żabka królewną - Katarzyna Żytomirska

Wersja oryginalna Oskar Kolberg, Żaba królewną [w:] Dzieła Wszystkie t.42, Mazowsze, Kraków
1970, s.481-485
Porównaj Oskar Kolberg, O żabie [w:] Dzieła Wszystkie t.8, Krakowskie, 1963, s. 6-7
UWAGA! Mocny obraz: strażnicy za przejście przez granicę niedostępnego królestwa chcą
pozbawić bohatera różnych kończyn! Bronią go zwierzęta. Osobiście uważam ten motyw za zbyt
mocny dla dzieci i zamienię w opowiadaniu na niechęć wpuszczenia bohatera przez strażników do
krainy.
Jeśli będę robiła tę baśń z dorosłymi - wówczas motyw pozostawię.
ŻABKA KRÓLEWNĄ
na podstawie baśni tradycyjnej opracowała Katarzyna Żytomirska
Bardzo ciekawy tekst oryginału - odsyłam Państwa do niego.
STRESZCZENIE
Trzech królewiczów strzela z łuku - gdzie padną strzały, tam żony mają szukać. Jedna dolatuje do
Szwecji, druga do Turcji, trzecia do jeziora. Śmieją się z najmłodszego brata, że za żonę żaba mu
się dostanie. Król nakazuje pojechać synom do przyszłych synowych i przywieźć mu w prezencie
tabakierki. Żabka daje królewiczowi dwie – brzozową (do pokazania braciom) i brylantową dla
ojca. Za drugim razem daje mu derkę i prześliczny kobierzec. Wreszcie mają przyjechać żony we
własnej osobie. Żabka obiecuje przybyć za kilka dni. Uprzedza o ulewie, w czasie której krzesełka
będą pływać po komnatach królewskich. Niech się nie niepokoją, a królewicz niech oświadczy, że
to tylko jego żabka się umywa. Gdy nastąpią pioruny i grzmoty – jego żabka się wyciera i ubiera.
Tak się dzieje. Przyjeżdża powóz zaprzężony w cztery konie, a z niego na chusteczkę, przez
królewicza wystawioną, wyskakuje żabka. W nocy żabka zmieniła się w piękną pannę. Za namową
przyjaciół królewicz pali jej żabią skórę, choć królewna prosi, by tego nie robił - do końca pokuty
zostało jej tylko trzy dni!!
- Już mnie nie zobaczysz, chyba że: na morzu jest wyspa, na wyspie kamień, pod kamieniem zając,
w zającu kaczka, w kaczce jaje. Jeśli znajdziesz jaje, to i mnie dostaniesz.
Królewicz wyrusza w świat. Chce zabić lwa, ale ten go powstrzymuje, mówiąc że będzie mu służył
pomocą. Analogicznie z niedźwiedziem, chartem, krukiem - wszystkim życie darował. Kiedy
dochodzą do granicy, straże chcą mu złamać rękę za jej przekroczenie – zwierzęta rozpędzają
straże. Analogicznie - złamać nogę, ściąć głowę - zwierzęta znów przeganiają żołnierzy.
[To właśnie fragment, o którym wspomniałam we wstępie - dla dzieci zmieniam: strażnicy grożą
mu i nie chcą go przepuścić, ale zwierzęta ich przepędzają].
Przechodzą przez trzecią granicę, a tam morze i młynarz, który mówi, że panna mieszka na
obłokach, dokąd jedynie gryf dociera zaopatrując ją w żywność. Chłopiec wie już, gdzie znajdzie
ukochaną, ale najpierw musi zdobyć jaje. Prosi młynarza, by zaprowadził go na wyspę z
zaczarowanym kamieniem. Kamień okazuje się być tak ciężkim, że sam ruszyć go nie potrafi, ale
dzięki pomocy zwierząt ("kruk tyż tam dziobał") udało się go przesunąć.
Chart łapie zająca.
Kruk - kaczkę.
Królewicz zdobywa jaje.
Wracają do młynarza, który pakuje królewicza do beczki dla gryfa. Kiedy dociera do podniebnego
1
królestwa zamienia jedno z ugotowanych jajek, przeznaczonych na obiad dla królewny na
tajemnicze, surowe jajo spod kamienia. Panna znajduje jaje, przebacza królewiczowi i wraca z nim
do jego rodziców. Potem udają się nad jezioro, nad którym się pierwszy raz spotkali, ale wody już
tam nie ma. Zastają piękne miasto, stolicę, a jego król i królowa dziękują chłopcu za wybawienie i
sute wyprawiają wesele.
ZABAWY
WITAMY SIĘ JAK...
Kiedy gra bębenek - dzieci spacerują po sali. Kiedy przestaje grać - witają się jak dostojni
monarchowie, weseli dworzanie, strażnicy królewscy, duchy zamkowe, królewny i królewicze,
żaby!
MAPA
Sprawdzamy na mapie, dokąd trafiły strzały królewiczów:
Szwecja
Turcja
A trzecia do jeziora...
DŹWIĘKOWE JEZIORO (wspaniałe, piękne ćwiczenie!)
Każdy z Was za chwilę wyda jakiś dźwięk związany z jeziorem. Może to być odgłos zwierzęcia,
rośliny, wiatru, wody - jak chcecie. Możecie wydawać ten dźwięk ustami albo za pomocą rąk czy
nóg – to zależy od Was. Zaraz poproszę osobę z lewej strony, żeby zaczęła. Ten kto zacznie – niech
już nie przestaje! Kiedy zatoczymy całe koło, aż do osoby, która siedzi po mojej prawej stronie –
nasze jezioro wypełni się wieloma odgłosami!
W tym jeziorze mieszkały żabki, a jedna z nich była zaklęta. Kiedy miała pojawić się na zamku,
poprosiła królewicza, żeby tak wytłumaczył jej późne przybycie:
MOJA ŻABKA
Królewiczu, powiedz, wszystkim:
Moja żabka już przybywa!
Kiedy usłyszysz ulewę (odgłos lania wody) powiedz: moja żabka się umywa (myjemy się)
grzmot (np. na bębenku) powiedz: moja żabka się wyciera (wycieramy się)
Kiedy ujrzysz błyski (np. zapalanie i gaszenie lampy) powiedz: moja żabka się ubiera (ubieramy
się)
Moja żabka już - jest tuż tuż! (rozglądamy się za kimś)
Moja żabka już przybywa.
Moja żabka się umywa.
Moja żabka się wyciera.
Moja żaba się ubiera,
Moja żabka już - jest tuż tuż!
Kiedy dzieci nauczą się wierszyka - wybieramy trójkę do deszczowej kapeli i powtarzamy
kilkakrotnie zabawę.
2
OPOWIEŚĆ
Siadamy. Dzieci przypominają, co się potem wydarzyło, aż do momentu...
SPOTKANIE ZWIERZĄT
lwa, niedźwiedzia, charta i kruka
Poruszamy się jak zwierzęta z baśni, kiedy chodzą po lesie. Po uderzeniu w bębenek zatrzymujemy
się i mówimy:
- Stój, nie strzelaj. Ujrzyj we mnie przyjaciela!
I zamieniamy się w kolejne zwierzę.
Przykład:
Zamieniamy się w LWY. Dzieci chodzą, wydają lwie odgłosy. Po uderzeniu w bębenek mówią:
- Stój, nie strzelaj. Ujrzyj we mnie przyjaciela!
Teraz zamieniamy się w NIEDŹWIEDZIE itp.
Na koniec każdy zamienia się w dowolne z czterech zwierząt.
Dzieci, czy rzeczywiście zwierzęta pomogły królewiczowi?
W jaki sposób?
POMOC ZWIERZĄT
Ruchomy pomnik. Można zrobić kilka razy z zamianą dzieci.
10 osób staje w rzędzie, ale każda w odległości kilku kroków od siebie.
dziecko niedźwiedź
dziecko lew
dziecko kamień
dziecko zając
dziecko chart
dziecko kaczka
dziecko kruk
dziecko jaje
dziecko królewicz
dziecko gryf
Reszta dzieci siedzi jedno koło drugiego. Na końcu podstawka do jajka.
Dzieci zastygają w pozie charakterystycznej dla tego kim są. Na klaśnięcie, każde dziecko po kolei,
zaczynając od niedźwiedzia, wykonuje swoją czynność - ma na to przestrzeń kilku kroków:
niedźwiedź i lew popychają kamień, kamień się przetacza, zając kica, chart biegnie, kaczka leci,
kruk leci, jaje się toczy, królewicz chowa się w beczce, gryf unosi się w przestworza - dolatuje do
siedzących dzieci, z których pierwsze trzyma jaje (np. ze styropianu). Dzieci podają je następnej
osobie, aż wyląduje bezpiecznie w podstawce na jajko!! :-)
I tak wszystko dobrze się skończyło! I radości ile było!! Wiele, wiele, bo sam chór w zielonych
sukniach przybył na wesele!
3
ŻABI CHÓR
Wszystkie żabki bardzo królewnę pokochały i na jej weselu zarechotać chciały!
Dzielimy dzieci na dwie grupy. Jedno dziecko zostaje mianowane dyrygentem.
Jedna grupa śpiewa: kum! kum! kum!
Druga: re! re! re!
Dyrygent pokazuje grupom, kiedy śpiewa pierwsza, kiedy druga, kiedy razem. Pokazuje też tempo i
stopień głośności.
KRÓLESTWO PLASTYKI
LAURKA - kamień - zając - kaczka - jaje
Potrzebujemy czterech kartek dla każdego dziecka!
Na środku ostatniej malujemy jajeczko. 3 pozostałe to kartki z okienkami. Na pierwszej - kamień;
kiedy go otworzymy, zobaczymy zająca z drugiej kartki. Kiedy otworzymy okienko-zająca
zobaczymy kaczkę z trzeciej kartki. Kiedy otworzymy okienko-kaczkę zobaczymy jajko!
Jeśli dzieci są małe - trzeba będzie im powycinać okienka lub uprościć: malują cztery rysunki,
kiedy zdejmują górny - pokazują się kolejne warstwy aż do jajeczka.
4