Materialy na zajecia fakultatywne - ZESTA

I .Po przeczytaniu tekstu wykonaj polecenia.
Demokracja europejska jest, jak wiadomo , dziedzictwem starożytnej Grecji. Później
praktykowana była z powodzeniem w republikańskim Rzymie. Pewne formy rządów
demokratycznych (samorządowych ) przetrwały następnie w średniowiecznych gminach
miejskich oraz tzw. Republikach miejskich występujących na niektórych obszarach dawnych
prowincji rzymskich, a nawet poza nimi[…]Wszystkie tamte formy rządzenia miały wszelako
jedną ważną wspólną cechę : opierały się na kwalifikowanej (ograniczone prawo wyborcze,
wybory kurialne)demokracji bezpośredniej. Demokracja nowoczesna jest systemem nieco
innego rodzaju. To demokracja powszechna i pośrednia, wieloszczeblowa. Tylko nieliczne
urzędy , i to nie we wszystkich krajach demokratycznych, obsadzane są w wyborach
bezpośrednich. Co więcej dawni elektorzy , właśnie dzięki systemowi kurialnemu i
bezpośredniości wyborów, wybierali na urzędy publiczne ludzi, których znali osobiście,
podczas, gdy dzisiejszy wybierają osoby znane niemal wyłącznie z przekazów
medialnych(pośrednich)>Kto nie ma dziś dostępu do telewizji, ten w zasadzie pozbawiony
jest szans na wybór. W tym sensie demokracja współczesna jest w stu procentach demokracją
medialną. A dostęp do mediów, szczególnie do telewizji kandydat na urząd uzyskuje z reguły
przez partię polityczną. Tak więc, elity polityczne są w nowoczesnych demokracjach z reguły
zamknięte. Tutaj wyborcy kierują się w swoich decyzjach politycznych nie osobistą
znajomością kandydata, ani nawet jego programem, ale jego zachowaniem, często wręcz
głownie jego wyglądem. A kreatorami zachowania i wyglądu kandydata są w coraz
większym stopniu tzw. Wizażyści. O efekcie demokratycznych wyborów decydują więc w
coraz większym stopniu zupełnie inne czynniki niż przekonania polityczne i preferencje
wyborców.
A. Wymień dwie podane w tekście różnice między demokracją starożytną a współczesną.
B. Wymień dwie cechy tzw. Demokracji medialnej(telewizyjnej).
C. Wyjaśnij, jaki – zdaniem autora tekstu- czynnik wpływa na decyzje podejmowane
przez współczesnych wyborców.
II. Słowo pluralizm oznacza:
A. prawo do występowania wielu światopoglądów w społeczeństwie.
B. Zgodę władz państwowych na posiadanie przez obywateli obywatelstwa innego
państwa.
C. Uznanie prawa obywateli do tworzenia wielu organizacji społecznych.
D. Przekonanie , że każdy obywatel – bez względu na płeć, wyznanie i rasę – ma
jednakowe prawa obywatelskie.
III. System parlamentarny to system oparty na zasadzie podwójnej egzekutywy.
Oznacza to, że
A.
B.
C.
D.
premier ma pełnię władzy.
Szef rządu jest jednocześnie głowa państwa.
Funkcje głowy państwa i szefa rządu są rozdzielone.
Szef partii rządzącej automatycznie zostaje premierem.
IV. Dopisz nazwy do scharakteryzowanych systemów politycznych.
1
A> System ten opiera się na przekazaniu władzy w ręce ciała przedstawicielskiego. Z
szeregów partii , która wygrała wybory, wyłaniany jest gabinet. Premierem zostaje
zwykle lider zwycięskiej partii(lub koalicji)
B> Podstawowym założeniem tego sytemu jest odseparowanie trzech rodzajów władzy
państwowej. Nie wolno łączyć w jednym ręku funkcji parlamentarnych i rządowych.
Głowa państwa i członkowie władzy ustawodawczej wybierani są w wyborach
powszechnych.
C> System ten łączy w sobie elementy innych systemów. Władzę sprawuje rząd, lecz
jednocześnie prezydent posiada szerokie uprawnienia w zakresie polityki zagranicznej
i obronnej.
V. Wymień trzy warunki ,aby państwo mogło być zaliczane do demokratycznych.
VI. Wyjaśnij na czym polega procedura tzw. Impeachmentu obowiązująca w
amerykańskim systemie politycznym.
VII. Poniższa charakterystyka dotyczy jednego z systemów ustrojowych
funkcjonujących we współczesnych państwach. Podaj nazwę tego systemu.:
Założeniem tego systemu jest pełna i niepodzielna władza parlamentu jako jedynego
reprezentanta społeczeństwa, w imieniu , którego sprawuje władze. Wszystkie inne organy
władzy są jako emanacja parlamentu, powołana do realizacji wyznaczonych zadań. Polityczna
odpowiedzialność rządu właściwie nie istnieje , gdyż stanowi on komitet polityczny
parlamentu.
VIII. Plutokracja oznacza rządy bogatych. Jest to jednocześnie negatywne określenie
związane z funkcjonowaniem najzamożniejszych grup społeczeństwa w państwie.
Wymień i scharakteryzuj trzy zagrożenia , jakie dla demokracji mogą stanowić ludzie
bogaci.
IX. Wyjaśnij znaczenie słowa „populizm”. Dlaczego jest to zjawisko groźne dla
demokratycznego systemu?
X. Która organizacja stawia sobie za główny cel przeciwdziałanie korupcji życia
publicznego.
A.
B.
C.
D.
Amnesty International.
Human Rights Watch.
International Labor Organization.
Transparency International.
XI Jednym ze zjawisk świadczących o patologii funkcjonowania systemów politycznych
jest pojawienie się tzw. Prawa powielaczowego. Wyjaśnij znaczenie tego pojęcia i określ,
na czym polega jego patologiczny charakter.
XII. Uzupełnij :
Doktryna
Organizacja państwa
Zasady gospodarki
2
KOMUNIZM
LIBERALIZM
SOCJALDEMOKRACJA
1.dyktatura proletariatu
2.gospodarka centralnie sterowana
3.państwo dobrobytu
4.system parlamentarno – gabinetowy.
5.system prezydencki
6.wolność gospodarowania
XIII. E. Burke uważany jest za twórcę doktryny…………………….
XIV. Wyjaśnij, na czym polega integrująca funkcja ideologii
XV. Odpowiedz na pytania do tekstu:
Widmo komunizmu krąży po Europie – widmo komunizmu.
Komunizm jest już przez wszystkie potęgi europejskie uznany za potęgę. Czas już
najwyższy , aby komuniści wyłożyli otwarcie wobec całego świata swój system poglądów,
swoje cele, dążenia i bajce o widmie komunizmu przeciwstawili manifest samej partii.
Wyrosłe z upadku społeczeństwa feudalnego nowoczesne społeczeństwo burżuazyjne nie
zniosło przeciwieństw klasowych. Zastąpiło ono jedynie dawne klasy, dawne warunki ucisku,
dawne formy walki przez nowe.
Nasza epoka , epoka burżuazji , wyróżnia się jednak tym, że uprościła przeciwieństwa
klasowe. Całe społeczeństwo rozszczepia się coraz bardziej i bardziej na dwa wielkie, wrogie
obozy, wręcz przeciwstawne sobie klasy : burżuazję i proletariat.
Wszelkie społeczeństwa dotychczas opierało się na ,jak widzieliśmy, na przeciwieństwie
klas uciskających i klas uciskanych. Ale po to, by można było uciskać pewną klasę, trzeba
zapewnić jej warunki, w których mogłaby ona wlec przynajmniej niewolniczy żywot Chłop –
poddany wydźwignął się w warunkach poddaństwana członka gminy, podobnie jak
drobnomieszczanin pod jarzmem feudalistycznego absolutyzmu i bourgeois. W
przeciwieństwie do tego współczesny robotnik, zamiast ponosić się wraz postępem
przemysłu, coraz bardziej spychany jest poniżej warunków istnienia swej własnej klasy.
Robotnik staje się nędzarzem i pauperyzm rozwija się jeszcze szybciej niż ludność i
bogactwo. Ujawnia się tu wyraźnie, że burżuazja jest niezdolna do pozostawania nadal
panującą klasą społeczeństwa i do narzucaniu społeczeństwu warunków istnienia swej klasy
jako normy regulującej. Jest ona niezdolna do panowania, gdyż jest niezdolna do zapewnienia
swemu niewolnikowi egzystencji bodaj w ramach jego niewolnictwa, gdyż jest zmuszona
spychać go do stanu, w którym musi go żywić.
Podstawowym warunkiem istnienia i panowania klasy burżuazji – jest nagromadzenie
bogactw w rękach osób prywatnych, tworzenie i pomnażanie kapitału; warunkiem istnienia
kapitału jest praca najemna. Praca najemna opiera się wyłącznie na konkurencji pomiędzy
sobą. Postęp przemysłu, którego burżuazja jest bezwolnym i biernym nosicielem, stawia na
miejsce izolacji robotników wskutek konkurencji – ich rewolucyjne zespolenie za pomocą
stowarzyszenia. Wraz z rozwojem wielkiego przemysłu usuwa się przeto spod nóg burżuazji
sama podstawa, na której wytwarza ona i przywłaszcza sobie produkty. Wytwarza ona przede
wszystkim swoich własnych grabarzy. Jej zagłada i zwycięstwo proletariatu są jednakowo
nieuniknione.
Proletariusze wszystkich krajów, łączcie się!
3
A. Podaj nazwiska autorów i tytuł pracy, z której pochodzi cytowany fragment.
B. Przedstaw dwa elementy koncepcji rozwoju społecznego przedstawionej w
cytowanym fragmencie.
C. W jaki sposób autorzy uzasadniali nieuchronne – ich zdaniem – zwycięstwo
proletariatu?
XVI. Sformułowana przez prezydenta Stanów Zjednoczonych Jamesa Monroego
doktryna polityczna, zwana od jego nazwiska doktryną Monroego. Dotyczyła:
A.
B.
C.
D.
polityki Stanów Zjednoczonych względem Chin
postępowania wobec ludności Indiańskiej na kontynencie amerykańskim
stosunków między USA a Japonią
relacji między USA a państwami europejskimi.
XVII. Do podanych poniżej zdań dopisz w tabeli prawda (P) lub fałsz (F).
A
Jedną z cech charakterystycznych współczesnej prawicy jest przywiązanie do
wartości religijnych.
Siły uważające się obecnie za lewicowe nie interesują się zagadnieniami
ekologicznymi
Doktryna socjaldemokratyczna przeżywa kryzys wartości związany z
upadkiem systemu komunistycznego.
B
C
XVIII. Uzupełnij tekst.
Współczesne ruchu socjalistyczne odgrywają w polityce europejskiej ważną rolę. Największą
partią socjaldemokratyczną Europy jest A)…………………………………, rządząca od 2005
roku w Niemczech. Jej przywódca B)…………………………………. był jednocześnie
kanclerzem Niemiec. Także w Wielkiej Brytanii współcześni socjaldemokraci odgrywają
ważną rolę, a ich partią jest C)……………………………………… .
XIX. Spośród wymienionych niżej europejskich polityków dwóch zaliczanych jest do
grupy polityków skrajnie prawicowych. Obok ich nazwisk wpisz w tabeli literę P.
A
B
C
D
E
Tony Blair
Silvio Berlusconi
Jorg Haider
Michael Howard
Jean-Marie Le Pen
XX. Napisz, kto ma prawo zgłaszania kandydatów na posłów i senatorów.
XXI. Wymień trzy organy państwowe, które są powoływane przy udziale Prezydenta.
XXII. Ważność wyborów do Sejmu RP stwierdza:
A. Prezydent RP
B. Sąd Najwyższy
C. Senat RP
D. Trybunał Konstytucyjny.
4
XXIII. Przeczytaj zamieszczony poniżej fragment Konstytucji RP i przedstaw graficznie
zawartą w nim zasadę.
Art.10.
1. Ustrój Rzeczpospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władz
ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej.
2. Władzę ustawodawczą sprawuje Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent
rzeczpospolitej Polskiej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały.
Władza w RP
5