Prognoza oddziaływania na środowisko do Aktualizacji Programu

Transkrypt

Starostwo Powiatowe w Gliwicach
ul. Zygmunta Starego 17
44-100 Gliwice
Prognoza oddziaływania na środowisko
do Aktualizacji Programu Ochrony
Środowiska dla Powiatu Gliwickiego
na lata 2014-2017
z perspektywą do roku 2021
Gliwice, czerwiec 2014 r.
Prognoza oddziaływania na środowisko do Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska
dla Powiatu Gliwickiego na lata 2014-2017 z perspektywą do roku 2021
Tytuł:
Prognoza oddziaływania na środowisko do
Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska
dla Powiatu Gliwickiego na lata 2014-2017
z perspektywą do roku 2021
Odbiorca:
Starostwo Powiatowe w Gliwicach
ul. Zygmunta Starego 17
44-100 Gliwice
Wykonawca:
IGO Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k.
ul. Barbary 21 a
40-053 Katowice
Autor:
mgr inż. Patrycja Jędras
Nadzór nad realizacją opracowania:
mgr inż. Marta Majka
Sfinansowane ze środków:
Budżet Powiatu
Gliwice, czerwiec 2014 r.
2
SPIS TREŚCI:
1. Informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach
z innymi dokumentami...................................................................................................................4
1.1. Dokumenty regionalne ............................................................................................................5
1.2. Dokumenty krajowe ................................................................................................................8
1.3. Polityka Unii Europejskiej.....................................................................................................10
2. Informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy .............................................10
3. Analiza istniejącego stanu środowiska...........................................................................................11
3.1. Charakterystyka Powiatu Gliwickiego ...................................................................................11
3.2. Analiza i ocena stanu środowiska ..........................................................................................12
4. Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego
dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy
z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody ............................................................................36
5. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu...38
6. Przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne,
skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz
pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego
obszaru, a także na środowisko ....................................................................................................41
6.1. Identyfikacja i ocena potencjalnych oddziaływań na środowisko zadań ujętych w projekcie
POŚ .............................................................................................................................................41
6.2. Przewidywane oddziaływanie na istniejące formy ochrony przyrody w tym obszar
Natura 2000 .................................................................................................................................54
7. Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą
negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego
dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność
tego obszaru.................................................................................................................................55
8. Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie POŚ ..............56
9. Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień
projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania ...........................................57
10. Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko .....................................61
11. Streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym .............................................................61
Wykaz materiałów: ...........................................................................................................................64
3
1. Informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego
powiązaniach z innymi dokumentami
W dniu 27 listopada 2003 r. uchwałą Nr XIV/106/2003 Rada Powiatu Gliwickiego uchwaliła
„Program Ochrony Środowiska Powiatu Gliwickiego na lata 2003-2015”. W dniu 28 kwietnia 2011 r.
uchwałą Nr VII/48/2011 Rada Powiatu Gliwickiego przyjęła aktualizację „Programu Ochrony
Środowiska dla Powiatu Gliwickiego na lata 2010-2013”. Niniejszy dokument stanowi kolejną
aktualizację Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Gliwickiego i obejmuje lata 2014-2017
z uwzględnieniem perspektywy do roku 2021.
Aktualizacja wykonana została zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo
ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r., poz. 1232, t.j. z późn. zm.), na podstawie której organ
wykonawczy powiatu w celu realizacji polityki ekologicznej państwa, sporządza powiatowy program
ochrony środowiska. Układ dokumentu ma strukturę zbliżoną do układu „Polityki ekologicznej
państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016”.
Program zawiera ocenę stanu środowiska Powiatu Gliwickiego z uwzględnieniem danych oraz
wskaźników ilościowych charakteryzujących poszczególne komponenty środowiska. Ponadto
w niniejszym opracowaniu dokonano klasyfikacji i hierarchizacji najważniejszych problemów
środowiskowych. Wyznaczono priorytety, cele i kierunki działań. Określono także plan operacyjny
Programu, w którym sprecyzowano zadania do realizacji wraz ze wskazaniem podmiotu
odpowiedzialnego i szacunkowych kosztów. Ustalono również działania systemowe mające na celu
wsparcie procesu wdrażania i realizacji Programu. Określono system monitoringu Programu
i wskazano możliwości finansowania założonych w opracowaniu zadań. Ponadto wyznaczono
wytyczne do tworzenia i realizacji gminnych programów ochrony środowiska.
W „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Gliwickiego na lata 2014-2017
z perspektywą do roku 2021” zdefiniowano nadrzędny cel, który brzmi następująco: „Rozwój
gospodarczy Powiatu Gliwickiego przy zachowaniu i poprawie stanu środowiska naturalnego”.
Cel ten jest zgodny z założeniami Polityki Ekologicznej Państwa. Poprawa stanu środowiska
naturalnego jest celem długookresowym Programu, u którego podstaw leży wysoka jakość życia
mieszkańców Powiatu Gliwickiego.
Cel ten jest także zgodny z celem nadrzędnym Polityki Ekologicznej Województwa Śląskiego,
który został zdefiniowany w „Programie Ochrony Środowiska dla Województwa Śląskiego do roku
2013 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2018” oraz z wizją rozwoju województwa śląskiego
zdefiniowaną w Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego „ŚLĄSKIE 2020”.
Przy opracowywaniu „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Gliwickiego na
lata 2014-2017 z perspektywą do roku 2021”, wykorzystano następujące opracowania sporządzone na
szczeblu krajowym, wojewódzkim i powiatowym:
 Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016,
 Program Ochrony Środowiska dla Województwa Śląskiego do roku 2013 z uwzględnieniem
perspektywy do roku 2018,
 Program Ochrony Powietrza dla Stref Województwa Śląskiego,
 Program Ochrony Środowiska przed Hałasem dla Województwa Śląskiego na lata 2009-2013,
 Strategię Ochrony Przyrody Województwa Śląskiego na lata 2011-2030,
 Strategię Rozwoju Województwa Śląskiego „Śląskie 2020”,
 Strategię Rozwoju Powiatu Gliwickiego na lata 2005-2020.
4
1.1. Dokumenty regionalne
Program Ochrony Środowiska dla Województwa Śląskiego do roku 2013 z uwzględnieniem
perspektywy do roku 2018
Program Ochrony Środowiska dla Województwa Śląskiego jest dokumentem określającym cele
i priorytety w obszarze poprawy stanu środowiska województwa śląskiego. Naczelną zasadą przyjętą
w Programie jest zasada zrównoważonego rozwoju, która umożliwia zharmonizowany rozwój
gospodarczy i społeczny zgodny z ochroną walorów środowiska. Wyznaczone cele nakreślają
konkretne wyzwania dla Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Gliwickiego. Są to:
cel nadrzędny:
 rozwój gospodarczy przy zachowaniu i poprawie stanu środowiska naturalnego
województwa,
powietrze atmosferyczne:
 kontynuacja działań związanych z poprawą jakości powietrza oraz ograniczanie zużycia
energii i wzrost wykorzystania energii z odnawialnych źródeł,
zasoby wodne:
 przywrócenie wysokiej jakości wód powierzchniowych oraz ochrona jakości wód
podziemnych i racjonalizacja ich wykorzystania,
gospodarka odpadami:
 minimalizacja ilości powstających odpadów, wzrost wtórnego wykorzystania i ograniczenie
składowania pozostałych odpadów,
ochrona przyrody:
 zachowanie, odtworzenie i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej na
różnych poziomach organizacji: na poziomie wewnątrzgatunkowym (genetycznym),
gatunkowym oraz ponadgatunkowym (ekosystemowym) oraz georóżnorodności,
tereny poprzemysłowe:
 przekształcenie terenów poprzemysłowych i zdegradowanych województwa śląskiego
zgodnie z wymaganiami ekologicznymi oraz uwarunkowaniami społeczno-ekonomicznymi,
hałas:
 zmniejszenie uciążliwości hałasu dla mieszkańców województwa śląskiego i środowiska
poprzez obniżenie jego natężenia do poziomu obowiązujących standardów,
elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujące:
 ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym,
zapobieganie poważnym awariom przemysłowym:
 ograniczenie ryzyka wystąpienia poważnych awarii przemysłowych oraz minimalizacja ich
skutków,
zasoby naturalne:
 zrównoważona gospodarka zasobami naturalnymi,
gleby użytkowane rolniczo:
 racjonalne wykorzystywanie zasobów glebowych.
Powyższy cel nadrzędny i cele szczegółowe sprecyzowane dla poszczególnych komponentów
środowiska posłużyły do sprecyzowania celów określonych w „Aktualizacji Programu Ochrony
Środowiska dla Powiatu Gliwickiego na lata 2014-2017 z perspektywą do roku 2021”.
Program Ochrony Powietrza dla Stref Województwa Śląskiego
Program ochrony powietrza (POP) dla stref województwa śląskiego, w których stwierdzone
zostały ponadnormatywne poziomy substancji w powietrzu, jest dokumentem przygotowanym w celu
określenia działań, których realizacja ma doprowadzić do osiągnięcia wartości dopuszczalnych
i docelowych substancji w powietrzu. Działania zdefiniowane w Programie są skierowane głównie na:
 wyeliminowanie spalania odpadów w kotłach i piecach domowych,
 wyeliminowanie spalania węgla złej jakości w kotłach i piecach domowych,
5







wsparcie istniejących działań i inwestycji w zakresie transportu, które przyczyniają się
w istotny sposób do poprawy jakości powietrza na obszarach przekroczeń,
ograniczanie emisji ze źródeł komunikacyjnych w tym emisji wtórnej oraz emisji z pojazdów
ciężarowych, autobusowych oraz niespełniających norm EURO na obszarach przekroczeń,
systemowe ograniczenie emisji ze źródeł przemysłowych na obszarach przekroczeń
z uwzględnieniem małych źródeł o niekorzystnych parametrach wprowadzania
zanieczyszczeń do powietrza (niskie emitory zlokalizowane na obszarach zabudowanych),
stworzenie mechanizmów umożliwiających wdrożenie i zarządzanie POP,
rozbudowa i utrzymanie systemu informowania mieszkańców o aktualnym stanie
zanieczyszczenia powietrza oraz o jego wpływie na zdrowie, np. poprzez stronę internetową
lub elektroniczne tablice informacyjne,
prowadzenie akcji edukacyjnych uświadamiających mieszkańcom zagrożenia dla zdrowia
jakie niesie ze sobą zanieczyszczenie powietrza (szczególnie pyłem PM10
i benzo(α)pirenem) wynikające ze spalania odpadów w kotłach grzewczych,
prowadzenie akcji promocyjnych w zakresie korzystania z transportu zbiorowego oraz
rowerów w miastach (np. w ramach obchodów Europejskiego Dnia Bez Samochodu lub
Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Transportu).
Program Ochrony Środowiska przed Hałasem dla Województwa Śląskiego na lata 2009-2013 dla
terenów poza aglomeracjami, położonych wzdłuż dróg krajowych, ekspresowych, autostrad i linii
kolejowych (zaliczonych do obiektów, których eksploatacja może powodować negatywne
oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach), na których eksploatacja spowodowała
negatywne oddziaływanie akustyczne tj. przekroczone zostały dopuszczalne poziomy hałasu
w środowisku, określone wskaźnikiem hałasu LDWN i LN”:
Ograniczenie liczby i zasięgu „gorących obszarów” uciążliwości akustycznych
reprezentowanych w niniejszym Programie w postaci odcinków dróg o priorytecie bardzo wysokim
(obniżenie wartości przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu na przedmiotowych obszarach do
poziomu co najmniej wysokiego priorytetu ochrony akustycznej - tj. osiągnięcia w ich otoczeniu
wartości wskaźnika M niższej niż 100). W niniejszym Programie wyznaczono trzy grupy działań:
 I - działania krótkookresowe (w ramach strategii krótkookresowej):
 konsekwentna budowa obwodnic i dróg alternatywnych do istniejących (które znacząco
odciążą
nadmierny
ruch
samochodowy
w
centrum
większych
miast
w województwie),
 remonty nawierzchni dotychczasowych odcinków dróg,
 wykonanie skutecznych zabezpieczeń akustycznych zarówno przy nowobudowanych
odcinkach jak również już istniejących (w tym również liniach kolejowych).
Zabezpieczenia w postaci ekranów akustycznych proponuje się w miejscach, gdzie ich
budowa nie spowoduje pogorszenia warunków bezpieczeństwa ruchu drogowego,
 właściwa polityka przestrzenna w samorządach na obszarze, których stwierdzono bardzo
wysoki lub wysoki wskaźnik poziomu hałasu. Nie należy wydawać pozwoleń na
budowanie nowych budynków mieszkaniowych oraz obiektów takich jak: szpitale, szkoły,
przedszkola, internaty, domy opieki społecznej itp. w najbliższym sąsiedztwie takich
inwestycji. Właściwe pod względem akustycznym planowanie przestrzenne powinno się
również charakteryzować lokalizowaniem nowych odcinków dróg i linii kolejowych na
terenach nie objętych ochroną akustyczną,
 w przypadku braku technicznych możliwości ograniczenia oddziaływania hałasu
pochodzącego od ruchu pojazdów „Program…” przewiduje utworzenie obszarów
ograniczonego użytkowania na terenach, które zlokalizowane są w zasięgach
oddziaływania ponadnormatywnego hałasu (priorytet bardzo wysoki, wysoki i średni),
 II - działania długookresowe (w ramach polityki długookresowej), których realizacja
przewidywana jest w horyzoncie czasowym dłuższym niż czas obowiązywania „Programu”
(w ramach sporządzanego po upływie 5 lat kolejnego Programu Ochrony Środowiska przed
Hałasem),
 III - działania związane z edukacją społeczeństwa: promowanie wśród mieszkańców
6
województwa zbiorowych środków transportu, proekologicznego korzystania z samochodów
oraz ekonomicznej jazdy.
Strategia Ochrony Przyrody Województwa Śląskiego na lata 2011-2030
Strategia Ochrony Przyrody Województwa Śląskiego na lata 2011-2030 precyzuje następujące
cele:
 realizacja wytycznych Krajowej Strategii Ochrony i Umiarkowanego Użytkowania
Różnorodności Biologicznej,
 wdrożenie jednego z kierunków działań określonych w aktualizacji Strategii Rozwoju
Województwa Śląskiego „Śląskie 2020”, jakim jest zachowanie i odtworzenie bioi georóżnorodności,
 aktywne włączenie się w realizację celów Roku Różnorodności Biologicznej,
 zachowanie dziedzictwa przyrodniczego Śląska dla przyszłych pokoleń.
Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego „Śląskie 2020”
Zgodnie z wizją województwa śląskiego w 2020 r. województwo ma być regionem
zapewniającym dostęp do usług publicznych o wysokim standardzie, o nowoczesnej i zaawansowanej
technologicznie gospodarce oraz istotnym partnerem w procesie rozwoju Europy.
Osiągnięcie tak nakreślonej wizji rozwoju poprzez wykorzystanie i wzmocnienie posiadanych
pozytywnych wartości, usuwanie barier rozwojowych oraz kreowanie nowych wartości oznacza,
iż Śląsk będzie regionem: „czystym” we wszystkich składnikach środowiska naturalnego,
zapewniającym zachowanie bioróżnorodności obszarów, stwarzającym warunki do zdrowego życia
i realizującym zasady zrównoważonego rozwoju oraz regionem o dużych walorach przyrodniczych,
kulturowych i krajobrazowych, a także turystyczno-rekreacyjnych, z różnorodną ofertą spędzania
wolnego czasu.
Strategia Rozwoju Powiatu Gliwickiego na lata 2005-2020
Strategia Rozwoju Powiatu Gliwickiego jest dokumentem strategicznym określającym wizję
i misję Powiatu Gliwickiego, priorytety i cele strategiczne oraz programy strategiczne. Dobrze
sformułowana wizja uwzględnia następujące płaszczyzny rozwoju:
 jakość kapitału ludzkiego,
 przedsiębiorczość, atrakcyjność inwestycyjna, przebudowa struktury gospodarczej i sieci
współpracy biznesowej,
 jakość miejsca zamieszkania,
 zachowanie zasad rozwoju zrównoważonego,
 pozycja powiatu w otoczeniu i relacje z innymi ośrodkami,
 spójność przestrzenna i funkcjonalna.
Misja:
Misją powiatu gliwickiego jest stymulowanie zrównoważonego rozwoju naszego powiatu poprzez
tworzenie szans rozwoju społeczności lokalnych, wzmacnianie jego atrakcyjności oraz poprawę
pozycji powiatu w otoczeniu regionalnym i ponadregionalnym.
Priorytety oraz wyznaczone dla nich cele strategiczne:
1. Wzmacnianie kapitału ludzkiego powiatu gliwickiego:
 Wysokie, stale doskonalone kwalifikacje mieszkańców wspierające społeczny
i gospodarczy rozwój powiatu poprzez edukację i poprawę infrastruktury edukacyjnej.
 Podniesienie jakości świadczeń zdrowotnych i aktywna polityka społeczna.
 Wzmacnianie poczucia bezpieczeństwa.
 Rozwój zróżnicowanej oferty kulturalnej.
 Wyzwalanie społecznej aktywności mieszkańców.
2. Poprawa warunków mieszkania na terenie powiatu:
 Rozwój infrastruktury komunalnej w gminach powiatu gliwickiego.
 Poprawa dostępności infrastruktury sportowo-rekreacyjnej.
 Podwyższanie estetyki miejscowości.
7
3. Zrównoważony rozwój gospodarczy i turystyczny zapewniający bogatą ofertę produktów
i usług:
 Zrównoważony rozwój lokalnej przedsiębiorczości.
 Atrakcyjna oferta produktów i usług wysokiej jakości, w szczególności dla mieszkańców
miast Aglomeracji Śląskiej.
 Bogata oferta turystyczna uwzględniająca potencjał kulturowo-historyczny i przyrodniczy
powiatu.
 Poprawa jakości elementów środowiska naturalnego.
 Rewitalizacja miast i odnowa wsi.
4. Spójność powiatu i powiązania kooperacyjne pomiędzy podmiotami decydującymi o rozwoju
powiatu:
 Współpraca samorządów lokalnych powiatu w planowaniu rozwoju, przygotowywaniu
projektów i realizowaniu działań o znaczeniu strategicznym dla rozwoju powiatu i jego
gmin.
 Wewnętrzne i zewnętrzne skomunikowanie powiatu usuwające bariery w dostępie do
usług i miejsc pracy oraz otwierające powiat i jego mieszkańców na współpracę
z otoczeniem (infrastruktura transportowa, transport publiczny, infrastruktura
teleinformatyczna).
Realizacja priorytetów oraz celów strategicznych określona jest poprzez następujące programy
strategiczne:
 Program rozwoju kapitału ludzkiego Powiatu Gliwickiego,
 Program rozwoju turystyki,
 Program wspierania biznesu,
 Program poprawy wewnętrznego i zewnętrznego skomunikowania powiatu,
 Program rozwoju kulturalnego,
 Program wspierania rozwoju społeczności lokalnych,
 Program ochrony środowiska.
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Gliwickiego na lata 2014-2017
z perspektywą do roku 2021” musi być ściśle powiązana ze Strategią Rozwoju Powiatu Gliwickiego.
Oznacza to, że zapisy strategii dotyczące ochrony środowiska stanowią wytyczne do sformułowania
celów, kierunków działań i konkretnych przedsięwzięć w niniejszym Programie.
1.2. Dokumenty krajowe
Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 oparta jest na
konstytucyjnej zasadzie zrównoważonego rozwoju, dlatego zasada ta musi być uwzględniona we
wszystkich dokumentach strategicznych oraz programach opracowywanych na poziomie krajowym,
regionalnym i lokalnym. W praktyce zasada zrównoważonego rozwoju powinna być stosowana wraz
z wieloma zasadami pomocniczymi i konkretyzującymi tj.:
 zasada prewencji (zapobiegania) oznacza przede wszystkim zapobieganie powstawaniu
zanieczyszczeń, recykling a także wprowadzanie pro - środowiskowych systemów zarządzania
środowiskiem,
 zasada „zanieczyszczający płaci” wskazuje jednostki użytkujące środowisko jako podmioty
odpowiedzialne za skutki zanieczyszczeń i innych zagrożeń środowiska,
 zasada integracji oznacza uwzględnienie w politykach sektorowych celów ekologicznych na
równi z celami gospodarczymi i społecznymi,
 zasada skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej oznacza potrzebę minimalizacji
nakładów na jednostkę uzyskanego efektu ekologicznego,
 zasada uspołecznienia oznacza dostęp ludności do informacji o środowisku.
8
W polityce ekologicznej zostały określone działania pozwalające na osiągnięcie następujących
celów:
w zakresie działań systemowych:
 doprowadzenie do sytuacji, w której projekty dokumentów strategicznych wszystkich sektorów
gospodarki będą zgodne z obowiązującym w tym zakresie prawem, poddawane procedurze
oceny oddziaływania na środowisko i wyniki tej oceny będą uwzględniane w ostatecznych
wersjach tych dokumentów,
 uruchomienie takich mechanizmów prawnych, ekonomicznych i edukacyjnych, które
prowadziłyby do rozwoju proekologicznej produkcji towarów oraz świadomych postaw
konsumenckich zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju,
 jak najszersze przystępowanie do Systemu Ekozarządzania i Audytu (EMAS),
rozpowszechnianie wiedzy wśród społeczeństwa o tym systemie i tworzenie korzyści
ekonomicznych dla firm i instytucji będących w systemie,
 podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa,
 zwiększenie roli polskich placówek we wdrażaniu ekoinnowacji w przemyśle oraz w produkcji
wyrobów przyjaznych dla środowiska oraz doprowadzenie do zadawalającego stanu
monitoringu środowiska,
 stworzenie systemu prewencyjnego, mającego na celu zapobieganie szkodom w środowisku
i sygnalizującego możliwości wystąpienia szkody oraz zapewniającego, że koszty szkód
w środowisku oraz koszty zapobiegania powstaniu tych szkód ponosić będą sprawcy,
 integracja problematyki środowiskowej i planowania przestrzennego.
w zakresie ochrony zasobów naturalnych:
 ochrona i zachowanie różnorodności biologicznej na różnym poziomie organizacji,
 racjonalne użytkowanie zasobów leśnych przez kształtowanie właściwej struktury gatunkowej
i wiekowej,
 rozwijanie zróżnicowanej i wielofunkcyjnej gospodarki leśnej,
 racjonalizacja gospodarowania zasobami wód powierzchniowych i podziemnych w taki sposób,
aby uchronić gospodarkę narodową od deficytów wody i zabezpieczyć przed skutkami
powodzi,
 rozpowszechnianie dobrych praktyk rolnych i leśnych, zgodnie z zasadami rozwoju
zrównoważonego,
 przeciwdziałanie degradacji terenów rolnych, łąkowych i wodno - błotnych przez czynniki
antropogenne,
 rekultywacja terenów zdegradowanych,
 racjonalizacja zaopatrzenia ludności oraz sektorów gospodarczych w kopaliny i wodę
z zasobów podziemnych oraz ich ochrona przed ilościową i jakościową degradacją,
w zakresie poprawy jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego:
 dalsza poprawa stanu zdrowotnego obywateli w wyniku wspólnych działań sektora ochrony
środowiska z sektorem zdrowia oraz skuteczny nadzór nad wszystkimi instytucjami będącymi
potencjalnymi źródłami awarii przemysłowych,
 dążenie do spełnienia przez RP zobowiązań wynikających z Traktatu Akcesyjnego
oraz z dwóch dyrektyw unijnych (dyrektywa 2001/80/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
z dnia 23 października 2001 r. w sprawie ograniczenia emisji zanieczyszczeń powietrza
z dużych obiektów energetycznego spalania - tzw. dyrektywa LCP oraz dyrektywa Parlamentu
Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza
i czystszego powietrza dla Europy w sprawie czystszego powietrza dla Europy - dyrektywa
CAFE),
 utrzymanie lub osiągniecie dobrego stanu wszystkich wód,
 zmniejszenie ilości powstających odpadów oraz ich odzysk,
 dokonanie wiarygodnej oceny narażenia społeczeństwa na ponadnormatywny hałas
i promieniowanie elektromagnetyczne oraz podjęcie kroków do zmniejszenia tego zagrożenia
tam, gdzie jest ono największe.
9
Cele Polityki Ekologicznej Państwa w powiązaniu ze specyfiką regionu śląskiego oraz powiatu
gliwickiego wyznaczają konkretne działania dla Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska.
1.3. Polityka Unii Europejskiej
Podstawowym dokumentem określającym cele ochrony środowiska na szczeblu Unii
Europejskiej jest VI Wspólnotowy Program Działań w Zakresie Środowiska Naturalnego. Szósty
program działań skupia się na czterech obszarach priorytetowych: zmianach klimatu, różnorodności
biologicznej, środowisku i zdrowiu oraz zrównoważonej gospodarce zasobami i odpadami.
Najpoważniejsze konsekwencje dla ochrony środowiska, ale i dla funkcjonowania podmiotów
gospodarczych, samorządów, administracji mają dyrektywy odnoszące się do:
 standardów imisji SO2, NOX, pyłów zawieszonych i dopuszczalnych emisji tych substancji
przez instalacje przemysłowe, energetyczne (w tym spalarnie odpadów) oraz transport,
 zanieczyszczeń emitowanych przez silniki (samochodów, pociągów, samolotów),
 jakości wody pitnej,
 redukcji zanieczyszczeń wód powierzchniowych przez nawozy i pestycydy,
 ochrony zasobów wodnych i ekosystemów od wody zależnych,
 oczyszczania i odprowadzania ścieków,
 instalacji do przerobu lub utylizacji odpadów,
 gospodarowania odpadami przemysłowymi,
 użytkowania i składania odpadów niebezpiecznych i toksycznych,
 opakowań i gospodarki odpadami opakowaniowymi,
 ograniczania różnych rodzajów hałasu,
 zintegrowanego zapobiegania i kontroli zanieczyszczeń oraz zarządzania ryzykiem
ekologicznym,
 ochrony przyrody, w tym powstrzymania utraty różnorodności biologicznej, m. in. utworzenia
europejskiej sieci obszarów Natura 2000.
Aby uzyskać istotny postęp, wymagany przez prawo Unii Europejskiej konieczne będzie
wdrożenie i stosowanie wytycznych ujętych w prawodawstwie unijnym dla zreformowania polskiego
systemu ochrony środowiska. Cele i zadania dotyczące ochrony środowiska, wskazujące z reguły na
konieczność zmniejszenia presji na środowisko, zawarte są w szeregu krajowych i regionalnych
dokumentów strategicznych, obejmujących szeroko rozumiane kwestie planowania gospodarczego,
przestrzennego i społecznego.
Analizując cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym,
wspólnotowym i krajowym, należy stwierdzić, że najistotniejsze z punktu widzenia projektowanego
dokumentu cele ujęte zostały w „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu
Gliwickiego na lata 2014-2017 z perspektywą do roku 2021”.
2. Informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy
Prognoza oddziaływania na środowisko jest jednym z podstawowych dokumentów
przygotowywanych w ramach procedury postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko
skutków realizacji „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Gliwickiego na lata
2014-2017 z perspektywą do roku 2021”. Pozwala na przeprowadzenie oceny potencjalnych
(pozytywnych i negatywnych) skutków środowiskowych przedsięwzięć określonych
w projekcie Programu.
Zakres prognozy został określony w oparciu o obowiązujące przepisy prawa – w szczególności
art. 51 ust. 2 oraz art. 52 ust 1 i 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji
o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r., poz. 1235, t.j.). Zakres został uzgodniony
z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska
w Katowicach (pismo znak:
WOOŚ.411.78.2014.RK1 z dnia 23 kwietnia 2014 r.) oraz ze Śląskim Państwowym Wojewódzkim
Inspektorem Sanitarnym (pismo znak: NS-NZ.042.31.2014.MD z dnia 19 marca 2014 r.).
10
W prognozie przeanalizowano aktualny stan środowiska przyrodniczego na terenie gminy, cele
oraz kierunki działań przewidziane do realizacji w projekcie Programu, których zadaniem jest
poprawa jakości środowiska naturalnego. Wynikające z przeprowadzonej analizy wnioski odniesiono
do stanu środowiska w gminie i przeanalizowano możliwe skutki środowiskowe realizacji Programu.
Identyfikację i ocenę poszczególnych zadań dokonano w tzw. macierzach skutków środowiskowych
na poszczególne elementy środowiska takie jak: różnorodność biologiczną, zwierzęta, rośliny, wodę,
powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne. Oceniono także wpływ na
zdrowie ludzi oraz zabytki i dobra materialne.
3. Analiza istniejącego stanu środowiska
3.1. Charakterystyka Powiatu Gliwickiego
Powiat Gliwicki położony jest w środkowo-zachodniej części Województwa Śląskiego, od
zachodu sąsiaduje z województwem opolskim, od wschodu graniczy z powiatem tarnogórskim oraz
miastami na prawach powiatu – Gliwicami i Zabrzem, na południu natomiast graniczy z powiatem
rybnickim i mikołowskim, a także Rybnikiem – miastem na prawach powiatu. Jest to powiat ziemski,
w skład którego wchodzi 8 gmin:
 gminy o charakterze miejskim: Knurów i Pyskowice,
 gminy miejsko-wiejskie: Sośnicowice i Toszek,
 gminy wiejskie: Gierałtowice, Pilchowice, Rudziniec i Wielowieś.
Siedzibą Starostwa jest miasto Gliwice, leżące poza obszarem administracyjnym gliwickiego
powiatu ziemskiego, które stanowi odrębny powiat grodzki.
Powiat Gliwicki zajmuje powierzchnię 66 447,409 ha (źródło: Starostwo Powiatowe
w Gliwicach, stan na 31.12.2013 r.).
Środkowa i północna część Powiatu Gliwickiego ma charakter typowo rolniczy, tereny te
stanowią ponad 55% ogólnej powierzchni powiatu. Stan środowiska naturalnego w tym rejonie
określony jest jako dobry, co stwarza możliwość rozwoju gospodarstw ekologicznych oraz sprzyja
inwestowaniu w bazę turystyczną i rozwój agroturystyki. Bezpośrednia bliskość aglomeracji
górnośląskiej, przewaga terenów leśnych oraz dobry stan środowiska naturalnego sprawiają, że tereny
te stwarzają atrakcyjne miejsca lokalizacji osiedli i małej zabudowy mieszkaniowej. Autem jest
również lokalizacja na skrzyżowaniu dwóch najważniejszych polskich korytarzy transportowych,
mających również znaczenie europejskie – autostrad A1 i A4.
Bogate złoża węgla gazowo-koksującego zalegające w południowej części powiatu,
eksploatowane w Kopalni Węgla Kamiennego „Knurów-Szczygłowice”, wywarły znaczący wpływ
na rozwój gminy Knurów. Dzięki temu stała się ona silnie zurbanizowanym ośrodkiem
przemysłowym i należy do największej pod względem liczby ludności jednostki administracyjnej
powiatu.
Według Głównego Urzędu Statystycznego (stan na dzień 30.09.2013 r.) liczba ludności
w Powiecie wyniosła 115 241 mieszkańców.
Powiat Gliwicki położony jest na kilku jednostkach fizyczno-geograficznych. Część północna
i wschodnia położona jest na Wyżynie Katowickiej oraz Płaskowyżu Rybnickim, które są częścią
Wyżyny Śląsko-Krakowskiej. Znaczny obszar południowej części powiatu leży w Kotlinie
Raciborskiej, wchodzącej w skład Niziny Śląskiej. Teren powiatu charakteryzuje się urozmaiconą
budową geologiczną, w której wydziela się kilka jednostek geologiczno-strukturalnych.
Na terenie Powiatu Gliwickiego współistnieje przemysł i rolnictwo. Jego obszar, mimo
iż położony w rejonie eksploatacji górniczej nie jest pozbawiony walorów przyrodniczych
i turystycznych. Każda gmina powiatu ma swoją specyfikę i jest warta odwiedzenia. W powiecie
występują dobre warunki do aktywnego wypoczynku. Baza rekreacyjna dla miłośników sportów
wodnych i wędkarstwa znajduje się nad sztucznymi zbiornikami. Miłośnicy jazdy konnej mają
możliwość skorzystania z oferty ośrodków jeździeckich, stadnin i innych gospodarstw, które
prowadzą taką formę rekreacji. Popularne stają się również prywatne stawy hodowlane, tzw. łowiska.
Jednym ze sposobów rekreacji jest również turystyka rowerowa i piesza, mająca szeroką ofertę na
11
terenie powiatu gliwickiego. W 2012 r. długość tras rowerowych w obrębie powiatu wynosiła
211,5 km.
Powiat Gliwicki przez wieki znajdował się na obszarze styku narodów, języków i religii,
co przyczyniło się do bogactwa dziedzictwa kulturowego odzwierciedlonego w architekturze
sakralnej, jak i budowlach świeckich. Na terenie powiatu spotkać można również zabytki związane
z charakterem rolniczo-przemysłowym. Najstarsze kościoły, XV-wieczne, zachowały się
w Poniszowicach i Wielowsi. Najczęściej odwiedzanymi zabytkami są gotycko-barokowy zamek
w Toszku, częściowo odrestaurowane ruiny zamku w Chudowie oraz Zespół Pałacowo-Parkowy
w Pławniowicach, a także liczne drewniane kościoły. Nie brakuje również dworków i pałaców,
głównie XIX-wiecznych, np. w Przyszowicach, Wielowsi, Sośnicowicach, Rudzińcu czy Wilczy,
niektóre pięknie odrestaurowane. Ciekawymi obiektami architektury technicznej są ślady po hutach
i eksploatacji złóż rud darniowych, pozostałości po kolejce wąskotorowej i Kanale Kłodnickim,
a także działający do tej pory Kanał Gliwicki wraz ze śluzami w Dzierżnie i Rudzińcu.
3.2. Analiza i ocena stanu środowiska
Ochrona poszczególnych komponentów środowiska może pociągać za sobą konieczność
realizacji inwestycji, które mogą mieć chwilowy negatywny wpływ na inne komponenty
środowiskowe. Poniżej omówione zostały elementy środowiska, które mogą być zagrożone wpływem
realizowanych inwestycji.
Walory przyrodniczo-krajobrazowe
Na terenie powiatu Gliwickiego obszary wyróżniające się szczególnymi walorami
przyrodniczymi objęto następującymi formami ochrony:
 Pomniki przyrody
Na terenie Powiatu Gliwickiego ustanowiono 61 pomników przyrody, są nimi pojedyncze
okazałe drzewa oraz grupy drzew. Zestawienie pomników przyrody przedstawiono w tab. 1.
12
Tabela 1. Zestawienie pomników przyrody na terenie Powiatu Gliwickiego
Obiekt
Data
utworzenia
Kasztanowiec (Aesculus
hippocastanum)
1992-11-23
hippocastanum)
1992-11-23
hippocastanum)
1992-11-23
hippocastanum)
1992-11-23
Robinia akacjowa (Robinia
pseudoacacia)
1992-11-23
Olcha czarna (Alnus glutinosa)
1992-11-23
Jesion wyniosły (Fraxinus
excelsior)
1992-11-23
hippocastanum)
1992-11-23
hippocastanum)
Lipa drobnolistna (Tilia
cordata)
Obowiązująca podstawa prawna
Obwód na wys.
1,3 m [cm]
Uchwała Nr XXXIII/246/92 Rady Miejskiej
w Pyskowicach z dnia 23 listopada 1992r.
W sprawie ustanowienia pomnika przyrody
420
1992-11-23
1992-11-23
Opis lokalizacji
Miejscowość
występowania
Rośnie na terenie Zespołu Szkół
Ogólnokształcących w Pyskowicach
przy ul. K. Wyszyńskiego 37
Pyskowice
285
Pyskowice
300
Rośnie na terenie Ogródka
Jordanowskiego przy ul. Strzelców
Bytomskich/Poniatowskiego w
Pyskowicach - przy wyjściu z Ogródka
od strony ul. Poniatowskiego
Pyskowice
345
300
328
330
235
234
333
Pyskowice
Pyskowice
Pyskowice
Pyskowice
Pyskowice
Pyskowice
Pyskowice
Obiekt
Data
utworzenia
Brzoza biała (Betula pendula)
1992-11-23
Topola kanadyjska (Populus
canadensis)
1992-11-23
canadensis)
1992-11-23
Wierzba biała (Salix alba)
1992-11-23
Dąb szypułkowy (Quercus
robur) - okazała kulista korona
1954-12-22
robur) - okazała owalna
korona, pień wypróchniały
kominowo
robur) - okazała odwrotnie
stozkowana korona
canadensis) - okazała rozłożysta
korona, w środku u podstawy
pnia wypróchniała dziupla
Lipa krymska (Tilia euchlora) okazała eliptyczna korona,
wypróchniałe całe wnętrze pnia
od podstawy do wierzchołka
(dziupla kominowa)
robur)
2004-07-15
Obwód na wys.
1,3 m [cm]
Opis lokalizacji
Orzeczenie 00055 PWRN w Stalinogrodzie
z dnia 22.12.1954r. Nr RL 13b/40/54
253
1954-12-22
Orzeczenie 00056 PWRN w Stalinogrodzie
z dnia 22.12.1954r. Nr RL 13b/41/55
495
Rośnie przy ul. Leśnej 2 w
Przyszowicach, na skraju lasu Borek, na
zapleczu budynków gospodarczych
GierałtowicePrzyszowice
1962-11-10
Decyzja nr 237 o uznaniu za pomnik przyrody
PWRN w Katowicach z dnia 10.11.1962r.
Nr RL.OP.27/62
Decyzja nr RL-VII-7140/16/81 Wojewody
Katowickiego z dnia 17.09.1981r. o uznaniu za
pomnik przyrody
346
Rośnie w Przyszowicach - las "Borek",
ok.. 100 m od szosy Mikołów-Gliwice
598
Rośnie w Chudowie - na łące polnej
obok utwardzonej drogi, ok.. 150 m od
ruin zamku
GierałtowiceChudów
Rozporządzenie nr 26/98 Wojewody
Katowickiego z dnia 09.09.1998r. W sprawie
wprowadzenia ochrony indywidualnej, w drodze
uznania za pomniki przyrody pojedynczych
tworów przyrody nieożywionej na terenie gminy
Gierałtowice i Pilchowice
Uchwała Nr XVII/111/04 Rady gminy Wielowieś
z dnia 15 lipca 2004r. W sprawie wprowadzenia
ochrony indywidualnej w drodze uznania za
680
Rośnie na terenie nieużytków pomiędzy Gierałtowiceul. Makoszowską a rzeką Kłodnicą w
Przyszowice
Przyszowicach
1981-09-17
1998-09-09
380
365
272
580
320
Rośnie na terenie Parku Miejskiego w
Pyskowicach przy ul. Powstańców
Śląskich (przy drodze krajowej DK 94)
Rośnie przy ul. Brzeg 1 w
Przyszowicach
Miejscowość
występowania
Rośnie na terenie nieczynnego
cmentarza żydowskiego
Pyskowice
Pyskowice
Pyskowice
Pyskowice
Wielowieś
14
Obiekt
Data
utworzenia
robur)
2004-07-15
robur)
2004-07-15
robur)
2004-07-15
robur) - 2 szt., słabo rozwinięta
korona
robur)
2004-07-02
robur)
2004-06-23
Klon polny (Acer campestre)
2004-06-23
robur) - 3 szt.
2004-08-03
2004-06-28
pomniki przyrody pojedynczych tworów
przyrody ożywionej na terenie Gminy Wielowieś
Rozporządzenie nr 36/04 Wojewody Śląskiego z
dnia 2 lipca 2004 r w sprawie uznania za pomnik
przyrody
dnia 2 lipca 2004 r w sprawie uznania za pomnik
przyrody
Rozporządzenie nr 26/04 Wojewody Śląskiego w
Sprawie uznania za pomnik przyrody (Dz. Urz. z
2004 nr 55, poz 1716)
Obwód na wys.
1,3 m [cm]
Opis lokalizacji
Miejscowość
występowania
250
Wielowieś
340
Wielowieś
320
Wielowieś
-
Rośnie nieopodal kanału oraz mostu
przy ul. Gliwickiej
Rudziniec
-
Rośnie w pasie drogowym ul. Dębowej
w sąsiedztwie obiektu mieszkalnego
Rudziniec
-
Rośnie nieopodal posesji nr 31 na ul.
Szkolnej
Rudziniec Bycina
Rozporządzenie nr 25/04 Wojewody Śląskiego w
Sprawie uznania za pomnik przyrody
-
Rudziniec Taciszów
dnia 3 sierpnia 2004 r w sprawie uznania za
pomnik przyrody (Dz. Urz. z 2004r nr76, poz.
2248)
-
Rośnie na terenie Parafii Rzymskokatolickiej pw. Św. Józefa Robotnika w
Taciszowie ul. Gliwicka
Rośnie nieopodal obiektu mieszkalnego
i kanału ul. Kanałowa 9
Rudziniec
15
Obiekt
Data
utworzenia
Katowickiego z dnia 27.02.1997r. w sprawie
tworów przyrody ożywionej na terenie gmin
Katowice, Ornontowice, Rudziniec, Sośnicowice,
Świerklaniec, Wojkowice (Dz. Urz. nr 6, poz.
51). Rozporządzenie nr 51/05 Wojewody
Śląskiego z dnia 8 listopada 2005 r w sprawie
uznania za pomnik przyrody
(Dz. Urz. Z 17.11.2005r. Nr 135, poz. 3356)
Katowickiego z dnia 17. 09. 1981r. o uznaniu za
pomnik przyrody. Rozporządzenie nr 51/05
Wojewody Śląskiego z dnia 8 listopada 2005 r w
sprawie uznania za pomnik przyrody
(Dz. Urz. Z 17.11.2005r. Nr 135, poz. 3361)
Decyzja Nr RL-VII-7140/5/81 z dnia 17 września
1981r. Wojewody Katowickiego. Rozporządzenie
Nr 34/2004 Wojewody Śląskiego z dnia 2 lipca
2004r. W sprawie wprowadzenia ochrony
indywidualnej w drodze uznania za pomnik
przyrody (Dz. Urz. Woj. Śl. z dnia 13 lipca
2004r. Nr 58 poz. 1854
Obwód na wys.
1,3 m [cm]
Opis lokalizacji
Miejscowość
występowania
-
Rosną w pasie drogowym ul. Górnej
nieopodal obiektów mieszkalnych
Rudziniec Rudno
-
Rosną pomiędzy polami uprawnymi
Rudziniec –
WidówChechło
397
Rośnie ok. 50m od budynku
mieszkalnego na skraju działki, koło
żółtego szlaku turystycznego
ToszekWilkowiczki
Rośnie przy żółtym szlaku turystycznym
biegnącym na prawo od szosy ToszekWielowieś
Rośnie na działce p. J.Gralla przy
budynku na narzędzia a szopą i zagrodą
na bydło
Toszek
robur) - 6 szt. Dąb czerwony
(Quercus rubra) - 1 szt.
1997-02-27
Brzoza czarna (Betula obscura)
- 20 szt.
1981-09-17
cordata) - kopulasta,
nieregularna korona
1981-09-17
Buk pospolity (Fagus silvatica) nieregularna parasolowata
korona
robur) - kopulasta, nieregularna
korona
1981-09-17
1981r. Wojewody Katowickiego.
475
1981-09-17
1981r. Wojewody Katowickiego. Rozporządzenie
Nr 35/2004 Wojewody Śląskiego z dnia 2 lipca
2004r. W sprawie wprowadzenia ochrony
indywidualnej w drodze uznania za pomnik
przyrody (Dz. Urz. Woj. Śl. z dnia 13 lipca
2004r. Nr 58 poz. 1855
376
ToszekWilkowiczki
16
Obiekt
Data
utworzenia
Obwód na wys.
1,3 m [cm]
Opis lokalizacji
robur) - parasolowata korona
1981-12-09
Decyzja Nr RL-VII-7140/30/81 z dnia 09 grudnia
427
excelsior) - kopulasta korona
robur) - kopulasta, nieregularna
korona
1981-12-09
410
excelsior) - kopulasta korona
1981-12-09
370
robur) - 4 szt.
1981-09-17
Katowickiego z dnia 17.09.1981 r. o uznaniu za
pomnik przyrody
Buk pospolity (Fagus silvatica)
1997-02-27
Katowickiego z dnia 27.02.1997 r. w sprawie
uznania za pomnik przyrody pojedynczych
Katowice, Ornontowice, Rudziniec, Sośnicowice,
Świerklaniec, Wojkowice - 6/51
446
Nadleśnictwo Rudziniec, Leśnictwo
Ostropa, oddział 108c
Sośnicowice
Platan klonolistny (Platanus
acerifolia) - "Mikołaj" okazałe
drzewo o wyjątkowych walorach
estetycznych i
charakterystycznym kolorze
kory
2010-10-20
Uchwała Nr LII/392/10 Rady Miejskiej w
Pyskowicach z dnia 20 października 2010r.
200
Rośnie w Ogródku Jordanowskim przy
ul. Strzelców Bytomskich, w pobliżu
Kościoła Św. Mikołaja
Pyskowice
1981-12-09
426
-
Rośnie na posesji leśniczówki, obok
budynku gospodarczego, ok. 70m od
szosy Toszek-Wielowieś
Rośnie w parku miejskim na skarpie
obok cmentarza katolickiego
Rośnie ok. 100m za przejazdem
kolejowym na prawo od szosy ToszekWielowieś, obok punktu skupu
zwierzyny przy leśniczówce przed
Kotliszowicami – byłej siedzibie
Nadleśnictwa Toszek, przy żółtym
szlaku turystycznym
Rośnie w mieście Toszek w alei
bukowo-jesionowej na terenie
gospodarstwa podworskiego, ok. 30m
od ulicy, przy parku miejskim
Łany Wielkie
Miejscowość
występowania
Toszek
Toszek
Toszek
Toszek
Sośnicowice
17
Obiekt
Data
utworzenia
Obwód na wys.
1,3 m [cm]
Opis lokalizacji
Miejscowość
występowania
Wiąz szypułkowy (Ulmus laevis)
- "Dominik Savio" okazałe
drzewo o wyjątkowych walorach
estetycznych i rozłożystej
koronie
excelsior) - "Św. Jan
Nepomucen" okazałe i wysokie
drzewo o strzelistej budowie
idealnie komponujące się z
jednym z najważniejszych
zabytków miasta - kapliczce Św.
Jana Nepomucena
2010-10-20
250
Rośnie w Ogródku Jordanowskim przy
ul. Strzelców Bytomskich
Pyskowice
2010-10-20
250
Rośnie w Parku Miejskim przy ul.
Powstańców Śląskich, w pobliżu
kapliczki Św. Jana Nepomucena oraz
rzeki Drama
Pyskowice
Dąb czerwony (Quercus rubra) "Franciszek" okazały dąb o
dobrze rozwiniętej, rozłożystej
koronie, posiada
charakterystyczne
niesymetryczne odgałęzienie
2010-10-20
326
Powstańców Śląskich
Pyskowice
Dąb czerwony (Quercus rubra) "Rafał" okazały dąb o dobrze
rozwiniętej, rozłożystej koronie
excelsior) - "Wojciech" okazały,
wysoki jesion o nadzwyczaj
dużej koronie (ponad 12 metrów
średnicy)
robur) - "Lonek" bardzo
okazały o wyjątkowych
walorach estetycznych i bardzo
rozwiniętej koronie
2010-10-20
247
Pyskowice
2010-10-20
246
Pyskowice
2010-10-20
382
Rośnie przy ul. Żużlowej
Pyskowice
18
Obiekt
robur) - "Lutozat" bardzo
okazały o charakterystycznym
krótkim i skarłowaciałym pniu i
bardzo rozwiniętej koronie
robur) - "Cyprian" bardzo
okazały, charakteryzujący się
wysokimi walorami
estetycznymi oraz mocno
rozbudowaną koroną i dużą
ilością konarów
robur) - "Witold" bardzo
okazały, charakteryzujący się
wysokimi walorami
estetycznymi oraz mocno
rozbudowaną koroną i dużą
ilością konarów o wyraźnie
skróconym pniu i
charakterystycznym rozwidleniu
Kasztanowiec pospolity
(Aesculus hippocastanum) "Jadwiga" okazały,
charakteryzujący się wysokimi
walorami estetycznymi oraz
mocno rozbudowaną koroną i
dużą ilością konarów
Kasztanowiec pospolity
(Aesculus hippocastanum) "Józef" okazały,
charakteryzujący się wysokimi
walorami estetycznymi oraz
mocno rozbudowaną koroną i
dużą ilością konarów
Data
utworzenia
Obwód na wys.
1,3 m [cm]
Opis lokalizacji
Miejscowość
występowania
2010-10-20
347
Rośnie przy ul. Polnej
Pyskowice
2010-10-20
340
Pyskowice
2010-10-20
293
Pyskowice
2010-10-20
273
Specjalnych przy ul. Stanisława
Poniatowskiego 2,
Pyskowice
2010-10-20
240
Rośnie na terenie Gimnazjum nr 1 przy
ul. Strzelców Bytomskich 1
Pyskowice
19
Obiekt
Data
utworzenia
Obwód na wys.
1,3 m [cm]
Opis lokalizacji
Miejscowość
występowania
excelsior) - "Wiktor" okazałe i
wysokie drzewo o strzelistej
budowie i rozłożystej koronie
excelsior) - "Jan" okazałe i
wysokie drzewo o strzelistej
budowie i rozłożystej koronie
Klon jesionolistny (Acer
negundo) - "Fryderyk" posiada
charakterystyczną pofałdowaną
korę pokrytą dużą ilością
narośli, korona drzewa jest
rozrośnięta tworząc kształt
dużej kuli o unikatowej na skalę
Platan klonolistny (Platanau
acerifolia) - "Maria" posiada
charakterystyczny mocny pień o
charakterystycznym ubarwieniu
Wiąz szypułkowy (Ulmus laevis)
- "Stanisław" gatunek bardzo
okazały o podwójnym pniu i
charakterystycznym zgrubieniu
pnia w dolnej części pnia oraz o
bardzo dobrze rozwiniętej
koronie
cordata) - pojedynczy
2010-10-20
275
Rośnie na terenie Gimnazjum nr 1 przy
ul. Strzelców Bytomskich 1
Pyskowice
2010-10-20
270
Rośnie na terenie Miejskiego Ośrodka
Kultury i Sportu przy ul. Kardynała
Wyszyńskiego
Pyskowice
2010-10-20
240
Rośnie przy ul. Szopena
Pyskowice
2010-10-20
347
Rośnie na terenie Liceum
Ogólnokształcącego przy ul. Kardynała
Wyszyńskiego 37
Pyskowice
2010-10-20
247+212
Rośnie na terenie kościoła Św.
Stanisława w Pyskowicach przy ul.
Armii Krajowej
Pyskowice
1981-09-17
-
Żernica ul. Miki obok zabytkowego
kościoła
Pilchowice
1981-09-17
-
Żernica ul. Miki obok zabytkowego
kościoła
Pilchowice
1984-09-25
pomnik przyrody
pomnik przyrody
pomnik przyrody
-
Stanica ul. Lipowa 45
Pilchowice
20
Obiekt
Data
utworzenia
robur) - pojedynczy
1998-09-09
robur)
2004-04-22
Katowickiego z dnia 09.09.1998r. w sprawie
Gierałtowice i Pilchowice
Uchwała Rady Gminy w Pilchowicach nr
XV/97/04 z dnia 22.04.2004
Źródło: RDOŚ Katowice
Obwód na wys.
1,3 m [cm]
Opis lokalizacji
Miejscowość
występowania
-
Żernica ul. Nieborowska 73
Pilchowice
-
Nieborowice na działce gminnej nr
308/100
Pilchowice
21
 Rezerwaty przyrody
Rezerwat Hubert
Rezerwat „Hubert” został utworzony w celu: „ochrony ze względów naukowych i dydaktycznych
fragmentu lasu mieszanego o cechach naturalnych, zachowanego wśród obszarów lasów
zniekształconych gospodarką człowieka.” Chroniony fragment lasu położony jest w pobliżu Dąbrówki,
przy północno - zachodniej granicy województwa Śląskiego, wewnątrz zwartego kompleksu leśnego
będącego częścią lasów lublinieckich. Podstawowym zadaniem rezerwatu jest ochrona lasu
mieszanego o cechach naturalnych. Powierzchnia rezerwatu wynosi 14,3 ha. Dominującym
zbiorowiskiem jest grąd, mniejsze powierzchnie zajmuje lęg i bór mieszany.
Najcenniejszym walorem przyrodniczym na omawianym terenie jest starodrzew z gonnymi
lipami drobnolistnymi, bukami oraz dorodnymi dębami szypułkowymi. Wśród 102 stwierdzonych tu
gatunków roślin naczyniowych odnotowano kilka gatunków chronionych i rzadkich. Należą do nich:
wawrzynek wilczełyko, kopytnik pospolity, konwalia majowa, pierwiosnka wyniosła, czartawa drobna
i starzec leśny.
Fauna kręgowców występująca w rejonie rezerwatu jest urozmaicona. Sąsiedztwo zbiorników
wodnych (staw Hubertus) sprzyja występowaniu płazów, a wśród nich ropuchy zielonej. Gady
reprezentują żmija zygzakowata, padalec i pospolita jaszczurka zwinka. W bogatej faunie ptaków
spotyka się głównie gatunki związane z drzewostanami liściastymi i mieszanymi, tj.: pełzacza leśnego,
kowalika, piecuszka, świstunka, ziębę. Ptaki drapieżne reprezentowane są przez myszołowa oraz
jastrzębia. Stwierdzono również obecność sów puszczyka i uszatki. W rezerwacie żyją ponadto liczne
bezkręgowce, w tym przede wszystkim owady. Wśród nich chronione chrząszcze rodzaju biegacz
i zakładające podziemne gniazda trzmiele.
W wyniku analizy przyrodniczej przeprowadzonej w 1992 roku zaproponowano utworzenie
strefy otuliny dla rezerwatu. Obszar ten jest 3-krtonie większy od powierzchni samego rezerwatu.
W proponowanej otulinie znajdują się fragmenty lasu szczególnie cenne ze względu na swój naturalny
charakter.
Rezerwat Las Dąbrowa
Rezerwat przyrody „Las Dąbrowa” został powołany dnia 25 lipca 2008 roku decyzją
Wojewody Śląskiego Rozporządzeniem nr 51/08. Jest to położony na terenie gmin Gliwice
i Sośnicowice obszar lasu o powierzchni 76,63 ha, wchodzący w skład Nadleśnictwa Rudziniec,
obejmujący oddziały leśne obrębu Rachowice. Wokół rezerwatu została utworzona otulina obejmująca
obszar 232,48 ha, położona na terenie gmin Gliwice i Sośnicowice. Celem ochrony w rezerwacie jest
zachowanie ze względów naukowych, przyrodniczych, dydaktycznych i krajobrazowych
różnogatunkowych drzewostanów grądowo – łęgowych wraz z całym bogactwem gatunkowym fauny
i flory. Dla rezerwatu zostały określone jego rodzaj, typ oraz podtyp:
 rodzaj rezerwatu – leśny (L),
 typ i podtyp rezerwatu ze względu na dominujący przedmiot ochrony,
 typ – fitocenotyczny(PFi), podtyp – zbiorowisk leśnych (zl),
 typ i podtyp rezerwatu ze względu na główny typ ekosystemu,
 typ – leśny i borowy (EL), podtyp – lasów nizinnych (lni).
To swoista enklawa leśna o charakterze zbliżonym do naturalnego, porastająca pagórkowaty
teren z licznymi potokami, oczkami wodnymi oraz wilgotnymi łąkami. Ochroną rezerwatową objęto
pięć zespołów leśnych:

olsu porzeczkowego,

łęgu jesionowo-olszowego,

podgórskiego łęgu jesionowego,

łęgu wiązowo-jesionowego,

grądu subkontynentalnego.
Na terenie rezerwatu występują liczne gatunki roślin chronionych m.in.: konwalia majowa,
kopytnik pospolity, bluszcz pospolity, ciemiężyca biała, tojeść zwyczajna, karbieniec pospolity,
śledziennica skrętolistna, wawrzynek wilczełyko, listeria jajowata, przetacznik, a ze świata zwierząt
22
ginący w Polsce gatunek dzięcioła białobrzegiego. Ponadto na obszarze rezerwatu stwierdzono
występowanie 27 gatunków roślin rzadko występujących na terenie Wyżyny Śląskiej z wiechliną oraz
perłówką jednokwiatową.
 Park Krajobrazowy
Na terenie Powiatu Gliwickiego znajduje się Park Krajobrazowy Cysterskie Kompozycje
Krajobrazowe Rud Wielkich, który jest jednym z ośmiu parków wchodzących w skład Parków
Krajobrazowych Województwa Śląskiego. Park Krajobrazowy Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe
Rud Wielkich powstał na mocy Rozporządzenia Wojewody Katowickiego z dnia 23 listopada 1993 r.
i obejmuje obszar 49.387 ha. Powierzchnia w granicach powiatu wynosi około 9080 ha, na terenach
gmin Knurów, Pilchowice i Sośnicowice.
Obszar PK ,,CKKRW’’ położony jest w obrębie zlewni Rudy, Suminy i Bierawki. Tylko
niewielka, zachodnia jego część należy do przyrzecza Odry. Obfitość wód, zwłaszcza
powierzchniowych, przyczyniła się do znacznego zróżnicowania warunków siedliskowych, a co za
tym idzie do rozwoju wielu cennych gatunków flory i fauny. Szata roślinna ukształtowała się tu
w holocenie, po ustąpieniu ostatniego zlodowacenia plejstoceńskiego. Tworzyły ją prawie wyłącznie
zespoły leśne. Do dzisiaj ekosystem leśny przetrwał głównie na terenach nieatrakcyjnych dla
rolnictwa z powodu nieurodzajnych, piaszczystych gleb (rozległy kompleks lasów rudzkich
w północnej i środkowej części Parku) oraz w miejscach trudnodostępnych ze względu na zabagnienie
lub niekorzystną rzeźbę terenu (jary, stoki). Najnowsze prace florystyczne potwierdziły występowanie
49 gatunków roślin naczyniowych objętych ochroną gatunkową. Natomiast 29 innych gatunków
chronionych wyginęło tu na stanowiskach naturalnych w ciągu ostatnich stu lat. Florę Parku
wzbogacają gatunki przybyłe w sposób naturalny z różnych krain geograficznych, między innymi:
z Niziny Węgierskiej przez Bramę Morawską, z Karpat i z Sudetów.
Na obszarze Parku Krajobrazowego odnotowano 14 gatunków płazów, 6 gatunków gadów,
236 gatunków ptaków oraz 50 gatunków ssaków. Spośród kręgowców uznawanych za zagrożone
w skali kraju, zakwalifikowanych do “Polskiej czerwonej księgi zwierząt”, w granicach Parku
przystępują do rozrodu: traszka grzebieniasta, bąk, bączek, hełmiatka, bielik, zielonka, podróżniczek
i przedstawiciel nietoperzy - borowiaczek, a przypuszczalnie także gniewosz plamisty, rożeniec, kania
czarna, koszatka i popielica. Park Krajobrazowy “Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud
Wielkich” chroni przestrzeń głównego w południowej Polsce korytarza ekologicznego
przebiegającego równoleżnikowo. Łączy on doliny górnej Wisły i Odry oraz strefy podgórskie Karpat
i Sudetów. Tworzą go zwarte kompleksy lasów rudzkich i pszczyńskich. Krytyczny, najwęższy pas
pomostu ekologicznego znajduje się wokół Szczejkowic. Tamtejszy ekosystem leśny wymaga tym
samym szczególnej ochrony. Opisywany ciąg ekologiczny dopełniany jest przez systemem
hydrograficzny rzek: Rudy, Pszczynki, Korzeńca i Gostyni, umożliwiający migrację organizmów
wodnych między zlewniami Wisły i Odry.
 Sieć NATURA 2000
Hubert
Obszar Specjalnej Ochrony Siedlisk NATURA 2000 „Hubert” (rys. 1) o kodzie obszaru
PLH240036 obejmuje rezerwat „Hubert” , położony w gminie Wielowieś, w zachodniej części
województwa śląskiego, a także grąd o powierzchni 19,2 ha, znajdujący się w otoczeniu rezerwatu.
Jest to rezerwat leśny (w całości pokryty lasem mieszanym), poddany czynnej ochronie.
Dominującym zespołem roślinnym w obszarze jest grąd subkontynentalny w wariancie typowym.
Jedynie na lokalnych, niewielkich wzniesieniach w północno-wschodniej części rezerwatu
wykształciła się postać przejściowa grądu do kontynentalnego boru mieszanego. Warstwę drzew
budują głównie dąb szypułkowy i sosna pospolita. Wiek drzewostanu wynosi od 130 do 160 lat.
Dębom i sosnom towarzyszą nieliczne buki, jawory i klony, które w wielu przypadkach osiągnęły
wymiary drzew pomnikowych.
Grąd subkontynentalny jest jednym z najpospolitszych siedlisk leśnych niżowej Polski. Jednak
zostało ono w przeszłości mocno zmienione i do dzisiaj zachowało się niewiele płatów
23
reprezentujących wysoki stopień zachowania. Na terenie województwa śląskiego w obszarze
kontynentalnym, obszar „Hubert” chroni najlepiej zachowany płat tego lasu.
Rysunek 1. Mapa Obszaru Natura 2000 - Hubert
(Źródło: http:// natura2000.gdos.gov.pl)
 Zieleń urządzona
Zieleń urządzona, w tym parki, zieleńce, lasy i zadrzewienia o charakterze rekreacyjnym oraz
zieleń towarzysząca zabudowaniom, stanowią ważny składnik powiatu.
Samorząd Powiatowy nie dysponuje: ani kompetencjami ustawowymi, ani instrumentami
finansowymi do odrębnego kreowania systemu zieleni urządzonej w skali całego powiatu gliwickiego.
Niemniej konieczne jest określenie najważniejszych elementów kształtowania w/w zieleni
w granicach powiatu gliwickiego (ze wskazaniem na wiodących realizatorów – samorządy gminne):
 Ochrona (rewaloryzacja) zabytkowych założeń zieleni parków podworskich, przypałacowych,
folwarcznych wraz z często towarzyszącymi im pozostałościami starodrzewia, historycznych
nasadzeń alejowych oraz ekspozycjami i panoramami widokowymi w krajobrazie naturalnym:
 Gierałtowice – ruiny zamku w Chudowie, zespół pałacowo-parkowy
w Przyszowicach,
 Pilchowice – zespoły dworsko-parkowe w Pilchowicach, Kuźni Nieborowskiej, park
przypałacowy w Wilczy,
 Rudziniec – parki przypałacowe w Pławniowicach i Rudzińcu, Bycinie, park dworski
w Chechle
 Sośnicowice – park przypałacowy w Sośnicowicach,
 Toszek – park dworski w Paczynie, zamek w Toszku,
 Wielowieś – park dworski w Wielowsi.
 Ochrona starodrzewia zieleni przykościelnej (wokół obiektów historycznej zabudowy
sakralnej: kościołów, kaplic, w tym drewnianych o randze ponadlokalnej) i cmentarnej;
24
 Realizacja nowej zieleni urządzonej wokół pozostałości historycznej zabudowy
poprzemysłowej (młyny, odlewnie, kolek wąskotorowa, hałdy poeksploatacyjne, kuźnie, itp.)
 Rekultywacja i rewitalizacja zdegradowanych terenów poprzemysłowych w kierunku: leśnym,
użytków zielonych lub wodnym (głównie: Knurów, Gierałtowice, Pyskowice);
 Zieleń towarzysząca w obiektach i terenach sportowo-rekreacyjnych (praktycznie 1-2 obiekty
w każdej gminie), — ze szczególnym uwzględnieniem zagospodarowania obrzeży zbiorników
wodnych „Pławniowice”, „Dzierżno Duże”, „ Dzierżno Małe”;
 Kształtowanie ciągów zieleni izolacyjno-osłonowej wzdłuż odcinków autostrady A-4 (gminy:
Rudziniec, Sośnicowice) oraz A-1 (południowa część Powiatu Gliwickiego);
 Wprowadzenie w działaniach planistycznych rygoru wypełniania nowych terenów zabudowy
mieszkaniowej, usługowej – zielenią towarzyszącą: co najmniej 60% powierzchni działki,
przeznaczonej pod inwestycję (wszystkie gminy Powiatu Gliwickiego);
 Powiązanie istniejących i projektowanych terenów zieleni i wypoczynku siecią zazielenionych
ciągów pieszych i ścieżek rowerowych (wszystkie gminy Powiatu Gliwickiego).
Lasy
Z danych przekazanych przez Starostwo Powiatowe w Gliwicach wynika, że powierzchnia
lasów na terenie powiatu wynosi 22 556,6219 ha, natomiast powierzchnia gruntów leśnych oraz
zadrzewionych i zakrzewionych – 22 951,1393 (stan na 31.12.2013 r.). Lesistość kształtuje się na
poziomie 32,1%, przy lesistości kraju 29,3 % oraz lesistości województwa śląskiego 31,8%.
Obszary leśne występują głównie w północnej i zachodniej części powiatu, czyli na terenie
gmin Wielowieś, Toszek, Rudziniec, Pilchowice i Sośnicowice. Przeważają tam głównie bory
sosnowe i lasy liściaste. Natomiast na pozostałym obszarze w części południowej i wschodniej,
z uwagi na silną urbanizację, uwarunkowania fizjograficzne, wskaźnik lesistości jest dużo niższy
(gminy Pyskowice oraz Gierałtowice). Gmina Knurów z kolei cechuje się dość wysokim wskaźnikiem
lesistości, wynika to z obecności na terenie gminy Parku Krajobrazowego Cysterskie Kompozycje
Rud Wielkich, mimo to środowisko leśne w tej gminie jest silnie przekształcone przez człowieka.
Prawie wszystkie lasy w tej gminie znajdują się w II strefie zagrożeń szkodliwym oddziaływaniem
gazów i pyłów i wykazują średnie uszkodzenie drzewostanu. Ogólnie struktura powiatu pod
względem lesistości jest niejednorodna. Najsilniej zalesiona jest gmina Sośnicowice (57,1%),
natomiast najmniej zalesiona jest gmina Pyskowice (3,3%).
Lasy występują głównie w sąsiedztwie cieków wodnych. Są zróżnicowane pod względem
siedliskowym, jednak przeważają siedliska świeże i wilgotne. Najczęściej spotykanymi typami
siedliskowymi lasów są bory mieszane i bory sosnowe. Oprócz tego licznie występuje krajobraz
składający się z siedlisk lasów liściastych oraz gatunków liściastych, głównie grądowy oraz łęgowy.
Lasy publiczne na terenie Powiatu Gliwickiego będące w zarządzie Lasów Państwowych
stanowią ponad 95% ogólnej powierzchni lasów. Należą do następujących Nadleśnictw:
 Nadleśnictwa Rudziniec (gminy: Rudziniec, Sośnicowice, Toszek, Wielowieś),
 Nadleśnictwa Rybnik (gminy: Gierałtowice, Knurów, Pilchowice, Sośnicowice),
 Nadleśnictwa Rudy Raciborskie (gminy Pilchowice i Sośnicowice),
 Nadleśnictwa Brynek (gminy Pyskowice i Wielowieś),
 Nadleśnictwa Zawadzkie (gmina Wielowieś),
 Nadleśnictwo Katowice, (gmina Gierałtowice).
Lasy niestanowiące własności Skarbu Państwa (głównie prywatne), stanowią powierzchnię
790,4 ha (źródło: GUS, stan na 31.12.2012 r.), co stanowi niecałe 4% ogólnej powierzchni lasów,
najwięcej notuje się na terenie gminy Wielowieś, blisko 30% powierzchni gminy, najmniej na
terenach miejskich.
Opracowane zostały uproszczone plany urządzania lasów oraz inwentaryzacja stanów lasów
nie stanowiących własności Skarbu Państwa, znajdujących się pod nadzorem Starosty Gliwickiego.
Zadanie zostało zatwierdzone przez Starostę Gliwickiego zarządzeniami Nr 48/07 oraz Nr 49/07
z dnia 18.07.2007 r.
25
Zasoby geologiczne
Na podstawie bazy MIDAS Państwowego Instytutu Geologicznego, na terenie Powiatu
Gliwickiego zostało łącznie udokumentowanych 26 złóż kopalin. Głównym surowcem mineralny jest
węgiel kamienny, pozostałe to kopaliny okruchowe w postaci żwirów i piasków, wapienie i margle,
a także surowce ilaste ceramiki budowlanej.
Gleby
Środkowa i północna część Powiatu Gliwickiego ma charakter typowo rolniczy, tereny
użytkowane rolniczo stanowią ponad 55% ogólnej powierzchni powiatu, z czego prawie 80% użytków
rolnych stanowią grunty orne. Znaczną część Powiatu zajmują również grunty leśne oraz zadrzewione
i zakrzewione, blisko 35%.
Na obszarze powiatu głównie występują gleby zaliczane do następujących klas bonitacji:
bielicowe i rdzawe (VI a i b, V i VI), brunatne właściwe (IIIa i IIIb), rędziny w obrębie garbów
triasowych (III a i b, IVa), w dolinach rzecznych – mady (II, IIIa) i gleby oglejone (IVb, V) oraz
wzrastająca ilość gleb antropogenicznych (V). Większość gleb zalicza się do kompleksu żytniego
bardzo dobrego oraz pszennego dobrego, co sprzyja przydatności rolniczej. Północy obszar powiatu
zbudowany jest z piasków, żwirów, glin oraz lessów. Środkowa część pokryta jest glebami
o stosunkowo niskich klasach bonitacyjnych, natomiast południowa część zbudowana jest z piasków,
żwirów, glin oraz gleb bielicowych i płowych, które odznaczają się niewielką przydatnością rolniczą.
Ważnymi czynnikami wpływającymi na jakość gleb w obrębie powiatu gliwickiego są hałdy
odpadów pogórniczych i pokutniczych, które powodują zanieczyszczenie związkami chemicznymi,
związkami radioaktywnymi i metalami ciężkimi.
W latach 2009-2011 na zlecenie Starostwa Powiatowego w Gliwicach, Okręgowa Stacja
Chemiczno-Rolnicza w Gliwicach przeprowadziła badania gleb w 6 gminach, tj.: Rudziniec,
Pilchowice, Sośnicowice, Wielowieś, Gierałtowice i Toszek.
Z analizy badanych próbek wynika, iż w gminie Rudziniec oraz w gminie Sośnicowice
stwierdzono przekroczenia wartości dopuszczalnych metali ciężkich w glebie. Najgorzej sytuacja
kształtuje się w gminie Rudzienic, gdzie analiza wykazała ponad 5-krotne przekroczenie
dopuszczalnej wartości ołowiu w glebie, prawie 3-krotne przekroczenie kadmu oraz ponad 10-krotne
przekroczenie cynku. Uzyskane wyniki kwalifikują badane użytki rolne pod uprawę roślin nie
przeznaczonych do spożycia przez ludzi i zwierzęta tj. roślin przemysłowych, np. energetycznych. Na
żyźniejszych polach można prowadzić uprawę zbóż i traw z przeznaczeniem nasion na materiał
siewny. W gminie Sośnicowice natomiast analiza wykazała niewielkie przekroczenie dopuszczalnej
wartości ołowiu w glebie. W stosunku do wartości dopuszczalnych największym problemem
badanych gmin Powiatu jest zanieczyszczenie ołowiem i cynkiem. Zmierzone zawartości najwyższe
tych pierwiastków w większości gmin były bliskie poziomu dopuszczalnego lub przekroczyły 50 %
wartości dopuszczalnej.
Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Gliwicach w latach 2009-2011 przeprowadziła
również badania gleb w zakresie: oznaczenia pH, zawartości makroskładników (P, K, Mg), zawartości
mikroelementów (Zn, Cu, Fe, Mn, B) oraz zawartości azotu mineralnego.
Celem badania odczynu gleby (pH) jest określenie potrzeb jej wapniowania, natomiast badania
zawartości makroskładników jest określenie ich ilości w celu zastosowania odpowiedniego
nawożenia. Analiza odczynu i zasobności gleb wykazała ich zróżnicowanie, które w zależności od
gminy jest:
 z przewagą bardzo kwaśnych, kwaśnych i lekko kwaśnych – gmina Sośnicowice
i Wielowieś,
 z przewagą kwaśnych i lekko kwaśnych – gmina Pilchowice, Gierałtowice i Toszek,
 z przewagą lekko kwaśnych i obojętnych – gmina Rudziniec.
Przedstawione wyniki wskazują na przewagę koniecznej, potrzebnej i wskazanej potrzeby
wapnowania w większości badanych gmin, jedynie w gminie Rudziniec potrzebę tę w przewadze
określono jako zbędną i ograniczoną.
Zawartość makroskładników jest zróżnicowana, dla fosforu stwierdzono przewagę bardzo
wysokiej zawartość we wszystkich badanych gminach, dla potasu stwierdzono zawartość średnią lub
niską, jedynie w gminach Gierałtowice i Toszek stwierdzono bardzo wysoką jego zawartość,
26
natomiast dla magnezu stwierdzono przewagę bardzo wysokiej lub średniej zawartości. Zaleca się
uprawę badanych użytków rolnych poprzez stosowanie odpowiedniego nawożenia, biorąc pod uwagę
ilości makroelementów w poszczególnych punktach pomiarowych.
Zróżnicowane zawartości zdiagnozowano również w przypadku mikroelementów. Na
podstawie uzyskanych wyników stwierdzono gleby z przewagą zawartości niskiej lub średniej
w przypadku boru, średniej w przypadku manganu, miedzi i żelaza, oraz wysokiej w przypadku
cynku. Na użytkach rolnych, na których występuje niedobór mikroelementów zaleca się uzupełnianie
niedoborów poprzez zastosowanie odpowiednich, dostępnych nawozów.
Po przeprowadzeniu analizy określającej zawartość azotu mineralnego stwierdzono jej
zróżnicowanie. Przewagą gleb o bardzo niskiej wartości azotu mineralnego odznaczają się gminy
Rudziniec, Pilchowice, Sośnicowice. Natomiast gleby w gminach Wielowieś i Toszek charakteryzują
się przewagą bardzo wysokiej zawartością azotu mineralnego. Badania zawartości azotu mineralnego
w glebach prowadzi się zarówno w aspekcie rolniczym, jak i ochrony środowiska. Badane próbki
pobierano z gleb o kategorii agronomicznej od bardzo lekkiej do ciężkiej.
Na podstawie Ogólnodostępnej Platformy Informacji Tereny Poprzemysłowe i Zdegradowane
(OPI-TPP), udokumentowano występowanie 21 terenów poprzemysłowych i zdegradowanych na
terenie Powiatu Gliwickiego. W tab. 2 przedstawiono zestawienie w/w terenów.
Tabela 2. Charakterystyka terenów poprzemysłowych i zdegradowanych wpisanych do bazy
OPI-TPP
Lp.
Kod
Gmina
1.
2.
3.
240501_0764
240501_0909
240501_0408
Knurów
Knurów
Knurów
4.
240501_0400
5.
240501_0409
6.
7.
8.
240502_0642
240502_0662
240502_0559
9.
240502_0641
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
240506_0910
240503_0405
240503_0406
240503_0399
240503_0404
240503_0407
240504_0669
240504_0672
240504_0668
240504_0402
20. 240505_0410
21. 240505_0560
Nazwa terenu
1 Centralne Składowisko Odpadów Górniczych
110 Stara dolina potoku Wilcza
Teren po likwidacji źródła ciepła
Teren zdegradowany eksploatacją górniczą, przeznaczony do
Knurów
rekultywacji o kierunku leśnym
Tereny poprodukcyjne po byłych Zakładach Tworzyw
Knurów
Sztucznych „Krywałd -Erg” S.A.
Pyskowice Osiedle 125 budynków w rejonie ul. Wieczorka
Pyskowice Stacja Kolejowa Pyskowice
Pyskowice Zabytkowy dworzec PKP i tereny sąsiadujące
Zdegradowana zabudowa miejska w dzielnicach Zaolszany i
Pyskowice
Mierzejów
Sośnicowice 111 Teren po eksploatacji Zakładu Odzysku Węgla w Trachach
Gierałtowice Zalewisko "Matysik" Wn 18/80
Gierałtowice Zalewisko Wn 79/93 na potoku Gierałtowickim
Gierałtowice Zbiornik Sośnica
Gierałtowice Zbiornik Wn - 35/78
Gierałtowice Zbiornik Wn 24/89
Pilchowice Pilchowice IB
Pilchowice Piaskownia "Pilchowice"
Pilchowice Wyrobisko piasku - Żernica
Pilchowice Zwałowisko Smolnica
Teren dawnej składnicy drewna. W latach 2001 - 2004
Rudziniec wykorzystywany pod zaplecze budowy autostrady odcinka "D"
- autostrady A-4.
Teren po byłej działalności pomocniczej - warsztaty naprawcze
Rudziniec
Nadleśnictwa Rudziniec
Źródło: http://opitpp.orsip.pl/imap/?locale=pl&login=true&gui=classic
Powierzchnia
[ha]
437,3
8
1,97
8,88
24,35
40
33,8
8,4
20
65
13,96
25,08
157,28
47,99
17,74
6,92
3,45
1,87
138,83
9,98
0,91
27
Wody powierzchniowe
Powiat gliwicki należy do dorzecza Odry i znajduje się w obrębie czterech zlewni II rzędu:
Małej Panwi, Kłodnicy, Bierawski i Rudy.
Zlewnia Małej Panwi zajmuje północną część powiatu, skąd wody powierzchniowe drenowane
są przez Leguncję oraz Świbską Wodę i odprowadzane w kierunku północnym ( poza obszar powiatu)
do prawobrzeżnego dopływu Odry Małej Panwi.
Zlewnia Kłodnicy obejmuje obszar centralny powiatu z mniejszymi zlewniami, które tworzą
dopływy Kłodnicy: prawobrzeżna Drama, Potok Pniowski, Potok Toszecki i Jaryszowiec oraz
lewobrzeżna Kozłówka i Potok Bojszówka. W obrębie tej zlewni znajduje się również Kanał Gliwicki
oraz zbiorniki wodne spełniające funkcje retencyjne i sportowo-rekreacyjne: Dzierżno Duże, Dzierżno
Małe, Pławniowice i Słupsko. Całość wód powierzchniowych opisywanej zlewni spływa z kierunków:
północnego, wschodniego i południowego do centralnie przebiegającej rzeki Kłodnicy oraz Kanału
Gliwickiego i odprowadzana jest w kierunku zachodnim.
Zlewnia Bierawki zajmuje południową część powiatu, którą drenuje przepływająca tu rzeka
Bierawka i jej dopływy. Prawobrzeżne zlewnie tworzą: Potok Żernicki, Potok Sośnicowicki, Potok
Sierakowicki i Łącza natomiast lewobrzeżne zlewnie należą do bezimiennych cieków. Generalny
odpływ wód powierzchniowych odbywa się w kierunku zachodnim.
Do zlewni Rudy należy mały obszar w południowo-zachodniej części powiatu, który jest
drenowany przez Wierzbnik i Rudkę, prawobrzeżne dopływy Rudy. Woda z tego obszaru
odprowadzana jest w kierunku południowo-zachodnim do rzeki Rudy płynącej poza obszarem
powiatu.
Ważnym elementem hydrografii są również zbiorniki wodne pochodzenia sztucznego.
W obszarze powiatu gliwickiego występują tylko antropogeniczne zbiorniki wodne, które powstały
poprzez:
 naturalny dopływ wody do wyrobisk po eksploatacji piasku, gliny lub dolomitu/wapienia zbiorniki bezodpływowe,
 naturalnie zbierającą się wodę w obniżeniach terenu, powstałych na wskutek osiadania terenu
w zasięgu prowadzonej podziemnej eksploatacji węgla kamiennego – zbiorniki bezodpływowe
lub ze skierowanym odpływem do cieku,
 wypełnienie zbiorników specjalnego przeznaczenia przez grawitacyjne skierowanie do nich
wody – zbiornik przepływowe.
Istniejące na obszarze powiatu zbiorniki wodne podzielić można na zlewiska, czyli zbiorniki,
które powstały w wyniku niezamierzonej działalności człowieka oraz zbiorniki specjalnego
przeznaczenia powstałe w wyniku zamierzonej działalności. Część zlewisk jest zagospodarowana
i spełnia funkcje rekreacyjne, użytków ekologicznych i retencyjne. Należą do nich stawy
o największej powierzchni, ze słabo przepuszczalnym podłożem oraz lokalizacją w atrakcyjnych
przyrodniczo i gospodarczo rejonach miasta. Do największych należą: Hubertus, Słupsko,
Pławniowice, Dzierżono Duże, Dzierżono Małe. Obiekty zlokalizowane w gminach Knurów
i Gierałtowice spełniają funkcje zbiorników wód przemysłowych: Moczury, Farskie, Lacha i inne.
Zbiorniki specjalnego przeznaczenia to obwałowane stawy hodowlane. Najwięcej stawów
hodowlanych znajduje się w gminach Sośnicowice i Pilchowice.
W ramach „Programu państwowego monitoringu środowiska województwa śląskiego na lata
2010 - 2012”, w granicach powiatu gliwickiego prowadzone były badania kontrolne w punktach
pomiarowych zlokalizowanych na rzekach: Potok Szczygłowicki, Bierawka, Sinica, Łękawa, Jasienia,
Drama, Kanał Gliwicki, Toszecki Potok oraz na zbiornikach: Dzierżno Małe i Pławniowice.
Szczegółowe dane o wyżej wymienionych punktach pomiarowych zestawiono w tab. 3.
28
Tabela 3. Punkty pomiarowo-kontrolne dla Powiatu Gliwickiego badane w latach 2010-2012
Lp.
Nazwa JCWP
1.
Potok Szczygłowicki
2.
Bierawka do Potoku
Knurowskiego włącznie (bez
Dopływu z Podlesia i Potoku
Szczygłowickiego)
Slinica
Łękawa
Jasienica do
Ornontowickiego Potoku
włącznie
Jasienica od
Ornontowickiego Potoku do
ujścia
Drama od Grzybowickiego
Potoku do Potoku
Pniowskiego
Drama od Potoku
Pniowskiego do ujścia
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Kanał Gliwicki z Kłodnicą
od Kozłówki do Dramy
Toszecki Potok do zb.
Pławniowice
11.
Zbiornik Dzierżno Małe
12.
13.
Zbiornik Pławniowice
14.
Kod JCWP
Nazwa punktu
pomiarowego
Rzeki
PLRW600061158329 Potok Szczygłowicki ujście
do Bierawki
PLRW60006115838
Bierawka poniżej Rowu
Knurowskiego
PLRW60006115849
PLRW60001611586
PLRW600061162299
PLRW6000611629
PLRW6000911667
PLRW6000011669
Lokalizacja
punktu
(kilometr
rzeki)
Gmina
0+300
Knurów
33+100
Pilchowice
Slinica ujście do Bierawki
Łękawa m. Sosnicowice
Jasienica (Potok Chudowski)
powyżej ujścia potoku
Ornontowickiego
Jasienica (Potok Chudowski)
ujście do Kłodnicy
0+100
0+600
5+500
Pilchowice
Sośnicowice
Gierałtowice
1+300
Gierałtowice
Drama wpływ do zbiornika
Dzierżno Małe
3+100
Pyskowice
0+100
Pyskowice
28+000
Pyskowice
0+500
Rudziniec
-
Pyskowice
-
Pyskowice
-
Rudziniec
-
Rudziniec
Drama wypływ ze zb.
Dzierżno Małe (poniżej
ujścia Potoku Pniowskiego)
PLRW6000011659
Kanał Gliwicki
m. Dzierżno
PLRW600016116859 Potok Toszecki wpływ do
zbiornika Pławniowice
Zbiorniki zaporowe
PLRW60000211669
pkt DM1 (w rejonie ujścia
rzeki Dramy)
PLRW60000211669
Zbiornik Dzierżno Małe pkt DM2 w rejonie zapory
czołowej
PLRW6000011689
pkt PŁ1 (w rejonie ujścia
Potoku Toszeckiego)
PLRW6000011689
pkt PŁ2 (w rejonie zapory
czołowej)
Źródło: WIOŚ Katowice
Ocenie potencjału ekologicznego zostało poddanych 12 JCWP, z których tylko rzeka Drama od
Potoku Pniowskiego do ujścia oraz Zbiornik Pławniowice uzyskały zadowalające wyniki. Stan
pozostałych JCWP określono jako zły. Wyniki monitoringu za lata 2010-2012 przedstawiono w tab. 4.
29
6
T
III
II
Rzeki
PPD
II
UMIARKOWANY
-
ZŁY
6
T
V
II
PPD
II
ZŁY
-
ZŁY
6
16
T
N
IV
III
II
I
PPD
II
II
II
SŁABY
UMIARKOWANY
-
ZŁY
ZŁY
6
N
IV
I
PSD
I
SŁABY
-
ZŁY
6
N
IV
I
PSD
II
SŁABY
-
ZŁY
9
T
IV
II
PPD
-
SŁABY
DOBRY
ZŁY
19
T
II
II
II
-
DOBRY I
POWYŻEJ
DOBREGO
DOBRY
-
0
T
IV
II
PPD
II
SŁABY
-
ZŁY
16
N
III
I
II
-
UMIARKOWANY
DOBRY
ZŁY
Klasa elementów
fizykochemicznych specyficzne
zanieczyszczenia
syntetyczne i
niesyntetyczne
Potok Szczygłowicki
Bierawka do Potoku
Knurowskiego
włącznie (bez
Dopływu z Podlesia i
Potoku
Szczygłowickiego)
Slinica
Łękawa
Jasienica do
Ornontowickiego
Potoku włącznie
Jasienica od
Ornontowickiego
Potoku do ujścia
Drama od
Grzybowickiego
Potoku do Potoku
Pniowskiego
Drama od Potoku
Pniowskiego do
ujścia
Kanał Gliwicki z
Kłodnicą od
Kozłówki do Dramy
Toszecki Potok do
zb. Pławniowice
Klasa elementów
fizykochemicznych
Stan
10.
Stan chemiczny
9.
Stan/potencjał
ekologiczny
8.
Klasa elementów
hydromorfologicznych
7.
Klasa elementów
biologicznych
6.
JCWP silnie zmieniona
3.
4.
5.
Typ abiotyczny
1.
2.
Nazwa JCWP
Lp.
Tabela 4. Klasyfikacja stanu/potencjału ekologicznego i stanu chemicznego rzek w punktach
pomiarowo – kontrolnych badanych w latach 2010-2012 na terenie Powiatu Gliwickiego
Zbiorniki zaporowe
11.
12.
Zbiornik Dzierżno
Małe
Zbiornik
Pławniowice
9
T
II
II
PPD
-
SŁABY
DOBRY
ZŁY
0
T
II
I
II
I
DOBRY I
POWYŻEJ
DOBREGO
DOBRY
DOBRY
Objaśnienia: PPD - poniżej potencjału dobrego, PSD - poniżej stanu dobrego
Źródło: WIOŚ
Wody podziemne
Na terenie Powiatu zlokalizowane są trzy główne zbiorniki wód podziemnych: GZWP 330
(Zbiornik Gliwice), GZWP 327 (Zbiornik Lubliniec-Myszków) oraz GZWP nr 332 (Subniecka
kędzierzyńsko-głubczycka). GZWP 330 i 327 to zbiorniki prowadzące wody triasowego piętra
wodonośnego, poziomy wapienia muszlowego i retu traktowane jako jeden kompleks wodonośny serii
węglanowej triasu. Kolektorem wód są w nim wapienie, wapienie zdolomityzowane, dolomity
z przewarstwieniami margli. Zbiorniki te mają charakter szczelinowo-porowo-krasowy.
30
 GZWP 330 (Gliwice) na terenie powiatu obejmuje swoim zasięgiem miasto Pyskowice,
fragment gmin Toszek i Rudzieniec. Zasilanie następuje bezpośrednio opadami oraz pośrednio
poprzez przesączenia z innych warstw np. czwartorzędowych.
 GZWP nr 327 - Lubliniec – Myszków obejmuje gminę Wielowieś i część gminy Toszek.
Poziom ten na większości terenu nie jest izolowany od powierzchni utworami
nieprzepuszczalnymi. Na części obszaru powiatu poziom ten jest izolowany od góry warstwą
nieprzepuszczalnych osadów trzeciorzędowych.
 GZWP nr 332 - Subniecka Kędzierzyńsko-Głubczycka, neogeński zbiornik o charakterze
porowym. Zajmuję duży obszar powiatu w centralnej i zachodniej jego części.
Na terenie powiatu gliwickiego zlokalizowano 3 punkty monitoringu. W 2013 r. w każdym
z nich stan wód określono jako zadowalającej jakości (III klasa). Jakość wód podziemnych w roku
2013 w porównaniu z ich jakością w roku 2012 i 2011 nie uległa zmianie, a w jednym punkcie uległa
pogorszeniu. Charakterystykę pomiarów przedstawia tab. 5.
Tabela 5. Jakość wód podziemnych w punktach monitoringu w Powiecie Gliwickim
Niewiesze Paczyna
0069/R
0071/R
Gmina
Rudziniec Toszek
JCWPd
130
130
GZWP
332
330
Głębokość punktu [m p. p. t.]
32
44
Stratygrafia
Q
Q
Klasa jakości 2011
II
III
Klasa jakości 2012
II
III
Klasa jakości 2013
III
III
Wskaźniki odpowiadające III klasie jakości
Fe, O2
Fe, O2
Objaśnienia: T2 - trias środkowy, Q - czwartorzęd
Źródło: WIOŚ
Nazwa i numer punktu
Kleszczów
0087/R
Rudziniec
130
330
287
T2
III
III
III
temp., O2, Ca
Na obszarze gminy występują cztery piętra wodonośne: czwartorzędowe, neogeńskie, triasowe
i karbońskie o różnym stopniu zagrożenia.
Powietrze atmosferyczne
Głównym źródłem zanieczyszczeń do powietrza na terenie Powiatu Gliwickiego jest emisja
obejmująca:
 emisję niską (kotłownie, indywidualne paleniska domowe i prywatne zakłady),
 emisję z zakładów przemysłowych i energetycznych,
 emisję komunikacyjną,
 emisję niezorganizowaną np. składowiska odpadów, oczyszczalnie ścieków itp.
Ocenę jakości powietrza w strefie śląskiej, do której przynależy Powiat Gliwicki, dokonano
w ramach dwunastej rocznej oceny jakości powietrza w województwie śląskim, obejmującej 2013 r.
Badania stanu czystości powietrza atmosferycznego prowadzone były przez Wojewódzki Inspektorat
Ochrony Środowiska WIOŚ.
Wynikowe klasy dla strefy śląskiej, do której należy Powiat Gliwicki dla poszczególnych
zanieczyszczeń z uwzględnieniem kryteriów dla ochrony zdrowia i ochrony roślin przedstawiono
w tab. 6. Natomiast stan jakości powietrza w Powiecie Gliwickim w 2013 r. przedstawiono w tab. 7.
Wartości średnie stężeń pyłu zawieszonego PM10 w 2013 r. wyniosły: w strefie śląskiej od 30 do 58 μg/m3, przy wartości dopuszczalnej 40 μg/m3.
Liczba przekroczeń dopuszczalnego poziomu stężeń 24-godzinnych pyłu zawieszonego PM10
była wyższa niż dopuszczalna częstość i wyniosła w strefie śląskiej od 1,2 do 4,2 razy więcej.
W 2013 r. wartości 90,4 percentyla dla stężeń 24-godzinnych pyłu zawieszonego PM10
przekroczyły poziom 50 μg/m3, osiągając maksymalne przekroczenie w strefie śląskiej o 146 %.
31
Wartość dopuszczalna stężenia pyłu zawieszonego PM2,5 powiększona o margines tolerancji,
wynosząca 26 μg/m3, w 2013 r. w strefie śląskiej wyniosła od 23 do 38 μg/m3.
Średnioroczne stężenia benzo(a)pirenu wyniosły w strefie śląskiej w 2013 r. od 5,0 do
11,0 ng/m3 (wartość docelowa 1 ng/m3).
Główną przyczyną wystąpienia przekroczeń pyłu zawieszonego PM10 i benzo(a)pirenu
w okresie zimowym jest emisja z indywidualnego ogrzewania budynków a w okresie letnim bliskość
drogi z intensywnym ruchem pojazdów. Priorytetem zatem powinno stać się dalsze ograniczanie
niskiej emisji ze źródeł komunalnych oraz emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych pochodzących ze
spalania paliw w silnikach samochodowych.
Tabela 6. Wynikowe klasy dla strefy śląskiej dla poszczególnych zanieczyszczeń
z uwzględnieniem kryteriów dla ochrony zdrowia i ochrony roślin za 2013 r.
Nazwa substancji
Pył zawieszony PM10
Pył zawieszony PM2,5
Dwutlenek siarki
Dwutlenek azotu
Tlenki azotu
Tlenek węgla
Ozon
Ołów
Kadm
Nikiel
Arsen
Benzen
Benzo(a)piren
Symbol klasy wynikowej w 2013 r.
Symbol klasy wynikowej w 2013 r.
dla poszczególnych zanieczyszczeń
dla poszczególnych zanieczyszczeń
dla obszaru gminy wg kryteriów
dla obszaru gminy wg kryteriów
określonych w celu ochrony
określonych w celu ochrony roślin
zdrowia
C
C
A
A
A
A
A
C
A
A
A
A
A
A
C
Źródło: WIOŚ Katowice 2014
Tabela 7. Stan jakości powietrza w Powiecie Gliwickim za 2013 r.
Średnie stężenie w 2013 r.
[g/m3]
PM10
PM2,5
SO22)
NO2
Pb
benzen
Strefa PL2405 Strefa śląska – POWIAT GLIWICKI
Knurów ul. Jedności Narodowej
48,1
371)
1.
Knurów*
13
24
0,04
3
2.
Sośnicowice*
47,8
36,1
13
23
0,03
2
3.
Wielowieś*
42
32,4
13
24
0,04
2
4.
Wyjaśnienia:
1)
- wartość obliczona w oparciu o współczynnik udziału pyłu PM2,5 w PM10
2)
- stężenie uśrednione dla roku dotyczy oceny poziomów substancji w powietrzu ze względu na ochronę roślin
w strefie śląskiej, nie dotyczy aglomeracji stref miejskich zgodnie z zgodnie z §2 ust. 3 rozporządzenia
Ministra Środowiska z 13 września 2012 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów w powietrzu
(Dz. U. z 2012 r., poz. 1032),
* - wartości uzyskane na podstawie modelowania WIOŚ w Katowicach statystyczną metodą analiz
przestrzennych - Ważone Odwrotne Odległości (IDW)dla pyłu zawieszonego PM10, pyłu PM2,5,
dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i ołowiu oraz dla benzenu na podstawie opracowania Instytutu
Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach „Aktualizacja dla lat 2005 - 2007 oceny
zanieczyszczenia powietrza w województwie śląskim w oparciu o modelowanie matematyczne ze
szczególnym uwzględnieniem wpływu różnych źródeł emisji i zastosowanych parametrów do obliczeń dla
dwutlenku siarki, tlenków azotu, pyłu zawieszonego PM10, benzenu, ołowiu i tlenku węgla oraz arsenu,
kadmu, niklu i benzo(a)pirenu za 2007 rok”, na zlecenie WIOŚ Katowice, 2008 r. (niepewność wyników
modelowania dla stężeń średnich rocznych dla dwutlenku siarki, dwutlenku azotu wynosi 30%,
zanieczyszczeń pyłowych, ołowiu i benzenu – 50%)
Lp.
Gmina
32
Źródło: WIOŚ Katowice 2014
Dwunastą roczną ocenę jakości powietrza w województwie śląskim przeprowadzono w oparciu
o wyniki badań ze 145 stanowisk pomiarowych obejmujących pomiary:
 wysokiej jakości na stałych stacjach monitoringu, rozumiane jako pomiary ciągłe,
prowadzone z zastosowaniem mierników automatycznych (pa) – 17 stanowisk pomiarowych
dwutlenku azotu (NO2), 1 - tlenków azotu (NOx), 17 - dwutlenku siarki (SO2), 10 – ozonu
(O3), 6 – pyłu zawieszonego PM10, 10 tlenku węgla (CO), 3 stanowiska benzenu (C6H6),
 manualne (pm): na stałych stacjach monitoringu prowadzone codziennie – 16 stanowisk pyłu
PM10,
 8 stanowisk pyłu PM2,5, 8 - stężeń ołowiu (Pb), 8 - kadmu (Cd), 8 – niklu (Ni), 9 – arsenu
(As), 13 - benzo(α)pirenu (BaP),
 pasywne (pp) – 11 stanowisk benzenu (C6H6).
Dla wszystkich substancji podlegających ocenie, strefy zaliczono do jednej z poniższych klas:
 klasa A - jeżeli stężenia zanieczyszczenia na jej terenie nie przekraczały odpowiednio
poziomów dopuszczalnych, poziomów docelowych, poziomów celów długoterminowych,
 klasa C - jeżeli stężenia zanieczyszczenia na jej terenie przekraczały poziomy dopuszczalne
lub docelowe powiększone o margines tolerancji, w przypadku gdy ten margines jest
określony,
 klasa D1 - jeżeli stężenia ozonu w powietrzu na jej terenie nie przekraczały poziomu celu
długoterminowego,
 klasa D2 - jeżeli stężenia ozonu na jej terenie przekraczały poziom celu długoterminowego.
Gospodarka odpadami
Ilość odebranych z terenu Powiatu Gliwickiego niesegregowanych (zmieszanych) odpadów
komunalnych w ostatnich latach wzrastała, w 2010 r. wyniosła 23 501,54 Mg, w 2011 r. wynosiła
24 266,34 Mg, a w 2012 r. – 30 269,24 Mg. Wpływ na taką sytuację mógł mieć wzrost obsługiwanej
liczby osób. Niestety nie przełożyło się to na wzrost selektywnej zbiórki, która spadła z 14,42%
w roku 2011 do 10,18% w roku 2012.
Zgodnie z aktualizacją WPGO dla województwa śląskiego Powiat Gliwicki został przydzielony
do dwóch regionów: Pyskowice, Rudziniec, Toszek, Wielowieś do regionu II, leżącego w centralnej
części województwa, natomiast: Sośnicowice, Pilchowice, Knurów i Gierałtowice do regionu III
w południowo zachodniej części województwa. W regionie II w miejscowości Pyskowice funkcjonują
instalacje zastępcze, zarządzane przez EKOFOL II S.A. (ul. Korfantego 45, 41-902 Bytom), natomiast
w regionie III w miejscowości Knurów zlokalizowana jest Regionalna Instalacja Przetwarzania
Odpadów Komunalnych oraz instalacja zastępcza, zarządzane przez PPHU „KOMART” Sp. z o.o.
(ul. Szpitalna 7, 44-194 Knurów).
Ilość odpadów gospodarczych wytworzonych na terenie Powiatu Gliwickiego, w ostatnich
latach malała, w 2010 r. wytworzono 2 377 424,49 Mg, w 2011 r. wytworzono 2 261 592,26 Mg,
a w 2012 r. – 2 151 665,40 Mg. Od 2011 r. maleje również ilość odpadów zagospodarowanych na
terenie Powiatu Gliwickiego. W 2010 r. ilość ta wynosiła 3 724 849,48 Mg, w 2011 r. – 4 846 672,82
Mg, natomiast w 2012 r. ilość ta wynosiła 1 191 127,97 Mg, a w 2013 r. – 873 855,55 Mg.
Na terenie Powiatu Gliwickiego funkcjonuje 17 instalacji do przetwarzania odpadów z sektora
gospodarczego.
Na terenie Powiatu Gliwickiego funkcjonują obecnie dwa składowiska odpadów innych niż
niebezpieczne i obojętne, przy czym składowisko w Knurowie posiada wydzielony sektor III dla
składowania odpadów zawierających azbest oraz jedno składowisko odpadów górniczych
w Knurowie, administrowane przez KWK Budryk S.A.
Hałas
Ogólnie hałas można podzielić na: komunikacyjny (drogowy, kolejowy, lotniczy) oraz
przemysłowy. Głównym źródłem, ze względu na przestrzenny charakter oddziaływania, na terenie
Powiatu Gliwickiego jest hałas komunikacyjny.
33
Na terenie Powiatu Gliwickiego odnotowuje się szybki wzrost liczby pojazdów zarówno
osobowych, jak i ciężarowych, w wyniku, którego nastąpiło wydłużenie okresu szczytu
komunikacyjnego do godzin późno-wieczornych. Stale zwiększa się również ilość obszarów
narażonych na negatywne działanie hałasu, dlatego jednym z głównych problemów ochrony przed
hałasem jest zbyt mała ilość ekranów akustycznych.
Głównym szlakiem drogowym na terenie Powiatu Gliwickiego jest autostrada A4, dla której
średni dobowy ruch przekracza 30 tys. pojazdów. Spośród dróg krajowych największym obciążeniem
charakteryzuje się DK44 (Gierałtowice) oraz DK78 (Knurów). Istnieje także szereg dróg
wojewódzkich biegnących przez wszystkie gminy, z których najbardziej obciążona jest DW901
(Pyskowice) oraz DW921 (Pilchowice, Knurów, Gierałtowice).
Długość dróg powiatowych wynosi łącznie 294,694 km. Zarządcą jest Zarząd Dróg
Powiatowych w Gliwicach (ZDP Gliwice).
Hałas kolejowy odgrywa zdecydowanie mniej znaczącą rolę od hałasu drogowego pomimo
faktu, iż województwo śląskie posiada jeden z największych węzłów komunikacji kolejowej w Polsce,
liczący ok. 2 141 km, co stanowi 10,6% ogółu trakcji.
Przez teren powiatu gliwickiego przebiegają linie kolejowe o znaczeniu państwowym:
 nr 41 – Pyskowice – Paczyna – Strzelce Opolskie – Opole Główne
 nr 40 – Gliwice Łabędy – Pyskowice – Paczyna – Toszek Północny – Lubliniec
 nr 44 – Katowice – Chorzów Batory – Gliwice – Rudziniec Gliwicki – Kędzierzyn- Koźle –
Prudnik – Krapkowice
 nr 47 – Zabrze Makoszowy – Gierałtowice – Leszczyny – Rybnik – Sumina – Nędza
 nr 54 – Rudziniec Gliwicki – Toszek Północny.
Zarządcy dróg, linii kolejowych i portów lotniczych zobowiązani są do wykonywania map
akustycznych terenu co 5 lat. W 2012 r. GDDKiA opracowała „Mapy akustyczne dla dróg krajowych
w województwie śląskim o łącznej długości 536,144 km”. W ramach przytoczonego dokumentu
oceniono wpływ na mieszkańców autostrady A1 (odcinek: Węzeł Sośnica – Węzeł Dębieńsko
przebiegający przez gminę Knurów), autostrady A4 (odcinek: gr. woj. – Chorzów przebiegający przez
gminy: Rudziniec, Sośnicowice, Pilchowice, Gierałtowice) oraz następujących odcinków dróg
krajowych: DK44 (odcinek: Gliwice-Dąbrowa), DK78 (odcinek: Rybnik-Gliwice), DK88 (odcinek:
Węzeł Kleszczów-Gliwice), DK94 (odcinek: DK40 Pyskowice – DW901 Pyskowice). Na podstawie
wyznaczonego wskaźnika LDWN (długookresowy średni poziom dźwięku) określono stan akustyczny
środowiska dla Powiatu Gliwickiego. Wyniki przedstawiono w tab. 8.
Tabela 8. Stan akustyczny środowiska w Powiecie Gliwickim
Wskaźnik
hałasu
LDWN [dB]
Kryterium
55-60
60-65
65-70
70-75
>75
Liczba lokali mieszkalnych eksponowanych na hałas [szt.]
670
322
111
111
32
Liczba mieszkańców eksponowanych na hałas [setki os.]
20,32
9,65
3,28
3,09
0,93
Powierzchnia terenu eksponowanego na hałas [km2]
19,025
13,971
8,030
3,958
3,508
Źródło: Mapy akustyczne dla dróg krajowych w województwie śląskim o łącznej długości 536,144 km (zadanie 9),
(Katowice, marzec 2012)
Autostrada A1, A4, DK44, DK78, DK88, DK94
Podmiotem
odpowiedzialnym
za
pomiary
poziomu
hałasu
komunikacyjnego
w województwie śląskim, na terenach nie objętych mapami akustycznymi jest Wojewódzki
Inspektorat Ochrony Środowiska. Badania prowadzone były w ramach Programu Państwowego
Monitoringu Środowiska dla województwa śląskiego na terenie gmin: Pyskowice, Knurów, Toszek
i Sośnicowice. Charakterystykę punktów pomiarowych przedstawiono w tab. 9.
34
Tabela 9. Charakterystyka punktów pomiarowych badań poziomu hałasu komunikacyjnego
Rok
wykonania
pomiaru
2008 r.
2009 r.
Gmina
Pyskowice
Knurów
2010 r.
Toszek
2011 r.
Sośnicowice
Rejon wykonania badań
ul. Wyzwolenia, ul. Szpitalna, ul. Sikorskiego, ul. Mickiewicza
rejon ul. Michalskiego (od ul. od ul. Zwycięstwa do ul. Niepodległości - droga
miejska), rejon ul. Dworcowa (od ul. Niepodległości do granic miasta - DW921),
ul. Szpitalna (od ul. Niepodległości do granic miasta - droga miejska)
rejon ul. Wielowiejskiej (DW907 - od ul. Wilkowickiej do ul. Kolejowej),
rejon ul. Gliwickiej (DK94 - od ul. Wielowiejskiej do drogi na Pisarzowice)
rejon ul. Gliwicka (od rynku do skrzyżowania z ul. Smolnicką - DW408),
rejon ul. Raciborska (od granicy do granicy obszaru zabudowanego miejscowości
Bargłówek - DW912)
Wyniki pomiarów w Gminie Pyskowice wykazały przekroczenia dopuszczalnego poziomu
zarówno dla pory dnia jak i pory nocy na poziomie od 5,1 do 16,0 dB dla pory dnia oraz od 2,4 do
17,6 dB dla pory nocy. Dla pozostałych gmin przedstawiono wartości średniotygodniowe oraz
wartości maksymalne poziomu dźwięku dla poszczególnych rejonów (tab. 10).
Tabela 10. Wartości średnich i maksymalnych poziomów dźwięku na terenie Powiatu
Rejon
ul. Michalskiego
ul. Dworcowa DW921
ul. Szpitalna
ul. Wielowiejska DW907
ul. Gliwicka DK94
ul. Gliwicka DW408
Bargłówek ul. Raciborska DW912
Wartości średnie
LDWN [dB]
LN [dB]
Knurów
68,4
60,1
70,5
62,1
69,1
59,9
Toszek
64,2
55,8
69,3
60,7
Sośnicowice
70,8
62,1
71,6
62,7
Wartości maksymalne
LDWN [dB]
LN [dB]
66,9
68,8
67,9
61,1
63,1
60,9
63,2
68,3
57,3
62,7
70,1
72,3
63,8
64,0
Przedstawione wyniki badań akustycznych z okresu 7 dób, w bezpośrednim sąsiedztwie
badanych odcinków dróg, przy których zlokalizowane są budynki mieszkalne, wskazują na
przekroczenia standardów akustycznych. Przekroczenia, w zależności od pory dnia i lokalizacji,
wynoszą od kilku do kilkunastu dB, a szerokość pasa narażonego na hałas może przekraczać od 50 do
100 m.
Pola elektromagnetyczne
Wśród elektrowni położonych na terenie województwa, najbliżej powiatu znajduje się
elektrownia węglowa w Rybniku, należąca do Grupy EDF, o mocy zainstalowanej 1 775 MW
i produkcji energii elektrycznej brutto 10 107 038,8 MW/h. Przez teren Powiatu przebiegają linie
przesyłowe najwyższych napięć 400 kV i 220 kV oraz linie wysokich napięć 110 KV, a także linie
średniego i niskiego napięcia. Powiat Gliwicki charakteryzuje się znaczną gęstością sieci
przesyłowych. Linie najwyższych napięć, przebiegające przez teren powiatu to:
 linia 400 kv relacji Wielopole – Joachimów,
 linia 400 kV relacji Wielopole – Rokitnica,
 linia 220 kV relacji Blachownia – Łagisza,
 linia 220 kV relacji Wielopole – Blachownia,
 linia 220 kV relacji Wielopole – Kędzierzyn.
Na terenie Powiatu Gliwickiego zlokalizowanych jest 126 stacji bazowych telefonii
komórkowej, większość z nich znajduje się na obszarach miast Knurów i Pyskowice.
35
W ramach Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ) na lata 2013-2015, WIOŚ
w Katowicach skontroluje po 45 punktów na terenie województwa śląskiego. W 2013 r. (trzeci rok
drugiego cyklu pomiarowego) WIOŚ skontrolował 3 punkty pomiarowe zlokalizowane na terenie
Powiatu Gliwickiego. Wszystkie punkty należały do kategorii „pozostałe miasta”. Z kolei w ramach
PMŚ na lata 2010-2012, w 2011 r. WIOŚ również skontrolował 3 punkty zlokalizowane na terenie
Powiatu, przy czym jeden z kategorii „pozostałe miasta” i dwa z kategorii „tereny wiejskie”.
Uzyskane wyniki przedstawiono w tab. 11.
Tabela 11. Wyniki okresowych badań PEM prowadzonych w 2011 i 2013 r. w Powiecie Gliwickim
Średnia arytmetyczna
zmierzonych wartości
Lp.
skutecznych natężeń PEM
[V/m]
POZOSTAŁE MIASTA (DO 50 TYS. MIESZKAŃCÓW)
27.10.2011
0,40
1. Knurów (centralna część)
20.09.2013
0,23
2. Pyskowice, Rynek
10.05.2013
0,27
3. Sośnicowice, ul. Powstańców
10.09.2013
0,24
4. Toszek, Rynek
TERENY WIEJSKIE
18.08.2011
0,41
5. Pilchowice (centralna część)
10.11.2011
0,22
6. Rudziniec (centralna część)
Nazwa jednostki terytorialnej na obszarze
której jest zlokalizowany punkt pomiarowy
Data wykonania
pomiaru
W żadnym ze skontrolowanych punktów nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych
poziomów PEM w środowisku.
4. Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego
dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy
z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody
Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego
dokumentu związane są z zasobami przyrodniczymi, zanieczyszczeniem powietrza, hałasem, glebami,
zagrożeniem wód powierzchniowych i podziemnych, zagrożeniem ze strony powodzi oraz gospodarką
odpadami.
Do czynników stanowiących zagrożenie dla środowiska przyrodniczego należą zagrożenia
abiotyczne: susze i okresy wysokich temperatur w okresie wegetacyjnym, gwałtowne silne wiatry,
okiść i szadź, przymrozki wiosenne, powodzie, długotrwałe i obfite opady deszczu w okresie
wczesnego lata powodujące erozję gleb i niszczące drogi, erozja gleby i osuwiska, zagrożenia
biotyczne: szkodniki owadzie, występowanie grzybów pasożytniczych, szkody od zwierzyny
roślinożernej i gryzoni, zagrożenia antropogeniczne: zanieczyszczenie powietrza, szkody górnicze
i związane z tym nadmierne przesuszenie lub nadmierne nawodnienie, zagrożenia wynikające
z urbanizacji terenu, intensywna penetracja terenów leśnych przez zbieraczy grzybów i owoców
leśnych, zagrożenia pożarami.
Na środowisko Powiatu Gliwickiego oddziaływać będą czynniki antropogeniczne,
tj. przedsięwzięcia inwestycyjne i budowlane określone w harmonogramie Programu. Oddziaływanie
to występować będzie przede wszystkim na etapie realizacji inwestycji. Szczegółowy opis inwestycji,
ich oddziaływania oraz koniecznych działań zapobiegawczych, ograniczających oraz
kompensacyjnych przedstawiono w punkcie 7 i 8 niniejszego opracowania.
Dla powierzchni lasów główne zagrożenia związane są z pożarami. Pewne zagrożenie mogą
powodować także szkodniki. W związku z powyższym niezbędne są działania pielęgnacyjne
zaplanowane do realizacji w niniejszym dokumencie. W związku z realizacją inwestycji zagrożeniem
może być zanieczyszczenie substancjami ropopochodnymi w wyniku awarii wykorzystywanego
sprzętu i środków transportu, zanieczyszczenie powstającymi odpadami lub niewłaściwie
przechowywanymi materiałami.
36
Zjawisko zanieczyszczenia gleb na terenie Powiatu Gliwickiego może odnosić się głównie do
obecności metali ciężkich takich jak: kadm, ołów, nikiel, miedź, cynk i ropopochodnych.
Zanieczyszczenia te występują przede wszystkim:
 na terenach i w otoczeniu dużych zakładów przemysłowych,
 wokół składowisk odpadów przemysłowych i komunalnych,
 w sąsiedztwie dróg o dużym natężeniu ruchu pojazdów.
Na terenie Powiatu Gliwickiego głównymi zagrożeniami dla powierzchni ziemi są:
 tereny predysponowane do rozwoju ruchów masowych (osuwiska) występujące w gminie
Toszek (6 obszarów), w gminie Rudziniec (5 obszarów) oraz w gminie Sośnicowice
(3 obszary),
 przeobrażenia i degradacja terenów w skutek eksploatacji złóż,
 lokalne zanieczyszczenie gleb metalami ciężkimi, związkami radioaktywnymi i związkami
chemicznymi w sąsiedztwie hałd i składowisk odpadów pogórniczych oraz pohutniczych,
a także w obrębie głównych szlaków komunikacyjnych,
 rozprzestrzenianie gruntów nasypowych, które zbudowane są z odpadów górniczych,
 zanieczyszczenia chemicznymi środkami do produkcji rolnej w wyniku ich niewłaściwego
stosowania.
Głównymi zagrożeniami i problemami w ochronie zasobów kopalin są:
 ingerencja w środowisko naturalne powodująca jego zanieczyszczenie lub zubożenie jego
walorów,
 przekształcenie krajobrazu, które może być powodem obniżenia wartości estetycznych,
 kosztowny i złożony proces rekultywacji terenów zdegradowanych w wyniku działalności
górniczej po zakończeniu eksploatacji,
 nielegalne wydobycie kopalin.
Głównymi źródłami zanieczyszczeń wód powierzchniowych i podziemnych na terenie powiatu
gliwickiego są:
 odpady przemysłowe i komunalne, które generują do środowiska specyficzne składniki
mineralne: siarczany, chlorki oraz metale. Zanieczyszczenia zawarte w odpadach na skutek
wymywania przez wody opadowe przedostają się do wód powierzchniowych, a w wyniku
infiltracji zanieczyszczają również wody podziemne. Składowiska na terenie Powiatu posiadają
piezometry, w których mierzony jest poziom lustra wody i badana jakość wody podziemnej,
 ścieki komunalne, deszczowe i przemysłowe – pomimo działających oczyszczalni ścieków, ze
względu na słabo rozbudowaną sieć kanalizacji rozdzielczej oraz zły stan techniczny, część
ścieków bytowo-gospodarczych odprowadzana jest do cieków powierzchniowych.
Specyficznym źródłem zanieczyszczeń wód płynących są zrzuty zasolonych wód dołowych
z kopalń węgla kamiennego KWK „Knurów - Szczygłowice”. Zrzut tych wód zanieczyszczają
wody głównie związkami mineralnymi, chlorkami, siarczanami i substancjami rozpuszczonymi.
Również powstająca przy eksploatacji węgla kamiennego skała płonna składowana na hałdach
stanowi zagrożenie dla czystości wód podziemnych i powierzchniowych. Składowiska te
generują do środowiska specyficzne składniki mineralne: siarczany, chlorki oraz metale,
 ścieki deszczowe przede wszystkim z centrów miast, dróg przelotowych oraz parkingów i stacji
paliw zanieczyszczają wody powierzchniowe i podziemne głównie substancjami
ropopochodnymi spłukiwanymi z nawierzchni,
 hodowle przemysłowe – na terenie powiatu znajdują się licznie fermy kur i trzody chlewnej.
Najbardziej niebezpieczne dla środowiska wodnego są gospodarstwa rolne prowadzące hodowle
metodą bezściółkową, z uwagi na produkowaną gnojowicę. Nieprawidłowe wylewanie
gnojowicy na pola i ich nawożenie, zanieczyszcza wody podziemne powodując wzrost
zawartości związków azotu, zmianę barwy, zapachu, podwyższoną utlenialność oraz możliwość
wystąpienia zanieczyszczeń bakteriologicznych,
 intensywna gospodarka rolna – zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych,
 brak kanalizacji – z części terenów nie posiadających kanalizacji sanitarnej ścieki
odprowadzane są do nieszczelnych, przydomowych osadników – szamb, skąd zanieczyszczenia
37
przedostają się do wód gruntowych oraz do cieków powierzchniowych. Ścieki socjalno-bytowe
wprowadzają głównie zanieczyszczenia wyrażone jako BZT5, ChZT, azot amonowy
i fosforany,
 tereny przemysłowe – antropogeniczna zmiana powierzchni terenu w skutek działalności
gospodarczej prowadzonej przez duże zakłady przemysłowe. Dotyczy to również ścieków
przemysłowych, niewystarczająco podczyszczonych przed odprowadzeniem. Zagrożenie
skażenia gleby występujące na terenach zdegradowanych (poprzemysłowych). Gleby
te zawierają ponadnormatywne zawartości metali ciężkich, tj. cynku, ołowiu, kadmu oraz
ropopochodnych. Zanieczyszczenia te wymywane wodami opadowymi, przedostają się do wód
powierzchniowych i podziemnych,
 transport drogowy i kolejowy – zagrożeniem dla środowiska wodnego są spływy opadowe
z dróg i nasypów kolejowych, które niosą substancje organiczne (materiały pędne, smary, oleje,
środki czyszczące i konserwujące i inne) oraz substancje nieorganiczne (sole używane przy
gołoledzi i inne),
 cieki
powierzchniowe
prowadzące
wody
pozaklasowe
zanieczyszczenia
wód
powierzchniowych stają się udziałem również wód podziemnych w obszarach występowania
więzi hydraulicznej między nimi i lokalizacji cieku w zasięgu wpływu drenażu wywołanego
eksploatacją studni.
Podstawowym źródłem zanieczyszczeń powietrza na terenie Powiatu Gliwickiego jest
komunikacja samochodowa oraz niska emisja. W wyniku spalania paliw w silnikach samochodowych
do atmosfery przedostają się zanieczyszczenia gazowe: tlenki azotu, tlenek węgla, dwutlenek węgla
i węglowodory (szczególnie benzen) oraz pyły zawierające m. in. związki ołowiu, kadmu, niklu
i miedzi. W okresie zimowym, zanieczyszczenia komunikacyjne mogą powodować powstawanie
smogu, a w okresie letnim tzw. smogu fotochemicznego. Zanieczyszczenia emitowane przez pojazdy
w wyniku reakcji fotochemicznej przyczyniają się do tworzenia ozonu przyziemnego. Największa
emisja tych zanieczyszczeń zlokalizowana jest w rejonach dróg o dużym natężeniu ruchu. Niska
emisja pochodzi z lokalnych kotłowni węglowych, w których paliwem jest głównie węgiel często
gorszego gatunku. Lokalne systemy grzewcze i piece domowe praktycznie nie posiadają urządzeń
ochrony powietrza. Wielkość emisji z tych źródeł jest trudna do oszacowania i wykazuje zmienność
sezonową (związaną z okresem grzewczym). Spala się w nich także różnego rodzaju materiały
odpadowe, w tym odpady komunalne, które mogą być źródłem emisji dioksyn, ponieważ proces
spalania jest niepełny i zachodzi w niższych temperaturach. Jak wynika z zapisów aktualizowanego
„Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Gliwickiego” w chwili obecnej Powiat jest w pełni
zgazyfikowany.
Źródło emisji zanieczyszczeń do powietrza stanowi również działalność przemysłowa zakładów
produkcyjnych i usługowych funkcjonujących na terenie Powiatu, a także emisja niezorganizowana
pochodząca np. ze składowisk odpadów i oczyszczalni ścieków. W związku z realizacją inwestycji
zagrożeniem może być zwiększona emisja zanieczyszczeń powietrza pochodząca z maszyn i środków
transportu wykorzystywanych w trakcie prac.
Duże natężenie ruchu pojazdów na terenie powiatu Gliwickiego jest główną przyczyną
wysokiego poziomu hałasu na pierwszej linii zabudowy mieszkaniowej, usytuowanej wzdłuż ciągów
komunikacyjnych. Z powodu narastającego ruchu pojazdów ciężkich, przemieszczających się po
drogach, poziom dźwięku w porze nocnej jest także znaczny. Największe natężenie ruchu występuje
na autostradzie A4, gdzie według pomiaru ruchu z 2010 r., w ciągu doby na każdym odcinku
przejeżdża ponad 30 000 pojazdów. W związku z realizacją inwestycji zagrożeniem może być
zwiększona emisja hałasu pochodząca z maszyn i środków transportu wykorzystywanych w trakcie
prac.
5. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektowanego
dokumentu
Wszystkie działania przewidziane do realizacji w ramach projektu POŚ dla Powiatu
Gliwickiego z założenia mają na celu poprawę stanu środowiska. Natomiast poprawa jakości
38
środowiska wpłynie pozytywnie na standard życia mieszkańców i ich zdrowie. Brak realizacji zapisów
Programu prowadzić będzie do znaczącego pogorszenia wszystkich elementów środowiska. Do
potencjalnych zmian stanu środowiska w przypadku braku realizacji POŚ dla Powiatu Gliwickiego
należą:
 pogorszenie jakości wód powierzchniowych i podziemnych w związku ze zwiększonym
wytwarzaniem ścieków i niekontrolowanym ich odprowadzaniem,
 wzrost zużycia surowców, energii, wody oraz zmniejszanie się zasobów wodnych,
 pogorszenie jakości powietrza,
 postępująca degradacja gleb,
 utrata bioróżnorodności,
 degradacja walorów krajobrazu,
 zmniejszanie się zasobów leśnych,
 zwiększenie narażenia mieszkańców na ponadnormatywne natężenie hałasu i pól
elektromagnetycznych,
 pogorszenie jakości życia mieszkańców.
Poniżej przedstawiono potencjalne zmiany, jakie mogłyby mieć miejsce w przypadku braku
realizacji ustaleń Programu, w poszczególnych komponentach ochrony środowiska i innych
działaniach wspomagających:
Przyjęty w Programie cel „Kontynuacja działań związanych z poprawą jakości powietrza oraz
ograniczanie zużycia energii i wzrost wykorzystania energii z odnawialnych źródeł” realizowany
będzie głównie poprzez realizację Programu Ochrony Powietrza (POP) dla Stref Województwa
Śląskiego, zgodnie z wynikami rocznej oceny jakości powietrza w strefach. Bardzo ważną sprawą jest
budowa, przebudowa i modernizacja dróg oraz wymiana starych, niskosprawnych kotłowni na kotły
nowszej generacji, a także zwiększenie świadomości społeczeństwa w zakresie potrzeb i możliwości
ochrony powietrza, w tym oszczędności energii, modernizacji ogrzewania i stosowania odnawialnych
źródeł energii. Ponadto istotną kwestią jest także termomodernizacja budynków, a także wspieranie
rozwoju odnawialnych źródeł energii (biomasa, biogaz, energia geotermalna) oraz technologii
zwiększających efektywne wykorzystanie energii i zmniejszających materiałochłonność gospodarki.
Zaniechanie działań zmierzających do ograniczenia emisji gazów i pyłów do atmosfery może
prowadzić do stopniowego pogorszenia jakości powietrza atmosferycznego. Brak wdrożenia
proekologicznych inwestycji spowoduje pogarszanie się jakości powietrza, na którą obecnie główny
wpływ ma emisja niska i komunikacyjna. Dlatego pozostawienie infrastruktury drogowej w obecnym
stanie także wpłynie niekorzystnie na czystość powietrza.
W związku z tym zaniechanie realizacji ustaleń w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego
jest działaniem zdecydowanie negatywnym.
Jakość wód podziemnych i powierzchniowych
Przyjęty w Programie cel „Przywrócenie wysokiej jakości wód powierzchniowych oraz ochrona
jakości wód podziemnych” realizowany będzie głównie poprzez rozbudowę sieci kanalizacyjnej oraz
rozbudowę i modernizację sieci wodociągowej, a także rozbudowę kanalizacji deszczowej
i separatorów oraz połączenie budowy systemów podczyszczających z budową i modernizacją dróg.
Istotne jest także zaopatrzenie w szczelne zbiorniki bezodpływowe gospodarstw nieobjętych siecią
kanalizacyjną oraz wspieranie budowy przydomowych oczyszczalni ścieków, w miejscach, w których
jest to uzasadnione ekonomicznie i technicznie. Istotne jest także kształtowanie świadomości
ekologicznej na temat zasad korzystania z zasobów środowiska wodnego oraz wspieranie działań
mających na celu zmniejszenie ilości odprowadzanych do środowiska wodnego ścieków.
Zaniechanie działań zmierzających do ochrony wód powierzchniowych i podziemnych może
prowadzić do wystąpienia niekorzystnych zmian jakości wody. Brak wyposażenia w sprawną
kanalizację sanitarną i deszczową, może oddziaływać negatywnie na jakość wód powierzchniowych
i wód podziemnych, a tym samym na jakość życia mieszkańców. Brak realizacji działań określonych
w POŚ spowoduje także niekontrolowane odprowadzanie nieoczyszczonych ścieków bezpośrednio do
39
wód powierzchniowych i do gruntu. Wykorzystywanie nieszczelnych zbiorników bezodpływowych
może powodować przedostawanie się zanieczyszczeń do głębszych poziomów wodonośnych.
Konsekwencją pogorszenia się jakości wód może być degradacja obszarów cennych przyrodniczo.
W związku z tym zaniechanie realizacji ustaleń w zakresie ochrony wód powierzchniowych
i podziemnych jest działaniem zdecydowanie negatywnym.
Przyroda
Jednym z głównych ustaleń Programu jest „Zachowanie różnorodności biologicznej oraz
georóżnorodności”. Zaniechanie działań zmierzających do ochrony najcenniejszych przyrodniczo
ekosystemów pełniących funkcje krajobrazowe, biocenotyczne, glebochronne i wodochronne może
prowadzić do zubożenia zasobów biotycznych tego obszaru. Natomiast postępująca degradacja
ekosystemów może spowodować szereg nieodwracalnych zmian w ich strukturze, a w konsekwencji
prowadzić do zanikania elementów różnicujących, takich jak zadrzewienia, zakrzewienia, torfowiska,
wilgotne łąki, które pełnią funkcje środowiskotwórcze i krajobrazowe. Zmniejszenie różnorodności
krajobrazu spowoduje zanik części siedlisk, a tym samym zaburzenie fauny.
W związku z tym zaniechanie realizacji ustaleń w zakresie ochrony przyrody jest działaniem
zdecydowanie negatywnym.
Lasy
Przyjęty w Programie cel ochrony lasów „Prowadzenie racjonalnej gospodarki leśnej”
realizowany będzie w oparciu o zachowanie różnorodności biologicznej środowiska leśnego oraz
likwidację dzikich wysypisk na terenach leśnych, bieżącą obserwację środowiska leśnego w celu
przeciwdziałania zagrożeniom ze strony czynników abiotycznych, aktualizację operatów urządzania
lasów, a także podnoszenie świadomości i wiedzy ekologicznej społeczeństwa w zakresie leśnictwa, w
tym właścicieli lasów w zakresie wzbogacania i racjonalnego użytkowania zasobów leśnych w ramach
nadzoru nad gospodarką leśną.
Brak realizacji założonych ustaleń tego dokumentu może m. in. spowodować: zahamowanie
wzrostu ilościowego i jakościowego bardzo niewielkich zasobów leśnych, a nawet ich zmniejszenie
(np. na skutek pożarów lub w wyniku nieracjonalnej gospodarki w lasach prywatnych) oraz
ograniczenie korzystnych dla środowiska funkcji ochronnych lasów, zwłaszcza w zakresie ochrony
gleb i wód, przyrody oraz ich roli krajobrazowej.
Kopaliny
Przyjęty w Programie cel „Zrównoważona gospodarka zasobami naturalnymi” realizowany
będzie poprzez wspieranie prac związanych z poszukiwaniem, rozpoznawaniem i dokumentowaniem
złóż kopalin zwłaszcza surowców, mogących stanowić element rozwoju gospodarczego powiatu,
propagowanie działań zmierzających do eliminowania wydobycia kopalin na potrzeby lokalne, a także
sukcesywną rekultywację i zagospodarowanie terenów po eksploatacji złóż kopalin oraz
propagowanie i edukacja w zakresie energii ze źródeł odnawialnych.
Brak realizacji założonych ustaleń może spowodować niekontrolowane wydobycie surowców
naturalnych, co może wpłynąć negatywnie na stan powierzchni ziemi oraz na krajobraz.
Gleby
Przyjęty w Programie cel ochrony gleb „Racjonalne wykorzystywanie zasobów glebowych”
realizowany będzie głównie poprzez prowadzenie okresowych badań jakości gleb wraz
z prowadzeniem bazy danych zawierających wyniki badań jakości gleby i ziemi, a także
upowszechnianie wśród rolników zasad Dobrych Praktyk Rolniczych oraz rozwój monitoringu gleb
i rekultywację gleb zdegradowanych.
Brak realizacji założonych ustaleń dokumentu może m. in. prowadzić do zanieczyszczania gleb
poprzez nieracjonalne stosowanie w uprawie nawozów, a także niekontrolowane odprowadzanie
nieoczyszczonych ścieków bezpośrednio do gleby oraz do braku kontroli nad stopniem czystości gleb
powiatu.
40
Hałas
Projekt Programu zakłada „Zmniejszenie uciążliwości hałasu dla mieszkańców Powiatu
Gliwickiego i środowiska poprzez obniżenie jego natężenia do poziomu obowiązujących standardów”.
Zaniechanie realizacji ustaleń z zakresu ochrony przed hałasem będzie miało niekorzystny
wpływ, przede wszystkim na zdrowie ludzi.
Pola elektromagnetyczne
Projekt Programu zakłada „Ochronę mieszkańców Powiatu Gliwickiego przed nadmiernym
oddziaływaniem promieniowania elektromagnetycznego” poprzez minimalizację oddziaływania tych
pól na zdrowie człowieka i środowisko.
Zaniechanie realizacji ustaleń z zakresu ochrony przed polami elektromagnetycznymi może
narazić mieszkańców na ich ponadnormatywne oddziaływanie.
Edukacja ekologiczna
Edukacja ekologiczna ma na celu „Wykształcenie u mieszkańców Powiatu Gliwickiego
postawy przyjaznej środowisku oraz zagwarantowanie szerokiego dostępu do informacji
o środowisku i jego ochronie”. Prawo do informacji o środowisku jest jednym z najważniejszych
instrumentów ochrony środowiska i elementem, dzięki któremu społeczeństwo ma możliwość
wpływania na procesy podejmowania decyzji, których skutki mają znaczenie dla środowiska.
Działania edukacyjne i informacyjne w zakresie ochrony środowiska podejmowane w ramach
Programu zmierzają do podnoszenia świadomości ekologicznej mieszkańców Powiatu.
Brak podejmowania działań w tym zakresie sprzyjać będzie rozwojowi konsumpcyjnego stylu
życia, zwiększonemu zapotrzebowaniu na surowce, wodę i energię, wzrostowi zanieczyszczenia
środowiska. Zaniechanie realizacji ustaleń z zakresu edukacji ekologicznej jest działaniem
zdecydowanie negatywnym.
W przypadku, gdy Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Gliwickiego nie
zostanie wdrożona, negatywne trendy będą się pogłębiać, a zanieczyszczenie środowiska wzrastać,
dlatego realizacja Programu jest konieczna.
6. Przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie,
wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe
i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000
oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko
6.1. Identyfikacja i ocena potencjalnych oddziaływań na środowisko zadań ujętych w projekcie
POŚ
W „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Gliwickiego na lata 2014-2017”
ujęte zostały zadania inwestycyjne i pozainwestycyjne, zarówno zadania własne Powiatu finansowane z budżetu oraz zadania koordynowane - finansowane ze źródeł zewnętrznych.
Identyfikację i ocenę poszczególnych zadań dokonano w tzw. macierzach skutków
środowiskowych, które są syntetycznym zestawieniem pozytywnych, negatywnych, bezpośrednich,
pośrednich,
wtórnych,
skumulowanych,
krótkoterminowych,
średnioterminowych
i długoterminowych, stałych i chwilowych oddziaływań na poszczególne elementy środowiska, takie
jak: różnorodność biologiczną, zwierzęta, rośliny, wody, powietrze i klimat, powierzchnię ziemi,
krajobraz, zasoby naturalne. Oceniono także wpływ na zdrowie ludzi i dobra materialne, a także na
obszar Natura 2000.
41
W poniższej tab. 12 oceniono zadania wynikające bezpośrednio z harmonogramu zadań
wyznaczonych w POŚ. Zidentyfikowane oddziaływania na środowisko w odniesieniu do
poszczególnych aspektów środowiskowych przedstawiono stosując następujące oznaczenia:
Rodzaje oddziaływań – definicje:
Bezpośrednie (B) - bez interwału czasowego, bez przekształcenia substancji, bez procesów
pośrednich, np. wycinka drzew – na krajobraz, budowa drogi – zniszczenie powierzchni gruntów,
Pośrednie (P) - z interwałem czasowym, z przekształceniem substancji, z procesami pośrednimi,
np. wycinka drzew – na zwierzęta, budowa drogi – na wodę, rośliny.
Charakter prawdopodobnych oddziaływań - oznaczenia:
Prawdopodobne umiarkowane negatywne oddziaływanie
0 Prawdopodobny brak oddziaływania
Prawdopodobne pozytywne oddziaływanie
Prawdopodobne oddziaływanie o charakterze zarówno pozytywnym jak i negatywnym
42
Przebudowa mostu JNI 01015117
w Leboszowicach zlokalizowanego w ciągu dróg
powiatowych łączących DW 921 z DW 408
Rośliny
Woda
Powietrze
i klimat
Powierzchnia
ziemi
Krajobraz
Zasoby
naturalne
Dobra
materialne
NATURA 2000
Termomodernizacja budynku apteki i przychodni
zdrowia w Pyskowicach przy ul. Wojska
Polskiego 10
Prowadzenie edukacji ekologicznej młodzieży
i dorosłych w zakresie ochrony powietrza
Modernizacja i rozbudowa dróg powiatowych
Edukacja i propagowanie wiedzy na temat
odnawialnych źródeł energii
Termomodernizacja budynków
Aktualizacja bazy danych pozwoleń na
wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza
oraz zgłoszeń instalacji dla podmiotów
gospodarczych w celu kontroli wielkości emisji
pyłu PM10 określonego w pozwoleniach
i zgłoszeniach (wprowadzenie systemowego
Planu Redukcji Emisji Przemysłowych (PREP)
dla instalacji)
Bieżące utrzymanie dróg
SZLAK EUROPEJSKI – połączenie drogi
wojewódzkiej nr 408 i drogi krajowej nr 40
z drogą krajową nr 88 w Rzeczycach odcinkami
dróg powiatowych nr 2918 S i 2915 S od
miejscowości Rachowice do Kleszczowa
Zwierzęta
Opis przedsięwzięcia
Ludzie
Komponent
Różnorodność
biologiczna
Tabela 12. Ocena zadań uwzględnionych do realizacji w projekcie POŚ dla Powiatu Gliwickiego
0
B
0
0
0
P
0
P
0
0
0
0
B
P
P
P
P
0
0
0
0
0
0
B
P
P
P
B
B
B
0
P
0
0
B
P
P
P
P
0
0
P
0
P
B
P
P
P
P
P
0
P
0
0
0
0
0
0
B
P
P
P
B
B
B
0
P
0
0
B
P
P
P
B
B
B
0
P
0
0
B
P
P
P
B
B
B
0
P
0
43
Rośliny
Woda
Powietrze
i klimat
Powierzchnia
ziemi
Krajobraz
Zasoby
naturalne
Dobra
materialne
NATURA 2000
Przebudowa mostu JNI 01015126
w Pławniowicach zlokalizowanego w ciągu dróg
powiatowych łączących DK 40 z DK 88
Przebudowa drogi powiatowej nr 2916S ŻernicaSmolnica – etap II wraz z budową ciągu pieszorowerowego w miejscowości Smolnica
Przebudowa drogi powiatowej nr 2929S
ul. Dolna Wieś w Pilchowicach
ul. 1 Maja w Knurowie
Taciszów-Rzeczyce – etap II
Wykonanie remontu nawierzchni w ciągu drogi
powiatowej nr 2909S ul. Zabrska w Paniówkach
Remont nawierzchni drogi powiatowej nr 2951S
Raduń-Kieleczka
Remont nawierzchni jezdni i chodników przy
drodze nr 2988S ul. Ludowa w Toszku
Wykonanie nakładki na drodze powiatowej
nr 2926S ul. Główna w Nieborowicach
Realizacja Planów Ograniczenia Niskiej Emisji
(PONE) przez gminy Powiatu Gliwickiego
Modernizacja, rozbudowa i utrzymanie czystości
dróg gminnych
Opracowanie i wykonanie aktualizacji „Założeń
do planu zaopatrzenia w ciepło, energię
elektryczną i paliwa gazowe” dla gmin Powiatu
Gliwickiego
Zwierzęta
Ludzie
Komponent
Różnorodność
biologiczna
0
B
P
P
P
B
B
B
0
P
0
0
B
P
P
P
B
B
B
0
P
0
0
B
P
P
P
B
B
B
0
P
0
0
B
P
P
P
B
B
B
0
P
0
0
B
P
P
P
B
B
B
0
P
0
0
B
P
P
P
B
B
B
0
P
0
0
B
P
P
P
B
B
B
0
P
0
0
B
P
P
P
B
B
B
0
P
0
0
B
P
P
P
B
B
B
0
P
0
0
P
P
P
P
B
0
0
0
0
P
0
B
P
P
P
B
B
B
0
P
0
0
P
P
P
P
P
0
0
0
0
P
44
Rośliny
Woda
Powietrze
i klimat
Powierzchnia
ziemi
Krajobraz
Zasoby
naturalne
Dobra
materialne
NATURA 2000
Opracowanie programów budowy nowych sieci
i podłączenia nowych odbiorców do sieci
ciepłowniczych
Bieżące informowanie społeczeństwa
o aktualnym stanie zanieczyszczenia powietrza
oraz jego wpływie na zdrowie
Wdrożenie, koordynacja i monitoring działań
naprawczych określonych w Programie Ochrony
Powietrza (POP) wykonywanych przez
poszczególne jednostki (wprowadzenie MPOP –
Miejskiego Programu Ochrony Powietrza)
Uwzględnienie w zamówieniach publicznych
problemów ochrony powietrza, poprzez
odpowiednie przygotowanie specyfikacji
zamówień publicznych, które uwzględniać będą
potrzeby ochrony powietrza przed
zanieczyszczeniem
Wspieranie prowadzenia na terenie obiektów
powiatowych planów rewitalizacji terenów
miejskich i wiejskich obejmujących modernizację
budynków miejskich i wiejskich, terenów parków
i zieleńców, zmiany w układzie komunikacyjnym
centrów miast, zmiany w infrastrukturze
miejskiej zapewniając poprawę komfortu
mieszkańców, wyłączenia ruchu poszczególnych
ulic miasta w celu zmiany wykorzystania
przestrzeni miejskich w zakresie posiadanych
kompetencji
Budowa dwóch nowych urządzeń odpylających
Zwierzęta
Ludzie
Komponent
Różnorodność
biologiczna
0
P
P
P
P
P
0
0
0
0
P
0
B
P
P
0
P
0
0
0
0
0
0
P
P
P
P
B
0
0
0
0
P
0
P
P
P
P
P
0
0
0
0
P
0
P
P
P
P
P
B
B
0
B
P
0
P
P
P
P
B
0
0
0
0
0
45
Rośliny
Woda
Powietrze
i klimat
Powierzchnia
ziemi
Krajobraz
Zasoby
naturalne
Dobra
materialne
NATURA 2000
Budowa nowego kotła wraz z nowym
urządzeniem odpylającym
Budowa i modernizacja systemów i urządzeń do
redukcji zanieczyszczeń pyłowo-gazowych
Modernizacja sieci przesyłowych i sieci
rozdzielczych (pozwalająca obniżyć poziom
awaryjności o 50%)
Zastosowanie technik zarządzania popytem
umożliwiających podwyższenie współczynnika
czasu użytkowania największego obciążenia
energii elektrycznej
Weryfikacja pozwoleń wodnoprawnych
związanych z poborem wód podziemnych oraz
ustanowienie obszarów ochronnych dla
Głównych Zbiorników Wód Podziemnych
(GZWP)
Weryfikacja pozwoleń wodnoprawnych oraz
pozwoleń zintegrowanych pod kątem spełniania
prawnych wymagań w zakresie ochrony
zasobów wodnych
Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków
(w szczególności na terenach zabudowy
rozproszonej, gdzie nie planuje się budowy
oczyszczalni w okresie perspektywicznym)
Budowa kanalizacji sanitarnej, deszczowej i sieci
wodociągowej oraz oczyszczalni ścieków w
gminach Powiatu Gliwickiego
Modernizacja sieci CO
Zwierzęta
Ludzie
Ochrona wód powierzchniowych
i podziemnych
Komponent
Różnorodność
biologiczna
0
P
P
P
P
B
0
0
0
0
0
0
P
P
P
P
B
0
0
0
0
P
0
P
P
P
P
0
0
B
0
0
P
0
P
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
P
P
P
B
0
0
0
0
0
P
0
P
P
P
B
0
0
0
0
0
P
0
B
P
P
B
0
B
B
0
0
0
0
B
P
P
B
0
B
B
0
0
0
0
B
0
0
0
P
0
0
0
0
0
46
Rośliny
Woda
Powietrze
i klimat
Powierzchnia
ziemi
Krajobraz
Zasoby
naturalne
Dobra
materialne
NATURA 2000
Budowa i modernizacja urządzeń
oczyszczających lub podczyszczających ścieki
przemysłowe
Budowa i modernizacja urządzeń
dostarczających wodę
Wymiana sieci wodociągowej na osiedlu
„Fińskie domki” w ul. Paderewskiego
i Słowackiego oraz na osiedlu „Redyna”
w rejonie ul. Reymonta
Wymiana sieci wodociągowej w ul. 1-go Maja
w Knurowie
Wykonanie projektu wymiany sieci
wodociągowej w ul. Dworcowej,
Wyspiańskiego, Bojowej w Knurowie
Budowa sieci wodociągowej w ul. Chabrowej
i Stokrotki/Wolności w Knurowie
Porządkowanie gospodarki ściekowej Gminy
Knurów – budowa i przebudowa systemów
kanalizacyjnych dofinansowana z „Funduszu
Spójności”
Wsparcie rozbudowy systemu monitoringu
środowiska w ramach systemu zarządzania
kryzysowego dla potrzeb ochrony
przeciwpowodziowej na obszarze powiatu
gliwickiego
Wykonanie zabudowy regulacyjnej potoków/rzek
na terenie powiatu
Wdrażanie systemu powiadamiania
o zagrożeniach
Zwierzęta
Ludzie
Ochrona przed
powodzią
Komponent
Różnorodność
biologiczna
0
B
P
P
B
0
B
B
0
0
0
0
B
P
P
B
0
B
B
0
0
0
0
B
P
P
B
0
B
B
0
P
0
0
B
P
P
B
0
B
B
0
P
0
0
P
P
P
P
0
0
0
0
0
0
0
B
P
P
B
0
B
B
0
P
0
0
B
P
P
B
0
B
B
0
P
0
0
P
P
P
B
0
0
0
P
P
P
0
P
P
P
B
0
B
B
B
P
P
0
P
P
P
P
0
0
0
0
P
0
47
Woda
Powietrze
i klimat
Powierzchnia
ziemi
Krajobraz
Zasoby
naturalne
Dobra
materialne
NATURA 2000
Ochrona walorów przyrody ożywionej
i nieożywionej - działania edukacyjne
Rośliny
Zwiększanie retencyjności oraz zabudowy
regulacyjnej zlewni rzek i potoków na terenie
powiatu
Budowa lokalnego systemu monitoringu
(przeciwpowodziowego) dla powiatu
Budowa zbiornika retencyjnego w miejscowości
Pilchowice
Budowa polderu zalewowego na potoku
Żernickim w miejscowości Żernica
Kontrola wypełniania obowiązków ustawowych
przez podmioty gospodarcze w zakresie
gospodarki odpadami, w tym odpadami
niebezpiecznymi
Prowadzenie kampanii informacyjnej
o szkodliwości materiałów zawierających azbest
oraz o warunkach postępowania z nimi
Realizacja powiatowego programu usuwania
wyrobów zawierających azbest (wspieranie
działań w zakresie usuwania wyrobów
zawierających azbest zlokalizowanych na terenie
powiatu)
Promocja własnych działań i inicjatyw
proekologicznych o charakterze cyklicznym
Promocja działań proekologicznych takich jak
wydawnictwa ekologiczne, szkolenia, itp.
Zwierzęta
Ludzie
Ochrona przyrody
Gospodarka odpadami
Komponent
Różnorodność
biologiczna
0
P
P
P
B
0
B
B
B
P
P
0
P
P
P
B
0
0
0
0
P
P
0
P
P
P
B
P
B
B
B
P
P
0
P
P
P
B
0
B
B
B
P
P
0
P
P
P
P
P
P
P
0
P
P
0
P
P
P
P
P
P
P
0
P
P
0
B
P
P
P
B
P
B
0
P
P
P
B
B
B
P
P
P
P
P
0
B
P
B
B
B
P
P
P
P
P
0
B
P
B
B
B
P
P
P
P
P
0
B
48
Woda
Powietrze
i klimat
Powierzchnia
ziemi
Krajobraz
Zasoby
naturalne
Dobra
materialne
NATURA 2000
Aktualizacja dokumentów urządzeniowych dla
lasów prywatnych
Rośliny
Ochr
ona
lasó
w
Objęcie ochroną drzew – propozycje pomników
przyrody oraz prace pielęgnacyjnokonserwacyjne istniejących i proponowanych
pomników przyrody
Tworzenie sieci ścieżek przyrodniczodydaktycznych jako elementu ścieżek
rowerowych w obrębie obszarów przyrodniczo
cennych, atrakcyjnych krajobrazowo oraz
dziedzictwa kulturowego
Realizacja zieleni urządzonej w lokalnych
obiektach rekreacyjno-wypoczynkowych,
tworzonych głównie na bazie akwenów wodnych
oraz terenów leśnych, ogólnodostępnych
Rewitalizacja istniejących zasobów terenów
zieleni miejskiej ogólnodostępnej oraz tworzenie
lokalnych parków wiejskich i gminnych
Rewaloryzacja zabytkowych założeń zieleni
(układy urbanistyczne, parki zabytkowe, zieleń
przykościelna i cmentarna ze szczególnym
uwzględnieniem obiektów o randze
ponadlokalnej)
Realizacja platform widokowych w obrębie
ekspozycji atrakcyjnych krajobrazowo, panoram
i punktów widokowych – także z
uwzględnieniem rekultywowanych form
antropogenicznych (hałdy pogórnicze)
Zwierzęta
Ludzie
Komponent
Różnorodność
biologiczna
B
P
P
B
0
0
0
B
0
0
B
P
B
P
P
0
0
P
B
0
0
0
B
P
P
B
P
P
B
B
0
0
0
B
P
P
B
0
P
B
B
0
0
0
B
P
P
B
0
0
B
B
0
0
0
0
P
P
P
0
0
B
B
0
0
0
P
P
P
P
P
P
P
P
0
0
P
49
Rośliny
Woda
Powietrze
i klimat
Powierzchnia
ziemi
Krajobraz
Zasoby
naturalne
Dobra
materialne
NATURA 2000
Realizacja wytycznych „Programu ochrony
przyrody Rudziniec i Rybnik” (ok. 50% ogólnej
powierzchni Lasów Państwowych)
Koordynacja i nadzór nad realizacją zadań
gospodarczych hodowlanych i ochronnych zgodnie z planami urządzenia lasów prywatnych
Prowadzenie okresowych badań jakości gleb
i ziemi
Kontrolowanie zawartości metali ciężkich
w glebach
Realizacja działań w kierunku scalania
i wymiany gruntów rolnych
Właściwa polityka zalesiania gruntów
nieprzydatnych rolniczo (udzielanie dopłat,
przekazywanie sadzonek, zainteresowania
zalesieniami)
Promocja rolnictwa ekologicznego
i agroturystyki poprzez działania edukacyjnoszkoleniowe, a także promocyjne powiatu
gliwickiego jak i samych Gmin
Organizacja programów doradczych dla
rolników i zainteresowanych produkcją rolniczą
Remonty i modernizacja dróg powiatowych
Gromadzenie danych nt. zagrożenia i emisji
hałasu w powiecie
Ustalanie i egzekwowanie dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku
Budowa oraz bieżąca modernizacja sieci
drogowej
Zwierzęta
Ludzie
Ochrona przed
hałasem
Ochrona gleb
Komponent
Różnorodność
biologiczna
P
P
P
P
P
P
P
P
0
0
P
P
P
P
P
P
P
P
P
0
0
P
0
P
P
P
P
0
0
0
0
0
P
0
P
P
P
P
0
0
0
0
0
P
P
P
P
P
0
0
B
B
0
0
0
B
P
P
P
0
0
0
0
0
0
0
P
B
P
P
0
0
0
0
0
0
0
0
B
P
P
0
0
P
P
0
0
0
0
B
P
P
P
B
B
B
0
P
0
0
P
P
P
0
0
0
0
0
0
0
P
P
P
P
0
0
0
0
0
0
0
0
B
P
P
P
B
B
B
0
P
0
50
Woda
Powietrze
i klimat
Powierzchnia
ziemi
Krajobraz
Zasoby
naturalne
Dobra
materialne
NATURA 2000
Propagowanie zachowań sprzyjających
oszczędzaniu wody przez działania edukacyjnopromocyjne
Rośliny
Bieżące informowanie społeczeństwa o stanie
klimatu akustycznego
Podejmowanie działań ograniczających hałas ze
źródeł przemysłowych
Wyeliminowanie transportu materiałów
niebezpiecznych przez centra miast
Organizowanie i finansowanie akcji „Sprzątanie
Świata” i innych konkursów ekologicznych
prowadzonych przez Powiat i jednostki Powiatu
Wspieranie kształcenia pracowników
administracji w zakresie ochrony środowiska na
szczeblu powiatowym
Wspieranie powstawania i rozwoju lokalnych
podmiotów podejmujących działalność na polu
edukacji ekologicznej
Prowadzenie działań podnoszących świadomość
ekologiczną, np. konkursy, seminaria i inne
Działania promocyjne i edukacyjne w
odniesieniu do możliwości wykorzystania
alternatywnych źródeł energii ( w tym m.in.
prowadzenie kampanii informacyjnej) oraz
w zakresie poszanowania energii, a także
uświadamiania mieszkańcom zagrożeń jakie
stanowi spalanie odpadów w piecach domowych
Zwierzęta
Ludzie
Edukacja ekologiczna
Komponent
Różnorodność
biologiczna
0
B
0
0
0
0
0
0
0
0
0
P
P
P
P
0
0
0
0
0
0
0
P
P
P
P
P
P
P
P
0
P
0
0
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
B
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
0
P
P
P
0
P
0
0
P
P
P
0
P
P
P
P
0
0
0
P
0
P
51
Ludzie
Zwierzęta
Rośliny
Woda
Powietrze
i klimat
Powierzchnia
ziemi
Krajobraz
Zasoby
naturalne
Dobra
materialne
NATURA 2000
Komponent
Różnorodność
biologiczna
Przeprowadzenie edukacji ekologicznej
z naciskiem na promocję komunikacji zbiorowej,
promocję proekologicznego korzystania
z samochodów, eco-driving, itp.
0
P
P
P
0
P
0
0
0
0
P
52
Z powyższej analizy wynika, iż żadne z zaplanowanych w Programie działań nie spowoduje
wyłącznie negatywnego oddziaływania na którykolwiek z komponentów. Prognozuje się, że
zdecydowana większość zadań wywoła pozytywny wpływ na środowisko, a jedynie planowane
inwestycje mogą powodować oddziaływanie o charakterze zarówno pozytywnym, jak i negatywnym.
Dotyczy to zadań związanych z: ochroną powietrza atmosferycznego, ochroną wód
powierzchniowych i podziemnych, ochroną przed powodzią oraz ochroną przed hałasem.
1. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE – planowane działania zapisane w Programie w zakresie
ochrony powietrza atmosferycznego będą pozytywnie oddziaływać na środowisko, mimo możliwości
pojawienia się negatywnych oddziaływań, które mają znacznie mniejszą skalę oraz wagę, dotyczy to
głównie zadań związanych z modernizacją i rozbudową dróg. Zadania zmierzające do zmniejszenia
niskiej emisji i jej uciążliwości, będą miały zdecydowanie pozytywny wpływ na poszczególne
komponenty środowiska. Takie skutki przyniesie również promocja alternatywnych dla spalania
źródeł energii, a także zwiększenie energooszczędności.
2. OCHRONA WÓD POWIERZCHNIOWYCH I PODZIEMNYCH – działania zaplanowane
w ramach tego komponentu będą pozytywnie oddziaływać na środowisko, pomimo ewentualnie
mogących wystąpić negatywnych oddziaływań, o znacznie mniejszej skali. Działania te dotyczą
głównie zadań związanych z budową i modernizacją sieci wodociągowej i kanalizacyjnej oraz budową
oczyszczalni ścieków.
3. OCHRONA PRZED POWODZIĄ – działania zaplanowane w tym komponencie mają na celu
poprawę systemu monitoringu środowiska w ramach systemu zarządzania kryzysowego oraz zadania
związane z inwestycjami wiążącymi się z ochroną przeciwpowodziową. Mimo bezsprzecznego
pozytywnego oddziaływania tych przedsięwzięć na środowisko, lokalnie pojawić się mogą negatywne
skutki oddziaływań tych inwestycji.
4. GOSPODARKA ODPADAMI – zadania przewidziane do realizacji w ramach tego komponentu
wynikają głównie z obowiązków, jakie nałożone zostały na gminy poprzez ustawę z dnia 13 września
1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2013 r., poz. 1399, t.j.). Są to
obowiązki związane z odbieraniem i zagospodarowywaniem odpadów komunalnych. Zadaniem
powiatu jest m.in. realizacja powiatowego programu usuwania wyrobów zawierających azbest, co
niewątpliwie przyniesie wymierne korzyści.
5. OCHRONA PRZYRODY – działania związane z obszarami przyrodniczo cennymi i lasami
skutkować powinny poprawą funkcjonowania ekosystemów na terenie powiatu. Obszary chronione
oraz lasy stanowią bufor niekorzystnych oddziaływań człowieka na inne komponenty środowiska:
 poprawiają mikroklimat i jakość powietrza,
 retencjonują i oczyszczają wody opadowe,
 stanowią środowisko życia roślin i zwierząt,
 roślinność ogranicza erozję gleby i rozkłada jej zanieczyszczenia,
 lasy i parki mogą osłaniać zabytki przed niekorzystnym oddziaływaniem środowiska, często
same stanowią dziedzictwo kulturowe lub są integralną częścią zabytkowych założeń zieleni,
 parki, lasy i tereny zieleni stanowią ważne miejsce wypoczynku mieszkańców, zmniejszają
uciążliwości takie jak hałas, zanieczyszczenie powietrza, zwiększenie temperatury.
W harmonogramie Programu zaplanowano działanie pn. „Objęcie ochroną drzew – propozycje
pomników przyrody oraz prace pielęgnacyjno-konserwacyjne istniejących i proponowanych pomników
przyrody”. Zadanie polegać będzie na zweryfikowaniu stanu drzew oraz ewentualnym wykonaniu
zabiegów, które pozwolą na zachowanie w dobrej kondycji zdrowotnej drzew chronionych jako
pomników przyrody oraz zaproponowane zostaną nowe drzewa mogące stać się pomnikami przyrody.
Prace te nie będą wychodziły poza zakres określony w art. 82 ust. 1a ustawy z dnia 16 kwietnia
2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r., poz. 627, t.j.). Istotnym zadaniem przewidzianym
w harmonogramie Programu w ramach ochrony przyrody jest również realizacja zieleni urządzonej
oraz rewitalizacja terenów zieleni miejskiej oraz tworzenie lokalnych parków. Powyższe działania
53
przyczynią się do poprawy stanu ochrony drzew oraz będą miały pozytywny wpływ na środowisko.
Promocja działań proekologicznych z kolei, będzie wpływała na podnoszenie świadomości
ekologicznej mieszkańców.
6. OCHRONA GLEB – zadania przewidziane do realizacji przez Zarząd Powiatu w ramach tego
komponentu, mają na celu m.in. prowadzenie okresowych badań jakości gleb i ziemi oraz
kontrolowanie zawartości metali ciężkich w glebach. Wyszczególnionymi zadaniami są również
działania mające na celu ograniczenie wpływu złych praktyk rolniczych na pozostałe komponenty
środowiska. Prawidłowe użytkowanie zasobów ziemi powinno dodatkowo pozytywnie wpłynąć na
środowisko. Nie przewiduje się znaczącego wpływu działań chroniących powierzchnię ziemi na
jakość powietrza, krajobraz czy zdrowie ludzi.
7. OCHRONA PRZED HAŁASEM – działania ochronne w obszarze hałasu będą miały w dużej
mierze charakter monitoringowy i organizacyjny, ponieważ system ochrony nie jest jeszcze w pełni
rozwinięty. Nie przewiduje się negatywnych oddziaływań takich działań. Działaniem najbardziej
uciążliwym, mogącym przejawiać negatywne oddziaływanie na środowisko, będzie budowa
i modernizacja dróg na terenie powiatu.
8. EDUKACJA EKOLOGICZNA – nie przewiduje się negatywnych oddziaływań realizacji zadań
w ramach edukacji ekologicznej. Podejmowane działania sprowadzać się będą do wspierania
kształcenia pracowników administracji, jak i mieszkańców w zakresie ochrony środowiska oraz
poprawy dostępności informacji o środowisku, a także promowania działań proekologicznych.
Pozwoli to zarówno podejmować optymalne działania inwestycyjne i pozainwestycyjne, jak również
lepiej monitorować ich realizację.
Na etapie realizacji POŚ przeanalizowane powinny zostać środowiskowe oddziaływania
poszczególnych przedsięwzięć wymienionych w harmonogramie Programu, dotyczących głównie
modernizacji i rozbudowy dróg, modernizacji i rozbudowy sieci wodociągowej i kanalizacyjnej,
budowy przydomowych oczyszczalni ścieków, budowy i modernizacji urządzeń oczyszczających lub
podczyszczających ścieki przemysłowe oraz urządzeń dostarczających wodę, budowy obiektów
służących ochronie przeciwpowodziowej, rozbudowy i modernizacji infrastruktury. Przedsięwzięcia
te, mimo charakteru proekologicznego, lokalnie mogą powodować oddziaływania środowiskowe. Na
etapie budowy będą to m.in.:
 naruszenia powierzchni ziemi,
 zakłócenia ruchu drogowego (oraz związane z tym: zwiększona emisja spalin i hałasu z ruchu
samochodowego, pylenie z dróg, zmniejszenie bezpieczeństwa na drodze),
 wytwarzanie odpadów budowlanych oraz powstawanie nieużytecznych w danym miejscu mas
ziemnych, a także możliwe zanieczyszczenie powstającymi odpadami lub niewłaściwie
przechowywanymi materiałami,
 emisja spalin i hałasu z maszyn budowlanych,
 konieczność ewentualnej wycinki drzew i krzewów,
 możliwe zanieczyszczenie substancjami ropopochodnymi w wyniku awarii wykorzystywanego
sprzętu i środków transportu.
Działania te są niezbędne w celu poprawy jakości stylu życia mieszkańców. Negatywne
oddziaływania pojawiające się w trakcie realizacji ww. inwestycji, po zakończeniu prac zostaną
wyeliminowane.
6.2. Przewidywane oddziaływanie na istniejące formy ochrony przyrody w tym obszar Natura
2000
Zgodnie z ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r., poz. 627
t.j.) formami ochrony przyrody są:
 parki narodowe,
 rezerwaty przyrody,
54
 parki krajobrazowe,
 obszary chronionego krajobrazu,
 obszary Natura 2000,
 pomniki przyrody,
 stanowiska dokumentacyjne,
 użytki ekologiczne,
 zespoły przyrodniczo - krajobrazowe,
 ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów.
Istniejące na terenie Powiatu Gliwickiego walory przyrodniczo-krajobrazowe omówione zostały
w punkcie 3.2.
Nie przewiduje się żadnego bezpośredniego lub pośredniego znacząco negatywnego wpływu na
cel i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 (w tym – na integralność i spójność sieci Natura 2000)
oraz na istniejące formy ochrony przyrody. Zasięg oddziaływania nie będzie obejmował obszarów
zaliczanych do sieci Natura 2000 oraz innych obszarów chronionych, ponieważ inwestycje
prowadzone będą poza granicami tych obszarów.
Oddziaływania wynikające z realizacji zadań inwestycyjnych będą minimalizowane oraz
kompensowane, w związku z czym nie przewiduje się znacząco negatywnego oddziaływania na
środowisko.
7. Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą
negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji
projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura
2000 oraz integralność tego obszaru
Powyżej w rozdz. 6 przedstawione zostały działania, które mogą oddziaływać na środowisko
i wywoływać skutki zarówno pozytywne, jak i negatywne. Realizacja części przedsięwzięć wymagać
będzie uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, dla której uzyskania konieczne jest
opracowanie karty informacyjnej przedsięwzięcia i raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na
środowisko, a także przeprowadzenia kompensacji przyrodniczej. W trakcie realizacji działań
Programu Ochrony Środowiska należy podjąć przede wszystkim środki zapobiegające oraz
ograniczające prawdopodobnie negatywne oddziaływanie na środowisko tj.:
 zapewnienie wysokiego poziomu przebiegu procedur oceny oddziaływania na środowisko dla
poszczególnych przedsięwzięć z realizacji POŚ,
 miarodajny monitoring stanu środowiska, analiza wyników monitoringu oraz podejmowanie
działań adekwatnych do otrzymanych wyników,
 zapewnienie zgodności wydawanych decyzji administracyjnych z POŚ oraz zasadami ochrony
środowiska,
 egzekucja zapisów określonych w decyzjach administracyjnych, regulaminach utrzymania
czystości i porządku w gminach oraz w przepisach prawnych,
 konsolidacja informacji o stanie i ochronie środowiska (obecnie są one w posiadaniu różnych
podmiotów – Urząd Marszałkowski, WIOŚ, RDOŚ, Państwowy Wojewódzki Inspektor
Sanitarny, Starostwo Powiatowe, Urząd Gminy i inne),
 wzmocnienie (finansowe, merytoryczne, sprzętowe, kadrowe) funkcji kontrolnej służb ochrony
środowiska,
 cykl działań edukacyjnych dla społeczeństwa.
Inwestycje, które można uznać za wymagające lub mogące wymagać raportu o oddziaływaniu
przedsięwzięcia na środowisko kwalifikuje się na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko
(Dz. U. z 2010 r. Nr 213, poz. 1397) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2013 r.
zmieniającego rozporządzenie w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na
środowisko (Dz. U. z 2013 r., poz. 817).
55
Potencjalne negatywne oddziaływanie w/w inwestycji na środowisko można ograniczyć do
racjonalnego poziomu poprzez dobrze przemyślany wybór lokalizacji oraz odpowiedni dobór
rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych, ponieważ wielkość wywoływanych
przez nie oddziaływań środowiskowych zależeć będzie w znacznym stopniu od lokalnych
uwarunkowań i zastosowanych rozwiązań ograniczających negatywny wpływ na środowisko. Ponadto
prawidłowy projekt, uwzględniający potrzeby ochrony środowiska zarówno na etapie budowy, jak
i w fazie eksploatacji, także pozwoli istotnie ograniczyć te oddziaływania. Do ogólnych działań
ograniczających potencjalnie negatywne oddziaływanie należą:
 prawidłowe zabezpieczenie techniczne sprzętu i placu budowy, w tym zwłaszcza w miejscach
styku z ekosystemami szczególnie wrażliwymi na zmiany warunków siedliskowych,
 selektywne gromadzenie powstających odpadów oraz przekazywanie ich uprawnionym firmom
do unieszkodliwienia lub odzysku,
 stosowanie odpowiednich technologii, materiałów i rozwiązań konstrukcyjnych,
 maskowanie elementów dysharmonijnych dla krajobrazu,
 prowadzenie konsultacji ze społecznością lokalną w celu uniknięcia konfliktów społecznych.
Do przedsięwzięć realizowanych w ramach Programu, które mogą negatywnie oddziaływać na
środowisko należą przede wszystkim, na etapie budowy, inwestycje w zakresie infrastruktury
komunalnej (tj. wodociągi, kanalizacja, budowa oczyszczalni przydomowych), modernizacja dróg
powiatowych. Są to inwestycje, które na obecnym etapie można uznać za wymagające lub mogące
wymagać raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (według rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na
środowisko Dz. U. z 2010 r. Nr 213, poz. 1397, ze zm.). Należy zaznaczyć, że jest to jedynie wstępna,
bardzo ogólna kwalifikacja przedsięwzięć do procedury oceny oddziaływania na środowisko,
natomiast szczegółowe kwalifikowanie należy prowadzić na etapie projektowania i realizacji
przedsięwzięć.
W przypadku, gdy całkowite uniknięcie danego oddziaływania jest niemożliwe i istnieje
niebezpieczeństwo nieodwracalnego zniszczenia szczególnie cennych elementów przyrody, konieczne
jest podjęcie odpowiednio wcześniej działań kompensacyjnych. Niemniej na obecnym etapie nie
przewiduje się zaistnienia szkód w środowisku wywołanych realizacją planu i programu, które
wymagałyby kompensacji.
Przy realizacji poszczególnych rozwiązań należy szczegółowo przebadać już konkretne
przedsięwzięcia pod kątem ich oddziaływania na środowisko. W wyniku tej analizy koniecznym
może okazać się podjęcie odpowiednich działań zapobiegawczych bądź nawet kompensacyjnych, np.:
 translokacje populacji gatunków podlegających ochronie prawnej i zagrożonych
w siedliska zastępcze, jeśli nie istnieje racjonalny sposób na ich zachowanie in situ.
 wykupywanie gruntów przeznaczonych dla realizacji celów ochrony przyrody jako
rekompensaty za spowodowane straty w środowisku przyrodniczym,
 stosowanie nasadzeń kompensacyjnych w przypadku konieczności likwidacji fragmentów
zakrzewień lub zadrzewień w dolinach rzecznych,
 budowa niewielkich zbiorników w dolinach rzecznych jako imitacji starorzeczy (w przypadku
konieczności likwidacji naturalnych starorzeczy w związku z budową obwodnic, obwałowań,
czy innych prac hydrotechnicznych),
 przeznaczanie jak największej powierzchni rekultywowanych wyrobisk czy innych terenów pod
naturalną sukcesję, w umownym „ekologicznym” kierunku rekultywacji.
8. Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie POŚ
Większość proponowanych do realizacji przedsięwzięć w ramach POŚ ma pozytywny wpływ na
środowisko i proponowanie rozwiązań alternatywnych nie ma uzasadnienia. Rozwiązania
alternatywne dla przedsięwzięć poprawiających walory środowiskowe nie mają uzasadnienia zarówno
z formalnego, jak i ekologicznego punktu widzenia. Ponadto prognoza ta ma charakter strategiczny
i w związku z tym brak jest możliwości precyzyjnego określenia rozwiązań alternatywnych dla
poszczególnych działań.
56
Skutki środowiskowe podejmowanych działań zależą od lokalnej chłonności środowiska lub też
od występowania w rejonie realizacji przedsięwzięcia tzw. obszarów wrażliwych, dlatego przy
budowie, tj. na etapie projektowania nowych inwestycji takich jak np. drogi czy kanalizacja, należy
rozważyć kilka wariantów tak, aby możliwy był wybór takiego, który w najmniejszym stopniu będzie
negatywnie oddziaływać na środowisko. Jako warianty alternatywne przedsięwzięcia można
rozważać: warianty lokalizacji, warianty konstrukcyjne i technologiczne, warianty organizacyjne czy
wariant niezrealizowania inwestycji, tzw. wariant „0”. Wariant „0” nie oznacza, że nic się nie zmieni,
ponieważ brak realizacji inwestycji może także powodować konsekwencje środowiskowe. Skutki
środowiskowe w przypadku braku realizacji działań zaplanowanych w Programie przeanalizowano
w rozdz. 5.
9. Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień
projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania
Przyjmuje się, że metody analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu
oraz częstotliwości jej przeprowadzania będą odpowiadały postanowieniom art. 18, ust. 2 ustawy
Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r., poz. 1232 t.j.). Na podstawie tego artykułu organ
wykonawczy powiatu zobowiązany jest do sporządzania, co 2 lata raportów z wykonania Programu
Ochrony Środowiska i przedstawienia go Radzie Powiatu. Analiza ta powinna zawierać ocenę:
 stopnia wykonania określonych zadań,
 stopnia realizacji przyjętych celów,
 rozbieżności pomiędzy przyjętymi celami i zadaniami, a ich wykonaniem oraz analizę
tych rozbieżności.
Dla prawidłowej oceny realizacji Programu należy opierać się na wskaźnikach stanu
środowiska, zmian presji na środowisko oraz reakcji działań zapobiegawczych, które przedstawiono
w tab. 13.
57
Tabela 13. Wskaźniki monitorowania Programu
Lp.
Wskaźnik
1.
Jakość powietrza
2.
Jakość wód powierzchniowych
3.
Jakość wód podziemnych
Stan wyjściowy za
2011 r. - 2013 r.
Wymiar wskaźnika
WSKAŹNIKI STANU ŚRODOWISKA
Pył zawieszony PM10
Pył zawieszony PM 2,5
Dwutlenek siarki
Dwutlenek azotu
Tlenki azotu
Tlenek węgla
Benzen
Ozon
Ołów
Kadm
Nikiel
Arsen
Benzo(α)piren
Ocena stanu JCWP wg WIOŚ
Klasy jakości wód według klasyfikacji podanej
w rozporządzeniu Ministra Środowiska z 23 lipca
2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu
wód podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz. 896)
C*
C*
A*/A^
A*
A^
A*
A*
C*/A^
A*
A*
A*
A*
C*
Punkty pomiarowe:
Potok Szczygłowicki – STAN ZŁY
Bierawka do Potoku Knurowskiego –
STAN ZŁY
Slinica - STAN ZŁY
Łękawa - STAN ZŁY
Jasienica do Ornontowickiego Potoku –
STAN ZŁY
Jasienica od Ornontowickiego Potoku do ujścia STAN ZŁY
Drama od Grzybowickiego - STAN ZŁY
Potoku do Dniówki - STAN ZŁY
Drama od Potoku Pniowskiego do ujścia –
STAN CHEMICZNY DOBRY
Kanał Gliwicki z Kłodnicą od Kozłówki do
Dramy – STAN ZŁY
Toszecki Potok do zb. Pławniowice - STAN ZŁY
Zbiornik Dzierżno Małe – STAN ZŁY
Zbiornik Pławniowice – STAN DOBRY
Punkty pomiarowe:
Niewiesze - III
Paczyna - III
Kleszczów - III
Źródło
WIOŚ
WIOŚ
WIOŚ
58
Lp.
4.
5.
Wskaźnik
Lesistość
Formy ochrony przyrody
6.
Pomiary promieniowania
elektromagnetycznego
1.
Emisja zanieczyszczeń pyłowych do
powietrza z zakładów szczególnie
uciążliwych
Emisja zanieczyszczeń gazowych do
powietrza
z zakładów szczególnie uciążliwych
2.
3.
Ochrona wód
Wymiar wskaźnika
Udział lasów w powierzchni powiatu ogółem [%]
Ogółem obszary prawnie chronione [ha]
Powierzchnia obszarów prawnie chronionych
ogółem [% powierzchni]
Rezerwaty przyrody [ha]
Parki krajobrazowe [ha]
Sieć NATURA 2000 [ha]
Pomniki przyrody [szt.]
Pyskowice, Rynek (2013 r.) [V/m]
Sośnicowice, ul. Powstańców (2013 r.) [V/m]
Toszek, Rynek (2013 r.) [V/m]
Knurów (centralna część) (2011 r.) [V/m]
Pilchowice (centralna część) (2011 r.) [V/m]
Rudziniec (centralna część) (2011 r.) [V/m]
WSKAŹNIKI PRESJI NA ŚRODOWISKO
Ogółem [Mg/rok]
Ze spalania paliw [Mg/rok]
Węglowo-grafitowe, sadza [Mg/rok]
Ogółem [Mg/rok]
SO2 [Mg/rok]
NOx [Mg/rok]
CO [Mg/rok]
CO2 [Mg/rok]
Zużycie wody ogółem [dam3/rok], w tym:
Przemysł
Rolnictwo i leśnictwo
Eksploatacja sieci wodociągowej
Eksploatacja sieci wodociągowej - gospodarstwa
domowe
Długość sieci wodociągowej [km]
Ludność korzystająca z sieci wodociągowej w %
ogółu ludności [%]
Długość sieci kanalizacyjnej [km]
Ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej w %
ogółu ludności [%]
Ilość ścieków wymagających oczyszczenia
[dam3/rok]
Ilość ścieków poddanych oczyszczeniu [%]
Stan wyjściowy za
2011 r. - 2013 r.
32,1
9 190,13
13,83
90,93
9 080
33,5
61
0,23
0,27
0,24
0,40
0,41
0,22
45
39
1
156 029
596
203
155
115 896
8 408,2
4 249,0
429,0
3 730,2
3 323,0
Źródło
GUS
GUS
WIOŚ
GUS
GUS
GUS
683,6
96,7
164,2
52,7
9441,7
99
59
Lp.
Wskaźnik
4.
Poziom hałasu komunikacyjnego
5.
Uwarunkowania społeczne
i ekonomiczne
1.
Zanieczyszczenia zatrzymane lub
zneutralizowane w urządzeniach do
redukcji
Promocja własnych działań i
inicjatyw proekologicznych
o charakterze cyklicznym
Promocja działań proekologicznych
takich jak wydawnictwa
ekologiczne, szkolenia, itp.
Ochrona walorów przyrody
ożywionej i nieożywionej –
działania edukacyjne
Ochrona i zrównoważony rozwój
lasów
Kontrolowanie zawartości metali
ciężkich w glebach
Prowadzenie edukacji ekologicznej
młodzieży i dorosłych w zakresie
ochrony powietrza
Modernizacja i rozbudowa dróg
powiatowych
Aktualizacja powiatowego programu
usuwania wyrobów zawierających
azbest
Realizacja powiatowego programu
usuwania wyrobów zawierających
azbest (wspieranie działań)
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Wymiar wskaźnika
Liczba punktów kontrolnych Powiatu
z przekroczeniami norm hałasu [szt.]
Liczba mieszkańców Powiatu Gliwickiego [szt.]
Stan wyjściowy za
2011 r. - 2013 r.
11
Źródło
WIOŚ
115 241
GUS/Starostwo
4 852,0
GUS
Wydatki poniesione w latach 2011 - 2012
39 410,15
Starostwo
Powiatowe w
Gliwicach
6 165
50 515,45
26 108,69
18 581
836,4
10 058 557,32
10 322
885,6
WSKAŹNIKI REAKCJI DZIAŁAŃ ZAPOBIEGAWCZYCH
Zanieczyszczenia pyłowe [Mg/rok]
Legenda: * - wg kryteriów określonych w celu ochrony zdrowia,
^ - wg kryteriów określonych w celu ochrony roślin.
60
10. Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko
Powiat Gliwicki nie jest położony w obszarze przygranicznym, a realizacja projektowanych
przedsięwzięć w dokumencie nie tworzy żadnych konsekwencji dla ewentualnych skutków
środowiskowych, których charakter mógłby posiadać znaczenie transgraniczne. Skala przedsięwzięć
zaproponowanych do realizacji w ramach Programu ma charakter lokalny i ewentualne negatywne
oddziaływanie projektowanych przedsięwzięć będzie miało zasięg lokalny. Na etapie sporządzania
prognozy stwierdzono, że realizacja działań określonych w projekcie Programu nie wskazuje na
możliwość negatywnego transgranicznego oddziaływania na środowisko, mogącego objąć terytorium
innych państw.
11. Streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym
Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu Programu Ochrony Środowiska dla
Powiatu Gliwickiego na lata 2014-2017 z perspektywą do roku 2021 wykonana została zgodnie z art.
51 ust. 2 oraz art. 52 ust 1 i 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji
o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r., poz. 1235, t.j.). Zakres został uzgodniony
z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska
w Katowicach (pismo znak:
WOOŚ.411.78.2014.RK1 z dnia 23 kwietnia 2014 r.) oraz ze Śląskim Państwowym Wojewódzkim
Inspektorem Sanitarnym (pismo znak: NS-NZ.042.31.2014.MD z dnia 19 marca 2014 r.).
Celem prognozy jest identyfikacja potencjalnych oddziaływań skutków wykonania Programu
Ochrony Środowiska dla Powiatu Gliwickiego na środowisko i stwierdzenie czy realizacja
proponowanych zadań sprzyjać będzie ochronie środowiska i zrównoważonemu rozwojowi.
Przy opracowywaniu „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Gliwickiego na lata 20142017 z perspektywą do roku 2021”, wykorzystano następujące opracowania sporządzone na szczeblu
krajowym, wojewódzkim i powiatowym:
 Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016,
 Program Ochrony Środowiska dla Województwa Śląskiego do roku 2013 z uwzględnieniem
perspektywy do roku 2018,
 Program Ochrony Powietrza dla Stref Województwa Śląskiego,
 Program Ochrony Środowiska przed Hałasem dla Województwa Śląskiego na lata 2009-2013,
 Strategię Ochrony Przyrody Województwa Śląskiego na lata 2011-2030,
 Strategię Rozwoju Województwa Śląskiego „Śląskie 2020”,
 Strategię Rozwoju Powiatu Gliwickiego na lata 2005-2020.
Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego
dokumentu związane są z zasobami przyrodniczymi, zanieczyszczeniem powietrza, hałasem, glebami,
zagrożeniem wód powierzchniowych i podziemnych, zagrożeniem ze strony powodzi oraz gospodarką
odpadami. Kluczowymi aspektami ochrony środowiska na terenie powiatu są:
 ochrona środowiska przyrodniczego przed nadmierną presją antropogeniczną (zagrożenie
zachowania odpowiednich struktur i powiązań ekologicznych, niewłaściwie prowadzone
zabiegi fitosanitarne i pielęgnacyjne, gospodarka leśna),
 ryzyko powodziowe (brak należytej retencji wodnej),
 gospodarka wodno-ściekowa (jako źródło zagrożenia jakości wód powierzchniowych
i podziemnych).
Dla powierzchni lasów główne zagrożenia związane są z pożarami. Pewne zagrożenie mogą
powodować także szkodniki. Zjawisko zanieczyszczenia gleb na terenie Powiatu Gliwickiego może
odnosić się głównie do obecności metali ciężkich takich jak: kadm, ołów, nikiel, miedź, cynk
i ropopochodnych. Głównymi zagrożeniami dla powierzchni ziemi są:
 tereny predysponowane do rozwoju ruchów masowych,
 przeobrażenia i degradacja terenów w skutek eksploatacji złóż,
 rozprzestrzenianie gruntów nasypowych, które zbudowane są z odpadów górniczych,
61

zanieczyszczenia chemicznymi środkami do produkcji rolnej w wyniku ich niewłaściwego
stosowania.
Głównymi zagrożeniami i problemami w ochronie zasobów kopalin są:
 ingerencja w środowisko naturalne powodująca jego zanieczyszczenie lub zubożenie jego
walorów,
 przekształcenie krajobrazu, które może być powodem obniżenia wartości estetycznych,
 kosztowny i złożony proces rekultywacji terenów zdegradowanych w wyniku działalności
górniczej po zakończeniu eksploatacji,
 nielegalne wydobycie kopalin.
Głównymi źródłami zanieczyszczeń wód powierzchniowych i podziemnych na terenie Powiatu
Gliwickiego są:
 odpady przemysłowe i komunalne, które generują do środowiska specyficzne składniki
mineralne: siarczany, chlorki oraz metale,
 ścieki komunalne, deszczowe i przemysłowe. Specyficznym źródłem zanieczyszczeń wód
płynących są zrzuty zasolonych wód dołowych z kopalń węgla kamiennego KWK „Knurów Szczygłowice”. Zrzut tych wód zanieczyszczają wody głównie związkami mineralnymi,
chlorkami, siarczanami i substancjami rozpuszczonymi. Również powstająca przy eksploatacji
węgla kamiennego skała płonna składowana na hałdach stanowi zagrożenie dla czystości wód
podziemnych i powierzchniowych,
 ścieki deszczowe, przede wszystkim z centrów miast, dróg przelotowych oraz parkingów i stacji
paliw, zanieczyszczają wody powierzchniowe i podziemne głównie substancjami
ropopochodnymi spłukiwanymi z nawierzchni,
 hodowle przemysłowe – nieprawidłowe wylewanie gnojowicy na pola i ich nawożenie,
zanieczyszcza wody podziemne powodując wzrost zawartości związków azotu, zmianę barwy,
zapachu, podwyższoną utlenialność oraz możliwość wystąpienia zanieczyszczeń
bakteriologicznych,
 intensywna gospodarka rolna – zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych,
 brak kanalizacji – ścieki socjalno-bytowe wprowadzają głównie zanieczyszczenia wyrażone
jako BZT5, ChZT, azot amonowy i fosforany,
 tereny przemysłowe – gleby te zawierają ponadnormatywne zawartości metali ciężkich, tj.
cynku, ołowiu, kadmu oraz ropopochodnych. Zanieczyszczenia te wymywane wodami
opadowymi, przedostają się do wód powierzchniowych i podziemnych,
 transport drogowy i kolejowy – zagrożeniem dla środowiska wodnego są spływy opadowe
z dróg i nasypów kolejowych, które niosą substancje organiczne (materiały pędne, smary, oleje,
środki czyszczące i konserwujące i inne) oraz substancje nieorganiczne (sole używane przy
gołoledzi i inne),
 cieki
powierzchniowe
prowadzące
wody
pozaklasowe
zanieczyszczenia
wód
powierzchniowych stają się udziałem również wód podziemnych w obszarach występowania
więzi hydraulicznej między nimi i lokalizacji cieku w zasięgu wpływu drenażu wywołanego
eksploatacją studni.
Podstawowym źródłem zanieczyszczeń powietrza na terenie Powiatu Gliwickiego jest komunikacja
samochodowa oraz niska emisja. W wyniku spalania paliw w silnikach samochodowych do atmosfery
przedostają się zanieczyszczenia gazowe: tlenki azotu, tlenek węgla, dwutlenek węgla
i węglowodory (szczególnie benzen) oraz pyły zawierające m. in. związki ołowiu, kadmu, niklu
i miedzi. Największa emisja tych zanieczyszczeń zlokalizowana jest w rejonach dróg o dużym
natężeniu ruchu. Niska emisja pochodzi z lokalnych kotłowni węglowych, w których paliwem jest
głównie węgiel często gorszego gatunku. Źródło emisji zanieczyszczeń do powietrza stanowi również
działalność przemysłowa zakładów produkcyjnych i usługowych funkcjonujących na terenie Powiatu,
a także emisja niezorganizowana pochodząca np. ze składowisk odpadów i oczyszczalni ścieków.
Duże natężenie ruchu pojazdów na terenie powiatu Gliwickiego jest główną przyczyną wysokiego
poziomu hałasu na pierwszej linii zabudowy mieszkaniowej, usytuowanej wzdłuż ciągów
komunikacyjnych.
62
Na środowisko Powiatu Gliwickiego, oprócz czynników abiotycznych i biotycznych,
oddziaływać będą także czynniki antropogeniczne, tj. przedsięwzięcia inwestycyjne i budowlane
określone w harmonogramie Programu: modernizacja i rozbudowa dróg, modernizacja i rozbudowa
sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, budowa przydomowych oczyszczalni ścieków, budowa
i modernizacja urządzeń oczyszczających lub podczyszczających ścieki przemysłowe oraz urządzeń
dostarczających wodę, budowa obiektów służących ochronie przeciwpowodziowej, rozbudowa
i modernizacja infrastruktury. Oddziaływanie to występować będzie przede wszystkim na etapie
realizacji inwestycji. W związku z tym zagrożeniem może być:
 zanieczyszczenie substancjami ropopochodnymi w wyniku awarii wykorzystywanego sprzętu
i środków transportu,
 naruszenie powierzchni ziemi,
 zakłócenie ruchu drogowego (oraz związane z tym: zwiększona emisja spalin i hałasu z ruchu
samochodowego, pylenie z dróg, zmniejszenie bezpieczeństwa na drodze),
 wytwarzanie odpadów budowlanych oraz powstawanie nieużytecznych w danym miejscu mas
ziemnych,
 zanieczyszczenie powstającymi odpadami lub niewłaściwie przechowywanymi materiałami,
 emisja spalin i hałasu z maszyn budowlanych,
 konieczność ewentualnej wycinki drzew i krzewów.
Wskazane problemy środowiskowe na terenie Powiatu Gliwickiego znajdują rozwiązanie w
ramach zaproponowanych w projekcie POŚ zadań. Natomiast w Prognozie przeanalizowano możliwy
wpływ tych zadań na poszczególne elementy środowiska, dziedzictwo kulturowe oraz zdrowie ludzi.
Realizacja POŚ nie pociągnie za sobą transgranicznego oddziaływania na środowisko.
Większość proponowanych do realizacji przedsięwzięć w ramach POŚ ma pozytywny wpływ
na środowisko i proponowanie rozwiązań alternatywnych nie ma uzasadnienia. Rozwiązania
alternatywne dla przedsięwzięć poprawiających walory środowiskowe nie mają uzasadnienia zarówno
z formalnego, jak i ekologicznego punktu widzenia. Ponadto prognoza ta ma charakter strategiczny
i w związku z tym brak jest możliwości precyzyjnego określenia rozwiązań alternatywnych dla
poszczególnych działań.
W niniejszym dokumencie przedstawione zostały działania, które mogą oddziaływać na
środowisko. Realizacja części przedsięwzięć wymagać będzie uzyskania decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach, dla której uzyskania konieczne jest opracowanie karty informacyjnej
przedsięwzięcia i raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, a także przeprowadzenia
kompensacji przyrodniczej.
W trakcie realizacji działań Programu Ochrony Środowiska należy podjąć przede wszystkim
środki zapobiegające oraz ograniczające prawdopodobnie negatywne oddziaływanie na środowisko tj.:
 zapewnienie wysokiego poziomu przebiegu procedur oceny oddziaływania na środowisko dla
poszczególnych przedsięwzięć z realizacji POŚ,
 miarodajny monitoring stanu środowiska, analiza wyników monitoringu oraz podejmowanie
działań adekwatnych do otrzymanych wyników,
 zapewnienie zgodności wydawanych decyzji administracyjnych z POŚ oraz zasadami ochrony
środowiska,
 egzekucja zapisów określonych w decyzjach administracyjnych, regulaminach utrzymania
czystości i porządku w gminach oraz w przepisach prawnych,
 konsolidacja informacji o stanie i ochronie środowiska (obecnie są one w posiadaniu różnych
podmiotów – Urząd Marszałkowski, WIOŚ, RDOŚ, Państwowy Wojewódzki Inspektor
Sanitarny, Starostwo Powiatowe, Urząd Gminy i inne),
 wzmocnienie (finansowe, merytoryczne, sprzętowe, kadrowe) funkcji kontrolnej służb ochrony
środowiska,
 cykl działań edukacyjnych dla społeczeństwa.
63
Wykaz materiałów:
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
9)
10)
11)
12)
13)
14)
15)
16)
17)
18)
19)
20)
21)
22)
23)
24)
25)
26)
27)
28)
29)
Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016, Ministerstwo
Środowiska, Warszawa 2008 r.
Program Ochrony Środowiska dla Województwa Śląskiego do roku 2013 z uwzględnieniem
perspektywy do roku 2018, Katowice 2010 r.
Program ochrony powietrza dla stref województwa śląskiego, w których stwierdzone zostały
ponadnormatywne poziomy substancji w powietrzu – Strefa gliwicko-mikołowska.
Program Ochrony Środowiska przed Hałasem dla Województwa Śląskiego na lata 2009-2013.
Program Ochrony Środowiska przed Hałasem dla Województwa Śląskiego na lata 2009-2013.
Strategię Ochrony Przyrody Województwa Śląskiego na lata 2011-2030.
Strategię Rozwoju Województwa Śląskiego „Śląskie 2020”.
Strategia rozwoju Powiatu Gliwickiego na lata 2005-2020, Gliwice listopad 2008 r.
Blarowski A. i inni: Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Gliwickiego na lata
2010-2013 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2014-2018, Gliwice październik 2010 r.
Informator turystyczny, Oddział PTTK Ziemi Gliwickiej, Gliwice 7/2014.
Informator o walorach przyrodniczych Powiatu Gliwickiego zawierający powiatowy program
rozwoju turystyki i rekreacji w oparciu o walory przyrodnicze powiatu.
Informator o walorach przyrodniczych Powiatu Gliwickiego zawierający powiatowy program
rozwoju turystyki i rekreacji w oparciu o walory przyrodnicze powiatu.
Stan właściwości agrochemicznych gleb i zanieczyszczeń metalami ciężkimi gruntów i materiału
roślinnego na użytkach rolnych Starostwa Powiatowego Gliwice w Gminie Gierałtowice.
roślinnego na użytkach rolnych Starostwa Powiatowego Gliwice w Gminie Pilchowice.
roślinnego na użytkach rolnych Starostwa Powiatowego Gliwice w Gminie Rudziniec.
roślinnego na użytkach rolnych Starostwa Powiatowego Gliwice w Gminie Toszek.
roślinnego na użytkach rolnych Starostwa Powiatowego Gliwice w Gminie Sośnicowice.
roślinnego na użytkach rolnych Starostwa Powiatowego Gliwice w Gminie Wielowieś.
http://www.gddkia.gov.pl/
http://starostwo.gliwice.pl/pl/
http://www.bip.powiatgliwicki.finn.pl/
Mapy akustyczne dla dróg krajowych w województwie śląskim o łącznej długości 536,144 km
(zadanie 9), GDDiK, Katowice marzec 2012 r.
Generalny Pomiar Ruchu 2010, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad.
Pomiary i ocena klimatu akustycznego w wybranych rejonach dróg na terenie Knurowa
w 2009 roku, z uwzględnieniem czynników natężenia i struktury pojazdów oraz warunków
pogodowych mających wpływ na propagację hałasu w głąb sąsiadujących terenów, WIOŚ,
Katowice 2010 r.
Pomiary i ocena klimatu akustycznego w wybranych rejonach dróg na terenie miasta Toszek
Katowice 2011 r.
Pomiary i ocena klimatu akustycznego w wybranych rejonach dróg na terenie gminy Sośnicowice
Katowice 2012 r.
Dwunasta roczna ocena jakości powietrza w województwie śląskim, obejmująca 2013 rok,
Katowice, kwiecień 2014 r.
Stan środowiska w województwie śląskim w 2012 r., WIOŚ, Katowice 2013 r.
http://www.katowice.pios.gov.pl/
64
30)
31)
32)
33)
http://www.zdpgliwice.pl/
http://www.stat.gov.pl/
http://katowice.rdos.gov.pl/
http://opitpp.orsip.pl/imap/
65

Prognoza oddziaływania na środowisko do Aktualizacji Programu

Transkrypt

Podobne dokumenty

PSY I KOTY W MIEŚCIE - Polski Klub Ekologiczny

ORGANIZATOR Nazwa: Adres: Telefon, faks, e

Zobacz szczegóły projektu

szczegóły konferencji - GOK Pilchowice

Serwis Informacyjny Powiatu Gliwickiego

Serwis Informacyjny Powiatu Gliwickiego

Klub Pracy w Gliwicach

1. Czy właściciel/współwłaściciel pojazdu musi osobiście odebrać