Venture capital

Paweł Głodek
Paweł Pietras
Źródła finansowania transferu technologii
i komercjalizacji wiedzy –
charakterystyka, podstawowe pojęcia
2
Plan prezentacji
Komercjalizacja technologii i wiedzy
Podział źródeł finansowania
Charakterystyka wybranych źródeł
Komercjalizacja technologii i wiedzy
całokształt działań związanych z przekształcaniem wiedzy
w nowe produkty, procesy i rozwiązania organizacyjne i
zastosowaniem ich w praktyce gospodarczej
kreowanie nowej wartości ekonomicznej na bazie nowej
wiedzy technicznej i innej
Komercjalizować moŜna wiele rzeczy, rozwiązania
techniczne są tylko jedną z nich
Co potrzebne jest do komercjalizacji technologii
i wiedzy?
Technologia
Kompetencje
rynkowe
Kapitał
Niestety! śaden z
komponentów nie jest
darmowy.
Technologia
Im bliŜej praktycznego zastosowania tym większa wartość komercyjna
w duŜych korporacjach ocena – Technology Readiness Level
W procesie komercjalizacji wartość technologii nie ma duŜego związku z
poniesionymi nakładami.
cena zaleŜy od wartości, którą niesie dla kupującego, a pośrednio dla
uŜytkowników
Podstawowe elementy atrakcyjności to m.in.:
stopień zaspokojenia potrzeb rynku
potencjał rynku
odporność na działania konkurencji (w tym ochrona IP)
dodatkowo inne wartości (ochrona środowiska) za które odbiorcy są skłonni
zapłacić
Technologia
Jasna sytuacja własnościowa jako punkt wyjścia
do kogo naleŜą prawa majątkowe – konieczność
regulacji prawnej
Jaki udział uczelni w komercjalizacji?
sprzedaŜ praw IP?
firmy spin-out?
uczelnia jako udziałowiec?
korzystanie z aparatury i infrastruktury będącej
własnością uczelni?
Kompetencje rynkowe
Składniki biznesu
Specjalistyczny potencjał produkcyjny
Kanały dystrybucji
Kadra sprzedaŜy
Wiedza i doświadczenie personelu
Element procesu komercjalizacji
pytanie - jak ten rodzaj kompetencji pozyskać dla
projektu?
Strategie komercjalizacji
Forma
Organizacja
Istniejący biznes
Nowy biznes
SprzedaŜ
Licencja
Alians strategiczny
Joint venture
Samodzielne wdroŜenie
(spin off/spin out)
Opcje dostarczenia technologii na rynek
joint venture
alians
licencja
Niska
sprzedaŜ
Stopa
zwrotu
Niskie
nowe przedsięwzięcie
Wysoka
Wysokie
Megantz,R. 1996
Ryzyko
Zewnętrzne źródła finansowania
komercjalizacji technologii i wiedzy
Finansowanie obce
Instrumenty kapitałowe
Granty ze środków
publicznych
Kredyt inwestycyjny
Venture capital – róŜne
formy
POIG 1.4-4.1.
Kredyt technologiczny
PO IG 3.1
Bon na innowacje
F. PoŜyczkowe (w tym
fundusz PARP)
NewConnect
7 Program Ramowy
F. Poręczeniowe
Rynek regulowany
PO IG 4.4
Leasing
Inwestor strategiczny
Instrumenty podatkowe Centrum Badawczo
Rozwojowe
Niektóre RPO
Wybrane źródła - charakterystyka
Venture capital
Venture capital
Fundusze inwestycyjne typu venture capital
Anioły biznesu
DuŜe przedsiębiorstwa
PO IG 3.1 – forma venture capital wspieranego ze
źródeł publicznych
Venture capital
Kapitał o charakterze udziałowym średnio- i długoterminowym,
dostarczany przez inwestorów indywidualnych bądź profesjonalne firmy
inwestycyjne, dla młodych szybko rozwijających się przedsiębiorstw nie
notowanych na giełdzie papierów wartościowych, a posiadających
znaczny potencjał rozwoju. Udziały (akcje) tych przedsiębiorstw
nabywane są z zamiarem ich późniejszej odsprzedaŜy. Następuje ona w
celu wycofania zainwestowanego kapitału oraz realizacji zysków,
których podstawowym źródłem jest przyrost wartości przedsiębiorstwa.
wg Europejskiego Stowarzyszenia Venture Capital
Fundusze inwestycyjne
– venture capital
Inwestycje venture capital w Europie
80
71,6
73,8
70
54,1
60
47,0
50
mld. €
27,6 29,1
24,3
25,1
30
20
36,9
35,0
40
23,4
14,5
10
0
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
Źródło: Roczniki EVCA
Wielkość inwestycji funduszy venture capital/private equity w
Polsce
3 000
2 390
mln PLN
2 500
2 500
2 000
1 500
1 060
1 000
500
779
386
529
610
1 000
440
0
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
Źródło: opracowanie własne na pdst. danych EVCA/PSIK
Uwaga: część danych przeliczana jest z EURO, moŜliwe są róŜnice
kursowe
Inwestycje funduszy VC w polsce w układzie
faz rozwojowych. (Wg liczby inwestycji., 2008)
30%
27%
25%
27%
22%
20%
16%
15%
10%
8%
5%
Ogółem:
63 inwestycje
2%
0%
Seed
Start-up
Wcz.
wzrost
Wzrost
Buyout
Restruktur.
Wynik znacznie lepszy niŜ w
ubiegłych latach!
Źródło: Polskie Stowarzyszenie Inwestorów Kapitałowych
Fundusze zaląŜkowe
Rodzaj funduszy venture capital zorientowanych na
finansowanie projektów:
relatywnie małych – kilkaset tysięcy zł.
na wczesnych fazach rozwoju – zasiewu, startu i
wczesnego rozwoju
o charakterze innowacyjnym
Fundusze zaląŜkowe w Polsce
BIB Seed Capital
Fundusz Kapitału ZaląŜkowego Satus
Business Angel Seedfund (firma portfelowa –
Polymen)
IIF Seed Fund
MCI.Bio Ventures (firma portfelowa – Genomed)
Silesia Fund
BBI Seed Fund
Helix Ventures Partners
AIP Seed Capital
Fundusze zaląŜkowe – kilka efektów
komercjalizacji
Polymen - firma portfelowa Business Angel Seedfund
Genomed - firma portfelowa MCI.Bio Ventures
Struktura branŜowa inwestycji VC w Polsce
(2008, wg. liczby firm)
Energetyka i
surowce
4,2%
Transport
4,2%
Inne
8,5%
Telekomunikacja i
media
28,2%
Usługi dla biznesu
4,2%
Usługi finansowe
5,6%
BranŜa
konsumpcyjna inne
5,6%
Dobra
konsumpcyjne produkcja i
dystrybucja
Źródło: opracowanie własne na
8,5%
bazie danych PSIK
IT
12,7%
BranŜa medyczna,
farmaceutyczna,
biotechnologia
9,9%
Produkcja dla
biznesu
8,5%
Główne rodzaje inwestycji venture capital
Cykl Ŝycia przedsiębiorstwa
Seed (zasiew)
Finansowanie prac
badawczych,
koncepcyjnych przed
komercjalizacją
projektu
Venture Capital
Start-up
i wczesny wzrost
Finansowanie rozwoju
produktu (prototypu) i
jego wprowadzenia
na rynek
Ekspansja
Replacement
MBO, MBI
Finansowanie rozwoju
firmy - wzrost zdolności produkcyjnych,
zasilenie kapitału
obrotowego, nakłady
na marketing itp.
Nabycie udziałów od
innego inwestora lub
w celu zmian w
strukturze finansowania firmy
Przejęcie znaczącego
lub większościowego
udziału w spółce,
związane np. przejęciami w celu konsolidacji
Mezzanine i nietypowe inwestycje
Instrumenty dłuŜne (podporządkowane), instrumenty pochodne,
restrukturyzacja spółki, “rescue & turnaround”
na podstawie: MCI Management
Anioły biznesu – inwestorzy indywidualni
Business angels vs. venture capital – główne róŜnice
Znacznie mniej formalny charakter procesu inwestycyjnego.
Inwestują swoje własne pieniądze
Dezinwestycja niepubliczna (głównie).
Działalność o zasięgu regionalnym
Mniejsza wartość inwestycji.
Wczesny etap rozwoju spółki.
Elastyczność inwestycji.
Częsta jest dbałość o poufność inwestycji – stowarzyszenia
inwestorów
Stowarzyszenia
aniołów biznesu w Polsce (wybrane)
Polska Sieć Aniołów Biznesu – PolBAN
Lewiatan Business Angels – LBA
SilBAN – Śląska Sieć Aniołów Biznesu
Przedsiębiorstwa jako inwestorzy venture
capital
Przedsiębiorstwo jako inwestor
venture capital
Kapitał jest inwestowany przez duŜe przedsiębiorstwa
Inwestycje są skoncentrowane na przedsięwzięciach
wprowadzających nowe rozwiązania techniczne i nowe
rozwiązania rynkowe
Dość często, po udanej inwestycji, inwestor jest gotowy
przejąć pakiet kontrolny przedsiębiorstwa.
VC moŜe posiadać cechy juint venture inwestor/przedsiębiorstwo z racji prowadzonej działalności jest
w stanie:
wspierać przedsiębiorstwo portfelowe w zakresie m.in. marketingu,
zarządzania produkcją, zarządzania finansami oraz
współpracować w zakresie dystrybucji czy promocji.
Przedsiębiorstwo jako inwestor
venture capital
Inwestycje venture capital są dla przedsiębiorstw:
Inwestycją finansową.
Sposobem rozpoznania rynku.
Sposobem na pozyskanie nowych przedsiębiorstw do grupy
kapitałowej/współpracy.
Przykładowe przedsiębiorstwa – inwestorzy venture capital:
Intel Capital – Intel Corporation
Siemens Venture Capital (SVC) – Siemens AG
Dow Venture Capital – Dow Chemical
Przedsiębiorstwo jako inwestor
venture capital
W Polsce głównie Intel Capital - przykładowe spółki portfelowe
eTel - Warszawa - telekomunikacja
Wind Telecom - Bielsko-Biała – IT
Polska Grupa Farmaceutyczna
Pharmena (produkcja leków i kosmetyków – spin off z Politechniki
Łódzkiej)
NewConnect
NewConnect – liczba notowanych podmiotów
200
180
160
140
120
100
80
60
40
20
0
180
84
24
5
Sierpień '07
Grudzień
'07
Grudzień
'08
Grudzień
'10
Źródło: NewConnect
NewConnect
NC staje się waŜnym źródłem drugiej rundy finansowania firm
komercjalizujących technologię i wiedzę
W porównaniu z rynkiem regulowanym, NewConnect to niŜsze koszty – ze
względu m.in.:
brak przymusu składania raportów kwartalnych,
moŜliwość złoŜenia raportu półrocznego bez audytu, z uwzględnieniem jedynie
wybranych informacji,
swoboda wyboru standardów rachunkowości (spośród standardów uznawanych w skali
międzynarodowej bądź standardów właściwych dla siedziby spółki).
Obowiązkowe są:
raporty bieŜące (jednakŜe w węŜszym zakresie),
zaudytowane raporty roczne,
przestrzeganie zasad corporate governance, ale z uwzględnieniem specyfiki notowanych
podmiotów.
NewConnect
Komercjalizacja - przykłady
Bon na innowacje
Bon na innowacje
Program jest skierowany do MSP, które w ostatnich 3 latach nie
korzystały z usług Ŝadnej jednostki naukowej w zakresie prac
badawczo-rozwojowych
Maksymalna wysokość wsparcia 15.000 zł
Wielkość wsparcia do 100% wydatków kwalifikowanych
Wykonawcy usługi to m.in.:
a) podstawowe jednostki organizacyjne uczelni w rozumieniu statutów
tych uczelni;
b) placówki naukowe Polskiej Akademii Nauk;
c) jednostki badawczo-rozwojowe;
Instrument finansowania, którego głównym zadaniem jest
promowanie współpracy MSP z instytucjami naukowymi
Kredyt technologiczny
Kredyt technologiczny
– obecnie działanie 4.3 POIG
Udzielany na sfinansowanie inwestycji polegającej na zastosowaniu nowej
technologii, zarówno własnej, jak i nabytej oraz uruchomieniu produkcji
nowych wyrobów lub modernizacji wyrobów produkowanych w oparciu o tę
technologię
udzielany jest na wdroŜenie technologii stosowanych na świecie nie dłuŜej
niŜ pięć lat
jest udzielany przez banki komercyjne na podstawie umowy z Bankiem
Gospodarstwa Krajowego
ze środków Funduszu Kredytu Technologicznego
na podstawie regulacji wprowadzonych przez Ustawę o niektórych
formach wspierania działalności innowacyjnej
Kredyt technologiczny, cd.
Udzielany jest jako kredyt inwestycyjny, jedynie dla MSP – przez banki
komercyjne
Wkład własny w ramach inwestycji technologicznej nie moŜe być mniejszy
niŜ 25% jej wartości netto
Udzielany jest na okres do 72 miesięcy, do wysokości 2 mln euro
Przedsiębiorca, który udokumentuje sprzedaŜ towarów i usług powstałych
w wyniku inwestycji ma moŜliwość ubiegania się o przyznanie premii
technologicznej.
Wysokość umorzenia wynosi wartość netto wykazanej na fakturach
sprzedaŜy innowacyjnych towarów lub usług powstałych w wyniku
inwestycji – moŜliwość umorzenia do 70% kredytu.
Całkowita kwota umorzenia nie moŜe przekroczyć 4 mln zł.
Kredyt technologiczny
Przykładowe projekty współfinansowane kredytem technologicznym:
Ekotech Sp. z o.o. – zakup i uruchomienie mobilnej instalacji do produkcji
mineralnych spoiw hydraulicznych, na bazie odpadów z energetyki,
dofinansowanie 594 tys. zł,
Przedsiębiorstwo WielobranŜowe Marek Mackiewicz – wdroŜenie
innowacji procesowej w produkcji betonu towarowego, dofinansowanie 2
462 tys. zł,
Internet Media Services SA -– wdroŜenie najnowocześniejszego Systemu
Videomarketingu Digital Signage Premium w wiodących galeriach,
dofinansowanie 1379 tys. zł.
Źródło: www.pi.gov.pl