nowa siedziba NOSPR - Pracownia Akustyczna

Prezentacje
Prezentacje
Od samego początku
Dr inż. Piotr Z. Kozłowski, właściciel, projektant – PRACOWNIA AKUSTYCZNA KOZŁOWSKI sp. j. z Wrocławia.
N
owy obiekt Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia jest wyjątkowym obiektem spośród
wszystkich obiektów filharmonicznych, które są budowane w kraju bądź niedawno zostały wybudowane z kilku
powodów:
• jest to pierwszy tak duży obiekt koncertowy zasadniczo
zaprojektowany przez polskich projektantów,
• jest to jeden z dwóch największych obiektów koncertowych, jakie są obecnie budowane w kraju,
• w tym obiekcie będzie miała swoją siedzibę wyjątkowa
Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia, która jest uznanym na całym świecie podmiotem artystycznym.
Projekt technologii estradowej oraz akustyki opracowała
Pracownia Akustyczna Kozłowski sp. j. – specjalistyczne biuro projektowe funkcjonujące we Wrocławiu, którego jestem
współwłaścicielem.
Obiekt NOSPR jest nietypowy m.in. dlatego, że trzeba było pogodzić wiele trudności i podjąć niestandardowe
wyzwania. Budynek jest usytuowany na terenie po kopalni
Katowice Kleofas-Gottwald w pobliżu wielopasmowej drogi,
co nie jest łatwą lokalizacją dla obiektu o wysokich wymaganiach akustycznych. Projekt rozpoczął się od wykonania
w 2009 roku odwiertów w gruncie (na głębokość kilkunastu
metrów), w których to odwiertach przeprowadziliśmy badania
wibro-akustyczne, aby dowiedzieć się, jak ten pokopalniany
grunt drży w sąsiedztwie tak ruchliwej arterii. Na podstawie
tych badań oraz pomiarów hałasu, a także po uwzględnieniu
wszystkich dodatkowych cech tej lokalizacji został opracowany projekt ochrony przeciwdźwiękowej, czyli ochrony przed
wszelakim hałasem i zakłóceniami wszystkich najważniejszych przestrzeni w budynku, czyli tak zwanych pomieszczeń
o akustyce kwalifikowanej. Chodzi o to, aby w salach koncertowych, studiu nagrań, garderobach służących jako indywidualne pokoje ćwiczeń oraz salach prób panowała przyjazna
muzyce cisza. Oznacza to, że chronimy te przestrzenie przed
hałasem z zewnątrz oraz hałasem, jaki w normalnym budynku
produkują instalacje wewnętrzne np. wentylacja, kanalizacja
itp. W ochronie przeciwdźwiękowej chodzi także o to, aby
muzyk ćwiczący w swojej garderobie nie przeszkadzał swoim
kolegom ćwiczącym w innych garderobach czy salach prób,
nie mówiąc już o koncertach odbywających się w salach
koncertowych czy nagraniach realizowanych w kompleksie
studia nagrań.
W tym obiekcie oprócz dużej sali koncertowej na ok.
1 800 miejsc i mniejszej na ok. 300 miejsc są 4 duże sale prób
sekcyjnych oraz 37 garderób. Każda z tych garderób umożliwia ćwiczenie solo bądź w grupach dwu- lub trzyosobowych.
To jest unikatowe rozwiązanie w skali kraju. W tej chwili żadna
krajowa filharmonia nie ma jeszcze takich warunków do pracy i do ćwiczenia na co dzień, jakie będą w nowej siedzibie
NOSPR w Katowicach. Wszystkie wspomniane powyżej pomieszczenia (garderoby, sale prób) zostały zaprojektowane
przez nasze biuro pod kątem dobrej akustyki wnętrza, ale
także ochrony akustycznej tych wnętrz. Poszczególne grupy
garderób zostały odpowiednio zoptymalizowane pod kątem
konkretnych instrumentów np. kontrabasu, harfy, instrumentów
smyczkowych, instrumentów dętych itp. Każda z garderób ma
Panorama
zaprojektowaną dosyć skomplikowaną adaptację akustyczną
po to, aby osiągnąć najkorzystniejsze warunki dla danego
typu instrumentów. Każda z garderób i sal prób będzie wybudowana jako niezależne „pudło” w technologii box in box odizolowane od reszty budynku przy pomocy wibroizolatorów.
Sale koncertowe są oczywiście najważniejszymi perłami
tego projektu wraz z kompleksem studia nagrań. Niezmiernie
wyjątkowy w tym obiekcie jest tak naprawdę fakt, iż obie sale
koncertowe są w rzeczywistości dużymi studiami nagraniowymi. Zazwyczaj sale koncertowe nie są przygotowywane
aż tak bardzo do transmisji i do nagrywania muzyki. Trzeba
pamiętać, że NOSPR w Katowicach jest odpowiedzialny za
narodową bibliotekę muzyki klasycznej i to powoduje, że regularnie powinna nagrywać płyty i regularnie transmitować
koncerty dla II Programu Polskiego Radia. Stąd wynika ochrona przeciwdźwiękowa sal na poziomie typowym dla studiów
nagraniowych, czyli bardziej wymagającym niż ma to miejsce w przypadku klasycznych sal koncertowych. Z uwagi na
funkcje nagraniowe i transmisyjne nowa siedziba NOSPR jest
przygotowana do transmitowania koncertów na żywo oraz
nagrywania płyt i to z dwóch sal równocześnie. NOSPR jest
instytucją, która nagrywa jedną płytę tygodniowo, więc musi
to być bardzo wydajne studio nagrań, które umożliwia realizowanie takich przedsięwzięć. Stąd wynika przystosowanie
obiektu do sprawnego przyjęcia wozów transmisyjnych.
Mogą one stanąć na podwórku i nie trzeba jak dawniej rozwijać ogromnej ilości kabli we wszystkich korytarzach, aby
przeprowadzić transmisję – obiekt jest zoptymalizowany również pod tym kątem.
W przypadku nowej siedziby NOSPR, jak w każdej
rzetelnie tworzonej sali koncertowej, praktycznie od poziomu
fundamentów kontrolujemy powstawanie obiektu pod kątem
spełnienia wysokich wymagań akustycznych. Pełnię na tej budowie funkcję inspektora nadzoru ds. akustyki, co powoduje,
że regularnie wizytuję wraz z moimi asystentami budowę i zatwierdzamy większość powstających tu elementów. Akustyki
nie robi się w ostatniej chwili. Kwestie akustyczne wymagają
specjalistycznego nadzoru merytorycznego od samego początku kreowania budynku, fundamentów, dylatacji, tego jak
te sale są postawione na wibroizolatorach oddzielających je
od reszty budynku. Budynek niejako otacza bryły sal i daje im
dodatkową zewnętrzną ochronę przeciwdźwiękową przed
hałasem zewnętrznym. Tydzień po tygodniu powstawało tutaj
mnóstwo elementów. Wszystkie one wymagały weryfikacji
akustycznej.
Nasze biuro zrealizowało 170 projektów dotyczących
głównie akustyki obiektów widowiskowych. Obecnie nadzorujemy powstawanie lub modernizację 10 obiektów widowiskowych na terenie Polski. Na podstawie tego doświadczenia
mogę powiedzieć, że była to bardzo szybka budowa, sądzę,
że wręcz najszybsza budowa obiektu widowiskowego w tym
kraju. Takie tempo prac powoduje, że jest wiele pracy związanej z bieżącym kontrolowaniem jakości akustycznej powstających elementów np. konieczne jest sprawdzanie, czy dobrze
odlane są betony, czy dylatacje są dobrze zrobione, czy wibroizolatory są dobrze umieszczone. Tutaj było mnóstwo bardzo trudnych elementów. W tym budynku właściwie wszystko
jest podporządkowane muzyce, a tym samym akustyce. Do-
wolna instalacja sanitarna (woda, kanalizacja, wentylacja,
odprowadzanie deszczówki z dachu) musiała być skontrolowana akustycznie, aby hałas czy wibracje generowane przez
taki układ nie mogły przedostać się do pomieszczeń o akustyce kwalifikowanej. Jeśli wziąć pod uwagę, że obiekt składa
się głównie z takich pomieszczeń chronionych akustycznie,
to widać skalę wyzwań. Podobnie wszystkie drzwi podlegały kontroli akustycznej, ich dobór – to jak się zamykają, czy
są szczelne. Tak naprawdę była to bardzo trudna budowa,
jedna z najtrudniejszych tego typu budów, jakie się teraz prowadzi. Dla wszystkich wykonawców było to bardzo trudne
zadanie, ponieważ każda branża działająca na placu budowy musiała zweryfikować u siebie wątki akustyczne, np. czy
dana lampka nie będzie hałasować, czy nie będzie bzyczeć,
brzęczeć. Wiele urządzeń i instalacji montuje się przy pomocy wibrowieszaków, aby stłumić drgania. To są naprawdę
poważne wyzwania dla każdej z ekip obecnych na budowie.
Była to wymagająca budowa dla wszystkich począwszy od całego zespołu projektowego kierowanego przez
Tomasza Koniora, przez ekipę Inżyniera kontraktu oraz
Generalnego Wykonawcy na przedstawicielach Inwestora
skończywszy. Dla nas jest to naturalne, że w budynkach, które
projektujemy, nadzorujemy wszystko musi być podporządkowane akustyce. Mamy jednak świadomość, że dla setek
osób, które ciężko pracowały na budowie NOSPR, wysokie
wymagania akustyczne nie są codziennością, co wymagało
od nich oraz od nas dużego zaangażowania i obustronnej
cierpliwości. To powodowało, że regularnie trzeba było rozwiewać wiele wątpliwości, odpowiadać na setki pytań lub
wręcz prowadzić szkolenia dotyczące wątków akustycznych
dla poszczególnych branż wykonawczych. Nie jest to jednak
nic nadzwyczajnego w świetle naszego pojmowania pracy
akustyka na budowie obiektu widowiskowego.
Kiedy we wnętrzach zaczęły pojawiać się okładziny akustyczne trzeba było bardzo dobrze kontrolować ich kształt,
detale wykonania oraz sposób zamocowania, ponieważ od
tego zależy, czy one będą dobrze działać czy źle. Oczywiście trudną operacją było strojenia akustyki, w ramach której
dobieraliśmy i ustawialiśmy ostatecznie elementy akustyczne.
Był to żmudny proces dla obydwu sal jak i studia nagraniowego. Były to działania prowadzone na podstawie pomiarów
akustycznych odnoszonych do wyników akustycznego modelowania komputerowego oraz badania fizycznych modeli
akustycznych, jakie przeprowadzono dla obu sal na etapie
projektowania obiektu. Działaniami w tym zakresie podzieliliśmy się z w ten sposób, że japońskie biuro Nagata Acoustics
było odpowiedzialne za wystrojenie stałej akustyki wielkiej sali
koncertowej, natomiast Pracownia Akustyczna odpowiadała
za salę kameralną, kompleks studia nagrań oraz wszystkie
sale prób.
PRACOWNIA AKUSTYCZNA jest odpowiedzialna kompleksowo za całą technologię estradową, a także za mechanikę estradową, oświetlenie estradowe, nagłośnienie, system
inspicjenta, system nagrywania, ekrany projekcyjne w całym
obiekcie, .... . To są elementy, których na co dzień się nie widzi,
przychodząc na koncert. Te wszystkie zagadnienia związane
z systemami technicznymi, ale także ze zorganizowaniem transportu instrumentów, komunikacji muzyków, magazynowaniem
sprzętu należy rozwiązać. To gdzieś w tle musi dobrze funkcjonować, aby: muzycy wygodnie dostali się na estradę, można
było komunikować się w obiekcie, inspicjent mógł zarządzać
koncertem czy nagraniem, można było nagrać koncert, … .
W nowej siedzibie NOSPR został zainstalowany bardzo zaawansowany system nagraniowy.
Kolejnym ciekawym elementem, który zaprojektowaliśmy
to rozwiązanie dotyczące montażu konsolety nagłośnieniowej
na widowni. Na środku widowni jest wykonana specjalna platforma, która umożliwia opuszczenie foteli do poziomu garażu, gdzie będzie je można sprawnie zamienić na stanowisko
realizatora nagłośnienia wyposażone w konsoletę. Ta sama
platforma podnosi to stanowisko na poziom widowni. Jest to
pierwszy obiekt w kraju, który posiada takie praktyczne rozwiązanie, dzięki któremu nie trzeba już nosić konsolety pomiędzy fotelami, a także rozwijać kabli w przejściach dla widzów.
Pyta Pani jak się przygotowywaliśmy do tego projektu.
Do takiego tematu człowiek przygotowuje się latami, nawet
nie wiedząc, że takie projekty będzie wykonywał. Możliwość
opracowania tak dużego i skomplikowanego projektu wynika
w dużej mierze z wieloletniego doświadczenia zdobywanego przy okazji projektowania i nadzorowania wielu mniejszych obiektów. To jest suma doświadczeń i to jest ...naście
lat projektowania różnych miejsc, sal, studiów. Zaczęliśmy ten
projekt w 2009 roku we współpracy z Konior Studio, a skończyliśmy fazę projektową w 2011 roku. Za nami jeszcze niecały rok budowania, kilka miesięcy strojenia akustycznego i …
to co najważniejsze i zarazem co stanowiło największą dla
nas wszystkich tu pracujących nagrodę … pierwszy koncert.
PROFIL FIRMY
Projektanci Pracowni Akustycznej Kozłowski sp. j. posiadają dwudziestoletnie doświadczenie w dziedzinie akustyki
i elektroakustyki. Od kilkunastu lat tworzą zespół projektowy
o ugruntowanej w całej Polsce renomie.
W skład Pracowni Akustycznej wchodzą specjaliści w zakresie ochrony przeciwdźwiękowej, akustyki wnętrz, elektroakustyki, realizacji dźwięku, instalacji systemów multimedialnych, technologii teatralnej i estradowej.
Zespół pracuje nad każdym etapem inwestycji – od
koncepcji poprzez projekt i jego realizację, aż po końcowe
strojenie akustyki czy systemu elektroakustycznego. Ponadto
wyróżnia się ścisłą współpracą z projektantami innych branż,
m.in. architektury, konstrukcji, instalacji sanitarnych, mających
duży wpływ na ostateczną jakość ochrony przeciwdźwiękowej oraz akustyki wnętrz.
Kolejnym atutem projektantów jest ich doświadczenie
w realizacji dźwięku oraz wykonywaniu instalacji systemów
multimedialnych, co pozwala na tworzenie bardzo funkcjonalnych i dobrze osadzonych w realiach projektów. Wszyscy
członkowie kilkunastoosobowego zespołu posiadają wyższe
wykształcenie akustyczne.
Z wykazem ważniejszych prac z listy 170 zleceń
Pracowni Akustycznej można zapoznać się na stronie:
www.akustyczna.pl
Panorama