkańców gminy oraz aktualnym
(na dany rok) wskaźnikiem emisji CO2 per capita. Jest to wskaźnik syntetyczny, uwzględniający zarówno
bilans zużycia energii elektrycznej i cieplnej oraz aktywności transportowe w danym roku jak i zmiany
emisyjności różnych sektorów. Przebieg zmienności wskaźnika w latach 1990-2013 wyznaczono na
podstawie danych KOBIZE oraz GUS.
Względną procentową zmianę emisji CO2 w odniesieniu do roku 2013 określono wg następującego wzoru
obliczeniowego:
Ll=
E(x) - E(2013)
E(2013)
* 100%
gdzie:
E(x) - emisja CO2 w roku "x"; E(x) = M(x)W(x),
E(2013) - emisja CO2 w roku 2013; E(2013)
= M(2013)·W(2013),
M(x), M(2013) - ilości mieszkańców zamieszkujących Gminę Somonino odpowiednio w latach "x" i 2013,
W(x), W(2013) - wskaźniki emisji CO2 per capita odpowiednio w latach "x" i 2013.
Korzystając z danych GUS dla Gminy Somonino przeprowadzono obliczenia zmienności emisji CO2 w latach
1995-2013. Wyniki przedstawiono
na wykresie poniżej w postaci procentowych
różnic emisji
w odniesieniu do roku bazowego 2013.
0,0
-2,0
-4,0
-6,0
-8,0
-10,0
-12,0
-14,0
-16,0
-18,0
-20,0
~
m
m
M
~
m
m
M
~
m
m
M
00
m
m
M
m o
m
m
M
o
o
N
M
o
o
N
N
o
o
N
M
o
o
N
~
o
o
N
~
o
o
N
~
o
o
N
~
o
o
N
00
o
o
N
m o
o
o
N
M
o
N
M
M
N
M
N
N
o
o
M
M
o
N
Rysunek 18. Zmiany emisji CO2 w gminie Somanino w latach 1995 - 2013, w stosunku do roku bazowego 2013 [%}
(źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS)
Uzyskane wyniki prowadzą do następujących wniosków:
•
emisja CO2 z obszaru Gminy Somonino w latach 1995-97 była o ok. 7% niższa niż w roku
2013;
•
zasadnicze obniżenie emisji CO2 nastąpiło w latach 1997-2002;
•
w latach 2002-2013 nastąpił sukcesywny wzrost emisji CO2 do roku bazowego.
W celu określenia zużycia energii w latach poprzedzających rok inwentaryzacji (2013) w gminie Somonino
przyjęto założenie, że wielkość ta jest skorelowana z liczbą mieszkańców gm iny oraz aktualnym (na dany
rok) wskaźnikiem zużycia energii per capita. Przebieg zmienności wskaźnika w latach 1990-2013
wyznaczono na podstawie danych GUS oraz Banku Światowego.
Rysunek 19. Wskaźnik zużycia energii per capi ta [MWh/rok]
i Banku Światowego)
Względną procentową
wzoru obliczeniowego:
(źródło: opracowanie
własne na podstawie
danych GUS
zmianę zużycia energii w odniesieniu do roku 2013 określono wg następującego
!J.=
EN(x)
- EN(2013)
--------*
100%
EN(2013)
gdzie:
EN(x) - zużycie energii w roku "x"; EN(x) = M(x)WN(x},
EN(2013) - zużycie energii w roku 2013; EN(2013) = M(2013)WN(2013j,
M(x}, M(2013) - ilości mieszkańców zamieszkujących gminę Somonino odpowiednio
w latach "x" i 2013,
WN(x}, WN(2013) - wskaźniki zużycia energii per capita odpowiednio w latach "x" i 2013.
Korzystając z danych GUS dla gminy Somonino przeprowadzono obliczenia zmienności zużycia energii
w latach 1995-2013. Wyniki przedstawiono na wykresie poniżej w postaci procentowych różnic zużycia
energii w odniesieniu do roku 2013.
~
~
~
00
m o ~ N M ~ ~ ~ ~ 00 m o ~ N M
m m m m m o o o o o o o o o o ~ ~ ~ ~
m m m m m o o o o o o o o o o o o o o
~
~
~
~
~
N
N
N
N
N
N
N
N
N
Rysunek 20. Zmiany zużycia energii finalnej w gminie Somonino w latach 1995-2013,
2013 [%] (źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS)
N
N
N
N
N
w stosunku do roku bazowego
Uzyskane wyniki prowadzą do następującego wniosku:
•
8.4.
zużycie energii finalnej w gminie Somonino w latach 1995-2013 stopniowo wzrasta.
Zestawienie
emisji zanieczyszczeń powietrza z Bazy Danych PGN
GOM
Na potrzeby inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla na obszarze Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego
objętego PGN przygotowano bazę danych, w której zgromadzono dane o zużyciu poszczególnych paliw,
energii finalnej oraz emisji substancji do powietrza. Poza danymi o emisji COz baza zawiera również
informacje o emisji podstawowych
zanieczyszczeń powietrza: pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5,
benzo(a)pirenu, SOzi NOz w podziale na poszczególne sektory.
Z uwagi na fakt, że nie uzyskano informacji w formie szczegółowych ankiet ze 100% budynków
użyteczności publicznej, dane o zużyciu poszczególnych paliw w tym sektorze, potrzebne do obliczeń
wielkości emisji poszczególnych zanieczyszczeń w Gminie, przyjęto na podstawie danych zawartych
w planie zaopatrzenia w ciepło.
Poniżej przedstawiono zestawienie emisji wyżej wymienionych zanieczyszczeń z przedmiotowej
Gminy Wiejskiej Somonino w podziale na poszczególne sektory objęte inwentaryzacją.
,/'
ęmisja zanieczyszczeń do powietrza
I>l[
"lii<,i
PM10
PM2,S
B(a)P
[Mg/rok]
[Mg/rok]
[Mg/rok]
budynki użytecznościpublicznej
budynki mieszkalne
handel i usługi
w poszczególnych sektorów
bazy dla
ujętych w PGN
N02
S02
[Mg/rok]
[Mg/rok]
2,028
1,998
0,001
4,842
0,802
135,297
132,543
0,050
158,333
26,637
12,990
12,725
0,005
15,199
2,557
9,928
144,731
transport
32,050
30,076
0,000
przemysł
1,861
1,633
0,000
1,637
1,936
energetyka
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,056
189,939
195,057
rolnictwo
RAZEM
32,856
5,167
217,082
184,142
18,394
!
I
I
._--'--
~
60
80
[Mg/rok]
100
.......•.__
J
9. DZIAŁANIA ZAPLANOWANE
NA OKRES OBJĘTY PLANEM DO
ROKU 2020 Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2030
Opis ogólny rodzajów działań długoterminowych przewidzianych do realizacji w ramach PGN znajduje się
w rozdziale 9.1 "Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego".
Krótkoterminowe
i średnioterminowe
zadania zostały
harmonogramu rzeczowo-finansowego zawierającego:
przedstawione
w
rozdziale
9.4 w
postaci
•
•
nazwę zadania,
rodzaj zadania (w podziale na: koordynowane i własne),
•
jednostkę odpowiedzialną za realizację,
•
•
termin realizacji,
skalę czasową działania (krótkookresowe: do realizacji w latach 2015-2017, średniookresowe:
2018-2020 i długoterminowe: po roku 2020),
•
szacunkowe nakłady finansowe,
•
przewidywany efekt obniżenia zużycia energii [MWh/rok],
•
przewidywany efekt redukcji emisji CO2 [Mg/rok],
•
•
możliwe źródła finansowania,
miernik monitorowania reakcji działania.
W ogólnym ujęciu, przedstawione w Planie działania/zadania dotyczą:
•
działań niskoemisyjnych,
•
•
efektywnego wykorzystania zasobów,
poprawy efektywności energetycznej,
•
•
wykorzystania OZE,
działań wpływających na zmiany postaw konsumpcyjnych użytkowników
•
działań nie inwestycyjnych,
realizację innych zadań.
w tym działań systemowych
energii,
i organizacyjnych
Jako najważniejsze działania dla osiągnięcia założonych celów strategicznych
wskazuje się:
wspierających
i szczegółowych w mieście
•
ograniczenie emisji z indywidualnych systemów grzewczych, w tym rozbudowę sieci
•
termomodernizację
budynków
oraz
modernizacja
oświetlenia
w
celu
ograniczenia
zapotrzebowania na energię cieplną i elektryczną;
ograniczenie emisji pochodzącej z transportu samochodowego, w tym usprawnianie systemu
transportu, działania związane z węzłami integracyjnymi oMT, wspieranie komunikacji publicznej,
•
•
gazowej,
zwiększenie udziału oZE w pokrywaniu zapotrzebowania na ciepło oraz realizacji potrzeb
energetycznych, w tym udział w konkursie Prosument dla Pomorza, czy dofinansowanie
kolektorów słonecznych.
9.4.
Harmonogram
Somonino
rzeczowo-finansowy
realizacji działań
w
Gminie
W harmonogramie zostały ujęte zadania mające służyć realizacji przyjętych w Planie celów strategicznych
oraz celów szczegółowych do roku 2020 (rok prognozy) w zakresie:
•
•
redukcji emisji gazów cieplarnianych,
redukcji zużycia energii finalnej,
•
zwiększenia udziału energii pochodzącej ze żródeł odnawialnych.
Ich wymiernym rezultatem będzie osiągnięcie wskazanych w harmonogramie efektów. Dla każdego
zadania zostały podane wskażniki rezultatu tj. redukcji emisji C02 oraz redukcji zużycia energii finalnej.
Należy podkreślić, że poza wymienionymi efektami, realizacja wybranych działań PGN przyczyni się
również do redukcji emisji zanieczyszczeń powietrza (pył PM10, PM2,5, B(a)P, 502, N02).
Zadania harmonogramu przedstawiono w odniesieniu do poszczególnych, wybranych sektorów. Przy
opracowaniu harmonogramu wykorzystano m.in. dane pochodzące z tzw. Fiszek projektów ZIT i POliŚ na
lata 2014-2020 (głównie w zakresie transportu i energetyki), strategii rozwoju gminy, projektu założeń do
planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, Wieloletniej Prognozy Finansowej,
a także dane uzyskane od poszczególnych jednostek biorących udział w realizacji Planu. Przedstawione
środki finansowe po roku 2015 mają charakter szacunkowy i wynikają z prognoz finansowych lub
określono je na podstawie danych zapisanych w ww. dokumentach.
W realizację poszczególnych zadań wskazanych w harmonogramie
najszersze grono interesariuszy, a w szczególności:
•
•
podmioty będące producentami i/lub odbiorcami energii,
podmioty będące dostawcami paliw i mediów,
•
wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe,
•
prywatni inwestorzy, przedsiębiorcy,
•
jednostki samorządowe.
powinno
być zaangażowane
Wszyscy interesariusze Planu dla Gminy Somonino zostali wskazani w harmonogramie.
jak
1
Rozbudowa sieci gazowej na terenie
gminy
W
PGNiG
2018-2020
D
900
60
120
POliŚ/środki
własne
jednostki
Liczba km sieci
realizującej
zarządcy budynków
mieszkalnych
Prosument dla Pomorza - zakup
2
i montaż mikroinstalacji
odnawialnych źródeł energii
W,KO
wielorodzinnych,
właściciela budynków
WFOŚ/własne
2014-2020
D
250
107
49
jednorodzinnych
jednostek
realizujących
Liczba sztuk
mikroinstalacji
OZE, w tym liczba
m2 p.cz. paneli
fotowoltaicznych
Sektor budownictwa (w tym gospodarstwa domowe, budynki administracji publicznej itp.)
Termomodernizacja
3
RPO WP/
NFOŚiGW/WF
budynków
oświatowych i innych budynków
użyteczności publicznej (docieplenia
ścian i dachów)
W
Gmina Somonino
2015-2020
D
450
80
65
OŚiGW/POliŚ/
środki własne
jednostki
realizującej
4
Termomodernizacja
budynków
komunalnych - (docieplenia ścian i
RPO WP/
NFOŚiGW/WF
W
Gmina Somo nino
2015-2020
D
300
53
43
dachów)
OŚiGW/POliŚ/
środki własne
jednostki
realizującej
WFOŚiGW/RP
Zmiana systemów ogrzewania na
5
bardziej efektywne
i energetycznie
ekologicznie
(gaz, OZE)
W
Gmina Somonino
2015-2025
D
550
330
660
O/POliŚ/środki
własne
jednostki
realizującej
OSP Ostrzyce,
Przedszkole
Goręczyno,
OSP Somonino
wtym
1121 m2 p.u.
3 - budynki
mieszkalne,
Połęczyno,
Egiertowo,
Goręczyno,
362 m2 p.u.
OSP Ostrzyce,
Przedszkole
Goręczyno,
OSP Somonino,
Modernizacja
oświetlenia
NFOŚiGW/WF
w budynkach zarządzanych przez
6
Gminę ( w ramach naturalnej
wymiany, jak również planowanej
modernizacji)
W
Gmina Somonino
2015-2020
D
25
25
20
w szczególności
jednostki
realizującej
wymiana tradycyjnych źródeł
oświetlenia na źródła LED
Mechanizmy
7
wsparcia dla
mieszkańców poprzez
dofinansowanie kolektorów
W
Gmina Somonino
2015-2020
D
20
1,2
1,0
słonecznych służących do ogrzania
ciepłej wody użytkowej
Modernizacja
poprawy efektywności
energetycznej (wymiana pomp,
W
Gmina Somonino
2015-2018
Ś
1150
80
65
Modernizacja stacji uzdatniania
wody w Rybakach w celu poprawy
9
jednostki
realizującej
energetycznej
(wymiana pomp, systemu
uzdatniania wody, sterowania
RPO/POliŚ/
środ ki własne
jednostki
realizującej
systemu uzdatniania wody, systemu
sterowania i oświetlenia)
efektywności
NFOŚ/środki
własne
Liczba sztuk
żródeł
oświetlenia
LED
Zapewnione
dofinansowanie
kolektorów
słonecznych dla
mieszkańców
stacji uzdatniania
wody w Starkowej Hucie w celu
8
OŚiGW/RPO/
POliŚ/
środki własne
W
Gmina Somonino
2015-2020
Ś
1200
84
72
i
RPO/POliŚ/
środki własne
jednostki
realizującej
1%
zrealizowanego
projektu
0%
zrealizowanego
projektu
oświetlenia)
Modernizacja
stacji uzdatniania
RPO/POliŚ
wody w Somoninie w celu poprawy
10
efektywności energetycznej
(wymiana pomp, systemu
uzdatniania wody, sterowania
W
Gmina Somonino
Ś
1200
84
72
realizującej
i
oświetlenia)
461 S t r O n a
2015-2020
środki własne
Jednostki
ATMOTERM SA 2015
1%
zrealizowanego
projektu
11
RPO/POliŚ/
Budowa drogi asfaltowejGoręczyno - Somonino ul.
W
Gmina Somonino
2015-2020
D
6232
55
16
Kasztelańska i Ceramiczna
12
3,7 km drogi
realizującej
Poprawa stanu jakości powietrza
poprzez remont i rozbudowę
środki własne
jednostki
dróg
lokalnych osiedlowych wraz z
chodnikami. Poprawa nawierzchni
W
Gmina Somonino
2015-2020
D
300
54
15
RPO/POliŚ/
środ ki własne
jednostki
2,5 km dróg
realizującej
oraz poszerzenie profilu dróg.
-----
Usprawnienie
13
systemów
komunikacyjnych w tym
modernizacja dróg gminnych w
W
Gmina Somonino
2015-2018
D
960
163
48
sołectwie Ramieje, łączących wieś
z sąsiednimi gminami.
Usprawnienie
14
RPO/POliŚ/
środ ki własne
jednostki
1,6 km drogi
realizującej
systemów
modernizacja dróg gminnych
w sołectwie Rąty, łączących wieś z
sąsiednimi gminami. (Rąty-
W
Gmina Somonino
2015-2018
D
288
48
14
RPO/POliŚ/
środki własne
jednostki
realizującej
0,6 km dróg
Wieżyca)
Usprawnienie
15
systemów
komunikacyjnych
w sołectwie Kamela.
Usprawnienie
modernizacja
W
Gmina Somonino
2015-2018
D
180
30
9
w tym
dróg gminnych
w sołectwie Starkowa Huta (St-Huta
-Połęczyno)
RPO/POliŚ/
środki własne
jednostki
0,3 km dróg
realizującej
systemów
komunikacyjnych
16
w tym
W
Gmina Somonino
2015-2018
D
480
82
24
RPO/POliŚ/
środki własne
jednostki
realizującej
0,8 km dróg
Usprawnienie
systemów
komunikacyjnych
17
w tym
sołectwie Połęczyno łączących wieś
z sąsiednimi gminami. (Połęczyno-
W
Gmina Somonino
2015-2020
Ś
360
61
18
RPO!POliŚ!
środki własne
jednostki
0,6 km drogi
realizującej
Częstocin)
Usprawnienie
18
systemów
sołectwie Egiertowo, Sławki
łączących wsie (Egiertowo-SławkiRąty)
19
W
Gmina Somonino
2015-2020
Ś
660
112
33
RPO!POliŚ!
środki własne
jednostki
realizującej
1,1 km drogi
----
Budowa nowych ciągów pieszych
w centrum wsi Borcz.
W
Gmina Somonino
2015-2018
Ś
100
9
2,5
RPO!POliŚ!
środki własne
jednostki
0,4 km dróg
realizującej
Usprawnienie
20
systemów
W
Gmina Somonino
2015-2019
D
210
36
10
21
w tym
sołectwie Egiertowo.
Usprawnienie
22
systemów
komunikacyjnych
modernizacja
W
Gmina Somonino
2015-2020
Ś
180
30
9
w tym
dróg gminnych w
W
Gmina Somonino
2015.2020
Ś
180
30
9
23
systemów
komunikacyjnych
modernizacja
w tym
dróg gminnych w
sołectwie Wyczechowo.
jednostki
0,3 km dróg
RPO!POliŚ!
środki własne
jednostki
0,3 km drogi
realizującej
sołectwie Hopowo.
Usprawnienie
RPO!POliŚ!
środki własne
realizującej
systemów
komunikacyjnych
0,35 km dróg
realizującej
w sołectwie Borcz
Usprawnienie
RPO!POliŚ!
środki własne
jednostki
W
Gmina Somonino
2015-2020
Ś
120
20
6
RPO!POliŚ!
środki własne
jednostki
realizującej
0,2 km drogi
Modernizacja oświetlenia ulicznego
w Rątach poprzez dodanie punktów
24
świetlnych w sołectwie, - wymiana
W
Gmina Somanino
2015-2016
Ś
80
11
8,7
jednostki
realizującej
starych opraw oraz żarówek na
wysokoprężne lampy sodowe
25
Węzły integracyjne OMT wraz
z trasami dojazdowymi w tym
budowa ścieżek rowerowych
W,KO
Miasto Gdańsk,
Gmina Somanino
2014-2020
D
3500
140
RPO!POliŚ!
środki własne
40
POliŚ!RPO
Liczba sztuk
nowych źródeł
oświetlenia
0%
zrealizowanego
projektu
o długości 9,2 km
Edukacja ekologiczna
Organizacja krótkich szkoleń dla
26
pracowników obiektów
użyteczności publicznej oraz
opracowanie plakatów i instrukcji
NFOŚiGW!RPO
(w ramach
finansowanie
W
Gmina Somanino
2015-2020
K
10
0,2
0,2
zawierającej sposoby oszczędzania
energii (np. wyłączanie grzejników,
monitorów
przy wyjściu z pracy)
realizującej
zorganizowane dla mieszkańców
i przedsiębiorców w celu
zidentyfikowania
finansowanie
przez uczestników
W
Gmina Somonino
2015-2020
K
30
1,0
0,8
możliwości które dają OZE oraz
efektywność energetyczna.
i wspierających
przeprowadzenia
na
działań
termomodernizacyjnych
oraz
korzystania z Odnawialnych Źródeł
Energii
Liczba osób
poddanych
szkoleniu
NFOŚiGW!RPO
(w ramach
rzecz przekonania mieszkańców do
28
krzyżowego)!
środki własne
jednostki
realizującej
Prowadzenie działań
informacyjnych
Przeprowadzenie
kampanii
NFOŚiGW!RPO
(w ramach
Szkolenia z zakresu OZE
27
krzyżowego)!
środki własne
jednostki
finansowanie
W
Gmina Somanino
2015-2020
K
10
1,2
1,0
krzyżowego)!
środki własne
jednostki
realizującej
Przeprowadzenie
kampanii
29
środki własne
Powołanie koordynatora realizacji
i monitorowania Planu Gospodarki
jednostki
Niskoemisyjnej
realizującej
Wspieranie rozproszonych,
odnawialnych źródeł energii
30
w ramach programu
linia dofinansowania
przeznaczeniem
mikroinstalacji
energii
etatu
Liczba projektów
Prosument z
na zakup i montaż
odnawialnych
Etat lub cześć
NFOŚ/środki
Gmina $omonino,
inne jednostki
źródeł
* W - własne, KG - koordynowane.
** K - krótkoterminowe, Ś - średnioterminowe,
D - długoterminowe, C - ciągłe
Działania nr 5, 7, 27, 28, 30 przyczyniają się do zwiększenia udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych.
własne
jednostki
realizującej
dofinansowania
działań z zakresu
efektywności
energetycznej,
wykorzystania
OZE
W wyniku
osiągnięty
energii ze
dwutlenku
realizacji działań przedstawionych w harmonogramie na terenie gminy Somonino zostanie
efekt w postaci obniżenia zużycia energii finalnej na poziomie 1481,2 MWh/rok w tym udział
źródeł odnawialnych wynosi około 20% oraz efekt ekologiczny - w postaci redukcji emisji
węgla ekwiwalentnego w wysokości 1895,8 MgC02eq/rok.
Dodatkowo przewidywany jest efekt w postaci redukcji emisji zanieczyszczeń powietrza, którego wielkości
dla poszczególnych sektorów przedstawiono w poniższej tabeli.
Tabela 23. Efekt redukcji
finansowego
I:;:
i':,
emisji zanieczyszczeń powietrza
:
...
do roku 2030 (źródło: opracowanie
rzeczowowłasne)
Efekt redukcji emisji [Mg/rok]
PMI0
:'
PM2,S
S02
B(a)P
N02
0,285
0,413
0,442
0,0004966
0,598
0,401
2,096
1,594
0,0006974
0,435
0,408
0,158
2,314
0,0000009
1,46
1,09
2,67
4,35
0,001195
Sektor energetyki (działania niezależneod
JST)
0,426
(w
Sektor
budownictwa
tym
gospodarstwa
domowe,
budynki
administracji publicznej itp.)
Transport, edukacja ekologiczna,działania
inne
RAZEM
w wyniku realizacji zadań harmonogramu
PGN dla Gminy Somonino na lata 2015-2020 z perspektywq
Opis możliwych źródeł finansowania znajduje się w rozdziale 9.5 "Planu gospodarki
Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego".
niskoemisyjnej
dla
Aspekty organizacyjne związane z realizacją PGN na terenie Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego
omówiono w rozdziale 10 "Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego".
Do każdego działania harmonogramu został przypisany miernik monitorowania
realizacji działania.
Propozycje dodatkowych wskażników monitorowania i ewaluacji realizacji PGN znajdują się w rozdziale
11.1 "Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego".
Opis sposobu monitorowania i raportowania efektów realizacji PGN znajduje się w rozdziale 11.2 "Planu
gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego".
Wykaz wykorzystanych w toku przygotowania Planu dokumentów znajduje się w rozdziale 12 "Planu
gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego".
Poniżej uzupełniono go do
dokumenty specyficzne dla gminy:
1)
Strategia Rozwoju Gminy Somonino na lata 2012-2019
Rady Gminy Somonino z dnia 6 marca 2013 r.)
[aktualizacja]
(Uchwała Nr XXJ!163/13
2)
Program Ochrony Środowiska Gminy Somonino na lata 2014-2017 z uwzględnieniem
perspektywy na lata 2018-2021 (Uchwała Nr V/24/15 Rady Gminy Somonino z dnia 18 marca
2015 r.)
3)
Studium Uwarunkowań
i Kierunków Zagospodarowania
Przestrzennego Gminy (Uchwała
Nr XXX11/232/09 Rady Gminy Somonino z dnia 29 grudnia 2009 r. ze zmianami w Uchwale
Nr V/27 /15 z dnia 18.03.2015 r.)
4)
Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło energię elektryczną i paliwa gazowe dla gminy
Somonino na lata 2014-2030 ((Uchwała Nr XXXV11/263/14 Rady Gminy Somonino z dnia
15 października 2014 r.))
5)
Program Gospodarki Odpadami dla Gminy Somonino na lata 2004-2011 (Uchwała Nr XX1/190/04
Rady Gminy Somonino z dnia 23 lipca 2004 r.)
Tabela 2. Poziom stężeń średniorocznych
w rejonie
podstawie Rocznej oceny powietrza w województwie
Tabela 3. Charakterystyka
obszarów
gminy Somonino
pomorskim.
- 2013 r. (źródło:
opracowanie
własne
Raport za rok 2013 r. WIOŚ w Gdańsku)
przekroczeń poziomu docelowego
B(ajP - obszar obejmujący
na
14
gminę Somonino
w 2011 r. (źródło: POP dla strefy pomorskiej i aglomeracji trójmiejskiej)
16
Tabela 4. Porównanie wskaźników emisji (standardowy
21
i LCA) dla wybranych paliw i źródeł energii odnawialnej
Tabela S. Wskaźniki emisji CO2 dla energii elektrycznej i ciepła sieciowego przyjęte do obliczeń emisji
Tabela 6. Zestawienie wykorzystanych
zrównoważonej
wskaźników
22
emisji CO2 dla paliw (źródło: "Jak opracować plan działań na rzecz
energii (SEAPj7")
22
Tabela 7. Globalny potencjał ocieplenia gazów cieplarnianych
(źródło: wg Second Assessment Report)
23
Tabela 8. Wskaźniki emisji gazów cieplarnianych
z działalności rolniczej
25
z terenów
26
leśnych
z sektora gospodarki odpadami
Tabela 11. Zużycie energii finalnej oraz emisja gazów cieplarnianych
26
w Gminie Somonino w roku 2013
Tabela 12. Zużycie energii finalnej (elektrycznej
i cieplnej) w Gminie Somonino w poszczególnych sektorach
węgla wynikającej
dwutlenku
ze zużycia energii elektrycznej
26
29
i cieplnej w Gminie
Somonino w poszczególnych sektorach
30
dwutlenku
węgla w Gminie Somonino w poszczególnych
sektorach
wynikającą
ze zużycia różnego rodzaju paliw
Tabela 16. Zużycie poszczególnych
transportu
30
paliw w przeliczeniu na energię finalną oraz emisja dwutlenku
węgla w sektorze
wynikająca ze spalania różnych paliw
32
Tabela 17. Zużycie paliw w Gminie Somonino
Tabela 18. Dane o powierzchni
Tabela
19. Masa odpadów
33
upraw, hodowli zwierząt oraz emisji gazów cieplarnianych
z terenu
Gminy Somonino
unieszkodliwionych
termicznie
z sektora rolnictwa
lub poprzez
36
składowanie
na składowiskach w roku bazowym 2013
37
Tabela 20. Wielkość emisji gazów cieplarnianych
Gminy Somonino
Tabela 21. Wielkości
emisji
zanieczyszczeń
z sektorów
powietrza
rolnictwa,
ujętych
w Bazie Danych PGN GaM
odpadami
na terenie
37
dla Gminy Wiejskiej
Somoni no
Tabela 22. Harmonogram rzeczowo-finansowy
roku 2030 (źródło: opracowanie własne)
42
działań PGN dla gminy Somonino na lata 2015-2020 z perspektywą
do
45
Tabela 23. Efekt redukcji emisji zanieczyszczeń powietrza w wyniku realizacji zadań harmonogramu
rzeczowofinansowego PGN dla Gminy Somonino na lata 2015-2020 z perspektywą do roku 2030 (źródło: opracowanie własne)
.........................................................................................................................................................................................
51
Rysunek 2. Stężenia średnioroczne
2010-2013(Źródło:
dwutlenku
siarki, dwutlenku
w województwie
Roczno oceno powietrzo
Rysunek 3. Rozkład stężeń średniorocznych
benzo(a}pirenu
azotu i benzenu w rejonie gminy Somonino w latach
pomorskim. Raport za rok 2013 r. WIOŚ w Gdońsku) .... 15
na terenie
Gminy Somonino
w roku bazowym
własne na podstawie POP dla strefy pomorskiej)
Rysunek 4. Masa zebranych odpadów komunalnych
2011
16
w latach 2005-2013 (źródło: GUS 2013 r.)
17
Rysunek 5. Struktura zużycia energii finalnej w Gminie Somonino
28
Rysunek 6. Struktura emisji ekwiwalentnego
dwutlenku
28
Rysunek 7. Wielkość emisji ekwiwalentnego
dwutlenku
węgla z poszczególnych sektorów w Gminie Somonino
29
udziałów
Somo nino w emisji dwutlenku
w analizowanych
poszczególnych
paliw
oraz energii
cieplnej
i elektrycznej
zużywanych
w Gminie
węgla
31
ze zużycie energii elektrycznej,
cieplnej
oraz poszczególnych
sektorach
32
Rysunek 10. Struktura emisji CO2 wynikającej ze zużycia poszczególnych paliw w sektorze transportu
w sektorze budynków
cieplnej
33
mieszkal nych
cieplnej
paliw
34
cieplnej
w sektorze handlu i usług
w sektorze budynków
paliw
34
w sektorze przemysłowym
paliw
paliw
35
cieplnej
użyteczności publicznej
Rysunek 15. Emisja gazów cieplarnianych
paliw
36
z sektorów
rolnictwa,
odpadami
na terenie
Somoni no
Gminy
38
Rysunek 16. Struktura emisji gazów cieplarnianych
(metanu i podtlenku azotu) z sektorów fakultatywnych
Rysunek 17. Wskaźnik emisji CO2 per capita [Mg/rok]
38
własne na podstawie danych GUS, KOBIZE)
..............•..........................................................................................................................................................................
~
Rysunek 18. Zmiany emisji CO2 w gminie Somonino w latach 1995 - 2013, w stosunku do roku bazowego 2013 [%]
własne na podstawie danych GUS)
Rysunek 19. Wskaźnik zużycia energii per capita [MWh/rok]
.40
i Banku Świ atowego}
własne na podstawie
danych GUS
41
Rysunek 20. Zmiany zużycia energii finalnej w gminie Somonino w latach 1995-2013, w stosunku do roku bazowego
2013 [%] (źródło: opracowanie
własne na podstawie danych GUS)
.41

rada gminy somonino §2. - bip.somonino.p

Transkrypt

Podobne dokumenty

zestawienie20zp2016 - bip.somonino.p

Wniosek o wydanie warunków przyłączenia nieruchomości do sieci

279 000 120.35 m2 - HORYZONT NIERUCHOMOŚCI

plik do pobrania

Zarządzenie Nr 1112012 Wójta Gminy Somonino z dnia 21 lutego

w sprawie Programu opieki nad zwierzętami

HADAGMlt`rf SOMONINO Rady Gminy Somonino z dnia 27 kwietnia