Pdf version

ARTYKUŁ ORYGINALNY
Ocena stężeń α1‑antytrypsyny
i α2‑makroglobuliny u osób otyłych
Renata Świątkowska‑Stodulska1, Anna Babińska1,
Anna Skibowska‑Bielińska2 , Krzysztof Sworczak1
1 Klinika Endokryno­logii i Chorób Wewnętrznych, Akademia Medyczna, Gdańsk
2 Centralne Laboratorium Kliniczne, Akademickie Centrum Kliniczne, Akademia Medyczna, Gdańsk
Słowa kluczowe
Streszczenie
α1‑antytrypsyna,
α2‑makroglobulina,
Wprowadzenie Badania epidemio­logiczne wykazują większą częstość występowania naczyniowych
epizodów zakrzepowo‑zatorowych u osób otyłych niż u osób o prawidłowej masie ciała. Podkreśla
się udział czynników prozapalnych w rozwoju powyższych zmian. Wiele niejasności budzi zacho‑
wanie się u osób otyłych endogennych inhibitorów proteaz serynowych: α1‑antytrypsyny (α1ATp)
i α2‑makroglobuliny (α2MG). Biorą one bezpośredni i pośredni udział w regulacji procesu zapalnego
oraz procesu krzepnięcia i fibrynolizy. Zmiany stężeń wymienionych inhibitorów proteaz mogą więc
wpływać na rozwój powikłań naczyniowych u osób otyłych.
Cele Oznaczenie stężeń α1ATp i α2MG u osób otyłych.
Pacjenci i metody Badaniami objęto 16 osób z zespołem meta­bolicznym oraz 14 osób otyłych bez
zaburzeń gospodarki węglowodanowej, lipidowej i nadciśnienia tętniczego. Grupę kontrolną stanowiło
20 zdrowych ochotników o prawidłowej masie ciała. U wszystkich osób oznaczono stężenia α1ATp
oraz α2MG metodą immunonefelometryczną.
Wyniki Porównanie stężeń α1ATp oraz α2MG u otyłych i zdrowych osób nie wykazało istotnych
statystycznie różnic. Oceniając natomiast badane para­metry w podgrupach z uwzględnieniem wy‑
stępujących zaburzeń meta­bolicznych, stwierdzono znamiennie większe stężenia α1ATp u pacjentów
spełniających kryteria zespołu meta­bolicznego niż u osób otyłych bez współ­istniejących zaburzeń
meta­bolicznych. W grupie chorych z zespołem meta­bolicznym stwierdzono również znamienną do‑
datnią korelację między stężeniami α1ATp a stężeniami insuliny na czczo.
Wnioski Zaburzenia meta­boliczne w przebiegu otyłości wiążą się ze zwiększonym stężeniem α1ATp,
co wydaje się potwierdzać jej znaczącą rolę w rozwoju zmian naczyniowych w tej grupie chorych.
Natomiast za duże ryzyko wystąpienia zmian naczyniowych w grupie otyłych prawdo­podobnie nie
odpowiada α2MG.
otyłość, zespół
meta­boliczny
Adres do korespondencji:
dr med. Renata Świątkowska­
‑Stodulska, Klinika Endokryno­logii
i Chorób Wewnętrznych, Akademia
Medyczna, ul. Dębinki 7, 80-211
Gdańsk, tel.: 058‑349‑28‑40,
fax: 058‑349‑28‑41,
e‑mail: [email protected]
Praca wpłynęła: 30.05.2008.
Przyjęta do druku: 16.09.2008.
Nie zgłoszono sprzeczności
interesów.
Pol Arch Med Wewn. 2008;
118 (12): 713-718.
Copyright by Medycyna Praktyczna,
Kraków 2008
W prowad z enie W licznych badaniach
epidemio­logicznych stwierdzono znacznie więk‑
szą częstość występowania naczyniowych incy‑
dentów zakrzepowo‑zatorowych u osób otyłych
niż u osób o prawidłowej masie ciała. Zaburzenia
te dotyczą zarówno układu żylnego, jak i tętnicze‑
go, i stanowią jedną z głównych przyczyn zgonów
w tej grupie chorych. Wydaje się, że decydującą
rolę w ich rozwoju odgrywają zaburzenia meta­
boliczne występujące w przebiegu otyłości. Wiado‑
mo, że hiperglikemia, insulinooporność z wtórną
hiperinsulinemią, hiperlipidemia czy nadciśnienie
tętnicze zaburzają układ hemo­stazy na wielu po‑
ziomach.1‑5 Liczne prace dowiodły m.in. zwiększe‑
nia stężenia czynników krzepnięcia: VIII, IX, XI,
czynnika von Willebranda, czy zwiększenia ak‑
tywności inhibitora aktywatora plazminogenu
typu 1 u osób otyłych.6‑15 Coraz więcej uwagi po‑
święca się również zapalnej etio­logii zmian na‑
czyniowych. Ostatnie doniesienia potwierdzają
udział czynników prozapalnych w rozwoju pro‑
cesów aterogennych.16‑18 W dostępnym piśmien‑
nictwie istnieją dość liczne doniesienia oceniają‑
ce stężenia białek ostrej fazy, takich jak białko
ARTYKUŁ ORYGINALNY Ocena stężeń α1‑antytrypsyny i α2‑makroglobuliny u osób otyłych
1
Tabela 1 Charakterystyka badanych para­metrów w grupie otyłych
Parametr
Otyli z zespołem
metabolicznym
Otyli bez zaburzeń
metabolicznych
średnia
średnia
SD
SD
wiek (lata)
  44,47
14,28
  33,21
13,95
BMI (kg/m2)
  36,19
  5,29
  34,1
  3,72
α1‑antytrypsyna (g/l)
   1,48
  0,17
   1,08
  0,23
α2‑makroglobulina (g/l)
   1,84
  0,63
   1,65
  0,41
cholesterol (mmol/l)
   5,95
  1,33
   5,2
  0,9
triglicerydy (mmol/l)
   1,68
  0,68
   1,39
  0,38
LDL (mmol/l)
   3,89
  1,25
   3,4
  0,9
HDL (mmol/l)
   1,28
  0,37
   1,46
  0,55
glukoza (mmol/l)
   6,25
  1,72
   5,3
  0,9
insulina (pmol/l)
147,49
64,05
132,52
55,5
Skróty: BMI – wskaźnik masy ciała, HDL – lipoproteiny o dużej gęstości,
LDL – lipoproteiny o małej gęstości, NS – nieistotne statystycznie, SD – odchylenie
standardowe
Tabela 2 Charakterystyka badanych para­metrów w grupie otyłych i w grupie
kontrolnej
Parametr
Otyli
Zdrowi
średnia
SD
średnia
SD
p
α1‑antytrypsyna (g/l)
1,29
0,27
1,37
0,19
NS
α2‑makroglobulina (g/l)
1,78
0,52
1,71
0,32
NS
Skróty: patrz tabela 1
Tabela 3 Charakterystyka badanych para­metrów w grupie otyłych z zespołem
meta­bolicznym i bez współ­istniejących zaburzeń meta­bolicznych
Parametr
Otyli z zespołem
metabolicznym
Otyli bez zaburzeń
metabolicznych
średnia
SD
średnia
SD
p
α1‑antytrypsyna (g/l)
1,48
0,17
1,08
0,23
<0,01
α2‑makroglobulina (g/l)
1,84
0,63
1,65
0,41
NS
Skróty: patrz tabela 1
C‑reaktywne (C‑reactive protein – CRP), prozapal‑
nych cytokin czy fibrynogenu u osób otyłych.19,20
Wiele niejasności budzi jednak zachowanie się
endogennych inhibitorów proteaz, należących
również do białek ostrej fazy: α1‑antytrypsyny
(α1ATp) i α2‑makroglobuliny (α2MG). Wydaje się,
że szczególną rolę w rozwoju powikłań naczynio‑
wych odgrywa α1ATp, która poza udziałem w pro‑
cesach zapalnych wpływa również na układ hemo­
stazy. Wiadomo, że pośrednio zwiększa ona ak‑
tywność czynników krzepnięcia: II, V, VIII, XII
oraz XIII, i hamuje aktywne białko C, należące
do endogennego układu anty­koagulacyjnego.21,22
Wydaje się, że nie bez znaczenia jest również
wpływ α2MG na procesy hemo­stazy. Podobnie
jak α1ATp, hamuje ona aktywne białko C, a poza
tym wpływa na inaktywację trombiny i aktywa‑
torów plazminogenu.23
Ponieważ zmiany aktywności i stężeń wymie‑
nionych inhibitorów proteaz serynowych mogą
2
pośrednio wpływać na rozwój powikłań naczy‑
niowych u otyłych, uzasadniona wydawała się
ocena poszczególnych para­metrów w tej grupie
chorych.
Cele Celem pracy było oznaczenie stężeń α1ATp
oraz α2MG w surowicy osób otyłych (wskaźnik
masy ciała [body mass index – BMI] ≥30 kg/m2).
Pacjenci i metody Badaniami objęto 30 oty‑
łych (BMI ≥30 kg/m2) osób (20 kobiet i 10 męż‑
czyzn, średnia wieku 38,2 ±14,3 roku) hospita‑
lizowanych w Klinice Endokryno­logii i Chorób
Wewnętrznych Akademii Medycznej w Gdańsku
w celu przeprowadzenia diagnostyki hormonalnej.
Na podstawie wyników dokładnego badania pod‑
miotowego, przed­miotowego i testów laboratoryj‑
nych z badań wykluczono osoby z ostrą lub prze‑
wlekłą objawową infekcją, chorobą nowo­tworową,
układową chorobą tkanki łącznej, cechami uszko‑
dzenia wątroby, kobiety stosujące doustną anty­
koncepcję lub hormonalną terapię zastępczą oraz
pacjentów, którzy przebyli incydent zakrzepo‑
wo‑zatorowy w ciągu ostatnich 6 miesięcy. U 4
z badanych chorych stwierdzono hiperkortyzole‑
mię, u 3 występowały objawy hiperandrogenizmu,
u 1 rozpoznano niedoczynność posteroidową kory
nadnerczy. W badanej grupie 16 chorych spełnia‑
ło kryteria zespołu meta­bolicznego, natomiast 14
osób otyłych nie wykazywało zaburzeń gospodar‑
ki węglowodanowej, lipidowej ani nadciśnienia
tętniczego. Zespół meta­boliczny rozpoznawano
na podstawie kryteriów International Diabetes
Federation (IDF 2005), które obejmują: współ­
występowanie otyłości centralnej (obwód talii
u mężczyzn ≥94 cm, u kobiet ≥80 cm) z przynaj‑
mniej dwoma z poniższych zaburzeń: hipertriglice‑
rydemią ≥1,71 mmol/l (150 mg/dl), zmniejszonym
stężeniem HDL u kobiet <1,3 mmol/l (50 mg/dl),
a u mężczyzn <1 mmol/l (40 mg/dl), podwyż‑
szonym ciśnieniem tętniczym (≥130/85 mm Hg)
oraz stężeniem glukozy na czczo ≥5,55 mmol/l
(100 mg/dl).
Grupę kontrolną stanowiło 20 zdrowych ochot‑
ników (pracownicy służby zdrowia i członkowie
ich rodzin) o prawidłowej masie ciała, dobranych
odpowiednio pod względem płci i wieku. U wszyst‑
kich osób przeprowadzono badanie podmiotowe
i przed­miotowe z uwzględnieniem podstawowych
pomiarów antropometrycznych.
Krew do badań pobierano po co najmniej
30‑minutowym spoczynku w pozycji leżącej,
z żyły odłokciowej, na czczo, w godzinach poran‑
nych. Po odwirowaniu uzyskaną surowicę dzielo‑
no na dwie części i przechowywano w sterylnych
plastikowych probówkach w temperaturze −70°C,
a następnie przenoszono do temperatury pokojo‑
wej bezpośrednio przed przystąpieniem do ozna‑
czenia poszczególnych para­metrów.
U wszystkich osób oznaczono stężenia α1ATp
i α2MG. Badania wykonywano w Centralnym
Laboratorium Klinicznym Akademickiego Cen‑
trum Klinicznego Akademii Medycznej w Gdań‑
sku. Stężenia α1ATp i α2MG oznaczano metodą
POLSKIE ARCHIWUM MEDYCYNY WEWNĘTRZNEJ 2008; 118 (12)
Tabela 4 Charakterystyka badanych para­metrów w grupie mężczyzn i kobiet
Parametr
Kobiety
otyłe
Mężczyźni
zdrowe
otyli
zdrowi
średnia
SD
średnia
SD
p
średnia
SD
średnia
SD
p
α1‑antytrypsyna (g/l)
1,25
0,29
1,40
0,20
NS
1,37
0,22
1,35
0,15
NS
α2‑makroglobulina (g/l)
1,85
0,56
1,71
0,30
NS
1,63
0,39
1,70
0,43
NS
Skróty: patrz tabela 1
immunonefelometryczną z użyciem odczynników
N Antisera α1‑Antitripsin i α2‑Macroglobulin fir‑
my Dade‑Behring, ściśle przestrzegając zaleceń
producenta. Błędy wewnątrz- i między­seryjne
zestawów wynosiły odpowiednio: dla α1ATp 2,0
i 3,2%, dla α2MG zaś 1,6 i 3,0%. U osób otyłych
oznaczano również para­metry układu krzepnię‑
cia (czas częściowej tromboplastyny po aktywa‑
cji, znormalizowany wskaźnik protrombinowy,
stężenie fibrynogenu, aktywność anty­trombiny
i białka C), profil lipidowy oraz para­metry go‑
spodarki węglowodanowej: glikemię i stężenie
insuliny na czczo, glikemię przygodną, test ob‑
ciążenia glukozą (u pacjentów, u których glike‑
mia wynosiła 100–125 mg/dl), rutynowo stoso‑
wanymi metodami.
Na badania uzyskano zgodę Komisji Etycznej
przy Akademii Medycznej w Gdańsku i pisemną
akceptację pacjentów.
W analizie zmiennych posłużono się metoda‑
mi wnioskowania statystycznego z użyciem pro‑
gramu komputerowego STATISTICA. Obliczono
wartości średnie oraz odchylenia standardowe.
Do oceny rozkładu zmiennych użyto testu Sha‑
piro i Wilka. Następnie zmienne analizowano
z użyciem testów nieparametrycznych U Man‑
na i Whitneya w celu porównania różnic pomię‑
dzy grupami oraz testu Spearmana do oceny ko‑
relacji między zmiennymi. Za poziom istotności
przyjęto p <0,05.
Wyniki Charakterystykę grupy badanej przed­
stawiono w TABELI 1 .
Porównanie stężeń α1ATp i α2MG u osób oty‑
łych i zdrowych nie wykazało istotnie statystycz‑
nych różnic pomiędzy analizowanymi grupami
(TABELA 2). Oceniając natomiast badane para­metry
w podgrupach z uwzględnieniem występujących
zaburzeń meta­bolicznych, stwierdzono znamien‑
nie większe stężenia α1ATp u pacjentów speł‑
niających kryteria zespołu meta­bolicznego niż
u osób otyłych bez współ­istniejących zaburzeń
meta­bolicznych. W przypadku α2MG zależności
takiej nie stwierdzono (TABELA 3 ).
Oceniając badane para­metry w grupach tej sa‑
mej płci, nie stwierdzono znamiennie statystycz‑
nych różnic (TABELA 4 ). Ze względu na małą liczeb‑
ność grup nie dokonano analizy statystycznej
w obrębie tej samej płci w podgrupach z uwzględ‑
nieniem zaburzeń meta­bolicznych.
Następnie oceniono zależności między bada‑
nymi para­metrami a BMI oraz wskaźnikiem ta‑
lia/biodra, nie wykazując znamiennych korelacji
pomiędzy analizowanymi para­metrami.
Uzyskane wyniki przeanalizowano również
w odniesieniu do współ­istniejących zaburzeń
meta­bolicznych. U pacjentów z zespołem meta­
bolicznym stwierdzono znamienną korelację
między stężeniami α1ATp a stężeniami insuliny
na czczo. Nie stwierdzono znamiennych zależ‑
ności pomiędzy stężeniami α1ATp i α2MG a para­
metrami gospodarki lipidowej.
Omówienie W dostępnym piśmiennictwie moż‑
na znaleźć wiele doniesień na temat czynników
zwiększających ryzyko wystąpienia naczyniowych
incydentów zakrzepowo‑zatorowych u osób oty‑
łych. W tej grupie chorych wielo­krotnie stwier‑
dzono zwiększenie aktywności czynników krzep‑
nięcia, inhibitorów aktywatora plazminogenu czy
nasiloną agregację płytek krwi.6‑15 W ostatnich
latach coraz więcej uwagi poświęca się również
wpływowi prozapalnych cytokin na układ hemo­
stazy i rozwój powikłań naczyniowych u pacjen‑
tów otyłych.19,20 Istnieją natomiast nieliczne prace
oceniające u osób otyłych stężenia α1ATp i α2MG,
będących endogennymi inhibitorami proteaz sery‑
nowych. W prezentowanej pracy nie stwierdzono
różnic w badanych para­metrach pomiędzy grupą
osób otyłych i grupą kontrolną, wykazano nato‑
miast znamiennie większe stężenia α1ATp u osób
z zespołem meta­bolicznym niż u osób otyłych bez
zaburzeń w gospodarce węglowodanowej, lipido‑
wej i bez nadciśnienia tętniczego. Pacjenci z tej
ostatniej grupy, określani w literaturze jako „oty‑
li, ale meta­bolicznie zdrowi” (metabolically healthy
but obese), pomimo otyłości mają prawidłowy pro‑
fil meta­boliczny.24 Porównanie wyników własnych
z danymi z piśmiennictwa jest trudne, ponieważ
większość auto­rów oceniała w swoich badaniach
grupę pięciu białek zależnych od stanu zapalnego
(inflammation‑sensitive plasma proteins – ISP): ce‑
ruloplazminy, α1ATp, haptoglobiny, fibrynogenu
i kwaśnej glikoproteiny osocza krwi – orososmu‑
koidu, nie uwzględniając w analizach roli poszcze‑
gólnych protein. Zgodnie wykazano, że zwiększo‑
ne stężenia ISP związane są z większym ryzykiem
wystąpienia powikłań naczyniowych.25‑29 Więcej
informacji na temat zachowania się poszczegól‑
nych inhibitorów proteaz dostarcza praca Karelis
i wsp., którzy stwierdzili znamiennie większe stę‑
żenia protein zależnych od stanu zapalnego, m.in.
α1ATp, u otyłych kobiet w okresie pomenopau‑
zalnym z insulinoopornością i dyslipidemią niż
u kobiet bez współ­istniejących zaburzeń meta­
bolicznych.30 Z kolei Engstrom stwierdził ujem‑
ną korelację pomiędzy stężeniem α1ATp a BMI
ARTYKUŁ ORYGINALNY Ocena stężeń α1‑antytrypsyny i α2‑makroglobuliny u osób otyłych
3
w grupie mężczyzn z klasycznymi czynnikami ry‑
zyka chorób sercowo‑naczyniowych.25
W naszej pracy nie stwierdzono znamiennej
korelacji pomiędzy stężeniem α1ATp a BMI, wy‑
kazano natomiast znamienną dodatnią korelację
pomiędzy stężeniami α1ATp a stężeniami insuli‑
ny na czczo. Wydaje się zatem, że zwiększone stę‑
żenia α1ATp nie zależą bezpośrednio od stopnia
otyłości, ale od współ­istniejących zaburzeń meta­
bolicznych. Potwierdzają to badania Faraj i wsp.,
którzy wykazali znamienną korelację między stę‑
żeniami α1ATp a wskaźnikiem HOMA u otyłych
pacjentek w okresie pomenopauzalnym.31 Z kolei
Cymerys i wsp. nie stwierdzili znamiennie więk‑
szych stężeń tego para­metru u pacjentów z nad‑
ciśnieniem tętniczym.32
W ostatnich latach coraz większą rolę w proce‑
sie aterogenezy w zaburzeniach meta­bolicznych
przypisuje się czynnikom prozapalnym. Wielo‑
krotnie potwierdzono zwiększenie stężenia CRP,
fibrynogenu i prozapalnych cytokin u osób z hi‑
perglikemią, insulinoopornością czy dyslipide‑
mią.33,34 Należy podkreślić, że α1ATp również na‑
leży do białek ostrej fazy. Wydaje się, że jej zwięk‑
szone stężenia potwierdzają znaczącą rolę procesu
zapalnego w rozwoju zmian naczyniowych u pa‑
cjentów z zespołem meta­bolicznym. α1ATp nie
pozostaje również bez wpływu na układ hemo­
stazy. Poprzez inaktywację elastazy znosi jej dzia‑
łanie na poszczególne para­metry układu krzep‑
nięcia i fibrynolizy, obejmujące zmniejszenie ak‑
tywności czynników krzepnięcia II, V, VIII, XII,
XIII, a także wpływ profibrynolityczny.21 Jak już
wspomniano we wstępie, α1ATp bezpośrednio ha‑
muje aktywne białko C, należące do endogenne‑
go układu anty­koagulacyjnego, a stężenia kom‑
pleksów aktywnego białka C i α1ATp mogą służyć
jako wykładnik dużego ryzyka rozwoju zakrze‑
picy.21,35 A zatem α1ATp pośrednio (inaktywu‑
jąc elastazę) oraz bezpośrednio stymuluje trom‑
binogenezę i hamuje fibrynolizę, co z kolei nasi‑
la procesy krzepnięcia.
Zdecydowanie mniej prac dotyczy α2MG u oty‑
łych pacjentów, a dane z piśmiennictwa są roz‑
bieżne. Dotychczas auto­rzy otrzymywali niejed‑
noznaczne wyniki. Bogdański i wsp. wykazali zna‑
miennie większe stężenie α2MG u chorych z ze‑
społem meta­bolicznym niż u zdrowych ochotni‑
ków, nie stwierdzili jednak znamiennych korelacji
między stężeniami badanego białka a BMI czy
obwodem talii.36 Z kolei Rugsarash i wsp. wyka‑
zali znamiennie mniejsze stężenia α2MG u oty‑
łych Tajów, bez oceny współ­istniejących bądź nie
zaburzeń meta­bolicznych.37 W naszej pracy nie
stwierdzono znamiennych różnic w stężeniach ba‑
danego białka między grupą osób otyłych i gru‑
pą kontrolną, bez względu na współ­istniejące za‑
burzenia meta­boliczne. Należy jednak pamiętać,
że osoby otyłe to niejednorodna grupa chorych,
z różnymi współ­istniejącymi zaburzeniami – nie
tylko meta­bolicznymi, ale również endokrynny‑
mi, które w rozmaitym stopniu i z różną dynami‑
ką mogą wpływać na zmiany stężeń α2MG. Wyja‑
4
śnienie tego problemu wymaga badań na więk‑
szej grupie chorych.
Wyniki naszej pracy pozostawiają wiele nie‑
wiadomych, ale poruszają ważną kwestię – za‑
chowania się wybranych inhibitorów proteaz se‑
rynowych u osób otyłych.
Na podstawie wyników badań oraz danych z pi‑
śmiennictwa można wnioskować, że zwiększone
stężenia α1ATp w otyłości związane są z występo‑
waniem zaburzeń meta­bolicznych. Może to po‑
średnio świadczyć o jej udziale w rozwoju powi‑
kłań naczyniowych u pacjentów z tej grupy. Na‑
tomiast za duże ryzyko wystąpienia zmian na‑
czyniowych w otyłości prawdo­podobnie nie od‑
powiada α2MG.
Piśmiennictwo
1. Świątkowska‑Stodulska R, Kazimierska E, Sworczak K, Częstochowska E. Zaburzenia hemo­stazy u osób otyłych. Wiad Lek. 2007; 60: 185‑188.
2 Hori Y, Gabazza EC, Yano Y, et al. Insulin resistance is associated with
increased circulating level of thrombin‑activatable fibrinolysis inhibitor
in type 2 diabetic patients. J Clin Endocrinol Metab. 2002; 87: 660‑665.
3 Kohler HP. Insulin resistance syndrome: inter­action with coagulation
and fibrinolysis. Swiss Med Wkly. 2002; 132: 241‑252.
4 Anand SS, Yi Q, Gerstein H, et al. Relationship of meta­bolic syndrome
and fibrinolytic dysfunction to cardiovascular disease. Circulation. 2003;
108: 420‑425.
5 Alessi MC, Bastelica D, Morange P, et al. Plasminogen activator inhi‑
bitor 1, transforming growth factor‑beta 1 and BMI are closely associa‑
ted in human adipose tissue during morbid obesity. Diabetes. 2000; 49:
1374‑1380.
6 Avellone G, Di Garbo V, Cordova R, et al. Coagulation, fibrinolysis and
haemorheology in premenopausal obese women with different body fat di‑
stribution. Thromb Res. 1994; 75: 223‑231.
7 Balleisen L, Bailey J, Epping PH, et al. Epidemio­logical study on factor
VII, factor VIII, and fibrinogen in an industrial population: I. Baseline data
on the relation to age, gender, body‑weight, smoking, alcohol, pill‑using,
and menopause. Thromb Haemost. 1985; 54: 475‑479.
8 Bastard JP, Pieroni L. Plasma plasminogen activator inhibitor 1, insulin
resistance and android obesity. Biomed Pharmacother. 1999; 53: 455‑461.
9 Cigolini M, Targher G, Bergamo IA, et al. Visceral fat accumulation
and its relation to plasma hemo­static factors in healthy men. Arterioscler
Thromb Vasc Biol. 1996; 16: 368‑374.
10 Conlan MG, Folsom AR, Finch A, et al. Associations of factor VIII and
von Willebrand factor with age, race, sex, and risk factors for atheroscle‑
rosis. The Atherosclerosis Risk in Communities (ARIC) Study. Thromb Ha‑
emost. 1993; 70: 380‑385.
11 De Pergola G, Pannacciulli N. Coagulation and fibrinolysis abnormali‑
ties in obesity. J Endocrinol Invest. 2002; 25: 899‑904.
12 Folsom AR, Qamhieh HT, Wing RR, et al. Impact if weight loss on pla‑
sminogen activator inhibitor (PAI‑1), factor VII, and other hemo­static factors
in moderately overweight adults. Arterioscler Thromb. 1993; 13: 162‑169.
13 Mutch NJ, Wilson HM, Booth NA. Plasminogen activator inhibitor‑1
and haemostasis in obesity. Proc Nutr Soc. 2001; 60: 341‑347.
14 Rosito GA, D’Agostino RB, Massaro J, et al. Association betwe‑
en obesity and a prothrombotic state: The Framingham Offspring Study.
Thromb Haemost. 2004; 91: 683‑689.
15 Bowles LK, Cooper JA, Howarth DJ, et al. Associations of haemosta‑
tic variables with body mass index: a community‑based study. Blood Co‑
agul Fibrinolysis. 2003; 14: 569‑573.
16 Mahmoudi M, Curzen N, Gallagher PJ. Atherogenesis: the role of in‑
flammation and infection. Histopathology. 2007; 50: 535‑546.
17 Lubas W, Gutkowski K. C‑reactive protein in cardiovascular diseases.
Przegl Lek. 2006; 63: 562‑566.
18 Miłosz D, Czupryniak L, Saryusz‑Wolska M, et al. Adiponectinemia, in‑
flammatory process activity, and endothelial dysfunction in patients with
type 2 diabetes and acute coronary syndrome with ST elevation in rela‑
tion to the severity of lesions in the coronary arteries. Pol Arch Med Wewn.
2007; 117: 343‑349.
19 Bastard JP, Jardel C, Bruckert E, et al. Elevated levels of inter­leukin 6
are reduced in serum and adipose tissue of obese women after weight loss.
J Clin Endocrinol Metab. 2000; 85: 3338‑3342.
20 Dandona P, Weinstock R, Thusu K, et al. Tumor necrosis factor‑alpha
in sera of obese patients: fall with weight loss. J Clin Endocrionol Metab.
1998; 83: 2907‑2910.
POLSKIE ARCHIWUM MEDYCYNY WEWNĘTRZNEJ 2008; 118 (12)
21 Brower MS, Harpel PC. Alpha‑1-antitrypsin‑human leukocyte elasta‑
se complexes in blood: quantification by an enzyme‑linked differential an‑
tibody immunosorbent assay and comparison with alpha‑2-plasmin inhibi‑
tor‑plasmin complexes. Blood. 1983; 61: 842‑849.
22 Heeb MJ, Griffin JH. Physio­logic inhibition of human activated protein
C by alpha 1‑antitrypsin. J Biol Chem. 1988; 263: 11613‑11616.
23 Beheiri A, Langer C, During C, et al. Role of elevated alpha2‑macroglo‑
bulin revisited: results of a case‑control study in children with symptomatic
thromboembolism. J Thromb Haemost. 2007; 5: 1179‑1184.
24 Karelis AD, Brochu M, Rabasa‑Lhoret R. Can we identify meta­bolically
healthy but obese individuals (MHO)? Diabetes Metab. 2004; 30: 569‑572.
25 Engström G, Stavenow L, Hedblad B, et al. Inflammation‑sensitive pla‑
sma proteins and incidence of myocardial infarction in men with low car‑
diovascular risk. Arterioscler Thromb Vasc Biol. 2003; 23: 2247‑2251.
26 Engström G, Hedblad B, Stavenow L, et al. Inflammation‑sensitive pla‑
sma proteins are associated with future weight gain. Diabetes. 2003; 52:
2097‑2101.
27 Engström G, Stavenow L, Hedblad B, et al. Inflammation‑sensitive pla‑
sma proteins, diabetes, and mortality and incidence of myocardial infarc‑
tion and stroke: a population‑based study. Diabetes. 2003; 52: 442‑447.
28 Engström G, Hedblad B, Stavenow L, et al. Fatality of future corona‑
ry events is related to inflammation‑sensitive plasma proteins: a popula‑
tion‑based prospective cohort study. Circulation. 2004; 110: 27‑31.
29 Engström G, Hedblad B, Stavenow L, et al. Incidence of obesity‑asso‑
ciated cardiovascular disease is related to inflammation‑sensitive plasma
proteins: a population‑based cohort study. Arterioscler Thromb Vasc Biol.
2004; 24: 1498‑1502.
30 Karelis AD, Faraj M, Bastard JP, et al. The meta­bolically healthy but
obese individual presents a favorable inflammation profile. J Clin Endocri‑
nol Metab. 2005; 90: 4145‑4450.
31 Faraj M, Messier L, Bastard JP, et al. Apolipoprotein B: a predictor
of inflammatory status in postmenopausal overweight and obese women.
Diabeto­logia. 2006; 49: 1637‑1646.
32 Cymerys M, Chyrek R, Bogdański P, et al. Ocena stężeń białek ostrej
fazy u chorych z nadciśnieniem tętniczym i otyłością prostą. Pol Merk
Lek. 2003; 88: 352‑355.
33 Festa A, D’Agostino R Jr, Tracy RP, et al; Insulin Resistance Atherosc‑
lerosis Study. Elevated levels of acute‑phase proteins and plasminogen ac‑
tivator inhibitor‑1 predict the development of type 2 diabetes: the insulin re‑
sistance atherosclerosis study. Diabetes. 2002; 51: 1131‑1137.
34 Pickup JC, Mattock MB, Chusney GD, et al. NIDDM as a dise‑
ase of the innate immune system: association of acute‑phase reactants
and inter­leukin‑6 with meta­bolic syndrome X. Diabeto­logia. 1997; 40:
1286‑1292.
35 España F, Gilabert J, Vicente V, et al. Activated protein C: alpha
1‑antitrypsin (APC: alpha 1 AT) complex as a marker for in vitro diagnosis
of prethrombotic states. Thromb Res. 1992; 66: 499‑508.
36 Bogdański P, Chyrek R, Pupek‑Musialik D, et al. Ocena stężenia bia‑
łek ostrej fazy u chorych na zespół meta­boliczny. Pol Merk Lek. 2006; 21:
12‑14.
37 Rugsarash W, Tungtrongchitr R, Petmitr S, et al. The genetic associa‑
tion between alpha‑2-macroglobulin (A2M) gene deletion polymorphism
and low serum A2M concentration in overweight/obese Thais. Nutr Neu‑
rosci. 2006; 9: 93-98.
ARTYKUŁ ORYGINALNY Ocena stężeń α1‑antytrypsyny i α2‑makroglobuliny u osób otyłych
5