strategia rozwoju i współpracy klastra spawalniczego „klastal”

Transkrypt

STRATEGIA ROZWOJU I WSPÓŁPRACY
KLASTRA SPAWALNICZEGO
„KLASTAL”
Zespół opracowujący:
Monika Kępka
Bogdan Kępka
Magdalena Kępka
Warszawa 2012
2
Fundusze Europejskie – dla Rozwoju Polski Wschodniej
Spis treści
1.
Wprowadzenie ................................................................................................................................. 3
2.
Słownik pojęć .................................................................................................................................. 6
3.
Dlaczego rozwój branży metalowej przez klaster? ....................................................................... 11
4.
Charakterystyka branży metalowej i spawalnictwa w Polsce i w regionie. .................................. 13
5.
Analiza problemów branży metalowej i spawalniczej w Polsce i w regionie. .............................. 28
6.
Trendy rozwojowe branży metalowej i spawalniczej w kontekście lat 2014-2020. ..................... 31
7.
Charakterystyka Członków Klastra ............................................................................................... 43
8.
Charakterystyka powiązań i kooperacji branży w regionie ........................................................... 50
9.
Determinanty rozwoju Klastra ...................................................................................................... 52
10.
Wizja i misja Klastra ................................................................................................................. 54
11.
Analiza silnych i słabych stron (SWOT) Klastra, a dążenie do realizacji wizji ..................... 55
12.
Cel główny i cele strategiczne Klastra w 6 obszarach jego funkcjonowania ............................ 63
13.
Organizacja klastra .................................................................................................................... 67
14.
Propozycje działań niezbędnych do realizacji celów w strategicznych Klastra na lata 20122013 oraz 2014 2020 wraz ze źródłami ich finansowania..................................................................... 69
Obszar ZARZĄDZANIE ...................................................................................................................... 69
Obszar MARKETING I PUBLICK RELATIONS ............................................................................... 71
Obszar KAPITAŁ LUDZKI .................................................................................................................. 72
Obszar TECHNOLOGIE ...................................................................................................................... 74
Obszar FINANSE .................................................................................................................................. 75
Obszar INTERNACJONALIZACJA .................................................................................................... 75
2
Literatura ................................................................................................................................... 78
Strona
15.
,,Klaster Spawalniczy ''KLASTAL'' integracja i wzrost
konkurencyjności branży spawalniczej w Polsce Wschodniej” Program Operacyjny
Rozwój Polski Wschodniej, Oś priorytetowa I Nowoczesna Gospodarka, działanie I.4
3
1. Wprowadzenie
Klastry, inaczej zwane gronami industrialnymi nie są jeszcze w Polsce tak
rozpowszechnione i znane jak w innych krajach. Przykładem klastra jest Dolina Krzemowa,
która stanowi światową kolebkę firm informatycznych oraz jest wizytówką gospodarki
amerykańskiej Londyńskie City, jedno z najbardziej znanych centrów usług finansowych to
również klaster.
Wg M. Portera klaster to : „geograficzne skupiska wzajemnie powiązanych firm,
wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących usługi, firm działających
w pokrewnych sektorach i związanych z nimi instytucji w poszczególnych dziedzinach,
konkurujących między sobą, ale także współpracujących”.
Jednakże inicjatywy tworzenia klastrów zyskują w Polsce na popularności w ostatnich
latach. W kraju występują klastry różnej wielkości, w poszczególnych regionach Polski, które
znajdują się na zróżnicowanych etapach ekspansji. W południowej Polsce, niedaleko Mielca
oraz Rzeszowa występuje klaster lotniczy. Na północy istnieje klaster stoczniowy, który
podlega restrukturyzacji (wyodrębnić z niego można m.in. klaster jachtowy), jak również
klaster producentów bursztynowej biżuterii. Na wstępnym etapie rozwoju są również grona
industrialne o charakterze lokalnym. Przykładowo w okolicy Pleszewa znajduje się skupisko
producentów kotłów grzewczych, jak również w okolicy Gostynia występują producenci
tradycyjnych pojazdów konnych.
Inicjatywa klastrowa to zorganizowane działania określonej grupy uczestników, którzy
mają na celu stworzenie jak najlepszych warunków do rozwoju grona industrialnego. Rozwój
ten jest warunkowany kilkoma czynnikami. Stosuje się założenie, iż podmiotami takiej
inicjatywy powinny być firmy, środowisko naukowe, administracja, przedsiębiorstwa,
instytucje otoczenia biznesu, itp. Inicjatywy zrzeszające przede wszystkim firmy, koncentrują
się na wspólnych przedsięwzięciach, które mają charakter komercyjny. Należałoby uznać je
jako inicjatywy kooperacyjne, które w przyszłości mogą stać się bardziej formalnymi
działań, które są niezbędne żeby przyspieszyć rozwój firm wchodzących w skład danego
Strona
Dla tak pojmowanej inicjatywy klastrowej bardzo istotne znaczenie ma określenie
3
konsolidacjami określonej grupy podmiotów.
4
klastra. Proces ten czasami przybiera postać wspólnie opracowanej strategii rozwoju danego
grona, choć zazwyczaj, to animator samodzielnie uruchamia niektóre działania, co daje grunt
pod tę klastrową inicjatywę. Obranie wspólnej strategii rozwoju grona posiada tę zaletę, że
umożliwia zintegrowanie podmiotów klastra wokół wspólnych celów strategicznych oraz
wizji.
Warto wspomnieć, że działania, które są niezbędne, aby dane grono industrialne
rozwijało się, mogą być wykonywane przez podmioty takie jak: koordynator lub animator
grona, administracja, instytucje otoczenia biznesu, firmy, placówki edukacyjne oraz
badawczo-rozwojowe itp. Tak interpretowana inicjatywa klastrowa może przybierać postać
niesformalizowanej, mimo że istotne jest funkcjonowanie forum spotkań, ze wszystkimi
podmiotami grona, które pozwala dostosowywać działania konkretnych uczestników do
potrzeb rozwoju firm, które stanowią podstawę określonego klastra.
Motywacją dla działań, które podnoszą konkurencyjność określonej grupy firm na
danym terenie stały się właśnie grona industrialne, które można zauważyć praktycznie we
wszystkich gospodarkach świata.
W procesie tworzenia klastra możemy wyróżnić dwa rodzaje inicjatyw. Pierwszy
rodzaj to inicjatywa odgórna np. samorządów, by stwarzać dogodne warunki dla
przedsiębiorstw i ludzi przedsiębiorczych. Drugi rodzaj działań odgórnych to pobudzanie
współpracy i kooperacji skupisk firm będących od dawna w regionie np. w miejscowości
Kurów – wytwórstwo wyrobów skórzanych . Rolą tych inicjatyw jest wzmocnienie potencjału
konkurencyjnego, a także zwalczanie barier dalszego rozwoju grona industrialnego.
Zasadnicza różnica między tymi podejściami polega w dużym skrócie na roli czynnika
publicznego. W polskich uwarunkowaniach silne zaangażowanie władz samorządowych,
zwłaszcza we wczesnych fazach rozwoju, zdaje się być bardzo istotne.
Proces ewolucji rozwoju klastra składa się z wielu etapów. Analizując jego początki
dostęp specyficznych zasobów np. surowców, infrastruktury;

specyficzną wiedzę, umiejętności;

tradycje firm tworzących klaster, ich know-how.
Strona

4
zwracamy uwagę na:
5

politykę gospodarczą regionu – powinna ona sprzyjać rozwojowi kluczowych dla
regionu branż – potencjalnych gron industrialnych.
Firmy tworzące grona industrialne powinny być otwarte na wdrażanie innowacji.
Po zdiagnozowaniu początkowego etapu tworzenia się klastrów, obserwujemy
umiejscawianie się w tych skupiskach nowych dostawców, związanych z danym gronem
industrialnym. W wyniku tych działań odnotowuje się obniżkę kosztów działalności
wszystkich firm w obrębie klastra, a także tworzenie się specyficznego rynku pracy.
Poza czynnikami typowo biznesowymi pojawia się w analizowanym procesie aspekt
społeczny. Powstają organizacje pośredniczące- stowarzyszenia, izby gospodarcze, fundacje.
Celem ich działań w ramach klastra jest poprawa współpracy między przedsiębiorstwami,
przyspieszając procesy takie jak:

kształcenie,

zacieśnianie współpracy między sektorem przedsiębiorców, jednostkami badawczorozwojowymi oraz sektora publicznego- jednostek samorządu terytorialnego.
Rozwój gron industrialnych posiada również wymiar wewnętrzny – przyciąganie z
zewnątrz nowych firm i pracowników chcących wykorzystać potencjał klastra (wiedzę,
technologię) w aspekcie społecznym rozwijają się również tzw. ”elementy miękkie”. Odbywa
się to poprzez przyspieszanie przepływu informacji oraz wiedzy ukrytej, a także usprawnianie
koordynacji działalności biznesowej.
Reasumując cechami wyróżniającymi klaster są 1:
koncentracja geograficzna – powstanie tzw. masy krytycznej,

rozbudowane więzi kooperacyjne,

wysoki stopień specjalizacji,

wykwalifikowana siła robocza,
1
Na podstawie materiałów szkoleniowych – „Program szkoleo promujący clustering.”
Strona
5

6

wzajemne zaufanie,

naturalni przywódcy,

dziedzina sztandarowa,

konkurencyjność.
2. Słownik pojęć
Analiza SWOT – Jest jednym z istotnych elementów niezbędnych do formułowania
strategii inicjatywy klastrowej jak i strategii marketingowej. Jest jedną z najbardziej
popularnych heurystycznych technik analitycznych, która służy do porządkowania informacji.
Ma zastosowanie we wszystkich obszarach planowania strategicznego jako uniwersalne
narzędzie pierwszego etapu analizy strategicznej. Np.: w naukach ekonomicznych jest
stosowana do analizy zewnętrznego oraz wewnętrznego środowiska danej organizacji, analizy
danego projektu, rozwiązania biznesowego itp.
Technika analityczna SWOT polega na posegregowaniu posiadanej informacji o
danej sprawie na cztery grupy (cztery kategorie czynników strategicznych):
S (Strengths) – mocne strony: wszystko to co stanowi atut, zaletę oraz przewagę
analizowanego obiektu;
W (Weaknesses) – słabe strony: wszystko to co stanowi słabość, wadę oraz barierę
analizowanego obiektu;
O (Opportunities) – szanse: wszystko to co daje szansę dla analizowanego obiektu
do korzystnej zmiany;
T (Threats) – zagrożenia: wszystko to co stwarza dla analizowanego obiektu
jest w dalszym analizowaniu pomijana jako nieistotna w strategii.
Strona
Informacja - nie może być ona zakwalifikowana do żadnej z wymienionych grup,
6
niebezpieczeństwo zmiany niekorzystnej.
7
Informacja strategiczna jest najpierw posegregowana według opisanych kryteriów na
cztery grupy, a następnie zapisana w czterodzielnej macierzy strategicznej, w której lewa
połowa zawiera dwie kategorie czynników pozytywnych a prawa - dwie kategorie czynników
negatywnych. Natomiast w piśmiennictwie istnieją co najmniej trzy wzajemnie wykluczające
się ujęcia, czym różni się górna połowa macierzy od dolnej (a więc mocne strony od szans, a
słabe strony od zagrożeń).
W niektórych wykładniach mówi się: mocne strony i słabe strony, to czynniki
wewnętrzne, szanse i zagrożenia — to czynniki zewnętrzne;
W innej interpretacji: mocne strony i słabe strony to cechy stanu obecnego, a szanse i
zagrożenia, to spodziewane zjawiska w przyszłości.
Wreszcie u niektórych autorów: mocne strony i słabe strony to czynniki zależne od
nas (te, na które mamy wpływ zarządczy oraz planistyczny), a szanse i zagrożenia, to
czynniki obiektywne, na które nie mamy bezpośredniego wpływu sprawczego.
Analiza SWOT daje wartościowy rezultat analityczny przy zastosowaniu każdego z
trzech wymienionych ujęć, pod warunkiem, że jest ono stosowane świadomie oraz
konsekwentnie. Jednak najczęstszy błąd jaki się popełnia w praktyce stosowania techniki
SWOT jest mieszanie trzech ujęć (np. zapisanie jakiejś przewagi w obszarze szans na
podstawie tego, że jest ona czynnikiem zewnętrznym, a potem odczytywanie jej z macierzy
SWOT, jako czynnika przyszłego (który dopiero pojawi się), lub - jako czynnika na który nie
mamy wpływu sprawczego. Stąd postulat otwartego i jednoznacznego deklarowania
kryteriów rozróżnienia wertykalnego na wstępie przeprowadzanej analizy.
W popularnych ujęciach mikroekonomicznych dwa pierwsze obszary odnoszą się
najczęściej
do
środowiska
wewnętrznego
i
zawierają
najistotniejsze
w
danym
przedsiębiorstwie elementy, np. silna marka (S), czy słabe zaplecze kapitałowe (W).
Natomiast dwa ostatnie odnoszą się analogicznie do środowiska zewnętrznego, np. otwarcie
wspólnego rynku międzynarodowego (O) lub pojawienie się konkurencyjnych produktów
Jest to bardzo rozpowszechniony obecnie schemat analizy, która często przybiera
7
bardzo powierzchowną postać - wypisania przekonań autora nt. słabych/silnych oraz szans i
Strona
nowej generacji (T).
8
zagrożeń - bez faktycznej analizy merytorycznej lub ilościowej. Powszechnie stosowana przy
planowaniu rozwoju regionalnego i lokalnego, (np. przy sporządzaniu strategii gminy,
powiatu lub województwa), planowaniu przestrzennym i programowaniu urbanistycznym,
(np. przy sporządzaniu przez gminę Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego).2
Klaster (grono industrialne) – M. Porter określa klastry (grona industrialne) jako
„geograficzne skupiska wzajemnie powiązanych firm, wyspecjalizowanych dostawców,
jednostek świadczących usługi, firm działających w pokrewnych sektorach i związanych z
nimi instytucji w poszczególnych dziedzinach, konkurujących między sobą, ale także
współpracujących”3.
Inna definicja mówi, że klaster „to celowo utworzona grupa przedsiębiorstw
powiązanych funkcjonalnie w celu osiągnięcia wartości dodanej w wyniku synergii działań
gospodarczych i organizatorskich, których przedmiotem jest projektowanie wspólnych wizji,
misji
i
strategii
marketingowych, koordynowanie polityki
pozyskiwania kapitału,
kształtowanie relacji z władzami lokalnymi, otoczeniem politycznym, samorządowym i
społecznym”4.
Warto również przytoczyć popularną definicję klastra zaproponowaną przez UNIDO.
Według niej klastry to „regionalne i terytorialne koncentracje firm produkujących
i sprzedających podobne lub komplementarne produkty, a przez to zmuszonych do
przezwyciężania podobnych problemów i wyzwań. W rezultacie może to powodować
powstawanie wyspecjalizowanych dostawców maszyn i surowców oraz powodować rozwój
specjalistycznych i zindywidualizowanych usług”.
Termin klaster, mimo że jest popularny na całym świecie, ma również sporo
synonimów, które są używane w poszczególnych krajach bądź w odniesieniu do konkretnych
dziedzin działalności gospodarczej. Określenia te to min.: „grona przedsiębiorstw
(przedsiębiorczości)” czy „wiązki przemysłowe”. W krajach francuskojęzycznych używany
jest termin „lokalne systemy produkcyjne”, we Włoszech – „okręg uprzemysłowiony”, w
2
Źródło internetowe, Wikipedia, http://pl.wikipedia.org/wiki/Analiza_SWOT
Pomoce internetowe, Wikipedia, http://pl.wikipedia.org/wiki/Klaster_przemysłowy.
4 Grzybowski, Warszawa, 2004
3
Strona
terminologii zwiększa również istnienie kilku teoretycznych koncepcji w mniejszym bądź
8
Polsce zaś jeśli chodzi o sektor rolny działa określenie „grupa producencka”. Wieloznaczność
9
większym stopniu analogicznych
z koncepcją klastra, np. „dystrykt przemysłowy”,
„regionalny system innowacji” i „sieć innowacyjna”.
Formy klastrów
Przyjmując kryterium procesów rozwojowych klastrów możemy podzielić je na dwa
zasadnicze rodzaje:
Klastry technologiczne – powiązane są one łańcuchem wartości dodanej. Są one
silnie ukierunkowane na rozwój
wysokich technologii, utrzymują ścisłe powiązania z
ośrodkami B+R, często wręcz z nich wyrastają. Takim klastrem jest np. Dolina Krzemowa;
Klastry tradycyjne (historyczne) – oparte na wiedzy wypracowanej przez wiele lat a
nawet od pokoleń. Ich powiązania technologiczne, a także kontakty z sektorem badawczym są
znacznie ograniczone. Ich działania skupione są na rozwijaniu własnych tradycji oraz
wypracowanych rozwiązań. Przykładem są winnice regionu Bordeaux we Francji.
Innym powszechnie używanym podziałem jest podział oparty na pracy A.
Markusen’a5:

Klastry sieciowe (Okręgi przemysłowe)

Klastry Koncentryczne (ang. Hub & Spoke)

Klastry Satelitarne ( skupione wokół branży lub gałęzi produkcji)

Klastry Instytucjonalne (zakotwiczone wokół instytucji)
Klastry sieciowe
Typowy klaster sieciowy składa się z grupy małych firm w tym samym lub podobnym
sektorze produkcji, charakteryzujących się możliwością szybkiej adaptacji do zmieniającego
się rynku i zróżnicowanych wymagań poprzez współpracę i używanie nowych technologii.
Firmy w klastrze wykorzystują zalety nieosiągalne dla firm gdzie indziej, na przykład dostęp
wspomaga specjalizowaną sprzedaż, usługi i sieci dostawców. Najczęściej przytaczanymi
5
Markusen A., Sticky places in slippery space: A typology of industrial districts, Economic Geography 72 n3 (July 1996): 293-313, 1996.
Strona
wysoka elastyczność, zaufania i współpracy oraz dostępu do lokalnej infrastruktury, która
9
do lokalnej wiedzy i rynku pracy. Są to niskie koszty transportu i kosztów transakcyjnych,
10
przykładami klastrów sieciowych są Dolina Krzemowa, Boston (Route 128) oraz północne
Włochy. Ważną cechą wyróżniającą klastry typu sieciowego jest brak jednego centralnego
punktu, wokół którego skupiają się przedsiębiorstwa – istnieje raczej zróżnicowana baza firm.
Klastry typu koncentrycznego
Klastry koncentryczne (ang. Hub and Spoke, dosłownie „oś i szprychy”)
charakteryzują się istnieniem wielkich firm, wokół których zakotwiczona jest sieć dostawców
(towarów i usług). Małe firmy są często związane z firmą dominującą poprzez łańcuch
dostaw. Zalety sąsiedztwa dużych firm wpływają na przyciąganie firm mniejszych. W
przeciwieństwie do klastrów sieciowych wielkie firmy dominują w relacjach pomiędzy
przedsiębiorstwami. Interakcje wynikają bardziej z powiązań w ramach dostaw niż z
współdzielenia innowacyjności. Usługi finansowe i biznesowe dostosowane są do potrzeb
firm dominujących, a rynek pracy jest mniej elastyczny niż w klastrze sieciowym. Przewaga i
zysk regionu zależą więc od firmy lub przemysłu dominującego, a ten może powstrzymywać
zdolność
dostosowania
się
do
zmian.
Istnieje
możliwość
fragmentacji
klastrów
koncentrycznych. Region lokalizacji dużej firmy może być trzonem, a inne regiony są tylko
gałęziami w systemie produkcji. Klastry, które są „szprychami dla osi” można nazwać
klastrami satelitarnymi. W regionie takim zachodzi minimum wymiany i współpracy, a
większość powiązań stanowią zewnętrzne powiązania produkcyjne i inne związki z tzw.
trzonem. Rynki pracy są zazwyczaj zależne od firmy i charakteryzowane wysokim stopniem
migracji „do” i „z” klastra.
Klastry instytucjonalne
Klastry instytucjonalne znane także jako klastry typu state-anchored (skupione wokół
instytucji publicznych) zdominowane są przez publiczne lub niedochodowe jednostki, takie
jak: laboratoria badawczo-rozwojowe, uniwersytety, systemy obronne lub administracja
publiczna. Duże instytucje przyciągają grono dostawców nastawionych na zaspokajanie ich
potrzeb. Instytucja w porównaniu do innych rodzajów klastrów odgrywa tu silnie dominującą
rolę. Klastry instytucjonalne są generalnie zorientowane na zewnątrz, odpowiadając a przede
Strona
10
wszystkim na zapotrzebowanie danej instytucji. Rozwój lokalnej przedsiębiorczości jest
11
celem drugorzędnym. Klastry tego typu, zwłaszcza te zdominowane przez pojedynczą wielką
instytucję, mogą stać się zależne ekonomicznie od jej źródła finansowania.6
Spawalnictwo - dział techniki zajmujący się spawalniczymi metodami łączenia metali,
stopów i tworzyw sztucznych gł. przez: spawanie, zgrzewanie i lutowanie; s. obejmuje
również procesy pokrewne spawaniu: napawanie, lutospawanie, natryskiwanie cieplne,
hartowanie (powierzchniowe) oraz klejenie i cięcie termiczne.7
3. Dlaczego rozwój branży metalowej przez klaster?
Rozwój współczesnego przedsiębiorstwa działającego w branży metalowej i
mającego kontakt z aspektami dotyczącymi spawalnictwa skupiał się przede wszystkim na
rozwoju i poprawie swojej konkurencyjności, niejednokrotnie kosztem innych partnerów
biznesowych. Firmy przede wszystkim obserwują własną konkurencję, jako jedyny element
otoczenia własnego przedsiębiorstwa. Współczesna
gospodarka globalna i europejska
ukierunkowana jest przede wszystkim na rozwój wykorzystania koncentracji, lokalizacji i
skupisk siły i potencjału regionów, a nie pojedynczych podmiotów. Regiony swoją siłę
winny opierać na specjalizacji, własnej tożsamości, rozwoju innowacji, własnych zasobach
naturalnych, kapitału ludzkiego, przedsiębiorczości i rozwoju infrastruktury. Idealnym
modelem do realizacji tychże działań są branżowe
klastry gospodarcze (jako naturalne
skupiska firm) oraz inicjatywy klastrowe (chęć współpracy aktorów klastra).
Klastry zostały zdefiniowane jako geograficzne skupiska firm funkcjonujących w tej
samej branży lub branżach pokrewnych. Firmy te winny być ze sobą powiązane (nie mamy
tutaj na myśli powiązań kapitałowych ), lecz powiązania biznesowe, wspólnych problemów,
łańcucha dostaw etc. W gronie tym winny się znaleźć również dostawcy produktów,
pośrednio jednostki samorządu terytorialnego. Poza skupiskiem firm ważnym czynnikiem jest
6
7
Pomoce internetowe, Wikipedia, http://pl.wikipedia.org/wiki/Klaster_przemysłowy
http://encyklopedia.pwn.pl/haslo.php?id=3978053
Strona
grona wchodzą jednostki sfery badawczo-rozwojowej, instytucje otoczenia biznesu oraz
11
surowców, usług dla firm danej branży które stanowią rdzeń całego klastra. Ponadto w skład
12
ich konkurencyjność jako grupy, głównie na rynkach ponadregionalnych, krajowych , a
zwłaszcza zagranicznych. Należy pamiętać, ze silne klastry to również silne regiony, będące
bardziej zauważalne na rynku konkurencyjności terytorialnej regionów. W procesie rozwoju
branży metalowej i spawalnictwa istotne są również relacje zachodzące miedzy firmami
zarówno w aspekcie ich konkurencji na rynku (zdrowa lub niezdrowa) jak i diagnoza
czynników które ich łączą, i na polu których istnieje szansa współpracy. Wszystkie te
elementy mają związek z korzyściami i wartościami dodanymi, które członkowie klastra
mogą uzyskać w wyniku tej współpracy.
Przedsiębiorcy w klastrze mogą osiągnąć zarówno korzyści ekonomiczne (tzw.
„twarde”), do których zaliczamy: wyższą rentowność, produktywność jak i innowacyjność.
Czynniki powyższe pozwolą poprzez działania grupowe stać się bardziej konkurencyjnymi na
niwie gospodarczej. Produkty i usługi członków klastra mogą być wykonywane i świadczone
po niższych kosztach z zachowaniem lub podwyższeniem ich jakości. Wspólnymi działaniami
które morze realizować Klaster Spawalniczy KLASTAL są wspólne inwestycje, których to
pojedynczy podmiot nie byłby w stanie wykonać. Podobnie rzecz się ma przy realizacji
dużych zleceń, zakrojoną na szerszą skalę akcje promocyjną czy przeprowadzenia wspólnych
prac badawczo-rozwojowych. Istotne dla przedsiębiorców jest również ograniczanie lub
dywersyfikacja ryzyka przedsięwzięć biznesowych, wspólna dystrybucja produktów lub
sprzedaży usług jak również wspólne zakupy kluczowych surowców półproduktów czy usług
zewnętrznych (np. energia elektryczna, paliwo, art. biurowe etc.) Klastry dają takie
możliwości.
Duży wpływ na poprawę konkurencyjności i wzrost innowacyjności
przedsiębiorstw mają spotkania, zwłaszcza nieformalne poszczególnych podmiotów
członków klastra. Spotkania te bardzo często są zaczątkiem nowych modeli biznesowych,
nowych wspólnych przedsięwzięć i projektów a także znacząco przyczyniają się do
sprawnego i skutecznego oddziaływania na otoczenie nie tylko biznesowe, ale również na
instytucje edukacyjne, władze lokalne, regionalne oraz instytucje centralne i rządowe.
Niejednokrotnie inicjatywy klastrowe mogą kształtować przyszłą politykę wspierania
klastrów, branży jak również wskazywać dziedziny i instrumenty wsparcia finansowego
czynniki produkcji, W branży tej poza elementami technologicznymi ważny jest też kapitał
ludzki. To właśnie wysokiej klasy specjaliści oraz eksperci w swoich dziedzinach stanowią o
Strona
Inicjatywa klastrowa w dziedzinie spawalnictwa to nie tylko wysokiej jakości
12
poszczególnych obszarów funkcjonowania grona.
13
sile i konkurencyjności inicjatywy klastrowej. Ludzie ci mają również ścisły związek z
tworzeniem się nowych specjalistycznych usług wspierających. Członkostwo w klastrze firm
z sektorów około branżowych oraz firm świadczących różnego rodzaju usługi dla klastra to
możliwość znalezienia partnera biznesowego blisko siebie, na własnym „podwórku” i
wspieranie lokalnego biznesu. Dlatego też członkostwem w klastrze zainteresowane będą w
trakcie jego rozwoju firmy sektora bankowego, szkoleniowego, ubezpieczeniowego, usług
finansowych a także powstaną nowe firmy typu spin off i spin out. Rozwijający się klaster
będzie też atrakcyjnym miejscem do inwestowania oraz rynkiem pracy.
Niebagatelną rolę w procesie tworzenia i rozwoju inicjatyw klastrowych stanowią
jego koordynator, menedżer i animatorzy oraz Rada Klastra. Organy te są motorem
napędowym do zdefiniowania wspólnych problemów do pokonania, ustalenia
celów i
priorytetów dla inicjatywy, popularyzacja idei klasteringu w środowisku lokalnym ale i
branżowym. Ponadto osoby te odgrywają niebagatelną role w procesie budowania consensusu
i zaufania wśród członków klastra oraz wybór dziedzin i obszarów do współpracy.
4. Charakterystyka branży metalowej i spawalnictwa w Polsce i w
regionie.
Branża metalowa w Polsce jest pojęciem, które potocznie zastępuje szeroko pojęty
przemysł metalowy. Wokół niego skupia się wiele gałęzi biznesu. W branży tej można wyróżnić
trzy charakterystyczne grupy:
 produkcja stali (hutnictwo);
 dystrybucja stali oraz wyrobów stalowych (branża stalowa);
 obróbka metalu (cięcie, gięcie, frezowanie, toczenie, konstrukcje stalowe, spawalnictwo).
8
http://www.rswi-olsztyn.pl/index.php?pokaz=787&700=700&id_menu=700.
Strona
metalurgicznego,
metalowego,
maszynowego,
budowlanego,
13
Branża metalowa w Polskiej klasyfikacji skupia swoje działania wokół przemysłu 8:
14
spożywczego,
cięcie,
gięcie,
toczenie,
frezowanie,
wiercenie,
szlifowanie,
spawanie,
walcowanie.
Przemysł metalurgiczny, jedna z ważniejszych gałęzi przemysłu przetwórczego,
zajmująca się przygotowaniem wydobytych z ziemi rud do uzyskania z nich czystego metalu,
rafinacją metali, ich obróbką cieplną i chemiczno-cieplną (hartowanie itp.), odlewaniem w
celu nadawania im określonych kształtów oraz produkcją stopów. Wyróżnia się dwa działy
przemysłu metalurgicznego:
1) hutnictwo żelaza i stali;
2) hutnictwo metali nieżelaznych.
Produkty wytwarzane przez przemysł metalurgiczny stanowią zwykle surowiec,
który wykorzystują następnie przemysł maszynowy i metalowy, a także niektóre działy
przemysłu elektrotechnicznego.
Do najważniejszych produktów przemysłu metalurgicznego i ich światowych
producentów należą: stal - Japonia, USA, Chiny, Rosja, Ukraina, Korea Południowa oraz
kraje Europy Zachodniej, aluminium - USA, Rosja, Kanada, Japonia, Brazylia i Australia,
miedź - USA, Chile, Japonia, Rosja, Chiny i Niemcy, cynk - Rosja, Japonia, Kanada, Chiny,
USA i Niemcy, ołów - USA, Rosja, Niemcy, Wielka Brytania, Japonia, Chiny i Francja, a
rtęć
i
metale
szlachetne
(złoto,
srebro
i
platyna).
W Polsce rozwinięte jest hutnictwo żelaza, którego tradycje sięgają poł. XIX w.
14
cyna,
Zlokalizowane jest głównie w obrębie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, a także w
Strona
także
15
pojedynczych ośrodkach (Kraków, Częstochowa, Stalowa Wola, Ostrowiec Świętokrzyski,
Warszawa).9
Szybki rozwój przemysłu metalowego w Polsce swój początek miał w połowie XIX
wieku. W okresie międzywojennym kluczowe znaczenie w rozwoju przemysłu polskiego miał
Górny Śląsk. Jego przyłączenie do Polski z dobrze rozwiniętymi sektorami przemysłowymi –
m.in. przemysłem metalowym miało znaczenie dla całej krajowej gospodarki. Należy również
wspomnieć o Eugeniuszu Kwiatkowskim, który doprowadził do powstania Centralnego
Okręgu Przemysłowego, w którym rozwijały się takie dziedziny jak: przemysł metalowy,
maszynowy, chemiczny i lotniczy. Przedsiębiorstwa, które funkcjonują w wymienionych
powyżej branżach powstały w miejscowościach, które aktualnie należą do województw:
świętokrzyskiego, lubelskiego i podkarpackiego. Miasta, takie jak: Rzeszów, Mielec, Dębica,
Tarnów, Stalowa Wola, Kraśnik, Lublin, Radom, Skarżysko-Kamienna, Starachowice, Kielce
do dzisiaj korzystają z powstałego wówczas potencjału10.
Pomimo, że światowy kryzys gospodarczy zmniejszył dynamikę rozwojową branży,
to jednak od pierwszego półrocza 2010 roku tendencja spadkowa w obszarze produkcji i
zatrudnienia została zahamowana.
Rysunek 1
9
http://portalwiedzy.onet.pl/32861,,,,przemysl_metalurgiczny,haslo.html
Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A.
10
Strona
15
Okręgi przemysłowe skupiające przemysł metalowy
16
1. Bydgosko- Toruński Okręg Przemysłowy
2. Warszawski Okręg Przemysłowy
3. Wrocławski Okręg Przemysłowy
4. Staropolski Okręg Przemysłowy
5. Górnośląski Okręg Przemysłowy
6. Bielski Okręg Przemysłowy
7. Krakowski Okręg Przemysłowy
Źródło: Opracowanie własne na podstawie Okręgi przemysłowe Polski. Geografia społeczno-ekonomiczna WszPWN.
Na podstawie powyższej mapy można stwierdzić, że największe jednostki
omawianej branży ulokowane są w Polsce centralnej i południowej. Dominacja
przedsiębiorstw z województwa śląskiego i małopolskiego uwarunkowana jest lokalizacją na
historycznych terenach przemysłowych Polski.
Pod względem geograficznym, największe przedsiębiorstwa sektora metalowego
ulokowane są w zachodniej, centralnej i południowej części kraju. Przede wszystkim znajdują
warszawskim,

górnośląskim,

krakowskim,
Strona

16
się one w następujących okręgach przemysłowych:
17

wrocławskim,

bielskim,

bydgosko- toruńskim,

staropolskim
Analiza powyższych danych potwierdza dominację przedsiębiorstw z województwa
śląskiego i małopolskiego wśród krajowych przedsiębiorstw przemysłu metalowego. Znajdują
się one na tradycyjnych terenach przemysłowych. Sektor ten jest również bardzo atrakcyjny
dla inwestorów zagranicznych. Według danych GUS za rok 2009 w sektorze produkcji metali
zarejestrowanych było 108 podmiotów z kapitałem zagranicznym, a liczba pracujących
wynosiła 23 620 osób, w sektorze produkcji wyrobów z metali działa obecnie 785 firm z
kapitałem zagranicznym, a zatrudnienie wynosi 51 686 osób.
Wśród dostępnych rankingów z zakresu gospodarki, wyróżnić można również
największe przedsiębiorstwa z obszaru przemysłu metalowego w Polsce. Firmy zostały
uszeregowane w poniższej tabeli pod względem przychodów ze sprzedaży (w tys. zł).
Tabela 1
Największe przedsiębiorstwa przemysłu metalowego w Polsce w 2011 roku (pod
względem przychodów ze sprzedaży)
L.p.
Nazwa
Przychody ze
sprzedaży w tys. zł
ArcelorMittal Poland SA, Dąbrowa Górnicza
12 023 422
Grupa Can-Pack SA, Kraków
3 589 735
Celsa Huta Ostrowiec Sp. z o.o., Ostrowiec Świętokrzyski
2 114 591
CMC Zawiercie SA, Zawiercie
1 975 504
17
GK Impexmetal SA, Warszawa
1 939 255
Strona
1.
2.
3.
4.
5.
18
6.
ThyssenKrupp Energostal SA, Toruń
1 795 142
GK Stalprodukt SA, Bochnia
1 732 277
Grupa Kęty SA, Kęty
1 210 621
GK Rafako SA, Racibórz
1 188 053
GK Konsorcjum Stali SA, Warszawa
1 132 877
7.
8.
9.
10.
Źródło: Opracowanie na podstawie rankingu „Polityki”.
Z 10 firm wyróżnionych w powyższej tabeli na pierwszym
miejscu uplasowało się przedsiębiorstwo ArcelorMittal Poland SA
z wynikiem 12 023 422 zł.
Koncern ten jest największym na świecie producentem stali,
stworzony w wyniku fuzji największych na świecie firm
stalowych: Mittal Steel i Arcelor. Zatrudnia ok. 280 000 pracowników zatrudnionych w
oddziałach w 60 krajach.
W odniesieniu do rynku polskiego przedsiębiorstwo to jest największym
producentem stali w Polsce, zatrudniającym ponad 10 tysięcy pracowników w sześciu
oddziałach w województwie śląskim i małopolskim. Dzięki inwestycjom, których wartość w
latach 2004-2010 wyniosła niemal 4 mld zł, ArcelorMittal Poland jest dziś jednym z
najnowocześniejszych producentów stali w Europie.11
Drugą pod względem wielkości przychodów firmą jest Grupa
Can-Pack
SA.
Przedsiębiorstwo
jest
jednym
z
najnowocześniejszych technologicznie producentów opakowań
11
www.arcelormittal.com/poland
Strona
18
w Europie. Swoją silną pozycję na rynku polskim i
19
europejskim zawdzięcza wysokiej jakości produktom oraz nowoczesnej technologii
wytwarzania. Połączenie powyższych zalet z szybkimi dostawami i atrakcyjnymi warunkami
współpracy z klientami, było determinantem sukcesu firmy. 12
W rozwoju sektora metalowego należy zwrócić uwagę na dynamikę produkcji
wyrobów z metalu. W ten sposób można określić tempo rozwoju przemysłu metalowego na
rynku krajowym. Z tego względu należy porównać jej wskaźniki w perspektywie kilku
ostatnich lat. Dane te przedstawia poniższa tabela.
Tabela 2
Dynamika produkcji sprzedanej przemysłu metalowego
Produkcja metali
Produkcja wyrobów z metali
2008
97
108,7
2009
74,5
91,1
Rok
Źródło: Źródło: Opracowanie własne wg danych GUS.
Powyższa tabela jednoznacznie wskazuje, że w latach 2008-2009 dynamika
produkcji sprzedanej przemysłu metalowego znacznie spadła. Podobnie wygląda sytuacja w
przypadku
produkcji
wyrobów
z
metali.
W
pierwszym
roku
produkcja
metali
charakteryzowała się dynamiką na poziomie 97, a w roku 2009 wynosiła zaledwie 74,5.
Oznacza to, że w ciągu dwóch lat średnia wartość dynamiki produkcji metalu spadła o
kilkadziesiąt procent. Do tego typu sytuacji przyczynił się światowy kryzys gospodarczy,
który również w dużym stopniu dotknął sektora metalowego.13 Potwierdza to produkcja
http://canpack.4b.pl/32_300/canpack-sa/canpack-sa.aspx,
„Dramat w przemyśle metalowym i hutniczym”,
http://klubmistrzowbiznesu.bblog.pl/wpis,dramat;w;przemysle;metalowym;i;hutniczym;,16303.html
12
13
Strona
19
liderów branżowych, którzy zmniejszyli swoją produkcje średnio o 30% w latach 2008-2009.
20
Sytuacja dynamiki produkcji sprzedanej przemysłu metalowego przekłada się
również na liczbę zatrudnionych osób oraz wysokość ich miesięcznych wynagrodzeń. Dane
dotyczące przeciętnego zatrudnienia w sektorze metalowym przedstawia poniższa tabela.
Tabela 3
Dynamika przeciętnego zatrudnienia w przemyśle metalowym
Rok
2008
2009
Produkcja metali
97,8
88,7
110,9
94,4
Źródło: Opracowanie własne wg danych GUS
Z powyższej tabeli wynika, że również zatrudnienie w branży metalowej w latach 20072009 charakteryzowało się tendencją malejącą. W okresie dwóch lat dynamika zatrudnienia
zmalała o ponad 10%. Ma to również wpływ na przeciętne miesięczne wynagrodzenie
pracowników z przemysłu metalowego. Dane dotyczące średniej wysokości pensji
przedstawia poniższa tabela.
Tabela 4
Dynamika przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń brutto w przemyśle metalowym
Rok
2008
2009
Produkcja metali
108,8
99,6
112,7
100,8
Na przykładzie powyższej tabeli można stwierdzić, że dynamika średniego,
miesięcznego wynagrodzenia obniżyła się zarówno w przypadku produkcji metali, jak
również produkcji wyrobów z metali. W celu zilustrowania najbardziej aktualnych tendencji
dynamiki zatrudnienia w branży metalowej oraz wysokości wynagrodzeń, wykorzystano dane
za I kwartał 2011 roku. Informacje te przedstawia poniższa tabela.
Tabela 5
Strona
metalowym w I kwartale 2011 roku (dane w mln zł)
20
Produkcja sprzedana, zatrudnienie i przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w przemyśle
21
Produkcja sprzedana
Przeciętne zatrudnienie
w mln zł
w tys.
I kw.
2010=100
Produkcja
metali
Produkcja
wyrobów
z metali
I kw.
Przeciętne miesięczne
wynagrodzenie brutto
w zł.
I kw.
2010=100
2010=100
10 893,3
130,8
60,1
105,8
3 791,51
109,1
13 745,3
121,8
216,9
106,2
3 139,31
107,8
Jeśli chodzi o przeciętne zatrudnienie to sektor metalowy jest czwartym pod
względem znaczenia w produkcji przemysłowej Makroregionu Polski Wschodniej. Do
sektora tego zaliczamy m.in.: produkcję konstrukcji metalowych, metalowych elementów
stolarki budowlanej, cystern, pojemników i zbiorników, opakowań metalowych, narzędzi,
złączy, gwoździ, śrub, łańcuchów itp. Ich odbiorcami są przede wszystkim inne
przedsiębiorstwa przemysłowe lub budowlane. Oznacza to, że koniunktura w przemyśle
metalowym jest ściśle powiązana z koniunkturą w całej gospodarce. Prognozy gospodarcze
na najbliższe lata są dobre. Polska, jako jeden z nielicznych krajów, nie odnotowała spadku
poziomu PKB w kryzysowym 2009 roku. Poprawa koniunktury i inwestycje związane z Euro
2012, a także wydatki na rozbudowę infrastruktury, sprzyjają rozwojowi branży budowlanej.
Ta z kolei, jest jednym z podstawowych odbiorców produktów sektora metalowego. Oznacza
to, że wysoka koniunktura w budownictwie przekłada się na szybki rozwój sektora
metalowego.
Sektor metalowy w Polsce Wschodniej najsilniej reprezentowany jest w dwóch
regionach o tradycjach przemysłowych: w województwie świętokrzyskim i podkarpackim. W
kolejnych trzech województwach najmocniej reprezentowany jest w warmińsko-mazurskim,
następnie w lubelskim, najsłabiej w województwie podlaskim. Konsekwencją różnic w
znaczeniu przemysłu metalowego dla poszczególnych województw, z punktu widzenia
jest największym pracodawcą w sektorze przedsiębiorstw, zatrudniającym około 10 tys. osób.
Celsa Huta Ostrowiec jest jednym z największych pracodawców w woj. świętokrzyskim i
Strona
całkowitego zatrudnienia w przemyśle. W województwie świętokrzyskim przemysł metalowy
21
produkcji sprzedanej, jest nierównomierny udział zatrudnienia w sektorze w stosunku do
22
zatrudnia 1350 osób. Jest to także jeden z najnowocześniejszych zakładów w Makroregionie.
W
całym
Makroregionie
Polski
Wschodniej
województwo
podkarpackie
jest
niekwestionowanym liderem, z 40-procentowym udziałem zatrudnienia w przemyśle
metalowym. Można również zauważyć, że w województwie podkarpackim zatrudnienie w
sektorze metalowym ma wciąż tendencję wzrostową. Sektor metalowy w Makroregionie
Polski Wschodniej charakteryzuje się dynamicznym rozwojem. Można to dostrzec zarówno
na postawie szybkiego wzrostu wielkości produkcji sprzedanej, jak również zmian poziomu
zatrudnienia. Główne ośrodki przemysłu metalowego w makroregionie Polski Wschodniej
skupione są w następujących okręgach Staropolski Okręg Przemysłowy – głównie Kielce
(np. NSK Bearings Polska S.A.), Ostrowiec Świętokrzyski (np. Celsa Huta Ostrowiec Sp. z
o.o., Wytwórnia Konstrukcji Stalowych Sp. z o.o.), Radom (np. Fabryka Broni „Łucznik” Sp.
z o.o.), Skarżysko Kamienna (np. Zakłady Metalowe Mesko S.A.), Starachowice (np.
Odlewnie Polskie S.A. – funkcjonujące w ramach Specjalnej Strefy Ekonomicznej
Starachowice).
Rzeszowski Okręg Przemysłowy – przykładem współpracy w tym regionie może być
klaster odlewniczy Kom Cast powołany w 2006 roku w Rzeszowie, skupiający 26 firm z
województw: podkarpackiego, świętokrzyskiego i lubelskiego. Wytwarza on 20% produkcji
krajowej polskiego odlewnictwa i realizuje 30% polskiego eksportu w branży. Poza tym
ważnymi ośrodkami przemysłu metalowego w regionie są: Mielec, Rzeszów, Stalowa Wola
i Nowa Dęba. Lubelski Okręg Przemysłowy – głównie Janów Lubelski (Caterpillar Poland
Sp. z o.o), Kraśnik (Tsubaki-Hoover Poland Sp. z o.o). Na północnym-wschodzie
Makroregionu występuje większe rozproszenie firm działających w branży metalowej.
Skupiają się one wokół większych miast, przede wszystkim:
 Białegostoku (np. Ferrox Sp. z. o.o, Pronar Sp. z o.o. z siedzibą w Narwi)
 Elbląga (np. Zakład Metalurgiczny Alstom Power Sp. z o.o.).
Według danych Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A.,
województwa Polski Wschodniej należą do obszarów o dużym potencjale inwestycyjnym
przypada zatem około 7,5% największych inwestorów, podczas gdy w województwach:
mazowieckim (ponad 40%), dolnośląskim (9%), śląskim (8,8%), małopolskim (8%) czy
Strona
zainwestowało 144 z 1935 największych zagranicznych inwestorów. Na cały Makroregion
22
szczególnie dla przemysłu metalowego. W spółki znajdujące się na terenie Polski Wschodniej
23
wielkopolskim (7,8 %). Wśród największych inwestorów zagranicznych w Polsce
Wschodniej dominują firmy niemieckie i amerykańskie. W dalszej kolejności pojawiają się
inwestorzy z pozostałych krajów Unii Europejskiej, w szczególności Francji, Holandii i
Szwecji. Inwestowaniu w Polsce Wschodniej sprzyjają:
 niższy poziom konkurencji w branży na rynku lokalnym, związany z mniejszą ilością
rywalizujących firm;
 niższa cena nieruchomości;
 nadgraniczne położenie – granica z krajami Unii Europejskiej (Litwą i Słowacją) oraz
państwami byłego ZSRR (Rosją, Białorusią i Ukrainą), a zatem możliwość eksportu.
Jest to w szczególności ważne w przypadku produktów sektora metalowego, gdzie
istotną rolę odgrywają koszty transportu;
 rządowe plany rozwoju sieci dróg – w tym Transeuropejskich Korytarzy
Transportowych łączących Unię Europejską ze Wschodem, a także plany budowy
lotnisk w największych miastach Makroregionu;
 wysoka jakość kapitału ludzkiego – związana przede wszystkim z obecnością w
Makroregionie prężnych uczelni wyższych o specjalizacjach technicznych;
 atrakcyjny zasób siły roboczej – korzystna relacja wskaźnika – kwalifikacje/płaca.
W grudniu 2007 roku powołano Podlaski Klaster Obróbki Metali. Inicjatorzy
postawili sobie za cel:

rozwój współpracy w ramach klastra branżowego lub
kilku podklastrów
specjalistycznych;

promocję podlaskich producentów wyrobów metalowych oraz maszyn i urządzeń;

pozyskiwanie innowacyjnych rozwiązań technologicznych i biznesowych;

zapewnienie dostępności wykwalifikowanych kadr na potrzeby branży.
Jako podstawowe przesłanki powołania do życia klastra podano:

nieznaczny potencjał branży w regionie, a więc również niska konkurencyjność
wysokie tempo rozwoju gospodarczego, sprzyjające rozwojowi branży;
Strona

23
pojedynczych przedsiębiorstw na rynku krajowym, jak i międzynarodowym;
24

przychylność władz regionalnych, nakierowana na wspieranie inicjatyw klastrowych
w branżach strategicznych dla podlaskiej gospodarki, w tym również w przemyśle
metalowym;

nowe inwestycje w regionie, sprzyjające zarówno rozwojowi przemysłu, jak i
rozwojowi powiązań między przedsiębiorstwami;

dostępność programów pomocowych w perspektywie finansowania 2000-2013,
przeznaczonych na rozwój klastrów, jak również innowacji w przedsiębiorstwach;

inicjatywa została skierowana do przedsiębiorstw sektora metalowego i maszynowego
oraz przedsiębiorstw działających na ich rzecz.
Makroregion Polski Wschodniej jest atrakcyjny i perspektywiczny dla rozwoju
sektora metalowego, głównie ze względu na pozytywne prognozy dla całej gospodarki, co
przekłada się na rozwój sektora. Polska Wschodnia posiada duże zasoby kreatywnej, wysoko
wykształconej siły roboczej, która może być wykorzystana przez przedsiębiorstwa sektora.
Makroregion ten posiada wieloletnie tradycje, związane z funkcjonowaniem sektora
metalowego. Firmy z branży dostrzegają korzyści związane ze współpracy między sobą stąd
w Polsce Wschodniej powstaje coraz więcej klastrów i stowarzyszeń, przykładem jest
powołanie w 2007 Stowarzyszenia Kom- Cast. Stworzyło je 26 przedsiębiorstw z
Podkarpacia, Ziemi Świętokrzyskiej i Ziemi Lubelskiej. Obecnie firmy stowarzyszone mają
ponad 20% udziału w sprzedaży polskiego przemysłu odlewniczego i 30% udziału w
eksporcie odlewów, zatrudniają 4200 wykwalifikowanych pracowników i współpracują z
Politechniką Rzeszowską, Katedrą Odlewnictwa i Spawalnictwa. Jest to przykład rozwoju
tego sektora w ostatnich latach na terenie Polski Wschodniej i bardzo dobra prognoza dla
rozwoju branży na przyszłość.
Sytuacja sektora produkcji i dystrybucji wyrobów metalowych należy do jednych z
najtrudniejszych w polskiej gospodarce, obok transportu i gospodarki magazynowej.
Fatalna sytuacja sektora przejawia się w rosnącej wartości przeterminowanych
miesiąca na miesiąc od czwartego kwartału ub. roku. Nie widać też oznak ożywienia, pomimo
pewnych sygnałów, które okazały się przejściowe i słabe i nie złamały trendu spadkowego. W
Strona
zobowiązań od odbiorców (średnio o 28 dni). Wszystkie te wskaźniki pogarszają się z
24
płatności (o 100 proc.), wzroście liczby windykacji (kilkukrotnie) oraz długości ściągania
25
efekcie narastające zatory płatnicze coraz częściej prowadzą do utraty płynności finansowej
przedsiębiorstw, a w konsekwencji do wzrastającej liczby przypadków niewypłacalności i
upadłości.
W I półroczu zbankrutowało już 22 spółek prawa handlowego, czyli prawie trzy razy
więcej niż w analogicznym okresie ub. roku. Niepokojący jest fakt, że choć kryzys uderza
głównie w małe i średnie firmy sektora metalowego, a zwłaszcza w hurtownie stali, to
również duzi gracze na tym rynku przejawiają poważne oznaki osłabienia standingu
finansowego.
Jest kilka powodów tak złej sytuacji branży metalowej. Przede wszystkim dotknęły
ją: drastyczny spadek cen wyrobów stalowych w IV kwartale 2008 i I kwartale 2009 oraz
spadający popyt ze strony głównych odbiorców, tj. branży budowlanej, maszynowej i
motoryzacyjnej. Z opóźnieniem zaczęły być realizowane projekty infrastrukturalne. Sytuację
pogłębiły wahania cen stali na rynkach światowych oraz zmiany kursu złotego.
Pomimo spodziewanego odbicia cen wyrobów metalowych, wiele firm zostaje z ich
zapasami zakupionymi po wyższych cenach, co pogłębia ich straty oraz problemy z
płynnością i regulowaniem własnych płatności. Dodatkowo problemem były i są opcje
walutowe, co powoduje, że nawet szereg firm o dobrej wcześniej kondycji finansowej
popadło
szybko
w
duże
tarapaty
finansowe,
często
kończące
się
upadłością.
Przy obecnej kondycji gospodarki, sytuacja dłużników pogarsza się niekiedy z dnia na
dzień i maleją szanse na odzyskanie pieniędzy, bo na rynku jest coraz mniej gotówki. Dlatego
w tym wypadku mogą pomóc ściślejsze i szybsze kontrolowanie płynności we własnym
przedsiębiorstwie, co może uchronić firmę przed kłopotami z utrzymaniem płynności
finansowej. Zaleca częste sprawdzanie stanu wypływu gotówki i jej wpływu oraz zmiany w
jej
stanie
również
bardzo
od
szczegółowe
przyjętych
założeń.
sprawdzanie
kontrahentów,
szczególnie tych, których firma zamierza kredytować (kredytem kupieckim) na znaczne
25
się
odchylenia
kwoty. Pomocne do tego są informacje w Krajowym Rejestrze Długów, ale także usługi
Strona
Rekomenduje
i
26
wywiadowni gospodarczych. Oprócz tego można też ubezpieczać należności, co w dużym
stopniu ograniczy ryzyko naszej niewypłacalności, którą może wywołać upadek dużego lub
kilku mniejszych kontrahentów.14
W popycie sektora metalowego największe znaczenie odgrywają wyroby ze stali
oraz wyroby hutnicze. Wzrost popytu na wyroby ze stali utrzymuje się na stałym poziomie.
Warto również zauważyć, że prognozuje się, że na rynku w branży metalowej
pojawią się nowe moce produkcyjne, to z kolei przyczyni się do wzrostu zapotrzebowania na
złom. Tym samym ruszą inwestycje wstrzymane przez kryzys.
Ożywienie popytu w roku 2010/2011 na produkty ze stali i metalu powoduje wzrost
ich cen. Perspektywy dla światowego przemysłu stalowego są dobre. – Ubiegły rok przyniósł
znaczącą poprawę w stosunku do poprzedniego, odczuwalną zarówno w wielkości produkcji,
jak i poziomie zamówień”15. Dane dotyczące wzrostu cen przedstawia poniższy wykres.
Wykres 1
Wykres przedstawiający wzrost cen wyrobów ze stali
Źródło: Opracowanie własne na podstawie „Ceny stali szybko idą w górę”, http://www.rp.pl/artykul/626796.html
14
15
http://hutnictwo.wnp.pl/w-branzy-metalowej-mozna-spodziewac-sie-dalszych-bankructw,85680_1_0_0.html
http://www.rp.pl/artykul/626796.html
Strona
z branży metalowej jest główną przyczyną wzrostu cen. Warto jednak zwrócić uwagę, na fakt
26
Na podstawie powyższego wykresu można zauważyć, że wzrost popytu na produkty
27
że do końca roku 2011 zużycie stali wzrośnie o około 6,5 proc. Co świadczy o wciąż
rosnącym popycie na omawiane produkty.
Jeśli chodzi o branżę spawalniczą to wysokie wymagania nowoczesnego
wytwarzania wyrobów i konstrukcji spawanych wymuszają coraz większą wydajność oraz
wyższą jakość złączy spawanych. Aby temu sprostać, opracowywane są coraz nowsze i
udoskonalane są uznane wcześniej rozwiązania dotyczące metod spawania. Proces ten
prowadzi do ciągłego rozwoju urządzeń i dodatkowych materiałów spawalniczych,
umożliwiających uzyskiwanie wysokiej jakości i powtarzalności produkcji, możliwość
spawania materiałów nowych oraz do tej pory uważanych za niespawalne, a także mogących
istotnie wpływać na obniżenie kosztów wytwarzania. Prace podjęte w Zakładzie Inżynierii
Spajania Politechniki Warszawskiej miały na celu dotarcie do wiarygodnych danych
związanych ze sprzedażą materiałów i urządzeń spawalniczych. Miało to na celu uzyskanie
informacji o udziale w rynku nowoczesnych inwertorowych spawalniczych źródeł zasilania
łuku.
W odróżnieniu od krajów wysoko uprzemysłowionych, w których urządzenia
spawalnicze objęte są statystyką krajową i dostęp do wiarygodnych informacji dotyczących
rynku tych urządzeń nie nastręcza większych trudności, w Polsce brak jest danych
statystycznych obejmujących wielkość produkcji i strukturę sprzedaży krajowych urządzeń i
materiałów spawalniczych. Oznacza to, że analiza rynku krajowego jest znacznie utrudniona.
Dlatego cytowane w krajowej literaturze dane dotyczące tego zagadnienia mogą być niepełne.
Informacje dotyczące urządzeń i materiałów spawalniczych zwykle czerpane są z analiz
importu i eksportu objętych statystyką handlu zagranicznego oraz z kontaktów bezpośrednich
z producentami krajowymi. Badania panelowe objęły największą grupę hurtowni
spawalniczych w Polsce - Rywal RHC, TPS Technika Spawalnicza Sp. z o.o., Technogaz Sp.
z o.o. i Technik Sp. z o.o. w latach od 1999 do 2008. Wg szacunków badana grupa hurtowni
posiada ok. 30% udziału w polskim rynku spawalniczym. Biorąc pod uwagę, że oddziały ww.
16
http://www.rywal.com.pl/polish.vademecum.d4ad4b
Strona
założyć, że uzyskane dane odzwierciedlają stan rynku urządzeń spawalniczych w Polsce.16
27
firm są rozlokowane równomiernie w całym kraju, można z dużym prawdopodobieństwem
28
Poniższy Wykres 2 przedstawia dane dotyczące sprzedaży urządzeń spawalniczych.
Dotyczą one ilościowej sprzedaży urządzeń w poszczególnych latach. Urządzenia
spawalnicze podzielono na trzy grupy ze względu na metodę spawania: MIG oraz MAG
półautomaty i automaty, urządzenia TIG i urządzenia do metody MMA. Z badań wynika, że
w latach 1999-2007 nastąpił stały wzrost sprzedaży wszystkich urządzeń spawalniczych.
Natomiast w roku 2008 odnotowano spadek sprzedaży urządzeń, głównie w II-giej połowie
roku, co można wiązać z początkiem spowolnienia gospodarczego w tym czasie. Na
przestrzeni dziewięciu lat tj. od roku 1999 do roku 2008 liczba sprzedanych urządzeń
spawalniczych wzrosła o ok. 80%.
Wykres 2
Wykres przedstawiający sprzedaży urządzeń spawalniczych
Źródło: http://www.rywal.com.pl/polish.vademecum.d4ad4b
Na podstawie dostępnej literatury, rozmów z firmami związanymi z branżą metalową
i spawalniczą zidentyfikowano problemy branży w 6 obszarach ich funkcjonowania:
Strona
28
5. Analiza problemów branży metalowej i spawalniczej w Polsce i w
regionie.
29
zarządzania, marketingu i PR, zasobów ludzkich, technologii i innowacji, współpracy
międzynarodowej oraz finansów. Są nimi:
Obszar Zarządzania:











Niski poziom lobbingu na rzecz branży,
Skomplikowane procedury administracyjne, w tym proekologiczne,
Niski poziom wsparcia administracyjnego dla branży,
Rozdrobnienie i brak informacji sektora,
Szum informacyjny
Skomplikowane interpretacje przepisów,
Brak strategicznych kierunków rozwoju sektora spawalniczego,
Niski poziom otwartości na współpracę kadr zarządzających podmiotów z branży,
Problemy z przepływami informacji,
Niski poziom zarządzania projektowego i procesowego,
Niski poziom wykorzystania narzędzi informatycznych w procesach zarządzania.
Obszar Marketingu i PR:










Niezadowalający wizerunek branży w regionie,
Niski popyt na innowacyjne produkty i usługi,
Brak analiz rynkowych i ich zbyt wysoka cena,
Wysoki poziom konkurencyjności cenowych,
Wysoka siła przetargowa dostawców,
Niski poziom wspólnych działań promocyjnych firm w regionie,
Niski poziom zamówień,
Słaba współpraca z mediami,
Niski poziom działań sponsoringowych i charytatywnych.
Wysokie koszty działań serwisowych.

Niska produktywność pracy,
Wysokie koszty pracy,
Niskie wynagrodzenia pracowników,
Niedobór młodych specjalistów spawalnictwa i starzenie się praktyków,
Migracja wybitnych specjalistów spawalnictwa za granicę,
Przestarzałe metody kształcenia specjalistów spawalnictwa na wszystkich poziomach
kształcenia,
Brak nowoczesnego Centrum Kształcenia i Innowacji Spawalnictwa w regionie
(jedyny w Polsce Instytut Spawalnictwa w Gliwicach zdaniem respondentów zbyt
mało angażuje się w zagadnienia współpracy z biznesem sektora MSP).
Strona






29
Obszar Kapitału Ludzkiego:
30






Zbyt mała ilość i zbyt drogie szkolenia specjalistyczne w zakresie spawalnictwa,
Brak jasnych systemów motywacyjnych dla pracowników branży spawalniczej,
Niski poziom wiedzy teoretycznej i praktycznej absolwentów szkół,
Przestarzały sprzęt do szkolenia praktycznego,
Zbyt mało wybitnych specjalistów w poszczególnych rodzajach i technikach
spawalniczych,
Oszczędzanie przez firmy na BHP pracowników,
Obszar Technologie:









Zbyt mały poziom w rozwój innowacji przez firmy, zwłaszcza w sektorze MSP,
Wysokie koszty współpracy ze sferą badawczo-rozwojową,
Zbyt mała ilość innowacji przygotowanych do komercjalizacji,
Zbyt mała ilość wspólnych projektów sfery B+R z biznesem,
Zbyt drogie nowoczesne maszyny, urządzenia i specjalistyczne oprogramowanie IT
mające zastosowanie w spawalnictwie,
Brak akredytowanego laboratorium badania technik spawalniczych,
Zbyt słabe zaangażowanie jednostek sfery B+R do działań w terenie bezpośrednio w
przedsiębiorstwach sektora MSP.
Zbyt niska ilość nowoczesnych urządzeń spawalniczych oraz niski poziom
automatyzacji spawalniczych w firmach.
Słabe zaplecze badawczo rozwojowe w firmach,
Obszar Internacjonalizacji:




Słaba współpraca z zagranicznymi ośrodkami spawalnictwa,
Zbyt drogie innowacje zagraniczne, niedostępne dla sektora MSP,
Zbyt mała ilość wizyt studyjnych w ośrodkach spawalnictwa, ośrodkach naukowobadawczych i firmach stosujących najnowsze rozwiązania spawalnicze,
Drogi zagraniczny specjalistyczny sprzęt spawalniczy,







Trudna dostępność środków na badania i wdrażanie innowacji w firmach branży
spawalniczej,
Niski poziom wiedzy na temat dostępności funduszy na wdrażanie innowacyjnych
rozwiązań,
Wysokie koszty pracy,
Wysokie koszty transportu,
Wysokie koszty czynników produkcji,
Niska zyskowność i rentowność firm,
Zatory płatnicze w branży,
Obniżający się poziom własnych zasobów finansowych przedsiębiorstw,
Strona

30
Obszar finansów:
31




Wysokie koszty działań środowiskowych w przedsiębiorstwach,
Utrudniony dostęp do finansowania zewnętrznego dla firm sektora MSP,
Wysokie koszty zaopatrzenia,
Niski poziom dywersyfikacji zaopatrzenia.
Określone powyżej problemy staną się punktem wyjścia do wyznaczenia elementów
strategicznych Podkarpackiego Klastra Spawalniczego KLASTAL, czyli wizji, misji i celów
strategicznych oraz działań operacyjnych .
6. Trendy rozwojowe branży metalowej i spawalniczej w kontekście lat
2014-2020.
W kontekście trendów rozwojowych branży metalowej w głównej mierze należy
brać pod uwagę kluczowe dokumenty strategiczne na poziomie europejskim, krajowym a
także regionalnym i ponadregionalnym. Obecnie dokumenty te są na etapie opracowywania.
Śledząc kluczowy dokument jakim są założenia do strategii „Europa 2020”
można
zaobserwować trzy główne trendy rozwoju branży w oparciu o następujące główne założenia:

Rozwój branży oparty na wiedzy i innowacjach w obszarze spawalnictwa,

Rozwój zrównoważony polegający na efektywnym wykorzystywaniu istniejących
wszelkich zasobów pamiętając o środowisku i konkurencyjności,

Rozwój
sprzyjający wykorzystywaniu aktywności społecznej, walki z
bezrobociem i zapewnieniu spójności terytorialnej i społecznej.
Komisja Europejska przedstawiła siedem głównych projektów wokół których branża
spawalnicza, a co za tym idzie i sam klaster winne skupić się na wyznaczeniu i realizacji
swoich celów strategicznych oraz opracowaniu i wdrożeniu w życie niezbędnych działań aby
Strona
– „Unia innowacji” – projekt na rzecz poprawy warunków ramowych i dostępu do
finansowania badań i innowacji, tak by innowacyjne pomysły przeradzały się w nowe
produkty i usługi, które z kolei przyczynią się do wzrostu gospodarczego i tworzenia nowych
miejsc pracy;
31
te cele osiągnąć. Projektami tymi są:
32
– „Młodzież w drodze” – projekt na rzecz poprawy wyników systemów kształcenia oraz
ułatwiania młodzieży wejścia na rynek pracy;
– „Europejska agenda cyfrowa” – projekt na rzecz upowszechnienia szybkiego Internetu i
umożliwienia gospodarstwom domowym i przedsiębiorstwom czerpania korzyści z
jednolitego rynku cyfrowego;
– „Europa efektywnie korzystająca z zasobów” – projekt na rzecz uniezależnienia wzrostu
gospodarczego od wykorzystania zasobów, przejścia na gospodarkę niskoemisyjną,
większego wykorzystania odnawialnych źródeł energii, modernizacji transportu oraz
propagowania efektywności energetycznej;
– „Polityka przemysłowa w erze globalizacji” – projekt na rzecz poprawy otoczenia biznesu,
szczególnie w odniesieniu do MŚP, oraz wspierania rozwoju silnej i zrównoważonej bazy
przemysłowej, przygotowanej do konkurowania na rynkach światowych;
– „Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia” – projekt na rzecz modernizacji
rynków pracy i wzmocnienia pozycji obywateli poprzez rozwój kwalifikacji przez całe życie
w celu zwiększenia współczynnika aktywności zawodowej i lepszego dopasowania popytu do
podaży na rynku pracy, między innymi dzięki mobilności siły roboczej;
– „Europejski program walki z ubóstwem” – projekt na rzecz zapewnienia spójności
społecznej i terytorialnej, tak aby korzyści płynące ze wzrostu gospodarczego i zatrudnienia
były szeroko dostępne, a osoby ubogie i wykluczone społecznie mogły żyć godnie i aktywnie
uczestniczyć w życiu społeczeństwa.17
W oparciu o te główne projekty branża spawalnicza, a w szczególności klaster
spawalniczy „Klastal” winien swoje aspekty strategiczne oprzeć na 6 obszarach swojego
funkcjonowania i na nich opierać elementy analizy trendów, ich transformacji i wdrażania.
Obszarami tymi są:
Zarządzanie klastrem, przedsiębiorstwem będącym jego członkiem, informacją, etc),

Marketing i Public Relation,

Kapitał ludzki, jego pozyskiwanie i rozwój,

Technologie i innowacje,

Internacjonalizacja,

Źródłą finansowania działań i rozwoju klastra.
17
KOMUNIKAT KOMISJI EUROPA 2020Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu
społecznemu
Strona
32

33
Propozycje projektów dla branży spawalniczej i klastra winny być opracowywane
i tworzone oparciu o wytyczne Komisji Europejskiej, które są następujące:
„Unia Innowacji”
W aspekcie głównych branż wytypowanych przez KE są nimi : ochrona środowiska,
poprawa
efektywności
energetycznej
i
rozwój
OZE,
transport,
budownictwo
energooszczędne.
KE podejmuje się w tym temacie przede wszystkim:
– ukończyć tworzenie europejskiej przestrzeni badawczej, opracować strategiczny program
działalności badawczej skoncentrowany wokół takich kwestii jak bezpieczeństwo
energetyczne, transport, zmiany klimatu, efektywne korzystanie z zasobów, zdrowie i
starzenie się społeczeństw, przyjazne środowisku metody produkcji i gospodarowanie
gruntami, a także wzmocnić rolę wspólnego planowania z państwami członkowskimi i
regionami;
– poprawić warunki ramowe prowadzenia działalności innowacyjnej przez przedsiębiorstwa
(tj. utworzyć jednolity patent UE i specjalny sąd patentowy, poprawić prawodawstwo w
obszarze praw autorskich i znaków towarowych, poprawić dostęp MŚP do ochrony praw
własności intelektualnej, przyspieszyć opracowywanie standardów interoperacyjnych,
poprawić dostęp do kapitału i w pełni wykorzystywać strategie tworzenia popytu, np. poprzez
zamówienia publiczne i inteligentne regulacje;
– utworzyć europejskie partnerstwa innowacyjne między podmiotami działającymi na
poziomie UE i w państwach członkowskich w celu szybszego opracowywania i
wykorzystywania technologii potrzebnych do rozwiązania określonych problemów. Pierwsze
takie partnerstwa obejmą następujące kwestie: „zbudowanie biogospodarki do roku 2020”,
„najważniejsze technologie wspomagające, kształtujące przyszłość europejskiego przemysłu”
– nieustająco wzmacniać rolę instrumentów UE mających wspierać innowacje (np. funduszy
strukturalnych, funduszy rozwoju obszarów wiejskich, badawczo-rozwojowych programów
Strona
funkcjonowanie w społeczeństwie”;
33
oraz „technologie umożliwiające osobom starszym samodzielne życie i aktywne
34
ramowych, programu ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji (CIP), planu EPSTE)
między innymi poprzez ściślejszą współpracę z EBI i sprawniejsze procedury administracyjne
w celu ułatwienia dostępu do funduszy, szczególnie MŚP, oraz wprowadzenia innowacyjnych
mechanizmów zachęcających do inwestowania związanych z rynkiem uprawnień do emisji
dwutlenku węgla, szczególnie dla podmiotów szybko rozwijających się;
- wspierać partnerstwa w obszarze wiedzy i umacniać powiązania między światem nauki,
biznesu, badań i innowacji, między innymi z wykorzystaniem Europejskiego Instytutu
Innowacji i Technologii, oraz wspierać przedsiębiorczość, pomagając młodym innowacyjnym
przedsiębiorstwom.
Na poziomie krajowym państwa członkowskie będą musiały:
– zreformować krajowe (i regionalne) systemy prowadzenia działalności badawczorozwojowej i innowacyjnej, aby sprzyjały one rozwijaniu doskonałości i inteligentnej
specjalizacji, zacieśnić współpracę między uczelniami, społecznością badawczą i biznesem,
realizować wspólne planowanie, a także poprawić współpracę w obszarach, gdzie UE może
zaoferować wartość dodaną, i odpowiednio dostosować krajowe procedury finansowania, tak
aby zapewnić rozprzestrzenianie się technologii na całe terytorium UE;
– zapewnić odpowiednią liczbę absolwentów nauk ścisłych, wydziałów matematycznych i
inżynieryjnych oraz wprowadzić do programów szkolnych elementy kreatywności, innowacji
i przedsiębiorczości;
– promować wydatki na wiedzę, między innymi stosując ulgi podatkowe i inne instrumenty
finansowe umożliwiające wzrost prywatnych inwestycji w badania i rozwój.18
Projekt Przewodni „Młodzież w drodze”.
Celem projektu jest poprawa wyników i podniesienie atrakcyjności europejskiego
szkolnictwa wyższego na arenie międzynarodowej oraz podniesienie jakości wszystkich
poziomów kształcenia i szkolenia w UE, łącząc doskonałość z ideą sprawiedliwości, poprzez
34
wspieranie mobilności studentów i stażystów oraz poprawę sytuacji młodzieży na rynku
18
Strona
pracy.
Tamże.
35
Na poziomie UE Komisja podejmuje się:
–zintegrować i usprawnić działanie europejskich programów w zakresie mobilności,
współpracy międzyuczelnianej i badawczej (takich jak Erasmus, Erasmus Mundus, Tempus i
Marie Curie) i połączyć je z programami i zasobami krajowymi;
– ożywić program modernizacji szkolnictwa wyższego (programów nauczania, zarządzania i
finansowania),między innymi poprzez porównywanie wyników uczelni i rezultatów procesu
kształcenia w skali globalnej;
– zbadać możliwości propagowania idei przedsiębiorczości z wykorzystaniem programów
mobilności dla młodych specjalistów;
– działać na rzecz oficjalnego uznania uczenia się nieformalnego i pozaformalnego;
–zainicjować opracowanie zasad ramowych dotyczących polityki zatrudnienia osób młodych,
określających strategię na rzecz zmniejszenia bezrobocia wśród młodzieży. Realizowane
wspólnie z państwami członkowskimi i partnerami społecznymi, zasady te powinny sprzyjać
wchodzeniu młodzieży na rynek pracy dzięki stażom, praktykom i innym metodom
zdobywania doświadczenia zawodowego, w tym również programowi („Twoja pierwsza
praca z EURES-em”) mającemu na celu zwiększenie możliwości zatrudnienia młodzieży
poprzez sprzyjanie mobilności na terenie UE.
– zapewnić odpowiedni poziom inwestycji w systemy kształcenia i szkolenia na wszystkich
poziomach (od przedszkolnego do wyższego);
– poprawić rezultaty procesu kształcenia, stosując zintegrowane podejście w każdym
segmencie systemu (kształcenie przedszkolne, podstawowe, średnie, zawodowe i wyższe),
uwzględniając kluczowe kompetencje i dążąc do ograniczenia liczby osób przedwcześnie
kończących naukę szkolną;
– zwiększyć otwartość i znaczenie systemów kształcenia poprzez utworzenie krajowej
– ułatwić młodzieży wchodzenie na rynek pracy poprzez zintegrowane działania obejmujące
m.in. udzielanie informacji, doradztwo, staże.
Strona
pracy;
35
struktury kwalifikacji i lepsze łączenie rezultatów procesu kształcenia z potrzebami rynku
36
Projekt Przewodni „Europejska Agenda Cyfrowa”.
Projekt ten ma przede wszystkim realizować działania związane z rozwojem
dostępności do Internetu , regulować gospodarkę elektroniczną i rozwijać możliwości
wykorzystania dynamiki rozwoju cyfryzacji. W kontekście tym klaster winien rozważyć
możliwości wykorzystania technologii ICT w rozwoju branży spawalniczej np. w automatyce,
procesie kształcenia, prowadzenia symulacji prac badawczo-rozwojowych etc.
Projekt przewodni „Europa efektywnie korzystająca z zasobów”
Celem projektu jest wsparcie zmiany w kierunku niskoemisyjnego i efektywniej
korzystającego z zasobów społeczeństwa, które racjonalnie korzysta ze wszystkich swoich
zasobów. Będziemy dążyć do uniezależnienia naszego wzrostu gospodarczego od
wykorzystania zasobów i energii, do ograniczenia emisji CO2, zwiększenia konkurencyjności
oraz działać na rzecz większego bezpieczeństwa energetycznego.
– wykorzystać instrumenty finansowe UE (np. rozwój obszarów wiejskich, fundusze
strukturalne, program ramowy dotyczący działalności badawczo-rozwojowej, sieci TEN, EBI)
jako elementy konsekwentnej strategii finansowania, łączącej publiczne i prywatne środki UE
i państw członkowskich;
– poprawić ramy prawne stosowania instrumentów rynkowych (np. handel emisjami, przegląd
zasad opodatkowania energii, pomoc państwa, sprzyjanie szerszemu wykorzystaniu
ekologicznych zamówień publicznych);
– przedstawić wnioski legislacyjne dotyczące modernizacji sektora transportu i zmniejszenia
jego udziału w emisji związków węgla, co przyczyni się do zwiększenia konkurencyjności.
Można to osiągnąć poprzez szereg działań, takich jak działania w zakresie infrastruktury (np.
sektorze lotniczym i morskim, w tym opracowanie europejskiej inicjatywy ekologicznych
samochodów mającej na celu promowanie nowych technologii obejmujących samochody z
Strona
ruchem, lepsza logistyka, dalsze ograniczanie emisji CO2 pojazdów drogowych oraz w
36
wczesne tworzenie infrastruktury sieci mobilności elektrycznej), inteligentne zarządzanie
37
napędem elektrycznym i hybrydowym, łącząc w tym celu działalność badawczą, opracowanie
wspólnych standardów i rozwój niezbędnej infrastruktury;
– przyspieszyć realizację strategicznych projektów z dużą wartością dodaną ze strony Europy,
mających na celu rozładowanie największych przeciążeń, przede wszystkim na odcinkach
transgranicznych i w węzłach intermodalnych (miasta, porty, platformy logistyczne);
– ukończyć tworzenie wewnętrznego rynku energii oraz zrealizować europejski strategiczny
plan w dziedzinie technologii energetycznych (plan EPSTE); priorytetem byłoby także
wspieranie odnawialnych źródeł energii na jednolitym rynku;
–
przedstawić wniosek w sprawie unowocześnienia sieci
europejskich, w tym
transeuropejskich sieci energetycznych, i ich transformacji w kierunku europejskiej „super
sieci”, sieci inteligentnych i połączeń międzysystemowych, szczególnie połączeń między
siecią i odnawialnymi źródłami energii (przy wsparciu funduszy strukturalnych i EBI).
Pociąga to za sobą konieczność wspierania projektów inwestycyjnych o dużym strategicznym
znaczeniu dla UE w regionie Morza Bałtyckiego, na Bałkanach, w basenie Morza
Śródziemnego i w Eurazji;
– przyjąć i zrealizować zmieniony Plan działania na rzecz racjonalizacji zużycia energii i
propagować podstawowy program na rzecz efektywnego korzystania z zasobów (wspierając
zarówno MŚP, jak i gospodarstwa domowe) z wykorzystaniem funduszy strukturalnych i
innych, aby pozyskać nowe środki w oparciu o już działające i bardzo skuteczne innowacyjne
modele programów inwestycyjnych. Powinno to przyczynić się do zmiany wzorców
produkcji i konsumpcji;
– opracować wizję zmian strukturalnych i technologicznych, jakie będą musiały zajść do roku
2050, abyśmy mogli przejść na gospodarkę niskoemisyjną, efektywnie korzystającą z
zasobów i odporną na zmiany klimatu, dzięki czemu UE będzie mogła osiągnąć cele w
zakresie ograniczenia emisji i bioróżnorodności. Działania te obejmują zapobieganie klęskom
żywiołowym i reagowanie na nie, wykorzystanie do przeciwdziałaniu zmianom klimatu
polityki spójności, rolnictwa, rozwoju obszarów wiejskich i polityki morskiej, szczególnie
poprzez środki dostosowawcze oparte na bardziej efektywnym korzystaniu z zasobów, co
Strona
37
przyczyni się również do zwiększenia światowego bezpieczeństwa żywnościowego.
38
– stopniowo wycofywać dotacje szkodliwe dla środowiska, stosując wyjątki jedynie w
przypadku osób w trudnej sytuacji społecznej;
– stosować instrumenty rynkowe, takie jak zachęty fiskalne i zamówienia publiczne, w celu
zmiany metod produkcji i konsumpcji;
– stworzyć inteligentne, zmodernizowane i w pełni wzajemnie połączone infrastruktury
transportowe i energetyczne oraz korzystać z pełni potencjału technologii ICT;
- zapewnić skoordynowaną realizację projektów infrastrukturalnych w ramach sieci bazowej
UE, które będą miały ogromne znaczenie dla efektywności całego systemu transportowego
UE;
– skierować uwagę na transport w miastach, które są źródłem dużego zagęszczenia ruchu i
emisji.
– wykorzystywać przepisy, normy w zakresie efektywności energetycznej budynków i
instrumenty rynkowe takie jak podatki, dotacje i zamówienia publiczne w celu ograniczenia
zużycia energii i zasobów, a także stosować fundusze strukturalne na potrzeby inwestycji w
efektywność energetyczną w budynkach użyteczności publicznej i bardziej skuteczny
recykling;
– propagować instrumenty służące oszczędzaniu energii, które mogłyby podnieść
efektywność sektorów energochłonnych, jak np. instrumenty oparte na technologiach
informacyjno-komunikacyjnych.
Projekt przewodni: „Polityka przemysłowa w erze globalizacji”
Kryzys gospodarczy boleśnie uderzył w przemysł, a szczególnie w MŚP. Wszystkie
sektory stoją teraz w obliczu problemów związanych z globalizacją i przystosowaniem
procesów produkcji i produktów do wymogów niskoemisyjnej gospodarki. Skutki tych
problemów będą różne dla różnych sektorów; niektóre będą być może musiały określić się na
nowo, jednak przed innymi mogą otworzyć się nowe możliwości. Komisja będzie ściśle
współpracować z zainteresowanymi podmiotami z różnych sektorów (środowiskami biznesu,
związkami zawodowymi, środowiskiem akademickim, organizacjami pozarządowymi,
przemysłowej mające na celu wsparcie przedsiębiorczości, oferujące wskazówki i pomoc w
sprostaniu nowym wyzwaniom, wsparcie konkurencyjności europejskiego przemysłu
podstawowego, sektora wytwórczego i sektora usług oraz pomoc w wykorzystaniu
38
opracuje ramy prawne nowoczesnej polityki
Strona
stowarzyszeniami konsumenckimi) i
39
możliwości, jakie niesie ze sobą globalizacja i gospodarka przyjazna środowisku. Przepisy te
będą obejmowały wszystkie elementy coraz bardziej międzynarodowego łańcucha wartości,
od surowców aż po usługi posprzedażne.
– opracować politykę przemysłową umożliwiającą stworzenie środowiska służącego
utrzymaniu i rozwijaniu silnej, konkurencyjnej i zróżnicowanej bazy przemysłowej w Europie
oraz wspierającą przejście sektorów wytwórczych na efektywniejsze korzystanie z energii i
zasobów;
– opracować horyzontalne podejście do polityki przemysłowej z wykorzystaniem różnych
instrumentów (takich jak tzw. inteligentne regulacje, dostosowane do nowych warunków
zamówienia publiczne i reguły konkurencji oraz ustanawianie norm);
– poprawić otoczenie biznesu, szczególnie w odniesieniu do MŚP, między innymi poprzez
ograniczenie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej w Europie, wspieranie klastrów
i ułatwienie niedrogiego dostępu do ich finansowania;
– wspierać restrukturyzację sektorów znajdujących się w trudnej sytuacji w kierunku
rodzajów działalności dobrze rokujących na przyszłość, między innymi poprzez szybkie
przesunięcia kwalifikacji do nowych, szybko rozwijających się sektorów i rynków, z
wykorzystaniem
unijnego systemu
pomocy państwa lub
Europejskiego Funduszu
Dostosowania do Globalizacji;
– wspierać takie technologie i metody produkcji, które pozwalają ograniczyć wykorzystanie
zasobów naturalnych, oraz zwiększyć inwestycje w istniejące unijne dobra naturalne;
– wspierać umiędzynarodowienie MŚP;
– zadbać o to, by sieci transportowe i logistyczne umożliwiały sektorowi przemysłu w Unii
skuteczny dostęp do jednolitego rynku i rynków międzynarodowych;
– opracować skuteczną politykę kosmiczną, co pozwoli nam zająć się niektórymi z
najważniejszych problemów globalnych i przede wszystkim zrealizować projekty Galileo
– dokonać przeglądu przepisów, aby pomóc sektorowi usług i wytwórczemu bardziej
efektywnie korzystać z zasobów, między innymi z wykorzystaniem bardziej efektywnych
Strona
– zwiększyć konkurencyjność europejskiej turystyki;
39
oraz globalnego monitoringu środowiska i bezpieczeństwa;
40
metod recyklingu; poprawić proces ustanawiania norm europejskich i międzynarodowych,
aby przyczyniłyby się one do zwiększenia długotrwałej konkurencyjności europejskiego
przemysłu. Działania te będą obejmowały komercyjne wykorzystanie i przejmowanie
najważniejszych technologii wspomagających;
– wznowić strategię UE propagującą społeczną odpowiedzialność biznesu, która stanowi
ważny element zapewnienia sobie długotrwałego zaufania pracowników i konsumentów.
– poprawić otoczenie biznesu, szczególnie w odniesieniu do innowacyjnych MŚP, między
innymi z wykorzystaniem zamówień publicznych mających na celu wspieranie inwestycji;
– poprawić warunki wykonywania praw własności intelektualnej;
– zmniejszyć obciążenie administracyjne przedsiębiorstw i poprawić jakość przepisów w
zakresie działalności gospodarczej;
– ściśle współpracować z zainteresowanymi podmiotami z różnych sektorów (środowiskiem
biznesu,
związkami
zawodowymi,
środowiskiem
akademickim,
organizacjami
pozarządowymi, stowarzyszeniami konsumenckimi), aby rozpoznać problemy i wspólnie
zastanowić się, jak utrzymać silną bazę przemysłową i bazę wiedzy oraz uczynić UE
światowym liderem zrównoważonego rozwoju.
Projekt przewodni: „Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia”
Celem projektu jest stworzenie warunków do unowocześnienia rynków pracy w
związku z rosnącym poziomem bezrobocia oraz zapewnienie trwałości naszych modeli
społecznych. Oznacza to wzmocnienie pozycji obywateli poprzez umożliwienie im
zdobywania nowych umiejętności, tak aby obecni i przyszli pracownicy mogli przystosować
Strona
wydajność siły roboczej.
40
się do nowych warunków i ewentualnej zmiany kariery, aby ograniczyć bezrobocie i podnieść
41
– opracować i zrealizować, wraz z europejskimi partnerami społecznymi, drugi etap programu
flexicurity, aby znaleźć metody lepszego radzenia sobie z transformacją gospodarczą oraz
walczyć z bezrobociem i zwiększyć poziom aktywności zawodowej;
– dostosować ramy prawne, zgodnie z zasadami „inteligentnych regulacji”, do zmieniających
się modeli organizacji pracy (np. czas pracy, delegowanie pracowników) oraz do nowych
zagrożeń dla zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy;
– ułatwiać i wspierać mobilność siły roboczej w UE oraz lepiej dopasowywać popyt i podaż
na rynku pracy przy odpowiednim wsparciu finansowym funduszy strukturalnych, a
szczególnie Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS), oraz wspierać dalekowzroczną i
kompleksową politykę migracji zarobkowej, która umożliwiałaby elastyczne zaspokajanie
potrzeb rynku pracy;
– zwiększyć potencjał partnerów społecznych i w pełni wykorzystywać możliwości dialogu
społecznego do rozwiązywania problemów na wszystkich poziomach (UE, krajowym,
regionalnym, sektorowym, poszczególnych przedsiębiorstw), a także wspierać ściślejszą
współpracę między instytucjami zajmującymi się rynkiem pracy, m.in. publicznymi służbami
zatrudnienia w państwach członkowskich;
– zainicjować opracowanie strategicznych ram prawnych dotyczących współpracy w
dziedzinie kształcenia i szkolenia z udziałem wszystkich zainteresowanych podmiotów.
Wynikiem tych działań powinno być przede wszystkim wdrożenie zasad uczenia się przez
całe życie (wspólnie z państwami członkowskimi, partnerami społecznymi i ekspertami),
między innymi poprzez elastyczne ścieżki edukacyjne w różnych sektorach i na różnych
poziomach kształcenia i szkolenia oraz zwiększanie atrakcyjności kształcenia i szkolenia
zawodowego. Należy skontaktować się z parterami społecznymi działającymi na poziomie
europejskim, aby opracowali oni własną inicjatywę w tym obszarze;
– zapewnić zdobywanie i uznawanie kompetencji koniecznych do kontynuowania nauki i na
rynku pracy w toku kształcenia ogólnego, zawodowego, wyższego i kształcenia dorosłych, a
Strona
pracy: europejskie zasady ramowe dotyczące umiejętności, kompetencji i zawodów (ESCO).
41
także opracować wspólny język i narzędzie operacyjne do celów kształcenia/szkolenia i
42
– zrealizować własne ścieżki w zakresie flexicurity zgodnie z uzgodnieniami Rady
Europejskiej, aby zmniejszyć segmentację rynku pracy oraz ułatwiać zmianę i pogodzenie
życia zawodowego i rodzinnego;
– analizować i regularnie monitorować skuteczność działania systemów podatkowych i
systemów świadczeń, tak aby praca była opłacalna (ze szczególnym uwzględnieniem osób o
niskich kwalifikacjach), i jednocześnie usuwać czynniki zniechęcające do pracy na własny
rachunek;
– wspierać nowe sposoby utrzymania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym,
wspierać aktywność osób starszych oraz zwiększyć równouprawnienie płci;
– wspierać i kontrolować skuteczne wprowadzanie w życie wyników dialogu społecznego;
– dodać silnego bodźca do realizacji europejskich ram kwalifikacji poprzez opracowanie
krajowych ram kwalifikacji;
– zapewnić zdobywanie i uznawanie kompetencji koniecznych do kontynuowania nauki i na
rynku pracy w toku kształcenia ogólnego, zawodowego, wyższego i kształcenia dorosłych, w
tym także w toku uczenia się poza formalnego i nieformalnego.
– utworzyć partnerstwo przedstawicieli świata edukacji i szkoleń oraz przedstawicieli rynku
pracy, przede wszystkim włączając partnerów społecznych do planowania potrzeb w zakresie
kształcenia i szkolenia.
Projekt przewodni: „Europejski program walki z ubóstwem”.
Projekt dąży do zapewnienia spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej,
stanowi kontynuację idei Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem
Społecznym i ma na celu zwiększenie świadomości i uznanie praw podstawowych osób
ubogich i wykluczonych społecznie, dając im szansę godnego życia i aktywnego
uczestniczenia w życiu społecznym.
w platformę współpracy, wzajemnej oceny i wymiany dobrych praktyk oraz w instrument
Strona
– zmienić otwartą metodę koordynacji w zakresie wyłączenia społecznego i ochrony socjalnej
42
43
służący zachęcaniu podmiotów publicznych i prywatnych do zmniejszania wykluczenia
społecznego i do podejmowania konkretnych działań, między innymi z wykorzystaniem
ukierunkowanego wsparcia z funduszy strukturalnych, a szczególnie EFS;
– opracować i wdrożyć programy propagujące innowacje społeczne na rzecz osób w trudnej
sytuacji społecznej, przede wszystkim poprzez dostęp do innowacyjnego kształcenia, szkoleń
i możliwości zatrudnienia wśród społeczności znajdujących się w niekorzystnej sytuacji
ekonomiczno-społecznej; walczyć z dyskryminacją (np. osób niepełnosprawnych) oraz
opracować nowy program na rzecz integracji migrantów i umożliwienia im pełnego
wykorzystania własnego potencjału;
– ocenić adekwatność i trwałość systemów ochrony socjalnej i systemów emerytalnych oraz
znaleźć sposoby zapewnienia lepszego dostępu do systemów opieki zdrowotnej.
– propagować wspólne i indywidualne poczucie odpowiedzialności za walkę z ubóstwem i
wyłączeniem społecznym;
– opracować i przeprowadzić działania mające na celu rozwiązanie konkretnych problemów
grup szczególnie zagrożonych (rodziców samotnie wychowujących dzieci, starszych kobiet,
mniejszości, Romów, osób niepełnosprawnych i bezdomnych);
– w pełni wykorzystywać swoje systemy ochrony socjalnej i emerytalne, aby zapewnić
odpowiednie wsparcie dochodu i dostęp do opieki zdrowotnej.
7. Charakterystyka Członków Klastra
Prowadzi działalność związaną z sektorem maszyn drogowych i
budowlanych,
(własne
modele
równiarek
drogowych,
spycharki
Strona
prywatną, której właściciele są równocześnie członkami Zarządu.
43
MISTA Sp. z o.o. – Firma rozpoczęła działalności w 1991r. Jest Spółką
44
gąsienicowe,
części
zamienne
do
nich),
obsługa
gwarancyjna
i
pogwarancyjna
produkowanych maszyn.
Firma specjalizuje się w:
 remontach kapitalnych obrabiarek konwencjonalnych i sterowanych numerycznie,
 remontach urządzeń technicznych,
 remontach urządzeń dla przemysłu spożywczego,
 produkcji dźwigów dla osób niepełnosprawnych, wyciągarek, kolumn, konstrukcji
spawanych,
 modernizacjach obrabiarek i urządzeń technicznych,
 wykonawstwie prac spawalniczych, w tym spawanie stali stopowych, węglowych,
trudno korodujących, aluminium, miedzi - ciężar konstrukcji do 200kN,
 obróbce wiórowej stali, żeliwa, metali kolorowych, tworzyw sztucznych,
 wytaczaniu korpusów spawanych i odlewanych,
 toczeniu detali : wałków do 200 i L4000 mm, tarcz do 4000 i L2000 mm, tulei do 400
i L2000 mm,
 frezowaniu frezami palcowymi, tarczowymi, kształtowymi i głowicami.19
Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Usługowo - Handlowe "INTERMECH"
Sp. z o.o. jest firmą produkcyjną średniej wielkości działającą w branży metalowej. Firma
powstała w 1995 r. Siedziba firmy znajduje się w Stalowej Woli. Firma jest prywatna z
całkowicie polskim kapitałem. Siedziba firmy znajduje się w Stalowej Woli. P.P.U.H.
Intermech oferuje wykonanie asortymentu takiego jak:

hydraulika siłowa;

produkcja dla kolejnictwa taboru kolejowego i tramwajowego;

produkcja siłowników hydraulicznych, hydraulicznych urządzeń sterowanych,
zbiorników olejowych, sprzęgła, przekładni bocznych;
produkcja części i zespołów do maszyn dla budownictwa i górnictwa.20
19
20
http://www.mista.eu/
www.intermech.com.pl
Strona
44

45
Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe „IRYS” jest firmą
zajmujmującą się kompleksowymi remontami maszyn budowlanych i podzespołów produkcji
Huty Stalowa Wola ze szczególnym uwzględnieniem asortymentu ładowarek kołowych.
Przedsiębiorstwo, o wieloletniej praktyce, doskonale przygotowanej i wyposażonej ekipie
serwisowej z halą montażową zapewnia wysoką jakość świadczonych usług:
- sprzedaż ładowarek po odbudowie
- przeglądy gwarancyjne maszyn
- obsługi i naprawy serwisowe
- remonty kapitalne
- naprawy osprzętu roboczego: JCB, CASE, CAT, itp.
Zakład Mechanika Maszyn MEROL Sp. z o.o. charakteryzuje się w
produkcji:
- elementów obudowy kotwiowej ekspansywnej, wklejanej dla kopalń rud miedzi, cynku i
ołowiu;
- elementów obudowy kotwiowej ekspansywnej, wklejanej dla kopalń węgla kamiennego;
- jarzm, śrub hakowych, złącz pasywnych, zacisków do kotew linowych, okładzin
profilowanych do kotew wklejanych, złączy pasowych RZN, strzemion, rozpór, kotew
strunowych, zbiorników hydraulicznych;
Strona
- urządzeń takich jak kotwi arki górnicze i zasilacze hydrauliczne do kotwi arek.
45
- części zamiennych do maszyn budowlanych;
46
Ponadto przedsiębiorstwo specjalizuje się w handlu stalą, złomem, węglem, kompensatów
oraz w wypalaniu blach:
- plazmowych metodą CNC do 20 mm;
- acetylenowo-tlenowych do 100 mm.
Technix Sp.j. to młoda, prężna firma prywatna założona w
2003 roku, z wyłącznym zaangażowaniem kapitału krajowego,
o charakterze produkcyjno produkcyjno-handlowym, specjalizującą się w projektowaniu i
wykonawstwie specjalistycznych zespołów, części oraz osprzętów do maszyn budowlanych
zarówno standardowych jak i specjalizowanych. Zajmuje się dostawą specjalizowanych
osprzętów i części do maszyn roboczych eksploatowanych w cukrowniach, kopalniach
odkrywkowych, oraz w przemyśle wydobywczym.
Firma
dysponuje
dobrze
wyposażonym
zapleczem
produkcyjnym
oraz
biurem
konstrukcyjnym. Dodatkowa działalność firmy:
- produkcja wypałek, części dla lokalnego oddziału firmy Catepillar
- produkcja wypałów do sit przetokowych oraz wałów specjalnego przeznaczenia
- remonty podzespołów do maszyn budowlanych z ukierunkowaniem na maszyny produkcji
HSW S.A.
- w planach jest rozwinięcie dystrybucji maszyn budowlanych oraz części zamiennych.
Stawosan J. Szczepański Sp.j. funkcjonuje na rynku od 1990 roku i
specjalizuje się w handlu i zaopatrzeniu firm produkcyjnych, budowlanych
i warsztatów w narzędzia profesjonalne oraz artykuły techniczne. Firma
- narzędzia skrawające i tnące
Strona
profesjonalnych. Oferuje:
46
jest autoryzowanym przedstawicielem czołowych producentów narzędzi
47
- narzędzia ręczne i rzemieślnicze,
-elektronarzędzia i narzędzia pneumatyczne,
- narzędzia i artykuły ścierne i diamentowe,
- narzędzia pomiarowe,
- loctite
Zakład Produkcyjno – Handlowy Weldment
Sp. z o.o. oferuje szeroką gamę usług w zakresie obróbki
metali oraz wykonywania zespołów spawanych.
W ofercie firmy znajdują się:

Obróbka skrawaniem
o toczenie na OSN, w tym toczenie powierzchni twardych,
o toczenie na tokarkach konw.,
o toczenie na tokarce karuzel,
o wytaczanie,
o frezowanie płaszczyzn,
o frezowanie kanałków,
o wiercenie,
o szlifowanie wałków i otworów.

Spawanie stali w osłonie gazów ochronnych metodą MIG/MAG oraz TIG

Kontrola połączeń spawanych, w tym badania magnetyczno – proszkowe oraz
badania wizualne.
Firma wykonuje sieci zewnętrzne sanitarne w pełnym zakresie
Strona
Sp.z.o.o. w Janowie Lubelskim zostało założone w 1989r.
47
Przedsiębiorstwo Produkcyjno- Usługowe „INŻBUD”
48
na terenie całego kraju. 20 letnie doświadczenie w wykonywaniu robót w zakresie inżynierii
lądowej gwarantuje dobrą jakość robót i terminowość wykonania. Firma zajmuje się
wykonaniem, budową i rozbudową kanalizacji sanitarnej oraz deszczowej, instalacji
wodociągowej i odwodnieniowej.
Inkubator Technologiczny dysponuje
nowoczesnym
parkiem
maszynowym
umożliwiającym precyzyjną obróbkę stali,
aluminium lub tworzyw sztucznych w oparciu o tokarsko-frezarskie centra obróbcze,
maszynę do cięcia strumieniem wody, elektrodrążarkę wgłębną oraz urządzenie do spawania
wiązką elektronów. Ofertę uzupełniają usługi laboratorium metaloznawczego oraz Izby
Pomiarów. Jedna z form usług świadczonych przez Inkubator jest bezpłatne doradztwo dla
osób prywatnych i firm w zakresie doboru form aktywności gospodarczej, uruchamiania
działalności, zapewnienia początkowego (start-up) finansowania i możliwości rozwoju, także
poprzez brokerskie i doradcze pośrednictwo w doborze inwestorów zewnętrznych (fundusze
zalążkowe, venture capital, aniołowie biznesu).
Inkubator Technologiczny Stalowa Wola wykonuje usługi obróbcze przy wykorzystaniu
maszyn:

tokarki dwuwrzecionowej CNC Yamazaki MAZAK,

pionowych i poziomych centrów tokarsko-frezarskich CNC Yamazaki MAZAK,

maszyny do cięcia strumieniem wody ECKERT,

urządzenia do spawania wiązką elektronów CVE,

półautomatów spawalniczych pracujących metodą MIG/MAG, TIG oraz spawania
plazmowego,

elektrodrążarki wgłębnej EXERON.
Bardzo ważnym obszarem działalności Inkubatora Technologicznego jest świadczenie
EN
ISO/IEC
17025.
Strona
Laboratorium wdrażany jest System Zarządzania Jakością zgodny z wymaganiami normy PN
48
usług dla klientów zewnętrznych przez Laboratorium Badań Materiałowych. Aktualnie w
49
W skład Laboratorium Badań Materiałowych wchodzą wyposażone w nowoczesne
urządzenia specjalistyczne pracownie:
• Pracownia Badań Mikroskopowych;
• Pracownia Badań Własności Mechanicznych;
• Pracownia Chemiczna;
• Pracownia Przygotowania Prób.
Regionalna Izba Gospodarcza w Stalowej Woli w okresie istnienia z woli
przedsiębiorców zintegrowała środowisko biznesowe, i w jego imieniu
prezentuje opinie, zgłasza postulaty oraz aktywnie tworzy warunki do
rozwoju przedsiębiorczości w regionie Stalowej Woli i Niska. Izba wspiera działania
przygotowujące podmioty gospodarcze do umiejętnego korzystania ze środków Unii
Europejskiej w celu pobudzania rozwoju małych i średnich podmiotów gospodarczych . Izba
ma ambicję być stowarzyszeniem, które broni interesy przedsiębiorstw i aktywnie
współdziała z samorządem terytorialnym na rzecz dynamicznego rozwoju gospodarczego
regionu.
Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza
jest
publiczną
stanowiącą
część
techniczną
uczelnią
narodowego
Akademicką
systemu
edukacji.
Prowadzi kształcenie oraz podejmuje zadania naukowo –
badawcze i rozwojowe zgodnie z potencjałem naukowym kadry w dziedzinach nauki przez
nią reprezentowanych oraz zgodnie z uprawnieniami podstawowych jednostek uczelni.
Poprzez współpracę z władzami regionalnymi, władzami samorządowymi, przemysłem i
środowiskiem kultury doskonali programy kształcenia przygotowując absolwentów do
Strona
lokalnym i narodowym.
49
aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym, gospodarczym i kulturalnym w wymiarze
50
ROL-MAX Rybiński Sp. j. Firma zajmuje się obróbką metali, spawaniem metali i
aluminium.
8. Charakterystyka powiązań i kooperacji branży w regionie
Istotnymi kluczowymi czynnikami warunkującymi powstanie, rozwój i rozpoznawalność
klastra w regionie i poza nim musi być spełnione kilka warunków. Należą do nich:
 Koncentracja geograficzna podmiotów zajmujących się spawalnictwem jako jedną
z wiodących gałęzi jego funkcjonowania oraz ich odpowiednia ilość (pewna masa
krytyczna),
 Wzajemna konkurencja i jednocześnie kooperacja,
 Posiadanie wykwalifikowanych kadr,
 Wysoki stopień specjalizacji,
 Kluczowa i sztandarowa dziedzina gospodarki regionalnej-
zagłębie tradycji,
marka.
 Międzynarodowa konkurencyjność klastra i podmiotów wchodzących w jego
skład,
 Odpowiedni kapitał społeczny w regionie.
W wyniku analizy oraz rozmów z reprezentantami podmiotów tworzących grono
industrialne można stwierdzić, iż większość powyższych warunków pozostaje spełnione.
Wyjątek stanowi odpowiednia masa krytyczna firm tworzących samą inicjatywę. W stosunku
do liczby podmiotów branży metalowej i sektora spawalniczego jest ich na obecną chwilę
zbyt mało. Dlatego też jednym z wyzwań stojących przed
Klastrem Spawalniczym
KLASTAL, a właściwie przed inicjatywą klastrową jest pozyskanie w poczet jej członków
nowych podmiotów sektora metalowego zajmujących się spawalnictwem a także podmiotów
z sektorów pokrewnych.
województwo podkarpackie, a ściślej rzecz ujmując na region dawnego Centralnego Okręgu
50
Przemysłowego. Większość podmiotów zrzeszonych w inicjatywie pochodzi miasta Stalowa
Strona
Sama nazwa grona wskazuje na regionalność inicjatywy ukierunkowana na
51
Wola i jej okolic. Wyjątek stanowi Politechnika Rzeszowska, jako przedstawiciel sfery
badawczo-rozwojowej, mający swoją siedzibę w stolicy województwa-Rzeszowie.
Jak wskazują wcześniejsze analizy branża metalowa i sektor spawalniczy w
województwie podkarpackim, ale również w sąsiednich województwach (lubelskim,
świętokrzyskim, małopolskim oraz pobliskim mazowieckim jest dość silnie reprezentowana i
stanowi istotną branżę z punktu widzenia gospodarczego i społecznego regionu. W kwestii
dostępności środków UE na Rozwój Polski Wschodniej branża ta , a właściwie sektor
spawalniczy posiada duży potencjał rozwojowy. Dlatego też możliwe jest by KS KLASTAL
stał się silnym ośrodkiem SPAWALNICTWA w regionie Centralnej, Wschodniej i
Południowo-Wschodniej Polski. W związku z tym niniejsza strategia winna spełniać role
dokumentu wskazującego na kierunki rozwoju inicjatywy , by ten cel osiągnąć.
Głównymi sektorami działalności firm branży metalowej są produkcja i usługi.
Sektor spawalnictwa jest reprezentowany w sektorze usług. Firmy branży metalowej realizują
swoje działania produkcyjne w oparciu o Polską Klasyfikacje Działalności (PKD 2007)
według następujących grup klasyfikacyjnych:
 Dział 24- Produkcja Metali
 Dział 25-Produkcja Metalowych Wyrobów Gotowych, z Wyłączeniem Maszyn
i Urządzeń
 Dział 28- Produkcja Maszyn i Urządzeń gdzie indziej nie sklasyfikowana.
Działalność usługowa skupiona jest wokół działu: 33- NAPRAWA, KONSERWACJA I
INSTALOWANIE MASZYN I URZĄDZEŃ.
Branża metalowa wypracowuje dla województwa podkarpackiego znaczny udział w
produkcji, usługach i eksporcie całego województwa. Sprzedaż produktów i usług firm klastra
oraz innych potencjalnych jej członków odbywa się na rynki lokalne, regionalne,
ponadregionalne, krajowe i międzynarodowe. Kluczowymi branżami, z którymi współpracuje
branża to: budownictwo, przetwórstwo spożywcze, firmy logistyczne, transport, metalurgia,
dostaw. W łańcuchu tym znajdują się:
Strona
Firmy realizują w ramach powiązań kooperacyjnych realizację całego łańcucha
51
górnictwo etc.
52
 Zaopatrzenie w surowce, półprodukty, czynniki do produkcji etc,
 Kooperacja w sektorze koprodukcji produktów i półproduktów,
 Kooperacja w logistyce.
Firmy z klastra kooperację prowadzą głównie z podmiotami regionalnymi jak i z
innymi organizacjami zarówno w kraju jak i z przedsiębiorstwami zagranicznymi. Obecni i
potencjalni członkowie klastra widzą chęć powiązań i kooperacji i współpracy we wszystkich
6 obszarach jego funkcjonowania. Głównymi elementami współpracy na które zwróciły
uwagę firmy to: lobbing, prace badawczo-rozwojowe, zaopatrzenie, marketing i promocja,
rozwój zasobów ludzkich, internacjonalizacja, wspólne projekty, wymiana doświadczeń, z
zakresu organizacji, innowacji i technologii, kompleksowość obsługi klienta w ramach
kooperacji i wspólne przedsięwzięcia produkcyjne.
Barierami zgłaszanym przez podmioty w aspekcie kooperacji i współpracy są:
sprzeczność celów strategicznych członków klastra, uprzedzenia i niechęć do współpracy,
brak wiedzy na temat kooperacji oraz złe doświadczenia z przeszłości.
9. Determinanty rozwoju Klastra
Jednym z kluczowych czynników wpływających na branżę metalową i spawalnictwo
to globalizacja firm a także rynków. Odległość w tym wypadku przestaje mieć znaczenie. W
branży tej istotne jest dostarczenie produktów wysokiej jakości za rozsądną cenę. Wpływ na
cenę mają
element zewnętrzne i wewnętrzne. Do zewnętrznych należą czynniki
makroekonomiczne, na które firmy w klastrze nie mają wpływu lub ich wpływ jest
ograniczony. Należą do nich m. in. koszty pracy, obciążenia podatkowe, kryzys ekonomiczny,
koszty transportu etc. Do wewnętrznych zaliczyć można koncentrację produkcji, szukanie
nisz
rynkowych , wdrażanie innowacji itp. To ostatnie zjawisko staje się kluczowe w
obydwa środowiska oraz niski poziom wdrażania innowacji w firmach. Związany on jest z
wysokimi kosztami komercjalizacji rozwiązań do przedsiębiorstw. Powyższe elementy
Strona
niskie nakłady na współpracę sfery nauki z biznesem, brak neutralnych liderów łączących
52
kontekście poprawy konkurencyjności firm w branży. Czynnikiem hamującym ten proces są
53
wpływają na pogarszanie się konkurencyjności firm zajmujących się spawalnictwem na
rynku. Stan ten dotyczy zwłaszcza firm sektora mikro , małych i średnich przedsiębiorstw.
Przełamanie tych barier poprzez poprawę współpracy sfery badawczo rozwojowej z
biznesem, wysoka specjalizacja, oraz wzrost wartości dodanej i zyskowności produktów i
usług to kolejne determinanty rozwoju podmiotów będącymi członkami klastra. Kolejnym
czynnikiem i wyzwaniem stojącym przed inicjatywą klastrową jest poza zwiększaniem
zyskowności, obniżanie kosztów funkcjonowania przedsiębiorstw a także sięganie po duże
zlecenia, których pojedynczy podmiot nie byłby w stanie wykonać.
Ze względu na bardzo wysokie koszty produkcji w Europie, związane z kosztami
pracy, energii, a także kosztami dostosowywania sie do wymagających regulacji
środowiskowych i rejestracji nowych produktów, coraz większym problemem dla
europejskich, w tym polskich, producentów staje sie wzrastający import produktów branży
metalowej i maszynowej z Azji, który powoduje presje na zmniejszanie cen oraz marży
zysku.
Dodatkowo polskie firmy borykają sie z koniecznością odbudowy i restrukturyzacji
branż i rynków związanych z przemysłem metalowym, maszynowym i spawalnictwie po
okresie dekoniunktury. Wiele przedsiębiorstw boryka sie z problemami finansowymi oraz
trudnościami w dostępie do kapitału inwestycyjnego. Wysokie koszty transportu związane z
zatłoczoną infrastrukturą drogowa w całej Europie w jeszcze większym stopniu dotykają
Polski. Prognozowany 50 - procentowy wzrost przewozów w ciągu następnych 10 lat jeszcze
bardziej pogłębi aktualne problemy logistyczne.
Mimo znaczących zmian w traktowaniu problemu ekologicznego przez firmy branży
metalowej oraz ograniczanie skutków środowiskowych produkcji „u zródła”, czyli w
stosowanych technologiach, przemysł maszynowy, metalowy i spawalnictwo są nadal
jednymi z sektorów najgorzej ocenianych przez społeczeństwo w zakresie potencjalnego
ryzyka dla ludzi i środowiska. Ocena ta ma dodatkowo wpływ na zmniejszenie
staje sie coraz większym problemem dla tego przemysłu. Podsumowując, można stwierdzić,
53
iż najważniejszymi czynnikami rozwoju branży spawalniczej w regionie podkarpackim oraz
Strona
zainteresowania młodych ludzi praca w przemyśle spawalniczym na korzyść innych branż, co
54
Polski Wschodniej są: innowacyjność, ekologia oraz zasoby ludzkie. Współpraca partnerów
w tych obszarach w ramach inicjatywy klastrowej może znacznie zwiększyć efektywność
podejmowanych działań.
10.Wizja i misja Klastra
Formułowanie strategii
Sformułowanie wizji i strategii rozwoju klastra jest istotnym elementem procesu –
tak z uwagi na wspólne określenie kierunków działań, które powinny zostać podjęte, jak
również z uwagi na efekt integracji i identyfikacji grupy podmiotów. Cele, jakie stawiają
przed sobą inicjatywy klastrowe, mogą być bardzo różne. Często są one nakierowane na
tworzenie bardziej korzystnych warunków ramowych (rozwój infrastruktury, szkolenia,
promocja marki regionalnej). Jeżeli władze publiczne są bardziej zaangażowane w inicjatywę,
wzrasta znaczenie celów horyzontalnych, takich jak np. zmniejszenie bezrobocia.
W przypadku zaangażowania sie w inicjatywę jednostek ze sfery nauki z pewnością
jednym z istotnych celów będzie rozwój nowych technologii i innowacyjnych produktów i
usług poprzez wzmocnienie współpracy pomiędzy jednostkami B+R i przedsiębiorstwami. Z
kolei gdy dana inicjatywa składa sie wyłącznie z przedsiębiorstw, cele często przesuwają sie
w kierunku obszarów bardziej biznesowych typu koordynacja zakupów, sprzedaży czy
wspólne inwestycje itp.
Biorąc pod uwagę aktualną sytuację przemysłu metalowego i spawalnictwa w
regionie, a także możliwości jego rozwoju, w przyszłości proponowana jest następująca
wizja, misja oraz cele strategiczne dla Klastra Spawalniczego KLASTAL:
Wizja Klastra:
„ Klaster Spawalniczy KLASTAL wiodącym ośrodkiem i partnerem w procesie
tworzenia,
rozwoju
i
wdrażania
innowacji
w
dziedzinie
spawalnictwa
oraz
Strona
potrzeby branży w regionie Centralnej i Wschodniej Polski”.
54
nowoczesnego kształcenia praktycznego wysokospecjalizowanych zasobów ludzkich na
55
Misja Klastra:
„Aktywne wspieranie rozwoju przedsiębiorstw oraz stymulowanie współpracy w
celu zwiększania konkurencyjności branży spawalniczej w regionie jej działania poprzez
ciągłe doskonalenie umiejętności tychże firm w obszarach zarządzania, marketingu,
nowych technologii i innowacji oraz internacjonalizacji i finansów poprzez edukację i
rozwój kapitału ludzkiego, ochronę środowiska oraz dążenie do specjalizacji w tych
obszarach oraz w całej branży”.
11. Analiza silnych i słabych stron (SWOT) Klastra, a dążenie do
realizacji wizji
Analiza SWOT prezentuje wszystkie czynniki określające potencjał rozwojowy
klastra, a także pozwala skoncentrować uwagę na najważniejszych czynnikach rozwoju.
Czynniki wpływające na obecną i przyszłą sytuację strategiczną firmy dzielą się według: miejsca powstania – na wewnętrzne i zewnętrzne - sposobu oddziaływania – na pozytywne i
negatywne: czynniki zewnętrzne SZANSE i ZAGROŻENIA, czynniki wewnętrzne MOCNE
STRONY (czynniki pozytywne) oraz SŁABE STRONY (czynniki negatywne). Wynik
analizy otoczenia, kondycji i majątku klastra oraz wszelkich innych czynników wpływających
na sytuację klastra przedstawia się następująco:
Tabela 6
Analiza SWOT klastra w obszarze ZARZĄDZANIE:
Silne Strony
- Doświadczona kadra zarządzająca klastrem
-Wykwalifikowana
kadra
doświadczenie koordynatora;
pracownicza
Słabe strony
-Niski poziom lobbingu na rzecz branży,
i -Niski poziom wsparcia administracyjnego
dla branży i członków klastra,
- Doświadczenie firm członków klastra w - Rozdrobnienie sektora i słaba informacja o
branży;
nim,
spawalniczą.
- Niski poziom otwartości na współpracę
Strona
firm i instytucji związanych z branżą informacji w klastrze
55
- Zainteresowanie członkostwem w klastrze - Nieuporządkowany przepływ kluczowych
56
- Zainteresowanie klastrem i jego wspieranie kadr zarządzających podmiotów z klastra,
w
ramach
określonych
kompetencji - Niski poziom zarządzania projektowego i
jednostek samorządu terytorialnego.
procesowego w firmach klastra
poziom
-Niski
wykorzystania
narzędzi
informatycznych w procesach zarządzania
klastrem.
Szanse
Zagrożenia
- Silny i aktywny koordynator klastra jego - Skomplikowane procedury administracyjne,
Menadżer oraz animatorzy,
w tym proekologiczne w funkcjonowaniu
- Korzystna zmiana przepisów dotyczących przedsiębiorstw klastra,
branży,
- Skomplikowane interpretacje przepisów,
- Otwartość na współpracę i kooperację firm -Brak strategicznych kierunków rozwoju
w branży i w regionie,
sektora spawalniczego w Polsce i w regionie,
-Lokalizacja klastra i branżowe tradycje -Powstanie innego konkurencyjnego klastra
branżowego w regionie.
regionu,
-Nawiązanie
współpracy
z
wybitnymi
ekspertami branżowymi,
- Wzrost zainteresowania branżą spawalniczą
jako atrakcyjną dziedziną gospodarki,
- Inkubacja młodych firm , w tym firm spin
off i spin out.
- Wpisanie branży metalowej spawalniczej
do
strategii
rozwoju
regionu
oraz
Regionalnej Strategii innowacji jako jednej z
kluczowych,
-Rozwój partnerstwa publiczno-prywatnego,
- Wzrost zatrudnienia w branży i w regionie,
-Powstawanie
nowych
-bardziej aktywny lobbing na rzecz członków
klastra,
Strona
spawalniczej w regionie,
56
wysokospecjalizowanych firm w branży
57
-
Pozyskanie
branżowych
nowych
chcących
inwestorów
inwestować
w
regionie,
- Przychylność władz lokalnych do działań
klastra,
- Wzrost świadomości społeczności lokalnej
o niskiej szkodliwości spawalnictwa w
aspekcie ochrony środowiska.
Źródło: Opracowanie własne
Analiza SWOT klastra w obszarze MARKETING I PR:
Słabe strony
Silne Strony
- Rozpoznawalność marki firm- członków -Niezadowalający
wizerunek
branży
w
klastra,
regionie,
- Wysokiej jakości produkty i usługi,
-Niski popyt na innowacyjne produkty i
- Dobre relacje między członkami klastra,
usługi,
- Dobre relacje z dostawcami i klientami,
-Brak analiz rynkowych i ich zbyt wysoka
- Wysoka jakość oferowanych produktów i cena,
usług,
poziom
-Wysoki
konkurencyjności
cenowych,
-Wysoka siła przetargowa dostawców,
-Niski
poziom
wspólnych
działań
promocyjnych firm w regionie,
-Niski poziom zamówień,
-Słaba współpraca z mediami,
-Niski poziom działań sponsoringowych i
charytatywnych.
Zagrożenia
- Wspólna promocja firm-członków klastra
-
„Indywidualizm
marketingowy”
- Wspólna promocja produktów i usług firm poszczególnych członków klastra,
Strona
Szanse
57
-Wysokie koszty działań serwisowych.
58
członków klastra,
- Spadek liczby zamówień,
-Wspólna spójna wizualizacja.
- pogłębianie konkurencyjności cenowej,
- Opracowanie analiz rynku dla wszystkich - Odejście od pro klienckiego nastawienia
podmiotów klastra,
przedsiębiorców,
- możliwość wchodzenia na nowe rynki - Czarny wewnętrzny PR.
zbytu,
- Wspólna baza klientów,
- Kompleksowa obsługa klienta,
- Dobre relacje z mediami,
- Poprawa wizerunku branży jako przyjaznej
człowiekowi i środowisku,
- Sponsoring.
Analiza SWOT klastra w obszarze KAPITAŁ LUDZKI:
Słabe strony
Silne Strony
-
Posiadanie
przez
doświadczonych
członków
specjalistów-
klastra - Niska produktywność pracy,
praktyków - Wysokie koszty pracy,
spawalnictwa,
- Niskie wynagrodzenia pracowników,
- Doświadczona kadra zarządzająca,
-Niedobór
młodych
specjalistów
- Otwartość pracowników firm członków spawalnictwa i starzenie się praktyków,
klastra na rozwój,
-Migracja
wybitnych
specjalistów
- Stwarzanie przez firmy warunków do spawalnictwa za granicę,
rozwoju zawodowego,
-
Przestarzałe
metody
kształcenia
specjalistów spawalnictwa na wszystkich
poziomach kształcenia,
- Brak nowoczesnego Centrum Kształcenia i
zdaniem respondentów zbyt mało angażuje
Strona
w Polsce Instytut Spawalnictwa w Gliwicach
58
Innowacji Spawalnictwa w regionie(jedyny
59
się w zagadnienia współpracy z biznesem
sektora MSP).
- Zbyt mała ilość i zbyt drogie szkolenia
specjalistyczne w zakresie spawalnictwa,
- Brak jasnych systemów motywacyjnych dla
pracowników branży spawalniczej,
- Niski poziom wiedzy teoretycznej i
praktycznej absolwentów szkół,
-
Przestarzały
sprzęt
do
szkolenia
praktycznego,
- Zbyt mało wybitnych specjalistów w
poszczególnych
rodzajach
i
technikach
spawalniczych,
-
Oszczędzanie
przez
firmy
na
BHP
pracowników,
Zagrożenia
Szanse
-
Współpraca
z
ośrodkami
kształcenia -Brak
akademickiego w zakresie spawalnictwa,
-
Wykorzystanie
kreatywności
wykwalifikowanej
kadry
w
przyszłości,
młodych - Konkurencja wewnętrzna o pracowników
- Odpływ wykwalifikowanej siły roboczej za
ludzi,
- Uatrakcyjnienie zawodów spawalniczych granicę/konkurencja aglomeracji,
- Polska mentalność,
na rynku pracy,
- spójny system nowoczesnego kształcenia - Okresy przejściowe UE w aspekcie
zawodowego, praktycznego i doszkalania finansowania zasobów ludzkich
kadr dla branży spawalniczej,
- Brak model szkolnictwa zawodowego ,
- wspólny system naboru kadr do firm - Regulacje prawne i administracyjne
członków klastra,
dotyczące zasobów ludzkich hamujące
- Anachronizm przepisów
- Popularyzacja branży spawalniczej na - Konflikty w grupie
poziomie
gimnazjalnym
i
ponad
Strona
młodych talentów,
59
- inkubacja i rozwoj przedsiębiorczości rozwój biznesu,
60
gimnazjalnym,
- Poprawa wydajności pracy w branży,
Analiza SWOT klastra w obszarze TECHNOLOGIE I INNOWACJE:
Słabe strony
Silne Strony
- Otwartość na innowacje,
- Zbyt mały poziom nakładów na rozwój
- Współpraca z Politechniką Rzeszowską,
innowacji przez firmy, zwłaszcza w sektorze
- Nowoczesny park maszynowy,
MSP wśród członków klastra.
- Specjalizacja,
- Wysokie koszty współpracy ze sferą
- Chęć inwestowania w innowacje,
badawczo-rozwojową,
- Zbyt mała ilość innowacji przygotowanych
do komercjalizacji,
- Zbyt mała ilość wspólnych projektów sfery
B+R z biznesem,
-
Zbyt
drogie
nowoczesne
maszyny,
urządzenia i specjalistyczne oprogramowanie
IT mające zastosowanie w spawalnictwie,
- Brak akredytowanego laboratorium badania
technik spawalniczych,
- Zbyt słabe zaangażowanie jednostek sfery
B+R do działań w terenie bezpośrednio w
przedsiębiorstwach sektora MSP.
- Zbyt niska ilość nowoczesnych urządzeń
spawalniczych
oraz
niski
poziom
automatyzacji spawalniczych w firmach.
- Słabe zaplecze badawczo rozwojowe w
Szanse
Zagrożenia
Strona
60
firmach,
61
- Wzrost popytu na innowacyjne produkty i - Zła współpraca ze sferą badawczousługi,
rozwojową w firmach,
- Specjalizacja branżowa,
- niewykorzystanie szans związanych z
- zatrudnienie w klastrze „Brokera Innowacji nowym okresem finansowania innowacji,
Spawalnictwa”,
Wysokie koszty prac naukowo badawczych.
- Realizacja wspólnych projektów ze sferą
naukowo-badawczą,
- Większa komercjalizacja i wdrażanie
innowacji
Analiza SWOT klastra w obszarze INTERNACJONALIZACJA:
Słabe strony
Silne Strony
- Kontakty międzynarodowe w branży,
-
Słaba
współpraca
z
zagranicznymi
- Rozpoznawalność marek firm- członków ośrodkami spawalnictwa,
klastra za granicą,
-
- Eksport,
niedostępne dla sektora MSP,
Zbyt
drogie
innowacje
zagraniczne,
- Zbyt mała ilość wizyt studyjnych w
zagranicznych
ośrodkach
spawalnictwa,
ośrodkach naukowo-badawczych i firmach
stosujących
najnowsze
rozwiązania
spawalnicze,
- Drogi zagraniczny specjalistyczny sprzęt
Zagrożenia
-Udział w projektach międzynarodowych
- Wejście na polski rynek silnej zagranicznej
przez klaster,
konkurencji w branży spawalniczej,
- Zdobywanie nowych rynków
- Dominacja firm zagranicznych w branży,
zagranicznych,
- Kooperacja z klastrami zagranicznymi,
Strona
Szanse
61
spawalniczy,
62
- Kooperacja z liderami rynków
zagranicznych,
- współpraca z zagranicznymi ośrodkami
naukowo-badawczymi,
- Wykorzystywanie środków na „Paszport do
Eksportu”,
- Rozwijanie silnej marki klastra za granicą,
Analiza SWOT klastra w obszarze FINANSE:
Słabe strony
Silne Strony
- Niezła kondycja finansowa podmiotów w - Trudna dostępność środków na badania i
klastrze,
wdrażanie innowacji w firmach branży
- Gospodarność,
spawalniczej,
- Zdolności kredytowe,
- Niski poziom wiedzy na temat dostępności
- Potencjał rozwojowy,
funduszy
na
wdrażanie
innowacyjnych
rozwiązań,
- Wysokie koszty czynników produkcji,
- Niska zyskowność i rentowność firm,
- Zatory płatnicze w branży,
- Wysokie koszty działań środowiskowych w
przedsiębiorstwach,
-
Utrudniony
dostęp
do
finansowania
zewnętrznego dla firm sektora MSP,
- Wysokie koszty zaopatrzenia,
- Niski poziom dywersyfikacji zaopatrzenia.
Szanse
Zagrożenia
- Lepsze wykorzystywanie środków UE,
- Wysokie koszty pracy,
kosztów
funkcjonowania - Wysokie koszty transportu,
przedsiębiorstw,
- Obniżający się poziom własnych zasobów
- Wzrost sprzedaży i zyskowności,
finansowych przedsiębiorstw,
62
Obniżanie
Strona
-
63
- Współpraca partnerska i instytucjami - Pogłębiający się kryzys gospodarczy,
finansowymi,
- Obciążenia podatkowe,
- Wspólna baza nierzetelnych kontrahentów,
- wysokie koszty zewnętrznego finansowania
-
współpraca
klastra
z
funduszami firm,
doręczeniowymi,
- Nowy okres programowania na lata 20142020 i absorpcja środków UE.
Wnioski:
Szanse wskazują tendencje i zjawiska w otoczeniu grona industrialnego, które
odpowiednio wykorzystane mogą stać się bodźcem rozwojowym oraz spowodować osłabienie
istniejących zagrożeń. Zagrożenia to czynniki powodujące utrudnienia, stwarzające bariery i
niebezpieczeństwa dla inicjatywy klastrowej. Zagrożenia nie pozwalają na pełne
wykorzystanie mocnych stron i szans. Zestawienie szans i zagrożeń z mocnymi i słabymi
stronami pozwala na określenie obecnej i przyszłej sytuacji strategicznej klastra.
12.Cel główny i cele strategiczne Klastra w 6 obszarach jego
funkcjonowania
Na podstawie części analitycznej związanej z diagnozą problemów, trendów i
kierunków strategicznego rozwoju branży, determinantów rozwoju klastra oraz jego wizji
i misji cel główny klastra jest następujący:
„Sprawna i skuteczna poprawa konkurencyjności członków klastra KLASTAL
poprzez innowacje, wiedzę, rozwój zasobów ludzkich i ochronę środowiska”.
organizacją:
Strona
brano pod uwagę następujące elementy związane ze sprawnym i skutecznym zarządzaniu
63
Przy opracowywaniu celu strategicznego w obszarze ZARZĄDZANIA Klastrem
64
 Kultura organizacji
 Struktura organizacji
 Kierowanie procesami
 Sposób planowania działalności
 System komunikacji wewnątrz klastra
 Systemy informacyjne i informatyczne,
 Lobbing,
 Rozwój przedsiębiorczości,
 Politykę społeczną,
 Zagospodarowanie przestrzenne,
 Rolę klastra w życiu publicznym regionu,
Cel strategiczny w ZARZĄDZANIU KLASTREM :
„Sprawne i skuteczne zarządzanie rozwojem Klastra KLASTAL oraz aktywne
praktyczne uczestnictwo w życiu gospodarczym regionu i branży”.
Przy opracowywaniu celu strategicznego w obszarze MARKETINGU I PUBLIC
RELATION Klastra brano pod uwagę następujące elementy związane ze sprawnym i
skutecznym marketingiem i budowaniem wizerunku organizacji:
 Produkty, usługi, oferta rynkowa
 Klienci, relacje z klientami
 Formy i sposób obsługi
 Kanały dystrybucji
 Konkurencja
 Promocja, reklama
 Badania rynku
 Dostawcy, relacje z dostawcami.
 Współpraca z mediami.
Strona
 Poziom cen
64
 Serwis
65
Cel strategiczny w obszarze MARKETING I PUBLIC RELATION:
„Kształtowanie rynku usług spawalniczych oraz budowanie pozytywnego
wizerunku branży i podmiotów Klastra w otoczeniu.
Przy opracowywaniu celu strategicznego w obszarze KAPITAŁU LUDZKIEGO Klastra
brano pod uwagę następujące elementy związane ze sprawnym , skutecznym kreatywnym
rozwojem zasobów ludzkich grona związanych ze spawalnictwem:
 Liczba pracowników;
 Struktura zatrudnienia;
 Wiedza;
 Kwalifikacje;
 Kreatywność i przedsiębiorczość;
 Postawy i zaangażowanie
 Styl kierowania
 Szkolenia i systemy szkoleń
 Systemy motywacji
 Relacje.
Cel strategiczny w obszarze KAPITAŁU LUDZKIEGO:
„Pozyskiwanie i rozwój zasobów ludzkich Klastra w oparciu o wiedzę, praktykę ,
kreatywność oraz kształtowanie osobowości” .
Przy opracowywaniu celu strategicznego w obszarze TECHNOLOGII I INNOWACJI
Klastra brano pod uwagę następujące elementy związane ze sprawnym i skutecznym
wyszukiwaniem i wdrażaniem innowacji, opartych na pomysłach innowacyjnych na skalę
Strona
spawalnictwem:
65
światową, europejską a także pomysłach własnych członków klastra związanych ze
66
 Infrastruktura, budynki;
 Wyposażenie techniczne, urządzenia, maszyny, linie produkcyjne;
 Stan techniczny posiadanych zasobów- bieżące utrzymanie zasobów i ich koszty;
 Używane technologie spawalnicze;
 Know - how;
 Logistyka;
 Badania i rozwój.
Cel strategiczny w obszarze TECHNOLOGI I INNOWACJI:
„Ciągłe doskonalenie i wdrażanie procesów innowacyjnych opartych na innowacjach
własnych i trendów europejskich oraz światowych”.
Przy opracowywaniu celu strategicznego w obszarze INTERNACJONALIZACJI
(WSPÓŁPRACY MIĘDZYNARODOWEJ) Klastra brano pod uwagę następujące elementy
związane ze sprawnej i skutecznej działalności oraz promocji jego osiągnięć na niwie
międzynarodowej:
 Produkty, usługi, oferta rynkowa na rynkach międzynarodowych;
 Klienci, relacje z klientami na rynkach międzynarodowych;
 Formy i sposób obsługi rynków międzynarodowych;
 Kanały dystrybucji na rynkach międzynarodowych;
 Konkurencja na danych rynkach międzynarodowych;
 Promocja, reklama na rynkach międzynarodowych;
 Badania rynków międzynarodowych;
 Serwis na rynkach międzynarodowych;
 Poziom cen na rynkach międzynarodowych;
 Dostawcy, relacje z dostawcami na rynkach międzynarodowych;
strategiczny
w
obszarze
INTERNACJONALIZACJI
(WSPÓŁPRACY
MIĘDZYNARODOWEJ):
Strona
Cel
66
 Współpraca z mediami działających na rynkach międzynarodowych.
67
„Popularyzacja inicjatywy klastrowej za granicą jako wiarygodnego partnera jako
grupy produkującej wyroby i świadczącej usługi w branży spawalniczej z
wykorzystaniem najnowocześniejszych rozwiązań innowacyjnych w branży, a także
ekspansja inicjatywy na rynki zagraniczne”.
Przy opracowywaniu celu strategicznego w obszarze FINANSÓW Klastra brano pod
uwagę następujące elementy związane ze sprawną i skuteczną działalnością klastra oraz
podmiotów go tworzących:
 Dochody firm i klastra;
 Przepływy finansowe podmiotów i klastra;
 Źródła finansowania firm i klastra;
 Rentowność firm i grona;
 Zdolność do pozyskiwania finansowania zewnętrznego;
 Zasoby kapitałowe firm i klastra;
 Wskaźniki inwestycyjne firm i klastra.
Cel strategiczny w obszarze FINANSÓW:
„Optymalizacja funkcjonowania przedsiębiorstw i inicjatywy klastrowej w kontekście
zarządzania finansami”.
13.Organizacja klastra
Aby móc realizować cele strategiczne poprzez sprawne i skuteczne zarządzanie inicjatywą
klastrową potrzebna jest odpowiednia struktura organizacyjna całej inicjatywy klastrowej,
której schemat jest przedstawiony poniżej:
Rysunek 2
Strona
67
Struktura klastra
68
Koordynator – Regionalna Izba Gospodarcza w Stalowej Woli na której czele stoi Pan
Prezes Ryszard Kapusta;
Manager Klastra – Dyrektor biura klastra – Tadeusz Proszowski ;
Manager Klastra z ramienia Koordynatora – Małgorzata Szczepańska;
Animatorzy – do wybrania
Rada Klastra – do wybrania
Tematyczne Grupy robocze :

Grupa Robocza ds. Marketingu, PR i Współpracy Międzynarodowej – do
Grupa ds. Rozwoju Zasobów Ludzkich – do wybrania;

Grupa ds. Technologii i Innowacji – do wybrania;

Biuro Klastra – obszar zarządzania i finanse.
Strona

68
wybrania;
69
W skład klastra wchodzą następujące podmioty:
 MISTA Sp. z o.o.;
 Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Usługowo - Handlowe "INTERMECH" Sp. z o.o.;
 Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe „IRYS”;
 Zakład Mechanika Maszyn MEROL Sp. z o.o.;
 ROL-MAX Rybiński Sp. j.;
 Technix Sp.j.;
 Stawosan J. Szczepański Sp.j.;
 Zakład Produkcyjno – Handlowy Weldment Sp. z o.o.;
 Przedsiębiorstwo Produkcyjno- Usługowe „INŻBUD” Sp. z o.o.;
 Inkubator Technologiczny;
 Regionalna Izba Gospodarcza w Stalowej Woli;
 Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza.
Docelowo klaster i jego struktura organizacyjna powinna się rozwijać dlatego też
klaster powinien stać się klastrem ponadregionalnym, obejmującym województwa Polski
Wschodniej oraz Polski Centralnej i Południowo-wschodniej.
14.Propozycje działań niezbędnych do realizacji celów w strategicznych
Klastra na lata 2012-2013 oraz 2014 2020 wraz ze źródłami ich
finansowania
Plan działań dla Klastra Spawalniczego „ KLASTAL” na lata 2012-2020 w oparciu
o obszary jego działań i funkcjonowania przedstawia się następująco:
Obszar ZARZĄDZANIE
rozwojem Klastra KLASTAL oraz aktywne
praktyczne uczestnictwo w życiu gospodarczym regionu i branży”.
Strona
1. „Sprawne i skuteczne zarządzanie
69
Cel strategiczny
70
Cel operacyjny
1.1. Opracowanie
systemu
powiązań
wewnątrz
grupy,
charakterystykę
zespołu
zarządzającego oraz kierunków rozwoju społecznego oraz elementów normatywnych
grupy.
Działanie
1.1.1. Wykonanie mapowania firm w grupie (ilość, sektor, charakterystyka) oraz
opracowanie struktury grupy (biuro, rdzeń, otoczenie, JST, B+R) obecnie i w
perspektywie rozwoju;
1.1.2. Opracowanie zakresu obowiązków osób funkcyjnych (koordynatora klastra),
zarządzających inicjatywą;
1.1.3. Opracowanie listy potencjalnych członków inicjatywy klastrowej;
1.1.4. Nabór nowych członków do klastra;
1.1.5. Opracowanie kodeksu etycznego (jako paragrafu do umowy), a także opracowanie
graficzne i uroczyste wręczenie certyfikatów dla członków inicjatywy;
1.1.6. Opracowanie zasad przystępowania do inicjatywy klastrowej dla nowych członków
oraz występowania z niej (paragraf do umowy);
1.1.7. Opracowanie zasad wspierania firm spin-off i spin-out. powstałych w ramach działań
inicjatywy;
1.1.8. Eliminowanie barier hamujących rozwój w branży spawalniczej w regionie działania
klastra poprzez:
a) Analizę problemów nurtujących podmioty klastra;
b) Doradztwo i działania ograniczające lub eliminujące te problemy;
c) Popularyzację
branży spawalniczej
jako istotnej
w kontekście
rynkowym,
gospodarczym i społecznym.
1.1.9. Opiniowanie inicjatyw prawnych i gospodarczych związanych z branżą spawalniczą
oraz oddziaływanie na opinię publiczną w zakresie działań proekologicznych.
1.2.Opracowanie systemu komunikacji wewnątrz grupy.
Strona
Działanie
70
Cel operacyjny
71
1.2.1. Uruchomienie intranetu i strony WWW inicjatywy w języku polskim.
1.2.2. Uruchomienie strony www w języku angielskim
1.2.3. Ustalenie harmonogramu i miejsca stałych spotkań i planu wizyt w firmach klastra
/lista na 6 miesięcy/
1.2.4. Comiesięczny mailing dotyczący realizacji działań oraz planów na kolejny miesiąc
koordynatora klastra.
1.2.5. Poszukiwanie źródeł finansowania powyższych działań.
Obszar MARKETING I PUBLICK RELATIONS
Cel strategiczny
„Kształtowanie rynku usług spawalniczych oraz budowanie pozytywnego wizerunku
branży i podmiotów Klastra w otoczeniu”.
Cel operacyjny
1.1.Opracowanie strategii marketingowej inicjatywy klastrowej.
1.2.Podniesienie świadomości sektora publicznego w zakresie branży spawalniczej oraz
przybliżanie oferty Klastra dla tego sektora.
Działanie
1.1.1. Stworzenie listy instytucji sektora publicznego do których będzie kierowana oferta
Klastra.
1.1.2. Określenie środków i harmonogramu działania.
1.1.3. Opracowanie i złożenie projektu o pozyskanie funduszy na realizacje powyższych
Cel operacyjny
Strona
71
działań.
72
2.1. Podniesienie świadomości społeczeństwa w zakresie atrakcyjności branży spawalniczej w
życiu gospodarczym i społecznym regionu;
Działanie
1.2.1. Zdefiniowanie grup docelowych do których skierowane będzie działanie.
1.2.3. Opracowanie i złożenie projektu o pozyskanie funduszy na realizacje powyższych
działań.
1.2.4. Opracowanie media planu
1.2.5. Dążenie do poprawy stanu środowiska naturalnego województwa Podkarpackiego w
aspekcie zaśmiecania środowiska przez branżę spawalniczą.
Cel operacyjny
3.1. Budowa platformy kooperacyjnej branży spawalniczej w sektorze badań i rozwoju oraz
biznesu.
Działanie
1.3.1. Zdefiniowanie grup docelowych do których skierowane będzie działanie;
1.3.3. Opracowanie portfolio produktów i usług oferowanych w ramach inicjatywy (linki do
stron, oferta produktowa na CD)
1.3.4.Określenie narzędzi promocji i wizualizacji inicjatywy klastrowej.
1.3.5. Opracowanie listy krajowych imprez targowych i konferencji pod kątem potencjalnego
uczestnictwa jako grupa.
1.3.6. Opracowanie i złożenie projektu na realizację działań.
Obszar KAPITAŁ LUDZKI
kreatywność oraz kształtowanie osobowości” .
Strona
„Pozyskiwanie i rozwój zasobów ludzkich Klastra w oparciu o wiedzę, praktykę ,
72
Cel strategiczny
73
Cel operacyjny
1.1.Opracowanie systemu pozyskiwania kadr dla branży spawalniczej;
Działanie
1.1.1. Opracowanie zapotrzebowania firm na pracowników obsługi, kierowniczych i
managerów dla branży.
1.1.2. Nawiązanie współpracy z cechami i innymi placówkami oświatowymi w aspekcie
kształcenia teoretycznego i praktycznego pracowników zgodnie z potrzebami branży
(np. mini giełda pracy).
1.1.3. Nawiązanie współpracy z uczelniami wyższymi w aspekcie kształcenia teoretycznego
i praktycznego pracowników na stanowiska kierownicze i managerskie zgodnie z
potrzebami branży.
1.1.4. Pomoc w pozyskiwaniu pracowników poza granicami kraju.
1.1.5. Koordynowanie wymiany pracowników w ramach grupy.
Cel operacyjny
2.1. Opracowanie systemu rozwoju zasobów ludzkich dla branży.
Działanie
1.1.1. Zbadanie potrzeb szkoleniowych i doradczych dla pracowników, kadry kierowniczej i
zarządzającej.
1.1.2. Opracowanie elementów kształcenia przez Internet (część teoretyczna) a praktyczna w
firmach.
realizację w/w celów
1.1.5. Pomoc w opracowaniu systemów motywacyjnych dla pracowników.
Strona
1.1.4. Złożenie projektów lub udział w partnerstwie dążącym do pozyskania funduszy na
73
1.1.3. Opracowanie cyklu szkoleń i doradztwa dla branży na podstawie badania potrzeb.
74
Obszar TECHNOLOGIE
Cel strategiczny
„Ciągłe doskonalenie i wdrażanie procesów innowacyjnych opartych na innowacjach
własnych i trendów europejskich oraz światowych”.
Cel operacyjny
1.1.Wzrost innowacyjności przedsiębiorstw w aspekcie technologicznym, produktowym i
procesowym
Działanie
1.1.1. Zbadanie potrzeb i możliwości innowacyjnych w firmach w w/w aspektach (w tym
infrastruktury).
1.1.2. Pomoc w znalezieniu partnerów potrzebnych do realizacji projektów innowacyjnych
(ośrodków B+R i innych).
1.1.3. Doradztwo we wdrażaniu innowacyjnych rozwiązań.
1.1.4. Pomoc w pozyskiwaniu funduszy na wdrażanie w/w działań.
1.1.5. Ciągła współpraca z jednostkami B+R dążąca do optymalizacji kosztów i czasu badań.
1.1.6. Monitorowanie działań związanych z branżą spawalniczą w regionie.
Cel operacyjny
2.1. Optymalizacja zaopatrzenia
Działanie
1.2.1. Analiza potrzeb na produkty strategiczne (miesięczne zużycie, cena itp.).
1.2.3. Pomoc w organizacji procesów logistycznych dla firm i dla grupy.
Strona
współpracy łącznie z podpisaniem umów.
74
1.2.2. Stworzenie listy strategicznych dostawców oraz pomoc w negocjacjach dotyczących
75
1.2.4. Opracowanie standardów jakościowych oraz pomoc w certyfikacji produktów.
1.2.5. Opracowanie standardów jakościowych półproduktów i środków do produkcji.
Obszar FINANSE
Cel strategiczny
„Optymalizacja funkcjonowania przedsiębiorstw i inicjatywy klastrowej w kontekście
zarządzania finansami”.
Cel operacyjny
1.1.Lobbowanie i nawiązanie współpracy z jednostkami finansowymi dla opracowania
korzystnych dla przedsiębiorców ofert finansowych.
Działanie
1.1.1. Ustalenie listy produktów finansowych.
1.1.2. Ustalenie listy strategicznych dostawców tych usług.
1.1.3. Gromadzenie
i
wymiana
informacji
o
korzystnych
źródłach
finansowania
przedsiębiorstw dla realizacji ich celów (dostępność do kredytów, dotacji itp.)
1.1.4. Pomoc przedsiębiorcom w pozyskiwaniu tych funduszy.
Obszar INTERNACJONALIZACJA
„Popularyzacja inicjatywy klastrowej za granicą jako wiarygodnego partnera jako
Strona
75
Cel strategiczny
76
grupy produkującej wyroby i świadczącej usługi w branży spawalniczej z
wykorzystaniem najnowocześniejszych rozwiązań innowacyjnych w branży, a także
ekspansja inicjatywy na rynki zagraniczne”.
Cel operacyjny
1.1.Opracowanie analiz rynku produktów na terenie kraju docelowego.
Działanie
1.1.1. Dokonanie analizy rynku w celu określenia grupy docelowej/grup docelowych klastra
z punktu widzenia inicjatywy.
1.1.2. Złożenie projektu o pozyskanie funduszy na realizacje powyższych działań lub planu
ich finansowania.
1.1.3. Opracowanie strategii eksportowej dla inicjatywy.
Cel operacyjny
2.1. Stworzenie oferty produktowej grupy i jej kategoryzacja.
Działanie
2.1.1. Opracowanie strony internetowej grupy w kluczowych wersjach językowych
Cel operacyjny
3.1. Określenie kanałów dystrybucji oraz narzędzi promocji dla produktów grupy oraz relacji
współpracy z klientami.
3.1.1. Stworzenie nowych rynków zbytu i wybór kanałów dystrybucji produktów (np.
Strona
partnerska sieć dystrybucji).
76
Działanie
77
3.1.2. Opracowanie sposobu promocji oraz wybór narzędzi reklamy produktów oferowanych
przez grupę.
3.1.3. Złożenie projektu na realizację w/w działań lub opracowanie planu finansowania
powyższych działań.
3.1.4. Opracowanie listy imprez targowych i misji gospodarczych pod kątem potencjalnego
uczestnictwa jako grupa.
3.1.5. Promocja, wdrażanie i upowszechnianie w Polsce celów nowej polityki energetycznej
Unii Europejskiej.
Cel operacyjny
4.1. Określenie zasad i sposobu reprezentacji inicjatywy w kontaktach zewnętrznych
zwłaszcza w aspekcie poprawy relacji z otoczeniem administracyjnym i prawnym.
Działanie
4.1.1. Ustalenie listy organizacji, mediów i instytucji do współpracy zgodnych z misją i
celami strategicznymi.
Strona
77
4.1.2. Ustalenie terminarzu spotkań i działań public relation.
78
15.Literatura
Artykuł „Ceny stali szybko idą w górę”;
Artykuł „Dramat w przemyśle metalowym i hutniczym”;
Dane GUS;
Gazeta „ Polityka”;
Grzybowski, Warszawa, 2004;
KOMUNIKAT KOMISJI EUROPA 2020, Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego
rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu;
7. Materiały szkoleniowe – „Program szkoleń promujący clustering.”
8. Markusen A., Sticky places in slippery space: A typology of industrial districts, Economic Geography
72 n3 (July 1996), 1996.
9. Okręgi przemysłowe Polski. Geografia społeczno-ekonomiczna, WszPWN;
10. P. Kotler, Marketing, Analiza, Planowanie, Wdrażanie i Kontrola, Gebethner i Ska, Warszawa 1994
11. Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Źródła internetowe:
78
10.
11.
12.
13.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Analiza_SWOT
http://pl.wikipedia.org/wiki/Klaster_przemysłowy
http://encyklopedia.pwn.pl/haslo.php?id=3978053
http://www.rswi-olsztyn.pl/index.php?pokaz=787&700=700&id_menu=700
http://portalwiedzy.onet.pl/32861,,,,przemysl_metalurgiczny,haslo.html
www.arcelormittal.com/poland
http://canpack.4b.pl/32_300/canpack-sa/canpack-sa.aspx,
http://klubmistrzowbiznesu.bblog.pl/wpis,dramat;w;przemysle;metalowym;i;hutniczym;,16303.html
http://hutnictwo.wnp.pl/w-branzy-metalowej-mozna-spodziewac-sie-dalszych
bankructw,85680_1_0_0.html
http://www.rp.pl/artykul/626796.html
http://www.rywal.com.pl/polish.vademecum.d4ad4b
http://www.mista.eu/
www.intermech.com.pl
Strona
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

strategia rozwoju i współpracy klastra spawalniczego „klastal”

Transkrypt

Podobne dokumenty

Logo w nagłówku

Logo w nagłówku

Pobierz plik

Kurs języka rosyjskiego i wiedzy o kulturze Europy Wschodniej