pobierz artykuł w całości

Patriotyzm na wyspach
Sięganie do tradycji związane jest współcześnie świadomą refleksją jednostki nad sobą, nad
tym kim jestem, jakie są moje korzenie. Na co dzień tradycję wypiera głośna nowoczesność.
A przecież, każda społeczność winna zabiegać o to, by uchronić od zapomnienia wszystko, co
składa się na jej kulturową odrębność”.
/M. Kielar – Turska/
„Patriotyzm dziecka w wieku przedszkolnym nie przebiega w izolacji od życia środowiska –
domu rodzinnego, przedszkola, najbliższego osiedla, okolicy, miasta, wsi i kraju. Dziecko jest
bezpośrednio lub pośrednio włączone w nurt wydarzeń, w którym uczestniczą jego najbliżsi.
Powinno stopniowo być wprowadzane w patriotyzm poczynając od tego, co bliższe, przechodząc
do spraw coraz dalszych. Rozpoczynając od umacniania więzi z rodziną i z przedszkolem należy
dostarczać dziecku wiedzę o miejscu zamieszkania i jego okolicy, o tradycjach lokalnych i
narodowych. Dziecko od najmłodszych lat powinno identyfikować się z miejscem w którym żyje,
powinno szukać swych korzeni.
Zapoznając z obrzędowością, zwyczajami, legendami, baśniami, podaniami, pieśniami i
zabytkami kultury – uświadamiamy dzieciom poczucie przynależności narodowej.
Budzenie świadomości narodowej u przedszkolaków nie jest łatwe, aby jednak zrozumiały
znaczenie narodowych symboli stwarzamy w naszym przedszkolu sytuacje edukacyjne, w których
czują, że są Polakami. Zagadnienia patriotyczne realizujemy w oparciu o opracowany wspólnie z
koleżankami program autorski „Moja mała i duża ojczyzna”. Mamy na uwadze patriotyzm dziecka
najmłodszego, czyli to wszystko , co wiąże się z jego domem rodzinnym, z najbliższymi –
krewnymi, znajomymi. To przedszkole do którego chodzi, to osoby, z którymi się spotyka, to ogród
w którym się bawi, to najbliższa ulica i domy, oraz sklepy i to wszystko co spotyka na swojej
drodze. Przechodzimy od „prostego patriotyzmu” do coraz szerszego, związanego z obrzędami,
zwyczajami, symboliką narodową – uświadamiamy dzieciom kim jesteśmy, skąd się wywodzimy,
jak jest nasza przeszłość. Tradycja spełnia ważną i pożyteczną rolę w rozwoju dziecka. Nie
powinno jej zabraknąć w wychowaniu przedszkolnym, w myśl powiedzenia „czym skorupka za
młodu nasiąknie…” – nauczyciele przedszkola ukazują, to co w regionie jest piękne, ciekawe,
godne zaprezentowania, chcąc w najprostszy sposób budzić przywiązanie i miłość do rodzinnej
ziemi. Dzieci uczestniczą w wycieczkach do Wolińskiego Parku Narodowego, Muzeum
Przyrodniczego w Międzyzdrojach i Muzeum Rybołówstwa Morskiego w Świnoujściu. Poznają
całe bogactwo przyrody, uczą się ją chronić i szanować.
Kształtowanie postawy patriotycznej dziecka przewiduje spotkania i udział dzieci w życiu
dorosłych, wspólne uczestnictwo w niektórych wydarzeniach, istotnych dla naszego środowiska spotkania na okrętach z marynarzami , rybakami na kutrach czy uroczystym odsłonięciu „Pomnika
Zesłańców Sybiru”. Uroczystości lokalne to ważne i ciekawe wydarzenia, które interesują dzieci i
pobudzają do działania. Dziecko czuje i zaczyna rozumieć, że jest członkiem społeczeństwa. Stale
dążymy do integracji ze środowiskiem lokalnym. W 2007 roku objęliśmy patronat nad Pomnikiem
Zesłańców Sybiru. Organizowaliśmy cykliczne spotkania z Sybirakami, uczestniczyliśmy w
apelach z udziałem członków związku dzisiaj już najstarszych mieszkańców Świnoujścia, jak też
władzami miasta. Dzieci obserwowały z jakim szacunkiem Sybiracy odnoszą się do symboli
narodowych, czy Polak to tylko mieszkaniec tego samego terytorium i człowiek posługujący się
tym samym językiem. Podczas uroczystości związanych z obchodami Dnia Sybiraka pokazałyśmy
dzieciom, przywiązanie ich do swojego, rodzinnego kraju, do symboli narodowych, do flagi białoczerwonej będącej przedmiotem czci całego narodu i wszystkich Polaków. Wiele tradycji,
obyczajów i obrzędów poznają dzieci poprzez różnorodne uroczystości przedszkolne, które są
przeważnie odbiciem tych samych świąt obchodzonych w całym kraju. W naszym przedszkolu w
listopadzie obchodziliśmy „Urodziny naszej ojczyzny” . Przygotowaniu uroczystości towarzyszyła
biało – czerwona dekoracja sali z mocnym akcentem patriotycznym – godła i flagi Polski.
W programie uroczystości znalazły się m.in. hymn, wiersz M. Brykczyńskiego „11 Listopada”,
dzieci młodsze śpiewały piosenkę o „Wiśle” i mówiły wiesz Wł. Bełzy „Katechizm małego
dziecka”, „Barwy Ojczyste” Cz. Janczarskiego. Dzieci starsze zaprezentowały legendę „O Warsie i
Sawie” i odtańczyły „Poloneza”. Poznając symbole narodowe mówiliśmy, że to „polski znak”.
Uroczystość odbyła się w klimacie powagi ,a jednocześnie ogromnej radości. Dzieci
rozchodziły się do sal zabaw wymachując papierowymi flagami z okrzykami „Polska!, Polska!”.
Zapoznanie dzieci z obrzędami naszego narodu pozwala wzbudzić w nich więź z ojczyzną.
Dzieci uczą się kochać swój kraj. Przedszkolne uroczystości stanowią okazję do kształtowania
uczuć, wrażliwości estetycznej i postaw społecznych. Wiersz, piosenka zaśpiewana z całą
społecznością przedszkola, czy inscenizacja ukazana w określonym nastroju, przemawiają
sugestywnie i utrwalają określone treści w świadomości dziecka. Dodatkowo umacniają więź
przedszkola ze środowiskiem. Stają się terenem wspólnego działania dzieci z wszystkich grup i
rodziców.
Uczymy dzieci więzi z regionem, z miastem – Świnoujście, jako jedynym miastem w Polsce
położonym na trzech wyspach: Uznam, Wolin, Karsibór. Staramy się aby dzieci poznały najbardziej
charakterystyczne miejsca: przeprawę promową, port, plażę, uzdrowiska. Organizujemy wycieczki
do miejsc pracy rodziców – na okręty, promy.
Zapoznajemy dzieci z zabytkami kultury między innymi: wieżą po byłym protestanckim
kościele garnizonowym Marcina Lutra z XVI w., najwyższą w Polsce latarnią morską (oddana do
użytku w 1858r.), dawnym ratuszem dziś siedzibą Muzeum Rybołówstwa Morskiego, Fortem
Anioła (wybudowany w latach 1854 – 1858), Fortem Zachodnim (1843 – 1863), Fortem
Wschodnim (Gerharda) z XIX, neogotyckim kościołem Matki Boskiej „Stella Maris” z końca XIX
wieku, kościołem Chrystusa Króla z XVIII wieku, z wieloma ciekawymi ulicami – Piłsudskiego,
Armii Krajowej, Bohaterów Września, z Placem Słowiańskim i Placem Wolności, z pomnikami
(„Tym co walczyli o niepodległość”).
Organizujemy spotkania z artystami naszego regionu – H. Mierzwińskim, z ludźmi morza –
rybakami , pracownikami Żeglugi Morskiej. Tworzymy kroniki spotkań i albumy mówiące o naszej
pięknej regionalnej przyrodzie . Sięgamy do literatury o tematyce morskiej, wyświetlamy filmy i
przeźrocza o Bałtyku, śpiewamy piosenki – szanty.
Dziecko w naszym przedszkolu poznaje i odkrywa otaczający świat w sposób naturalny, w
toku różnorodnych sytuacji życiowych. Szuka odpowiedzi na pytania wypływające z jego
spontanicznej ciekawości. A my nauczyciele wykorzystujemy dziecięcą ciekawość i stałą gotowość
do poznawania i przeżywania formując naturę dziecka, tak, by kiedyś słowa Polak, Polska
wypowiadało z jeszcze większą dumą.
opracowanie: Elżbieta Łukomska, Barbara Rusak