Przykłady uczniowskich rozprawek lub

Przykładyuczniowskichrozpraweklubfragmentówzkomentarzami
Przykładyiomówieniapochodzązestrony:
http://www.ibe.edu.pl/images/prasa/Materia%20pomocniczy%20do%20matury%20%20rozprawka%202.pdf
Wypracowanienatemat:Samotność–szansaczyograniczenie?Rozważproblemiuzasadnij
swojezdanie,odwołującsiędozałączonegofragmentuWilkastepowegoorazdoinnych,
wybranychprzezsiebie,tekstówkultury.Twojapracapowinnaliczyćconajmniej250słów.
UWAGA-Fragment„Wilkastepowego”zamieszczonyjestpoprzykładach.
ROZPRAWKA
Samotnośćbywaniekiedywyboremczłowieka,innymrazemczłowiekzostajenaniąskazany.
Niedasięstwierdzićjednoznacznie,czystantenprzynosiwięcejkorzyściczyograniczeń.Sąsytuacje,
wktórychsamotnośćokazujesięszansą,aleniemożnapominąćtych,wktórychbywazgubne.
Bohater„Wilkastepowe”,Harry,miałsilnąpotrzebęizolacjiiautoalienacji.Zamykałsięw
sobieinieutrzymywałbliskichkontaktówzludźmi.Samotnośćdawałamuwolnośćiniezależność,
przynosiłapoczątkowokorzyściintelektualne(Harrybył„płodnyiczynny”)iosobiste(„niekiedy
nawetżarliwyiradosny”).Wilkstepowynigdyniepostąpiłwbrewsobie–niesprzedawałsię,nie
rozpocząłwykonywaćznienawidzonejpracyurzędnika.Zachowałswójhonoridumę,nieulegając
presjispołeczeństwa.Jednakwolnośćiniezależnośćstałysięjegoutrapieniem;brakludziw
otoczeniuprzestałgocieszyć,azacząłdręczyćiuwieraćświadomość.PrzeztoHarrystraciłszacunek
doinnych,aleteżdosiebie,uświadomiłsobie,żenicgonieobchodzi.Życieprzestałosprawiaćmu
radość,aokazałosięjedyniepustądegustacjąwrażeń.MarzenieHarry’egooodosobnieniu
urzeczywistniłosię,dlategoprzestałobyćtakieidealne,jakwwyobrażeniach.Wmomencie
spełnienia,pragnienianiesąjużpragnieniami,ajedynieszarącodzienności,którapopewnymczasie
zamieniasięwrutynę.Nazawieraniebliższychrelacjitowarzyskichbyłojużzapóźno,WilkStepowy
zostałsam,nieczującsięzesobądobrze.Nazbytprzywykłdozamknięciawsobie,bynawiązaćzkimś
głębszykontakt.Izolacjązabiłwsobieczłowieczeństwo,cowywarłoogromnepiętnonadalszymjego
życiu.Niemógłdzielićznikimegzystencji,pomimowewnętrznegopragnieniadoposiadania
ukochanejosoby.
Innymprzykładembohatera,któremusamotnośćniejestobca,jestKonradztrzeciejczęści
„Dziadów”.Silneuczuciatowarzyszącesamotnejkontemplacjiujawniaonw„WielkiejImprowizacji”.
Postaćtajestpoetą,artystą,wielkim„twórcąświatów”,porównującymsiędoBoga.Odosobnienie
jestdlaniegowarunkiemartystycznegospełnienia,natchnienia,twórczejmocy.Sprzyjarozwijaniu
jegogeniuszu.Jednocześniejestprzeszkodąwbyciuzrozumianymprzezludzi,wyobcowanypoeta
niemożerównaćsięzpospólstwem.Konradjestdespotąichcewładaćduszamiludzi.Samotność
sprzyjatakżejegoopętaniuizwróceniusięprzeciwkoBogu.
RodionRaskolnikow,bohater„Zbrodniikary”toprzykładpostaci,naktórąizolacjawpłynęła
główniedestrukcyjnie.Dnispędzałsamotnie,zastanawiającsięnadsensemwszechrzeczyiużalając
sięnadswoimlosem.Czułsięzesobąkomfortowo,jednaktylkodomomentu,wktórymzaczęłygo
gnębićwyrzutysumienia.Autoalienacjadoprowadziładorozważań,doktórychwstydziłsięprzyznać
samprzedsobą.Nachodziłygognębiące,okrutnemyśli,aichefektemstałysięplanypopełnienia
morderstwa.Rodionniezatrzymałichnatymetapie,tylkosprawił,żestałysięrzeczywistością.
SamotnośćzapędziłaRaskolnikowawniebezpiecznąpułapkęwyższościnadinnymiludźmi,dzięki
którejczuł,żejestwstaniewystępowaćprzeciwkoprawu.Uważałsięzalepszegoodinnych,za
nadczłowieka,mającegospołeczeństwucośistotnegodoprzekazania.DopieromiłośćSonipomogła
muzrozumiećswojewinyiprzejśćgruntownenawrócenie.
Samotnośćbywakorzystna,jednaksątozazwyczajkorzyścichwilowe,ulotne,silniepowiązanez
chęciąodpoczynkuodludzi.Natomiastwyobcowanieiizolacjawystępującewnadmiarzemogąbyć
tragicznewskutkachzarównodlaosobyosamotnionej,jakiinnychludziemocjonalnieznią
związanych.Inaczejmówiąc–dobramożebyćsamotnośćzwyboru,przymussamotnościzwyklejest
destrukcyjny.
KOMENTARZDOROZPRAWKI
Autorwzwięzłymwstępieprzedstawiłambiwalentne,wyważonestanowiskowobecproblemu
sformułowanegowpoleceniu.Uzasadnienietezyjesttrafne,szerokieipogłębione
–zrozbudowanymiodwołaniamidoutworówAdamaMickiewicza(„Dziady”)orazFiodora
Dostojewskiego(„Zbrodniaikara”).Zakończenie,takjakwstęp,zostałosformułowanewsposób
zwięzły,aletrafny–zawierapogłębionąpsychologicznąrefleksjęnaduwarunkowaniamiiew.
skutkamiludzkiejsamotności.
PRYZKŁADYCIEKAWYCHWSTĘPÓW:
1.
Wnaturęczłowiekawpisanyjestpociągdorzeczynieznanych.Imimożewpisanajestwnią
równieżpotrzebabyciaczłonkiempewnejspołeczności,coprzejawiasięzarównownaukowych
badaniach(piramidapotrzebMaslowa),jakipowszechnychpowiedzeniach(człowiekniejest
samotnąwyspą),czasembywaonazwalczanaprzeztępierwszą.Ludziedążądoindywidualizmu,chcą
wyróżnićsięz„ludzkiejmasy”ichcąosiągnąćniezależność,byćwyjątkowi.Prowadziichtowstronę
nieznanej,pociągającejsamotności.Izolacjamożejawićsięjakoszansanastworzenieczegoś
wyjątkowegoczyteżwykreowaniesiebiewsposóbrówniewyjątkowy.Wstęppogłębiony,
rozbudowany.
KOMENTARZ:Autor/kawykazałsięelokwencjąierudycjąpozaliteracką(odwołaniedoMaslowa).
2.
Samotnośćjestnieodłącznączęściąludzkiegożycia.Każdywmniejszymbądźwiększym
stopniujejdoświadczyłnapewnymetapieswojegożywota.Czymwięconajest?Dręczącym
uczuciem?Bezsilnością?Amożewolnościąlubkoniecznymśrodkiemdojejzdobycia?
KOMENTARZ:Wstępzawierahipotezywformiefilozoficznych,egzystencjalnychpytań.
PRZYKŁADYNIEDOBRYCHWSTĘPÓW,CZYLITAKNIEPISZ!Kuprzestrodzeprzeczytaszje
tutaj:http://www.ibe.edu.pl/images/prasa/Materia%20pomocniczy%20do%20matury%20%20rozprawka%202.pdf-nastr.20-21
PRZYKŁADOWEDWIEROZPRAWKI(ORÓŻNYMSTOPNIUPOPRAWNOŚCI)ZNAJDZIESZNAPODANEJ
WYŻEJSTRONIEWWW(22-24)
HermannHesse,Wilkstepowy(fragmentdotematurozprawki)
Każdygatunekludzimaswojeznamiona,swojecechy,każdymawłaściwesobiecnotyi
występki,każdymaswójśmiertelnygrzech.Docechwilkastepowego[Harry’ego]należało,żebył
człowiekiemwieczoru.Ranekbyłdlaniegozłąporądnia,którejsięlękałiktóranigdynieprzynosiła
municdobrego.Rankiemnigdynaprawdęniecieszyłsiężyciem,nigdywgodzinach
przedpołudniowychnieuczyniłniczegodobrego,niemiewałdobrychpomysłów,nieumiałanisobie,
aniinnymsprawićprzyjemności.Dopierowciągupopołudniarozgrzewałsiępowoliiożywiał,apod
wieczór,wswychdobrychdniach,stawałsiępłodnyiczynny,niekiedynawetżarliwyiradosny.Ztym
wiązałasięteżjegopotrzebasamotnościiniezależności.Nigdyżadenczłowieknieodczuwałgłębszeji
bardziejnamiętnejpotrzebyniezależnościniżon.Wczasachmłodości,kiedybyłjeszczebiednyiz
trudemzarabiałnachleb,wolałgłodowaćichodzićwpodartymubraniu,bylebyzatęcenęuratować
odrobinęniezależności.Niesprzedałsięnigdydlapieniędzyidobrobytu,niesprzedałsięnigdy
kobietomczymożnymipostokroćodrzucałiwykluczałto,cowoczachcałegoświatabyłodlaniego
korzyściąiszczęściem,byzatęcenęzachowaćwolność.Żadnewyobrażenieniebyłomubardziej
nienawistneiprzerażająceniżto,żemusiałbywykonywaćzawódnaprzykładurzędnika,przestrzegać
jakiegośpodziałudniairoku,słuchaćinnych.Biuro,kancelaria,urząd–tobyłypojęciaznienawidzone
przezniegotakjakśmierć,anajokropniejsze,comogłobymusięprzydarzyć,toniewolawkoszarach.
Umiałunikaćtychwszystkichmożliwości,częstozacenęwielkichofiar.Wtymtkwiłajegosiłaicnota,
wtymbyłnieugiętyinieprzekupny,wtymjegocharakterbyłstałyiprostolinijny.Tylkożeztązaletą
wiązałasięznównajściślejjegobiedaijegolos.Wiodłomusiętak,jakwiedziesięwszystkim:to,
czegoznajgłębszegopopęduswejistotynajuparciejszukałiczegopragnął,stałosięjegoudziałem,
alewwiększejmierze,niżtodlaczłowiekakorzystne.Początkowobyłojegomarzeniemiszczęściem,
późniejgorzkądolą.Człowiekwładzyginieodwładzy,człowiekpieniędzyodpieniędzy,poddanyod
służenia,rozpustnikodrozpusty.Takteżiwilkastepowegozgubiłajegoniezależność.Osiągnąłswój
cel,stawałsięcorazbardziejniezależny,niktmunierozkazywał,donikogoniemusiałsięstosować,
samswobodniedecydowałoswympostępowaniu.Każdybowiemsilnyczłowiekniezawodnieosiąga
to,czegokażemuszukaćjegoprawdziwypopęd.AlepośrodkuosiągniętejwolnościHarrynagle
spostrzegł,żejegowolnośćbyłaśmiercią,żejestsam,żeświatwjakiśniesamowitysposób
pozostawiagowspokoju,żeludziegojużnieobchodzą,anawetonsamsiebienieobchodzi,żesię
powolidusiwtejcorazcieńszejatmosferzeodosobnieniaisamotności.Doszłobowiemdotego,że
samotnośćiniezależnośćprzestałybyćjegopragnieniemicelem,astałysięjegolosem,naktóry
zostałskazany,żeczarodziejskieżyczeniezostałospełnioneiniedałosięjużcofnąć,żenicjużnie
pomagało,gdypełentęsknotyidobrejwoliwyciągałramionaigotówbyłdozadzierzgnięciajakiejś
więziiwspólnoty;zostawionogoterazsamego.Przytymwcaleniebyłznienawidzonyczyteżludziom
niemiły,przeciwnie,miałbardzowieluprzyjaciół.Lubiłogowieleosób.Alebyłatozawszetylko
sympatiaiżyczliwość,zapraszanogo,obdarowywano,pisanodoniegomiłelisty,aleniktsiędoniego
niezbliżył,nigdzieniepowstaławięź,niktniebyłgotówanizdolnydotego,bydzielićznimjego
życie.Otaczałagoterazcichaatmosferasamotnych,jakiśodpływfaliludzkiej,niebyłjużzdolnydo
nawiązywaniakontaktów,czemuaniwola,anitęsknotajużnicniemogłyzaradzić.Byłotojednoz
ważnychznamionjegożycia.
Napodstawie:HermannHesse,Wilkstepowy,Poznań1955.