Funkcjonowanie nadzoru górniczego w latach 1998-2006

Transkrypt

PROTOKÓŁ KONTROLI
WyŜszego Urzędu Górniczego w Katowicach, ul. Księcia Józefa Poniatowskiego 31,
40-158 Katowice, numer statystyczny 000332245,
zwanego dalej „Urzędem” lub „WUG”.
Stanowisko Prezesa WUG zajmował od dnia 30 stycznia 1998 r. do 24 października 2006 r.
Pan Wojciech Bradecki natomiast od dnia 24 października 2006 r. Pan Piotr Buchwald.
[Dowód: akta kontroli tom I, str. 3-5]
Kontrolę przeprowadzili kontrolerzy NajwyŜszej Izby Kontroli Delegatury w Katowicach:
• Tomasz Kuźniak, doradca ekonomiczny, na podstawie upowaŜnienia do kontroli nr
050032 z dnia 20 października 2006 r., w okresie od 24 października 2006 r. do 16
lutego 2007 r., z przerwami w dniach: 26 i 30 października; 6, 17-29 listopada; 1-8,
14-15, 20-21, 27-29 grudnia 2006 r.; 2, 8, 10, 15 i 24 stycznia; 1, 6 i 12 lutego 2007 r.
• Marcin Ryszka, inspektor kontroli państwowej, na podstawie upowaŜnienia do
kontroli nr 050031 z dnia 20 października 2006 r., w okresie od 24 października 2006
r. do 16 lutego 2007 r., z przerwami w dniach: 26 października; 2, 6, 7, 27-30
listopada; 1-8, 27-29 grudnia 2006 r.; 10, 15-26 stycznia; 12-16 lutego 2007 r.
Przedmiotem kontroli były wybrane zagadnienia funkcjonowania nadzoru górniczego
w latach 1998-2006.
Ilekroć w niniejszym protokole uŜyto:
-
-
ustawa o NIK – oznacza to ustawę z dnia 23.12.1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (Dz.U. z
2001 r. Nr 85, poz. 937 ze zm.);
ustawa Pgg – oznacza to ustawę z dnia 4.02.1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. z 2005
r. Nr 228 poz. 1947 ze zm.);
rozporządzenie z 28.06.2002 r. – oznacza to rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia
28.06.2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz
specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpoŜarowego w podziemnych zakładach górniczych
(Dz.U. Nr 139, poz. 1169 ze zm.);
ustawa o s.d.g. – oznacza ustawę z dnia 2.07.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej
(Dz.U. Nr 173, poz. 1807 ze zm.);
OUG – oznacza Okręgowy Urząd Górniczy;
UGBKUE – oznacza Urząd Górniczy do Badań Kontrolnych Urządzeń Energomechanicznych;
MSWiA – oznacza Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji;
Komisja – oznacza Komisję powołaną przez Prezesa WUG, o której mowa w art. 107 ust. 8 pkt 3
ustawy Pgg;
KWK – oznacza kopalnię węgla kamiennego;
ZG – oznacza zakład górniczy;
KRZG – oznacza kierownika ruchu zakładu górniczego;
GIG – oznacza Główny Instytut Górnictwa w Katowicach;
KOMAG – oznacza Centrum Mechanizacji Górnictwa KOMAG w Gliwicach;
CUPRUM – oznacza KGHM CUPRUM sp. z o.o. Centrum Badawczo-Rozwojowe we
Wrocławiu.
2
1. Zmiany organizacyjne nadzoru górniczego na tle skali działalności zakładów
objętych tym nadzorem
Struktura organizacyjna WUG w latach 1998 – 2006 była następująca:
1.
2.
3.
4.
Prezes.
Wiceprezes(i).
Dyrektor Generalny.
Gabinet Prezesa zmieniony zarządzeniem MSWiA z 25.03.2002 r. (nadającym statut
WUG) na Biuro Organizacyjne.
5. Departament Prawny zmieniony zarządzeniem MSWiA z 25.03.2002 r. (nadającym
statut WUG) na Departament Prawny i Integracji Europejskiej.
6. Departament Górnictwa.
7. Departament Energomechaniczny.
8. Departament Ochrony Środowiska i Gospodarki ZłoŜem.
9. Departament Ochrony Zdrowia i Warunków Pracy zmieniony zarządzeniem MSWiA
z 25.03.2002 r. (nadającym statut WUG) na Departament Warunków Pracy.
10. Departament Postępu Technicznego i Współpracy zniesiony zarządzeniem MSWiA z
25.03.2002 r. (nadającym statut WUG).
11. Biuro Kadr i Szkolenia.
12. Biuro Administracyjno-BudŜetowe.
Ponad to utworzono dodatkowo (wyodrębniono w strukturze organizacyjnej) następujące
komórki organizacyjne:
Zarządzeniem MSWiA z 25.03.2002 r. (nadającym statut WUG):
13. Stanowisko ds. Audytu Wewnętrznego.
14. Stanowisko ds. Ochrony Informacji Niejawnych (wcześniej w Gabinecie Prezesa).
15. Archiwum Dokumentacji Mierniczo-Geologicznej (wcześniej jako zespół w
Departamencie Ochrony Środowiska i Gospodarki ZłoŜem).
Zarządzeniem Prezesa WUG z 28.11.2003 r.:
16. Zespół ds. Kontroli.
17. Rzecznika Prasowego Prezesa (wcześniej w Gabinecie Prezesa, Biurze Organizacyj.).
18. Stanowisko ds. Kontroli Finansowej.
Zarządzeniem Prezesa WUG z 22.06.2005 r.:
19. Radcy Prezesa (wcześniej w Gabinecie Prezesa, Biurze Organizacyjnym).
20. Administratora Bezpieczeństwa Informacji.
21. SłuŜbę BHP w urzędach górniczych (wcześniej w Departamencie Ochrony Zdrowia
i Warunków Pracy / Departamencie Warunków Pracy).
22. Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością
Przy WUG działał Zakład Obsługi Gospodarczej ZOG (gospodarstwo pomocnicze).
3
W poniŜszym zestawieniu przedstawiono strukturę zatrudnienia w WUG wyraŜoną w łącznej
liczbie etatów w poszczególnych komórkach organizacyjnych wg stanu na ostatni dzień
grudnia danego roku:
Komórka
organizacyjna
1998
1999
2000
2001
Lata
2002
2003
2004
2005
2006*
OGÓŁEM WUG
140,5
142
141,5
136
130,5
134,5
141
140,5
141**
Prezes
1
1
1
Wiceprezesi
2
2
2
Dyrektor Generalny
1
1
1
Gabinet Prezesa
13
12
11
Biuro Organizacyjne
Departament Prawny
10
10
10
Departament Prawny
i Integracji Europejskiej
Departament Górnictwa
23
23
23
Departament
22
21
21
Energomechaniczny
Departament Ochrony
Środowiska i Gospodarki
19
21
22
ZłoŜem
Dep. Ochrony Zdrowia i
14,5
14
15
Warunków Pracy
Dep. Warunków Pracy
Dep. Postępu Techniczn.
9
8
8
i Współpracy
Biuro Kadr i Szkolenia
3,5
4,5
4,5
Biuro Administarcyjno22,5
24,5
23
BudŜetowe
Stanowisko ds. Audytu
Wewnętrznego
Stanowisko ds. Ochrony
Informacji Niejawnych
Archiwum Dokumentacji
Mierniczo-Geologicznej
Zespół ds. kontroli
Rzecznik Prasowy
Prezesa
Stanowisko ds. kontroli
finansowej
Radcy Prezesa WUG
Administrator
Bezpieczeństwa
Informacji
SłuŜba BHP w urzędach
górniczych
Pełnomocnik ds. Syst.
Zarządzania Jakością
Gospodarstwo
24
24
24
pomocnicze ZOG
Uwagi: * wg stanu na dzień 31 października 2006 r.
1
2
1
10,5
9
1
1
1
12,5
-
1
1
1
15
-
1
2
1
14
-
1
2
1
13,5
-
2
2
1
7
-
-
12
12
14
14
14
22
19
22
22
22
22
21
19
19
21
22
15
21
20
18
19
19
19
14
-
-
-
-
-
-
14
13,5
13,5
13,5
14
8
-
-
-
-
-
3,5
4,5
4,5
4,5
5,5
5,5
23
23
23
24,5
22,5
28
-
1
1
1
1
1
-
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
-
2
3
3
3
4
-
-
-
-
-
3
-
-
-
-
-
1
-
-
-
-
-
1
-
-
-
-
-
1
-
-
-
-
-
0
-
-
-
-
-
0
-
-
-
-
-
0
23,5
24,75
22,5
23
23
14,5
** na dzień 31 października 2006 r. wykazano 2 Prezesów WUG ze względu na powołanie Prezesa
P. Buchwalda oraz odwołaniem Prezesa W. Bradeckiego, który pozostaje w zatrudnieniu do
31.01.2007 r. z jednoczesnym zwolnieniem z obowiązku świadczenia pracy.
4
W latach 1998-2006 funkcjonowały następujące okręgowe i specjalistyczne urzędy górnicze
utworzone niŜej wymienionymi rozporządzeniami (w nawiasach daty wejścia ich w Ŝycie):
OUG w Bytomiu
Rozp. Prezesa
RM
z 8.12.1998 r.
(z dniem
1.01.1999 r.)
b.z.
b.z.
zniesiono
brak
1998
15
OUG w Częstochowie
OUG w Gliwicach
OUG w Katowicach
zniesiono
b.z.
b.z.
brak
b.z.
b.z.
brak
b.z.
b.z.
brak
b.z.
b.z.
1999
2000
2001
14
14
14
OUG w Kielcach
b.z.
b.z.
b.z.
b.z.
2002
14
OUG w Krakowie
b.z.
b.z.
b.z.
b.z.
13
OUG w Krośnie
b.z.
b.z.
b.z.
b.z.
Rozporządzeniem
Prezesa RM
z 1.07.1997 r. (z dniem
25.07.1997 r.)
Rozp. MSWiA
z 25.06.2002 r.
(z dniem
1.07.2002 r.)
Rozp. MSWiA
z 3.10.2002 r.
(z dniem
15.10.2002 r.)
Rozp. MSWiA
z 29.05.2006 r.
(z dniem
1.06.2006 r.)
Lata
Liczba
urzędów
(bez WUG)
OUG w Lublinie
b.z.
b.z.
b.z.
b.z.
od 1.07.2002
od
15.10.2002
2003
OUG w Poznaniu
b.z.
b.z.
b.z.
b.z.
2004
12
OUG w Sosnowcu
zniesiono
brak
brak
brak
2005
12
OUG w Rybniku
b.z.
b.z.
b.z.
b.z.
OUG w Tychach
b.z.
b.z.
zniesiono (utw.
b.z.
zniesiono
OUG w Wałbrzychu
b.z.
biuro obsług. OUG
we Wrocławiu)
biuro w
Wałbrzychu
biuro w
Wałbrzychu
OUG we Wrocławiu
b.z.
b.z.
b.z.
b.z.
utworzono OUG
w Warszawie
b.z.
b.z.
b.z.
UGBKUE
w Katowicach
12
12
2006
12
od 1.06.2006
11
Utworzony rozporządzeniem Prezesa RM z 26.08.1994 r.
(z dniem 2.09.1994 r.)
Zatrudnienie w nadzorze górniczym (WUG, OUG i UGBKUE) w latach 1998-2006
(wg sprawozdań GUS - Z-06):
Pozycja
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
Pracownicy w etatach1)
534
521
514
520
521
529
540
3)
553
528
509
498
491
495
497
506
514
527
504
25
23
23
25
24
23
26
26
24
551
525
518
536
530
543
560
558
508
Pracownicy na stan.
nierobotniczych
Pracownicy na stan.
robotn. i pokrewnych
Pracownicy w
osobach2)
1) Przeciętna liczba zatrudnionych po przeliczeniu na pełne etaty. 2) Stan w dniu 31 XII.
3) Liczba po korekcie - w sprawozdaniu figurowała liczba "504". Wg Inspektora Biura Kadr i Szkolenia
umieszczenie nieprawidłowej liczby było wynikiem błędu pisarskiego.
5
Wielkość zatrudnienia wyraŜona w etatach wg stanu na ostatni dzień grudnia danego roku w
WUG, OUG i UGBKUE w latach 1998 – 2006:
Lata
Wyszczególnienie
(siedziba urzędu)
1998
1999
2000
2001
2002
2003
WUG w Katowicach
OUG w Bytomiu
OUG w Częstochowie
OUG w Gliwicach
OUG w Katowicach
OUG w Kielcach
OUG w Krakowie
140,5
39,5
15
34
35
15,5
16
142
41
141,5
40,5
136
38,5
130,5
134,5
35
50,5
18,5
27
34
49,5
17,5
26
35,5
48,5
22
30
OUG w Krośnie
OUG w Lublinie
OUG w Poznaniu
OUG w Sosnowcu
OUG w Rybniku
OUG w Tychach
12
13,75
18
31
42,5
34,5
12,5
12,75
18,5
13
12,75
18,5
13
16,75
24
39
34
37,5
32
37,5
33
19
22
17,75
17,75
28
31
Zniesiony
34,5
36
33
34
OUG w Wałbrzychu
OUG we Wrocławiu
OUG w Warszawie
UGBKUE w
Katowicach
21,75
29
-
21,75
30
3
20,75
30
5,5
20,75
30
14
54,75
18
54,75
20
39
36
33
32
34
34
537,5
521,5
512
531,5
525,5
OGÓŁEM
2004
2005
2006*
141
140,5
Zniesiony
Zniesiony
62
56
40,5
46
22
24
31,5
28,5
141
61
44,5
25
31
61
47
25
29,75
58
57,5
23
27,75
21
20
29
22
20
30
22
20,5
31
36
34
37,5
32
38
Zniesiony
Zniesiony
53,75
54,75
21,5
21
37
52,75
19,5
35
27
538,5 554,75 555,5
518
Uwagi: * wg stanu na dzień 31 października 2006 r.
[Dowód: akta kontroli tom I, str. 13]
Liczba, zatrudnienie i wydobycie zakładów objętych nadzorem górniczym w latach
1998-2006:
LICZBA ZAKŁADÓW OBJĘTYCH NADZOREM I KONTROLĄ URZĘDÓW GÓRNICZYCH
Rodzaj zakładu
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
Podziemne zakłady górnicze
69
76
71
65
62
58
54
47
46
- węgla kamiennego
51
47
42
41
42
41
39
33
33
6
16
17
12
9
6
4
3
3
- pozostałe
12
13
12
12
11
11
11
11
10
Prowadzące roboty podziemne
15
16
16
13
11
11
10
10
12
Odkrywkowe zakłady górnicze
186
218
218
218
96
103
104
103
103
5
10
11
12
11
11
11
11
11
181
208
207
206
85
92
93
92
91
50
49
48
49
49
51
59
60
59
- ropy i gazu
4
4
4
3
3
3
3
4
4
- pozostałe
46
45
44
46
46
48
56
56
55
RAZEM kopaliny podstawowe
320
359
353
345
218
223
227
220
220
Zakłady wykonujące roboty geol.
160
155
171
161
225
290
304
354
405
X
X
X
X
3 122
3 386
3 601
3 938
4 173
480
514
524
506
3 565
3 899
4 132
4 512
4 798
550
848
1 057
1 001
1 121
1 011
1 254
- węgla kamiennego w likwidacji
- węgla brunatnego
- pozostałe
Otworowe zakłady górnicze
Zakłady kopalin pospolitych
RAZEM
Firmy usługowe oraz ich oddziały
wykonujące prace dla zakładów objętych
nadzorem UG
brak
danych
brak
danych
6
ZATRUDNIENIE W ZAKŁADACH OBJĘTYCH NADZOREM I KONTROLĄ URZĘDÓW GÓRNICZYCH
Rodzaj zakładu
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
222 495 190 246 170 049
157 220 151 132 146 722
142 727 137 960 134 295
- węgla kamiennego
205 198 166 782 150 518
140 731 135 850 131 949
127 288 123 043 119 019
brak
danych
- pozostałe
17 297
5 050
3 215
859
249
112
732
226
792
18 414
16 316
15 630
15 033
14 661
14 707
14 691
14 484
2 691
2 776
2 058
1 701
1 741
1 695
1 940
1 852
1 372
37 318
32 586
34 264
31 712
25 248
19 290
18 217
17 649
16 371
- węgla brunatnego
25 819
21 967
24 672
22 687
21 166
15 922
14 708
13 904
13 295
- pozostałe
11 499
10 619
9 592
9 025
4 082
3 368
3 509
3 745
3 076
7 641
4 849
4 632
5 941
5 372
6 982
5 075
4 977
4 815
- ropy i gazu
6 082
3 502
3 281
4 780
4 262
5 861
3 946
3 952
3 923
- pozostałe
1 559
1 347
1 351
1 161
1 110
1 121
1 129
1 025
892
RAZEM kopaliny podstawowe
270 145 230 457 211 003
Zakłady kopalin pospolitych
RAZEM
167 959 162 438 156 853
6 711
5 561
9 352
3 958
4 195
5 291
4 626
5 455
3 259
X
X
X
X
10 515
11 140
11 623
13 486
14 060
276 856 236 018 220 355
Firmy usługowe wykonujące prace dla
zakładów objętych nadzorem UG
196 574 183 493 174 689
11 240
4 987
13 752
200 532 198 203 191 120
17 517
23 111
20 883
184 208 181 379 174 172
23 598
27 938
32 114
WYDOBYCIE W ZAKŁADACH OBJĘTYCH NADZOREM I KONTROLĄ URZĘDÓW GÓRNICZYCH (tys. ton)
Rodzaj zakładu
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
149 076 144 613 137 178
138 629 137 556 136 537
- węgla kamiennego
115 909 110 425 102 507
102 590 102 060 100 500
99 500
97 100
94 400
-
-
-
-
33 167
34 188
-
34 671
36 039
35 496
36 037
37 937
37 900
36 940
-
-
-
-
-
-
-
-
- pozostałe
172 663 160 827 154 458
- węgla brunatnego
62 663
- pozostałe
- ropy i gazu
- pozostałe
RAZEM kopaliny podstawowe (tys.ton)
154 534 143 200 100 900
60 827
59 458
59 534
58 200
60 900
60 000
61 600
95 000
95 000
85 000
40 000
50 000
55 000
4684
tys.ton
4806 mln
m3
665 tys.ton
4800 mln
m3
4019 tys.
ton 6 mln
m3
4426
tys.ton
5006 mln
m3
803 tys.ton
5000 mln
m3
3623 tys.
ton 6 mln
m3
4279
tys.ton
5006 mln
m3
727 tys.ton
5000 mln
m3
3552 tys.
ton 6 mln
m3
3709
tys.ton
5083 mln
m3
783 tys.ton
5077 mln
m3
2926 tys.
ton 6 mln
m3
4571
tys.ton
5306 mln
m3
900 tys.ton
5300 mln
m3
3671 tys.
ton 6 mln
m3
4418
tys.ton
5367 mln
m3
837 tys.ton
5362 mln
m3
3581 tys.
ton 5 mln
m3
4192
tys.ton
4444 mln
m3
430 tys.ton
4440 mln
m3
3762 tys.
ton 4 mln
m3
325 924 309 632 296 320
297 589 285 035 241 146
3
4 803
-
-
-
-
Zakłady kopalin pospolitych (tys. ton)
X
X
X
X
RAZEM kopaliny podstawowe (mln m )
110 000 116 600
110 000 100 000
4185
tys.ton
4803 mln
m3
368 tys.ton
4800 mln
m3
3817 tys.
ton 3 mln
m3
137 437 135 000 131 340
-
brak
danych
2006
-
2005
4 444
4 806
5 006
5 006
5 083
-
-
95 000 100 000
252 008 256 018
5 306
5 367
-
-
110 000 115 000
Działania (w tym organizacyjne) podjęte przez jednostki nadzoru górniczego w
związku z przejęciem z dniem 1.01.2002 r. zadań związanych z nadzorem i kontrolą nad
zakładami górniczymi wydobywającymi kopaliny pospolite były następujące:
− Dyrektorzy OUG przejęli od wojewodów i starostów akta nadzorowanych
i kontrolowanych zakładów górniczych. Część tych akt wymagała uzupełnienia lub
odtworzenia przez przedsiębiorców górniczych w celu doprowadzenia do zgodności
z wymogami przepisów prowadzenia ruchu zakładu górniczego. Ok. 50 % zakładów
górniczych nie posiadało wymaganych planów ruchu, w licznych przypadkach brak było
decyzji zatwierdzających zasoby geologiczne, czy teŜ projekty zagospodarowania złoŜa,
brak
danych
brak
danych
brak
danych
brak
danych
brak
danych
brak
danych
brak
danych
brak
danych
brak
danych
7
−
−
−
−
−
wiele dokumentacji wymagało uzupełnienia o mapy z naniesieniem granic obszarów i
terenów górniczych.
W OUG przeprowadzone zostały w pierwszym półroczu 2002 r. spotkania z
przedsiębiorcami i kierownikami ruchu zakładów górniczych wydobywających kopaliny
pospolite w celu omówienia skutków nowelizacji ustawy Pgg oraz wynikających stąd dla
przedsiębiorców obowiązków.
W 2002 r. OUG rozpoczęły przeprowadzanie inspekcji w zakładach górniczych
wydobywających kopaliny pospolite egzekwując, m.in. posiadanie stosownych
dokumentów. W okresie 2002-2003 pracownicy OUG przeprowadzili przynajmniej po
jednej inspekcji we wszystkich zakładach górniczych wydobywających kopaliny
pospolite, co pozwoliło, m.in. zidentyfikować rodzaj wydobywanych kopalin i stan
zagospodarowania złóŜ, strukturę zatrudnienia w zakładach górniczych, a takŜe ujawnić
235 przypadków nielegalnej eksploatacji kopalin pospolitych (do roku 2006 ujawniono
656 przypadków).
Prezes WUG wprowadził do stosowania wytyczne zakresu uzgadniania koncesji na
wydobywanie kopalin pospolitych, określonych w art. 16 ust. 2a Pgg oraz wytyczne
kontroli odkrywkowych zakładów górniczych wydobywających kopaliny pospolite. Z
inicjatywy WUG opracowano i wdroŜono zmiany przepisów wykonawczych do ustawy
Pgg zmierzające do złagodzenia rygorów prowadzenia eksploatacji w zakładach
górniczych wydobywających kopaliny pospolite.
W latach 2002-2006 wyposaŜono OUG w sprzęt komputerowy i środki transportu.
Zakupiono 188 zestawów komputerowych PC, 107 komputerów przenośnych oraz 4
samochody terenowe.
W 2002 r. wzmocniono kadrowo Zespół ds. Górnictwa Odkrywkowego w Departamencie
Górnictwa WUG. Zmniejszono zatrudnienie w grupie pracowników inspekcyjnotechnicznych urzędów górniczych w szczególności o specjalności górnictwa
podziemnego. W okresie od 1.01.2001 r. do 31.03.2004 r. w wyniku podjętych działań
zmniejszono o 28,5 etatu zatrudnienie w specjalności górnictwa podziemnego oraz o 3
etaty w grupie pracowników o specjalności elektrycznej. Zwiększono natomiast ilość
pracowników w specjalności górnik odkrywkowy o 17,5 etatu oraz o 2 etaty w
specjalności górnik otworowy. Zwiększono równieŜ zatrudnienie w specjalności
mierniczej – o 6 etatów, geologicznej – o 9,5 etatu, budowlanej - o 4 etaty oraz ochrony
środowiska - o 9 etatów. W ww. okresie zatrudnienie w okręgowych urzędach górniczych
nadzorujących zakłady górnicze wydobywające kopaliny pospolite wzrosło o 29 etatów.
W trzech urzędach powołano zastępcę dyrektora o specjalności geologicznej – 2,
specjalności mierniczej – 1.
[Dowód: akta kontroli tom I, str. 136, 142-145]
8
2. Wydatki i dochody nadzoru górniczego
Wydatki i dochody nadzoru górniczego w latach 1998-2006 (wg sprawozdań RB 28 i RB 27,
w tys. zł):
Pozycja
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
WYDATKI
Wynagrodzenia
pracownicze z
narzutami WUG1)
Wynagr. pracow.
z narzut. OUG i
UGBKUE 1)
8 217,0
8 856,0
9 373,2
9 540,6
10 306,5
10 426,8
11 003,3
11 665,0
12 231,1
21 062,5
23 507,3
24 776,3
25 643,3
27 307,7
27 863,1
28 938,1
30 631,7
30 598,6
29 279,5
32 363,3
34 149,5
35 183,9
37 614,2
38 289,9
39 941,4
42 296,7
42 829,7
Pozostałe wydatki
5 174,0
5 010,9
5 800,4
6 099,3
7 748,6
8 710,7
11 451,4
10 453,3
9 248,2
RAZEM
34 453,5
37 374,2
39 950,0
41 283,1
45 362,8
47 000,6
51 392,7
52 750,0
52 077,9
1 375,3
1 445,4
1 388,5
1 507,5
Razem wynagr.
pracow. z narzut.
DOCHODY
RAZEM
1)
750,5
763,7
887,0
982,7
1 150,2
wynagrodzenia osobowe, dodatkowe wynagrodzenie roczne, składki na ubezp. społ., składki na Fundusz Pracy
Wynagrodzenia osobowe nadzoru górniczego w latach 1998-2006
(wg sprawozdań GUS - Z-06, w tys. zł):
Pozycja
Wynagrodzenia osobowe
ogółem1)
w tym:
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
20 078,1 27 248,3 29 242,3 29 929,6 31 987,6 32 768,4 34 032,5 36 024,0 36 734,1
Wynagrodz. pracowników
19 841,4 26 947,3 28 879,5 29 526,5 31 565,2 32 319,5 33 484,1 35 452,6 36 159,9
na stan. nierobotniczych
Wynagrodz. pracowników
na stan. robotn. i pokrew.
Dodatkowe
wynagrodzenie roczne
1)
236,7
301,0
362,8
403,1
422,4
448,9
548,4
571,4
574,2
1 037,9
1 387,9
1 837,0
1 915,4
2 058,9
2 062,2
2 121,5
2 294,9
2 405,3
Łącznie z dodatkowym wynagrodzeniem rocznym.
W latach 1998-2005 wydatki nadzoru górniczego (wg sprawozdań RB-28), w tym
wynagrodzenia (stanowiące średnio ponad 80 % tych wydatków) w wartościach nominalnych
systematycznie rosły, natomiast po ich przeliczeniu do poziomu cen roku 2006 (tj. po
wyeliminowaniu wpływu inflacji) wykazywały tendencję spadkową od 1999 r. do 2001 r. i
wzrostową począwszy od 2002 r. do 2005 r. W 2006 r. wydatki ogółem w porównaniu do
roku poprzedniego (a w cenach roku 2006 w porównaniu do 2 ostatnich lat) obniŜyły się, co
spowodowane były niŜszymi wydatkami na pozycje inne niŜ wynagrodzenia z pochodnymi.
Zmiany te przedstawiono na poniŜszych wykresach.
9
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
Wydatki nadzoru górniczego
34 453,50
37 374,20
39 950,00
41 283,10
45 362,80
47 000,60
51 392,70
52 750,00
52 077,90
Wydatki nadzoru górn. w cenach 2006r.
47 075,51
47 591,99
46 205,26
45 257,91
48 803,15
50 163,85
52 996,67
53 277,50
52 077,90
inflacja [%]*
11,8
7,3
10,1
5,5
1,9
0,8
3,5
2,1
1,0
Lata
2005
2006
* inflacja mierzona średniorocznym wskaźnikiem wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych
Wydatki (tys.zł)
55000
50000
45000
40000
35000
30000
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
Lata
Wydatki nadzoru górn. w cenach 2006 r.
Lata
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
Wynagrodz. pracownicze z pochodnymi**
29 279,50
32 363,30
34 149,50
35 183,90
37 614,20
38 289,90
39 941,40
42 296,70
42 829,70
Wynagr. prac. z poch. w cenach 2006 r.
40 006,02
41 211,15
39 496,53
38 571,47
40 466,89
40 866,90
41 187,97
42 719,67
42 829,70
11,8
7,3
10,1
5,5
1,9
0,8
3,5
2,1
1,0
inflacja [%]
2005
**wynagrodzenia osobowe, dodatkowe wynagrodzenie roczne, składki na ubezp. społ., składki na Fundusz Pracy
Wydatki (tys.zł)
Wynagrodzenia pracowników nadzoru górniczego z pochodnymi
44000
42000
40000
38000
36000
34000
32000
30000
28000
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
Wynagrodzenia pracow nicze z pochodnymi
Wynagrodz. prac. z poch. w cenach 2006 r.
2005
2006
Lata
2006
10
Wyjaśniając przyczyny powyŜszych zmian w poziomie wydatków (dla okresu 19982005), w szczególności uwzględniając zachodzące zmiany stanu zatrudnienia, a takŜe zmiany
zakresu zadań realizowanych przez nadzór górniczy w ww. okresie, Prezes WUG Pan Piotr
Buchwald wskazał, m.in. Ŝe:
− Spadek wydatków w 2001 r. spowodowany był postanowieniami rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 23.10.2001 r. w sprawie blokowania niektórych wydatków w budŜecie
państwa na rok 2001 (Dz. U. Nr 125, poz. 1373 oraz Nr 154, poz. 1807). Rozporządzenie
to ograniczyło wydatki na 2001 r. w części 60 – WUG o kwotę 2.831 tys. zł, co stanowiło
6,4 % planu wydatków po zmianach.
− W 2002 r. w związku z nowelizacją Prawa geologicznego i górniczego1 WUG przejął
nadzór i kontrolę nad zakładami górniczymi wydobywającymi kopaliny pospolite, w
związku z czym otrzymał dodatkowe 25 etatów oraz dodatkowe środki finansowe na
działalność inspekcyjną w wysokości 4.011 tys. zł, w tym 1.571 tys. zł na wynagrodzenia
i pochodne, 440 tys. zł na wydatki majątkowe oraz 2.000 tys. zł na wydatki bieŜące.
− Wzrost w wydatkach ogółem od roku 2003 spowodowany był corocznym, sukcesywnym
wzrostem wynagrodzeń, wynikającym z ustawowego wzrostu kwoty bazowej dla
pracowników korpusu słuŜby cywilnej oraz kierownictwa WUG, OUG, UGBKUE.
Analogiczne przyczyny zmian w poziomie wydatków w latach 1998-2005 r. wskazał były
Prezes WUG – Pan Wojciech Bradecki.
[Dowód: akta kontroli tom I, str. 136, 139-141, 175]
Wynagrodzenia bezosobowe nadzoru górniczego w latach 2000-2006 (wg danych Biura
Administracyjno-BudŜetowego WUG, w tys. zł):
Rok
Polski
Komitet
Normalizacy
jny
Komisja dla stwierdzenia
kwalifikacji kierownika
ruchu podziemnych
zakładów górniczych,
Komisja dla stwierdzenia
kwalifikacji mierniczego
górniczego i geologa
górniczego
Komisja d/s
Ochrony
Powierzchni
Komisje OUG*
Razem
komisje
(2÷5)
Wynagrodzenia z
tytułu umów
zlecenia i umów o
dzieło
Ogółem
(6+7)
1
2
3
4
5
6
7
8
2006
-
24 633
36 255
272 256
333 144
64 704
397 848
2005
-
15 408
15 240
252 636
283 284
48 723
332 007
2004
-
16 405
10 210
238 962
265 577
110 376
375 953
2003
-
17 736
7 655
237 528
262 919
37 764
300 683
2002
-
9 947
11 915
186 751
208 613
30 731
239 344
2001
1 375
14 011
12 500
177 743
205 629
21 155
226 784
2000
2 133
11 743
11 260
174 643
199 779
15 214
214 993
* komisje stwierdzające kwalifikacje osób dozoru górniczego
1
dokonaną ustawą z dnia 27.07.2001 r. o zmianie ustawy Pgg (Dz.U. Nr 110, poz. 1190).
11
3. Zadania realizowane przez nadzór górniczy
PoniŜsze zestawienie przedstawia wybrane obszary działalności oraz aktywności urzędów
górniczych w okresie od 1998 r. do 2005 r.
Wyszczególnienie
Lata
2001 2002
1998
1999
2000
kontrole spełniania zasadniczych
wymagań, wynikających
z postanowień ustawy o systemie
oceny zgodności
-
-
-
-
w trakcie których skontrolowano
następującą liczbę wyrobów
-
-
-
855
796
682
decyzje Prezesa WUG o
dopuszczeniu wyrobów do stosow.
w zakładach górniczych
decyzje OUG w sprawie
zatwierdzenia planów ruchu zakł.
górn. wydobywających kopaliny
podstawowe i pospolite, w tym:
2003
2004
2005
-
-
103
241
-
-
-
150
370
714
875
756
410
289
2 360
2 353
2 568
873
725
852
1 487
1 628
1 716
brak danych
w sprawie planów ruchu
w sprawie dodatków aktualizujących
plany ruchu
uzgodnienia miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego
w tym uzgodnienia miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego
terenów górniczych
postanowienia uzgadniające decyzje
o warunkach zabudowy
i zagospodarowania terenu oraz
decyzji o lokalizacji inwestycji celu
publicznego
informacje o warunkach
geologiczno-górniczych
rozpatrzone przez Prezesa WUG
wnioski o uzgodnienie granic
obszarów górniczych i terenów
górniczych, z tego:
pozytywnie dla kopalin podstawowych
pozytywnie dla kopalin pospolitych
Zwrócono celem poprawy i uzupełnienia
Negatywnie
531
636
587
841
915
769
382
472
-
78
145
20
24
14
34
20
11 999
12 283
10 073
9 581
8 814
8 389
3 655
5 207
-
-
-
764
555
1 419
3 821
2 914
696
520
548
533
434
633
776
735
67
597
32
0
86
419
15
0
36
471
41
0
38
433
62
0
14
386
34
0
23
423
187
0
20
556
196
4
6
587
140
2
480
559
675
702
214
266
262
297
293
382
303
399
11
14
9
11
-
329
330
394
267
166
156
183
62
124
168
153
uzgodnione przez dyrektorów OUG
koncesje (na wniosek starostów)
-1
poszukiwanie kopalin pospolitych
wydobywanie kopalin pospolitych
zaopiniowane wnioski przez Prezesa
WUG o dofinansowanie m.in.
przedsięwzięć związanych
z restrukturyzacją górnictwa węgla
kamiennego, siarki, soli.
postanowienia w sprawach
rekultywacji gruntów
zaopiniowane przez OUG projekty
zagospodarowania złoŜa
zaopiniowane przez OUG dodatki do
projektów zagospodarowania złoŜa
20
13
20
-1
20
12
Wyszczególnienie
decyzje dyrektorów OUG: (łącznie)
w zakresie zaliczenia złoŜa (pokładu) lub
jego części do odpowiedniego stopnia
zagroŜenia tąpaniami
jego części do odpowiednich kategorii
zagroŜenia metanowego
jego części do odpowiednich stopni
zagroŜenia wyrzutem gazu i skał
dotyczące zaliczeń lub zmian zaliczeń
złoŜa lub jego części do odpowiednich
stopni zagroŜenia wodnego
dotyczące zaliczeń lub zmian zaliczeń
złoŜa lub jego części do odpowiednich
klas zagroŜenia wybuchem pyłu
węglowego
wydane zezwolenia przez UGBKUE
na oddanie do ruchu wyciągów
szybowych, głównych stacji spręŜarek
powietrza, głównych składów paliw itp.
na oddanie do ruchu urządzeń
telekomunikacyjnych
na oddanie do ruchu wewnętrznych
instalacji i sieci elektroenergetycznych
wysokiego i średniego napięcia itp.
decyzje dyrektorów OUG na oddanie
do ruchu innych podstawowych
obiektów, maszyn i urządzeń
zakładu górniczego
decyzje dyrektorów OUG
pozwalających na nabywanie
i przechowywanie materiałów
wybuchowych
Lata
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
98
94
84
87
53
113
111
137
21
15
22
19
10
19
15
14
36
45
46
36
17
21
14
20
0
0
0
0
0
1
0
3
44
39
39
-2
41
34
16
32
26
28
43
61
229
194
225
197
207
186
228
196
49
42
47
37
33
41
47
40
66
50
47
42
60
39
63
61
114
102
131
118
114
106
118
95
106
159
-3
177
215
201
161
183
197
100
168
Nowe
zmiany decyzji
171
6
199
16
182
19
153
8
177
6
152
45
19
81
22
146
decyzje organów nadzoru górniczego
w dziedzinie administracji
architektoniczno-budowlanej
i nadzoru budowlanego
521
440
593
408
437
389
452
352
na budowę
na rozbiórkę
na uŜytkowanie
257
117
147
171
119
150
169
318
106
200
96
112
194
112
131
185
91
113
201
132
119
227
108
17
stwierdzone przez Prezesa WUG
kwalifikacje do pełnienia funkcji
kierownika ruchu podz. zakł. górn.
19
32
25
42
20
41
28
29
15
26
19
38
15
35
23
24
4
6
6
4
5
6
5
5
25
47
35
24
21
26
27
28
4 663
3 581
3 389
3 619
3 425
3 530
3 195
3 599
616
837
1 408
1 802
487
576
1 112
1 406
382
581
1 066
1 360
482
543
1 064
1 530
407
515
1 064
1 439
383
563
1 063
1 521
331
496
918
1 450
306
548
1 008
1 737
wydobywającego węgiel kamienny
wydobywającego kopaliny inne niŜ
węgiel kamienny
stwierdzone przez Prezesa WUG
kwalifikacje geologa i mierniczego
górniczego
stwierdzone przez dyrektorów OUG
kwalifikacje do czynności w:
kierownictwie ruchu zakł. gór.
dozorze wyŜszym
dozorze średnim
dozorze niŜszym
13
Wyszczególnienie
decyzje Prezesa WUG (*Dyrektorów
Depart.) nadające jednostkom nauk.bad. lub osobom fizycz. uprawnienia
rzeczoznawcy ds. ruchu zakł. górn.
w zakresie górniczym
przejęte przez Archiwum
Dokumentacji MierniczoGeologicznej w WUG dokumentacje
mierniczo-geologiczne zakł. gór. lub
ich części zlikwidowanych
skargi i wnioski do Prezesa WUG
skargi i wnioski do OUG
liczba wstrzymań ruchu urządzeń
i prowadzenia robót górniczych w
ramach przeprowadzonych inspekcji
w zakł. gór. wydobywających kopaliny
podstawowe
w zakł. gór. wydobywających kopaliny
pospolite
przeprowadzone przez dyrektorów
OUG i UGBKUE badania
powypadkowe i zagroŜeń w związku
z zaistniałymi niebezpieczeństwami
i wypadkami
skierowane przez dyrektorów OUG
do sądów rejonowych wnioski o
ukaranie sprawców naruszających
przepisy
wydane decyzje dyrektorów OUG
zakazujące powierzanie określonych
czynności w ruchu zakładu górn. do
lat 2-ch pracownikom naruszającym
dyscyplinę i porządek pracy
liczba zastosowanych przez
dyrektorów OUG środków
oddziaływania wychowawczego (art.
41 kodeksu wykroczeń)
liczba ukaranych osób mandatami
karnymi przez pracowników
inspekcyjno-technicznych
na łączną kwotę (w zł)
Liczba ukaranych osób kierownictwa
Liczba ukaranych osób wyŜszego dozoru
ruchu
Liczba ukaranych osób średniego dozoru
ruchu
Liczba ukaranych osób niŜszego dozoru
ruchu
Liczba innych ukaranych osób
Lata
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
9*
11 *
4*
7*
44
34
9
39
0
7
12
12
5
4
17
34
52
42
1
19
brak danych
15
59
94
37
109
39
132
4 490
3 829
3 267
3 411
2 633
2 415
2 632
2 332
4 490
3 829
3 267
3 411
2 377
2 096
2 290
2 025
X
X
X
X
256
319
342
307
b.d.
b.d.
b.d.
59
70
83
80
77
776
729
668
421
402
363
439
351
118
101
98
74
73
48
38
20
1 681
1 759
1 805
1 886
1 898
1 715
1 207
919
7
1 814
2 733
2 846
560
-
-4
217 915 412 710 450 710
196
297
315
2
146
239
278
3
586
969
1 074
-
44
66
89
2
842
1 162
1 090
-
59
13
-
64
20
liczba wniosków (pozwów)
skierowanych do dyrektorów OUG
w sprawach roszczeń z art. 96 Pgg
załatwiono (łącznie ze sprawami
z ubiegłego roku)
Uwagi:
1
obowiązuje od 1.01.2002 r. po nowelizacji ustawy Prawo geologiczne i górnicze
2
nie zbierano wcześniej danych
14
3
nie prowadzono zestawień w przedmiotowej sprawie
pracownicy inspekcyjno techniczni upowaŜnieni zostali do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego
rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 15.10.2002 r. (DzU. Nr 174, poz. 1421).
4
Nadzór i kontrolę nad zakładami górniczymi wydobywającymi węgiel kamienny w
2005 i 2006 r. sprawowali dyrektorzy OUG w Gliwicach, Katowicach, Lublinie, Rybniku,
Krakowie i w Tychach oraz dyrektor UGBKUE. Wobec zniesienia OUG w Tychach z dniem
1 czerwca 2006 r. kompetencje tego Urzędu w tym zakresie przejął OUG w Katowicach.
W 2005 r. przedsiębiorcy prowadzący wydobycie węgla kamiennego, odwoływali się
od 2 decyzji dyrektorów OUG. Obie decyzje (z 28.02.2005 r. i 17.10.2005 r.), będące
przedmiotem odwołań wniesionych przez Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A., zostały wydane
przez Dyrektora OUG w Lublinie. W postępowaniu odwoławczym pierwsza z nich została
przez Prezesa WUG uchylona, a w odniesieniu do drugiej stwierdzono jej niewaŜność. TakŜe
w 2006 r. przedsiębiorcy prowadzący wydobycie węgla kamiennego, odwoływali się od 2
decyzji dyrektorów OUG. Prezes WUG utrzymał w mocy decyzję Dyrektora OUG w
Rybniku (z 15.05.2006 r.) dotyczącą KW SA KWK „Rydułtowy-Anna” oraz uchylił decyzję
Dyrektora OUG w Lublinie (z 25.09.2006 r.) dotyczącą Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A.
Ponadto w dniu 1.08.2006 r. KHW SA KWK „Staszic” wystąpiła do Prezesa WUG z
wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy, w zakresie uchylenia w części decyzji Prezesa
WUG z dnia 24.07.2006 r. zezwalającej na odstępstwo od postanowień § 210 ust. 3
rozporządzenia z 28.06.2002 r. Decyzją z dnia 7.08.2006 r. Prezes WUG uchylił jeden z
punktów swojej wcześniejszej decyzji.
[Dowód: akta kontroli tom I, str. 137, 149-152, 192-198]
Aktywność kontrolna nadzoru górniczego
Wykonane inspekcje1 i kontrole2 przez OUG w latach 2002-2006 – kopaliny podstawowe:
OUG
Bytom (do 14.10.2002 r.)
Gliwice
Katowice
Kraków
Lublin
Rybnik
Tychy
Biuro Wałbrzych (od 1.07.2002 r.)
2002
988
791
1 033
186
123
883
417
20
2003
X
1 304
905
268
149
1 034
285
14
2004
X
1 479
1 056
293
124
1 239
324
10
2005
X
1 652
765
55
105
1 176
440
7
2006
X
1 521
1 062
113
1 211
221
-
Razem w KWK
4 441
3 959
4 525
4 200
4 128
Bytom (do 14.10.2002 r.)
Gliwice
Katowice
Kraków
Kielce
Krosno
Lublin
Tychy
Rybnik
Poznań
Warszawa
Wrocław
1 032
896
1 143
738
506
313
240
521
884
293
49
1 555
X
1 424
1 127
836
510
443
303
368
1 035
401
161
1 368
X
1 577
1 257
904
468
446
258
390
1 240
511
120
1 185
X
1 746
933
658
458
441
239
508
1 176
427
129
977
X
1 635
1 284
686
416
456
229
256
1 211
423
129
991
15
OUG
2002
887
2003
374
2004
280
2005
230
2006
181
Razem Górnictwo
9 057
8 350
8 636
7 922
7 897
Wykonane inspekcje2 i kontrole3 przez OUG w latach 2002-2006 – kopaliny pospolite:
OUG
Bytom (do 14.10.2002 r.)
Gliwice
Katowice
Kraków
Kielce
Krosno
Lublin
Tychy
Rybnik
Poznań
Warszawa
Wrocław
2002
35
89
54
251
301
160
357
7
28
543
199
234
301
2003
X
178
72
272
363
358
306
62
18
746
336
405
332
2004
X
189
89
241
469
373
357
62
25
740
494
440
286
2005
X
162
65
339
388
306
412
48
27
838
573
486
347
2006
X
161
91
359
416
342
429
24
33
826
725
486
367
Razem Górnictwo
2 559
3 448
3 765
3 991
4 259
11 616
11 798
12 401
11 913
12 156
Ogółem OUG –Górnictwo
Liczba badań kontrolnych4 wykonanych przez UGBKUE w latach 2002-2006:
2002
2003
2004
2005
2006
Razem w KWK
1 258
1 735
1 888
1 109
1 161
Razem Górnictwo
1 498
2 017
2 319
1 383
1 416
Uwagi: do 2001 r. rejestrowano tylko liczbę dni inspekcyjnych a nie liczbę wykonanych inspekcji i kontroli
Wg regulaminu organizacyjnego OUG i UGBKUE:
2
Przez inspekcję w zakładzie górniczym uwaŜa się ogół czynności wykonanych, w ramach nadzoru i kontroli nad ruchem
zakładu górniczego, w ustalonym przedziale czasu przez pracownika lub grupę pracowników inspekcyjno-technicznych
urzędu górniczego, zakończonych sporządzeniem protokołu z inspekcji oraz, w razie konieczności, wydaniem decyzji
(zarządzenia poinspekcyjnego). Celem inspekcji jest rozpoznanie zagroŜeń i stanu technicznego zakładu górniczego, a takŜe
sprawdzenie zgodności prowadzenia ruchu zakładu górniczego z planem ruchu lub projektem prac geologicznych,
dokumentem bezpieczeństwa, zasadami techniki górniczej, z warunkami określonymi w koncesji na wydobywanie kopalin ze
złóŜ, z przepisami oraz decyzjami organów nadzoru górniczego i decyzjami ustalającymi warunki uŜytkowania środowiska w
związku z ruchem zakładów górniczych.
3
Przez kontrolę problemową w zakładzie górniczym uwaŜa się ogół czynności wykonanych, w ramach nadzoru i kontroli
nad ruchem zakładu górniczego, w ustalonym przedziale czasu przez pracownika lub grupę pracowników inspekcyjnotechnicznych urzędu górniczego, zakończonych sporządzeniem protokołu z kontroli problemowej oraz, w razie konieczności,
wydaniem decyzji (zarządzenia pokontrolnego). Celem kontroli problemowej jest rozpoznanie problemu tematycznego
określonego w planie pracy urzędu górniczego.
4
Przez badanie kontrolne urządzenia energomechanicznego w podziemnym zakładzie górniczym uwaŜa się ogół czynności
dotyczących tego urządzenia, wykonanych, w ramach nadzoru i kontroli nad ruchem podziemnego zakładu górniczego, w
ustalonym przedziale czasu przez pracownika lub grupę pracowników inspekcyjno-technicznych urzędu specjalistycznego,
zakończonych sporządzeniem protokołu z badania kontrolnego oraz, w razie konieczności, wydaniem przez dyrektora urzędu
specjalistycznego decyzji (zarządzenia pokontrolnego) na podstawie przepisów prawa geologicznego i górniczego. Celem
badania kontrolnego jest rozpoznanie zagroŜeń i zgodności stanu technicznego urządzeń energomechanicznych z
warunkami określonymi w dokumentacji podstawowej, dodatkowej lub kartach zmian, przepisami, dokumentacją
techniczno-ruchową, dokumentem bezpieczeństwa oraz decyzjami dyrektora urzędu specjalistycznego.
16
Liczba dni przeznaczonych na inspekcje w zakładach górniczych w ramach sprawowanego
nadzoru i kontroli przez pracowników OUG i UGBKUE:
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
W KWK
25 051
24 270
22 938
21 990
18 346
19 069
15 193
15 328
13 894
Ogółem
37 446
35 521
33 658
32 443
31 645
34 968
36 139
31 181
29 914
Liczba dni przeznaczonych na inspekcje i kontrole przez pracowników inspekcyjnotechnicznych departamentów merytorycznych WUG:
Ogółem
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
3 527
4 625
4 404
3 037
1 979
2 903
2 690
2 563
2 349
Zestawienie roboczodniówek inspekcyjnych i kontrolnych oraz inspekcji i kontroli
wykonanych przez departamenty WUG w 2006 r.:
Roboczodniówki
Inspekcje
w zakł. górn. i
jedn. ratown.
górn.
Kontrole
w ramach
w OUG i
nadzoru
UGBKUE
rynku
Lp
Departament
w zakładach
górniczych
w OUG i
UGBKUE
w ramach
nadzoru
rynku
1
2
3
4
5
6
7
8
1. Górnictwa
685
90
9
175
14
3
2. Energomechaniczny
480
32
92
134
5
28
432
120
0
260
12
0
357
42
10
80
6
3
1954
284
111
649
37
34
3.
Ochrony Środowiska i
Gospodarki ZłoŜem
4. Warunków Pracy
RAZEM
Wg informacji uzyskanych z 32 czynnych kopalń węgla kamiennego, nadzór górniczy
(OUG, UGBKUE i WUG) przeprowadził w nich w 2006 r. łącznie 4.623 inspekcje i kontrole,
a łączna liczba roboczodniówek inspekcyjnych i kontrolnych wyniosła 11.456. Szczegółowy
wykaz liczby inspekcji i kontroli oraz związanych z nimi roboczodniówek w podziale na
poszczególne kopalnie przedstawiono na poniŜszych wykresach.
501
KWK "Knurów"
463
KWK "Pniówek"
383
KWK "Piast"
367
KWK "Budryk" SA
353
KWK "Brzeszcze-Silesia"
341
KWK "Krupiński"
333
KWK "Bolesław Śmiały"
328
321
KWK "Staszic"
296
KWK "Marcel"
282
KWK "Zofiówka"
282
KWK "Murcki"
276
KWK "Wieczorek"
276
KWK "Borynia"
273
KWK "Jankowice"
267
KWK "Halemba"
250
KWK "Szczygłowice"
246
KWK "Ziemowit"
240
KWK "Chwałowice"
236
KWK "Bielszowice"
224
206
204
219
KWK "Bobrek-Centrum"
207
KWK "Rydułtowy-Anna"
207
KWK "Jankowice"
177
KWK "Pniówek"
176
KWK "Piekary"
174
KWK "Jas-Mos"
166
KWK "Staszic"
166
KWK "Brzeszcze-Silesia"
157
Lubelski Węgiel "Bogdanka" SA
155
KWK "Zofiówka"
153
KWK "Halemba"
145
KWK "Piast"
140
KWK "Marcel"
139
KWK "Chwałowice"
129
KWK "Bielszowice"
123
KWK "Knurów"
120
KWK "Ziemowit"
119
KWK "Krupiński"
118
KWK "Borynia"
118
KWK "Murcki"
114
KWK "Wieczorek"
114
KWK "Szczygłowice"
112
ZG Sobieski w Jaworznie
103
KWK "Pokój"
102
KWK "Budryk" SA
98
KWK "Bolesław Śmiały"
96
KWK "Kazimierz-Juliusz" Sp. z o.o.
94
KWK "Polska-Wirek"
163
ZG Janina w LibiąŜu
KWK "Pokój"
162
KWK "Polska-Wirek"
92
77
17
ZG Sobieski w Jaworznie
238
KWK "Wujek"
Liczba inspekcji i kontroli nadzoru górniczego w KWK w 2006 r.
Lubelski Węgiel "Bogdanka" SA
300
508
250
509
KWK "Rydułtowy-Anna"
200
KWK "Jas-Mos"
150
563
525
Liczba roboczodniów ek inspekcyjnych kontrolnych nadzoru górniczego w KWK w 2006 r.
KWK "Piekary"
KWK "Sośnica-Makoszowy"
100
50
900
604
275
KWK "Sośnica-Makoszowy"
641
KWK "Wujek"
KWK "Kazimierz-Juliusz" Sp. z o.o.
KWK "Mysłowice-Wesoła"
833
KWK "Bobrek-Centrum"
ZG Janina w LibiąŜu
800
700
600
500
400
300
200
100
W 2006 r. średnio na jedną KWK przypadały 144 inspekcje i kontrole oraz 358
roboczodniówki inspekcyjne i kontrolne nadzoru górniczego. W ocenie dyrekcji ok. 1/3
kopalń, przeprowadzane na jej terenie kontrole i inspekcje, z uwagi na ich liczbę i łączny czas
KWK "Mysłowice-Wesoła"
18
trwania, powodowały pewne problemy organizacyjne w bieŜącym funkcjonowaniu kopalni.
Problemy te, zdaniem udzielających wyjaśnień, wynikały przede wszystkim z:
− angaŜowania osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładu jako osoby oprowadzające i
asystujące przeprowadzanym inspekcjom i kontrolom (średnio 2 osoby spośród
pracowników kopalni/ 1 inspekcję lub kontrolę);
− dodatkowych badań kontrolnych prowadzonych takŜe przez inne jednostki (m.in.
Państwową Inspekcję Pracy, Państwową Inspekcję Sanitarną, Państwową Agencję
Atomistyki, Inspekcją Ochrony Środowiska itd.), co łącznie w skali roku powoduje, Ŝe
liczba kontroli przekracza liczbę dni roboczych w skali roku;
Wg informacji uzyskanych z 32 kopalń węgla kamiennego, w 2006 r. w ok. 1/3 z nich,
w toku prowadzonych przez nadzór górniczy kontroli lub inspekcji, zachodziły pojedyncze
przypadki obejmowania badaniami, w niewielkich odstępach czasu (od kilku do
kilkudziesięciu dni), tych samych zagadnień przez OUG, UGBKUE, WUG, a w ok. 1/2
kopalń przypadki prowadzenia w tym samym czasie (dniu) niezaleŜnych kontroli lub
inspekcji przez ww. urzędy. Poszczególne kopalnie wskazywały w 2006 r. od kilku do
kilkunastu przypadków równoczesnego przeprowadzania róŜnotematycznych kontroli lub
inspekcji przez 2 (a w niektórych wypadkach 3) spośród ww. urzędów nadzoru.
Dyrekcje 32 kopalń udzielające NIK wyjaśnień stwierdziły, iŜ inspekcje i kontrole
prowadzone przez nadzór górniczy oraz formułowane w ich wyniku wnioski i decyzje w
istotny sposób przyczyniają się do poprawy bezpieczeństwa pracy w zakładzie górniczym.
Wskazywano m.in., iŜ kontrole stanowią czynnik mobilizujący dla pracowników zakładu
górniczego do realizacji zadań zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz odpowiednimi
projektami i dokumentacjami, a takŜe zapobiegają negatywnym skutkom rutyny, będąc
bodźcem do doskonalenia zawodowego
Podkreślano takŜe, iŜ ze względu na złoŜoność zagadnień związanych z ruchem zakładu
górniczego, w tym współwystępowanie róŜnorodnych zagroŜeń: naturalnych, technicznych i
osobowych, szczególne pomocne słuŜbom kopalni w rozwiązywaniu spraw dotyczących
bezpieczeństwa pracy są kontrole problemowe.
Prezes WUG – Pan Piotr Buchwald wyjaśniając działania w zakresie planowania i
koordynowania inspekcji i kontroli WUG, OUG i UGBKUE podał, Ŝe:
− W kaŜdym OUG opracowywane są roczne plany pracy. W dokumentach tych w ramach
nadzoru nad zakładami górniczymi w oparciu o wymogi i potrzeby wynikające ze
statutowej działalności planowane są ilości inspekcji.
− Plany pracy, w tym inspekcji i kontroli, sporządzane przez OUG są opiniowane przez
poszczególne departamenty WUG i po wprowadzeniu niezbędnych korekt akceptowane i
przekazywane do realizacji.
− W OUG, w ramach zespołów o określonej specjalności sporządzane są dokładne
harmonogramy inspekcji i kontroli zakładów górniczych. Przy sporządzaniu tych
harmonogramów uwzględniane są wewnętrzne ustalenia dyrektorów urzędów dotyczące
maksymalnej ilości obecnych w kopalni inspekcjonujących osób. Nadzór nad właściwą
realizacją tych ustaleń sprawują dyrektorzy OUG.
− Podobnie jak w OUG, kaŜdy departament WUG wykonuje swoje zadania w oparciu o
plan pracy. Planowanie jest prowadzone na poziomie poszczególnych departamentów
WUG i obejmuje określenie liczby i rodzaju inspekcji w okresach miesięcznych i
rocznym. W departamentach w zaleŜności od zadań poszczególnych zespołów planowane
są inspekcje.
19
− Koordynacja terminów poszczególnych inspekcji w ramach WUG prowadzona jest
poprzez rejestrację planowanych inspekcji w ksiąŜce inspekcji znajdującej się w
pomieszczeniu dyspozytora. Obowiązuje polecenie ograniczające maksymalnie do dwóch
liczbę przedstawicieli WyŜszego Urzędu Górniczego w jednym zakładzie górniczym w
danym dniu. Termin inspekcji i jej zakres jest kaŜdorazowo uzgadniany z dyrektorem
właściwego okręgowego lub specjalistycznego urzędu górniczego.
Ponadto stwierdził, iŜ: „występują przypadki większej liczby kontrolujących w jednym zakładzie
górniczym. Ma to miejsce podczas planowanych inspekcji grupowych (między innymi z udziałem
innych instytucji) obejmujących róŜne zagadnienia, dochodzeń przyczyn zaistniałych zdarzeń, a takŜe
w sytuacjach wymagających zwiększonego nadzoru podczas występowania powaŜniejszego
zagroŜenia. Zdarza się ,Ŝe kontrola w zakładzie górniczym jest wykonywana niezaleŜnie od ustalonego
uprzednio planu. Jest to spowodowane rozpatrywaniem indywidualnych wniosków o wydanie decyzji
na podstawie ustawy Pgg, np. zezwolenie na oddanie do ruchu podstawowego obiektu w podziemnym
zakładzie górniczym, odstępstwa od przepisów.”
Odnosząc się do kwestii przeprowadzania przez nadzór górniczy dominującej części
badań kontrolnych w formie inspekcji, a niewielkiej jako kontroli problemowych Prezes
WUG – Pan Piotr Buchwald wyjaśnił, m.in. Ŝe:
„W związku z wejściem w Ŝycie ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej
(Dz.U. Nr 173, poz.1807 ze zm.), Kierownictwo WUG w listopadzie 2004 r. określiło zasady
sprawowania przez urzędy górnicze nadzoru i kontroli nad zakładami górniczymi. Ustalono, Ŝe
czynności kontrolne przeprowadzane będą w ramach:
1) kontroli ustawowo ograniczonych (art.83 ust.1 pkt.1 i 2) - kontrole problemowe,
2) kontroli uzasadnionych zagroŜeniem Ŝycia, zdrowia lub środowiska, w tym w zakresie
bezpieczeństwa technicznego (art.80 ust.2 pkt.4, art.82 ust.1 pkt.4, art.83 ust.2 pkt.4)
NiezaleŜnie od wymienionych kontroli w związku z ustawą Pgg, urzędy górnicze sprawują nadzór nad
ruchem zakładów górniczych poprzez przeprowadzanie inspekcji doraźnych i sprawdzających oraz
badań kontrolnych i powypadkowych.
Zasady sprawowania, przez organy nadzoru górniczego, nadzoru i kontroli nad ruchem zakładów
górniczych w świetle ustawy o s.d.g., w listopadzie 2004 r. były przedmiotem narady Kierownictwa
WUG z Prezesami duŜych przedsiębiorstw (KW S.A., KHW S.A., JSW S.A., ZGE „Sobieski-Jaworzno
III” Sp. z o.o., LW „Bogdanka” S.A., KWK „Budryk” S.A., KGHM „Polska Miedź” S.A., Kopalnie
Węgla Brunatnego, SRK S.A., PGNiG). Do zasad tych przedsiębiorcy nie zgłosili zastrzeŜeń.
Kryteria i zasady przeprowadzania kontroli problemowych oraz inspekcji przez okręgowe urzędy
górnicze, określone zostały w „Regulaminie organizacyjnym okręgowych urzędów górniczych oraz
Urzędu Górniczego do Badań Kontrolnych Urządzeń Energomechanicznych” (…).
Dobór tematyki kontroli problemowych zaproponowanych na dany rok w planach pracy urzędów
górniczych, wynika przede wszystkim z analizy zaistniałych zagroŜeń i niebezpieczeństw w ruchu
zakładów górniczych oraz uprzednio stwierdzanych nieprawidłowości w funkcjonowaniu ogniw
biorących udział w procesie wydobywania kopalin”
[Dowód: akta kontroli tom I, str. 136-137, 146-149]
Treść protokołu z ww. spotkania przedstawicieli WUG z przedstawicielami spółek z
dnia 9.11.2004 r. nie zawierała stanowiska (opinii) przedsiębiorców do omówionych przez
Radcę Prezesa Pana Bogusława Czapkę czynności kontrolnych wykonywanych przez organy
nadzoru górniczego, w związku z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej, w tym
rodzajów i warunków prowadzonych kontroli. W trakcie spotkania Wiceprezes WUG Pan Jan
Szczerbiński podkreślił, Ŝe celem WUG jest „zmniejszenie ilości przeprowadzanych kontroli z
jednoczesnym zapewnieniem przynajmniej dotychczasowego stanu bezpieczeństwa w
nadzorowanych zakładach górniczych.”
Nawiązując do ww. spotkania, Wiceprezes WUG Pan Jan Szczerbiński pismem z dnia
25.11.2004 r. przekazał przedsiębiorcom cytowany wyŜej protokół oraz następujące ustalenia
oparte na „przeprowadzonej analizie zadań organów nadzoru górniczego określonych w
20
ustawie Pgg oraz innych aktach normatywnych, w zbiegu z przepisami ustawy o swobodzie
działalności gospodarczej”:
1. „Tylko część zadań organów nadzoru górniczego wykonywanych w zakładach górniczych moŜna
zakwalifikować jako kontrole, które zgodnie z art. 83 ust. 1 i 2 ustawy o s.d.g. podlegają
ograniczeniom ilościowym. Do takich kontroli przewidzianych regulaminem organizacyjnym
urzędów górniczych zostały zaliczone:
1) kontrole problemowe,
2) kontrole wykonyw. na podst. art.38 i art.40 ustawy z 30.08.2002r. o systemie zgodności (…)
3) kontrole wyrobisk i innych miejsc pracy w zakładzie górniczym wykonywane w przypadkach
uzasadnionych zagroŜeniem Ŝycia, zdrowia lub środowiska.(…)
2. Znaczna część zadań organów nadzoru górniczego określonych w art. 109 ustawy Pgg
wykonywanych jest w formie inspekcji doraźnych i sprawdzających, związanych z postępowaniem
poprzedzającym wydanie decyzji albo innych aktów administracyjnych (postanowień, świadectw).
Te zadania stanowią element nadzoru nad ruchem zakładów górniczych i nie podlegają przepisom
ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.(…)
3. Przepisom ustawy o s.d.g. nie podlegają takŜe prowadzone przez organy badania związane z
ustaleniem stanu faktycznego i przyczyn zagroŜeń lub zaistniałego w zakładzie górniczym
wypadku, zgodnie z art. 114 ust.1 ustawy Pgg oraz czynności wykonywane w ramach nadzoru nad
akcją zapobiegawczą i ratowniczą (art. 114 ust.2), a takŜe badania kontrolne maszyn i urządzeń
wykonywane przez UGBKUE.”(…)
Przyjmując dane o łącznej liczbie roboczodniówek inspekcyjnych i kontrolnych
nadzoru górniczego w 2006 r., uzyskanych z 32 czynnych kopalń węgla kamiennego (11.456)
oraz, Ŝe przyjęty przez te organy maksymalny czas trwania kontroli problemowych w
zakładzie górniczym5 nie przekraczał 40 dni w ciągu roku – to udział roboczodniówek
dotyczących kontroli problemowych w łącznej roboczodniówek inspekcyjnych i kontrolnych
wynosił w 2006 r. nie więcej niŜ ok. 11 % (tj. 32x40/11.456).
Wypadkowość w KWK
PoniŜsze zestawienie przedstawia liczbę wypadków ogółem oraz wypadków śmiertelnych
w KWK w latach 1998-2006 na tle wielkości wydobycia węgla oraz wypadkowości w 1990 r.
Rok
Liczba
wypadków
ogółem w KWK
Liczba
wypadków
śmiertelnych w
KWK
1990
16 515
109
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
Suma lub średnia
z lat 1998-2006
Liczba
Liczba
Wydobycie
wypadków
wypadków
węgla w mln ton ogółem w KWK/1 śmiert. w KWK/1
mln ton węgla
mln ton węgla
147,4
112
0,74
6 570
4 318
2 986
2 452
2 354
2 420
2 242
2 117
2 320
33
20
28
25
33
28
10
15
44
115,9
110,4
102,5
102,6
102,1
100,5
99,5
97,1
94,4
57
39
29
24
23
24
23
22
25
0,28
0,18
0,27
0,24
0,32
0,28
0,10
0,15
0,47
27 779
236
925
30
0,26
5
W rozumieniu ustawy o s.d.g. zakład górniczy (kopalnia) nie jest toŜsamy z przedsiębiorcą.
21
W 1998 r. w WUG rozpoczął pracę Zespół, którego zadaniem było ujednolicenie
dotychczas podejmowanych działań w zakresie zarządzania bezpieczeństwem pracy w
zakładach górniczych. Zespół – w oparciu o przepisy i dyrektywy Unii Europejskiej w
zakresie minimalnych wymagań bhp dla górnictwa - opracował kryteria oceny systemu
zarządzania bezpieczeństwem pracy. PowyŜsze kryteria pozwoliły na przeprowadzenie
audytów w podziemnych zakładach górniczych, które wdraŜały systemy zarządzania
bezpieczeństwem i higieną pracy. Aktualnie 32 kopalnie węgla kamiennego i 3 zakłady
górnicze rud miedzi posiadają Certyfikat Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną
Pracy. W procesie certyfikacji systemów zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy w
podziemnych zakładach górniczych brali udział przedstawiciele WUG jako audytorzy
techniczni, posiadający odpowiednie uprawnienia.
Od 2002 r. w wyniku dostosowania przepisów ustawy Pgg do wymagań dyrektyw
Unii Europejskiej wprowadzono obowiązek sporządzania w zakładach górniczych dokumentu
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników zatrudnianych w ruchu zakładów górniczych
(tzw. „Dokumentu bezpieczeństwa”). Zawiera on szczegółowe zasady oceniania i
dokumentowania ryzyka zawodowego oraz stosowania niezbędnych środków
profilaktycznych zmniejszających to ryzyko.
Prace legislacyjne
Przy współudziale Prezesa WUG przygotowano dwie nowelizacje ustawy Pgg dokonane ustawami o zmianie ustawy Pgg z dnia 27 lipca 2001 r. oraz z dnia 22 kwietnia
2005 r. W związku z nowelizacją ustawy Pgg dokonaną ustawą z dnia 27 lipca 2001 r. WUG
opracował projekty wszystkich aktów wykonawczych dotyczących ruchu zakładu górniczego.
Ponadto w latach 2003 – 2006 w WUG przygotowano projekty nowelizacji rozporządzeń: w
sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego
zabezpieczenia przeciwpoŜarowego w podziemnych zakładach górniczych, odkrywkowych
zakładach górniczych wydobywających zarówno kopaliny podstawowe jak i pospolite oraz w
zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi, w sprawie
ratownictwa górniczego, w sprawie zagroŜeń naturalnych w zakładach górniczych, w sprawie
planów ruchu zakładów górniczych oraz w sprawie kwalifikacji wymaganych od osób
kierownictwa i dozoru ruchu zakładów górniczych, mierniczego górniczego i geologa
górniczego oraz wykazu stanowisk w ruchu zakładu górniczego, które wymagają
szczególnych kwalifikacji. W związku z wejściem Polski do Unii Europejskiej w 2004 r.
przygotowano projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie dopuszczania wyrobów do
stosowania w zakładach górniczych.
WUG przygotował ponadto projekt rozporządzenia Prezesa RM w sprawie nadania
pracownikom zatrudnionym na stanowiskach inspekcyjno–technicznych w OUG oraz
specjalistycznych urzędach górniczych uprawnień do nakładania grzywien w drodze mandatu
karnego. Rozporządzenie to zostało wydane w październiku 2002 r. W latach 2003 – 2006
pracownicy zatrudnieni na stanowiskach inspekcyjno – technicznych w urzędach górniczych
ukarali ok. 10 tys. osób na kwotę 1.500.000 zł.
Nadzór rynku
Na podstawie art. 38 ust. 2 ustawy o systemie oceny zgodności oraz art. 117a ustawy
Pgg Prezes WUG od 2003 r. stał się organem wyspecjalizowanym do kontroli spełniania
przez wyroby wprowadzone do obrotu wymagań zasadniczych, w zakresie wyrobów
przeznaczonych do stosowania w zakładach górniczych. Prezes WUG prowadzi kontrolę
spełniania przez wyroby wymagań zasadniczych z urzędu lub na wniosek Prezesa Urzędu
Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Kontrolę przeprowadza się u producentów, ich
upowaŜnionych przedstawicieli, importerów, sprzedawców i uŜytkowników wyrobów
22
podlegających wymaganiom nowego podejścia. Realizacja nowych kompetencji wymagała
zmiany struktury organizacyjnej Departamentu Energomechanicznego WUG.
4. Regulacje odnoszące się do zakresu działania oraz organizacji pracy Komisji
powołanych na podstawie art. 107 ust. 8 pkt 3 ustawy Pgg
Wg art. 107 ust.8 pkt 3) ustawy Pgg, Prezes WUG powołuje specjalne komisje do
kompleksowego opiniowania stanu rozpoznania i zwalczania zagroŜeń naturalnych i
technicznych w zakładach górniczych oraz zagroŜeń bezpieczeństwa powszechnego,
związanego z ruchem zakładu górniczego. W 2006 r. w oparciu o ww. podstawę prawną
funkcjonowało 10 tego rodzaju Komisji, powołanych przez Prezesa WUG zarządzeniami z
dnia 22.12.2005 r. o nr od 11 do 19 i 21 publikowanymi w Dzienniku Urzędowym WUG.
We wszystkich zarządzeniach Prezesa WUG wskazano, Ŝe powyŜsze Komisje są
organami opiniodawczo-doradczymi Prezesa WUG, a poza zarządzeniem dot. Komisji ds.
Obudów Wyrobisk Górniczych i Kierowania Stropem, Ŝe działają przy WyŜszym Urzędzie
Górniczym. Ponadto wskazano (poza zarządzeniem dot. Komisji Bezpieczeństwa Pracy w
Górnictwie), Ŝe na kaŜde posiedzenie Komisji naleŜy zaprosić stałego przedstawiciela WUG,
wyznaczonego przez Prezesa WUG, a Przewodniczący Komisji przedkłada Prezesowi WUG
roczne sprawozdanie z działalności Komisji w terminie do 31 stycznia następnego roku
(Komisja Bezpieczeństwa Pracy w Górnictwie – do 15 lutego).
Wszystkie zarządzenia o powołaniu Komisji (poza zarządzeniem dot. Komisji
Bezpieczeństwa Pracy w Górnictwie) zawierały m.in. zapisy iŜ: „z wnioskiem o wydanie
opinii moŜe wystąpić kaŜdy, czyjego interesu prawnego dotyczy działalność Komisji”, a 7 na
10 zarządzeń o powołaniu Komisji Ŝe: „sprawy wnoszone pod obrady Komisji przez
przedsiębiorców lub upowaŜnionych przez nich kierowników ruchu zakładów górniczych
wymagają uprzedniego rozpatrzenia przez działające w zakładach zespoły opiniodawcze”
(m.in. w sprawach zagroŜenia poŜarowego, wybuchem pyłu węglowego, przewietrzania i
klimatyzacji, w sprawach rozpoznania i zwalczania zagroŜenia tąpaniami i zawałami,
zagroŜenia metanowego, wyrzutami metanu i skał oraz wyrzutami gazów i skał).
Tryb pracy Komisji określały Regulaminy pracy Komisji uchwalone przez Komisje i
zatwierdzone przez Prezesa WUG. Zatwierdzone Regulaminy podlegały ogłoszeniu przez
Prezesa WUG w formie załączników do obwieszczeń publikowanych w Dzienniku
Urzędowym WUG.
Regulaminy dot. Komisji powołanych zarządzeniami Prezesa WUG z dnia 22.12.2005
r. zostały ogłoszone w załącznikach do obwieszczeń Prezesa WUG z dnia 20.06.2006 r.
Tabela poniŜej przedstawia zróŜnicowanie bądź odmienność rozstrzygnięć zawartych w ww.
zarządzeniach i odpowiadających im regulaminach - w odniesieniu do trzech wskazanych w
tabeli zagadnień (kolumny (1), (2) i (3)):
23
Nazwa Komisji
Komisja Bezpieczeństwa Pracy w
Górnictwie
Rozstrzygnięcia kto pokrywa wydatki
związane z działalnością Komisji
Rozstrzygnięcia kto ustala zasady i wysokości
wydatków związanych z działalnością Komisji
Rozstrzygnięcia kto ustala zasady pracy Komisji w
zakresie spraw nie uregulowanych zarządzeniem o jej
powołaniu bądź regulaminem pracy Komisji
(1)
(2)
(3)
WUG
Brak rozstrzygnięć
Przewodniczący Komisji (wg regulaminu)
WUG - obsł. adm.-biurowa i posiedzenia
oraz Wnioskodawca - koreferaty
(wg regulam.)
Prezes WUG - za udział w posiedzeniach (wg zarządz.)
Przewodniczący Komisji - za koreferaty (wg regulam.)
KOMAG
Dyrektor KOMAG (wg regulaminu)
WUG (wg zarządz.)
Komisja ds. Ochrony Powierzchni
Komisja ds. Obudów Wyrobisk
Górniczych i Kierowania Stropem
Komisja ds. Tąpań, Obudowy i
Kierowania Stropem w Zakładach
Górniczych Wydobywających Rudy
Miedzi
Dyrektor KOMAG (wg zarządzenia)
KGHM Cuprum
- do 15.10.2006 r.
(od 15.10.2006 r. – GIG)
Przewodniczący Komisji wspólnie z Prezesem KGHM
Cuprum (wg regulaminu)
Przewodniczący Komisji wspólnie z Prezesem KGHM
Cuprum (wg zarządzenia)
Przewodniczący Komisji wspólnie z Naczelnym
Dyrektorem GIG (wg zarządzenia)
Komisja ds. Tąpań w Zakładach
Górniczych Wydobywających
Węgiel Kamienny
GIG
Dyrektorem GIG (wg regulaminu)
Komisja ds. ZagroŜeń Atmosfery
Kopalnianej i Klimatyzacji w
Podziemnych Zakładach Górniczych
GIG
Komisja ds. ZagroŜeń Zdrowia
Czynnikami Środowiska Pracy w
Zakładach Górniczych
Dyrektorem GIG
(wg zarządzenia i wg regulaminu)
Komisja ds. Likwidacji Zakładów
Górniczych i Gospodarki Odpadami
GIG
Naczelny Dyrektor GIG (wg regulaminu)
Dyrektorem GIG
(wg zarządzenia i wg regulaminu)
Komisja ds. ZagroŜeń Wodnych
GIG
Komisja ds. ZagroŜenia Metanowego
oraz Wyrzutami Gazów i Skał w
Podziemnych Zakładach Górniczych
GIG
24
Wyjaśniając, dlaczego obsługę działalności 8 z 10 Komisji powołanych przez Prezesa
WUG na podstawie art. 107 ust.8 pkt3 ustawy Pgg, działających przy WUG, prowadzą bądź
prowadziły inne jednostki organizacyjne niŜ WyŜszy Urząd Górniczy, które zarazem
pokrywały wydatki związane z działalnością Komisji, tj. Centrum Mechanizacji Górnictwa
KOMAG w Gliwicach (1 Komisja), KGHM CUPRUM sp. z o.o. Centrum BadawczoRozwojowe we Wrocławiu (1 Komisja – do 15.10.2006 r.), Główny Instytut Górnictwa w
Katowicach (7 Komisji) – ww. tabela – kolumna (1), Prezes WUG – Pan Piotr Buchwald
stwierdził, m.in. Ŝe:
„Zasadnicze przyczyny powierzenia obsługi Komisji wspomnianym jednostkom to:
1) skoncentrowanie w tych jednostkach badań naukowych i empirycznych w dziedzinach, które są
przedmiotem prac Komisji;
2) istnienie w GIG i w KOMAG zaplecza technicznego, administracyjnego, lokalowego i
organizacyjnego do prowadzenia prac Komisji, ich dokumentowania oraz prezentowania;
3) brak w WyŜszym Urzędzie Górniczym moŜliwości kadrowo-etatowych do stałej systematycznej
obsługi prac tych Komisji. Praktycznie dla obsługi kaŜdej Komisji naleŜałoby utworzyć oddzielne
stanowisko pracy;
4) GIG i KOMAG (poprzednio takŜe CUPRUM) posiadają środki finansowe pozwalające na
zabezpieczenie kosztów prac Komisji. Środki finansowe w budŜecie WyŜszego Urzędu Górniczego
na obsługę Komisji są bardzo ograniczone.
Ponadto, Prezes WUG stwierdził, Ŝe: „Powołanie przy tych jednostkach Komisji, działających na
podstawie Art.107 ust.8 pkt 3 P.g.g., jest rezultatem tradycyjnej, wieloletniej ale dobrowolnej
współpracy organów nadzoru górniczego z tymi jednostkami”.
(…) Ustalono, Ŝe dwie Komisje: 1) Komisja do spraw Ochrony Powierzchni, 2) Komisja
Bezpieczeństwa Pracy w Górnictwie - działają przy WyŜszym Urzędzie Górniczym a wydatki związane
z obsługą administracyjno-biurową i posiedzeniami Komisji pokrywane są z budŜetu WyŜszego Urzędu
Górniczego. To ustalenie wynika z faktu, Ŝe te Komisje rozpatrują zasadnicze, strukturalno-polityczne
zagadnienia dot. funkcjonowania górnictwa. Nieuzasadnionym jest więc by inna niŜ WUG jednostka
organizacyjna prowadziła obsługę prac tych Komisji.”
W uzupełnieniu swoich wyjaśnień Prezes WUG dodał, Ŝe z załoŜenia problemami o ogólnym
charakterze, nie odnoszącymi się do indywidualnych stanów faktycznych, pojedynczych
zakładów górniczych, zajmuje się Komisja Bezpieczeństwa Pracy w Górnictwie.
O podobnym charakterze prac Komisji ds. Ochrony Powierzchni, w ocenie Prezesa WUG,
świadczy zapis § 4 ust. 2 pkt 1 Zarządzenia Nr 18 Prezesa WUG z 22.12.2005 r., wg którego
do zadań Komisji naleŜy: „inicjowanie i ocena głównych kierunków prac naukowobadawczych, projektowych i wdroŜeniowych w zakresie sposobów eksploatacji górniczej w
aspekcie ochrony środowiska i powierzchni na terenach górniczych.”
ZbieŜne przyczyny (z przywołanymi wyŜej) prowadzenia obsługi 8 z 10 Komisji przez inne
niŜ WUG jednostki organizacyjne wskazał były Prezes WUG – Pan Wojciech Bradecki.
[Dowód: akta kontroli tom I, str. 91, 97-98, 114, 119-120, 169, 175-176a]
Odpowiadając na pytanie: dlaczego w praktyce zadaniami wskazanymi przez
ustawodawcę w art.107 ust. 8 pkt 3 Pgg zajmuje się 1 z 10 Komisji, tj. Bezpieczeństwa Pracy
w Górnictwie (Komisja ds. Ochrony Powierzchni koncentruje się na opiniowaniu
indywidualnych wniosków przedsiębiorców górniczych dotyczących spraw pojedynczych
zakładów górniczych, np. w latach 2004-2005 dotyczyło to wszystkich 13 spraw jakimi
zajmowała się ta Komisja – podobne zjawisko dotyczy takŜe większości prac pozostałych
Komisji), Pan Piotr Buchwald Prezes WUG stwierdził:
„Wskazanie jako celu powoływania specjalnych komisji art.107 ust.8 pkt. 3 ustawy z dnia 4 lutego
1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. z 2005 r. Nr 228, poz.1947 z późn. .zm.), dalej jako
Pgg, kompleksowego opiniowania stanu rozpoznawania zwalczania zagroŜeń nie oznacza, Ŝe to
25
opiniowanie ma dotyczyć zagroŜeń wszystkich zakładów górniczych danego rodzaju np. górnictwa
podziemnego. Przymiotnik „kompleksowe” jest wskazówką ustawodawcy, Ŝe Prezes WUG powinien
oczekiwać od powołanej przez siebie Komisji, iŜ zagadnienie skierowane do rozwaŜenia zostanie
poddane wnikliwej, całościowej i wszechstronnej analizie. Przedmiotem oceny Komisji mogą być - co
jest praktyką stosowaną od wielu lat, - sprawy pojedyncze, występujące w poszczególnych zakładach
górniczych. Takie rozumienie zakresu działania większości Komisji wynika takŜe z brzmienia cyt.
przepisu „opiniowanie stanu zagroŜeń związanego z ruchem zakładu górniczego”.
Na pytanie jw. były Prezes WUG Wojciech Bradecki odpowiedział następująco:
„Posiedzenia Komisji Bezpieczeństwa Pracy w Górnictwie odbywają się 2 razy w roku – Komisja ta
ma charakter stały. Członkami są przedstawiciele całego górnictwa polskiego – węgiel brunatny,
miedź, PGNiG itd. oraz przedstawiciele największych central związkowych. Na posiedzeniach tej
Komisji przedstawiane są najwaŜniejsze aktualne problemy górnictwa. Wnioski z prac tej Komisji to
wytyczne głównych kierunków działań w zakresie podniesienia poziomu bezpieczeństwa polskiego
górnictwa (szkolenia, kwalifikacje, niedobory załóg, zmiana regulacji prawnych o charakterze
ogólnym i szczegółowym itd.). ‘Kompleksowe …’ – pełna, szeroka analiza problemu.
Komisje powoływane są w celu opiniowania stanu zagroŜeń związanych z ruchem zakładu górniczego
(danego zakładu górniczego – konkretnego zagroŜenia, konkretnej sytuacji czy okoliczności) – te
zagadnienia są przedmiotem posiedzeń pozostałych ‘branŜowych’ komisji.”
[Dowód: akta kontroli tom I, str. 114, 120, 169, 177]
Pan Piotr Buchwald Prezes WUG, wyjaśniając dlaczego w regulaminie pracy Komisji
ds. Ochrony Powierzchni (jako jedynej Komisji spośród powołanych na podstawie art.107
ust. 8 pkt 3 ustawy Pgg) przyjęto, Ŝe koszty wykonania koreferatów do złoŜonego wniosku
o wydanie opinii przez Komisję pokrywa wnioskodawca, co prowadzi do bezpośredniego
zawierania umowy i płacenia przez wnioskującego przedsiębiorcę członkowi Komisji
wynagrodzenia za sporządzenie koreferatu (w pozostałych Komisjach koreferentowi
wynagrodzenie płaci jednostka obsługująca daną Komisję), nie udzielił odpowiedzi na
powyŜsze pytanie, natomiast stwierdził, m.in. Ŝe: „Komisja usytuowana została przy WyŜszym
Urzędzie Górniczym, który jako jednostka budŜetowa, nie moŜe wypracowywać dochodu bez
ustawowego upowaŜnienia. Zatem Komisja nie pobiera opłat od wnioskodawców.”
[Dowód: akta kontroli tom I, str. 114, 123]
Prezes WUG – Pan Piotr Buchwald odpowiadając na pytanie: dlaczego w zarządzeniu
w sprawie powołania Komisji ds. ZagroŜeń Zdrowia Czynnikami Środowiska Pracy w
Zakładach Górniczych, bądź w regulaminie prac tej Komisji nie zawarto Ŝadnych
rozstrzygnięć w zakresie kto pokrywa wydatki związane z działalnością Komisji, wyjaśnił
iŜ jest to rezultatem niedopatrzenia przy ostatecznej redakcji zarządzenia Prezesa WUG i
regulaminu pracy, uchwalonego przez członków Komisji oraz dodał, Ŝe: „Zasady pokrywania
wydatków wszystkich Komisji których obsługę prac sprawuje Główny Instytut Górnictwa zostały
ustalone przez Naczelnego Dyrektora Głównego Instytutu Górnictwa. Ustalenia te obejmują równieŜ
Komisję do spraw ZagroŜeń Zdrowia Czynnikami Środowiska Pracy w Zakładach Górniczych.”
Prezes WUG – Pan Piotr Buchwald wyjaśniając przyczyny zróŜnicowanych
rozstrzygnięć w zakresie kto ustala zasady i wysokość wydatków związanych z
działalnością Komisji (ww. tabela – kolumna (2)), stwierdził Ŝe:
„Rozstrzygnięcia dotyczące ustalania zasad i wysokości wydatków związanych z działalnością Komisji
są zróŜnicowane i rzeczywiście będą wymagać pewnych korekt. To zróŜnicowanie redakcji zapisów nie
było zamierzone i prawdopodobnie wynika z przejęcia zapisów poprzednich aktów regulujących
działalność poszczególnych Komisji.
26
Niemniej jednak generalnie pewne odrębności są uzasadnione i wynikają z usytuowania
poszczególnych Komisji (związanego z prowadzeniem obsługi pracy) przy róŜnych jednostkach
organizacyjnych.
Na podstawie analizy treści zarządzeń powołujących poszczególne Komisje i regulaminów ich pracy
oraz przebiegu pracy Komisji nie ulega wątpliwości, zasady i wysokość wydatków Komisji ustala
jednostka organizacyjna obsługującą prace Komisji.”
Natomiast wyjaśniając przyczyny zróŜnicowanych (w obrębie grupy 10 powołanych Komisji)
bądź wzajemnie sprzecznych rozstrzygnięć (w odniesieniu do danej Komisji) w zakresie kto
ustala zasady prac Komisji w zakresie spraw nie uregulowanych zarządzeniem o jej
powołaniu bądź regulaminem prac Komisji (ww. tabela – kolumna (3)), stwierdził Ŝe:
„W dwóch przypadkach występują róŜnice zapisów w zarządzeniach powołujących Komisje oraz w
regulaminach prac Komisji w zakresie kto ustala zasady pracy Komisji odnośnie spraw nie
uregulowanych w zarządzeniu o jej powołaniu lub w regulaminie, tj. Komisji do spraw Obudów
Wyrobisk Górniczych i Kierowania Stropem oraz Komisji do spraw ZagroŜenia Metanowego oraz
Wyrzutami Gazów i Skał w Podziemnych Zakładach Górniczych.
RóŜnice te nie mają wpływu na prawidłowość pracy Komisji, bowiem nadrzędnymi przepisami w tym
zakresie są postanowienia zarządzeń powołujących daną Komisję.
Wspomniane rozbieŜności będą wymagały wprowadzenia formalnych korekt redakcji poszczególnych
zapisów w regulaminach pracy Komisji.”
Prezes WUG – Pan Piotr Buchwald nie odniósł się do odmiennych rozstrzygnięć,
wynikających z zarządzeń o powołaniu oraz wynikających z regulaminów prac Komisji ds.
Tąpań, Obudowy i Kierowania Stropem w Zakładach Górniczych Wydobywających Rudy
Miedzi oraz Komisji ds. ZagroŜeń Atmosfery Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych
Zakładach Górniczych.
Na analogiczne pytania jw. dotyczące przyczyn zróŜnicowanych bądź sprzecznych
rozstrzygnięć były Prezes WUG Pan Wojciech Bradecki nie udzielił odpowiedzi, wskazał
natomiast jaki powinien być stan prawidłowy: w ocenie byłego Prezesa WUG o sprawach, o
których mowa w kol. (2) i w kol. (3) ww. tabeli powinien decydować Przewodniczący
Komisji wspólnie z kierownikiem jednostki naukowo-badawczej obsługującej Komisję.
[Dowód: akta kontroli tom I, str. 91-92, 99, 169, 178]
Wyjaśniając, dlaczego zarządzenia o powołaniu ww. specjalnych Komisji jak równieŜ
regulaminy prac tych Komisji nie zawierają postanowień dotyczących, stosowanej w praktyce
zasady, Ŝe ostatecznie kosztami ich działalności jednostki obsługujące Komisje obciąŜają
podmioty występujące do Komisji z wnioskami o rozpatrzenie określonych spraw oraz
dlaczego rozstrzygnięcia w tym zakresie pozostawiono kierownikom jednostek obsługujących
Komisje i/lub Przewodniczącym tych Komisji, Prezes WUG Piotr Buchwald, stwierdził, Ŝe:
„Odstąpiono od ustalenia w aktach normatywnych powołujących Komisje zasady obciąŜania kosztami
działalności tych Komisji podmiotów składających wnioski o rozpatrzenie określonych spraw, bowiem
takie rozstrzygnięcie stanowiłoby naruszenie samodzielności, takŜe finansowej, jednostek
organizacyjnych przy których działają Komisje (GIG, KOMAG uprzednio CUPRUM). Prezes
WyŜszego Urzędu Górniczego nie posiada prawnego umocowania do sprawowania nadzoru i kontroli
nad jednostkami zaplecza badawczo-rozwojowego górnictwa. (…)”
Analogiczne przyczyny nie ujęcia zasad finansowania Komisji w ww. dokumentach wskazał
były Prezes WUG – Pan Wojciech Bradecki.
[Dowód: akta kontroli tom I, str. 91, 98, 169, 176a]
Odpowiadając na pytania: dlaczego zarządzenia o powołaniu Komisji przewidują
moŜliwość (faktycznie realizowaną) bezpośredniego kierowania przez przedsiębiorców
indywidualnych spraw do rozpatrywania przez Komisje (wziąwszy pod uwagę, iŜ Komisje są
27
organami opiniodawczo-doradczymi Prezesa WUG) oraz dlaczego sprawy te nie są
kierowane do właściwych organów nadzoru górniczego, tj. Prezesa WUG bądź dyrektorów
okręgowych /specjalistycznych urzędów górniczych, za których pośrednictwem byłyby (w
razie konieczności) kierowane na posiedzenia stosownych Komisji celem wydania opinii, Pan
Piotr Buchwald - Prezes WUG wymienił:
a) 5 przypadków, wynikających z rozporządzenia z 28.06.2002 r., w których wskazano
wymóg zaopiniowania przez Komisje określonych projektów bądź stosowania obudów (§
243a, § 328 ust.2, zał. nr 4 pkt 4.1.12., zał. nr 5 pkt 4.1.10., zał. nr 5 pkt 4.2.7.). Przywołane
przypadki dotyczyły następujących 4 Komisji:
− Komisji ds. ZagroŜenia Metanowego oraz Wyrzutami Gazów i Skał w Podziemnych
Zakładach Górniczych,
− Komisja ds. Tąpań w Zakładach Górniczych Wydobywających Węgiel Kamienny,
− Komisja ds. Tąpań, Obudowy i Kierowania Stropem w Zakładach Górniczych
Wydobywających Rudy Miedzi,
− Komisja ds. Obudów Wyrobisk Górniczych i Kierowania Stropem.
Natomiast w odniesieniu do lat 2005-2006 wymienił ponadto wnioski o opinie jakie zostały
skierowane do Komisji lub przedsiębiorcy przez Prezesa, Wiceprezesów lub Dyrektora
Departamentu Energomechanicznego WUG oraz decyzje dyrektorów OUG nakazujące
(zobowiązujące) przedsiębiorcom uzyskanie opinii Komisji:
b) 6 wniosków reprezentantów WUG, z czego 2 wnioski (z 2005 r.) dotyczące opinii
Komisja ds. Tąpań, Obudowy i Kierowania Stropem w Zakładach Górniczych
Wydobywających Rudy Miedzi (z czego jeden stanowił prośbę Wiceprezesa WUG
skierowaną do Prezesa KGHM Polska Miedź SA o przedłoŜenie tej Komisji do
zaopiniowania całościowej koncepcji prowadzenia eksploatacji w OG Głogów Głęboki) oraz
4 wnioski (z 2006 r.) skierowane do Komisji, w tym:
− 1 wniosek do Komisji ds. ZagroŜenia Metanowego oraz Wyrzutami Gazów i Skał w
Podziemnych Zakładach Górniczych,
− 1 wniosek do Komisji ds. ZagroŜeń Atmosfery Kopalnianej i Klimatyzacji w
− 2 wnioski do Komisji ds. Obudów Wyrobisk Górniczych i Kierowania Stropem.
c) 17 decyzji dyrektorów OUG z lat 2005-2006, nakazujących przedsiębiorcom uzyskanie
opinii Komisji, w tym (4 decyzje zobowiązywały do uzyskania opinii 2 Komisji):
− 5 decyzji dot. opinii Komisji ds. ZagroŜeń Atmosfery Kopalnianej i Klimatyzacji w
− 9 decyzji dot. opinii Komisji ds. Tąpań w Zakładach Górniczych Wydobywających
Węgiel Kamienny,
− 7 decyzji dot. opinii Komisji ds. Ochrony Powierzchni.
Prezes WUG odnosząc się do przepisów rozporządzenia z 28.06.2002 r., w których wskazano
wymóg zaopiniowania przez Komisje określonych projektów bądź stosowania obudów (§
243a, § 328 ust.2, zał. nr 4 pkt 4.1.12., zał. nr 5 pkt 4.1.10., zał. nr 5 pkt 4.2.7.), stwierdził, Ŝe
(pismo z 23.11.2006 r.): „z cytowanych przepisów wynikają wprost zobowiązania dla
przedsiębiorców i kierowników ruchu zakładów górniczych do bezpośredniego kierowania wniosków o
wydanie opinii do odpowiednich merytorycznie Komisji”, uzasadniając to stanowisko (pismo z
dnia 19.01.2007 r.) faktem, iŜ organy nadzoru górniczego nie wydają decyzji
zatwierdzających wspomniane projekty. Dodał takŜe, iŜ w ww. rozporządzeniu (cytat):
„uznano, Ŝe Komisje powołane na podstawie Art.107 ust.8 pkt. 3 są odpowiednim zespołami
fachowców - które mogą wydawać niezaleŜne opinie dla potrzeb ruchu zakładów górniczych.”
28
Prezes WUG – Pan Piotr Buchwald, wyjaśniając: czy wnioski rozpatrywane przez
Komisje oraz wydane do nich opinie tych Komisji ostatecznie podlegają stosownym
rozstrzygnięciom przez organy nadzoru górniczego w postaci decyzji bądź innych ? – a jeŜeli
nie to w jakim celu są one kierowane przez przedsiębiorców na posiedzenia Komisji,
stwierdził Ŝe: „zdecydowana większość wniosków kierowanych do Komisji dotyczy zagadnień, które
podlegają stosownym rozstrzygnięciom przez organy nadzoru górniczego” oraz wskazał
następujące przypadki, w których takie rozstrzygnięcia są wydawane:
− Zgodnie z § 100 rozporządzenia z 28.06.2002 r., oddanie do ruchu ściany prowadzonej w
warunkach specjalnych wymaga zezwolenia właściwego organu nadzoru górniczego.
Prezes WUG podkreślił, Ŝe: „Aktywizacja zagroŜeń naturalnych następuje wraz z głębokością
prowadzonej eksploatacji, która z roku na rok zwiększa się w polskim górnictwie Dla zapewnienia
bezpieczeństwa załóg górniczych i ruchu zakładów górniczych, niezbędnym jest wszechstronne
analizowanie moŜliwości prowadzenia eksploatacji w takich warunkach, co uzasadnia kierowanie
wniosków do odpowiednich Komisji. W praktyce działania organów nadzoru górniczego przyjęta
została zasada, Ŝe uruchomienie ścian w warunkach określonych w § 100 pkt 4÷8 w/w
rozporządzenia, poprzedzane jest uzyskaniem opinii właściwej Komisji, co z pewnością słuŜy
wypracowaniu bezpiecznych warunków prowadzenia eksploatacji, bądź jej wznowienia po
zaistniałych niebezpiecznych zdarzeniach.”
−
Zatwierdzanie przez organ nadzoru górniczego planów ruchu zakładów górniczych wymóg taki zawarto w art.64 ustawy Pgg, a zasady sporządzania planów ruchu określono
w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14.06.2002 r. w
sprawie planów ruchu zakładów górniczych (Dz.U. Nr 94, poz.840 ze zm.). Zgodnie z §
328 ust.2 rozporządzenia 28.06.2002 r. dla złoŜa (pokładu) lub jego części zaliczonych do
odpowiedniego stopnia zagroŜenia tąpaniami opracowuje się kompleksowy projekt
eksploatacji, który opiniuje Komisja. Kompleksowy projekt eksploatacji określa, m.in.
zakres i kolejność wybierania złoŜa (pokładu) na okres od 3 do 6 lat oraz kierunki
wybierania na okres następnych 3 do 5 lat. Prezes WUG stwierdził, Ŝe: „Organ nadzoru
górniczego zatwierdzając plan ruchu zakładu górniczego na okres 3 lat, musi więc brać pod
uwagę ustalenia kompleksowego projektu eksploatacji, opiniowanego przez specjalną Komisję,
gdyŜ w przypadku odstąpienia od tych ustaleń moŜna byłoby doprowadzić do chaotycznej i
nieskoordynowanej eksploatacji, skutkującej wzrostem zagroŜenia tąpaniami a tym samym
obniŜeniem bezpieczeństwa pracy i bezpieczeństwa powszechnego.”
Prezes WUG – Pan Piotr Buchwald w swojej odpowiedzi nie odniósł się do zagadnienia
kierowania przez przedsiębiorców do Komisji wniosków oraz wydania przez Komisje opinii,
w sprawach, które ostatecznie nie podlegają stosownym rozstrzygnięciom organów nadzoru
górniczego (np. opinii Komisji ds. ZagroŜeń Zdrowia Czynnikami Środowiska Pracy w ZG).
Jak juŜ wcześniej wspomniano na przedłoŜone kontrolerom 17 decyzji dyrektorów
OUG z lat 2005-2006, nakazujących przedsiębiorcom uzyskanie łącznie 21 opinii 3 Komisji
(ds. ZagroŜeń Atmosfery Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych Zakładach Górniczych,
ds. Tąpań w Zakładach Górniczych Wydobywających Węgiel Kamienny oraz ds. Ochrony
Powierzchni) ostatecznie wydano 17 opinii Komisji bądź ich Prezydiów. Spośród wydanych
opinii 14 zostało wykorzystanych w 11 decyzjach administracyjnych dyrektorów OUG.
Wg informacji uzyskanych z 32 kopalń węgla kamiennego w latach 2005-2006
przedsiębiorcy uzyskali łącznie 98 opinii Komisji powołanych na podstawie art. 107 ust.8. pkt
3 Pgg. Wg danych pochodzących z KWK, jedynie niektóre z tych opinii zostały wykorzystane
przez organy nadzoru górniczego do wydania łącznie 24 decyzji administracyjnych.
29
Wyjaśniając, na jakiej podstawie przedsiębiorcy występujący z wnioskami o wydanie
przez Komisje opinii, które to opinie są wymagane przepisami rozporządzenia z 28.06.2002
r., pokrywają koszty wydania tych opinii, Pan Piotr Buchwald – Prezes WUG stwierdził:
„Koszty wydobywania kopaliny, zgodnie z decyzją koncesyjną ponosi przedsiębiorca. Sam fakt
zobowiązania przedsiębiorcy w przepisach dot. ruchu zakładów górniczych do podejmowania
określonych działań, nie tylko w zakresie ubiegania się o opinię Komisji - stanowi podstawę do
ponoszenia kosztów wynikających z tych zobowiązań.”
W ww. 17 decyzjach dyrektorów OUG, nakazujących przedsiębiorcom uzyskanie
opinii odpowiednich Komisji, jako podstawę tego zobowiązania w 15 przypadkach wskazano
art. 115 ust. 2 ustawy Pgg, a w 2 przypadkach art. 113 ust. 1 pkt 1 i/lub pkt 2.
W niektórych decyzjach administracyjnych (np. z 22.03.2006 r. i z 6.04.2006 r.
Dyrektora OUG w Rybniku) uŜywano sformułowań, Ŝe przedsiębiorca ma dokonać
sprawdzenia prawidłowości stosowanych rozwiązań technicznych „na swój koszt”. Pan Piotr
Buchwald odnosząc się do tych zapisów wyjaśnił, iŜ mają one „charakter informacyjny”
oraz, Ŝe podanie w treści decyzji tej informacji nie powoduje jej niewaŜności.
Prezes WUG stwierdził takŜe iŜ: „JeŜeli obowiązek sprawdzenia zostanie nałoŜony na
przedsiębiorcę, to zasadą jest (…), Ŝe koszty związane z wykonaniem czynności sprawdzających ponosi
przedsiębiorca. Jedynie w sytuacji gdyby okazało się, Ŝe Ŝądanie w tym zakresie było nieuzasadnione,
przedsiębiorcy przysługuje roszczenie o zwrot poniesionych kosztów. (…) Obowiązek wykazania, Ŝe
Ŝądanie organu było bezzasadne spoczywa na przedsiębiorcy.”
W pouczeniach znajdujących się w decyzjach administracyjnych organów nadzoru
górniczego, wydanych na podstawie art. 115 ust. 2 ustawy Pgg, nie zawierano informacji, iŜ
stronie odwołującej się przysługuje, na podstawie art. 115 ust. 3, roszczenie o zwrot
poniesionych kosztów. Pan Piotr Buchwald stwierdził, Ŝe informacja taka nie została uznana
przez ustawodawcę za składnik decyzji administracyjnej wydanej na podstawie art. 115 ust 2
ustawy Pgg.
W latach 2002-2006 przedsiębiorcy zobowiązani przez organy nadzoru górniczego, na
podstawie art. 115 ust. 2 ustawy Pgg, do sprawdzenia prawidłowości stosowanych rozwiązań,
o których mowa w ust. 1, nie kwestionowali zasadność tych Ŝądań i nie zwracali się z
roszczeniem o zwrot poniesionych kosztów, związanych z wykonaniem czynności
sprawdzających (na podstawie art. 115 ust. 3). Były Prezes WUG Pan Wojciech Bradecki
zapytany czy w sytuacjach opisanych wyŜej przedsiębiorcy kiedykolwiek zwracali o zwrot
poniesionych kosztów stwierdził, Ŝe nie przypomina sobie takiego przypadku.
[Dowód: akta kontroli tom I, str. 115-116, 125-126, 138, 155, 163, 167, 183]
Decyzją nr 59/D/06 z dnia 31.07.2006 r. Dyrektor OUG w Gliwicach, m.in. nakazał
przedsiębiorcy (w powołaniu na art. 115 ust. 2 Pgg) cytat: „Dla potrzeb ‘komisji …’
spowodować wykonanie pracy naukowo-badawczej nt. moŜliwości i zakresu dalszej,
bezpiecznej eksploatacji pokładu 502 ścianą 222.” Pan Piotr Buchwald wyjaśniając jaki był
cel ww. Ŝądania, w miejsce ewentualnego zobowiązania do sprawdzenia prawidłowości
stosowanych bądź przewidzianych do stosowania rozwiązań technicznych, stwierdził Ŝe:
„Zgodnie z wyjaśnieniem Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego w Gliwicach decyzja z dnia 31
lipca 2006 r. Nr 59/D/06 nakazująca spowodowanie wykonania pracy naukowo-badawczej na temat
moŜliwości i ewentualnego zakresu bezpiecznej eksploatacji pokładu 502, ścianą 222 w Kopalni
„Pokój” - była wywołana potrzebą uzyskania moŜliwie pełnej oceny - dot. gwarancji bezpiecznej dalszej eksploatacji w/w pokładu prowadzonej w bardzo trudnych warunkach górniczo-geologicznych.
W dniu 27 lipca 2006 r. w tym rejonie nastąpiło tąpnięcie i wypadek zbiorowy. W rezultacie tego
zdarzenia Komisja ustalająca przyczyny zdarzenia, uznała prowadzenie dalszej eksploatacji za
nieuzasadnione ze względów bezpieczeństwa. Wspomniana decyzja Dyrektora OUG wydana została
30
przed w/w ustaleniem przyczyn tąpnięcia i wypadku. W związku z jednoznacznym rozstrzygnięciem
zaniechania dalszej eksploatacji, nie zachodziła potrzeba opracowania naukowo-badawczego, a tym
samym decyzja Dyrektora OUG stała się bezprzedmiotowa.”
W 6 spośród 15 decyzji dyrektorów OUG okazanych kontrolerom, wydanych na
podstawie art. 115 ust. 2 ustawy Pgg i zobowiązujących przedsiębiorców do uzyskania
opinii odpowiednich Komisji, w pouczeniu poinformowano, Ŝe wniesienie odwołania nie
wstrzymuje wykonania decyzji, podczas gdy taka sytuacja zachodzi w przypadku wskazanym
w art. 113 ust 2 ustawy Pgg, tj. wtedy gdy decyzja wydana jest na podstawie art. 113 ust. 1
pkt 1-3 (Decyzje: z 5.03.2005 r. Dyrektora OUG w Gliwicach nr 18/D/05; z 17.06.2005 r.
Dyrektora OUG w Gliwicach nr 47/D/05; z 15.05.2006 r. Dyrektora OUG w Gliwicach nr
42A/DS/06; z 28.02.2005 r. Z-cy Dyr. OUG w Gliwicach z up. Dyr. OUG nr 13A/DS/05; z
28.01.2005 r. Dyr. OUG w Gliwicach nr 8/D/05; z 31.07.2006 r. Dyr. OUG w Gliwicach nr
59/D/06). Pan Piotr Buchwald odnosząc się do ww. decyzji administracyjnych stwierdził
m.in. Ŝe: „Pouczenia zawarte we wspomnianych decyzjach są nieprawidłowe, nawiązują bowiem do
art. 113 ust. 2 P.g.g., który odnosi się wyłącznie do decyzji wydanych na podstawie art. 113 ust. 1
pkt 1, 2 lub 3 P.g.g. Pouczenia te nie skutkują jednak niewaŜnością decyzji, o której mowa w art. 156 §
1 Kpa (…). W bieŜącej kontroli okręgowych urzędów górniczych zostanie zwrócona uwaga na
wymienione formalne błędy.” Podobne stanowisko do pouczeń ujętych w ww. decyzjach wyraził
były Prezes WUG – Pan Wojciech Bradecki.
Natomiast spośród ww. 15 decyzji okazanych kontrolerom, w 1 decyzji Dyrektora
OUG w Gliwicach z dnia 26.11.2005 r. nr 92/D/05, wydanej na podstawie art. 115 ust. 2
ustawy Pgg, zobowiązującej KW SA KWK „Pokój”, do uzyskania stanowiska Komisji ds.
Tąpań oraz odrębnej zgody Dyrektora OUG przed podjęciem robót eksploatacyjnych w
ścianie 182 w pokładzie 418, nie zawarto pouczenia, czy i w jakim trybie słuŜy od niej
odwołanie.
[Dowód: akta kontroli tom I, str. 163, 166, 183, 282]
Odpowiadając na pytanie: dlaczego wydawanie przez organy nadzoru zezwoleń na
oddanie do ruchu ścian, prowadzonych w warunkach specjalnych, dokonywane jest w formie
decyzji administracyjnych, gdzie wskazaną podstawą prawną jest art. 109 ust. 2 pkt 1
ustawy Pgg, skoro przepis ten odnosi się do oddawania do ruchu w zakładzie górniczym
obiektów, maszyn i urządzeń, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 78 ust. 1
– a wskazane przepisy (rozporządzenie z dnia 28.06.2002 r.) nie zaliczają ścian do Ŝadnej z
wymienionych kategorii (obiekty, maszyny, urządzenia) ? Przykłady: Decyzja z 4.08.2006 r.
Dyrektora OUG w Gliwicach nr GLI/40/0025/06/So/Aug.05641; Decyzja z 2.02.2006 r.
Dyrektora OUG w Gliwicach nr GLI/0234/0034/06/00847/Ra/Wlk; Decyzja z 13.12.2005 r.
Dyrektora OUG w Gliwicach nr 017-0234-13-05-09879/Sm/Ra/Wlk; Decyzja z 8.03.2005 r.
Dyrektora OUG w Gliwicach nr 016-0234-8-05-01834/Ra/Kłg (w tej ostatniej brak wskazania
podstawy wynikającej z ustawy Pgg),
Prezes WUG Pan Piotr Buchwald stwierdził Ŝe:
„Przepis § 100 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28.06.2002 r. (…) przewiduje wymóg
zezwolenia właściwego organu nadzoru górniczego na oddanie do ruchu ściany prowadzonej w
warunkach specjalnych. (…). Pomimo umieszczenia powołanego § 100 w Dziale III — Roboty
górnicze w rozdziale 5 — Systemy wybierania, naleŜy przyjąć, Ŝe ściany prowadzone w warunkach
specjalnych są obiektami zakładu górniczego, o których mowa w art. 78 ust. 1 Pgg (stanowiącym
delegację do wydania rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw gospodarki) oraz art. 109
ust. 2 pkt 1 Pgg, a ich oddanie do ruchu wymaga zezwolenia właściwego organu nadzoru górniczego.
Podstawą prawną decyzji zezwalającej na oddanie do ruchu takiej ściany są łącznie art. 109 ust. 2 pkt
1 Pgg oraz właściwy punkt w § 100 powołanego rozporządzenia (…). W celu zapewnienia
31
jednoznacznego traktowania wspomnianych ścian za obiekty zakładu górniczego podlegające
regulacji art. 109 ust. 2 pkt 1 Pgg, celowym byłoby jednak odpowiednie znowelizowanie powołanego
aktu wykonawczego.
JeŜeli w podstawie prawnej omawianych decyzji nie powoła się art. 109 ust. 2 pkt 1 P.g.g, decyzja
taka nie moŜe zostać uznana za istotnie wadliwą, skutkującą jej niewaŜnością.”
Natomiast w ocenie byłego Prezesa WUG – Pana Wojciecha Bradeckiego powyŜsza sytuacja
jest skutkiem przyjęcia stanu prawnego wynikającego z aktu wykonawczego bez
szczegółowej analizy ustawy.
[Dowód: akta kontroli tom I, str. 164, 167, 183]
W odniesieniu do 8 spośród 10 Komisji, przewidziano moŜliwość zwoływania, tzw.
Prezydium Komisji, w celu rozpatrzenie konkretnego zagadnienia. MoŜliwość ta dotycząca
Komisji ds. Ochrony Powierzchni została wskazana w zarządzeniu o jej powołaniu – w
odniesieniu do pozostałych 7 Komisji, wzmianki o ewentualnym działaniu Prezydiów zostały
zawarte w regulaminach prac tych Komisji.
Porównanie uregulowań dotyczących Prezydiów Komisji wskazanych w regulaminach
prac poszczególnych Komisji
L.p.
Nazwa Komisji
Skład Prezydium
Zadania
(kto podejmuje uchwałę)
Komisja ds. Ochrony
Powierzchni
Przewodniczący Komisji,
Zastępcy Przewodniczącego i
Sekretarze
Opiniowanie wniosków KRZG
(uchwałę podejmuje Prezydium)
2.
Górniczych i Kierowania
Stropem
Komisja w niepełnym składzie
Określanie stanowiska lub
wyraŜenie opinii
(uchwałę podejmuje Komisja)
3.
Kierowania Stropem w
Wydobywających Rudy Miedzi
wyraŜenie opinii dla KRZG
4.
Komisja ds. Tąpań w
Wydobywających Węgiel
Kamienny
Komisja w niepełnym składzie –
minimum 5 członków, w tym:
Przewodniczący i co najmniej 2
przedstawicieli ośr. nauk-bad.
Opiniowanie
5.
Komisja ds. ZagroŜeń
Atmosfery Kopalnianej i
Klimatyzacji w Podziemnych
Opiniowanie
6.
Komisja ds. Likwidacji
Zakładów Górniczych i
Gospodarki Odpadami
wyraŜenie opinii
7.
Wodnych
wyraŜenie opinii
8.
Komisja ds. ZagroŜenia
Metanowego oraz Wyrzutami
Gazów i Skał w Podziemnych
Opiniowanie
1.
W praktyce nie wszystkie Komisje, które w swoich regulaminach prac przewidywały
moŜliwość zwoływania Prezydiów, stosowały to rozwiązanie (szczegóły w rozdziale 5
niniejszego protokołu).
Wg wyjaśnień Prezesa WUG – Pana Piotra Buchwalda:
32
„W przepisach określających zasady funkcjonowania Komisji (zarządzenia i decyzje Prezesa WUG)
została zagwarantowana kontrola merytoryczna działalności Komisji poprzez:
1) zatwierdzanie przez Prezesa WUG regulaminów pracy Komisji,
2) przedkładanie Prezesowi WUG rocznych sprawozdań z działalności Komisji,
3) udział w posiedzeniach Komisji stałego przedstawiciela WyŜszego Urzędu Górniczego,
wyznaczonego przez Prezesa WyŜszego Urzędu Górniczego.”
Realizacja kontroli działalności Komisji w zakresie zatwierdzania regulaminów prac Komisji
została przedstawiona wyŜej (w rozdz. 4 protokołu), w zakresie przyjmowania rocznych
sprawozdań z działalności Komisji została m.in. przedstawiona w rozdziale 5 protokołu,
natomiast w zakresie udziału stałych przedstawicieli WUG w posiedzeniach Komisji
ustalono, Ŝe przedstawicielom tym nie określono pisemnego zakresu obowiązków (zadań),
związanych z ich oddelegowaniem do brania udziału w posiedzeniach Komisji.
Pan Piotr Buchwald - Prezes WUG wyjaśnił m.in. Ŝe: „Udział tych pracowników w
posiedzeniach Komisji wiąŜe się wyłącznie z zakresem merytorycznym spraw rozpatrywanych przez
Komisje. Wykonują oni zadania słuŜbowe jako specjaliści poszczególnych dziedzin, zatrudnieni w
departamentach WUG.”
Pan Wojciech Bradecki – były Prezes WUG nie udzielił odpowiedzi na postawione mu
pytanie: w jaki sposób (w praktyce) stali przedstawiciele WUG byli instruowani co do
swojego zakresu zadań w ramach prac Komisji (w związku z brakiem pisemnego zakresu
swoich obowiązków, związanych z działalnością Komisji), natomiast stwierdził, Ŝe: „Celem
ich obecności na posiedzeniach Komisji było bieŜące śledzenie tematów, postępów prac itd., a przede
wszystkim spoczywała na nich odpowiedzialność za zgodne z prawem (przepisami górniczymi)
formułowanie wniosków Komisji. Byli swojego rodzaju ‘pomostem’ między Komisją a organami
górniczymi. Ich rola polegała na merytorycznej ocenie prac Komisji, ingerencji w sferę prawną i w
tym zakresie korygowanie wniosków (…). Jako obserwatorzy przygotowywali niezbędny materiał do
przygotowania zmian legislacyjnych.”
[Dowód: akta kontroli tom I, str. 115, 123, 134-135, 170, 180]
Zgodnie z załoŜeniami prac Komisji w 2006 r. przedstawionymi przez Prezesa WUG
na spotkaniu kierownictwa WUG z przewodniczącymi tych Komisji z dnia 19.12.2005 r.
„(…) Nadal obowiązywać będą ustalenia (tam gdzie to moŜliwe) dotyczące okresu kadencji
…oraz struktura osobowa (40% - przemysł, 40% - nauka, 20% - wg ustaleń Prezesa WUG).”
[Dowód: akta kontroli tom II, str. 1-5]
Liczba członków Komisji oraz struktura osobowa powołanych decyzjami Prezesa
WUG z dnia 22.12.2005 r. przedstawiała się następująco:
Lp.
Nazwa komisji
Liczba
członków
ogółem
1
Komisja Bezpieczeństwa Pracy
w Górnictwie
33
2
Komisja ds. Obudów Wyrobisk Górniczych i
Kierowania Stropem
16
3
Komisja ds. Tąpań, Obudowy
i Kierowania Stropem w Zakładach
Górniczych Wydobywających Rudy Miedzi
15
14
4
z tego przedstawicieli:
przemysłu
nauki
inne
10
30 %
3
19 %
10
30 %
3
81 %
13
40 %
0
0%
3
12
0
20 %
80 %
0%
7
50 %
7
50 %
0
0%
33
Lp.
Liczba
członków
ogółem
Nazwa komisji
5
18
6
15
7
Komisja ds. Tąpań w Zakładach Górniczych
Wydobywających Węgiel Kamienny
21
8
9
10
Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych
Komisja ds. ZagroŜenia Metanowego oraz
Wyrzutami Gazów i Skał
w Podziemnych Zakładach Górniczych
Komisja ds. ZagroŜeń Zdrowia Czynnikami
Środowiska Pracy w Zakładach Górniczych
11 RAZEM Komisje
16
11
12
171
z tego przedstawicieli:
przemysłu
nauki
inne
0
0%
4
27 %
18
100 %
10
66 %
0
0%
1
7%
5
11
5
24 %
52 %
24 %
2
11
3
12 %
69 %
19 %
3
7
1
27 %
64 %
9%
8
4
0
67 %
33 %
0%
45
103
23
26 %
60 %
14 %
[Dowód: akta kontroli tom I, str. 114, 117, tom II, str. 35-39]
Pan Piotr Buchwald – Prezes WUG, wyjaśniając dlaczego rzeczywista struktura
składów osobowych Komisji nie odpowiadała ustaleniom z dnia 19.12.2005 r. (parytet
40/40/20% został ustalony juŜ na spotkaniu z Przewodniczącymi Komisji w dniu 11.04.2005
r.), stwierdził m.in. Ŝe: „Parytet składu osobowego poszczególnych Komisji nie wynika z Ŝadnych
uregulowań prawnych dotyczących ich działalności i jest tylko załoŜeniem o znaczeniu posiłkowym
przy doborze składów osobowych Komisji, a nie sztywnym kryterium. RóŜnorodny zakres prac
poszczególnych Komisji stanowił istotny powód odstępowania od tych załoŜeń, co kaŜdorazowo było
przedmiotem konsultacji z Przewodniczącymi Komisji.”
Natomiast Pan Wojciech Bradecki - były Prezes WUG stwierdził, Ŝe Przewodniczący
Komisji nie dostosowali się do wytycznych dotyczących struktury i nie uzgadniali tego z
Prezesem WUG oraz, Ŝe stan ten nie został zweryfikowany w WyŜszym Urzędzie Górniczym.
[Dowód: akta kontroli tom I, str. 114, 122-123, 181]
Prof. Zdzisław Kłeczek wyjaśniając dlaczego rzeczywista struktura składu osobowego
kierowanej przez niego Komisji ds. Tąpań, Obudowy i Kierowania Stropem w ZG
Wydobywających Rudy Miedzi nie odpowiadała ww. ustaleniom stwierdził, Ŝe: “O takiej
strukturze Komisji zadecydowały względy merytoryczne, a takŜe fakt, Ŝe członkowie Komisji
pochodzący z przemysłu miedziowego i tak w praktyce nie powinni wydawać opinii w sprawach, które
bezpośrednio ich dotyczą, stąd udział tych osób został ograniczony.(…)”
[Dowód: akta kontroli tom II, str. 155]
34
5. Zasady finansowania prac Komisji oraz wysokość kosztów i przychodów
związanych z działalnością Komisji
Przyjęte zasady finansowania prac Komisji
W praktyce, zasady finansowania prac Komisji, w tym zasady naliczania kosztów oraz
obciąŜania nimi podmiotów, zwracających się do Komisji o wydanie opinii, ustalali w formie
pisemnej:
(a) Przewodniczący Komisji wspólnie z Kierownikami jednostek naukowo-badawczych
obsługujących Komisje (indywidualne zasady dla wymienionych niŜej Komisji):
−
−
Komisja ds. Tąpań, Obudowy i Kierowania Stropem w ZG Wydobywających Rudy Miedzi,
Komisja ds. Tąpań w ZG Wydobywających Węgiel Kamienny,
(b) Kierownicy jednostek naukowo-badawczych obsługujących Komisje (wspólne zasady dla
Komisji obsługiwanych przez GIG oraz osobne dla KOMAG):
−
−
−
−
−
−
−
−
Komisja ds. ZagroŜeń Atmosfery Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych ZG,
Komisja ds. ZagroŜenia Metanowego oraz Wyrzutami Gazów i Skał w Podziemnych ZG,
Komisja ds. ZagroŜeń Zdrowia Czynnikami Środowiska Pracy w ZG,
Komisja ds. Likwidacji ZG i Gospodarki Odpadami,
Komisja ds. ZagroŜeń Wodnych,
Komisja ds. Tąpań, Obudowy i Kierowania Stropem w ZG Wydobywających Rudy Miedzi,
Komisja ds. Tąpań w ZG Wydobywających Węgiel Kamienny,
Komisji ds. Obudów Wyrobisk Górniczych i Kierowania Stropem.
Ad (a) Zasady określone w punkcie (a) przez Przewodniczącego Komisji ds. Tąpań,
Obudowy i Kierowania Stropem w ZG Wydobywających Rudy Miedzi wraz z Prezesem
Zarządu CUPRUM precyzowały jedynie koszty dotyczące wynagrodzeń dla członków
Komisji za udział w posiedzeniach oraz określały (w podanych granicach) zryczałtowany
koszt wykonania koreferatu. Kosztami: obsługi administracyjno-technicznej, wynagrodzeń za
udział w posiedzeniach Komisji, opracowań i recenzji oraz kosztami podróŜy słuŜbowych
członków Komisji obciąŜano jednostki „występujące do Komisji z wnioskiem o rozpatrzenie
określonej sprawy” (§ 1 pkt. 1 i 2). Wszystkie wydatki związane z obsługą merytoryczną i
administracyjno-techniczną Komisji zatwierdzał jej Przewodniczący. Wg § 5 zasad, kosztami
innych prac naleŜących do zakresu działania Komisji, innych niŜ recenzje i udział w
posiedzeniach, obciąŜano zainteresowane jednostki w „wysokości określonej przez
Przewodniczącego Komisji.” Prezes Zarządu CUPRUM wyjaśniając przyjęte w praktyce
rozwiązania w zakresie naliczania kosztów nie sprecyzowanych w pisemnych zasadach,
stwierdził Ŝe:
„W cięŜar kosztów zaliczane były wydatki zakwalifikowane przez Przewodniczącego Komisji oraz
Sekretarza Komisji. (…) Koszty podróŜy rozliczane były zgodnie z zasadami obowiązującymi w
polskim prawie. (…) Regułą było, Ŝe ‘Zasady pokrywania wydatków …’ interpretował Przewodniczący
Komisji. Natomiast Sekretarz Komisji akceptował merytorycznie wydatki (opisywał faktury) przy
uprzedniej ustnej zgodzie Przewodniczącego Komisji.”
Zasady określone w punkcie (a) przez Przewodniczącego Komisji ds. Tąpań,
Obudowy i Kierowania Stropem w ZG Wydobywających Rudy Miedzi wraz z Naczelnym
Dyrektorem GIG (z dnia 17.10.2006 r.) były toŜsame z zasadami obowiązującymi w
CUPRUM, jedynie termin przelewu środków finansowych (refundacja kosztów przejazdu,
wynagrodzeń za udział w posiedzeniu i recenzje) na konta osobiste członków Komisji został
wydłuŜony z 10 do 30 dni od daty odbytego posiedzenia.
35
Zasady określone w punkcie (a) przez Przewodniczącego Komisji ds. Tąpań w ZG
Wydobywających Węgiel Kamienny oraz zatwierdzone przez Naczelnego Dyrektora GIG
precyzowały:
− Zryczałtowaną wysokość opłat (netto) za zaopiniowanie „Projektu Kompleksowego …”:
6.600 zł – w 2006 r. oraz 8.000 zł – w latach 2003-2004 i 7.500 zł w 2002 r.;
− Zryczałtowaną wysokość opłat (netto)za zaopiniowanie „Aneksu …”, „Wniosku …”, itp.:
6.600 zł – w 2006 r. oraz 7.500 zł – w latach 2003-2004 i 7.100 zł w 2002 r.;
− Zryczałtowaną wysokość opłat (netto) za zaopiniowanie wniosku przez Prezydium
Komisji: 6.500 zł – w 2006 r. oraz 7.500 zł – w latach 2003-2004 i 7.100 zł w 2002 r.;
− Honorarium za recenzję „Projektu Kompleksowego …”: 100 % przeciętnego wynagrodz.
w sektorze przedsiębiorstw za III kw. 2005 r., tj. 2480 zł (brutto) – w 2006 r.
− Honorarium za recenzję „Aneksu …”: 70 % przeciętnego wynagrodzenia w sektorze
przedsiębiorstw za III kw. 2005 r., tj. 1740 zł (brutto) – w 2006 r.
− Wynagrodzenie za udział w posiedzeniu (szczegóły w tabeli poniŜej).
Wg zasad, w przypadku rozpatrywania przez Komisję na posiedzeniu plenarnym tylko
pojedynczego wniosku – koszty posiedzenia w całości ponosi kopalnia. Dopuszczono
moŜliwość zastosowania ulg w wysokości opłat za rozpatrzenie i zaopiniowanie wniosków
dotyczących: „Instrukcji …”, „Metod …”, „Zasad …” itp. opracowanych dla potrzeb
górnictwa węgla kamiennego, a szczególnie w przypadkach poleceń: Prezesa WUG i Komisji
ds. Tąpań.” Decyzje ww. sprawach podejmuje Prezydium Komisji na wniosek
Przewodniczącego. Wg § 5 zasad, „Koszty związane z realizacją przez członków Komisji lub
zespoły powoływane przez Przewodniczącego innych prac naleŜących do zakresu działalności
Komisji, nie wymienionych w § 2, ust. 5 – pokrywają zainteresowane jednostki na podstawie
odrębnych umów cywilno prawnych.”
Prof. Józef Dubiński Naczelny Dyrektor GIG stwierdził, Ŝe przypadki, w których
wnioskodawcy (przedsiębiorcy) pokrywają bezpośrednio (a nie za pośrednictwem GIG )
indywidualne koszty członków Komisji związane z ich działalnością na rzecz Komisji nie są
mu znane.
Wg § 6 zasad, „Na wniosek Przewodniczącego z funduszu Komisji mogą być
pokrywane wydatki na inne cele związane merytorycznie z działalnością Komisji, jak np.:
szkolenia, konferencje, sympozja, oraz materiały i literatura o tematyce bezpieczeństwa i
zwalczania zagroŜeń w kopalniach węgla kamiennego.”
Wyjaśniając: kto pokrywa koszty działalności Komisji związane z posiedzeniami
Komisji (bądź inną ich działalnością), w trakcie których nie są rozpatrywane indywidualne
wnioski przedsiębiorców bądź teŜ gdy obok tych wniosków Komisja zajmowała się takŜe
innymi zagadnieniami, Naczelny Dyrektor GIG stwierdził, Ŝe: „Koszty działalności Komisji
związane z posiedzeniami są pokrywane przez podmioty składające wnioski. W bardzo sporadycznych
przypadkach występuje sytuacja, Ŝe w trakcie posiedzenia Komisji obok wniosków składanych przez
przedsiębiorców rozpatrywane są wnioski związane z innymi zagadnieniami, nie wiąŜe się to jednak z
ponoszeniem przez Komisje dodatkowych kosztów.”
Pozostałe zasady nie sprecyzowane wyŜej dla obu ww. Komisji, obsługiwanych przez
GIG, były określone w pismach Naczelnego Dyrektora GIG kierowanych do
Przewodniczących Komisji, stanowiących zbiór wspólnych zasad dla wszystkich Komisji
(poza odstępstwami wynikającymi z indywidualnych uzgodnień opisanych wyŜej),
przedstawionych w poniŜszym punkcie ad (b).
Ad (b) Zasady określone w punkcie (b) przez Naczelnego Dyrektora GIG
precyzowały jedynie koszty dotyczące wynagrodzeń dla członków Komisji za udział w
posiedzeniach, natomiast ustalanie wysokości wszystkich pozostałych kosztów związanych z
merytoryczną i administracyjno-techniczną stroną prac Komisji pozostawiono
Przewodniczącym Komisji lub upowaŜnionym przez nich Zastępcom. W zasadach tych
36
stwierdzono, Ŝe: podmioty gospodarcze zainteresowane wydaniem przez komisję opinii
wpłacają na wydzielone dla niej konto środki finansowe, z których pokrywa się: 1) koszty
specjalistycznych opracowań i koreferatów niezbędnych do wydania opinii, 2) wynagrodzenie
członków Komisji wraz z kosztami przejazdu, 3) koszty organizacji posiedzenia, 4) inne
niezbędne koszty. Naczelny Dyrektor GIG prof. dr hab. inŜ. Józef Dubiński wyjaśniając
przyjęte w praktyce rozwiązania w zakresie naliczania kosztów nie sprecyzowanych w
określonych przez siebie zasadach, stwierdził Ŝe:
„W zasadach pokrywania wydatków związanych z działalnością Komisji ustalonych przez
Naczelnego Dyrektora GIG w uzgodnieniu z Przewodniczącymi Komisji przyjęte zostało, Ŝe członkom
Komisji biorącym udział w posiedzeniu Komisji zwracane będą koszty dojazdów związanych z
udziałem w posiedzeniu Komisji. W praktyce zapis ten realizowany jest w ten sposób, Ŝe kaŜdorazowo
po zakończeniu posiedzenia sporządzany jest wykaz (zestawienie) osób biorących udział w posiedzeniu
Komisji. Wykaz ten zawiera kwoty wynagrodzenia członków Komisji za udział w posiedzeniu oraz
kwoty poniesionych kosztów dojazdu na posiedzenie. Jest on zatwierdzany przez Przewodniczącego
lub Sekretarza Komisji i stanowi podstawę do sporządzenia listy wypłat. (…)
Zasady pokrywania wydatków związanych z działalnością Komisji ustalonych przez
Naczelnego Dyrektora GIG w uzgodnieniu z Przewodniczącymi Komisji nie określają szczegółowo
zasad pokrywania kosztów poczęstunku (wyŜywienia) członków Komisji jak równieŜ kosztów
pośrednich jakimi obciąŜane są poszczególne Komisje. W związku z tym, Ŝe obsługa Komisji
powołanych przez Prezesa WUG odbywa się przez GIG i koszty związane z działalnością Komisji
ponoszone są przez GIG – stąd zasady i tryb ponoszenia tych kosztów zgodne są z ogólnie
obowiązującymi zasadami w GIG określonymi w wewnętrznych aktach normatywnych. Poza
wymienionymi wyŜej kosztami nie są wypłacane (refundowane) członkom Komisji Ŝadne inne koszty.”
Zasady określone w punkcie (b) przez Dyrektora KOMAG precyzowały koszty
dotyczące wynagrodzeń dla członków Komisji za udział w posiedzeniach oraz określały (w
podanych graniach) zryczałtowany koszt wykonania koreferatu. Ustalanie wysokości
pozostałych kosztów związanych z rozpatrzeniem wniosku skierowanego do Komisji
kaŜdorazowo ustalał Przewodniczący lub upowaŜniony Zastępca. W zasadach tych
stwierdzono, Ŝe: ze środków finansowych, uzyskanych z rozpatrzenia wniosków pokrywa się:
1) koszty specjalistycznych opracowań i koreferatów niezbędnych dla wydania opinii, 2)
wynagrodzenie członków Komisji za udział w posiedzeniu, 3) koszty delegacji (przejazdu), 4)
inne niezbędne koszty. Dyrektor KOMAG dr inŜ. Andrzej Meder wyjaśniając przyjęte w
praktyce rozwiązania w zakresie naliczania kosztów nie sprecyzowanych w określonych
przez siebie zasadach, stwierdził Ŝe:
„Przy rozliczaniu delegacji członków Komisji zostały przyjęte zasady rozliczania delegacji
obowiązujące w CMG KOMAG, w szczególności koszty delegacji rozliczano na podstawie delegacji i
ewidencji przebiegu pojazdu w wysokości iloczynu przejechanych kilometrów przez stawkę za 1 km
przebiegu (zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 25.03.2002 r. …) lub zwrot za
przejazd innymi środkami komunikacji. Koszty obsługi techniczno-organizacyjnych rozliczane są
zgodnie z wykazem godzin przepracowanych przez Sekretarza na rzecz Komisji. (…) W rozliczeniu nie
uwzględnia się telefonów stacjonarnych i komórkowych. (…) Koszty związane z działalnością Komisji,
w tym równieŜ koszty posiedzeń, w trakcie których nie są rozpatrywane wnioski pokrywa CMG
KOMAG z własnych środków.”
Zestawienia poniŜej przedstawiają: zasady oraz wynikające z nich stawki
wynagrodzeń za udział w posiedzeniach poszczególnych Komisji oraz stawki za opracowanie
recenzji (koreferatu) w latach 2002-2006, przy czym w odniesieniu do roku 2006
przedstawiono takŜe wysokość faktycznie wypłacanych stawek:
37
Nazwa Komisji
(jedn. obsł.)
Komisja Bezpieczeństwa
Pracy w Górnictwie (WUG)
Komisja ds. Ochrony
Powierzchni (WUG)
Komisja ds.
Obudów Wyrobisk
Górniczych i
Kierowania
Stropem (KOMAG)
zasada
stawka wg
zasady
Przewodni
czący
Komisja ds. Tąpań
w ZG
Wydobywających
Węgiel Kamienny
(GIG)
zasada
stawka wg
zasady
stawka wg
zasady
Członek
Z-ca
Przewod.
Sekretarz
Członek
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
225,00
205,00
175,00
140,00
240,00
220,00
190,00
150,00
375,00
335,00
300,00
300,00
1/3 przecięt.
wynagr. z
poprzed.kw.przyjęto w
sekt.przedsięb
1/4 przecięt.
wynagr. z
sekt.przedsięb
1/4 przecięt.
wynagr. z
sekt.przedsięb
1/4 przecięt.
wynagr. z
sekt.przedsięb
1/3 przecięt.
wynagr. z
sekt.przedsięb
1/4 przecięt.
wynagr. z
sekt.przedsięb
1/4 przecięt.
wynagr. z
sekt.przedsięb
1/4 przecięt.
wynagr. z
sekt.przedsięb
90 % wynagr.
Przewodniczącego
80 % wynagr.
Przewodniczącego
od 735,75
do 790,23
od 551,82
do 592,68
od 551,82
do 592,68
od 551,82
do 592,68
od 791,29
do 848,71
od 593,47
do 636,54
od 593,47
do 636,54
od 593,47
do 636,54
372,00
335,00
298,00
298,00
372,00
335,00
298,00
298,00
1/3 przecięt.
1/4 przecięt.
1/3 przecięt.
1/4 przecięt.
*1/3 przecięt. *1/4 przecięt. *1/3 przecięt. *1/4 przecięt.
15 % śred. mies.
wynagr. w
wynagr. w
wynagr. w
wynagr. w
wynagr. w
wynagr. w
wynagr. w
wynagr. w
płacy w KGHM
sektorze
sektorze
sektorze
sektorze
sektorze
sektorze
sektorze
sektorze
w kw. poprzedz.
przedsięb. w
przedsięb. w
przedsięb. w
przedsięb. w
przedsięb. w
przedsięb. w
przedsięb. w
przedsięb. w
term.
ostatnim m-cu ostatnim m-cu ostatnim m-cu ostatnim m-cu ostatnim m-cu ostatnim m-cu ostatnim m-cu ostatnim m-cu
posiedzenia
poprzed.kw.
poprzed.kw.
poprzed.kw.
poprzed.kw.
poprzed.kw.
poprzed.kw.
poprzed.kw.
poprzed.kw.
90 % wynagr.
Przewodniczącego
100 % wynagr.
Przewodniczącego
80 % wynagr.
Przewodniczącego
od 644,10
do 700,44
**od 644,13
do 700,47
od 715,68
do 778,27
**od 715,70
do 778,30
od 572,54
do 622,61
**od 572,56
do 622,64
90 % wynagr.
Przewodniczącego
100 % wynagr.
Przewodniczącego
80 % wynagr.
Przewodniczącego
nie badano
od 740,11
do 843,21
od 555,08
do 632,41
od 740,11
do 843,21
nie badano
od 555,08
do 632,41
od 801,67
do 916,04
nie badano
1/3 przecięt.
wynagr. w
sekt.
przedsieb. z
IV kw.
(odpowiednio
2001, 2002)
2002-780,00
2003-790,00
1/4 przecięt.
wynagr. w
sekt.
przedsieb. z
IV kw.
(odpowiednio
2001, 2002)
2002-585,00
2003-590,00
1/3 przecięt.
wynagr. w
sekt.
przedsieb. z
IV kw.
(odpowiednio
2001, 2002)
2002-780,00
2003-790,00
1/4 przecięt.
wynagr. w
sekt.
przedsieb. z
IV kw.
(odpowiednio
2001, 2002)
2002-585,00
2003-590,00
***1/3
przecięt.
wynagr. w
sekt. przeds. z
IV kw. 2003
od 801,67
do 916,04
od 601,25
do 687,03
zasada
1/4 przecięt.
wynagr. w
sekt.
przedsieb. z
poprzed.kw.
1/3 przecięt.
wynagr. w
sekt.
przedsieb. z
poprzed.kw.
1/4 przecięt.
wynagr. w
sekt.
przedsieb. z
poprzed.kw.
stawka wg
zasady
od 735,75
do 790,23
od 551,82
do 592,68
od 735,75
do 790,23
od 551,82
do 592,68
***1/4
przecięt.
wynagr. w
sekt. przeds. z
IV kw. 2003
***1/3
przecięt.
wynagr. w
sekt. przeds. z
IV kw. 2003
15 % przecięt.
wynagr. w
sektorz
przedsięb. z III
kw. 2005 r.
od 715,68
do 778,27
**od 715,70
do 778,30
***1/4
1/4 średniej
przecięt.
płacy w sektorze
wynagr. w
przedsieb. z III
sekt. przeds. z
kw. 2005 r.
IV kw. 2003
80 % wynagr.
Przewodniczącego
2004-825,00; 2004-620,00; 2004-825,00; 2004-620,00;
2005-848,71 2005-636,54 2005-848,71 2005-636,54
620,00
558,00
620,00
527,00
nie badano
620,00
558,00
620,00
527,00
1/4 średniej
płacy w sektorze
przedsieb. z III
kw. 2005 r.
90 % wynagr.
Przewodniczącego
100 % wynagr.
Przewodniczącego
2004-826,82; 2004-620,12; 2004-826,82; 2004-620,12;
2005-848,71 2005-636,54 2005-848,71 2005-636,54
620,00
558,00
620,00
527,00
nie badano
620,00
558,00
620,00
527,00
nie badano
nie badano
od 601,25
do 687,03
nie badano
1/3 przecięt.
wynagr. w
sekt.
przedsieb. z
poprzed.kw.
wypł.
stawka
2006
Przewodni
czący
0,00
wypł.
stawka
Komisja ds.
ZagroŜeń
Atmosfery
Kopalnianej i
Klimatyzacji w
Podziemnych ZG
(GIG)
2004-2005
Z-ca
Sekretarz
Przewod.
0,00
wypł.
stawka
zasada
Członek
Przewodni
czący
0,00
wypł.
stawka
Komisja ds. Tąpań,
Obudowy i
Kierowania
Stropem w ZG
Wydobywających
Rudy Miedzi
(CUPRUM/GIG)
2002-2003
Z-ca
Sekretarz
Przewod.
***1/3
przecięt.
wynagr. w
sekt.
przedsieb. z
IV kw. 2003
***1/4
przecięt.
wynagr. w
sekt.
przedsieb. z
IV kw. 2003
***1/3
przecięt.
wynagr. w
sekt.
przedsieb. z
IV kw. 2003
***1/4
przecięt.
wynagr. w
sekt.
przedsieb. z
IV kw. 2003
80 % wynagr.
Przewodniczącego
38
Przewodni
czący
2002-2003
Z-ca
Sekretarz
Przewod.
zasada
1/3 przecięt.
wynagr. w
sekt.
przedsieb. z
poprzed.kw.
1/4 przecięt.
wynagr. w
sekt.
przedsieb. z
poprzed.kw.
1/3 przecięt.
wynagr. w
sekt.
przedsieb. z
poprzed.kw.
1/4 przecięt.
wynagr. w
sekt.
przedsieb. z
poprzed.kw.
stawka wg
zasady
od 735,75
do 790,23
od 551,82
do 592,68
od 735,75
do 790,23
od 551,82
do 592,68
Nazwa Komisji
(jedn. obsł.)
Komisja ds.
ZagroŜeń Zdrowia
Czynnikami
Środowiska Pracy
w ZG (GIG)
wypł.
stawka
Komisja ds.
Likwidacji ZG i
Gospodarki
Odpadami (GIG)
nie badano
zasada
1/4 przecięt.
wynagr. w
sekt.
przedsieb. z
poprzed.kw.
1/3 przecięt.
wynagr. w
sekt.
przedsieb. z
poprzed.kw.
1/4 przecięt.
wynagr. w
sekt.
przedsieb. z
poprzed.kw.
stawka wg
zasady
od 735,75
do 790,23
od 551,82
do 592,68
od 735,75
do 790,23
od 551,82
do 592,68
nie badano
zasada
1/4 przecięt.
wynagr. w
sekt.
przedsieb. z
poprzed.kw.
1/3 przecięt.
wynagr. w
sekt.
przedsieb. z
poprzed.kw.
1/4 przecięt.
wynagr. w
sekt.
przedsieb. z
poprzed.kw.
stawka wg
zasady
od 735,75
do 790,23
od 551,82
do 592,68
od 735,75
do 790,23
od 551,82
do 592,68
nie badano
2006
Członek
Przewodni
czący
***1/4
***1/3
***1/4
***1/3
1/4 średniej
przecięt.
przecięt.
przecięt.
przecięt.
wynagr. w
wynagr. w
płacy w sektorze
wynagr. w
wynagr. w
przedsieb. z III
sekt.
sekt.
sekt.
sekt.
kw. 2005 r.
przedsieb. z
przedsieb. z
przedsieb. z
przedsieb. z
IV kw. 2003
IV kw. 2003
IV kw. 2003
IV kw. 2003
2004-826,82; 2004-620,12; 2004-826,82; 2004-620,12;
620,00
2005-848,71 2005-636,54 2005-848,71 2005-636,54
620,00
***1/4
***1/3
***1/4
***1/3
1/4 średniej
przecięt.
przecięt.
przecięt.
przecięt.
płacy w sektorze
wynagr. w
wynagr. w
wynagr. w
wynagr. w
sekt.
przedsieb. z III
sekt.
sekt.
sekt.
kw. 2005 r.
przedsieb. z
przedsieb. z
przedsieb. z
przedsieb. z
IV kw. 2003
IV kw. 2003
IV kw. 2003
IV kw. 2003
2004-826,82; 2004-620,12; 2004-826,82; 2004-620,12;
620,00
2005-848,71 2005-636,54 2005-848,71 2005-636,54
nie badano
1/3 przecięt.
wynagr. w
sekt.
przedsieb. z
poprzed.kw.
wypł.
stawka
2004-2005
Z-ca
Sekretarz
Przewod.
nie badano
1/3 przecięt.
wynagr. w
sekt.
przedsieb. z
poprzed.kw.
wypł.
stawka
Komisja ds.
ZagroŜeń Wodnych
(GIG)
Członek
Przewodni
czący
620,00
***1/4
***1/3
***1/4
***1/3
1/4 średniej
przecięt.
przecięt.
przecięt.
przecięt.
wynagr. w
wynagr. w
wynagr. w
płacy w sektorze
wynagr. w
przedsieb. z III
sekt.
sekt.
sekt.
sekt.
kw. 2005 r.
przedsieb. z
przedsieb. z
przedsieb. z
przedsieb. z
IV kw. 2003
IV kw. 2003
IV kw. 2003
IV kw. 2003
2004-826,82; 2004-620,12; 2004-826,82; 2004-620,12;
620,00
2005-848,71 2005-636,54 2005-848,71 2005-636,54
nie badano
620,00
Z-ca
Przewod.
Sekretarz
Członek
90 % wynagr.
Przewodniczącego
100 % wynagr.
Przewodniczącego
80 % wynagr.
Przewodniczącego
558,00
620,00
527,00
558,00
620,00
527,00
90 % wynagr.
Przewodniczącego
100 % wynagr.
Przewodniczącego
558,00
620,00
527,00
558,00
620,00
527,00
90 % wynagr.
Przewodniczącego
100 % wynagr.
Przewodniczącego
558,00
620,00
527,00
558,00
620,00
527,00
80 % wynagr.
Przewodniczącego
80 % wynagr.
Przewodniczącego
1/4 średniej
Komisja ds.
90 % wynagr. 100 % wynagr.
80 % wynagr.
płacy w sektorze
ZagroŜenia
zasada
Przewodniczą- PrzewodnicząPrzewodnicząprzedsieb.
z
III
Metanowego oraz
cego
cego
cego
kw. 2005 r.
komisja powołana w 2006 r.
Wyrzutami Gazów
stawka wg
620,00
558,00
620,00
527,00
i Skał w
zasady
Podziemnych ZG
wypł.
620,00
558,00
620,00
527,00
stawka
(GIG)
Uwagi:
* brak zasad pokrywania wydatków związanych z działalnością Komisji działającej przy Cuprum na 2004 r. (przyjęto analogicznie do zasad określonych w 2003 i 2005 r.)
** od posiedzenia z dnia 31.03.2006 r. stawki wynagrodzeń za udział w posiedzeniu wyliczane zgodnie z przyjętą zasadą.
*** brak zasad pokrywania wydatków związanych z działalnością Komisji działających przy GIG na 2005 r. (przyjęto analogicznie do zasad określonych w 2004 r. - przeciętne wynagrodzenie
w sekt. przedsiębiorstw z IV kw. 2004 r. bez nagród).
39
Nazwa Komisji
(jedn .obsł.)
Komisja ds.
Ochrony
Powierzchni
(WUG)
Komisja ds.
Obudów
Wyrobisk
Górniczych i
Kier. Stropem
(KOMAG)
Komisja ds.
Tąpań,
Obudowy i Kier.
Stropem w ZG
Wydobyw. Rudy
Miedzi
(CUPRUM/GIG)
Komisja ds.
Tąpań w ZG
Wydobywają.
Węgiel
Kamienny (GIG)
Komisja ds.
ZagroŜeń
Atmosfery
Kopalnianej i
Klimatyzacji w
Podz. ZG (GIG)
Komisja ds.
ZagroŜeń
Zdrowia
Czynnikami
Środ. Pracy w
ZG (GIG)
Komisja ds.
Likwidacji ZG i
Gospodarki
Odpadami
(GIG)
zasada
stawka wg
zasady
wypł.
stawka
uznaniowo
2003
2004
uznaniowo
stawka wg
zasady
wypł.
stawka
zasada
stawka wg
zasady
stawka wg
zasady
wypł.
stawka
Zasada
stawka wg
zasady
wypł.
stawka
Zasada
stawka wg
zasady
wypł.
stawka
Zasada
stawka wg
zasady
brak regulacji
zryczałtowana
wys.określ.indyw.
przez Przewod.
zryczałtowana
wys.określ.indyw.
przez Przewod.
1.800-2.500
1.800-2.600
wypł.
stawka
uznaniowo
2.000-5.560
zryczałtowana
wysokość określ.
przez Przewod.
lub jego zastępcę
zryczałtowana
wysokość określana
przez Przewod. lub
jego zastępcę
zryczałtowana
przez Przewod. lub
jego zastępcę
1.000-2.000
1.000-2.000
1.000-2.000
brak zasad
1.200
zryczałtowana wys.
określana indyw.
przez Przewod.
zryczałtowana wys.
określana indyw.
przez Przewod.
1.800-2.600
1.800-2.600
śred. 2.186
Projekt kompleks.
- 100%, Aneks 80% przec. wyn.
w sekt. przedsięb.
za IV kw.2001 r.
Projekt kompleks.
w sekt. przedsięb.
za IV kw. 2002 r.
Projekt kompleks.
w sekt. przedsięb.
za IV kw. 2003 r.
brak zasad ind. (przyjęto wg pisma
N.Dyr.GIG) wys.
określ. indyw. przez
Przewod. lub Z-cę
Projekt kompleks. 100%, Aneks - 70%
przeciętnego wynagr.
w sekt.przedsięb.za III
kw. 2005 r.
1870-2340
1.900-2.370
1.700-2.480
uznaniowo
1.740-2.480
wysokość określ.
indyw. przez
Przewod. lub Z-cę
wysokość określ.
indyw. przez
Przewod. lub Z-cę
indyw. przez Przewod.
lub Z-cę
uznaniowo
uznaniowo
uznaniowo
wysokość określ.
indyw. przez
Przewod. lub Z-cę
indyw. przez
Przewod. lub Z-cę
lub Zastępcę
uznaniowo
uznaniowo
uznaniowo
wysokość określ.
indyw. przez
Przewod. lub Z-cę
indyw. przez
Przewod. lub Z-cę
lub Zastępcę
uznaniowo
uznaniowo
uznaniowo
nie badano
wysokość określ. wysokość określ.
indyw. przez
indyw. przez
Przewodniczącego Przewod. lub Z-cę
uznaniowo
uznaniowo
1.740-2.480
nie badano
indyw. przez
indyw. przez
uznaniowo
uznaniowo
1.500
nie badano
indyw. przez
indyw. przez
uznaniowo
uznaniowo
0,00
nie badano
indyw. przez
indyw. przez
uznaniowo
uznaniowo
1.500
wysokość określ.
indyw. przez
Przewod. lub Z-cę
wysokość określ.
indyw. przez
Przewod. lub Z-cę
lub Z-cę
uznaniowo
uznaniowo
uznaniowo
nie badano
śred. 1.735
wysokość określ.
lub Z-cę
Zasada
stawka wg
zasady
uznaniowo
Nie badano
wypł.
stawka
stawka wg
zasady
2006
indyw. przez
Przewodniczącego
Nie badano
wypł.
stawka
Zasada
uznaniowo
2005
indyw. przez
Przewodniczącego
Nie badano
brak regulacji
wypł.
stawka
Komisja ds.
ZagroŜenia
Metanowego
oraz Wyrzutami
Gazów i Skał w
Podz. ZG (GIG)
2002
wysokość określ. wysokość określ. wysokość określ.
indyw. przez
indyw. przez
indyw. przez
Przewodniczącego Przewodniczącego Przewodniczącego
zasada
Zasada
Komisja ds.
ZagroŜeń
Wodnych (GIG)
Stawka za recenzję (koreferat)
Komisja powołana w 2006 r.
uznaniowo
1.500
40
Odpowiadając na pytanie: dlaczego Prezes WUG nie określił jednolitych zasad
finansowania Komisji, a w szczególności nie określił kategorii kosztów jakie mogą być
ponoszone przez te Komisje oraz jej członków, a takŜe nie określił jednolitych,
obowiązujących zasad wynagradzania członków za udział w pracach powołanych przez siebie
Komisji, co m.in. powodowało raŜące dysproporcje w kosztach działalności poszczególnych
Komisji, Prezes WUG – Pan Piotr Buchwald, stwierdził, Ŝe:
„Prezes WUG zadbał o ustalenie moŜliwie jednolitych zasad odpłatności dla członków Komisji (takŜe
przewodniczących, zastępców przewodniczącego i sekretarzy) za udział w posiedzeniach Komisji. W
tym celu w dniu 19.12.2005 r. w WUG zorganizowano naradę z przewodniczącymi komisji do spraw
zagroŜeń naturalnych i technicznych w zakładach górniczych. Pismem z dnia 30 grudnia 2005 r.
Prezes WUG zwrócił się do Przewodniczących Komisji o zweryfikowanie zasad ustalania odpłatności
za udział w posiedzeniach Komisji, wskazując następujące kryteria: (…).
W celu sprawdzenia wykonania wspomnianych dyspozycji Prezes WUG pismem z dnia 27.07.2006 r.
znak BO/0763/0004/06/10629/JB zwrócił się do przewodniczących Komisji o przedłoŜenie informacji
na temat działalności Komisji za pierwsze półrocze 2006 r.
Zaplanowano w grudniu br. spotkanie z Przewodniczącymi Komisji i kierownictwa KOMAG i GIG.
JeŜeli stwierdzenie o raŜących dysproporcjach w kosztach działalności poszczególnych Komisji odnosi
się do kosztów działalności Komisji do spraw Tąpań, Obudowy i Kierowania Stropem w Zakładach
Górniczych Wydobywających Rudy Miedzi ,to fakt zmiany z dniem 15 października 2006 r. jednostki
organizacyjnej prowadzącej obsługę pracy Komisji powinien wpłynąć na poprawę sytuacji w tym
zakresie.” Sytuacja w zakresie ww. Komisji po zmianie jednostki organizacyjnej obsługującej
jej pracę została przedstawiona w dalszej części protokołu.
Zgodnie z załoŜeniami prac Komisji w 2006 r. przedstawionymi przez Prezesa WUG
na spotkaniu kierownictwa WUG z przewodniczącymi tych Komisji z dnia 19.12.2005 r. stawki za udział w posiedzeniach Komisji miały zostać ujednolicone i obniŜone - w stosunku
do dotychczas obowiązujących. Jako powód tych zmian w notatce z ww. spotkania wskazano,
Ŝe: „dotychczasowe stawki są zbyt wygórowane i mogą budzić negatywne odczucie
społeczne”. Zaproponowano aby stawki te były analogiczne do obowiązujących w latach
2004-2005 w Komisji ds. Ochrony Powierzchni, tj. dla przewodniczącego Komisji ok. 240,00
zł, zastępcy przewodniczącego Komisji – ok. 220,00 zł, sekretarz Komisji – ok. 190 zł,
członek Komisji - ok. 150 zł.
Ostatecznie, nawiązując do ww. spotkania, Pan Wojciech Bradecki - Prezes WUG
poinformował przewodniczących Komisji pismami z dnia 30.12.2005 r., Ŝe za podstawę
wyliczania w latach 2006-2007 naleŜności za udział w posiedzeniach członków Komisji
proponuje przyjąć wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze
przedsiębiorstw, w III kwartale roku poprzedzającego powołanie Komisji, ustalając dla
przewodniczącego stawkę w wysokości 15 % kwoty wspomnianego wynagrodzenia, dla
zastępcy 90 % tak ustalonej stawki, a dla sekretarza i członka Komisji 80 % stawki
wynagrodzenia przewodniczącego.
Były Prezes WUG – Pan Wojciech Bradecki wyjaśniając dlaczego Przewodniczący
Komisji nie dostosowali się do ww. ustaleń (poza Komisją ds. Ochrony Powierzchni oraz
Komisją ds. Obudów Wyrobisk Górniczych i Kierowania Stropem) oraz czy odmienne od
zaproponowanych stawki za udział w posiedzeniach były przez Przewodniczących Komisji
uzgadniane z Prezesem WUG stwierdził Ŝe:
„W trakcie ww. spotkania Przewodniczący Komisji wyraŜali swoje zastrzeŜenia co do zbyt, ich
zdaniem, niskich stawek – ostatecznie ustalono, Ŝe stawki obowiązujące w 2006 r. będą wynosić 15 %
przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw III kwartału roku
poprzedzającego (w notatce ze spotkania nie odzwierciedlono ostatecznych ustaleń w zakresie
41
stawek). (…) stwierdzam, Ŝe Przewodniczący Komisji nie dostosowali się do propozycji dotyczących
stawek, nie uzgadniali tego ze mną, i stan ten nie został zweryfikowany na czas w WyŜszym Urzędzie
Górniczym.”
[Dowód: akta kontroli tom I, str. 181, tom II, str. 41-42]
Prezes WUG pismem z dnia 27.07.2006 r. znak BO/0763/0004/06/10629/JB zwrócił
się do przewodniczących Komisji o przedłoŜenie do 15.09.2006 r. informacji na temat
działalności Komisji za pierwsze półrocze 2006 r., a w tym m.in. o informacje, w jaki sposób
obliczano naleŜności za udział w posiedzeniach w I półroczu 2006 r. oraz o przedstawienie
kalkulacji przychodów i kosztów działania Komisji.
W oparciu o nadesłane przez przewodniczących informacje Pan Roman Macuga
Radca Prezesa WUG opracował raport dotyczący działalności Komisji za okres I półrocza
2006 r. (z dnia 29.09.2006 r.), w którego konkluzji zaproponowano:
1. RozwaŜyć moŜliwość dokonania zmian w organizacji i strukturze funkcjonowania
Komisji np.: poprzez ograniczenie ich ilości, wykorzystując element łączenia lub
likwidację niektórych z nich.
2. Maksymalnie obniŜyć koszty działania Komisji poprzez:
− wprowadzenie jednolitych zasad wynagradzania członków Komisji za udział w
posiedzeniach, stosując kryteria określone w piśmie Prezesa WUG z 30.12.2005 r.
− ustalenie górnej granicy honorariów za opracowanie koreferatów (recenzji),
− zmniejszenie kosztów związanych z obsługą Komisji, mających swe siedziby przy
jednostkach naukowo-badawczych,
− ograniczenie lub wyeliminowanie kosztów dodatkowych ponoszonych np. na usługi
gastronomiczne.
3. Zmienić lokalizację działania Komisji ds. Tąpań, Obudowy i Kierowania Stropem w
Zakładach Górniczych Wydobywających Rudy Miedzi, tak aby jej siedziba nie
znajdowała się w jednostce powiązanej kapitałowo z przedsiębiorcą na rzecz którego
wykonywane są opracowania i opinie.
Ww. Raport został zaprezentowany Przewodniczącym Komisji w dniu 28.12.2006 r.
(w trakcie niniejszej kontroli NIK) przez kierownictwo WUG. W trakcie spotkania do
wniosków z Raportu odnieśli się Przewodniczący Komisji bądź ich reprezentanci, w tym
m.in.:
• Przewodniczący Komisji ds. Tąpań, Obudowy i Kierowania Stropem w Zakładach
Górniczych Wydobywających Rudy Miedzi stwierdził m.in., Ŝe wysokie koszty działania
kierowanej przez niego Komisji w I półroczu 2006 r. wynikały ze znacznych kosztów
delegacji, obejmujących równieŜ koszty noclegów (szczegółowe koszty działania tej
Komisji przedstawiono w dalszej części niniejszego protokołu);
• Przewodniczący Komisji ds. Tąpań w Zakładach Górniczych Wydobywających Węgiel
Kamienny stwierdził m.in., Ŝe ustalone przez Prezesa WUG stawki są zbyt niskie, biorąc
pod uwagę odpowiedzialność członków Komisji oraz wagę opinii i recenzji do
przedstawianych wniosków;
• Przewodniczący Komisji ds. ZagroŜenia Metanowego oraz Wyrzutami Gazów i Skał w
Podziemnych Zakładach Górniczych, odnosząc się do kosztów działalności wszystkich
Komisji w 2006 r. (ok. 1 mln zł) stwierdził, Ŝe nie są one wysokie w stosunku do kosztów
ponoszonych przez branŜę górniczą oraz Ŝe przedsiębiorcy zawsze będą narzekać w
przypadku konieczności ponoszenia kosztów nie związanych bezpośrednio z produkcją;
• Przewodniczący Komisji ds. ZagroŜeń Atmosfery Kopalnianej i Klimatyzacji w
Podziemnych Zakładach Górniczych wskazał, m.in. na potrzebę funkcjonowania
42
•
•
Prezydium Komisji argumentując swoje stanowisko koniecznością podejmowania
szybkich decyzji, związanych z bezpieczeństwem ruchu zakładu górniczego (przykłady
działania Prezydium tej Komisji oraz jej członków przedstawiono w dalszej części
niniejszego protokołu);
Sekretarz Komisji ds. Likwidacji Zakładów Górniczych i Gospodarki Odpadami, m.in.
poddał w wątpliwość jakość, fachowość i rzetelność sporządzanych dokumentacji
opiniowanych przez Komisję (opracowywanych przez firmy wygrywające przetargi), z
związku z czym praca recenzenta wymaga duŜego wysiłku, a więc musi być odpowiednio
wynagradzana. Zaproponował równieŜ rozwaŜenie moŜliwości udzielenia stosownych
uprawnień i certyfikatów firmom, które zajmują się opracowywaniem dokumentacji, co
pozwoliłoby wyeliminować z rynku firmy o słabej reputacji (przykłady opracowywania
dokumentacji przez członków tej Komisji - opiniowanych następnie przez tą Komisję
przedstawiono w dalszej części niniejszego protokołu);
Członek Komisji Bezpieczeństwa Pracy w Górnictwie (pracownik GIG) stwierdził, m.in.
Ŝe wnioski rozpatrywane przez Komisje powinny być opiniowane przez co najmniej
trzech recenzentów i wynagradzane znacznie wyŜej niŜ dotychczas oraz Ŝe koszty
działania wszystkich komisji w wysokości ok. 1 mln zł rocznie w stosunku do kosztów
całej branŜy górniczej są znikome i nie powinny budzić u kogokolwiek Ŝadnych zastrzeŜeń.
Podsumowując Raport oraz wypowiedzi uczestników spotkania Pan Jan Szczerbiński Wiceprezes WUG, zwrócił się do Przewodniczących o przestrzeganie w następujących zasad:
o stosować jednolite stawki wynagradzania członków Komisji za udział w posiedzeniach,
określone w piśmie Prezesa WUG z 30.12.2005 r.;
o przyjąć honoraria za opracowanie koreferatów (recenzji) na poziomie 1,5-2,0 tys. zł;
o koreferaty (recenzje) do rozpatrywanych wniosków opracowywać przez pojedyncze
osoby, a nie przez grupy recenzentów;
o ograniczać rozpatrywanie wniosków przez Prezydia Komisji;
o ograniczyć lub wyeliminować koszty dodatkowe, np. na usługi gastronomiczne;
o kierować pod obrady Komisji jedynie te wnioski przedsiębiorców, które uzyskały
akceptację organów nadzoru górniczego – Prezesa WUG lub dyrektorów OUG.
Stwierdził takŜe, iŜ działalność Komisji w okresie I kwartału 2007 r. oraz analiza ich
działalności w 2006 r. będzie podstawą do wypracowania nowych zasad funkcjonowania
Komisji oraz Ŝe przy wypracowywaniu nowych zasad funkcjonowania Komisji uwzględnione
zostaną równieŜ wnioski pokontrolne NIK.
Koszty i przychody związane z działalnością Komisji
43
Koszty i przychody Komisji wg ewidencji księgowej jednostek obsługujących Komisje:
2002 r.
2003 r.
2004 r.
2006 r.1)
2005 r.
Nazwa Komisji jedn.obsł.)
Koszty
Komisja Bezpieczeństwa
Pracy w Górnictwie (WUG)
Przychody
Koszty
Przychody
Koszty
Przychody
Koszty
Przychody
Koszty
Przychody
RAZEM
Koszty
RAZEM
Przychody
RóŜnica
(przychody
- koszty)
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
11.915,00
0,00
7.655,00
0,00
10.210,00
0,00
15.240,00
0,00
36.255,00
0,00
81.275,00
0,00
-81.275,00
41.362,00
38.000,00
10.021,50
7.000,00
40.055,56
40.000,00
40.975,20
32.000,00
13.121,24
14.000,00
145.535,50
131.000,00
-14.535,50
236.373,61
246.955,79
252.630,71
258.819,96
332.177,71
340.330,41
253.786,30
286.402,30
225.619,49
190.364,64
1.300.587,82
1.322.873,10
22.285,28
Komisja ds. Tąpań w ZG
Kamienny (GIG)
285.554,23
264.040,00
355.516,06
334.660,00
215.579,31
231.181,60
263.363,99
255.560,00
168.677,85
220.745,00
1.288.691,44
1.306.186,60
17.495,16
Klimatyzacji w Podziemnych
ZG (GIG)
155.908,91
154.834,00
123.064,31
127.540,00
163.122,89
179.696,00
222.401,48
224.100,00
31.707,32
147.335,96
696.204,91
833.505,96
137.301,05
Zdrowia Czynnikami
Środowiska Pracy w ZG (GIG)
72.043,52
71.800,00
60.000,00
60.000,00
75.412,30
78.000,00
128.004,79
128.000,00
46.148,27
78.000,00
381.608,88
415.800,00
34.191,12
Komisja ds. Likwidacji
Zakładów Górniczych i
Gospodarki Odpadami (GIG)
41.454,45
64.376,62
33.572,11
67.207,25
16.181,82
56.170,63
80.809,51
64.509,26
49.100,13
61.501,98
221.118,02
313.765,74
92.647,72
66.206,65
81.500,00
77.539,37
92.500,00
77.035,58
67.600,00
76.787,88
80.000,00
24.247,35
45.000,00
321.816,83
366.600,00
44.783,17
27.728,53
60.529,00
27.728,53
60.529,00
32.800,47
622.605,18
817.476,58
4.464.566,93
4.750.260,40
285.693,47
Komisja ds. Ochrony
Powierzchni (WUG)
Komisja ds. Obudów
Wyrobisk Górniczych i
Kierowania Stropem
(KOMAG)
Komisja ds. Tąpań, Obudowy
i Kierowania Stropem w ZG
Wydobywających Rudy
Miedzi (CUPRUM/GIG)2)
Wodnych (GIG)
Komisja ds. ZagroŜenia
Metanowego oraz Wyrzutami
Gazów i Skał w Podziemnych
ZG (GIG)
RAZEM
910.818,37
921.506,41
919.999,06
947.727,21
929.775,17
992.978,64
1.081.369,15
1.070.571,56
Uwagi: 1) okres od I do XI 2006 r.
2) w 2006 r. w okresie od I do X koszty wniosły 214.319,53 zł (KGHM CUPRUM) a w XI 11.299,96 zł (GIG)
[Dowód: akta kontroli tom I, str. 64-65a, tom II, str. 82-86, 100, 104-105, 117, 138]
44
Dla obsługiwanych przez GIG Komisji przyjęto ogólnie obowiązujące w GIG zasady
prowadzenia ksiąg rachunkowych w tym ewidencji księgowej i przechowywania dowodów
księgowych (określone są w Zakładowym Planie Kont oraz wewnętrznych aktach
normatywnych). Dla poszczególnych Komisji prowadzona była odrębna ewidencja księgowa
przychodów i kosztów. Przechowywanie dowodów księgowych, związanych z działalnością
Komisji, prowadzone było wg ogólnie obowiązujących w GIG zasad (określonych w
wewnętrznych aktach normatywnych i ustawie o rachunkowości).
TakŜe w KOMAG i CUPRUM rejestracja operacji gospodarczych związanych z działalnością
Komisji prowadzona była na zasadach ogólnych obowiązujących w tych jednostkach, przy
czym Komisje jw. posiadały wyodrębnioną ewidencję księgową przychodów i kosztów.
Operacje gospodarcze związane z działalnością Komisji ujmowane były jako koszty i
przychody z działalności operacyjnej obsługujących jednostek (GIG, KOMAG, CUPRUM) i
wykazywane były w rachunku zysków i strat. Wynik (zysk lub strata) na działalności
związanej z obsługą Komisji, w szczególności w sytuacjach gdy koszty działalności Komisji
nie bilansowały się z przychodami osiągniętymi z tytułu ich działania, miały wpływ na wynik
finansowy tych jednostek.
[Dowód: akta kontroli tom II, str. 47-51, 101-105, 112-116]
Porównanie kosztów i przychodów Komisji wg rocznych sprawozdań z ich działalności
(czcionka wytłuszczona), wg ewidencji księgowej jednostek obsługujących Komisje oraz
róŜnice pomiędzy tymi danymi:
2002 r.
Nazwa Komisji
Koszty
Komisja ds. Obudów
Wyrobisk Górniczych i
Kierowania Stropem
wg ewidencji księgowej
róŜnica
Kierowania Stropem w ZG
2003 r.
Przychody
Koszty
2004 r.
Przychody
Koszty
2005 r.
Przychody
Koszty
Przychody
41 362,00
38 000,00
11 135,90
7 000,00
40 055,56
40 000,00
40 975,20
32 000,00
41 362,00
38 000,00
10 021,50
7 000,00
40 055,56
40 000,00
40 975,20
32 000,00
0,00
0,00
1 114,40
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
brak
rozliczenia
brak
rozliczenia
brak
rozliczenia
brak
rozliczenia
brak
rozliczenia
brak
rozliczenia
236 373,61
246 955,79
252 630,71
258 819,96
332 177,71
340 330,41
253 786,30
286 402,30
róŜnica
Kamienny
brak danych
brak danych
brak danych
Brak danych
brak danych
brak danych
brak danych
brak danych
244 160,00
264 040,00
320 530,00
338 180,00
213 500,00
233 700,00
244 047,00
255 560,00
285 554,23
264 040,00
355 516,06
334 660,00
215 579,31
231 181,60
263 363,99
255 560,00
róŜnica
-41 394,23
0,00
-34 986,06
3 520,00
-2 079,31
2 518,40
-19 316,99
0,00
154 377,86
156 500,00
123 064,31
127 540,00
162 550,93
180 620,00
220 226,31
224 100,00
155 908,91
154 834,00
123 064,31
127 540,00
163 122,89
179 696,00
222 401,48
224 100,00
-1 531,05
1 666,00
0,00
0,00
-571,96
924,00
-2 175,17
0,00
55 800,00
55 800,00
42 510,00
42 510,00
66 000,00
66 000,00
123 770,00
124 000,00
Wydobywając. Rudy Miedzi *
Klimatyzacji w Podziem. ZG
brak
rozliczenia
brak
rozliczenia
róŜnica
Czynnikami Środowiska Pracy
w ZG
72 043,52
71 800,00
60 000,00
60 000,00
75 412,30
78 000,00
128 004,79
128 000,00
róŜnica
-16 243,52
-16 000,00
-17 490,00
-17 490,00
-9 412,30
-12 000,00
-4 234,79
-4 000,00
Komisja ds. Likwidacji ZG i
Gospodarki Odpadami
41 229,86
64 374,62
33 572,11
67 207,25
56 170,63
56 170,63
70 386,97
70 386,97
41 454,45
64 376,62
33 572,11
67 207,25
16 181,82
56 170,63
80 809,51
64 509,26
róŜnica
-224,59
-2,00
0,00
0,00
39 988,81
0,00
-10 422,54
5 877,71
Wodnych (GIG)
73 097,00
81 500,00
77 539,00
92 500,00
64 582,00
67 600,00
78 929,00
80 000,00
66 206,65
81 500,00
77 539,37
92 500,00
77 035,58
67 600,00
76 787,88
80 000,00
róŜnica
6 890,35
0,00
-0,37
0,00
-12 453,58
0,00
2 141,12
0,00
*Wg Przewodniczącego tej Komisji brak informacji o kosztach i przychodach Komisji w rocznych
sprawozdaniach z jej działalności za te lata był spowodowany faktem, iŜ do grudnia 2006 r. “Nikt nie
Ŝądał tego typu informacji”.
[Dowód: akta kontroli tom I, str. 118, tom II, str. 158]
45
Wyjaśniając dlaczego Prezes WUG (np. poprzez oddelegowanych dla poszczególnych
Komisji przedstawicieli WUG), nie weryfikował rocznych sprawozdań powołanych przez
siebie Komisji w zakresie finansowym, co skutkowało niewykryciem w tych sprawozdaniach
nierzetelnych danych bądź do tolerowania składania sprawozdań, w których całkowicie
pomijano rozliczenia finansowe, Pan Piotr Buchwald stwierdził m.in.:
„Roczne sprawozdania z działalności poszczególnych Komisji były przedmiotem weryfikacji przez
WyŜszy Urząd Górniczy głównie pod względem prawidłowości merytorycznej ich działania.
Sprawy dotyczące działalności finansowej Komisji usytuowanych w jednostkach naukowobadawczych, powinny być przedmiotem kontroli wewnętrznej w tych jednostkach.”
Zestawienia poniŜej przedstawiają specyfikację poniesionych kosztów wybranych
Komisji w latach 2002-2006 (do końca listopada 2006 r.) wg danych z ewidencji księgowej
jednostek obsługujących te Komisje:
Komisja ds. ZagroŜeń Zdrowia Czynnikami Środowiska Pracy w ZG (GIG)
Koszty
Delegacje
Udział w posiedzeniu
Koreferaty
Usługi
Materiały
Koszty pośrednie
Razem
2002
2003
2004
2005
2006*
Razem
473,24
0,00
0,00
727,82
504,49
1 705,55
61 545,88
41 191,46
46 280,00
104 956,00
36 098,00
290 071,34
2 000,00
15 582,17
18 436,00
3 000,00
0,00
39 018,17
0,00
1 993,94
3 350,72
5 319,77
5 667,68
16 332,11
26,40
1 102,73
4 066,20
13 911,26
3 878,10
22 984,69
7 998,00
129,70
3 279,38
89,94
0,00
11 497,02
72 043,52
60 000,00
75 412,30
128 004,79
46 148,27
381 608,88
Komisja ds. Likwidacji Zakładów Górniczych i Gospodarki Odpadami (GIG)
Koszty
Delegacje
2002
2003
2004
2005
2006*
Razem
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
22 300,42
0,00
0,00
62 809,51
35 493,82
120 603,75
Koreferaty
16 500,00
31 554,75
15 000,00
18 000,00
13 197,90
94 252,65
Usługi
496,70
1 010,14
675,00
0,00
0,00
2 181,84
Materiały
726,00
414,50
506,82
0,00
0,00
1 647,32
1 431,33
592,72
0,00
0,00
408,41
2 432,46
41 454,45
33 572,11
16 181,82
80 809,51
49 100,13
221 118,02
2004
2005
2006*
Razem
Koszty pośrednie
Razem
Komisja ds. ZagroŜeń Wodnych (GIG)
Koszty
Delegacje
2002
2003
0,00
23,08
0,00
0,00
0,00
23,08
40 282,93
25 431,18
30 642,86
38 856,72
7 575,89
142 789,58
Koreferaty
17 104,80
44 148,96
40 623,62
28 493,25
12 593,70
142 964,33
Usługi
1 266,38
1 425,00
775,00
1 625,04
1 565,00
6 656,42
Materiały
3 149,94
3 634,79
1 895,02
3 550,94
1 017,50
13 248,19
Koszty pośrednie
4 402,60
2 876,36
3 099,08
4 261,93
1 495,26
16 135,23
66 206,65
77 539,37
77 035,58
76 787,88
24 247,35
321 816,83
Razem
46
Komisja ds. ZagroŜeń Atmosfery Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych ZG (GIG)
Koszty
Delegacje
2002
2003
2004
2005
2006*
Razem
197,00
123,07
184,13
70,61
0,00
574,81
87 388,74
25 012,22
112 771,20
166 854,00
21 112,00
413 138,16
Koreferaty
45 917,55
78 122,04
44 074,37
21 892,74
9 718,74
199 725,44
4 773,05
822,40
47,58
1 093,28
380,30
7 116,61
470,00
200,50
465,68
963,22
254,53
2 353,93
17 162,57
18 784,08
5 579,93
31 527,63
241,75
73 295,96
155 908,91
123 064,31
163 122,89
222 401,48
31 707,32
696 204,91
Usługi
Materiały
Koszty pośrednie
Razem
Komisja ds. ZagroŜenia Metanowego oraz Wyrzutami Gazów i Skał w Podziemnych ZG (GIG)
Koszty
2002
2003
2004
2005
2006*
Razem
Delegacje
-
-
-
-
0,00
0,00
-
-
-
-
15 682,00
15 682,00
Koreferaty
-
-
-
-
10 070,34
10 070,34
Usługi
-
-
-
-
232,00
232,00
Materiały
-
-
-
-
120,69
120,69
Koszty pośrednie
-
-
-
-
1 623,50
1 623,50
-
-
-
-
27 728,53
27 728,53
Razem
Komisja ds. Tąpań w ZG Wydobywających Węgiel Kamienny (GIG)
Koszty
Delegacje
2002
2003
2004
2005
2006*
Razem
63,16
27,64
0,00
5 500,00
0,00
5 590,80
141 458,45
105 568,06
102 246,26
144 802,58
72 165,16
566 240,51
Koreferaty
103 283,30
208 908,74
98 627,05
92 776,84
78 243,71
581 839,64
12 376,12
6 531,70
2 136,06
2 086,58
1 919,00
25 049,46
3 236,17
4 653,30
3 541,20
3 098,67
2 598,93
17 128,27
25 137,03
29 826,62
9 028,74
15 099,32
13 751,05
92 842,76
285 554,23
355 516,06
215 579,31
263 363,99
168 677,85
1 288 691,44
Usługi
Materiały
Koszty pośrednie
Razem
Komisja ds. Obudów Wyrobisk Górniczych i Kierowania Stropem (KOMAG)
Koszty
Delegacje
Koreferaty
Koszty obsługi
Razem
2002
2003
2004
2005
2006*
Razem
0,00
0,00
703,00
863,02
345,22
1 911,24
18 326,60
10 021,50
21 307,32
31 148,25
8 120,46
88 924,13
7 443,96
0,00
7 438,92
5 279,94
2 400,00
22 562,82
15 591,44
0,00
10 606,32
3 683,99
2 255,56
32 137,31
41 362,00
10 021,50
40 055,56
40 975,20
13 121,24
145 535,50
47
Komisja ds. Tąpań, Obudowy i Kierowania Stropem w ZG Wydobywających Rudy Miedzi
(CUPRUM/GIG)
Koszty
2002
2003
2004
2005
2006*
28 967,23
25 364,19
17 508,60
24 174,95
18 673,77
114 688,74
61 570,00
74 179,00
82 446,00
60 651,00
84 787,61
363 633,61
95 800,00
99 700,00
156 200,00
107 100,00
80 400,00
539 200,00
686,25
960,88
1 924,04
1 137,86
234,45
4 943,48
Koszty szkoleń
1 200,00
1 300,00
0,00
0,00
0,00
2 500,00
Usługi gastronomiczne
36 062,75
32 040,10
51 732,66
41 042,56
26 609,02
187 487,09
Opłaty za tel. kom.
Przewodnicz. Komisji
1 228,71
6 438,82
6 876,09
7 712,03
5 303,43
27 559,08
Materiały
3 853,45
1 779,65
5 626,73
2 370,20
3 811,06
17 441,09
Amortyzacja
6 087,51
6 845,32
7 886,07
4 013,25
2 790,50
27 622,65
Usługi remontowe
0,00
1 157,38
0,00
0,00
0,00
1 157,38
Koszty pozostałe
917,71
2 865,37
1 977,52
5 584,45
3 009,65
14 354,70
236 373,61
252 630,71
332 177,71
253 786,30
225 619,49
1 300 587,82
1)
Delegacje
2)
Koreferaty
Ubezpieczenia społ.
Razem
Razem
* do końca listopada 2006 r.
1)
- z czego w 2006 r. w okresie od października do końca listopada w GIG - 493,75 zł
2)
- z czego w 2006 r. w okresie od października do końca listopada w GIG - 10 806,21 zł
[Dowód: akta kontroli tom II, str. 87-93, 104, 117]
Uszczegółowienie niektórych pozycji kosztów Komisji ds. Tąpań, Obudowy i
Kierowania Stropem w ZG Wydobywających Rudy Miedzi oraz umowy z zakładami
górniczymi KGHM „Polska Miedź” SA
Delegacje
Do kosztów działalności Komisji w 2006 r. zaliczono delegację w kwocie 1.477,62 zł, w tym
przelot Pana Stanisława Siewierskiego – byłego Prezesa Zarządu CUPRUM (pełnił obowiązki
Prezesa do dnia 16.03.2006 r.) a zarazem członka Komisji - na trasie Londyn-WrocławLondyn. Prof. Zdzisław Kłeczek – Przewodniczący Komisji odnosząc się do tego faktu
stwierdził, Ŝe Pan Siewierski w lipcu 2006 r. brał udział w posiedzeniu Komisji, w związku z
czym nie było podstaw aby nie zwrócić mu kosztów przelotu z Londynu gdzie jest on
zatrudniony w Polish Cooper Ltd. – tj. w przedstawicielstwie KGHM Polska Miedź w
Londynie.
Wynagrodzenia za udział w posiedzeniach
Przewodniczący Komisji - prof. Zdzisław Kłeczek argumentując przyczyny, dla których nie
dostosował się on do ustaleń Prezesa WUG w zakresie obniŜenia i ujednolicenia stawek za
udział w posiedzeniach Komisji stwierdził, Ŝe:
“Wspólnie z kierownikiem jednostki obsługującej Komisję nie uwzględniliśmy powyŜszych zaleceń
poniewaŜ uwaŜaliśmy, Ŝe specyfika prac tej Komisji wiąŜe się z większym nakładem czasu i pracy jej
członków (w stosunku do innych Komisji) co wynika, m.in. z konieczności zjazdów pod ziemię, np. w
związku z opracowywanymi koreferatami czy teŜ w związku z kosztami podróŜy członków Komisji do
odległych miejsc odbywanych posiedzeń.”
Stawki za udział w posiedzeniach Komisji oraz zryczałtowana wysokość honorarium za
opracowanie recenzji (koreferatu) stanowią niezaleŜne pozycje wynagrodzeń przewidzianych
48
dla członków Komisji. Koszty związane z opracowaniem recenzji ponosi jej autor co
uwzględnia się w stosownej stawce kosztów uzyskania przychodów6.
Koszty podróŜy członków Komisji uwzględniane są w refundowanych kosztach delegacji, tj.
takŜe w pozycji niezaleŜnej od wynagrodzenia za udział w posiedzeniu.
Koszty szkoleń
W kosztach działalności Komisji uwzględniono następujące szkolenia, w których
uczestniczyła Sekretarz Komisji:
- w 2002 r.: uczestnictwo w XXV Szkole Zimowej Mechaniki Górotworu organizowanej
przez Fundację „Nauka i Tradycje Górnicze” Wydział Górniczy AGH,
- 2003 r.: uczestnictwo w XXVI Szkole Zimowej Mechaniki Górotworu organizowanej przez
Instytut Geotechniki i Hydrotechniki Politechniki Wrocławskiej.
Przewodniczący Komisji - prof. Zdzisław Kłeczek argumentując przyczyny obciąŜania
przedsiębiorców kosztami szkolenia członków Komisji stwierdził, Ŝe w jego ocenie
doskonalenie zawodowe członków Komisji „ostatecznie słuŜy zakładom górniczym, których
zagadnienia są przedmiotem posiedzeń Komisji oraz wydawanych opinii” oraz Ŝe koszty te
mieszczą się w kategorii „koszty obsługi administracyjno-technicznej” Komisji.
Usługi gastronomiczne
Koszty usług gastronomicznych świadczonych na rzecz Komisji w dniach jej posiedzeń w
latach 2005-2006 - wahały się w granicach od 6.100 zł do 6.900 zł netto za jedno posiedzenie
– jednodniowe, co w przeliczeniu na jednego członka Komisji wynosiło od ok. 420 do 560 zł
netto na dzień. Przewodniczący Komisji - prof. Zdzisław Kłeczek odpowiadając na pytania:
do której kategorii kosztów wymienionych w Zasadach pokrywania wydatków związanych z
działalnością Komisji … z 10.01.2006 r. (takŜe z 10.01.2005 r.) zalicza ww. usługi
gastronomiczne, jakie pozycje w praktyce składały się z na te usługi oraz czy korzystały z
nich takŜe inne osoby niŜ członkowie Komisji stwierdził:
“Koszty usług gastronomicznych, moim zdaniem, mieszczą się w pozycji § 1 ust. 1 ww. Zasad, tj. w
pozycji kosztów obsługi administracyjno-technicznej. Na usługi gastronomiczne składały się głównie
obiady serwowane wszystkim osobom biorącym udział w posiedzeniach Komisji, tj. członkom Komisji,
a takŜe przedstawicielom przedsiębiorców oraz OUG i WUG, stąd jednostkowy koszt usługi był około
połowę niŜszy. Ostatni raz koszty usług gastronomicznych były rozliczane 23 czerwca 2006 r. Obecnie
zrezygnowaliśmy z finansowania obiadów osobom biorącym udział w posiedzeniach Komisji.”
Opłaty za telefon komórkowy Przewodniczącego Komisji
Telefon komórkowy został zakupiony na koszt Komisji. Abonament telefoniczny oraz opłaty
za rozmowy telefoniczne naliczane były przez operatora w łącznej fakturze dla CUPRUM.
Koszty dotyczące telefonu Przewodniczącego Komisji, a takŜe Sekretarza Komisji, obciąŜały
koszty Komisji. W dniu 26.10.2006 r. została podpisana umowa cesji dotycząca telefonu
Przewodniczącego Komisji, na mocy której zobowiązania z tytułu uŜytkowania tego telefonu
przejął GIG, natomiast abonament telefoniczny Sekretarza Komisji pozostał w ewidencji
CUPRUM. Przewodniczący Komisji wyjaśniając konieczność posiadania telefonu
komórkowego oraz wysokość średniomiesięcznych kosztów połączeń telefonicznych, które w
2005 r. wynosiły 643 zł (najwyŜsza faktura z grudnia 2005 r. wynosiła 2.373,63 zł),
stwierdził: “SłuŜbowy telefon komórkowy jest przeze mnie wykorzystywany w związku ze sprawami
dotyczącymi działalności Komisji, koszty eksploatacji telefonu w części wynikają z usługi bluetooth,
dzięki której mam moŜliwość stałych połączeń z pocztą mailową, którą m.in. otrzymuję dane o
aktywności sejsmicznej.”
Materiały
6
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r.
Nr 14, poz. 176 ze zm.)
49
Średnie koszty „materiałów” związanych z posiedzeniami Komisji w 2005 r. wynosiły prawie
3.800 zł netto na jedno posiedzenie (najwyŜsza pozycja 7.805 zł), a w 2006 r. ok. 900 zł netto
na jedno posiedzenie (najwyŜsza pozycja 1.739 zł). Wg prof. Zdzisława Kłeczka materiały
obejmowały głównie materiały biurowe, komputerowe i audiowizualne.
Amortyzacja i usługi remontowe
WyposaŜenie jakim dysponowała Komisja obejmowało 3 notebooki, monitor oraz zestaw
nagłaśniający, od których naliczana była amortyzacja. Ww. środki trwałe zostały zakupione
przez CUPRUM. Koszty usług dotyczą napraw sprzętu komputerowego uŜytkowanego przez
członków Komisji. Przewodniczący Komisji wyjaśniając sposób wykorzystywania ww.
wyposaŜenia stwierdził, Ŝe „Dwoma notebookami dysponował Sekretarz Komisji – jednym z nich
posługiwał się w domu – gdzie powstawała część projektów dokumentów Komisji, a trzecim
notebookiem dysponuję do dzisiaj osobiście. Monitor oraz sprzęt nagłaśniający wykorzystywany był w
trakcie posiedzeń Komisji.”
Pozostałe koszty
Wg informacji CUPRUM pozostałe koszty obejmowały: usługi ksero, usługi telefoniczne
Sekretarza Komisji, usługi transportowe, VAT od reprezentacji i reklamy oraz koszty nie
stanowiące kosztów uzyskania przychodów.
[Dowód: akta kontroli tom II, str. 112-116, 137, 155-160]
Umowy z zakładami górniczymi KGHM Polska Miedź SA
W lutym 2006 r. KGHM Cuprum sp. z o.o. CBR zawarła z poszczególnymi zakładami
górniczymi KGHM Polska Miedź SA umowy („Polkowice-Sieroszowice” i „Rudna” na lata
2006-2007 oraz „Lubin” umowa na czas nieokreślony), których przedmiotem była obsługa
posiedzeń Komisji oraz opracowywanie opinii do tematów zgłaszanych przez zakłady
górnicze. W poprzednich latach obowiązywały podobne umowy. TakŜe aktualna jednostka
obsługująca Komisję - GIG, zawarła umowy z zakładami górniczymi na 2007 r. – przy czym
umowa jednego z zakładów została zawarta na czas nieokreślony. Umowy te zostały zawarte
na podobnych zasadach (w tym finansowych) do obowiązujących w 2006 r. We wszystkich
umowach zakres świadczonej usługi określany była jako:
− „obsługa organizacyjna, merytoryczna i formalnoprawna posiedzeń Komisji ds. Tąpań,
Obudowy i Kierowania Stropem w Zakładach Górniczych Wydobywających Rudy Miedzi
w udziale dotyczącym …. (tu określenie Zakładu Górniczego7),
− opracowanie opinii do tematów zgłaszanych przez … (tu określenie Zakładu Górniczego),
NaleŜność za świadczenie ww. usługi wg ww. umów składała się z dwu składników:
− z części ryczałtowej: w wysokości 9.270,00 zł (netto) za 1 posiedzenie 1-dniowe w
zakresie obsługi organizacyjnej Komisji, a za posiedzenie 2-dniowe 9.270,00 zł (netto) +
50 % tej kwoty, w przypadku niŜszych kosztów obsługi organizacyjnej naleŜność miała
być określana wg kosztów rzeczywistych – do ww. kosztów doliczano 5 % marŜy.
− z części zmiennej: w wysokości od 1.800,00 zł do 2.600,00 zł dla jednego recenzenta za
opracowanie recenzji – wysokość części zmiennej jak zapisano „jest kaŜdorazowo i
indywidualnie określana przez Przewodniczącego Komisji”.
Podstawą wystawienia faktur były rozliczenia kosztów oraz protokoły odbioru usługi.
Zestawienie poniŜej przedstawia koszty (netto), którymi obciąŜono Zakłady Górnicze
KGHM, z tytułu prac Komisji ds. Tąpań, Obudowy i Kierowania Stropem w ZG
Wydobywających Rudy Miedzi w okresie od stycznia 2005 r. do września 2006 r.:
7
przypis kontrolera
50
O/ZG
Lp
Wyszczególnienie
PolkowiceSieroszowice
O/ZG
Rudna
O/ZG
Lubin
Inne
Ogółem
Miejsce
posiedzenia
2005 r.
1
posiedzenie dn.
25-26.01.2005 r.
2
posiedzenie dn.
15.04.2005 r.
3
posiedzenie dn.
8.06.2005 r.
4
posiedzenie dn.
14.07.2005 r.
5
posiedzenie dn.
23.08.2005 r.
6
posiedzenie dn.
11-12.10.2005 r.
liczba wniosków
poniesione przez zakłady
koszty (netto)
liczba wniosków
koszty (netto)
liczba wniosków
koszty (netto)
liczba wniosków
koszty (netto)
liczba wniosków
koszty (netto)
2 + (1/3)
1 + (1/3)
0 + (1/3)
1 - KGHM
4
17 104,00
13 104,00
9 104,00
0,00
39 312,00
0
3
0
1 - KGHM
4
6 242,00
19 442,00
6 242,00
0,00
31 926,00
0 + (1/3)
2 + (1/3)
2 + (1/3)
1 - KGHM
5
10 527,80
19 127,80
19 767,80
0,00
49 423,40
1
3
1
0
5
12 914,50
22 605,50
13 714,50
0,00
49 234,50
0
0
3
0
3
8 958,30
8 958,30
23 858,30
0,00
41 774,90
KGHM
Cuprum
Cuprum
Cuprum
Cuprum
2 - wniosek +
7
posiedzenie dn.
21.12.2005 r.
8
Razem
liczba wniosków
koszty (netto)
liczba wniosków
koszty (netto)
liczba wniosków
poniesione przez
zakłady koszty
1 + (1/3 z 2) 0 + (1/3 z 2) 1 + (1/3 z 2)
informacja
KGHM
4
KGHM
15 963,50
11 963,50
15 563,50
0,00
43 490,50
0
1
0
0
1
8 947,00
13 347,00
8 947,00
0,00
31 241,00
6
10
5
5
26
0,00
286 402,30
80 657,10 108 548,10 97 197,10
Cuprum
2006 r. (do końca września)
1
posiedzenie dn.
20.01.2006 r.
i 9.02.2006 r.
3
posiedzenie dn.
31.03.2006 r.
4
posiedzenie dn.
11.05.2006 r.
5
posiedzenie
prezydium dn.
31.05.2006 r.
6
posiedzenie dn.
23.06.2006 r.
7
posiedzenie dn.
27.07.2006 r.
8
posiedzenie dn.
25-26.09.2006 r.
9
Razem
liczba wniosków
0
0
0
0
0
liczba wniosków
koszty (netto)
3
0
2
0
5
22 459,30
9 259,30
18 059,30
0,00
49 777,90
1 + (1/3)
1 + (1/3)
0 + (1/3)
1 – inform.
dyr. KGHM
3
14 017,33
13 017,34
9 417,33
0,00
36 452,00
0
1
0
0
1
7 606,33
12 606,34
7 606,33
0,00
27 819,00
0
0
0
0
0
1 678,50
1 678,50
3 357,00
0,00
6 714,00
1 + (1/3)
1 + (1/3)
1 + (1/3)
11 869,25
12 269,25
12 269,25
0,00
36 407,75
1
1
1
0
3
11 398,00
10 998,00
10 798,00
0,00
33 194,00
0
2
0
0
2
7 854,70
16 454,70
7 854,70
0,00
32 164,10
6
6
4
2
18
76 883,41
76 283,43
69 361,91
0,00
222 528,75
liczba wniosków
koszty (netto)
liczba wniosków
koszty (netto)
liczba wniosków
koszty (netto)
liczba wniosków
koszty (netto)
liczba wniosków
koszty (netto)
liczba wniosków
koszty (netto)
liczba wniosków
poniesione przez
zakłady koszty
1 - opracow.
Cuprum
WUG
Cuprum
Cuprum
Cuprum
WUG
4
Cuprum
Cuprum
O/ZG
"Rudna"
51
Zestawienie rodzajowe kosztów posiedzeń Komisji ds. Tąpań, obudowy i Kierowania Stropem w ZG Wydobywających Rudy Miedzi w okresie od
stycznia 2005 do września 2006 r. wg rozliczeń poprzedzających wystawienie faktury akceptowanych przez Przewodniczącego.
Lp.
posiedzenie
liczba
obecnych
członków
Komisji
/WUG/OUG/
wszystkich
os.
Koszty posiedzeń (w zł netto)
wynagrodzenia
za udział
w posiedzeniu
delegacje
usługi gastronomiczne
amortyzacja
sprzętu
(audio, komp.)
telefony
materiały
(róŜne)
Razem
+5 %
marŜy
jedn.
obsług.
14
15
16
Koreferaty
zł
zł/czł.
zł
zł/czł.
zł
zł/czł.
zł/os.
m-c
wartość
m-c
wartość
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
8 025,00 573,21
267,50
I
502,73
I
657,64
6 116,40 556,04
218,44
II, III
948,00
8 474,00
651,85
6 082,76 467,90
209,75
IV, V
151,08
8 474,00
651,85
6 342,31 487,87
253,69
1 788,00
127,71
9 306,00
664,71
6 812,90 486,64
252,33
13/3/6/37
4 842,08
372,47
9 600,00
738,46
8 670,50 666,96
234,34 VIII, IX
21.12.2005
13/2/3/28
1 544,00
118,77
9 600,00
738,46
6 875,07 528,85
245,54
8
Razem 2005
90/13/24/204
18 568,68
206,32 62 764,00
697,38
48 924,94 543,61
239,83
9
20.01.2006 i
09.02.2006
*13/3/0/16
14/2/3/27
2 643,60
97,91 16 089,70
595,91
6 283,20 448,80
232,71
I
279,05
XII
443,72
715,55
26 454,82
27 777,56
22 000,00
10
31.03.2006
15/2/3/30
2 204,00
146,93
9 728,30
648,55
6 354,70 423,65
211,82
II, III
558,10
I, II
944,08
831,77
20 620,95
21 652,00
14 800,00
11
11.05.2006
15/2/3/31
1 956,00
130,40
9 347,00
623,13
6 900,03 460,00
222,58
IV, V
558,10
III, IV
1 232,42
1 738,87
21 732,42
22 819,04
5 000,00
12
**31.05.2006
8/5/3/32
720,00
90,00
4 605,00
575,63
0,00
-
13
23.06.2006
13/2/2/26
2 993,17
230,24
8 154,00
627,23
262,42
14
27.07.2006
14/0/2/24
2 913,62
208,12 13 120,20
937,16
0,00
0,00
15
25-26.09.2006
14/0/3/26
7 414,00
529,57 13 120,20
937,16
0,00
0,00
16
Razem 2006
(do końca
września)
106/16/19/212 20 844,39
196,65 74 164,40
699,66
0
1
2
1
25-26.01.2005
14/2/3/30
4 834,60
345,33 10 076,00
719,71
2
15.04.2005
11/2/4/28
1 352,00
122,91
7 234,00
3
8.06.2005
13/2/3/29
2 244,00
172,62
4
14.07.2005
13/1/2/25
1 964,00
5
23.08.2005
13/1/3/27
6
11-12.10.2005
7
0,00
0,00
6 823,00 524,85
26 360,93 462,47
17
626,41
40,00
24 104,74
25 309,98
14 001,00
II, III
1 060,08
1 123,38
17 833,86
18 725,55
13 200,00
748,00
IV, V
1 506,31
6 641,51
25 696,58
26 981,41
22 442,00
VI
374,00
VI
510,31
7 805,36
25 469,98
26 743,48
22 491,00
VII
374,00
VII
640,30
6 673,90
25 595,10
26 874,86
14 900,00
558,10 VIII, IX
1 041,88
898,00
25 610,56
26 891,09
16 600,00
837,15
3 555,41
3 150,00
25 561,63
26 839,71
4 400,00
26 332,15 169 872,45 178 366,07
108 034,00
X, XI
X, XI
4 341,98
8 940,70
0,00
-
0,00
1 068,96
6 393,96
6 713,66
0,00
VI
279,05
V
741,78
444,00
19 435,00
20 406,75
16 001,00
0,00
VII
279,05
VI
741,78
1 214,00
18 268,65
19 182,08
14 000,00
0,00
VIII
279,05 VII, VIII 1 357,32
271,57
22 442,14
23 564,25
8 600,00
6 284,72 135 347,94 142 115,34
80 401,00
231,24
2 232,40
5 461,10
Uwagi:
*
rozliczenie zbiorcze za dwa posiedzenia - 20.01.2006 r. obecnych 13 członków Komisji (wręczenie nominacji), 09.02.2006 r. obecnych 14 członków
** posiedzenie połączonych Prezydiów Komisji ds. Tąpań … Miedzi i ds. Ochrony Powierzchni
52
W Zasadach pokrywania wydatków związanych z działalnością Komisji … z
10.01.2006 r. zawarto postanowienie (§ 1 ust. 2 ), wg którego CUPRUM obciąŜa kosztami
„jednostki występujące do Komisji z wnioskiem o rozpatrzenie określonej sprawy.” Takie
same postanowienia obowiązywało w zasadach uprzednio obowiązujących (z 10.01.2005 r. i
z 10.01.2003 r.). Prof. Zdzisław Kłeczek zapytany: dlaczego kosztami posiedzeń Komisji
obciąŜano takŜe te zakłady górnicze, które nie występowały do Komisji z Ŝadnym wnioskiem
o wydanie opinii stwierdził, Ŝe:
“Na kaŜdym posiedzeniu Komisji analizowana jest aktywność sejsmiczna górotworu na obszarze obejmującym
wszystkie zakłady górnicze, stąd niezaleŜnie od faktu nie złoŜenia wniosku, uwaŜam Ŝe istnieje uzasadnienie do
obciąŜania wszystkich zakładów kosztami takiego posiedzenia – w części dotyczącej kosztów stałych, tj.
wszystkich kosztów za wyjątkiem koreferatów. Kosztami związanymi z opracowaniem koreferatów obciąŜane są
wyłącznie te zakłady górnicze, które składają wnioski na dane posiedzenie. Dane do analizy aktywności
sejsmicznej pochodzą z zakładów górniczych, które na 2 tygodnie przed posiedzeniem Komisji przekazują mi te
dane. Dane o wysokoenergetycznych wstrząsach przekazywane są mi przez zakłady e-mailowo oraz faksem na
bieŜąco.”
[Dowód: akta kontroli tom II, str. 118-125, 156]
W 2005 r. łączna suma wszystkich kosztów bezpośrednich związanych z działalnością
Komisji wyniosła wg ewidencji księgowej CUPRUM 253.786,30 zł netto. Przewodniczący
Komisji prof. Zdzisław Kłeczek nie potrafił wyjaśnić dlaczego w 2005 r. przedsiębiorców
obciąŜono łączną kwotą 286.402,30 zł netto, tj. wyŜszą od poniesionych kosztów.
Odpowiadając na pytania: jakie było źródło danych finansowych, stanowiących podstawę do
sporządzania rozliczeń kosztów związanych z poszczególnymi posiedzeniami Komisji
(którymi obciąŜano zakłady górnicze) oraz kto kwalifikował poszczególne rodzaje kosztów
do rozliczenia jako koszty posiedzeń Komisji oraz kto sporządzał te rozliczenia,
Przewodniczący Komisji stwierdził:
“Źródłem danych były dane księgowe pochodzące z KGHM Cuprum, dane uzyskiwane od Sekretarza
Komisji oraz dane dot. kosztów związanych z opracowaniem koreferatów, które ustalał
Przewodniczący. Wstępną kwalifikację kosztów dokonywał Sekretarz Komisji natomiast ja
dokonywałem ich ostatecznej kwalifikacji oraz je akceptowałem.”
[Dowód: akta kontroli tom II, str. 157-158, 160]
Były Prezes WUG Pan Wojciech Bradecki stwierdził, Ŝe nie wiedział, iŜ kosztami
związanymi z posiedzeniami tej Komisji obciąŜano takŜe te zakłady górnicze, które nie
występowały do Komisji z Ŝadnym wnioskiem o wydanie opinii oraz, Ŝe nigdy stały
przedstawiciel Prezesa WUG, oddelegowany do brania udziału w posiedzeniach nie zgłaszał
mu Ŝadnych nieprawidłowości do jakich dochodziło w działaniu tej Komisji. Wg byłego
Prezesa, informacje o nieprawidłowościach dotarły do niego dopiero w wyniku złoŜenia
skargi przez nowy Zarząd KGHM CUPRUM.
Pismem z dnia 23.08.2006 r. ówczesny Prezes WUG Pan Wojciech Bradecki, w
zwrócił się do Prezesa Zarządu CUPRUM (nawiązaniu do rozmowy przeprowadzonej z nim
w dniu 18.08.2006 r.) o udokumentowanie nieprawidłowości w działaniu Komisji ds. Tąpań,
Obudowy i Kierowania Stropem w ZG Wydobywających Rudy Miedzi, celem podjęcia
ewentualnych decyzji organizacyjnych i personalnych.
Pismem z dnia 7.09.2006 r. Pan Henryk Karaś – Prezes Zarządu CUPRUM przekazał
Prezesowi WUG pismo wraz z załączonym kompletem dokumentów obejmujących:
− Kopie Zasad pokrywania wydatków związanych z działalnością ww. Komisji,
− Ustalenia w zakresie realizacji wypłat członkom Komisji (rozwiązania organizacyjne),
− Wykaz kosztów Komisji za okres 2002-lipiec 2006,
53
− Wykaz wysokości kosztów usług gastronomicznych w okresie 2002-lipiec 2006 wraz
z podziałem na miesiące,
− Wykaz wysokości kosztów telefonu komórkowego przewodniczącego Komisji (wg
faktur) za 2005 r.,
− Wydruki z ewidencji księgowej CUPRUM wydatków reprezentacyjnych (głównie
gastronomicznych) Komisji wraz z kopiami 12 faktur,
− Kopie rozliczenia jednej delegacji członka Komisji (przelot samolotem na trasie
Londyn-Wrocław-Londyn).
− Kopie dwu opinii Kancelarii Prawnej (z dnia 7.08.2006 r. i z 6.09.2006 r.)
dotyczących, m.in. prawnej analizy funkcjonowania Komisji oraz zasad rozliczania
pomiędzy CUPRUM a Komisją.
W ww. piśmie Prezes Zarządu CUPRUM stwierdził m.in., Ŝe Przewodniczący Komisji
i zarazem Przewodniczący Rady Nadzorczej CUPRUM „wyraźnie przekroczył zapisy § 6 i §
16 decyzji Prezesa WUG Nr 30 z dnia 22 grudnia 2005 r. dotyczących obsługi Komisji oraz
zakresu jej finansowania przez KGHM Cuprum CBR. (…) źródłem nieprawidłowości są
wadliwe i niezgodne z zasadami etycznymi zapisy „Zasad pokrywania wydatków związanych z
działalnością ww. Komisji przy WyŜszym Urzędzie Górniczym” podpisywane przez
poprzednich prezesów Zarządu KGHM Cuprum i przewodniczącego Komisji. Zapisy te dają
zbyt wiele swobody przewodniczącemu Komisji w zakresie ponoszonych kosztów jej obsługi.”
Realizując polecenie Wiceprezesa WUG z dnia 11.09.2006 r. pracownicy WUG
Panowie: Zdzisław Kulczycki - Dyrektor Departamentu Środowiska i Gospodarki ZłoŜem,
Roman Macuga – Radca Prezesa oraz Marek Gwóźdź – Audytor Wewnętrzny pismem z dnia
13.09.2006 r. przedstawili swoje stanowisko odnoszące się do pisma Prezesa Zarządu
CUPRUM z dnia 7.09.2006 r. W stanowisku tym stwierdzili, iŜ rozwiązaniem nie budzącym
wątpliwości etycznych byłoby ponoszenie całości kosztów działania Komisji przez organ
powołujący, który jest beneficjentem jej działań, a w szczególności adresatem wydawanych
opinii. Zaproponowali aby w przyszłości koszty merytoryczne pokrywał Prezes WUG, a
podmiot występujący z wnioskiem o wydanie opinii pokrywał jedynie koszty
administracyjne. Stwierdzono, Ŝe w decyzji Prezesa WUG powołującej komisję wskazane
byłoby określenie jakie rodzajowe koszty mogą być zaliczane do kosztów administracyjnych
oraz Ŝe koszty te powinny być ograniczone do kosztów delegacji słuŜbowych (przejazdy,
diety), ryczałtowego wynagrodzenia członków komisji, ewentualnie udostępnienia lokalu, itp.
Zwrócono uwagę, Ŝe umowa pomiędzy Przewodniczącym Komisji a podmiotem
finansującym jest zbyt ogólna, a takŜe iŜ umiejscowienie Komisji przy podmiocie
bezpośrednio zainteresowanym treścią wydawanej opinii oraz finansowanie prac Komisji
przez taki podmiot stoją w sprzeczności z zasadą obiektywizmu komisji. Stwierdzono, Ŝe
dotyczy to takŜe sytuacji, w której Komisja działa przy podmiocie zaleŜnym od
przedsiębiorcy górniczego, gdyŜ zainteresowany podmiot moŜe mieć wpływ na treść opinii.
Wg ww. osób rozwiązaniem etycznie prawidłowym jest umiejscowienie Komisji przy WUG
lub przy niezaleŜnym ośrodku naukowo-badawczym.
Pismem z dnia 15.09.2006 r. Pan Wojciech Bradecki poinformował Prezesa Zarządu
CUPRUM, iŜ: „w najbliŜszym czasie nastąpi zmiana miejsca działania Komisji, składu
osobowego oraz zasad jej finansowania”. Zdaniem ówczesnego Prezesa WUG, spory
wynikające z zaistniałych faktów, wobec przyjętych uregulowań finansowania Komisji przez
CUPRUM, nie mogą być rozstrzygane przez organ administracji.
54
Przewodniczący Komisji ds. Tąpań, Obudowy i Kierowania Stropem w Zakładach
Górniczych Wydobywających Rudy Miedzi - prof. Zdzisław Kłeczek - obok ww. funkcji - od
stycznia 2003 r. do zakończenia niniejszej kontroli pełnił funkcję Przewodniczącego Rady
Naukowej KGHM Cuprum sp. z o.o. Centrum Badawczo-Rozwojowe we Wrocławiu (tj.
spółki naleŜącej do grupy kapitałowej KGHM Polska Miedź SA, w której KGHM Polska
Miedź SA posiada 100 % udziałów), a uprzednio takŜe Przewodniczącego Rady Nadzorczej
KGHM Cuprum sp. z o.o. CBR - od grudnia 1992 r. do października 2006 r.
[Dowód: akta kontroli tom II, str. 116, 155]
Współpraca członków Komisji z kopalnianymi zespołami opiniodawczymi
Prof. Józef Dubiński Naczelny Dyrektor GIG pismem z dnia 1.12.2006 r. stwierdził,
Ŝe przypadki, w których wnioskodawcy (przedsiębiorcy) pokrywają bezpośrednio (a nie za
pośrednictwem GIG ) indywidualne koszty członków Komisji związane z ich działalnością na
rzecz Komisji nie są mu znane.
[Dowód: akta kontroli tom II, str. 48, 50]
Pan Piotr Buchwald - Prezes WUG wyjaśniając, kto oraz w jakim trybie pokrywa
koszty działalności członków Komisji zapraszanych do współpracy w ramach prac
kopalnianych zespołów opiniodawczych (wykazywane jako prace Prezydiów Komisji) oraz
czy koszty te pokrywa kopalnia w ramach realizacji umów cywilno-prawnych zawartych
indywidualnie z członkami Komisji, czy teŜ w inny sposób, stwierdził:
„Zgodnie z § 240 ust.2 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r. (…)- kierownik
ruchu zakładu górniczego powołuje zespoły opiniodawcze w sprawach rozpoznawania i zwalczania
zagroŜeń występujących w zakładzie górniczym. W przypadkach rozpatrywania przez zespoły
opiniodawcze zagadnień szczególnie skomplikowanych, na posiedzenia zespołów zapraszani są
specjaliści z poszczególnych dziedzin górnictwa. Niejednokrotnie zaproszeni specjaliści są
równocześnie członkami Komisji powołanych przez Prezesa WUG.
Udział tych specjalistów w pracach zespołów opiniodawczych zakładów górniczych nie moŜe być
utoŜsamiany z pracą Prezydiów Komisji. Koszty udziału specjalistów w pracach zespołów
opiniodawczych, pozostają w relacjach pomiędzy przedsiębiorcą a specjalistą i nie mogą obciąŜać
kosztów działalności Komisji powołanych przez Prezesa WUG.”
W niektórych decyzjach administracyjnych organy nadzoru górniczego nakazywały
przedsiębiorcom sprawdzenie prawidłowości rozwiązań przez kopalniane zespoły
opiniodawcze, wskazując, iŜ winny być one poszerzone o członków Komisji (podobne
ustalenia przekazywano takŜe pismami). Przedsiębiorcy pokrywali koszty działalności
członków Komisji zapraszanych do współpracy, zawierając z nimi indywidualne umowy
zlecenia lub umowy o dzieło:
Pismem z dnia 24.08.2006 r. Pan Grzegorz Juzek - Dyrektor OUG w Katowicach
(KAT/000/40/0001/06/02268/DK), skierowanym do kierowników ruchu 12 zakładów
górniczych poinformował o zmianie rozporządzenia MG z dnia 28.06.2002 r. (dodanie § 100
pkt 8) oraz „ustalił”, m.in. Ŝe wnioski w sprawie oddania do ruchu ściany prowadzonej w
warunkach specjalnych: poniŜej poziomu udostępnienia (wymagające zezwolenia właściwego
organu nadzoru górniczego) powinny być zaopiniowane przez Komisję ds. ZagroŜeń
Atmosfery Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych Zakładach Górniczych lub jej
Prezydium, a w szczególnych wypadkach, po uzgodnieniu z Z-cą Dyrektora OUG w
Katowicach, przez Kopalniany Zespół, poszerzony o członków tej Komisji. Jednocześnie
dodał, Ŝe plany ruchu i dodatki do tego planu, dotyczące eksploatacji poniŜej poziomu
udostępnienia, przedkładane do zatwierdzenia powinny być wcześniej zaopiniowane przez
ww. Komisję.
55
W dniu 11.09.2006 r. odbyło się posiedzenie Kopalnianego Zespołu ds. ZagroŜeń
Wentylacyjno-PoŜarowych (KHW SA KWK „Mysłowice”) w składzie poszerzonym o
członków Komisji (Prezydium) ds. ZagroŜeń Atmosfery Kopalnianej i Klimatyzacji w
Podziemnych Zakładach Górniczych i w obecności Dyrektora OUG w Katowicach Pana
Grzegorza Juzka. W konkluzji protokołu z ww. posiedzenia stwierdzono, Ŝe: „Prezydium
Komisji ds. ZagroŜeń Atmosfery Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych Zakładach
Górniczych pozytywnie opiniuje eksploatację pokładu 510 warstwa 3 w partii zachodniej
ścianami 3510a i 3510b projektowanych poniŜej poziomu udostępnienia.” Przedmiotem
opinii była, m.in. zamierzona profilaktyka związana z zagroŜeniem metanowym. Za
Prezydium ww. Komisji protokół podpisał prof. dr hab. inŜ. J.R. – Z-ca Przewodniczącego
Komisji. Ponadto w posiedzeniu udział wzięli m.in.: prof. dr hab. inŜ. W.T. - Z-ca
Przewodniczącego Komisji, prof. dr hab. inŜ. J.S. – Członek Komisji, doc. dr inŜ. K.C. –
Członek Komisji i dr inŜ. E.K. – Sekretarz Komisji.
Wydanie powyŜszej opinii przez Prezydium Komisji ds. ZagroŜeń Atmosfery
Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych Zakładach Górniczych poprzedzone było
zawarciem przez KHW SA KWK „Mysłowice” z ww. 5 członkami tej Komisji
indywidualnych umów zleceń, datowanych na 11.09.2006 r., których przedmiotem było:
„Zaopiniowanie eksploatacji pokładu 510 warstwa 3 w partii zachodniej ścianami 3510a i
3510b prowadzonymi poniŜej poziomu udostępnienia.” W umowach postanowiono, Ŝe
zleceniobiorcy wykonywać będą zlecenie w dniu 11.09.2006 r. Wynagrodzenie określone
umowami wynosiło: po 1.000,00 zł brutto dla opiniujących członków Komisji z tytułem
profesora oraz po 750,00 zł brutto dla pozostałych członków Komisji.
W dniu 10.11.2006 r. Dyrektor OUG w Katowicach - Pan Grzegorz Juzek wydał
decyzję nr KAT/001/40/0009/06/03400/Zu, którą na podstawie art. 109 ust. 2 pkt 1 ustawy
Pgg, w związku § 100 pkt 8 rozporządzenia z dnia 28.06.2002 r. oraz art. 104 Kpa, zezwolił
na oddanie do ruchu ściany 3510a w pokładzie 510 warstwa 3, partia zachodnia, na poziomie
500 m, prowadzonej w KHW SA KWK „Mysłowice” poniŜej poziomu udostępnienia, na
zasadach ujętych w projekcie technicznym.
W dniu 2.03.2005 r. Pan Jerzy Kolasa Z-ca Dyrektora OUG w Katowicach z
upowaŜnienia Dyrektora OUG w Katowicach wydał decyzję nr 12/s/g/DK/2005, którą na
podstawie art. 113 ust. 1 pkt 1 ustawy Pgg oraz art. 104 Kpa, w związku z inspekcją
przeprowadzoną w ramach nadzoru nad ruchem zakładu górniczego KHW SA KWK
„Wesoła” po zakończonej akcji przeciwpoŜarowej prowadzonej w rejonie likwidowanej
ściany 24 w pokładzie 501 B wsch. nakazał m.in.: uzyskać opinię Kopalnianego Zespołu ds.
ZagroŜeń Wentylacyjno-PoŜarowych poszerzonego o przedstawicieli Komisji ds. ZagroŜeń
Atmosfery Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych Zakładach Górniczych dotyczącą
programu dalszego prowadzenia prac w rejonie ściany 24, w aspekcie zaistniałego zagroŜenia
poŜarowego. W decyzji zaznaczono, Ŝe:
− decyzja ta podlega natychmiastowemu wykonaniu na mocy art. 113 ust. 2 ustawy Pgg;
− od decyzji słuŜy stronie odwołanie do Prezesa WUG, za pośrednictwem Dyrektora OUG
w Katowicach w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia;
− wniesienie odwołania nie wstrzymuje wykonania decyzji.
W uzasadnieniu podano, Ŝe w dniu 2.03.2005 r. Kierownik Ruchu Zakładu Górniczego
odwołał prowadzenie akcji przeciwpoŜarowej w rejonie likwidowanej ściany 24. Kontrola
rejonu ściany 24 otamowanego tamami: TP-1 przeciwwybuchową oraz TI-1 izolacyjną nie
wykazała nieprawidłowości, w tym przekroczeń dopuszczalnych stęŜeń gazów kopalnianych.
Stwierdzono, Ŝe dalsze działania prowadzone będą w ramach prac profilaktyki poŜarowej
oraz Ŝe będą zmierzać do całkowitego wyeliminowania zagroŜenia poŜarowego, powstałego
56
w trakcie likwidacji ściany 24 w pokładzie 501, a takŜe powinny zapewnić bezpieczeństwo w
trakcie prowadzenia kolejnych ścian w tym rejonie.
W związku z ww. decyzją, w dniu 28.04.2005 r. odbyło się posiedzenie Kopalnianego
Zespołu ds. ZagroŜeń Wentylacyjno-PoŜarowych (KHW SA KWK „Wesoła”) w składzie
poszerzonym o członków Komisji ds. ZagroŜeń Atmosfery Kopalnianej i Klimatyzacji w
Podziemnych Zakładach Górniczych i w obecności Z-cy Dyrektora OUG w Katowicach Pana
Jerzego Kolasa. W konkluzji protokołu z ww. posiedzenia stwierdzono, m.in. Ŝe: zakres prac
profilaktycznych wykonanych w rejonie ściany 24 po jej otamowaniu zapewnia bezpieczne
prowadzenie dalszych prac w tym rejonie oraz, Ŝe przedstawiony zakres oraz kolejność
prowadzenia dalszych robót w rejonie pokładu 501 B jest prawidłowa. W posiedzeniu udział
wzięli następujący członkowie ww. Komisji: prof. dr hab. inŜ. P.K. - Przewodniczący
Komisji, prof. dr hab. inŜ. J.R. - Z-ca Przewodniczącego Komisji, prof. dr hab. inŜ. W.T. - Zca Przewodniczącego Komisji, prof. dr hab. inŜ. W.D. – Członek Komisji, dr inŜ. K.C. –
Członek Komisji, dr inŜ. E.K. – Sekretarz Komisji, dr inŜ. J.C. – Członek Komisji, mgr inŜ.
M.B. – Członek Komisji.
Wydanie powyŜszej opinii przez członków Komisji ds. ZagroŜeń Atmosfery
Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych Zakładach Górniczych poprzedzone było
zawarciem przez KHW SA KWK „Wesoła” z ww. 8 członkami tej Komisji w dniu
18.04.2005 r. indywidualnych umów o dzieło, których przedmiotem było: „wydanie pisemnej
opinii na temat dalszego prowadzenia prac w rejonie ściany 24 w pokładzie 501 B pole B-3 w
aspekcie zaistniałego zagroŜenia poŜarowego.” W umowach postanowiono, Ŝe umowy
zostały zawarte na okres do 28.04.2006 r. Wynagrodzenie określone umowami wynosiło: po
1.200,00 zł brutto dla opiniujących członków Komisji z tytułem profesora oraz po 600,00 zł
brutto dla pozostałych członków Komisji.
Odnosząc się do opisanych wyŜej faktów (takŜe do decyzji z 24.05.2005 r. Z-cy
Dyrektora OUG w Gliwicach z up. Dyr. OUG nr 44A/DW/05 i z 17.06.2005 r. Dyrektora
OUG w Gliwicach nr 47/D/05) oraz odpowiadając na pytania: czy do prywatnego (w praktyce
takŜe odpłatnego) świadczenia usług przez członków Komisji Prezesa WUG, powinny
zobowiązywać przedsiębiorcę decyzje administracyjne oraz czy tego typu prywatna
działalność członków Komisji gwarantuje ich obiektywizm w późniejszych opiniach Komisji
wydawanych na rzecz tego przedsiębiorcy,
były Prezes WUG Pan Wojciech Bradecki stwierdził:
„UwaŜam, Ŝe powyŜszy stan nie jest prawidłowy i nie powinien mieć miejsca. Tego typu praktyki
naleŜałoby wyeliminować. Nie miałem wiedzy o takich praktykach, wiedziałem jedynie iŜ w niektórych
sytuacjach, wymagających podjęcia pilnych działań i opinii, zespoły kopalnianie współpracowały z
Prezydiami Komisji. W takich jednak sytuacjach prace Prezydiów nie powinny mieć charakteru
indywidualnych zleceń dla ich członków.”
Prezes WUG Pan Piotr Buchwald stwierdził, m.in.:
„(…) PowyŜsze decyzje wynikały m.in. z konieczności niezwłocznego, a wręcz szybkiego podjęcia
decyzji przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego i Dyrektora OUG na podstawie opinii ww.
zespołów, z uwagi na występujący stan zagroŜenia. Zwołanie posiedzenia Komisji w pełnym składzie
niejednokrotnie wiązałoby się z wydłuŜeniem terminu podjęcia decyzji, czyli czas jest tutaj jednym
z decydujących czynników. Przykładem tego są decyzje przytoczone w pytaniu, wydane w związku z
zakończeniem prowadzenia akcji poŜarowych w kopalniach, a więc w sytuacji utrzymującego się
potencjalnego zagroŜenia dla bezpieczeństwa załogi i ruchu zakładu górniczego.
57
Członkowie Komisji powołani przez Prezesa WUG to osoby sprawdzone, o najwyŜszych
kwalifikacjach naukowych i doświadczeniu zawodowym, uznane w środowisku górniczym. Udział tych
osób w zespołach kopalnianych gwarantuje podjęcie właściwych i skutecznych decyzji.
Nie moŜna zakładać braku obiektywizmu w podejmowaniu opinii przez zespół lub komisję, a
tym samym zakładać nierzetelność tych osób, uznanych za wybitnych specjalistów w danej dziedzinie.
Zwłaszcza, Ŝe opinie te dotyczą sytuacji konkretnie powstałego i utrzymującego się zagroŜenia oraz
słuŜą do zapewnienia właściwego bezpieczeństwa ruchu zakładu górniczego.
Przedsiębiorcy niejednokrotnie w sprawach trudnych, bez nakazów organów nadzoru
górniczego, z własnej inicjatywy występują do róŜnych specjalistów o sporządzenie opinii za
odpowiednim wynagrodzeniem. (…)
Biorąc powyŜsze pod uwagę, trudno zgodzić się z twierdzeniem, Ŝe decyzje dyrektorów
okręgowych urzędów górniczych wydane na podstawie art. 113 ust. 1 pkt 1 lub art. 115 ust. 2 Pgg.
miały na celu powodowanie świadczenia „prywatnych” usług. UwaŜam, Ŝe włączanie członków
Komisji w szczególnych przypadkach do działania w kopalnianych zespołach nie narusza
obiektywizmu w późniejszych opiniach Komisji.”
[Dowód: akta kontroli tom I, str. 163, 165-166, 181, 216-221]
W notatce ze spotkania kierownictwa WUG z przewodniczącymi tych Komisji z dnia
19.12.2005 r. zaakceptowanej przez ówczesnego Prezesa WUG – Pana Wojciecha
Bradeckiego (w spotkaniu uczestniczył takŜe prof. Józef Dubiński - Naczelny Dyrektor GIG)
stwierdzono, m.in.: „wątpliwości budzą równieŜ sytuacje, kiedy członkowie danej komisji
pracują równocześnie w kopalnianych zespołach ds. zagroŜeń, naleŜy postawić pytanie, czy w
takich przypadkach nie zachodzi kolizja interesów i niebezpieczeństwo subiektywnej oceny
rozpatrywanego zagadnienia.”
W dniu 30.03.2006 r. Dyrektor OUG w Katowicach - Pan Grzegorz Juzek wydał
decyzję nr KAT/003/0234/0079/06/00618/D, którą na podstawie art. 115 ust. 2 ustawy Pgg
oraz art. 104 Kpa, w związku ze wzrostem aktywności sejsmicznej górotworu i stanu
zagroŜenia tąpaniami, w następstwie prowadzonej eksploatacji pokładu 502 ścianą 4 w KHW
SA KWK „Wujek” Ruch „Śląsk”, w celu poprawy bezpieczeństwa ruchu zakładu górniczego
jego pracowników, zobowiązał KHW SA do sprawdzenia prawidłowości stosowanych
rozwiązań technicznych przy prowadzeniu ww. eksploatacji oraz przedłoŜenia wyników tego
sprawdzenia Komisji ds. Tapań w ZG Wydobywających Węgiel Kamienny oraz Komisji ds.
Ochrony Powierzchni celem wydana opinii co do moŜliwości i warunków dalszego
wybierania pokładu 502 ścianą 4.
W protokole z dnia 20.06.2006 r. z posiedzenia połączonych Zespołów ds. Obudowy i
Kierowania Stropem KHW SA KWK „Wujek” Ruch „Śląsk”oraz Naukowo-Doradczego, w
skład tego ostatniego wchodzili: mgr inŜ. W.Dygdała (Wiceprezes KHW SA) i członkowie
Komisji ds. Tąpań w Zakładach Górniczych Wydobywających Węgiel Kamienny: mgr inŜ.
W.Etryk – Przewodniczący Komisji, prof. dr hab. inŜ. W.Konopko – członek Komisji (GIG),
mgr inŜ. A.Barański – członek Komisji (KW SA), dr inŜ. B.Syrek – członek Komisji (KHW
SA), stwierdzono, Ŝe zadanie wynikające z ww. decyzji Dyrektora OUG zrealizował GIG.
Ponadto w podsumowaniu protokołu (podpisanego przez wszystkie osoby uczestniczące w
posiedzeniu) zapisano m.in.: „problem eksploatacji ścianą 4 w pokładzie 502 w partii K
przedstawić na najbliŜszym posiedzeniu Komisji ds. Tąpań Zakładach Górniczych
Wydobywających Węgiel Kamienny. Stwierdza się, Ŝe podjęte do tej pory działania kopalni,
ustalone na posiedzeniach połączonych zespołów ds. Tąpań i Naukowo-Doradczego, mające
na celu zapewnienie bezpieczeństwa podczas eksploatacji pokładu 502 w partii K są
wystarczające i adekwatne do notowanego stanu zagroŜenia tąpaniami.”
Praca pt.: „Wykonanie specjalistycznych badań sprawdzających prawidłowość
stosowanych rozwiązań technicznych przy prowadzeniu eksploatacji pokładu 502 ścianą 4 w
KWK „Wujek” Ruch „Śląsk”” została wykonana w okresie 24.04.-30.05.2006 r. przez Zakład
58
Tąpań i Mechaniki Górotworu GIG, kierowany przez dr hab. inŜ. Józefa Kabiesza – członka
ww. Komisji.
W protokole z dnia 28.06.2006 r. z posiedzenia Komisji ds. Tąpań w Zakładach
Górniczych Wydobywających Węgiel Kamienny - w jej uchwale nr 13/2006 podano, Ŝe
Komisja po zapoznaniu się z dotychczasowym przebiegiem eksploatacji ściany 4 w pokładzie
502 oraz z ww. protokołem z dnia 20.06.2006 r. stwierdza realizację ww. decyzji Dyrektora
OUG oraz moŜliwość dalszej eksploatacji ww. ściany.
W koreferacie prof. dr hab. inŜ. Janusza Roszkowskiego i dr inŜ. Eugeniusza
Krausego, tj. odpowiednio - zastępcy przewodniczącego i członka Komisji ds. ZagroŜeń
Atmosfery Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych ZG do wniosku KWK „Wujek” o
zaopiniowanie przez ww. Komisję, prowadzonej i projektowanej eksploatacji poniŜej
poziomu udostępnienia, objętej planem ruchu na lata 2007-2009, stwierdzono Ŝe podstawą do
opracowania tego koreferatu była m.in.: „znajomość zagadnień w zakresie zagroŜeń
naturalnych w wyniku wieloletniego uczestnictwa Koreferentów w Zespole NaukowoDoradczym” KWK „Śląsk”, aktualnie KWK „Wujek”.
6. Działalność merytoryczna Komisji
Działalność (aktywność) Komisji powołanych przez Prezesa WUG w latach 1998 – 2006:
Wyszczególnienie
Lata
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Komisja Bezpieczeństwa Pracy w Górnictwie
liczba posiedzeń Komisji
liczba posiedzeń Prezydium Komisji
liczba podjętych uchwał
liczba wydanych opinii
liczba rozpatrzonych tematów
2
0
3
0
5
2
0
2
0
8
2
0
3
0
6
2
0
2
0
7
3
0
4
0
9
2
0
2
0
6
2
0
3
0
6
2
0
2
0
6
1
0
1
0
3
3
0
4
3
3
1
0
1
2
1
4
0
4
4
4
4
0
5
4
4
4
0
7
6
6
Komisja ds. Obudów Wyrobisk Górniczych i Kierowania Stropem
7
2
23
9
17
1
0
2
1
3
3
0
3
3
2
5
0
6
5
5
Komisja ds. ZagroŜeń Atmosfery Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych Zakładach Górniczych
8
2
8
2
8
2
5
4
5
4
5
4
13
4
13
5
3
12
3
14
8
5
12
5
12
6
5
8
5
12
7
10
19
3
16
4
18
11
18
11
4
15
22
29
28
9
1
20
24
24
11
2
23
28
28
10
4
26
33
33
Komisja ds. Tąpań w Zakładach Górniczych Wydobywających Węgiel Kamienny
7
6
26
22
36
8
1
23
23
32
6
0
16
17
19
10
2
25
41
48
7
3
24
21
33
12
5
30
29
37
Komisja ds. Tąpań, Obudowy i Kierowania Stropem w ZG Wydobywających Rudy Miedzi
4
0
12
12
18
6
0
10
18
22
8
0
16
14
30
7
0
23
18
29
7
0
25
20
29
9
0
24
24
29
9
0
33
24
38
7
0
27
22
36
8
1
22
20
31
59
Komisja ds. Likwidacji Zakładów Górniczych i Gospodarki Odpadami
1
1
3
4
8
3
1
8
9
8
6
0
15
21
15
5
0
20
23
20
4
3
9
12
9
2
2
9
20
9
3
1
9
7
6
5
2
11
11
11
4
3
10
8
8
8
0
23
23
23
8
0
21
21
21
8
1
31
31
31
5
0
16
16
18
4
0
13
13
14
5
0
13
13
13
5
0
12
11
11
5
0
15
16
16
4
1
9
11
11
2
3
4
4
6
4
3
7
7
8
4
1
5
5
5
4
2
5
5
6
2
4
6
6
6
2
3
3
3
5
4
0
4
4
4
4
4
9
9
9
5
6
11
12
12
26
0
26
246
39
20
0
20
124
79
-
5
0
6
6
6
Komisja ds. ZagroŜeń Zdrowia Czynnikami Środowiska Pracy w Zakładach Górniczych
liczba wydanych opinii*
12
0
12
42
18
18
0
18
139
27
20
0
20
65
30
17
0
17
88
35
12
0
12
96
18
11
0
11
80
17
14
0
14
127
31
Komisja ds. ZagroŜenia Metanowego oraz Wyrzutami Gazów i Skał w Podziemnych ZG
-
-
-
-
-
-
-
Lata
Ogółem Komisje
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
51
52
62
60
50
50
57
68
65
14
10
6
7
15
15
12
26
30
114
95
122
126
109
101
118
129
134
118
223
160
199
176
176
204
354
249
139
133
151
182
133
129
140
160
217
*Liczba wydanych opinii odpowiada liczbie zaopiniowanych środków ochrony i wyposaŜeń indywidualnych.
[Dowód: akta kontroli tom II, str. 177-178, tom III, str. 1-713]
60
Zestawienie wnoszonych spraw merytorycznych na posiedzenia poszczególnych Komisji w
2006 r. sporządzone na podstawie danych pochodzących z rocznych sprawozdań ich
przewodniczących:
Temat sprawy wniesionej przez
Wyszczególnienie
Górniczych i Kierowania Stropem *
Kopaln. i Klimatyzacji w Podz. ZG
Wydobywających Węgiel Kamienny
Komisja ds. Tąpań, Obudowy i Kier.
Stropem w ZG Wyd. Rudy Miedzi
Komisja ds. Ochrony Powierzchni **
Czynnikami Środowiska Pracy w ZG
Komisja ds. ZagroŜenia Metan. oraz
Wyrzutami Gazów i Skał w Podz. ZG
Ogółem Komisje
Przedsiębiorcę, wynikający z:
Prezesa
WUG
Dyrektora
OUG
przepisów
decyzji organu
nadzoru górn.
dobrowolnej
decyzji
przedsiębiorcy
2
0
0
0
2
0
0
0
27
0
0
1
22
7
2
3
1
15
6
5
0
0
0
0
7
0
0
0
0
11
1
0
0
5
5 ***
0
0
0
0
79
1
0
1
3
1
7
2
38
48
112
Uwagi:
* w dwóch przypadkach nie określono, przez kogo wniesiono temat sprawy (nie ujęto w zestawieniu).
** w dwóch przypadkach nie określono przez kogo wniesiono temat sprawy a jedynie w uwagach zapisano,
Ŝe (w jednym przypadku) cykliczne opiniowanie przez Komisję, (w drugim) zalecenia z uchwały niniejszej
Komisji nr 1/2001 i 4/2004 (nie ujęto w zestawieniu).
*** dwa przypadki dotyczyły aneksów do tematów rozpatrywanych we wcześniejszych latach (w uwagach
podano uchwały w tych sprawach z wcześniejszych lat).
Przewodniczący Komisji ds. Tąpań, Obudowy i Kierowania Stropem w ZG
Wydobywających Rudy Miedzi stwierdził, Ŝe w większości przypadków składanie wniosków
do Komisji wynikało z decyzji nadzoru górniczego oraz Ŝe bywały takŜe przypadki kiedy
zakłady górnicze występowały z własnej inicjatywy, co dotyczyło, np. Kompleksowych
projektów eksploatacji złoŜa w warunkach zagroŜenia tąpaniami, które nie są zatwierdzane
decyzją organu nadzoru górniczego. Wg Przewodniczącego, szczegółowy projekt techniczny
eksploatacji, który jest opiniowany przez Komisję jest później zatwierdzany przez organ
nadzoru górniczego.
Zarząd Spółki Restrukturyzacji Kopalń SA w Katowicach (zwanej dalej SRK)
wyjaśniając dlaczego zagadnienia, które podlegały opiniowaniu przez Komisje nie były
kierowane do właściwych organów nadzoru górniczego, za których pośrednictwem byłyby (w
razie konieczności) kierowane na posiedzenia stosownych Komisji celem wydania opinii,
stwierdził m.in. Ŝe wnioski do Komisji kierowane były bezpośrednio do „ich statutowych
siedzib, gdyŜ taki sposób rozpatrywania wniosków został przyjęty przez przewodniczących
Komisji od wielu lat. (…) procedura kierowania wniosków bezpośrednio do Komisji ds.
61
ZagroŜeń Wodnych, Komisji ds. Likwidacji Zakładów Górniczych i Gospodarki Odpadami
stosowana jest przez zakłady górnicze co najmniej od kilkunastu lat. Dotyczy to przedsięwzięć
niebezpiecznych, niosących duŜe ryzyko związane z wystąpieniem zagroŜenia wodnego,
wykonywania prac likwidacyjnych wyrobisk górniczych, w stosunku do których organ
nadzoru górniczego uwaŜa opinie Komisji ds. ZW jako potrzebne dla uzyskania zatwierdzenia
planu ruchu zakładu.”
Poproszony o wskazanie decyzji (poleceń) organów nadzoru górniczego nakazujących
uzyskanie opinii Komisji, Zarząd SRK nie wskazał Ŝadnej takiej decyzji (bądź polecenia). Wg
informacji SRK na 14 złoŜonych wniosków w latach 2005-2006 łącznie do Komisji ds.
ZagroŜeń Wodnych i Komisji ds. Likwidacji Zakładów Górniczych i Gospodarki Odpadami
oraz uzyskanych opinii, 6 opinii Komisji (w tym 4 opinie Komisji ds. ZagroŜeń Wodnych)
zostało wykorzystanych do wydania łącznie 6 decyzji organów nadzoru górniczego
zatwierdzających dodatki do planów ruchu likwidowanych zakładów górniczych.
Przykłady zapisów niektórych uchwał Komisji ds. Tąpań, Obudowy i Kierowania
Stropem w ZG Wydobywających Rudy Miedzi, odnoszących się do zagadnień wnoszonych
przez przedsiębiorców do zaopiniowania:
• W uchwale nr 1/2002 z dnia 1.02.2002 r. stwierdzono m.in.: (…) „naleŜy:
− wdroŜyć metody wyznaczania współrzędnej pionowej ognisk wstrząsów z dokładnością
umoŜliwiającą prowokowanie wstrząsów w warstwach i rejonach wstrząsogennych,
− podjąć działania zmierzające do wyposaŜenia kopalń w samojezdne urządzenie do
wiercenia długich otworów stropowych, instalowania w nich czujników
identyfikujących prekursory wstrząsów górotworu i umoŜliwiających ich uzbrojenie
emulsyjnymi MW i zapalnikami nieelektrycznymi.”
• W uchwale nr 9/2002 z dnia 10.04.2002 r. stwierdzono m.in.:
− „przy zbliŜaniu się frontu do chodnika T-244b naleŜy wykonać strzelanie torpedujące
w stropie. Projekt strzelania torpedującego naleŜy przedłoŜyć do zaopiniowania
Komisji ds. Tąpań, Obudowy i Kierowania Stropem w ZG Wydobywających Rudy
Miedzi.”
− „zobowiązuje się Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego O/ZG „PolkowiceSieroszowice” do przedstawiania Komisji ds. Tąpań, Obudowy i Kierowania Stropem
w ZG Wydobywających Rudy Miedzi informacji o postępie robót w polu B oraz
wprowadzonych zmianach w projekcie - w terminie, gdy front robót rozcinakowych w
bloku B-I osiągnie wybieg 1000 m.
− „upowaŜnia się Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego do wprowadzania zmian w
„Szczegółowym projekcie …” wynikających z napotykanych geologiczno-górniczych
uwarunkowań, jednakŜe nie zmieniających istoty projektu.”
• W uchwale nr 7/2006 z dnia 31.03.2006 r. stwierdzono m.in.: „Zobowiązuje się
Przedsiębiorcę do:
− wprowadzenia w Zakładach Górniczych KGHM Polska Miedź SA zmodyfikowanych
zasad wyznaczania stref szczególnego zagroŜenia tąpaniami. (…)”
[Dowód: akta kontroli tom III, str. 189-339]
Przewodniczący Komisji ds. Tąpań, Obudowy i Kierowania Stropem w ZG
Wydobywających Rudy Miedzi wyjaśniając przyczyny i podstawy zobowiązywania przez
Komisję przedsiębiorców do podejmowania określonych działań (skoro są to działania
naleŜące do kompetencji właściwego organu nadzoru górniczego) stwierdził, Ŝe: “Moim
zdaniem ta forma zobowiązywania przedsiębiorców jest jedną z form skutecznego zapewnienia
62
realizacji zaleceń Komisji i wynika z zadań Komisji określonych w zarządzeniu Prezesa WUG o jej
powołaniu.”
Wyjaśniając, na jakiej podstawie - w oparciu o jakie regulacje oraz przez kogo
wydane, Komisje zobowiązują przedsiębiorców do podejmowania określonych działań, np.
wykonania opracowań, przeprowadzania badań, prowadzenia robót przy zastosowaniu
wskazanych rozwiązań, itp., skoro zgodnie z art. 115 ustawy Pgg, są to działania naleŜące do
kompetencji właściwego organu nadzoru górniczego, Prezes WUG Piotr Buchwald
stwierdził, iŜ nie ma regulacji prawnych zezwalających na takie praktyki oraz Ŝe: „Z treści
uchwał (Komisji – przyp. kontrolera) mogą wynikać jedynie zalecenia dotyczące określonego
zagadnienia i nie mogą to być Ŝądania bądź zobowiązania adresowane do przedsiębiorców. Z
przepisów powołujących Komisje jednoznacznie wynika, Ŝe są to organy opiniodawczo-doradcze, a
więc nie decyzyjne.”
Odnosząc się do kwestii znaczenia prawnego opinii Komisji, wydanych w oparciu o
§ 243a oraz § 328. ust. 2. rozporządzenia z 28.06.2002 r., a takŜe sposobu ich wykorzystania
(w tym opinii negatywnych) przez organy nadzoru górniczego, Prezes WUG – Pan Piotr
Buchwald stwierdził, m.in. Ŝe: „NiezaleŜnie od treści opinii ww. Komisji w przedmiotowych
sprawach, decyzję o zgodzie lub jej braku na prowadzenie eksploatacji w tych przypadkach podejmuje
dyrektor okręgowego urzędu górniczego, przy uwzględnieniu wszystkich aspektów sprawy, łącznie z
opinią Komisji. Opinia, jak to wcześniej wykazano ma pomóc w wydaniu prawidłowego
rozstrzygnięcia. Podczas kontroli ruchu zakładu górniczego przez okręgowy urząd górniczy, opinia
Komisji nigdy nie jest podstawą do analizy prawidłowości prowadzenia ruchu. Podstawą taką jest
zgodność prowadzenia ruchu z przepisami i decyzjami organu nadzoru górniczego.”
W odpowiedzi na pytanie: czy podczas kontroli (inspekcji) prowadzonych przez nadzór
górniczy podstawami do analizy i oceny prawidłowości funkcjonowania kopalni, dokonywanej
przez pracowników nadzoru są wyłącznie przepisy prawa i decyzje organów nadzoru górniczego,
czy uwzględniane są równieŜ opinie Komisji powołanych na podstawie art. 107 ust.8. pkt 3
ustawy Prawo geologiczne i górnicze – jakie zostało skierowane do dyrekcji 32 kopalń węgla
kamiennego uzyskano następujące odpowiedzi:
− 21 kopalń (66 %) stwierdziło, Ŝe opinie ww. Komisji są podstawami do analizy
prawidłowości podczas inspekcji i kontroli nadzoru górniczego, przy czym najczęściej
wskazywaną Komisją, której opinie są uwzględniane była Komisja ds. ZagroŜeń
Zdrowia Czynnikami Środowiska Pracy w Zakładach Górniczych;
− 4 kopalnie (12 %) udzieliło odpowiedzi przeczącej;
− 7 kopalń (22 %) nie udzieliło odpowiedzi w tej sprawie.
Były Prezes WUG – Pan Wojciech Bradecki odpowiadając na pytanie: czy
kiedykolwiek organ nadzoru górniczego, wykonując zadania wynikające z nadzoru i kontroli
nad ruchem zakładu górniczego, wydał stronie pozytywną decyzję, pomimo odmiennej opinii
Komisji (np. kwestionującej prawidłowość stosowanych lub przewidzianych przez
przedsiębiorcę do stosowania rozwiązań technicznych), stwierdził Ŝe jest mało
prawdopodobne aby takie sytuacje miały miejsce oraz Ŝe nie są mu znane takie przypadki.
63
Przykłady opracowywania dokumentacji przedsiębiorców przy współudziale
członków Komisji
PoniŜej przedstawiono przykłady opracowywania przy współudziale osób będących
członkami Komisji analiz, ekspertyz, opracowań itp., stanowiących podstawę do sporządzenia
dokumentacji przedsiębiorców, podlegających następnie opiniowaniu przez Komisje:
Komisja ds. Ochrony Powierzchni:
- uchwałą z dnia 14.10.2005 r. nr 7/2005 Komisja ds. Ochrony Powierzchni pozytywnie
zaopiniowała na wniosek KW SA KWK „Pokój” „Program eksploatacji górniczej KWK
‘Pokój’” na lata 2006-2008”, obejmujący planowany zakres eksploatacji ujęty w planie
ruchu na lata 2006-2008 opracowany na podstawie:
„Analizy moŜliwości eksploatacji górniczej wnioskowanej w planie ruchu na lata 2006-2008
w aspekcie ochrony obiektów i sieci infrastruktury technicznej”, wykonanej przez zespół pod
kierunkiem dr hab. inŜ. Jana Białka z Politechniki Śląskiej – członka ww. Komisji;
oraz pracy pt.: „Określenie warunków prowadzenia projektowanej w planie ruchu na lata
2006-2008 eksploatacji górniczej w aspekcie zabudowy powierzchni”, wykonanej przez
zespół pod kierunkiem dr hab. inŜ. Mariana Kawuloka z Instytutu Techniki Budowlanej –
członka ww. Komisji.
- uchwałą z dnia 27.10.2006 r. nr 8/2006 Prezydium Komisji ds. Ochrony Powierzchni
pozytywnie zaopiniowało na wniosek KW SA KWK „Rydułtowy-Anna” „Wyniki
sprawdzenia prawidłowości stosowanych rozwiązań technicznych przy prowadzeniu robót
górniczych w partiach R, J, G KW SA Oddział KWK „Rydułtowy-Anna” Ruch II w Pszowie z
uwzględnieniem prognoz oddziaływania wstrząsów górniczych na powierzchnię oraz
moŜliwości bezpiecznego przejęcia przez obiekty budowlane tych oddziaływań …”
opracowany, m.in. na podstawie:
„Studium w zakresie moŜliwości przejmowania przez zabudowę powierzchni prognozowanych
wpływów wysokoenergetycznych wstrząsów górniczych wynikających z eksploatacji w
partiach R, J. G Oddział KWK ‘Rydułtowy-Anna’” wykonanego przez Zakład Ochrony
Powierzchni i Obiektów Budowlanych GIG, którego Kierownikiem był dr inŜ. Andrzej
Kowalski – Sekretarz ww. Komisji.
Komisji ds. Likwidacji Zakładów Górniczych i Gospodarki Odpadami:
- uchwałą z dnia 19.09.2005 r. nr 7/2005 Komisja ds. Likwidacji Zakładów Górniczych i
Gospodarki Odpadami pozytywnie zaopiniowała na wniosek SRK Zakład KWK ”KatowiceKleofas” wykonaną na zlecenie SRK dokumentację pt.: „Analiza moŜliwych koncepcji
likwidacji szybów z uwzględnieniem zagroŜeń naturalnych i uwarunkowań powierzchniowych
w świetle bezpieczeństwa powszechnego wraz z realizacją zadania pt.: Projekt techniczny
likwidacji szybu Fortuna III wraz z opracowaniem technologii prowadzenia prac oraz
kosztorysu inwestorskiego”, wykonaną przez Fundację „Nauka i Tradycje Górnicze” z
siedzibą – Wydział Górnictwa i GeoinŜynierii AGH w Krakowie gdzie kierownikiem ww.
tematu był prof. dr hab. inŜ. Franciszek Plewa – członek ww. Komisji, a kierownikiem
zadania dr inŜ. Henryk Kleta.
- uchwałą z dnia 19.09.2005 r. nr 8/2005 Komisja ds. Likwidacji Zakładów Górniczych i
Gospodarki Odpadami pozytywnie zaopiniowała na wniosek SRK Zakład KWK ”KatowiceKleofas” wykonane na zlecenie SRK dokumentacje pt.: „Analiza moŜliwych koncepcji
likwidacji szybów z uwzględnieniem zagroŜeń naturalnych i uwarunkowań powierzchniowych
w świetle bezpieczeństwa powszechnego wraz z realizacją zadania pt.: Projekt techniczny
64
likwidacji szybu Fortuna I wraz z opracowaniem technologii prowadzenia prac oraz
kosztorysu inwestorskiego” oraz „Analiza moŜliwych koncepcji likwidacji szybów z
uwzględnieniem zagroŜeń naturalnych i uwarunkowań powierzchniowych w świetle
bezpieczeństwa powszechnego wraz z realizacją zadania pt.: Projekt techniczny likwidacji
szybu ‘Zachodni’i szybika 119 wraz z opracowaniem technologii prowadzenia prac oraz
kosztorysu inwestorskiego” wykonane przez Fundację „Nauka i Tradycje Górnicze” z
siedzibą – Wydział Górnictwa i GeoinŜynierii AGH w Krakowie gdzie kierownikiem ww.
tematu był prof. dr hab. inŜ. Franciszek Plewa – członek ww. Komisji, a kierownikiem zadań
dr inŜ. Henryk Kleta.
Z tytułu zaopiniowania przez Komisję ww. 3 projektów likwidacji szybów GIG obciąŜył SRK
kwotą 16.307,54 zł brutto. Łączny koszt zlecenia przez SRK ww. 3 opracowań Fundacji
„Nauka i Tradycje Górnicze” wyniósł 217.600,00 zł brutto.
Komisja ds. Tąpań, Obudowy i Kierowania Stropem w ZG Wydobyw. Rudy Miedzi:
- uchwałą z dnia 21.02.2003 r. nr 3/2003 Komisja ds. Tąpań, Obudowy i Kierowania
Stropem w ZG Wydobyw. Rudy Miedzi pozytywnie zaopiniowała na wniosek KGHM Polska
Miedź SA Oddział ZG „Rudna” m.in. „Projekt szczegółowy eksploatacji w polu G-23/4”.
W grudniu 2002 r. Biuro Naukowo-Techniczne GEOTECH II z siedzibą w Brzesku wykonało
pracę pt.: „Analiza stanu napręŜeń górotworu przy projektowanej eksploatacji w oddziale G23 O/ZG Rudna w rejonie usytuowanym na pd-wsch od zrobów pola G-23/1 oraz G-23/2”.
Opracowanie to wykonał zespół pod kierunkiem prof. dr hab. inŜ. Andrzeja Zorychty –
członka ww. Komisji. We wstępnej części tego opracowania, w której omówiono genezę
wykonania tej analizy, stwierdzono, Ŝe jest ona konsekwencją uchwały z dnia 13.09.2001 r. nr
17/2001 Komisji ds. Tąpań, Obudowy i Kierowania Stropem w ZG Wyd. Rudy Miedzi, którą
kopalnia została zobowiązana do przedstawienia szczegółowego projektu uzasadniającego
prowadzenie robót eksploatacyjnych w oddziale G-23/4.
- uchwałą z dnia 8.06.2005 r. nr 10/2005 Komisja ds. Tąpań, Obudowy i Kierowania
Stropem w ZG Wydobyw. Rudy Miedzi pozytywnie zaopiniowała na wniosek KGHM Polska
Miedź SA Oddział ZG „Rudna” „Szczegółowy projekt prowadzenia eksploatacji w polu
zamykającym XVIII/1”, opracowany w oparciu o pracę naukowo-badawczą pt.:
„Opracowanie sposobu eksploatacji do czerpania zasobów w filarze upadowych K-10 - K-15
w aspekcie ograniczenia aktywności sejsmicznej przy prowadzeniu eksploatacji w warunkach
skrępowanych sąsiedztwem zrobów, niewybranych resztek złoŜa oraz uskoków” – Kraków,
listopad 2004 r. wykonaną pod kierunkiem prof. dr hab. inŜ. Andrzeja Zorychty – członka
ww. Komisji.
W trakcie posiedzeń ww. Komisji rozpatrywano takŜe analizy i prace naukowobadawcze wykonywane na rzecz (zlecenie) zakładów górniczych KGHM Polska Miedź SA
przez CUPRUM, tj. jednostkę obsługującą tą Komisję oraz przez członków innych niŜ ww.
Komisji, powołanych przez Prezesa WUG na podstawie art. 107 ust. 8 pkt 3) ustawy Pgg;
[Dowód: akta kontroli tom I, str. 421-441, tom III, str. 189-339]
Komisja Bezpieczeństwa Pracy w Górnictwie
Posiedzenia tej Komisji odbywają się średnio 2-krotnie w roku. Komisja rozpatruje
zagadnienia merytoryczne dotyczące szeroko rozumianego stanu bezpieczeństwa w
górnictwie, w tym mające charakter informacji i danych statystycznych. Tematy
rozpatrywane na posiedzeniach:
w 2004 r.:
− ocena stanu bezpieczeństwa pracy w górnictwie w 2003 r.,
65
− problematyka przepisów dotyczących stosowania maszyn, urządzeń i sprzętu w ZG,
− informacja o wynikach kontroli przeprowadzonej w styczniu 2004 r. przez WUG i
MSWiA w KGHM „Polska Miedź” SA ,
− stan bezpieczeństwa pracy w górnictwie w 2004 r.,
− eksploatacja podpoziomowa, stan aktualny, problemy i zagroŜenia,
− eksploatacja maszyn i urządzeń w kopalniach rud miedzi w aspekcie zagroŜenia
poŜarowego i organizacji pracy,
w 2005 r.:
− górnictwo kopalin pospolitych w Polsce – problemy i zagroŜenia,
− ocena stanu bezpieczeństwa pracy w górnictwie za 10 m-cy 2005 r.,
− informacja w sprawie zabezpieczenia specjalistycznych kadr dla potrzeb polskiego
górnictwa węgla kamiennego do 2010 r.
− informacja w sprawie aktualnego stanu prac nad projektem dyrektywy w sprawie
gospodarowania odpadami z przemysłu wydobywczego,
− przedstawienie wyników prac komisji powołanej decyzją Prezesa WUG z dnia 8.08.2005
r. dla zbadania przyczyn i okoliczności tąpnięcia i wypadku zbiorowego zaistniałego w
dniu 5.08.2005 r. w KGHM „Polska Miedź” SA Kopalnia „Rudna”
w 2006 r.:
− stan zagroŜenia wyrzutami metanu i skał w górnictwie węgla kamiennego,
− informacja o wynikach analizy dotyczącej skuteczności stosowania w zakładach
górniczych systemów zarządzania bezpieczeństwem.
Przewodniczący ww. Komisji przedkłada Prezesowi WUG protokół z przebiegu obrad
oraz opinie i wnioski w formie uchwał, a takŜe materiały merytoryczne. Sporządzane są takŜe
sprawozdania z realizacji przyjętych uchwał. W okresie pomiędzy posiedzeniami Komisji nie
są powoływane zespoły lub grupy robocze, które prowadziłyby dalszą działalność.
Wg wyjaśnień Sekretarza ww. Komisji Pana Piotra Bukalskiego ze względu na to, iŜ
Komisja nie prowadzi Ŝadnych prac pomiędzy posiedzeniami, a ww. dokumenty, które
otrzymuje Prezes WUG, stanowią pełną informację o jej pracach, nie opracowuje się
rocznego sprawozdania z działalności Komisji.
Komisja ds. ZagroŜeń Zdrowia Czynnikami Środowiska Pracy w ZG
Wg Informacji o stanie prac w zakresie opiniowania sprzętu, odzieŜy oraz
wyposaŜenia indywidualnego przez Komisję z dnia 19.08.2003 r., podstawowymi kryteriami
na podstawie których Komisja opiniuje wzory są:
1. wyniki przydatności uŜytkowej w warunkach eksploatacji górniczej otrzymywane
bezpośrednio od pracowników dołowych, przy nadzorze i opiniowaniu przez członków
Komisji,
2. wyniki badań potencjału elektrostatycznego na człowieku (stopnia naelektryzowania)
wykonywane przez akredytowane laboratorium w zakresie elektrostatyczności wg
wymagań norm PN-EN 61340, PN-E05204 i PN-E05205.
Wg ww. Informacji, weryfikowana „jest prawidłowość dokumentacji technicznej w
odniesieniu do konstrukcji wzoru, poprawność instrukcji uŜytkowania oraz właściwość
znakowania.”
66
Pismem z dnia 19.08.2003 r. (KZZ/145/03) Przewodniczący Komisji ds. ZagroŜeń
Zdrowia Czynnikami Środowiska Pracy w ZG, skierowanym do Wiceprezesa WUG Pana
Jana Szczerbińskiego, poinformował m.in. Ŝe: „W świetle uwag zgłaszanych przez
producentów Komisja stwierdza następujące nieprawidłowości: (…) przypadki nie
uwzględniania opinii Komisji, na etapie dopuszczania wzoru sprzętu ochrony układu
oddechowego, w WUG.
Wg notatki z posiedzenia Komisji ds. ZagroŜeń Zdrowia Czynnikami Środowiska
Pracy w ZG z dnia 4.03.2005 r. Pan Cezary Kula – Z-ca Dyrektora Departamentu Warunków
Pracy WUG, w trakcie ww. posiedzenia zwrócił uwagę, iŜ pismo skierowane przez Komisję
do spółek i zakładów górniczych, dotyczące utraty waŜności dopuszczeń wydanych przez
Prezesa WUG po 1.05.2004 r. jest niezgodne z art. 108 ustawy z dnia 20.04.2004 r. o zmianie
i uchyleniu niektórych ustaw w związku z uzyskaniem przez Rzeczpospolitą Polską
członkowstwa w Unii Europejskiej. Zwrócił takŜe uwagę, Ŝe Komisja uznaje „odzieŜ i obuwie
robocze stosowane w górnictwie za środek kategorii I”, podczas gdy nie ma takiej
kwalifikacji dla tych wyrobów w rozporządzeniu MGPiPS z dnia 31.03.2003 r. w sprawie
zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej.
Z-ca Przewodniczącego Komisji Pan A. Pakura stwierdził, Ŝe same wyniki badań na
elektrostatykę dla zlecającego takie badania są mało czytelne, gdyŜ nie są zakończone
wnioskami, stąd w opiniach Komisji zapis, Ŝe „wyrób moŜe być stosowany w zakładach
górniczych, w pomieszczeniach ze stopniem niebezpieczeństwa wybuchu metanu a, b lub c”.
Natomiast wg Pana Cezarego Kuli, nie ma podstaw prawnych do zamieszczania przez
Komisję cytowanego zapisu gdyŜ takie zapisy mogą być dokonywane jedynie przez jednostkę
notyfikującą lub akredytowane laboratorium. ZauwaŜył takŜe iŜ opinia Komisji nie jest
dokumentem wymaganym ustawowo przez organy wyspecjalizowane do kontroli rynku.
W nr 3 (127)/2005 Miesięcznika WUG „Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska
w Górnictwie” ukazała się informacja pt.: „Wymagania przedsiębiorców” w której
poinformowano m.in., Ŝe: „Stosowanie środków ochrony indywidualnej wymaga uzyskania
opinii o ich przydatności do stosowania w górnictwie. Opinię tę wydaje Komisja ds. ZagroŜeń
Zdrowia Czynnikami Pracy w Zakładach Górniczych. PoniŜej zamieszczamy jednolite
wymagania tej komisji, niezbędne przy przystępowaniu do przetargu.” W treści informacji
podano, kryteria oceny wzoru środków ochrony indywidualnej przez Komisję a takŜe
wymagania w zakresie udokumentowania wniosku w sprawie zaopiniowania przez Komisję
środka ochrony indywidualnej.
W opinii Departamentu Energomechanicznego WUG z dnia 8.03.2005 r. dotyczącej
ww. publikacji pt. „Wymagania przedsiębiorców” zgłoszono wątpliwości czy wydawanie
opinii przez podmiot powołany przez organ nadzoru rynku (Prezesa WUG) nie narusza
uregulowań unijnych oraz wątpliwości co do sposobu postępowania, np. w sytuacji gdy
środek ochrony indywidualnej uzyska negatywną ocenę z badań w jednostce notyfikującej lub
laboratorium akredytowanym, a wcześniej uzyskał pozytywną opinię Komisji.
W piśmie Prezesa WUG z dnia 23.09.2005 r. skierowanym do Prezesa Kompanii
Węglowej SA, stwierdzono, m.in. Ŝe: „od dnia 1 maja 2004 r. nie nastąpiła zmiana w
zakresie kompetencji Komisji. (…) Wymagane dawniej opinie CIOP i atesty jakości zostały
obecnie zastąpione odpowiednio przez certyfikaty oceny typu WE i deklaracje zgodności.
śaden z tych dokumentów nie zastępuje jednak opinii Komisji – stanowią one jedynie jeden z
elementów koniecznych, ale nie wystarczających, dla dokonania oceny i wydania opinii o
przydatności danego środka ochrony indywidualnej do stosowania w górnictwie. (…)
67
przedsiębiorcy górniczy powinni Ŝądać od podmiotów oferujących im sprzedaŜ środków
ochrony indywidualnej przedstawienia pozytywnej opinii Komisji (…).
Były Prezes WUG – Pan Wojciech Bradecki wyjaśniając dlaczego skierował w dniu
23.09.2005 r. pismo do Prezesa Kompanii Węglowej SA, w którym stwierdził, m.in. Ŝe w
polskim górnictwie nie powinny być stosowane środki ochrony indywidualnej nie posiadające
pozytywnej opinii Komisji ds. ZagroŜeń Zdrowia Czynnikami Środowiska Pracy w ZG, skoro
posiadanie tej opinii nie jest wymagane przepisami prawa, a ponadto wg innego pisma
WyŜszego Urzędu Górniczego z dnia 17.08.2005 r. obowiązek posiadania takiej opinii nie
jest egzekwowany przez organy nadzoru górniczego, stwierdził Ŝe: „Z prawnego punktu
widzenia, faktycznie opinie ww. Komisji nie są wymagane, natomiast ze względu na przypadki
fałszowania certyfikatów rzeczywiście zalecaliśmy uzyskiwanie tych opinii, co pozwalało
weryfikować jakość produktów stosowanych w górnictwie.”
W notatce słuŜbowej Dyrektora Departamentu Warunków Pracy WUG – Pana Jana
Migdy z dnia 2.09.2005 r. sporządzonej „w związku z licznymi skargami producentów
środków ochrony indywidualnej na działalność Komisji” ds. ZagroŜeń Zdrowia Czynnikami
Środowiska Pracy w ZG (jedną z wymienionych skarg była skarga firmy 3M Poland sp. z
o.o.) stwierdzono, m.in. Ŝe: „analizując sprawozdanie z działalności Komisji za 2004 r.
moŜna stwierdzić, Ŝe Komisja ograniczyła swoją działalność jedynie do opiniowania wzorów
ochrony indywidualnej dostarczanych przez producentów, chcących sprzedawać wyroby w
zakładach górniczych (podobnie jak w pozostałych latach okresu 2002-20068) Opinie są
wydawane producentom, a Ŝądane przez przedsiębiorców na etapie przetargów. Taka
działalność spowodowała, Ŝe Komisja stała się organem opiniodawczo-doradczym spółek
węglowych. W podsumowaniu notatki opisującej, m.in. przykłady nieuzasadnionej zwłoki w
wydawaniu niektórym firmom opinii o wyrobach, zaproponowano rozwiązanie lub nie
powoływanie Komisji w następnej kadencji.
W dniu 22.07.2005 r. wpłynęła do Prezesa WUG skarga firmy 3M Poland sp. z o.o. na
działalność ww. Komisji. W listopadzie 2004 r. 3M Poland zwróciła się do Komisji z
wnioskiem o przedłuŜenie opinii o przydatności do stosowania w górnictwie półmasek
filtrujących typu Koyote K112 FFP2 i K113 FFP3. Do czasu skierowania skargi firma ta nie
uzyskała pozytywnej opinii Komisji - w ocenie firmy - pomimo dysponowania pozytywnymi
opiniami uŜytkowników, dokumentacją wymaganą prawem, a takŜe pomimo wykonania
dodatkowych badań (przez Instytut Przemysłu Organicznego) wymaganych przez Komisję,
które potwierdzały przydatność tych wyrobów do stosowania w górnictwie. Pismem z dnia
12.07.2005 r. Komisja poinformowała firmę 3M Poland o uznaniu ww. wzorów za
nieprzydatnych do stosowania w górnictwie – bez podania uzasadnienia.
Dyrektor Departamentu Warunków Pracy WUG zwrócił się pismem z dnia 29.07.2005
r. do Przewodniczącego Komisji – prof. Adama Lipowczana o wyjaśnienie przyczyn odmowy
wydania pozytywnej opinii, jednak uzyskana odpowiedź nie zawierała wyjaśnienia. Pismem z
dnia 17.08.2005 r. Dyrektor Departamentu Warunków Pracy WUG poinformował firmę 3M
Poland sp. z o.o., Ŝe posiadanie opinii o przydatności do stosowania w górnictwie nie jest
wymagane przepisami prawa oraz, Ŝe „Nakładanie przez przedsiębiorców obowiązku
uzyskania opinii o wyrobach przez przedmiotową Komisję nie jest egzekwowane przez
pełniące nadzór i kontrolę w zakładach górniczych urzędy górnicze.”
8
przypis kontrolera
68
Firma 3M Poland sp. z o.o., wykorzystując m.in. ww. stanowisko WUG z dnia
17.08.2005 r., skutecznie odwołała się do Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, zarzucając
Kompanii Węglowej SA niezgodne z prawem sporządzenie specyfikacji istotnych warunków
zamówienia, ograniczające uczciwą konkurencję i naruszające zasady równego traktowania
poprzez zawarcie wymogu przedłoŜenia opinii o przydatności wyrobu do stosowania w
górnictwie wydanej przez Komisję ds. ZagroŜeń Zdrowia Czynnikami Środowiska Pracy w
ZG. Zespół Arbitrów w dniu 31.08.2005 r. wydał wyrok uwzględniający odwołanie i
nakazujący KW SA dostosowanie SIWZ do obowiązujących przepisów prawa w sposób
zapewniający zachowanie zasad uczciwej konkurencji. W nawiązaniu do ww. wyroku oraz
pisma WUG z dnia 17.08.2005 r. Prezes Zarządu KW SA pismem z dnia 16.09.2005 r.
zwrócił się do Prezesa WUG z prośbą o wyjaśnienie stanowiska w kwestii zasadności Ŝądania
od przedsiębiorców opinii ww. Komisji.
Odpowiadając na pytanie: jaki związek z celami określonymi w art. 107.ust.8.pkt 3)
ustawy Pgg, tj. z kompleksowym opiniowaniem stanu rozpoznania i zwalczania zagroŜeń
naturalnych i technicznych w zakładach górniczych oraz zagroŜeń bezpieczeństwa
powszechnego, związanego z ruchem zakładu górniczego, mają zadania wykonywane przez
Komisję ds. ZagroŜeń Zdrowia Czynnikami Środowiska Pracy w Zakładach Górniczych,
takie jak rozpatrywanie indywidualnych wniosków producentów (bądź ich przedstawicieli)
dotyczących opiniowania wzorów środków ochrony indywidualnej i wyposaŜenia
uzupełniającego (m.in.: trzewiki ochronne, wkładki do obuwia, bielizna zawodowa, torby
śniadaniowe) - Pan Piotr Buchwald wymienił zadania Komisji określone w zarządzeniu o jej
powołaniu oraz stwierdził, Ŝe m.in. rozpatrywanie indywidualnych, dobrowolnych wniosków
producentów wypełnia realizację tych zadań.
Natomiast wyjaśniając w jaki sposób organy nadzoru górniczego w ramach
sprawowanego nadzoru i kontroli nad zakładami górniczymi wykorzystują ww. opinie
Komisji w tych sprawach, skoro ww. wyroby spełniające zasadnicze wymagania, wynikające
z postanowień ustawy z 30.08.2002 r. o systemie zgodności mogą być stosowane w zakładach
górniczych bez konieczności przeprowadzania dodatkowych badań i ocen ? Prezes WUG Pan Piotr Buchwald stwierdził, m.in. Ŝe:
„WUG do dnia 30.04.2004 r. (1 maj 2004 r. przystąpienie RP do UE) wykorzystywał opinie Komisji
m.in. w procesie dopuszczania do stosowania w zakładach górniczych sprzętu ochrony układu
oddechowego - oczyszczającego, na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2.07.2002 r. w
sprawie dopuszczania do stosowania w zakładach górniczych maszyn, urządzeń, materiałów oraz
środków strzałowych i sprzętu strzałowego (Dz.U. Nr 125, poz. 1064). Łącznie w latach 2002-2004
wydano 29 decyzji dopuszczających sprzęt ochrony układu oddechowego. Opinia Komisji pozwalała w
procesie dopuszczania określić przydatność tego rodzaju sprzętu do stosowania w podziemnych
zakładach górniczych między innymi w warunkach zagroŜenia wybuchem metanu, wybuchem pyłu
węglowego, jak równieŜ w warunkach prowadzenia robót górniczych z uŜyciem zapalników
elektrycznych i materiałów wybuchowych. (…)
Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej zmieniło całkowicie tryb i zasady uŜytkowania środków
ochrony indywidualnej w górnictwie. Procedurę postępowania określa Dyrektywa UE 89/686/EWG
dotycząca środków ochrony indywidualnej oraz ustawa z dnia 30.08.2002 r. o systemie oceny
zgodności. (…).. Od dnia 1.05.2004 r. Prezes WUG nie dopuszcza do stosowania w zakładach
górniczych środków ochrony indywidualnej, gdyŜ środki te podlegają wymaganiom zasadniczym
zawartym w dyrektywach UE, a do ich uŜywania zastosowanie ma ustawa o systemie zgodności. W art.
38 tej ustawy w ramach systemu kontroli wyrobów wprowadzonych do obrotu, Prezes WUG jest m.in.
organem wyspecjalizowanym do kontroli spełniania przez wyroby zasadniczych wymagań.
§ 670 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28.06.2002 r. (…), wprowadzony z dniem
12.08.2006 r. określa, iŜ „Środki ochrony indywidualnej oraz odzieŜ i obuwie robocze przeznaczone
do uŜywania w atmosferze zagroŜonej wybuchem nie mogą być źródłem iskry lub łuku elektrycznego,
69
spowodowanych elektrycznością statyczną lub uderzeniem i nie mogą spowodować zapłonu
mieszaniny wybuchowej”.
W związku z powyŜszym przedsiębiorcy często wymagają od producenta, jego upowaŜnionego przedstawiciela,
względnie importera wprowadzającego do obrotu w zakładach górniczych środki ochrony indywidualnej
przedstawienia raportu z badań stwierdzających, Ŝe są one bezpieczne pod względem moŜliwości
gromadzenia ładunków elektrostatycznych na ich powierzchni, mogących spowodować zapłon mieszaniny
wybuchowej. Ponadto z uwagi na specyfikę środowiska pracy w górnictwie przedsiębiorca ma prawo sprawdzić
przydatność oferowanego wzoru środka ochrony indywidualnej lub elementu wyposaŜenia do warunków górniczych.
A zatem niektórzy przedsiębiorcy wymagają w trakcie procedur przetargowych od producentów lub
dystrybutorów środków ochrony indywidualnej, przedstawienia dla wyrobów opinii o przydatności do
stosowania w zakładach górniczych wydanych przez Komisję. Postępowanie to przedsiębiorcy
uzasadniają równieŜ nieprawidłowo rozumianymi zasadami funkcjonowania wolnego handlu, co
powoduje zalew rynku duŜą ilością importowanych z Azji niskiej jakości wyrobów.
Komisja opiniując dotychczas wzory wyposaŜenia dla potrzeb górnictwa pomimo posiadanych
certyfikatów i deklaracji zgodności wydała negatywne opinie dla wielu z nich wobec niskiej jakości
wyrobów. Podczas prób uŜytkowych w podziemnych zakładach górniczych, uzyskały one takŜe
negatywna ocenę uŜytkowników. Negatywne opinie dotyczyły np. półmasek klasy P2 i P3 o nazwie
handlowej Koyote, importowanych z Turcji czy teŜ obuwia typu STYLE pb-001.
Na dobrowolny wniosek producentów, Komisja opiniuje przydatność środków ochrony indywidualnej
dla zastosowania w środowisku pracy górniczej pod względem konstrukcyjnym, uŜytkowym
i funkcjonalnym i wydaje stosowne opinie. MoŜna dodać, Ŝe we wstępie do wspomnianej juŜ
Dyrektywy UE 89/686/EWG dotyczącej środków ochrony indywidualnej określono, Ŝe nie naleŜy w
Ŝadnym przypadku ograniczać juŜ obowiązującego w państwach członkowskich poziomu ochrony, lecz
zapewnić wzrost tego poziomu.”
Prezes WUG nie odniósł się do sposobu wykorzystania opinii ww. Komisji przez organy
nadzoru górniczego po dniu 1.05.2004 r.
Dyrektor OUG w Katowicach Pan Grzegorz Juzek pismem z dnia 25.07.2006 r. (nr
KAT/023/654/0001/06/01826/Mi) skierowanym do Kierowników Ruchu Zakładów
Górniczych 12-stu kopalń poinformował, m.in. Ŝe: „środki ochrony osobistej, w tym hełmy
górnicze, powinny być dobierane przy uwzględnieniu występujących na stanowisku pracy
zagroŜeń naturalnych, z wykorzystaniem opinii, wydanych przez Komisję ds. zagroŜeń
zdrowia czynnikami środowiska pracy w zakładach górniczych, powołanej przez Prezesa
WUG.”
Komisja ds. ZagroŜenia Metanowego oraz Wyrzutami Gazów i Skał w Podziem. ZG
Z dniem 1.01.2006 r. rozpoczęła funkcjonowanie Komisja ds. ZagroŜenia
Metanowego oraz Wyrzutami Gazów i Skał w Podziemnych Zakładach Górniczych,
powołana zarządzeniem nr 21 Prezesa WUG z dnia 22.12.2005 r., do której zadań naleŜy
m.in. analiza i ocena zagroŜenia metanowego, wskazywanie kierunków działania w zakresie
zwalczania metanowego, analiza zaistniałych wybuchów i wyrzutów metanu, opiniowanie
projektów likwidacji zakładów górniczych lub ich części w aspekcie występujących zagroŜeń
metanowych oraz wyrzutami. W 2006 r. Komisja odbyła 5 posiedzeń, na których
rozpatrywała bądź zaopiniowała:
1. zaopiniowanie wniosku JSW SA dotyczącego oceny stanu zagroŜenia wyrzutami metanu i
skał w zakładach górniczych JSW SA.;
2. zaopiniowanie stanowiska dr inŜ. Ryszarda Frączka, w zakresie rozpoznania zagroŜenia
metanowego (z inicjatywy Wiceprezesa WUG);
3. zaopiniowanie wniosku JSW SA w sprawie moŜliwości wykonania prac spawalniczych w
szybie III KWK „Pniówek”;
70
4. zaopiniowanie wniosku JSW SA w sprawie „Projektu technicznego prowadzenia robót
górniczych przygotowawczych w pokładzie 409/4 w partii D KWK „Zofiówka””;
5. zaopiniowanie wniosku KWK „Budryk” SA w sprawie „Projektu technicznego wraz z
technologią eksploatacji ściany B-6 w pokładzie 358/1 w KWK „Budryk” SA” – zgodnie
z § 243a rozporządzenia z 28.06.2002 r.;
6. zaopiniowanie wniosku KS „Wieliczka” w sprawie moŜliwości rozszerzenia istniejącego
pola niemetanowego w KS „Wieliczka”.
Decyzją z dnia 31.05.2006 r. Dyrektor OUG w Katowicach (KAT/017/0234/01117
/06) zobowiązał KHW SA KWK „Murcki” na podstawie art. 115 ust. 2 ustawy Pgg oraz art.
104 kpa do sprawdzenia prawidłowości stosowanych rozwiązań technicznych w partii B w
pokładzie 349, na poziomie 600 m przez uprawnioną jednostkę naukowo-badawczą,
pozwalającą określić m.in.:
− stan zagroŜenia metanowego wraz z prognozą,
− przyczyny znaczącego wzrostu zagroŜenia metanowego,
− środki zabezpieczające przed zapaleniem metanu,
− konieczność i zakres zastosowania odmetanowania.
Ww. decyzja zobowiązywała do przedłoŜenia wyników przeprowadzonych badań do
zaopiniowania Komisji ds. ZagroŜeń Atmosfery Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych
ZG. W dniu 25.08.2006 r. Prezydium tej Komisji wydało uchwałę nr 7/2006 pozytywnie
opiniującą prawidłowość stosowanych rozwiązań.
Pismem z dnia 25.10.2006 r. Dyrektor OUG w Katowicach (KAT/027/40/0002/06/
03046/D), wskazując jako podstawę art. 109 ust. 1 pkt 1 ustawy Pgg, w związku z § 100 pkt 8
rozporządzenia MG z dnia 28.06.2002 r., nakazał kierownikom ruchu 12 zakładów
górniczych, m.in. obowiązkowo opiniować przez Komisję ds. ZagroŜeń Atmosfery
Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych ZG (lub jej Prezydium), wszystkie przypadki
projektowania ścian lub innych systemów eksploatacji w warunkach III i IV kategorii
zagroŜenia metanowego, zagroŜenia wyrzutami metanu i skał, III stopnia zagroŜenia
tąpaniami i III stopnia zagroŜenia wodnego – występujących niezaleŜnie lub łącznie.
W okresie I-XI 2006 r. wydobycie węgla w warunkach IV kategorii zagroŜenia
metanowego dotyczyło blisko 31 % tego wydobycia (ponad 27,6 mln ton) oraz 17 kopalń
węgla kamiennego. Przewidywane wydobycie węgla „podpoziomowe” w okresie od XII 2006
r. do końca 2007 r. dotyczyć będzie blisko 38 % wydobycia (37,2 mln ton) i 28 kopalń węgla
kamiennego.
Prezes WUG Pan Piotr Buchwald wyjaśniając dlaczego w 2006 r. pomimo działania
Komisji ds. ZagroŜenia Metanowego oraz Wyrzutami Gazów i Skał w Podziemnych ZG, w
sprawach dotyczących prawidłowości rozwiązań technicznych w ruchu zakładów górniczych
związanych z zagroŜeniem metanowym, decyzjami bądź pismami OUG nakazywano
przedsiębiorcom zasięganie opinii innej Komisji, tj. Komisji ds. ZagroŜeń Atmosfery
Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych ZG bądź opinii kopalnianych zespołów
poszerzonych o członków tej Komisji, stwierdził:
W odniesieniu do decyzji Dyrektora OUG w Katowicach z dnia 31.05.2006 r.:
„W KHW S.A. KWK "Murcki" w kwietniu 2006r. po rozpoczęciu eksploatacji pokładu 349, ścianą
801, wystąpił znaczny wzrost zagroŜenia metanowego, w związku ze wzrostem metanowości
bezwzględnej dochodzący do ok. 18,4 m3CH4/min. Taka metanowość bezwzględna, niespotykana do tej
pory w tej Kopalni, była powodem wystąpienia wielu przekroczeń dopuszczalnych stęŜeń metanu. Z
tego względu Dyrektor OUG w Katowicach, w celu zapewnienia właściwego stanu bezpieczeństwa w
71
tym rejonie, jak i na drodze odprowadzenia powietrza do szybu wentylacyjnego, po inspekcji
przeprowadzonej w dniach 17-19.05.2006r., wydał decyzję o wstrzymaniu robót w tym rejonie. W
związku z tym, Ŝe prognozowana metanowość bezwzględna na poziomie ok. 6m3CH4/min, przy postępie
ściany ok. 7m/dobę, została w rzeczywistości przekroczona ponad trzykrotnie. NiezaleŜnie od ww.
decyzji, w dniu 31.05.2006 r. nakazał przedsiębiorcy sprawdzić prawidłowość zastosowanych
rozwiązań technicznych, a następnie zasięgnięcie opinii Komisji do spraw ZagroŜeń Atmosfery
Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych ZG. Uzyskanie opinii tej Komisji zdaniem Dyrektora OUG
było konieczne i celowe, poniewaŜ:
a) zagroŜenie metanowe równieŜ naleŜy do zagroŜeń atmosfery w podziemiach kopalń,
b) zagroŜenie poŜarowe w warunkach ściany 801, nie było tylko potencjalne, ale rzeczywiste gdyŜ :
- pokład 349 zaliczony jest do IV grupy samozapalności,
- ściana 801 przewietrzana była niekorzystnym systemem na tzw. "z" a w polu wybierania
występowały uskoki powodujące pozostawienie węgla w zrobach.
Ponadto kilku specjalistów członków Komisji do spraw ZagroŜeń Atmosfery Kopalnianej Klimatyzacji,
równieŜ uczestniczy w pracach Komisji do spraw ZagroŜenia Metanowego oraz Wyrzutami Gazów i
Skał w Podziemnych ZG. Dyrektor uznał, Ŝe w warunkach ściany 801 i projektowanych ścian 802 i
803, opiniowanie współwystępujących zagroŜeń - metanowego i poŜarowego było optymalnym
rozwiązaniem.”
W odniesieniu do pisma Dyrektora OUG w Katowicach z dnia 25.10.2006 r.:
„Eksploatacja ścianami poniŜej poziomu udostępnienia stanowi potencjalnie duŜe zagroŜenie dla
załogi w przypadku zaistnienia poŜaru i jest tym bardziej niebezpieczna im wyŜsze jest zaliczenie
pokładów lub ich części do poszczególnych kategorii, stopni, klas, zagroŜeń naturalnych w tych
warunkach. Spotęgowane jest takŜe zagroŜenie klimatyczne. Potwierdzeniem tego jest rozporządzenie
Ministra Gospodarki z dnia 9 czerwca 2006 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpoŜarowego w
podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny. Wprowadziło ono m.in.
obowiązek uzyskiwania zezwolenia właściwego organu nadzoru górniczego na oddanie do ruchu
ściany prowadzonej poniŜej poziomu udostępniania.
W tych uwarunkowaniach zagroŜeniem wiodącym jest zagroŜenie poŜarowe i najbardziej zasadnym
było, aby całokształt projektowanych działań profilaktycznych, względem zagroŜeń naturalnych,
opiniowała Komisja ds. ZagroŜeń Atmosfery Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych ZG lub
Prezydium tej Komisji. Dotychczasowe opinie tej Komisji potwierdzają zasadność takiego
postępowania, gdyŜ w wyniku szerokiej dyskusji na posiedzeniach Komisji, w większości przypadków,
ustalano dodatkowe warunki bezpieczeństwa prowadzenia eksploatacji, adekwatne do zagroŜeń
występujących w analizowanych rejonach.”
Pan Wojciech Bradecki – były Prezes WUG wyjaśniając dlaczego w 2006 r. pomimo
działania Komisji ds. ZagroŜenia Metanowego oraz Wyrzutami Gazów i Skał w Podziemnych
ZG, w sprawach dotyczących prawidłowości rozwiązań technicznych w ruchu zakładów
górniczych związanych z zagroŜeniem metanowym, decyzjami bądź pismami OUG
nakazywano przedsiębiorcom zasięganie opinii innej Komisji, tj. Komisji ds. ZagroŜeń
Atmosfery Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych ZG bądź opinii kopalnianych
zespołów poszerzonych o członków tej Komisji, stwierdził Ŝe: „PowyŜszy stan
prawdopodobnie wynikał, z faktu Ŝe w latach poprzednich zagroŜeniami metanowymi
zajmowała się Komisja ds. ZagroŜeń Atmosfery Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych
Zakładach Górniczych i mógł to być element pewnej „siły przyzwyczajenia” ze strony
Dyrektorów OUG.”
Decyzją z dnia 10.03.2006 r. nr 21/D/06 Dyrektor OUG w Gliwicach Pan Franciszek
Grzegorczyk, m.in. na podstawie art. 113 ust 1 pkt 1 i 2 ustawy Pgg, w związku z tąpnięciem
i wypadkiem zbiorowym zaistniałym w dniu 22.02.2006 r. w rejonie ściany 1 w pokładzie
72
506 w partii E, nakazał KW SA Oddział KWK „Halemba” zaniechać dalszej eksploatacji
pokładu 506 ścianą 1 na poziomie 1030 m a dalsze roboty górnicze prowadzić w oparciu o
technologię zatwierdzoną przez KRZG, uwzględniającą ustalenia kopalnianych zespołów ds.
zagroŜeń naturalnych poszerzonych o specjalistów. W uzasadnieniu decyzji podano, m.in.:
„W wyniku prowadzonej akcji ratowniczej zaszła konieczność likwidacji dróg
odprowadzających powietrze wzdłuŜ zrobów zawałowych ściany, co przy bardzo duŜej
metanowości całkowitej dochodzącej do 90 m3/minutę zdecydowanie pogorszyło stan
bezpieczeństwa wobec zagroŜenia metanowego.”
Projekt techniczny likwidacji ściany 1 w pokładzie 506 w partii E na poziomie
1030 m w KWK „Halemba” datowany na czerwiec 2006 r. i zatwierdzony przez KRZG
podawał następującą charakterystykę zagroŜeń w rejonie wykonywanych robót:
− zagroŜenie metanowe – IV kategoria zagroŜenia metanowego,
− zagroŜenie tąpaniami – III stopień zagroŜenia tąpaniami,
− zagroŜenie wybuchem pyłu węglowego – klasa „B” zagroŜenia wybuchem pyłu węgl.
− zagroŜenie poŜarowe – pokład bardzo mało skłonny do samozapalenia, zaliczony do
I grupy samozapalności,
− zagroŜenie wodne – I stopień zagroŜenia wodnego,
− zagroŜenie wyrzutami gazów i skał – nie występuje.
W opisie technologii prowadzenia robót związanych z likwidacją ściany (długość
ściany: 333 m), stwierdzono Ŝe naleŜy przestrzegać rygorów ustanowionych w protokole nr
37/2006 z posiedzenia Kopalnianych Zespołów ds. ZagroŜeń Tąpaniami, ZagroŜeń
Wentylacyjno-PoŜarowych i ds. ZagroŜeń Metanowych, poszerzonego o specjalistów z dnia
29.06.2006 r., stanowiącego załącznik do ww. projektu. Projekt określał, m.in. wentylację w
likwidowanej ścianie wraz z profilaktyką poŜarową i metanową. W ww. posiedzeniu w dniu
29.06.2006 r. jako zaproszeni specjaliści wzięli udział dr inŜ. Adam KrzyŜowski, dr inŜ.
Marek Szarafiński oraz mgr inŜ. Adam Barański. W protokole nr 37/2006 przedstawiono
następujące informacje w zakresie zagroŜenia metanowego i poŜarowego:
„W trakcie prowadzenia robót przygotowawczych w pokładzie 506 a partii E stwierdzone
badaniami wyniki metanonośności kształtowały się w przedziale od 0,177 do maksymalnie
11,594 m3CH4/Mgc.s.w. W początkowym okresie prowadzenia eksploatacji, ściana 1
charakteryzowała się metanowością bezwzględną od 30,0-45,0 m3CH4/min. W miarę postępu
ściany w kierunku północnym do momentu wystąpienia tąpnięcia metanowość bezwzględna
kształtowała si e od 75,0 do 95,0 m3CH4/min. Okresowo metanowość ta przekraczała 100,0
m3CH4/min. Ujęcie metanu odmetanowaniem z rejonu ściany 1 kształtowało się od 30,0 do
60,0 m3CH4/min co dawało efektywność ok. 60-70 %.
Po zaistniałym w dniu 22.02.2006 r. tąpnięciu w rejonie ściany 1, zgodnie z etapem I
wykonane i włączone zostały do sieci wentylacyjnej otwór wentylacyjny oraz później most
wentylacyjny. Po włączeniu otworu wentylacyjnego nr 14 oraz przeprowadzeniu zmiany
sposobu przewietrzania rejonu ściany 1 metanowość bezwzględna ściany 1 znacząco spadła i
wynosiła od 41,3 do 46,9 m3CH4/min, przy metanowości wentylacyjnej od 2,2 do 5,8
m3CH4/min. Ujęcie metanu odmetanowaniem w okresie tym kształtowało się od 44,46 do
36,79 m3CH4/min, przy efektywności odmetanowania 95,24 do 87,45 %.
Wprowadzenie II etapu wymagało włączenie do sieci wentylacyjnej mostu wentylacyjnego
oraz przeprowadzenie zmiany sposobu przewietrzania. Dla aktualnego układu
wentylacyjnego (etap II, most wentylacyjny i otwór wentylacyjny nr 14) stan zagroŜenia
metanowego i poŜarowego kształtuje się następująco:
73
− metanowość bezwzględna w ścianie 1 od 42,0 do 30,0 m3CH4/min,
− metanowość wentylacyjna od 5,5 do 4,0 m3CH4/min,
− ujęcie metanu odmetanowaniem od 36,0 do 24,0 m3CH4/min, przy efektywności
odmetanowania 82,0 do 90,0 %.
ZagroŜenie poŜarowe, Wskaźniki poŜarowe wskazują na występowanie sytuacji normalnej.
(…) Prowadzone w rejonie ściany 1 badania zagroŜenia poŜarowego na podstawie
precyzyjnej analizy chromatograficznej w analizowanym okresie wskazują, Ŝe wartości stęŜeń
wszystkich gazów (etylenu, propylenu, tlenku węgla oraz wodoru) kształtują się na niskim
poziomie odniesienia. MoŜna stwierdzić, Ŝe procesy samozagrzewania zachodzą poniŜej
temperatury krytycznej.”(…)
Wg Aneksu nr 1 (datowanego na październik 2006 r.) do Projektu technicznego
likwidacji ściany 1 w pokładzie 506/E, w związku ze wzrostem zagroŜenia poŜarowego
(wystąpieniem krótkotrwałych przekroczeń CO na drogach odprowadzania powietrza z tej
ściany) w sierpniu 2006 r. rejon tej ściany został czasowo wyłączony z sieci wentylacyjnej
poprzez otamowanie. W dniu 28.09.2006 r. połączony kopalniany Zespół ds. ZagroŜeń
Metanowych, ds. Wentylacyjno-PoŜarowych wraz z członkami Komisji ds. ZagroŜeń
Atmosfery Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych ZG zezwolił na ograniczenie
przestrzeni czasowo izolowanego rejonu ściany 1 w pokładzie 506/E, polegające na
wznowieniu wentylacji w wymienionych w Aneksie wyrobiskach. Jak stwierdzono w
Aneksie nr 1, „aby umoŜliwić prowadzenie prac w wyrobiskach zachodzi konieczność
wprowadzenia zmian w Projekcie technicznym likwidacji ściany w pokładzie 506/E w
punktach dotyczących wentylacji ww. rejonu, profilaktyki poŜarowej i metanowej oraz
kontroli wyrobisk i prowadzonych robót, co jest przedmiotem niniejszego Aneksu nr 1.”
Załącznikiem do Aneksu nr 1 był protokół nr II/2006 z dnia 22.08.2006 r. z
posiedzenia połączonego kopalnianego Zespołu ds. ZagroŜeń Metanowych, ds.
Wentylacyjno-PoŜarowych, ds. ZagroŜeń Pyłowych wraz z członkami Komisji ds. ZagroŜeń
Atmosfery Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych ZG (prof. dr hab. inŜ. Paweł
Krzystolik, dr inŜ. Krzysztof Cybulski, dr inŜ. Eugeniusz Krause, dr inŜ. Marek Szarafiński,
dr inŜ. Piotr Buchwald, dr inŜ. Józef Knechtel) oraz zaproszonymi gośćmi (mgr inŜ. Ireneusz
Stanecki – KW SA i mgr inŜ. Marek Więckowski – GIG). We wnioskach z posiedzenia
zapisano m.in. Ŝe: „Zespół pozytywnie zaopiniował potrzebę czasowego otamowania rejonu
likwidowanej ściany 1 w pokładzie 506 partii E w celach profilaktyki poŜarowej, stwierdzając
jednocześnie, Ŝe w rejonie tym stęŜenia gazów nie wskazują na występowanie poŜaru. (…)
Zespół zaleca stosowanie profilaktyki poŜarowej w rejonie otamowanej przestrzeni
likwidowanej ściany 1 w pokł. 506/E polegającej na: a. zaniechaniu ujęcia metanu ze zrobów
ściany 1 za pośrednictwem odmetanowania. (…)”
Wg analizy zagroŜenia metanowego, poŜarowego i pyłowego, będącej załącznikiem
do ww. protokołu, metanowość prognozowana nie była określana wartościowo od marca
2006 r. Natomiast w okresie wcześniejszym, tj. od miesiąca października 2004 r. do lutego
2006 r. prognoza ta jedynie dla października 2004 r. wskazywała wartość poniŜej 40
m3CH4/min (32,52 m3CH4/min) – dla wszystkich następnych miesięcy prognozy te
przekraczały 40 m3CH4/min i dla okresu od kwietnia 2005 r. do lutego 2006 r. wahały się w
granicach od 74,53 m3CH4/min (IV 2005 r.) do 53,10 m3CH4/min (II 2006 r.). Ww. analiza
określała takŜe ustaloną metanowość bezwzględną ściany, która w okresie od lipca 2005 r. do
lipca 2006 r. przyjmowała następujące wartości w poszczególnych miesiącach (w
m3CH4/min): VII 05 - 99,87; VIII 05 - 89,94; IX 05 - 84,79; X 05 - 83,02; XI 05 - 81,69;
XII 05 - 74,29; I 06 - 74,15; II 06 - 73,70; III 06 - 39,5; IV 06 - 42,56; V 06 - 35,3; VI 06 31,50; VII - 26,75.
74
Załącznikiem do Aneksu nr 1 był takŜe protokół nr 48/2006 z dnia 28.09.2006 r. z
Wentylacyjno-PoŜarowych wraz z członkami Komisji ds. ZagroŜeń Atmosfery Kopalnianej i
Klimatyzacji w Podziemnych ZG (prof. dr hab. inŜ. Paweł Krzystolik, dr inŜ. Krzysztof
Cybulski, dr inŜ. Eugeniusz Krause, dr inŜ. Janusz Cygankiewicz, dr inŜ. Marek Szarafiński,
dr inŜ. Piotr Buchwald) oraz zaproszonymi gośćmi (mgr inŜ. Franciszek Grzegorczyk – OUG
w Gliwicach, mgr inŜ. Marek Więckowski – GIG). Ww. posiedzenie odbyło się w celu
przeprowadzenia analizy i oceny zagroŜenia poŜarowego i metanowego na podstawie
wyników stęŜeń gazów z czasowo otamowanej przestrzeni rejonu likwidowanej ściany 1 w
pokładzie 506/E oraz ustosunkowania się do propozycji w zakresie moŜliwości ograniczenia
przestrzeni otamowanej ww. rejonu poprzez wznowienie wentylacji w tej części wyrobisk.
Zespół zalecił m.in. stosowanie profilaktyki poŜarowej w części otamowanej przestrzeni
likwidowanej ściany, polegającej na utrzymaniu niestosowania odmetanowania zrobów
ściany 1 w pokładzie 506 w celu zachowania w tej przestrzeni atmosfery beztlenowej.
Stwierdzono, Ŝe całkowite otwarcie rejonu w celu dalszej likwidacji ściany będzie
poprzedzone analizą wentylacyjno-poŜarową poszerzonego zespołu ds. zagroŜeń.
Wg Aneksu nr 2 (datowanego na październik 2006 r.) do Projektu technicznego
likwidacji ściany 1 w pokładzie 506/E, w dniu 17.10.2006 r. połączony kopalniany Zespół ds.
ZagroŜeń Metanowych, ds. Wentylacyjno-PoŜarowych i ds. ZagroŜeń Pyłowych wraz z
członkami Komisji ds. ZagroŜeń Atmosfery Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych ZG
zezwolił na wznowienie wentylacji w kolejnych wyrobiskach w rejonie ww. ściany. Jak
stwierdzono w Aneksie nr 2, „Aby umoŜliwić prowadzenie prac w wyrobiskach zachodzi
konieczność wprowadzenia zmian w Projekcie technicznym likwidacji ściany w pokładzie
506/E oraz w Aneksie nr 1 do przedmiotowego projektu w punktach dotyczących wentylacji
ww. rejonu, profilaktyki poŜarowej i metanowej oraz prowadzonych robót, co jest
przedmiotem niniejszego Aneksu nr 2.”
Załącznikiem do Aneksu nr 2 był m.in. protokół nr 49/2006 z dnia 17.10.2006 r. z
Wentylacyjno-PoŜarowych i ds. ZagroŜeń Pyłowych wraz z członkami Komisji ds. ZagroŜeń
Krzystolik, dr inŜ. Krzysztof Cybulski, dr inŜ. Eugeniusz Krause, dr inŜ. Janusz
Cygankiewicz, dr inŜ. Marek Szarafiński, dr inŜ. Piotr Buchwald) oraz zaproszonymi gośćmi
(mgr inŜ. Franciszek Grzegorczyk – OUG w Gliwicach, mgr inŜ. Marek Więckowski – GIG).
Posiedzenie to odbyło się celem przeprowadzenia analizy zagroŜeń w III kwartale 2006 r., ze
szczególnym uwzględnieniem likwidowanej ściany 1 w pokładzie 506/E. We wnioskach z
posiedzenia podano m.in. Ŝe: „Zespół stwierdził, Ŝe prace prowadzone były prawidłowo,
zgodnie z zasadami akcji ratowniczej oraz pozytywnie ocenia wykonanie zadań ujętych we
wnioskach z posiedzenia ww. Zespołu z dnia 28.09.2006 r. (…) W celu zmniejszenia
wydzielania metanu do przestrzeni likwidowanej ściany 1 stosować w razie potrzeby
odmetanowanie zrobów za zgodą KRZG z wydajnością dostosowaną do poziomu desorpcji.”
Wg Aneksu nr 3 (datowanego na listopad 2006 r.) do Projektu technicznego
likwidacji ściany 1 w pokładzie 506/E, w dniu 9.11.2006 r. połączony kopalniany Zespół ds.
ZagroŜeń Metanowych, ds. Wentylacyjno-PoŜarowych i ds. ZagroŜeń Pyłowych wraz z
członkami Komisji ds. ZagroŜeń Atmosfery Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych ZG
zezwolił na wznowienie wentylacji w ścianie 1 pokład 506/E na odcinku pomiędzy
dowierzchnią 2 i dowierzchnią badawczą. Po wznowieniu wentylacji w dniach 9-11.11.2006
r. ww. odcinek przewietrzany był wentylacją odrębną w układzie tłoczącym. Jak stwierdzono
75
w Aneksie nr 3, „w celu prowadzenia prac likwidacyjnych w ścianie 1 zachodzi konieczność
wprowadzenia zmian w Projekcie technicznym likwidacji ściany w pokładzie 506/E oraz w
Aneksach nr 1i 2 do przedmiotowego projektu w punktach dotyczących wentylacji ww. rejonu,
profilaktyki poŜarowej i metanowej oraz prowadzonych robót, co jest przedmiotem nin.
Aneksu nr 3.” W zał. nr 2 do ww. Aneksu nr 3, tj. w Projekcie wentylacji lutniowej nr
43/2006 datowanym na 10.11.2006 r., prognozowana metanowość bezwzględna wyrobiska
obejmującego ścianę 1 (między dowierzchnią badawczą i dowierzchnią 2) nie została
określona.
Załącznikiem do Aneksu nr 3 był m.in. protokół nr 58/2006 z dnia 9.11.2006 r. z
Wentylacyjno-PoŜarowych i ds. ZagroŜeń Pyłowych wraz z członkami Komisji ds. ZagroŜeń
Krzystolik, dr inŜ. Krzysztof Cybulski, dr inŜ. Janusz Cygankiewicz, dr inŜ. Marek
Szarafiński) oraz zaproszonymi gośćmi (mgr inŜ. Marek Majcher – KW SA, mgr inŜ.
Franciszek Grzegorczyk i mgr inŜ. Czesław Koczyba – OUG w Gliwicach, mgr inŜ. Marek
Więckowski – GIG, mgr inŜ. Piotr Wilk – OSRG Zabrze). Posiedzenie to odbyło się celem
kontynuacji analizy i oceny zagroŜenia poŜarowego i metanowego w likwidowanej ścianie 1
w pokładzie 506/E. We wnioskach z posiedzenia podano m.in. Ŝe: „Zespół stwierdził, Ŝe
dotychczasowe prace prowadzone były prawidłowo, zgodnie z zasadami akcji ratowniczej
oraz pozytywnie ocenił wykonanie zadań ujętych we wnioskach z posiedzenia ww. Zespołu z
dnia 17.10.2006 r. (…) W celu zmniejszenia wydzielania metanu do przestrzeni likwidowanej
ściany 1 stosować w razie potrzeby odmetanowanie zrobów za zgodą KRZG z wydajnością
dostosowaną do poziomu desorpcji.”
Wg Aneksu nr 4 (datowanego na listopad 2006 r.) do Projektu technicznego
likwidacji ściany 1 w pokładzie 506/E, ze względu na zastosowanie wentylacji odrębnej w
likwidowanej ścianie – na odcinku pomiędzy dowierzchnią 2 i dowierzchnią badawczą, nie
zachodziła potrzeba utrzymywania wygrodzenia wentylacyjnego po wyrabowaniu zestawów
na tym odcinku. W związku z tym przewidziano zmianę technologii wykonywania robót wraz
z Instrukcją wybudowy zestawów obudowy zmechanizowanej, co wymagało wprowadzenia
zmian w Projekcie technicznym likwidacji ściany oraz w Aneksach nr 1, 2 i 3 do tego
Projektu. W załączonej do Aneksu nr 4 Instrukcji Nr 122/TG/GNZ/2006 wybudowy
zestawów obudowy zmechanizowanej z likwidowanej ściany 1 w pokładzie 506/E (datowanej
na listopad 2006 r.) stwierdzono, m.in. Ŝe: „Dopuszcza się wykonywanie robót strzałowych
(zgodnie z metryką strzałową opracowaną przez InŜyniera Strzałowego) ‘pod zaciśniętymi’
zestawami obudowy zmechanizowanej w celu ich uwolnienia.”
Protokołem z dnia 16.11.2006 r. nastąpiło przekazanie przez KW SA KWK
„Halemba” firmie GPUH „MARD” likwidowanej ściany 1 w pokładzie 506/E poziom 1030
oraz frontu robót.
W treści załączanych do ww. Aneksów protokołów z posiedzeń połączonych
kopalnianych zespołów opiniodawczych poszerzonych o specjalistów, przy imionach i
nazwiskach osób zaznaczano, m.in. iŜ są oni członkami Komisji ds. Atmosfery Kopalnianej i
Klimatyzacji w Podziemnych ZG (wraz z podaniem pełnionej funkcji w tej Komisji).
Protokoły te były podpisywane przez członków Komisji uczestniczących w posiedzeniach.
Zestawienie wypłaconych przez KW SA KWK „Halemba” umów zleceń zawartych w 2006 r.
z zewnętrznymi specjalistami współpracującymi z KWK „Halemba” w ramach zagadnień
dotyczących ściany 1 pokład 506 partii E poziom 1030:
76
Indywidualne umowy z dnia 22.02.2006 r.
Udział w posiedzeniach połączonych zespołów ds. analizy i oceny moŜliwości prowadzenia robót w
związku z zaistniałym w dniu 22.02.2006 r. tąpnięciem w rejonie ściany 1 w pokładzie 506/E
Okres obowiązywania umów: 22.02.2006 - 28.02.2006 r.
Osoba
Wynagrodzenie Członek K.
[zł]
Zagr.Atmosf.
prof. dr hab. inŜ. Paweł Krzystolik
dr inŜ. Janusz Cygankiewicz
dr inŜ. Marek Szarafiński
dr inŜ. Eugeniusz Krause
dr inŜ. Krzysztof Cybulski
dr inŜ. Piotr Buchwald
prof. dr hab. inŜ. Janusz Roszkowski
prof. dr hab. inŜ. Józef Sułkowski
prof. dr hab. inŜ. Wacław Dziurzyński
mgr inŜ. Włodzimierz Etryk
mgr inŜ. Adam Barański
Andrzej Zorychta
prof. dr hab. inŜ. Władysław Konopko
dr inŜ. Adam KrzyŜowski
RAZEM
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
Członek K.
Zagr.Metan.
Członek K.
Powypadk.
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
13 028,00
Analiza i ocena stanu zagroŜenia poŜarowego w rejonie likiwidowanym ściany 1 pokładzie 506 partii E
poziom 1030
Okres obowiązywania umów: 22.08.2006 r.
Osoba
[zł]
Zagr.Atmosf.
dr inŜ. Józef Knechtem
RAZEM
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
Członek K.
Zagr.Metan.
Członek K.
Powypadk.
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
2 355,00
Analiza wentylacyjno-poŜarowo-metanowa w sprawie moŜliwości ograniczenia przestrzeni czasowo
izolowanego rejonu ściany 1 pokładz 506/E poz. 1030
Osoba
RAZEM
[zł]
Zagr.Atmosf.
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
2 282,00
Członek K.
Zagr.Metan.
Członek K.
Powypadk.
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
77
Analiza wentylacyjno-poŜarowo-metanowa w sprawie moŜliwości ograniczenia przestrzeni czasowo
izolowanego rejonu ściany 1 pokładz 506/E poz. 1030
[zł]
Zagr.Atmosf.
Osoba
RAZEM
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
Członek K.
Zagr.Metan.
Członek K.
Powypadk.
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
2 282,00
Posiedzenie połączonych kopalnianych zespołów ds. zagroŜeń metanowych, zagroŜeń wentylacyjnopoŜarowych i zagroŜeń pyłowych wraz z członkami Komisji ds. zagroŜeń atmosfery kopalnianej i
klimatycznej w podziemnych zakładach górniczych w dniu 9.11.2006 r.
[zł]
Zagr.Atmosf.
Osoba
RAZEM
TAK
TAK
TAK
TAK
Członek K.
Zagr.Metan.
Członek K.
Powypadk.
TAK
TAK
TAK
1 564,00
Analiza, opiniowanie i ustalanie zakresu prac ratowniczych prowadzonych w ramach akcji ratowniczej
w rejonie ściany 1 p. 506/E na poziomie 1030
Okres obowiązywania umów: 21.11.2006 - 14.12.2006 r.
Wynagrodzenie
[zł]
Osoba
prof. dr hab. inŜ. Józef Sułkowski
prof. dr hab. inŜ. Nikodem Szlązak
prof. dr hab. inŜ. Janusz Roszkowski
prof. dr hab. inŜ. Wacław Dziurzyński
RAZEM
Gdzie:
Członek K.
Członek K.
Zagr.Atmosf. Zagr.Metan.
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
Członek K.
Powypadk.
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
25 730,95
− Członek K. Zagr.Atmosf. – oznacza członka Komisji ds. ZagroŜeń Atmosfery Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych ZG,
− Członek K. Zagr.Metan. – oznacza członka Komisji ds. ZagroŜenia Metanowego oraz Wyrzutami Gazów i Skał w Podziemnych ZG,
− Członek K. Powypadk. – oznacza członka Komisji dla zbadania przyczyn i okoliczności zapalenia i wybuchu metanu oraz wypadku
zbiorowego, zaistniałego w dniu 21.11.2006 r. w KW SA Oddział KWK „Halemba”.
[Dowód: akta kontroli tom I, str. 186-191, tom II, str. 423-425]
78
W 2006 r. zagadnienia dotyczące ściany 1 w pokładzie 506 w partii E na poziomie
1030 m w KWK „Halemba”, w tym prac prowadzonych w związku z przygotowywaniem jej
do likwidacji oraz likwidacji nie były przedmiotem posiedzeń Komisji ds. ZagroŜenia
Metanowego oraz Wyrzutami Gazów i Skał w Podziemnych ZG ani Komisji ds. ZagroŜeń
Atmosfery Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych ZG, jak równieŜ ich Prezydiów
(wniosków KW SA KWK „Halemba” o wydanie opinii).
W okresie od 1.06.2006 r. do 21.11.2006 r. nadzór górniczy przeprowadził 5 inspekcji,
które dotyczyły ściany 1 w pokładzie 506/E poziom 1030 m.
1. W dniach od 9.08.2006 r. do 11.08.2006 r. inspekcję przeprowadziło 2 pracowników
OUG w Gliwicach (wydano decyzję). Skontrolowano m.in. dokumentację obejmującą
m.in.: Projekt likwidacji ściany 1 w pokładzie 506/E poziom 1030 m, dokumentację
układu transportowego z likwidacji ww. ściany, technologię robót górniczych w rejonie
ww. ściany, dokumentację działów tąpań i wentylacji.
2. W dniu 18.09.2006 r. inspekcję przeprowadził 1 pracownik OUG w Gliwicach (nie
wydano decyzji). Skontrolowano m.in. dokumentację obejmującą część szczegółową
planu ruchu i dokumentację działu wentylacji. W protokole z inspekcji stwierdzono, m.in.
Ŝe w dniu 16.08.2006 r. wstrzymano ujęcie metanu ze zrobów ww. ściany za
pośrednictwem stacji odmetanowania.
3. W dniach od 2.10.2006 r. do 11.10.2006 r. (z przerwą w dniach 7-8.10) inspekcję
przeprowadziło 4 pracowników OUG w Gliwicach (nie wydano decyzji). Skontrolowano
przebieg akcji ratowniczej związanej z ograniczeniem przestrzeni czasowo izolowanego
rejonu ww. ściany, w tym dokumentację prowadzonych prac.
OUG w Gliwicach (nie wydano decyzji). Skontrolowano przebieg akcji ratowniczej
związanej ze wznowieniem wentylacji w czasowo izolowanej ww. ścianie, w tym
dokumentację prowadzonych prac.
OUG w Gliwicach (nie wydano decyzji). Skontrolowano przebieg akcji przewietrzania
odcinka otamowanej ww. ściany, w tym dokumentację prowadzonych prac.
W załączniku nr 2 do protokołu z inspekcji stwierdzono, Ŝe od godz. 000 (z 9 na 10
listopada) skład gazów przewietrzanej części ściany 1 w pokł. 506/E na poz. 1030 m
między dowierzchnią 2 a dowierzchnią badawczą znajdował się w trójkącie
wybuchowości – zastępy ratownicze zostały wycofane do bazy.
W załączniku nr 3 do protokołu z inspekcji (w dniu 10.11.2006 r.) stwierdzono, Ŝe w ww.
ścianie, na zachód od dowierzchni badawczej 2, skład gazów nadal znajdował się w
trójkącie wybuchowości. W wyrobiskach objętych strefą zagroŜenia nie wykonywano
robót, zastępy znajdowały się w bazie ratowniczej. O godz. 1520 rozpoczęto podawanie
azotu do zrobów ściany 1 z wydajnością 200 kg/godz., a godz. 1550 włączono
odmetanowanie zrobów tej ściany.
W załączniku nr 4 do protokołu z inspekcji (w dniach 10-11.11.2006 r.), stwierdzono, Ŝe
w ww. ścianie, na zachód od dowierzchni badawczej 2, skład gazów znajdował się do
godz. 500 w trójkącie wybuchowości. W wyrobiskach objętych strefą zagroŜenia nie
wykonywano robót, zastępy znajdowały się w bazie ratowniczej. Kontynuowano
podawanie azotu do zrobów ściany 1 z wydajnością 200 kg/godz. oraz prowadzono
odmetanowanie zrobów tej ściany.
W załączniku nr 5 do protokołu z inspekcji (w dniu 11.11.2006 r.), podano, Ŝe ok. godz.
730 spenetrowano ww. ścianę 1 na odcinku od dowierzchni 2 do dowierzchni badawczej 2,
stwierdzając: O2 – 20,1 %, CO2 – 0,1 %, CO – 10 ppm, CH4 – 2,5, tS – 31,50C, φ – 71,5 %
79
Kontynuowano podawanie azotu do zrobów ściany 1 z wydajnością 200 kg/godz. oraz
prowadzono odmetanowanie zrobów tej ściany. Kierownik Akcji Ratowniczej po
stwierdzeniu, Ŝe zawartości gazów kopalnianych w rejonie przewietrzania nie
przekraczają wartości dopuszczalnych, o godz. 1335 zakończył akcję przeciwpoŜarową w
rejonie ww. ściany.
Z dniem 12.08.2006 r. wszedł w Ŝycie § 243a. rozporządzenia z dnia 28.06.2002 r., wg
którego „projekty techniczne wraz z technologią, o których mowa w § 42, dla rejonów
wentylacyjnych ścian, w których prognoza metanowości bezwzględnej przewiduje
przekroczenie 40 m3/min, opiniuje specjalna komisja, o której mowa w art. 107 ust. 8 pkt 3
ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze.”
Wg § 42 ust. 1 pkt 4) „Dla wszystkich robót, przed rozpoczęciem likwidacji
opracowuje się projekty techniczne wraz z technologią wykonywania robót.”
Prezes WUG – Pan Piotr Buchwald wyjaśniając dlaczego projekt techniczny wraz z
technologią likwidacji ww. ściany w KWK „Halemba” oraz aneksy do tego projektu nie
zostały zaopiniowane przez Komisję ds. ZagroŜenia Metanowego oraz Wyrzutami Gazów i
Skał w Podziemnych Zakładach Górniczych, stwierdził Ŝe:
„Na podstawie rozporządzenia z dnia 28.06.2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy,
prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpoŜarowego w podziemnych
zakładach górniczych (dalej rozp. bhp) - opracowuje się prognozy metanowości bezwzględnej dla
całego wybiegu wyrobisk wybierkowych (§ 252 ust.1). Prognozy opracowywuje się dla wyrobisk
wybierkowych i korytarzowych (§ 253), które związane są z ilością metanu wydzielającego się podczas
postępu ściany, bądź wyrobiska korytarzowego i wyraŜone są w m3 CH4/min.
Eksploatacja pokładu 506 ścianą 1 w partii "E" w KWK "Halemba" (…) rozpoczęta została w dniu 20
września 2004r. na podstawie decyzji dyrektora OUG w Gliwicach z dnia 15 września 2004r. w
oparciu o projekt techniczny, zatwierdzony przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego. W związku z
zaistniałym w dniu 22.02.2006 r. tąpnięciem i wypadkiem zbiorowym, dyrektor OUG w Gliwicach w
dniu 10 marca 2006 r. wydał decyzję nr 21/D/2006 nakazującą zaniechanie eksploatacji pokładu 506
w partii "E" ścianą 1. W związku z tą decyzją rozpoczęto prace związane z likwidacją ściany. W dniu
7.06.2006r. zakończono wykonywanie przedziału transportowego na podstawie „Technologii robót
górniczych w rejonie ściany 1 pokł. 506, partia E poz. 1030m”.
Od tego czasu urabiania w ścianie 1 juŜ nie prowadzono i sporządzony został „Projekt techniczny
likwidacji ściany 1 w pok. 506/E” zatwierdzony w czerwcu 2006 r. przez Kierownika Ruchu Zakładu
Górniczego. Na podstawie tego projektu prowadzono roboty związane z wytransportowaniem sprzętu
ze ściany. Zakończenie urabiania w ścianie nastąpiło z dniem wykonania przedziału transportowego,
przed wejściem w Ŝycie § 243a rozp. bhp czyli przed 13 sierpnia 2006 r. Ministra Gospodarki z dnia
28 czerwca 2002r. W związku z wejściem w Ŝycie ww. przepisu nie było konieczności opracowywania
prognozy dla robót likwidacyjnych związanych z wytransportowaniem sprzętu ze ściany, a tym samym
uzyskania opinii Komisji. Prognoza metanowości bezwzględnej sporządzona była na etapie
projektowania eksploatacji i odnosiła się do robót eksploatacyjnych.”
Na pytanie jw. Dyrektor Techniczny (KRZG) KWK „Halemba” - Pan Jan Janas
odpowiedział następująco:
„Stosownie do wymogów, § 252 rozporządzenia MG z dnia 28.06.2002 r. kopalnia dla eksploatowanej
ściany 1 w pokładzie 506/E posiadała sporządzone przez GIG KD Barbara – Zakład Zwalczania
ZagroŜeń Gazowych dynamiczne prognozy metanowości bezwzględnej będące częścią opracowań:
− Analiza zagroŜenia wentylacyjno-metanowego w rejonie ściany 1 w pokładzie 506 w partii E na
poziomie 1030 m w KWK ‘Halemba’ z dnia 26.05.2004 r.
− Analiza kształtowania się zagroŜenia metanowego na dalszym eksploatacyjnym wybiegu ściany 1
w pokładzie 506 w partii E na poziomie 1030 m w KWK ‘Halemba’ po zdarzeniu w dniu 3.03.2005
r. wraz z określeniem kryteriów wielkości wydobycia, z dnia 8.03.2005 r.
80
Ww. prognozy metanowości sporządzone przez uprawnionego rzeczoznawcę, obejmują swym
zakresem okres eksploatacji ściany, tak jak prognozy sporządzane dla wszystkich innych wyrobisk
eksploatacyjnych.
Zgodnie z wytycznymi GIG KD ‘Barbara’ po zakończeniu eksploatacji – obejmującej czas likwidacji
ściany metanowość maleje do ok. 20 % średniej metanowości bezwzględnej ściany w czasie jej
eksploatacji. Model wydzielania metanu opisuje wzór:
VZ = 0,2VMśś [m3/min], gdzie: VMśś – średnia metanowość bezwzględna ściany w okresie eksplotacji;
dla ściany 1 pokł. 506/E VMśś = 70 m3/min.
Tak więc prognozowana metanowość ściany 1 w pokładzie 506/E w fazie jej likwidacji:
VZ = 0,2·70 = 14 m3/min.
Stosownie do tych wyliczeń, nie podlega więc § 243a rozporządzenia MG z dnia 28.06.2002 r. wraz z
późn. zmianami.
W następnym okresie (zrobowym) metanowość bezwzględna zanika w ciągu długiego okresu czasu,
trwającego około 15 lat. (…)
(…) Ponadto otwieranie (kolejne fazy) zaizolowanej przestrzeni w tym prowadzenie dalszych prac
likwidacyjnych opiniowane były na posiedzeniach kopalnianego Zespołu ds. ZagroŜeń Metanowych i
ds. ZagroŜeń Wentylacyjno-PoŜarowych wraz z członkami Komisji ds. ZagroŜeń Atmosfery
Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych Zakładach Górniczych. Stanowiły one wytyczne do
opracowanych Aneksów do Projektu likwidacji ściany.”(…)
W udzielonych wyjaśnieniach KRZG KWK „Halemba” nie podał konkretnego źródła
ww. wytycznych GIG (nie załączył takŜe kopii tych wytycznych). Prognozowana
metanowość bezwzględna dla okresu po lutym 2006 r. nie została określona w Projekcie
technicznym likwidacji ściany 1 w pokładzie 506 w partii E na poziomie 1030 m w KWK
„Halemba” jak równieŜ w Ŝadnym z czterech Aneksów do tego Projektu.
7. Finansowanie komisji powoływanych dla zbadania przyczyn i okoliczności
wypadków w zakładach górniczych
W trakcie spotkania kierownictwa WUG z przewodniczącymi Komisji, powołanych
przez Prezesa WUG, na podstawie w art. 107 ust. 8 pkt 3) ustawy Pgg, jakie odbyło się w
dniu 19.12.2005 r. w WyŜszym Urzędzie Górniczym, stwierdzono, m.in.:
„Komisje specjalne powoływane przez Prezesa WUG w przypadkach katastrof lub wypadków
zbiorowych mają za zadanie przedstawić w sposób jak najbardziej pełny i obiektywny
przyczyny i okoliczności zaistniałego zdarzenia. Wydaje się, Ŝe celowe i uzasadnione jest w tej
sytuacji wypracowanie takich zasad dotyczących powoływania składu komisji, które będą
gwarantować brak jakichkolwiek powiązań z przedsiębiorcą, u którego zaistniało zdarzenie, a
tym samym pełny obiektywizm.”
Decyzją z dnia 21.11.2006 r. nr 28 Prezes WUG powołał Komisję do zbadania
przyczyn i okoliczności zapalenia i wybuchu metanu oraz wypadku zbiorowego, zaistniałego
w dniu 21.11.2006 r. w Kompanii Węglowej SA Oddział KWK „Halemba” w Rudzie Śląskiej
składającą się z 19 członków, której Przewodniczącym został Prezes WUG Pan Piotr
Buchwald. W skład Komisji weszli, m.in. 4 przedstawiciele Komisji ds. ZagroŜeń Atmosfery
Kopalnianej i Klimatyzacji w Podziemnych Zakładach Górniczych, którzy w okresie
poprzedzającym ten wypadek realizowali na rzecz KW SA KWK „Halemba” w ramach
umów-zleceń zadania związane opiniowaniem prac prowadzonych w związku z
przygotowywaniem do likwidacji oraz likwidacją ściany 1 w pokładzie 506 na poziomie 1030
m, tj. w miejscu zaistniałego wypadku zbiorowego.
81
Decyzją z dnia 5.12.2006 r. nr 30 Prezes WUG powołał dodatkowo w skład ww.
Komisji 5 przedstawicieli górniczych związków zawodowych, a decyzją z 19.12.2006 r. nr 32
2 przedstawicieli Komendy Głównej Państwowej StraŜy PoŜarnej oraz 1 przedstawiciela
Szkoły Głównej SłuŜby PoŜarniczej w Warszawie, natomiast decyzją z dnia 25.01.2007 r.
zmienił osobę reprezentującą OUG w Gliwicach.
[Dowód: akta kontroli tom I, str. 186-191, tom II, str. 423-425 ]
Dyrektor Techniczny – KRZG Pan Piotr Janas odpowiadając na pytanie: jakie wydatki
dotyczące ustalania przyczyn wypadku z dnia 21.11.2006 r. zostały poniesione przez KWK
„Halemba”, w szczególności czy kopalnia finansowała bądź finansuje wynagrodzenia
członków Komisji powołanych decyzją Prezesa WUG z dnia 21.11.2006 r. do zbadania
przyczyn i okoliczności wypadku zbiorowego zaistniałego w kopalni, stwierdził, Ŝe: „ostatnią
umową zawartą z zewnętrznymi specjalistami współpracującymi z kopalnią w ramach
zagadnień dotyczących ściany 1, pokład 506, partia E, poziom 1030 jest umowa zlecenia
zawarta w dniu 21.11.2006 r. dotycząca „Analizy, opiniowania i ustalania zakresu prac
ratowniczych prowadzonych w ramach akcji ratowniczej w rejonie ściany 1 p. 506/E na
poziomie 1030.” (umowa opisana wyŜej w rozdziale 6 niniejszego protokołu).
Wg byłego Prezesa WUG – Pana Wojciecha Bradeckiego, obsługę komisji
powoływanych przez Prezesa WUG dla zbadania przyczyn i okoliczności wypadków i innych
zdarzeń w zakładach górniczych, finansował w latach 1998-2006 WUG – za wyjątkiem I-go
posiedzenia (z reguły wizja lokalna w zakładzie górniczym). Pan Wojciech Bradecki
stwierdził takŜe, iŜ ze środków WUG sfinansowano ekspertyzy po wypadkach w kopalni
„Pokój” i „Halemba” (lata 2005-2006) oraz, Ŝe wcześniej ekspertyzy finansowały
przedsiębiorstwa.
Decyzją z dnia 6.12.2006 r. WUG otrzymał 60.000 zł z rezerwy ogólnej budŜetu
państwa na pokrycie kosztów wykonania ekspertyz w związku z ustaleniem przyczyn i
okoliczności katastrofy w KWK „Halemba”. Rezerwa ta została wykorzystana w kwocie
32.200 zł na wykonanie 6 analiz i ekspertyz, a niewykorzystane środki w kwocie 27.800 zł
zostały zwrócone w dniu 2.01.2007 r. Były to jedyne wydatki poniesione przez WUG w celu
ustalania przyczyn i okoliczności wypadku w KWK „Halemba” do dnia 5.02.2007 r. W
ustawie budŜetowej na 2007 r. na wykonanie ekspertyz zabezpieczono kwotę 60.000 zł.
Z tytułu posiedzeń Komisji powołanej decyzją Prezesa WUG z dnia 21.11.2006 r.
WUG nie ponosił kosztów, w tym kosztów wynagrodzeń jej członków.
WUG w 2006 r. oprócz wydatków z tytułu ekspertyz w związku z wypadkiem
zbiorowym w KWK „Halemba” poniósł wydatki w kwocie 30.666 zł z tytułu badania
przyczyn i okoliczności tąpnięcia i wypadku zbiorowego, zaistniałego w dniu 27.07.2006 r. w
KWK „Pokój”. Wydatki te obejmowały wykonanie ekspertyz oraz zwrot kosztów przejazdu
na posiedzenia jednego z członków Komisji. Środki w wysokości 31.000 zł były zaplanowane
w budŜecie WUG na 2006 r. na wykonywanie ekspertyz po zaistniałych zdarzeniach.
Poza wydatkami związanymi z wykonaniem ekspertyz w związku ze zdarzeniami w
KWK „Halemba” i KWK „Pokój” w 2006 r. WyŜszy Urząd Górniczy w latach 1998-2006 nie
ponosił kosztów z tytułu badania przyczyn i okoliczności wypadków oraz innych zdarzeń w
zakładach górniczych.
82
Kontrolerzy poinformowali Prezesa WUG o przysługującym mu z mocy art. 55, ust. 1
i 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (Dz.U. z 2001 r. Nr 85, poz.
937 ze zm.), prawie zgłoszenia w terminie 14 dni od daty otrzymania protokołu kontroli
umotywowanych zastrzeŜeń na piśmie, co do ustaleń w nim zawartych.
Jednocześnie kontrolerzy poinformowali Prezesa o przysługującym mu z mocy art. 57
ust. 1 ustawy o NIK, prawie odmowy podpisania protokołu kontroli z jednoczesnym
obowiązkiem złoŜenia na tę okoliczność w terminie 7 dni pisemnych wyjaśnień dotyczących
przyczyn tej odmowy. W przypadku zgłoszenia zastrzeŜeń, termin 7 dni – zgodnie z art. 57
ust. 2 ustawy o NIK – biegnie od dnia otrzymania ostatecznej uchwały w sprawie ich
rozpatrzenia.
Ponadto Prezes został poinformowany o przysługującym mu z mocy art. 59, ust. 2
ustawy o NIK, prawie złoŜenia pisemnych wyjaśnień co do przyczyn i okoliczności
powstania nieprawidłowości opisanych w niniejszym protokole kontroli.
O przeprowadzeniu kontroli dokonano wpisu do księgi ewidencji kontroli pod poz. 18
(2006 r.). Niniejszy protokół kontroli sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach,
z których jeden wręczono w dniu 7 marca 2007 r. Prezesowi WyŜszego Urzędu Górniczego w
Katowicach.
(Dowód: akta kontroli tom I, str. 2a)
Kontrolerzy NIK:
Doradca ekonomiczny
Katowice, dnia 7 marca 2007 r.
.............................
/Tomasz Kuźniak/
Inspektor k.p.
Prezes WUG
................................
/Marcin Ryszka/
.............................................................
Katowice, dnia ................. 2007 r.

Funkcjonowanie nadzoru górniczego w latach 1998-2006

Transkrypt

Podobne dokumenty

REGULAMIN Konkursu wiedzy z zakresu znajomości przepisów

Zobacz szczegóły ogłoszenia

Podmioty wykonujące czynności w ruchu zakładu górniczego (ulotka)

tzw. czynnik ludzki - Wyższy Urząd Górniczy

tutaj - Rudpol

kopalniach węgla kamiennego

Przegląd Samorządowy "Pomorskie kopalnie pod nadzorem"

gornik 4.indd

Ogłoszenie nr: 141686 Data ukazania się ogłoszenia: 21 marca