docZałącznik - Urząd Miasta i Gminy Połczyn – Zdrój
download 
Reklamacja Transkrypt
Załącznik - Urząd Miasta i Gminy Połczyn – Zdrój
Załącznik do Uchwały Nr VII/62/2015 Rady Miejskiej w Połczynie-Zdroju z dnia 29 kwietnia 2015 r. SPIS TREŚCI WPROWADZENIE ............................................................................................................................................. 2 1. POŁOŻENIE, ŚRODOWISKO NATURALNE ................................................................................................. 8 2. RYS HISTORYCZNY ................................................................................................................................. 14 3. WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA ...................................................................................................... 16 4. SFERA SPOŁECZNA ................................................................................................................................ 17 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 5. DEMOGRAFIA.............................................................................................................................................. 17 OPIEKA SPOŁECZNA ...................................................................................................................................... 20 KULTURA I DZIEDZICTWO KULTUROWE.............................................................................................................. 23 EDUKACJA .................................................................................................................................................. 32 SPORT I REKREACJA ...................................................................................................................................... 40 OCHRONA ZDROWIA .................................................................................................................................... 43 BEZPIECZEŃSTWO ........................................................................................................................................ 44 SFERA GOSPODARCZA ........................................................................................................................... 52 5.1 5.2 5.3 6. PODMIOTY GOSPODARCZE ............................................................................................................................. 52 RYNEK PRACY .............................................................................................................................................. 56 TURYSTYKA ................................................................................................................................................. 61 SFERA INFRASTRUKTURALNA ................................................................................................................ 70 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7 6.8 6.9 6.10 INFRASTRUKTURA TRANSPORTU DROGOWEGO ................................................................................................... 70 INFRASTRUKTURA TRANSPORTU KOLEJOWEGO I AUTOBUSOWEGO.......................................................................... 71 INFRASTRUKTURA TRANSPORTU LOTNICZEGO ..................................................................................................... 72 INFRASTRUKTURA WODOCIĄGOWA I KANALIZACYJNA .......................................................................................... 72 INFRASTRUKTURA ELEKTROENERGETYCZNA ........................................................................................................ 76 INFRASTRUKTURA GAZOWA............................................................................................................................ 77 INFRASTRUKTURA CIEPŁOWNICZA .................................................................................................................... 78 INFRASTRUKTURA TELEKOMUNIKACYJNA ........................................................................................................... 79 GOSPODARKA ODPADAMI .............................................................................................................................. 80 GOSPODARKA MIESZKANIOWA ................................................................................................................... 82 7. ANALIZA STANU REALIZACJI „STRATEGII ROZWOJU MIASTA I GMINY POŁCZYN-ZDRÓJ Z 1999 ROKU (STAN PO AKTUALIZACJI)................................................................................................................................ 84 8. ANALIZA SWOT ..................................................................................................................................... 85 9. MISJA GMINY POŁCZYN-ZDRÓJ ............................................................................................................. 88 10. WIZJA GMINY POŁCZYN-ZDRÓJ ............................................................................................................. 89 11. CELE STRATEGICZNE I OPERACYJNE ....................................................................................................... 91 11.1 11.2 11.3 11.4 SFERA SPOŁECZNA ................................................................................................................................... 91 SFERA GOSPODARCZA W TYM TURYSTYKA ..................................................................................................... 94 SFERA ŚRODOWISKOWA ........................................................................................................................... 96 SFERA INFRASTRUKTURALNA...................................................................................................................... 97 12. REALIZACJA (WDRAŻANIE) STRATEGII GMINY POŁCZYN-ZDRÓJ ............................................................ 98 13. INDEKSY .............................................................................................................................................. 102 13.1 13.2 13.3 13.4 INDEKS RYSUNKÓW................................................................................................................................ 102 INDEKS SCHEMATÓW ............................................................................................................................. 102 INDEKS WYKRESÓW ............................................................................................................................... 102 INDEKS TABEL ....................................................................................................................................... 102 1|Strona Wprowadzenie Spójny rozwój Europy jest czynnikiem, na który wpływa wiele regulacji obejmujących mniejsze jednostki terytorialne, których rozwój oddziałuje na całokształt budowanych struktur nowoczesnego państwa. Należy pamiętać, że skuteczność stymulowania rozwoju jednostki samorządu terytorialnego zależy zarówno od walorów użytkowych dla inwestorów, jak i zdolności władz lokalnych do tworzenia przewagi wynikającej z walorów lokalizacji. Do realizacji tych strategii wykorzystywane są zatem różne instrumenty i przedsięwzięcia stymulujące rozwój lokalny Gminy. Gmina Połczyn-Zdrój korzysta z możliwości budowania innowacyjnego terenu objętego współczesnymi formami kształtowania sfer społecznych. Dlatego tak ważnym instrumentem jej rozwoju jest dokument Strategii, który przedstawia możliwości postępu w sferze: gospodarczej, środowiskowej, społecznej i technicznej. Kierunki zmian objęte są długoletnim planem, który obejmuję cele, wizję oraz misję. Zmiany determinowane są przede wszystkim poprzez potrzeby mieszkańców oraz przedsiębiorców działających na terenie Gminy. Strategia stanowi zatem ogólny program działalności jednostki terytorialnej, ukierunkowany na wykorzystanie kapitału ludzkiego, zasobów naturalnych, uwarunkowań przestrzennych oraz potencjału gospodarczego w celu osiągnięcia zamierzonych celów, wynikających z potrzeb społeczno – gospodarczych. Poniższy rysunek przedstawia hierarchię działań, które stopniowo realizowane skutkować będą osiągnięciem najwyższego celu – misji. Schemat 1 Hierarchia działań Źródło: opracowanie własne. Do opracowania Strategii przyjęto metodę partycypacyjno-ekspercką. Taka metodologia pracy zakłada aktywny udział przedstawicieli władz lokalnych w konsultacjach oraz zgłaszanie obszarów problemowych oraz przedsięwzięć ważnych dla mieszkańców i przedsiębiorców. Elementem partycypacji społecznej są konsultacje Strategii na następujących etapach: • Etap I – Opracowanie wstępnego zakresu Strategii Rozwoju. W ramach tego etapu opracowana została wstępna struktura dokumentu, która stanowiła punkt wyjścia dla realizacji następnych etapów badawczych. Dane, na podstawie których sporządzona została diagnoza stanu obecnego Gminy w zakresie sfery środowiskowej, 2|Strona społecznej, gospodarczej oraz infrastrukturalnej pochodziły od instytucji publicznych, przedsiębiorców oraz mieszkańców Gminy. • Etap II – Analiza i weryfikacja wstępnej diagnozy i celów. Za pomocą analizy stanu obecnego sporządzone zostały wstępne cele strategiczne mające w przyszłości wpłynąć na rozwój Gminy. Diagnoza oraz wstępne cele poddane zostały weryfikacji na spotkaniach konsultacyjnych z urzędnikami, lokalnymi przedsiębiorcami oraz organizacjami non-profit. Zostały wyznaczone brakujące ogniwa niezbędne do kompleksowego i rzetelnego zobrazowania sytuacji, co pozwoliło na sprecyzowanie kierunków rozwoju Gminy. • Etap III – Opracowanie strategii. W ramach tego etapu powstał dokument strategiczny opracowany zgodnie z zakresem zdefiniowanym w ramach etapu pierwszego i drugiego oraz metodologią tworzenia dokumentów strategicznych. Strategia, która poddana została wszystkim procesom jej ustalania (konsultacji, ewaluacji), została przedstawiona do akceptacji władzom Gminy Połczyna-Zdroju. Powiązanie Strategii z innymi dokumentami Zasady lokalnej polityki rozwoju powinny uwzględniać wytyczne prowadzenia działań rozwojowych na wyższych szczeblach. Zaczynając od strategicznych dokumentów krajowych, przygotowywanych przede wszystkim przez administrację rządową, a kończąc na wojewódzkiej i subregionalnej strategii rozwoju, opracowywanych przez samorząd województwa. Poniższy schemat przedstawia aktualny system prowadzenia polityki rozwoju, oparty o hierarchiczny układ dokumentów strategicznych, które są ze sobą wzajemnie powiązane. Układ przestawiony na wykresie wzmacnia efekty rozwoju, poprzez określenie kluczowych kierunków interwencji oraz poprzez program polityki rozwoju, w którym dokumenty niższego szczebla uwzględniają priorytety wynikające z programów nadrzędnych. Dokumenty wyższego rzędu określają także kierunki oraz trendy, a przede wszystkim wyzwania obejmujące sfery: społeczną, gospodarczą, infrastrukturalną, środowiskową. Schemat 2 Hierarchia dokumentów Strategicznych Źródło: opracowanie własne. 3|Strona Załącznik do Uchwały Nr VII/62/2015 Rady Miejskiej w Połczynie-Zdroju z dnia 29 kwietnia 2015 r. Tabela 1 Zestawienie celów Strategii Gminy Połczyn-Zdrój w stosunku do celów Strategii Rozwoju Kraju, Strategii Euroregionu Pomerania, Strategii Rozwoju Województwa oraz Strategii Rozwoju Powiatu Świdwińskiego Strategia Rozwoju Gminy Połczyn-Zdrój na lata 2015- 2025 Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju Trzecia fala nowoczesności do 2030 roku Strategia Rozwoju Kraju 2020 – Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne państwo Aktualizacja transgranicznej strategii rozwoju Euroregionu Pomerania na lata 2014-2020 Strategia Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego do roku 2020 Strategia Rozwoju Powiatu Świdwińskiego 2014-2022 z perspektywą na lata 20232027 Sfera gospodarcza Aktywizacja rozwoju gospodarczego Wspieranie prorozwojowej alokacji zasobów w gospodarce, stworzenie warunków dla wzrostu oszczędności oraz podaży pracy i innowacji Zapewnienie środków na działania rozwojowe Zmniejszenie długu publicznego i kontrola deficytu w cyklu koniunkturalnym Wzrost wydajności i konkurencyjności gospodarki Wzmocnienie stabilności makroekonomicznej Zwiększenie innowacyjności gospodarki Aktywizacja rynku pracy Rozwój kapitału ludzkiego poprzez wzrost zatrudnienia i stworzenie „workfare state” Wzrost wydajności gospodarki Rozwój oferty turystycznej Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju oraz integracja przestrzenna dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych Rozwój i modernizacja gospodarki ze szczególnym uwzględnieniem MŚP – rozwój turystyki jako znaku rozpoznawczego regionu Wsparcie nauki, technologii, edukacji i podnoszenia kwalifikacji, przy intensyfikacji współpracy multi dyscyplinarnej pomiędzy gospodarką a placówkami badawczymi Dywersyfikacja rozwoju obszarów wiejskich Wzrost innowacyjności i efektywności gospodarowania Wzmacnianie mechanizmów rynkowych i otoczenia gospodarczego Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka oraz rozwój leśnictwa i nowoczesnego rolnictwa Zwiększanie aktywności zawodowej ludności Wzrost poziomu aktywności zawodowej mieszkańców Budowanie i promocja marki regionu Zwiększenie rozpoznawalności powiatu świdwińskiego i jego oferty turystycznej Atrakcyjna oferta turystyczno-rekreacyjna Sfera społeczna 4|Strona Odwrócenie negatywnych trendów powstałych w strukturze demograficznej Stworzenie sprawnego państwa jako modelu działania administracji publicznej Przejście od administrowania do zarządzania rozwojem Wzmocnienie warunków sprzyjających realizacji indywidualnych potrzeb i aktywności obywatela Poprawa dostępności świadczeń medycznych Wzrost społecznego kapitału rozwoju Rozwój kapitału ludzkiego Wzmocnienie potencjału Instytucji Pomocy Społecznej Rewitalizacja obszarów problemowych w miastach. Integracja społeczna Zapewnienie dostępu i określonych standardów usług publicznych Wprowadzenie rozwiązań prawnoorganizacyjnych stymulujących rozwój miast. Rozwój infrastruktury sportowej i rekreacyjnej Rozwój sfery kultury i dziedzictwa kulturowego Wzmocnienie potencjału operacyjnego służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo Wzmocnienie potencjału edukacyjnego Wsparcie społeczeństwa obywatelskiego, administracji publicznej Zabezpieczenie opieki medycznej na obszarach wiejskich Budowanie otwartej i konkurencyjnej społeczności Wzrost tożsamości spójności społecznej regionu Aktywizacja społeczna i zawodowa mieszkańców obszarów wymagających specjalnego wsparcia Zwiększanie jakości i dostępności opieki zdrowotnej Świadczenie wysokiej jakości usług z zakresu ochrony zdrowia i lecznictwa uzdrowiskowego Rozwój demograficzny, zabezpieczenie usług publicznych. między innymi pomocy społecznej Przeciwdziałanie ubóstwu i procesom marginalizacji społecznej Wzmocnienie warunków sprzyjających realizacji indywidualnych potrzeb i aktywności obywatela Koncepcje strategiczne i modele trwałego zapewnienia usług publicznych Wspieranie lokalnych przedsięwzięć proinwestycyjnych poprzez kojarzenie potencjalnych inwestorów z samorządami lokalnymi Rozwój zasobów ludzkich i kapitału społecznego Dalszy rozwój transnarodowej koordynacji i współpracy regionalnej w obszarze społecznym, kulturalnym i technicznym Rozwijanie dorobku kulturowego jako fundamentu tożsamości regionalnej Zapewnienie bezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego Zwiększenie bezpieczeństwa obywatela zapewnienie bezpieczeństwa publicznego na poziomie komunalnym Wspieranie rozwoju demokracji lokalnej i społeczeństwa obywatelskiego Zapewnienie poczucia bezpieczeństwa i porządku publicznego mieszkańcom powiatu świdwińskiego Poprawa dostępności i jakości edukacji na wszystkich etapach oraz podniesienie konkurencyjności nauki Wprowadzenie zmian w programie nauczania, obejmujących edukację obywatelską, kulturalną i medialną, zasad pracy zespołowej oraz projektów edukacyjnych jako jednej z podstawowych metod nauczania Działania na rzecz merytorycznego ukształtowania i wdrożenia zadań w zakresie edukacji i podnoszenia kwalifikacji Budowanie otwartej i konkurencyjnej społeczności Poprawa jakości kształcenia w zakresie edukacji ogólnej i zawodowej Wzrost społecznego kapitału rozwoju Rozwój sprzyjający włączeniu Społecznemu Zapewnienie dostępności i wysokiej jakości usług dla mieszkańców w sferze kulturalnej oraz sportoworekreacyjnej 5|Strona Ochrona środowiska naturalnego Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego oraz ochrona i poprawa stanu środowiska Bezpieczeństwo energetyczne i środowiskowe Wykorzystanie walorów przyrodniczych w celach promocyjnych i turystycznych Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych Tworzenie warunków dla rozwoju ośrodków regionalnych, subregionalnych i lokalnych oraz wzmacniania potencjału obszarów wiejskich Stworzenie niezawodnej i bezpiecznej sieci komunikacji w Gminie Zwiększenie dostępności terytorialnej Polski poprzez utworzenie równoważonego, spójnego i przyjaznego użytkownikom systemu transportowego Zwiększenie efektywności transportu Stworzenie nowoczesnych systemów kanalizacyjno – wodociągowych na terenie Gminy Rozszerzenie rozwiązań stosowanych w elektroenergetyce na sieci gazowe, ciepłownicze i wodociągowe Racjonalne gospodarowanie zasobami Sfera środowiskowa Zachowanie i odtworzenie bogactwa przyrodniczego w Euroregionie oraz poprawa ochrony środowiska Zachowanie i ochrona wartości przyrodniczych, racjonalna gospodarka zasobami Rozwój inwestycji proekologicznych identyfikacja i promocja produktów tradycyjnych, lokalnych i regionalnych Kształtowanie zachowań proekologicznych wśród mieszkańców Rozwój ponadregionalnych, multimodalnych sieci transportowych Rozwój infrastruktury technicznej i komunikacyjnej Wsparcie edukacji, badań, rozwoju technologicznego, Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i systemu gospodarowania odpadami Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej Poprawa efektywności energetycznej Wspieranie inteligentnych rozwiązań skutecznego wytwarzania i wykorzystywania energii oraz zmniejszenia emisji dwutlenku węgla Rozwój infrastruktury energetycznej Podniesienie poziomu świadomości ekologicznej społeczeństwa Rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej Gazyfikacja, powiatu Wspieranie rozwoju infrastruktury społeczeństwa informacyjnego Rozwój sieci teleinformatycznej Wykorzystanie potencjału przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego, trwała, zrównoważona i przyjazna przyrodzie turystyka Sfera infrastrukturalna Transgraniczny rozwój infrastruktury komunikacyjnej i poprawa regionalnych połączeń transportowych Rozwój energetyki odnawialnej na terenie Gminy Stworzenie zachęt przyspieszających rozwój zielonej gospodarki Gazyfikacja Gminy Połczyn-Zdrój Zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego poprzez dywersyfikację kierunków pozyskiwania gazu Racjonalne gospodarowanie zasobami Dalszy rozwój technologii do wykorzystania energii odnawialnych (wykorzystanie energii wiatru, słonecznej i geotermii) Zwiększenie dostępności usług telekomunikacyjnych na terenie Gminy Stworzenie Polski Cyfrowej Zwiększenie wykorzystania technologii cyfrowych Działania na rzecz poprawy jakości i dostępu do technik teleinformatycznych 6|Strona Źródło: opracowanie własne 7|Strona Załącznik do Uchwały Nr VII/62/2015 Rady Miejskiej w Połczynie-Zdroju z dnia 29 kwietnia 2015 r. 1. Położenie, środowisko naturalne Gmina Połczyn-Zdrój usytuowana jest w środkowo – wschodniej części województwa zachodniopomorskiego, w południowo – wschodniej części powiatu świdwińskiego. Gmina znajduje się pomiędzy drogami krajowymi nr 6 (od północy), 11 (od wschodu) i 20 (od południa). Położona jest o ok. 61 km od Kołobrzegu oraz ok. 118 km od Szczecina. Otacza ją 5 powiatów: • od północy: Powiat Białogardzki, • od północnego – zachodu: Powiat Kołobrzeski, • od południa: Powiat Drawski, • od wchodu: Powiat Szczecinecki, • od zachodu: Powiat Łobeski. Gmina Połczyn-Zdrój graniczy z ośmioma innymi gminami: Tychowo (23 km), Barwice (19 km) Czaplinek (27 km), Złocieniec (przez jez. Siecino) (27 km), Ostrowice, Świdwin (23 km), Rąbino, Białogard (31 km). Rysunek 1 Położenie Gminy Połczyn-Zdrój Źródło: https://www.google.pl/maps/ Gmina stanowi sieć osadniczą, na którą składają się zarówno Miasto Połczyn-Zdrój o pow. 344,45 km2 (w tym 7,21 km2 przypada na aglomerację miejską) oraz rozmieszczone wokół miasta 24 sołectwa (Bolkowo, Bronowo, Brusno, Buślary, Czarnkowie, Gaworkowo, Kołacz, Lipno, Łęgi, Łośnica, Nowe Resko, Gawroniec, Ogartowo, Ogrodno, Ostre Bardo, Popielewo, Przyrowo, Redło, Sucha, Szeligowo, Toporzyk, Wardyń Górny, Zajączkowo i Zajączkówko). Znaczna część obszaru Gminy Połczyn-Zdrój objęta jest ochroną prawną wynikającą z ustawy o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych, a także ustawą o ochronie przyrody. Do obszarów tych zalicza się: park krajobrazowy, rezerwaty, pomniki przyrody, walory krajobrazowe i estetyczne, wartości kulturowe, korytarze ekologiczne, lasy ochronne, niektóre obszary związane z ochroną uzdrowiskową oraz 8|Strona obszary specjalnej ochrony siedlisk Europejskiej Sieci Ekologicznej NATURA 2000. Niemal cały obszar Gminy, z wyjątkiem północnego skrawka terenu, wdrożony został do międzynarodowych obszarów węzłowych w ramach Krajowej Sieci Ekologicznej ECONET – Polska (6 M Pojezierze Drawskie). Część południowa oraz fragment środkowej części Gminy objęte są ochroną pod postacią parku krajobrazowego (DPK). Z tych względów Drawski Park Krajobrazowy jest głównym elementem systemu chronionego nie tylko w skali Gminy, ale również w skali całego kraju, a nawet Europy. W strukturę ochronną Drawskiego Parku Krajobrazowego wchodzącego w zakres Gminnego Ekologicznego Systemu Obszarów Chronionych (GESOCh), zalicza się 7 zespołów przyrodniczo – krajobrazowych, a mianowicie: 1) „Dolina Dębnicy” obejmujący częściowo obszar Gminy (w ramach projektu GESOCh został on powiększony o dolny odcinek Dębnicy, który znajduje się poza DPK), 2) „Dolina Bliskiej Strugi” w całości znajdujący się w obrębie Gminy, 3) „Dolina Pięciu Jezior” częściowo znajdujący się w obrębie Gminy, 4) „Dolina Wogry” w całości znajdujący się w Gminie, 5) „Wzgórza Czarnkowieckie”, który nieomal w całości znajduje się w Gminie, 6) „Dolina Górnego Rakonu”, którego mała część znajduje się w Gminie, 7) „Jezioro Siecino”, którego niewielka część znajduje się w Gminie. Natura 2000 Wokół Miasta Połczyn-Zdrój znajdują się 3 obszary programu Natura 2000 zajmujące ok. 2/3 terenu: Obszar siedliskowy Dorzecze Parsęty, Obszar ptasi Ostoja Drawska, Obszar ochrony siedliskowej Jeziora Czaplineckie. Sieć Natura 2000 jest jedną z form ochrony przyrody, służącą ochronie najcenniejszych europejskich ekosystemów oraz gatunków roślin, zwierząt i grzybów, przy poszanowaniu praw własności i praw lokalnych do zrównoważonego rozwoju. Podstawę prawną dla tworzenia sieci Natura 2000 stanowią dwie unijne dyrektywy: dyrektywa w sprawie ochrony dzikich ptaków, dyrektywa w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory a także przepisy krajów członkowskich. Sieć Natura 2000 tworzą dwa typy obszarów: • obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO), wyznaczone do ochrony populacji dziko występujących ptaków, • specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO), chroniące siedliska przyrodnicze i gatunki roślin i zwierząt. Celem programu Natura 2000 i jednocześnie obowiązkiem wobec społeczeństwa jest zachowanie różnorodności biologicznej dla przyszłych pokoleń. Na program Natura 2000 należy spojrzeć w szerszej perspektywie, uwzględniając w ogólnie pojętym rozwoju społeczeństwa fakt, iż człowiek jest częścią ekosystemów z którymi powinien współgrać. Program Natura 2000 w Unii Europejskiej jest narzędziem, który ma sprawić, że ta wizja stanie się faktem. Program ten niesie za sobą nie tylko korzyści przyrodnicze, lecz także materialne i rozwojowe, do których zaliczyć można: • rozwój turystyki, • dopłaty dla prywatnych właścicieli gruntów zlokalizowanych w granicach obszarów Natura 2000, • wynagrodzenie dla miejscowej ludności za wykonywanie działań ochronnych w obszarach Natura 2000, • zwiększenie szans dla samorządów na zdobycie dofinansowania na realizację projektów i programów poprawiających stan infrastruktury. 9|Strona Rysunek 2 Obszar Natura 2000 obejmujący teren Gminy Połczyn-Zdrój Źródło: http://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/ Istotny wpływ na ukształtowanie krajobrazu Gminy Połczyn-Zdrój mają utwory czwartorzędowe. W tamtym okresie wykształciła się szeroka dolina o łagodnych zboczach, obecnie częściowo pokrywająca się z doliną Parsęty. Na skutek zlodowaceń powierzchnia utworów trzeciorzędowych została pokryta naniesionymi utworami piaszczysto – gliniastymi. Najwyższe wzniesienia terenowe w południowej części Gminy przybrały formę garbu utworzonego w wyniku postoju lądolodu fazy pomorskiej zlodowacenia bałtyckiego. Wzniesienia te usytuowane są w sferze marginalnej postoju lądolodu i odpowiadają morenom czołowym fazy pomorskiej zlodowacenia, tworząc tym samym najwyższy poziom wysoczyznowy. Na terenie Gminy można wyróżnić dwa odmienne obszary, na których część południowa, południowo – zachodnia i zachodnia pokryte są glinami zwałowymi, z kilkoma wzgórzami moren czołowych zbudowanych z utworów takich jak: piaski, żwiry, gliny i głazy. W obniżeniach terenowych występują również utwory holoceńskie w formie mady, mułek, torfów i kredy jeziornej. Natomiast część północna i wschodnia zbudowana jest z utworów o różnorodnym składzie fizyczno – chemicznym i morfologenetycznym. W rejonie Kołacz – Zaborze, Stare Ludzicko, Łośnica, na zachód od Bolkowa występują duże pagórki kremowe, zbudowane z iłów, mułów, piasków i żwirów. Natomiast w pradolinie rzeki Dębicy można napotkać muły, mady, piaski i żwiry rzeczne. Na terenie Gminy występują również doliny rzeczne, kotliny oraz wzniesienia o charakterze grzbietów i pagórków. Spośród licznych jednostek morfologiczno – krajobrazowych należy wymienić przede wszystkim: Wysoczyznę czołowo morenową oraz Wysoczyznę Połczyńską („Szwajcarię Połczyńską”). Jest to teren zdecydowanie dominujący w krajobrazie. Przebiega przez równoleżnikowo południową część Gminy i obejmuje obszar położony głównie na wysokościach 180-220 m n.p.m. Głębokie doliny rzeczne powstałe w części jego rynny subglacjalnej lub pradoliny, podzieliły wysoczyznę na trzy mniejsze jednostki przestrzenne: płaskowyż zachodni, płaskowyż środkowy oraz płaskowyż wschodni. Od strony północnej, poniżej wysoczyzny czołowomorenowej na wysokość 100-150 m n.p.m. występuje morena denna podzielona przez doliny i pradoliny na odrębne płaty wysoczyznowe. 10 | S t r o n a Miasto usytuowane jest w kotlinie, pośród dużych obszarów leśnych zajmujących 13.067 ha, tj. prawie 40% całej jej powierzchni. Obszary leśne prezentują kilkanaście typów siedliskowych lasu, zróżnicowanych ze względu na wilgotność i żyzność gleby oraz warunki klimatyczne i mikroklimatyczne. Wyznaczona strefa ochronna obejmuje 1/3 lasów i gruntów leśnych Gminy. W szczególny sposób strefę lasów ochronnych powiększają lasy rezerwatów przyrody – Dolina Pięciu Jezior i Torfowisko Toporzyk. Zróżnicowany jest również klimat panujący w całym powiecie świdwińskim. Część północna powiatu wskazuje cechy klimatu morskiego, natomiast część południowa i centralna, zróżnicowana konfiguracyjnie, wykazuje cechy klimatu kontynentalnego. Gmina Połczyn-Zdrój położona jest w obrębie dwóch głównych zlewni hydrograficznych: zlewni rzek Przymorza i zlewni dorzecza Odry (pośrednio przez zlewnie Drawy i Warty). Suma powierzchni wód powierzchniowych wynosi 443 ha, co stanowi 1,28% ogólnej powierzchni Gminy, w tym wody stojące – 56 ha, rzeki i rowy – 100 ha. Jeziora i rzeki zakwalifikowane są do II i III klasy czystości wód. Znajdujące się na jej terenie jeziora mają charakter rynnowy, wytopiskowy i zastoiskowy i zasilane są głównie przez wody podziemne. Do jezior o charakterze rynnowym należy zaliczyć jeziora znajdujące się w dolinie górnej Wogry, tj. jez. Resko i jez. Kłokowskie. Do jezior zastoiskowych – jez. Kołacz. Natomiast jeziora o charakterze wytopiskowym znajdują się w południowej i południowo – zachodniej części Gminy. Słabo rozwinięta sieć rzeczna, jest skutkiem występowania na jej terenie obszarów bezodpływowych, czyniąc ten teren sferą wododziałową. Ze względu na wysokie wzniesienia, będące pozostałością po utworach polodowcowych, teren ten stanowi źródło wielu rzek lub ich dopływów. Przez Gminę przepływa kilkanaście rzek, są to między innymi: Parsęta, Wogra, Dębnica, Bliska Struga, Mogielica, Bukowa, Drawa, Rega, Kokna i Rakowiec. Do struktury sieci hydrologicznej zalicza się również sztuczne zbiorniki wodne (stawy rybne) znajdujące się w dolinie rzek: Bukowej, Wogry, Bliskiej Strugi, oraz Mogilicy. Na rzece Wogrze znajduje się 24 ha zbiornik „Połczyn-Zdrój” będący zbiornikiem wielofunkcyjnym, którego głównym zadaniem jest ochrona przeciwpożarowa Miasta oraz 2 mniejsze zbiorniki retencyjne zwane stawem północnym i południowym Na obszarze Gminy występują gleby pseudobielicowe, rdzawe, brunatne i płowe. Natomiast na siedliskach podmokłych oraz terenach obniżonych wytworzyły się gleby torfowe, a w dalszej kolejności gleby murszowe i murszowate. Gleby te powstały z powierzchniowych utworów czwartorzędowych, a swoją strukturę zawdzięczają ostatniemu zlodowaceniu. Na terenie Gminy występują również liczne głazy narzutowe. Ochronie prawnej jako pomniki przyrody podlegają tylko pięć z nich, a mianowicie: • 2 granitowe głazy narzutowe znajdujące się w miejscowości Toporzyk Nadleśnictwo Świdwin, oddz. 512, obw. 560 cm i 700 cm, wys. 100 i 120 cm (zagłębione w wodzie), • 2 głazy narzutowe znajdujące się w okolicy miejscowości Lipno, oddz. 456/1, 451/3, obw. 550 i 500 cm, wys. każdej po 80 cm. Na uwagę zasługuje ciosany głaz w formie obelisku o wysokości 1,35 m i obw. 2,9 m, znajdujący się przy drodze ze Starego Reska do miejscowości Gawroniec. Głazy nieposiadające statusu pomnika przyrody można spotkać także w nieczynnych żwirowniach, wzdłuż dróg przylegających do terenów rolnych oraz na półwyspie na jez. Resko, w zabytkowym parku w Starym Resku. Na obszarze Gminy znajdują się również złoża kopalin występujące w miejscowościach: 11 | S t r o n a • • • • • Kołacz – piasek – eksploatowany, Ostrowąs – piasek – eksploatowany, Borkowo – piasek – nie eksploatowany ze względów środowiskowych i przyrodniczych, Dziwogóra – torfy lecznicze (borowina) – nieeksploatowany ze względów środowiskowych i przyrodniczych, Bronowo – torfy lecznicze (borowina) – eksploatowany. Dodatkowo na obszarze Gminy znajdują się źródła solankowe wykorzystywane w lecznictwie uzdrowiskowym oraz do produkcji wód mineralnych. Unikatowy krajobraz Połczyna-Zdroju wzbogacają również pomniki i zabytki przyrody, do których należą między innymi: liczne, ponad stuletnie dęby, las bukowy oraz Park Zdrojowy, który uważany jest obecnie za jeden z najcenniejszych skarbów Połczyna-Zdroju i którego powierzchnia wynosi ok. 80 ha. Ważnym elementem pejzażu połczyńskiego jest unikatowy w Polsce Park Zdrojowy o ogromnych walorach przyrodniczych i zabytkowych. Park założono w latach 1836-1839. Utworzono wówczas część zwaną "francuską" . W roku 1903 powiększono jego obszar o część "angielską". Obecnie jego powierzchnia przekracza 80 ha. Przybyszów zachwyca bogactwo drzew i krzewów. Rośnie ich tutaj 60 gatunków. Większość to świerki, klony, dęby, brzozy, lipy i jawory. Około 5% stanowią drzewa egzotyczne, takie jak orzesznik gorzki, orzech czarny i szary. Połczynianie mogą poszczycić się niezwykle rzadkim okazem – sosną Jeffrey’a, której igły osiągają długość 30 cm. Około 7 tysięcy drzew ma ponad 100 lat. Na terenie Parku znajdują się zabytkowe obiekty sanatoryjne, pijalnia wody mineralnej "Joasia", liczne zabytkowe bądź odrestaurowane na podstawie przedwojennych zdjęć wodotryski i fontanny, zadaszony amfiteatr na 2300 miejsc, korty tenisowe oraz odkryty basen kąpielowy o rozmiarach olimpijskich. Park Zdrojowy w Połczynie-Zdroju decyzją Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie nr L.dz.DZ-4140/205/AR/2010, nr rejestru zabytków A-672 z dnia 08.09.2010 r. został wpisany do rejestru zabytków. Połczyn-Zdrój wraz z Parkiem leży w kotlinie otoczonej wzgórzami sięgającymi ponad 150 m.n.p.m . Okoliczne wzgórza poprzecinane są licznymi strumieniami, które zasilają płynącą od południa (od jeziora Kłokowo) rzekę Wogrę. Wogra szczególnie w okresach wiosennych roztopów i porach deszczowych gromadzi duże ilości rumowisk skalnych i mułu. Teren parku ma bardzo nieregularne koryto. Po ulewnych deszczach w lipcu 1996 roku rzeka, która przepływała przez przedwojenne zbiorniki retencyjne (stawy) w krajobrazowej części Parku Zdrojowego przerwała groblę i zalana została część Miasta położona w bezpośredniej bliskości. Powódź dosięgła m.in. szpital powiatowy oraz liczne budynki mieszkalne powodując znaczne straty materialne. Wówczas odbudowę zbiorników retencyjnych z wydzieleniem rzeki Wogry wpisano do programu Małej Retencji Województwa Koszalińskiego. Inwestycję polegającą na odbudowaniu zbiorników i wydzieleniu koryta rzeki Wogry poprzez ogroblowanie zakończono w 1998 roku W 2003 roku zakończono kolejną inwestycję bardzo ważną z punktu widzenia ochrony przeciwpowodziowej. W celu dalszego wyrównania przepływów Wogry i ustabilizowania poziomu wód gruntowych powyżej stawów parkowych wybudowano 24 ha zbiornik retencyjny - zalew wraz z zaporą. Zbiornik ten przejął funkcję przeciwpowodziową. Dzięki temu stawy stały się zbiornikami retencyjnymi i nie widnieją już w programie małej retencji. Niemniej są bardzo istotne dla gospodarki wodnej Miasta. W ostatnich latach przeprowadzono szereg działań mających na celu poprawę 12 | S t r o n a wizerunku i atrakcyjności parku. Wyremontowano 2 główne aleje parkowe, przeprowadzono melioracje części francuskiej, wymieniono oświetlenie i wykonano nowe ogrodzenie od ul. Solankowej. Ponadto powstało wiele ścieżek edukacyjno-promocyjnych m.in. „szlak żółty”. Rysunek 3 Obszary chronione Park Zdrojowy Źródło: http://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/ Wnioski i wyzwania Gmina Połczyn-Zdrój wyróżnia się spośród innych Gmin zróżnicowanym krajobrazem, który określany jest „Szwajcarią Połczyńską”. Unikatowy charakter Gminy podkreśla również mikroklimat sprzyjający rozwojowi turystyki, rekreacji i lecznictwa. Należy podkreślić, że znaczna część Gminy należy do Drawskiego Parku Krajobrazowego. Natomiast największą atrakcją Połczyna-Zdroju jest Park Zdrojowy. Gmina posiada wielki potencjał środowiskowy, który odpowiednio wykorzystany może przyczynić się do jej promocji. Połączenie roli krajobrazu z funkcją uzdrowiskową pozytywnie wpływa na promocję Gminy. Znaczny udział obszarów chronionych (Natura 2000) na jej terenie determinuje nie tylko potencjał środowiskowy, lecz wpływa także na kierunki możliwych do podjęcia działań rozwojowych. Z jednej strony ogranicza bowiem paletę możliwej do zlokalizowania na terenie działalności przemysłowej, z drugiej zaś, stanowi unikalny walor, który odpowiednio wykorzystany, stanowić może jeden z elementów budowy rozpoznawalnej i pozytywnie kojarzonej marki. Wyzwaniem stojącym przed Gminą Połczyn-Zdrój w zakresie ochrony środowiska naturalnego jest pogodzenie obowiązku ochrony środowiska z potrzebą zapewnienia warunków do aktywizacji gospodarczej i turystycznej, opartej o właściwie przygotowane zaplecze infrastrukturalne. Stworzenie dodatkowych ścieżek spacerowych oraz wyznaczenie ścieżek tematycznych ułatwi zwiedzanie krajobrazu bez destrukcyjnego wpływu na florę i faunę. 13 | S t r o n a 2. Rys historyczny Już w VI wieku na terenie obecnego Połczyna-Zdroju powstało plemię ,,Palupe”. Do dnia dzisiejszego zachowało się wczesnośredniowieczne grodzisko, które usytuowane jest 3 km od Miasta w pobliżu rzeki Wogry, przy szlaku solnym z Kołobrzegu do Wielkopolski. Poprzez przygraniczne położenie Połczyna, pomiędzy Pomorzem Zachodnim oraz Państwem Polskim, na jego terenie odbywało się wiele bitew. W 1290 roku książę Bogusław IV rozkazał budowę warownego zamku, który był strażnicą broniącą przed wtargnięciem Askańczyków. W 1335 roku Połczyn-Zdrój otrzymał prawa miejskie. Na przestrzeni XIII i XIV wieku Połczyn-Zdrój wchodził w skład kasztelani białogardzkiej, która była terenem nadgranicznym. W XVI wieku książę pomorski Warcisław IV darował osadę Połczyn rodzinie Wedlów, która zadbała o jej rozwój ekonomiczny. Z tego też okresu pochodzi pierwszy dokument, w którym wymieniona zastała, po raz pierwszy nazwa Miasta. W okresie panowania rodziny Wedlów, Połczyn uzyskał swój pierwszy herb, przedstawiający fragment winnicy z trzema krzewami winnej latorośli. Wieś zaczęła stopniowo przekształcać się w Miasto otoczone palisadą i wałem ziemnym. Główną ozdobą Miasta na rynku była drewniana kolumna – posąg przedstawiający rycerza Rolanda, który był symbolem prawa i wolności obywatelskiej. Prawdopodobnie jesienią 1374 roku, wraz ze zmianami granic wynikającymi ze zdobycia Czaplinka przez Polaków, nastąpiły też zmiany stosunków własnościowych w Połczynie. Ród Wedlów nie był już zainteresowany posiadaniem grodu i sprzedał Miasto rycerzowi Gerdowi von Manteuffel z Białogardu, pochodzącemu z możnowładczej rodziny pomorskiej. Manteuffel rozbudował zamek, założył huty szkła oraz wprowadził prawo lubeckie, honorujące zasługi mieszczan. Połczyn otrzymał nowy herb, który stanowi symbol Połczyna do dzisiaj. W XV wieku konflikty polsko – krzyżackie nie oszczędzały Miasta, zostało ono wielokrotnie spalone oraz grabione przez wojska. Liczne choroby, przede wszystkim angielska gorączka, dziesiątkowały mieszkańców Połczyna. Pod koniec XVIII wieku nastąpił rozwój gospodarczy Miasta. Istotną rolę odgrywała wówczas rzeka Wogra, która stanowiła źródło energii młynów i tartaków. W tym okresie rozwijał się również handel bydłem i świniami oraz zaczęto produkować piwo z nadwyżek zboża. W Mieście postawały browary, które swoimi wytworami mogły konkurować z popularnym piwem białogardzkim. Dodatkowo obok browarnictwa, rozwijały się rzemiosła, takie jak: tkactwo, szewstwo i krawiectwo, produkujące towary na rynek lokalny. Elementem istotnym w historii Połczyna było zwrócenie uwagi przez miastowego pastora Joachima Titela na leczniczy charakter źródeł wody mineralnej odkrytej 1688 roku. Po tym wydarzeniu został wybudowany pierwszy Dom Zdrojowy, do którego tłumnie zaczęli przybywać kuracjusze z dalekich terenów. Kurort rozwijał się prężnie a w latach 1870-1908 wybudowano w uzdrowisku obiekty lecznicze, które funkcjonują do dnia dzisiejszego. W 1851 roku wybudowano drogę łączącą Połczyn ze Szczecinem, a w roku 1913 linie kolejową do Berlina. Elementem charakterystycznym dla terenów Połczyna, oprócz wód mineralnych, jest także borowina1, która pierwszy raz została zastosowana przez dr Lehmana w 1857 roku. 1 szczególna odmiana torfu powstała na skutek długotrwałego rozkładu roślin przez bakterie w ciepłym i wilgotnym środowisku 14 | S t r o n a Tuż przed wybuchem II wojny światowej w Połczynie-Zdroju znajdowała się główna kwatera Grupy Armii Północnej, jednej z grup armii Wehrmachtu, która zaatakowała Polskę 1 września 1939 roku. Wkrótce po wizycie Führera w Połczynie wybudowano jeden z największych ośrodków programu Lebensborn, który funkcjonował od kwietnia 1938 do lutego 1945 roku w obecnym sanatorium Borkowo. Lebensborn funkcjonowało jako opiekuńczo – charytatywne stowarzyszanie germanizujące dzieci pochodzące z polskich rodzin. Amerykański Trybunał Wojskowy w Norymberdze wystąpił z aktem oskarżenia przeciwko organizacji Lebensborn. Działalnością Lebensbornu zajęto się podczas ósmego procesu norymberskiego, tzw. Procesu RuSHA. W 1950 roku niemiecki Trybunał Denazyfikacyjny w Monachium uznał całość działalności Lebensborn za zbrodniczą. Po II wojnie światowej w Połczynie-Zdroju funkcjonowały ośrodki szpitalne dla żołnierzy. W następnych latach Miasto powróciło do tradycyjnej funkcji uzdrowiskowej. W dalszym okresie przemysł oraz działalność mająca negatywny wpływ na środowisko zaczęły być ograniczane, poprzez występujące w Połczynie sfery uzdrowiskowe oraz walory przyrodnicze. Do dzisiaj Połczyn słynie z działalności uzdrowiskowo – turystycznej, która w dalszym ciągu rozwijana i modernizowana na potrzeby nowoczesności gwarantuje zaspokojenie potrzeb wszystkich kuracjuszy. W Mieście i na jego obrzeżach działają zarówno państwowe jak i prywatne sanatoria, pensjonaty oraz gospodarstwa agroturystyczne. Dynamiczny rozwój tej branży sprawia, że w ostatnim czasie przybywa obiektów, które modernizowane na potrzeby nowoczesności dorównują standardom ośrodkom w centrach europejskich. 15 | S t r o n a 3. Współpraca międzynarodowa Współpraca zagraniczna – Templin Współpraca pomiędzy Miastem Templin w Niemczech a Gminą Połczyn-Zdrój została nawiązana w 1997 roku i oparta na partnerskiej współpracy obu stron. Partnerstwo polega na wzajemnej wymianie doświadczeń oraz informacji. W ramach współpracy organizowane są spotkania grup mieszkańców po obu stronach granicy. Po podpisaniu umowy w 1997 roku pierwsze spotkanie obu miast odbyło się w Połczynie-Zdroju. Następnie już w 1999 roku mieszkańcy Połczyna odwiedzili Templin, w celu wzięcia udziału w Święcie Murów. Kolejne odwiedziny zostały zorganizowane w 2000 roku, kiedy to mieszkańcy Połczyna uczestniczyli w otwarciu Natur Therme Templin. Na Jubileusz 5-lecia przyjaźni mieszkańcy Templina przyjechali do Połczyna, by wspólnie celebrować rocznicę współpracy. W roku 2003 roku zostało zorganizowane spotkanie w Templinie, którego elementem przewodnim było ukazanie walorów przyrodniczych okolic Templina. Już w sierpniu tego samego roku odbyła się delegacja OSP do Templina, która czynnie brała udział w uroczystości 120lecia Straży Pożarnej w Templinie. W grudniu tego samego roku chór ,,CANTUS” wraz z chórem Leśników z Templina dali wspólny koncert w Templinie dla mieszkańców. W 2004 roku Sołtysi Gminy Połczyn-Zdrój wyjechali do Templina w celu prezentacji dorobku artystycznego Miasta podczas Frienhotel Dni Polskich. W tym samym roku odbyło się także Spotkanie Miast Partnerskich. Współpraca zagraniczna – z Miastem Controguerra Gmina Połczyn-Zdrój nawiązała współpracę w 2003 roku z miastem Controguerra z Włoch. Podpisanie porozumienia było rezultatem zainicjowanej w 2003 roku wizyty chóru ,,Cantus” w mieście Controguerra we Włoszech na Festiwalu Chórów. W 2004 roku młodzież połczyńska wyjechała na tydzień do Włoch w celu wzięcia udziału w Mini Olimpiadzie na zaproszenie burmistrza Mauro Scarpantonio. Następnie już 2005 roku do Połczyna-Zdroju zostało zaproszonych 20 osób z miasta Controguerra. Włoscy goście zostali zapoznani z kulturą oraz tradycją terenu. W 2006 roku 40 osobowa grupa została zaproszona do celebrowania ,,Święta Wina” w Contruguerra. W tym samym roku włoscy przyjaciele odwiedzili Połczyn-Zdrój i spędzili w nim 10 dni. Współpraca zagraniczna – Korosteń W 2009 roku Połczyn-Zdrój nawiązał współpracę z ukraińskim Rejonem Korosteńskim. Współpraca została zawarta na podstawie projektu ,,Współpraca partnerska gmin i powiatów województwa zachodniopomorskiego z ich odpowiednikami położonymi na terenie środkowej Ukrainy” Celem współpracy jest przede wszystkim: • propagowanie współpracy pomiędzy samorządami Polski i Ukrainy, • wzajemna wymiana doświadczeń, • realizacja wspólnych przedsięwzięć w zakresie wymiany młodzieżowej, kulturalnej, edukacyjnej, • tworzenie warunków dla generowania środków finansowych służących tej współpracy. Współpraca zaowocowała podpisaniem w Szczecinie Listów Intencyjnych o współpracy partnerskiej. Po tym wydarzeniu do Połczyna-Zdroju przyjechał przedstawiciel Korostenia Pan Wasyl Gorochowskij w celu spotkania się z władzami samorządowymi. W dalszym ciągu czynione są starania by daną współpracę podtrzymać, przede wszystkim pomiędzy Miastem Połczyn-Zdrój a Rejonem Korosteńskim. 16 | S t r o n a 4. Sfera Społeczna 4.1 Demografia Liczba ludności W skali krajowej i regionalnej na płaszczyźnie demograficznej zachodzą obecnie istotne zmiany, których następstwa w nadchodzących latach będą coraz wyraźniej oddziaływać na poszczególne sfery. Ocena sytuacji demograficznej jest ważnym czynnikiem określającym kierunki rozwoju Powiatu Świdwińskiego, a tym samym każdej z Gmin objętej jego granicami. Ponad połowa ludności Powiatu Świdwińskiego skupiona jest w dwóch ośrodkach miejskich – w Świdwinie i Połczynie-Zdroju. Na terenie Powiatu, podobnie jak w całym województwie zachodniopomorskim zauważalny jest powszechny problem w postaci: • występującego niżu demograficznego, • spadku liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym i wzrostu liczby ludności w wieku poprodukcyjnym, • spadku liczby ludności w wieku produkcyjnym, • starzenia się społeczeństwa, • emigracji mieszkańców. Tabela 2 Ludność zamieszkała w gminach Powiatu Świdwińskiego 1 2010 2 2011 3 2012 4 Dynamika w % 2013 5 5:4 Gmina Brzeżno 2924 2902 2906 2880 Gmina Rąbino 3897 3864 3840 3836 Gmina Sławoborze 4283 4253 4241 4215 Gmina Połczyn - Zdrój 16220 16074 15941 15813 Miasto Świdwin 15935 15898 15798 15725 Gmina Świdwin 6197 6202 6145 6113 Powiat Świdwiński 49456 49193 48871 48582 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS i informacji otrzymanych z Gminy Połczyn-Zdrój 99,11 99,90 99,39 99,20 99,54 99,48 99,41 Na przestrzeni analizowanych lat w Gminie Połczyn-Zdrój podobnie jak w pozostałych gminach Powiatu Świdwińskiego zaobserwowano uwidaczniający się trend spadku liczby ludności. Trend ten jest w dużej mierze wynikiem malejącego przyrostu naturalnego oraz ujemnej migracji stałej i na terenie Gminy Połczyn-Zdrój znajduje on swoje odzwierciedlenie przede wszystkim w Mieście. Według Banku Danych Lokalnych na koniec 2012 roku obszar Miasta i Gminy zamieszkiwało łącznie 15 941 osób, w tym 8 446, tj. 53% mieszkańców ogółem osiedliło się na terenie Miasta Połczyn-Zdrój. Wskaźnik gęstości zaludnienia wyniósł wówczas 46 osób na km2 i utrzymywał się na stosunkowo niezmiennym poziomie od 2010 roku. 17 | S t r o n a Załącznik do Uchwały Nr VII/62/2015 Rady Miejskiej w Połczynie-Zdroju z dnia 29 kwietnia 2015 r. Tabela 3 Liczba ludności zamieszkującej Miasto i Gminę Połczyn-Zdrój w latach 2010-2012 w podziale na kobiety i mężczyzn Jednostka miary 2010 2011 2012 Miasto mężczyźni Osoba 4064 4022 4005 kobiety Osoba 4557 4482 4441 ogółem Osoba 8621 8504 8446 Gmina mężczyźni Osoba 3809 3802 3752 kobiety Osoba 3790 3768 3743 ogółem Osoba 7599 7570 7495 mieszkańcy łącznie Osoba 16220 16074 15941 Źródło: Dane pochodzące z Urzędu Miasta, stan na dzień 31.12.2012 r. Od kilku lat na terenie kraju zauważalny jest ujemny przyrost naturalny. Takie zjawisko spowodowane jest niskim wskaźnikiem narodzin i wysokim wskaźnikiem śmiertelności. Podobna tendencja utrzymuje się również w Gminie Połczyn-Zdrój. W roku 2013 zarejestrowano 125 narodzin żywych, tj. o 13 mniej niż w roku poprzednim i jest to jedna z najniższych wartości na przestrzeni trzech lat. Dodatkowo na terenie Gminy zauważalny jest znaczy wzrost liczby zgonów, których liczba w 2013 wyniosła 198 osób i była tym samym o 10 osób wyższa niż w roku poprzednim. Powyższe tendencje wskazują na najwyższy w ciągu badanych lat ujemny przyrost naturalny. Warto również zauważyć, że w roku 2013 większość umierających stanowili mężczyźni, za to w urodzeniach przeważały kobiety. Na przestrzeni analizowanego okresu widoczny jest także ujemny wskaźnik migracji, którego wartość waha się w przedziale ok. 50-100 osób/rok. Tabela 4 Ruchy naturalne wg płci w latach 2007-2013 Jednostka miary 2010 Urodzenia żywe mężczyźni osoba 89 kobiety osoba 68 ogółem osoba 157 Zgony ogółem mężczyźni osoba 101 kobiety osoba 88 ogółem osoba 189 Przyrost naturalny mężczyźni osoba -12 kobiety osoba -20 ogółem osoba -32 Źródło: Bank Danych Lokalnych, stan na dzień 31.12.2013 r. 2011 2012 2013 71 53 124 70 68 138 60 65 125 88 86 174 99 89 188 108 90 198 -17 -33 -50 -29 -21 -50 -48 -25 -73 18 | S t r o n a Załącznik do Uchwały Nr VII/62/2015 Rady Miejskiej w Połczynie-Zdroju z dnia 29 kwietnia 2015 r. Wykres 1 Wskaźnik migracji w latach 2009 – 2013 Źródło: Bank Danych Lokalnych, stan na dzień 31.12.2013 r. Analizując dane zawarte w poniższej tabeli należy stwierdzić, że w strukturze ludności zamieszkującej tereny Gminy dominują osoby w wieku produkcyjnym (63% społeczeństwa). Niestety wartości te charakteryzują się tendencją malejącą – w roku 2012 odnotowano 4% spadek względem roku bazowego. Istotną kwestią jest również fakt, że wśród kobiet odsetek osób w ww. wieku jest niższy niż ma to miejsce w przypadku mężczyzn. Dodatkowo na terenie Gminy zaobserwowano spadek liczby osób w wieku przedprodukcyjnym oraz wzrost liczby osób w wieku poprodukcyjnym. W 2012 roku osoby w przedziale wiekowym do 17 lat stanowiły 18,4% mieszkańców ogółem, natomiast w wieku emerytalnym – 16,5%. Z powyższych tendencji wynika, że w Gminie coraz bardziej widoczne jest zjawisko starzenia się społeczeństwa. Powyższe tendencje narastają w czasie, co w przyszłości może negatywnie wpłynąć na przyrost naturalny. Tabela 5 Ludność w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym wg płci w latach 2007-2013 Jednostka miary 2007 2008 2009 2010 2011 w wieku przedprodukcyjnym mężczyźni osoba 1749 1718 1706 1653 1592 osoba 1683 1639 1572 1509 1444 kobiety osoba 3432 3357 3278 3162 3036 ogółem w wieku produkcyjnym mężczyźni osoba 5610 5583 5568 5538 5554 osoba 5215 5161 5131 5038 4962 kobiety osoba 10825 10744 10699 10576 10516 ogółem w wieku poprodukcyjnym mężczyźni osoba 697 681 670 682 678 osoba 1622 1691 1746 1800 1844 kobiety osoba 2319 2372 2416 2482 2522 ogółem ogółem osoba 8056 7982 7944 7873 7824 mężczyźni osoba 8520 8491 8449 8347 8250 kobiety osoba 16576 16473 16393 16220 16074 ogółem Źródło: Dane pochodzące z Urzędu Miasta, stan na dzień 31.12.2012 r. 2012 1541 1401 2942 5514 4866 10380 702 1917 2619 7757 8184 15941 Wnioski i wyzwania 19 | S t r o n a Analiza danych z ostatnich lat wskazuje na stałą tendencję spadkową liczby ludności w Powiecie Świdwińskim, a tym samym w Gminie Połczyn-Zdrój. Spowodowane jest to ujemnym przyrostem naturalnym oraz ujemnym saldem migracji. Widoczna jest również stała tendencja zmian w strukturze wiekowej społeczeństwa. Na przestrzeni lat 2010-2012 zaobserwować można ciągły wzrost liczby osób w wieku poprodukcyjnym, a zatem uwidacznia się postępujące starzenie społeczeństwa. Perspektywa kontynuacji obserwowanego trendu może w przyszłości negatywnie wpłynąć na gospodarkę, której zabraknie rąk do pracy. Obecnie odsetek mieszkańców w wieku poprodukcyjnym przekroczył 15% ich ogółu, a odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym spadł poniżej 20%. Oznacza to zachwianie stanu równowagi demograficznej, które w dłuższej perspektywie skutkować będzie gwałtownym spadkiem ludności i brakiem zdolności do zachowania konkurencyjności Gminy. W bliskiej przyszłości powinno się zwrócić uwagę na odpowiednie kampanie promujące zakładanie rodzin oraz akcje skierowane do osób starszych, których celem będzie wprowadzenie zdrowego trybu życia, przedłużającego aktywność społeczną i zawodową. W dalszej przyszłości poważnym wyzwaniem będzie sprostanie przez instytucje pomocy społecznej i służbę zdrowia potrzebom starzejącego się społeczeństwa. 4.2 Opieka Społeczna Za realizację zadań z zakresu pomocy społecznej w Gminie Połczyn-Zdrój odpowiadają: • Miejsko Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, w którego strukturze funkcjonuje: o Stacja Socjalna Joannitów (Die Johanniter), o Dom Dziennego Pobytu, • Środowiskowy Dom Samopomocy, • Przychodnia Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia. Na terenie Gminy Połczyn-Zdrój działa Miejsko Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej (MGOPS), który mieści się przy ulicy Koszalińskiej 8a. Do zadań Ośrodka należą w szczególności 2: 1. Przyznawanie i wypłacanie świadczeń przewidzianych w przepisach prawa zgodnie z ustalonymi w nich kompetencjami dla Ośrodka. 2. Praca socjalna. 3. Prowadzenie i rozwijanie niezbędnej infrastruktury socjalnej. 4. Prowadzenie spraw związanych z przyznawaniem i wypłacaniem świadczeń rodzinnych. 5. Przyznawanie i wypłacanie świadczeń z funduszu alimentacyjnego osobom uprawnionym do alimentów. 6. Podejmowanie działań wobec dłużników alimentacyjnych. 7. Przyznawanie i wypłacanie dodatków mieszkaniowych. 8. Analiza i ocena zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej. 9. Realizacja zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych. 10. Rozwijanie nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb. Poniżej w tabeli zostały przedstawione dane dotyczące liczby rodzin objętych opieką społeczną oraz powody udzielania świadczeń pomocowych. 2 statut Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Połczynie-Zdroju 20 | S t r o n a Głównymi powodami udzielania świadczeń MGOPS są: ubóstwo, sieroctwo, bezdomność, potrzeba ochrony macierzyństwa, bezrobocie, niepełnosprawność, długotrwała lub ciężka choroba, bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, przemoc w rodzinie, alkoholizm, narkomania, trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, zdarzenia losowe, sytuacja kryzysowa, klęska żywiołowa lub ekologiczna. W skład świadczeń wypłacanych wchodzą także zasiłki oraz alimenty. Tabela 6 Liczba rodzin objętych opieką społeczną z podziałem na powody udzielania świadczeń w latach 2010-2013 Powód trudnej sytuacji życiowej liczba rodzin 2010 2011 2012 2013 ubóstwo 413 375 341 sieroctwo 1 1 2 bezdomność 5 9 8 potrzeba ochrony macierzyństwa 64 66 56 w tym: wielodzietność 47 45 40 Bezrobocie 575 587 554 niepełnosprawność 162 183 188 długotrwała lub ciężka choroba 457 bezradność w sprawach opiekuńczo124 wychowawczych przemoc w rodzinie 9 alkoholizm 74 narkomania 0 trudności w przystosowaniu się do życia 17 po zwolnieniu z zakładu karnego brak umiejętności przystosowaniu się do życia młodzieży opuszczającej placówki 1 opiekuńczo-wychowawcza trudności w integracji uchodźców i osób 0 otrzymujących ochronę uzupełniającą zdarzenia losowe 0 sytuacja kryzysowa 1 klęska żywiołowa lub ekologiczna 0 Razem 1950 Źródło: Dane z Urzędu Miejskiego, stan na dzień 31.12.2013 r. 368 2 6 62 45 568 211 463 452 449 140 134 144 8 46 2 11 37 1 11 43 2 11 15 15 1 - - 0 0 0 4 3 0 1944 5 3 1 1848 0 2 0 1928 Tabela 7 Formy pomocy realizowane przez opiekę społeczną w latach 2010-2013 LP Formy pomocy 2010 2011 1 zasiłek okresowy 859 734,82 zł 948 628,27 zł 2 zasiłek stały 303 497,63 zł 328 009,10 zł 3 posiłek+zasiłek celowy 628 594,77 zł 668 919,62 zł program rządowy 4 zasiłki celowe 204 000,95 zł 221 327,00 zł 5 usługi opiekuńcze 180 830,40 zł 248 456,25 zł 6 specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z 105 703,20 zł 159 159,00 zł zaburzeniami psychicznymi 7 opłata gminy za pobyt w 26 684,60 zł 55 053,00 zł domu pomocy społecznej 8 składka zdrowotna 26 169,48 zł 28 151,66 zł Razem 2 363 584,25 zł 2 629 335,50 zł Źródło: Dane z Urzędu Miejskiego, stan na dzień 31.12.2013 r. 2012 1 008 641,64 zł 369 842,72 zł 2013 1 501 039,15 zł 390 221,54 zł 698 903,00 zł 615 305,00 zł 293 243,10 zł 229 358,75 zł 222 187,63 zł 219 863,52 zł 166 229,55 zł 158 307,01 zł 35 829,90 zł 46 374,96 zł 31 859,09 zł 2 833 907,75 zł 33 665,34 zł 3 186 964,15 zł W strukturach Miejskie Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Połczynie-Zdroju funkcjonuje również Stacja Socjalna Joannitów powołana na podstawie umowy pomiędzy Johanniter – UnfallHilfee V., a Gminą Połczyn-Zdrój. 21 | S t r o n a Do zakresu jej działania należy3: 1. Świadczenie nieodpłatnych usług pielęgnacyjnych w domu chorego dla najuboższych mieszkańców z terenu Miasta i Gminy Połczyn-Zdrój. 2. Świadczenie nieodpłatnych porad i pomocy w postaci wypożyczania sprzętu medycznego oraz innych artykułów medycznych, przygotowywanie sprawozdań z działalności Stacji. 3. Współpraca z sekcją służb socjalnych, z sekretariatem ośrodka i pielęgniarkami środowiskowymi w celu weryfikacji osób potrzebujących wsparcia. 4. Współpraca ze stroną niemiecką w celu pozyskiwania środków finansowych i materiałów niezbędnych do funkcjonowania Stacji oraz prowadzenie dokumentacji w tym zakresie. 5. Odpowiedzialność za zadania związane z funkcjonowaniem kontroli zarządczej. W strukturze Miejsko Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej funkcjonuje także Dom Dziennego Pobytu dla osób starszych i innych problemowych grup społecznych. W ramach Domu Dziennego Pobytu (DDP) funkcjonuje Klub Seniora, świetlica kompensacyjna dla dzieci z rodzin problemowych oraz punkt rehabilitacyjny dla dzieci z dysfunkcją wielonarządową. Zadaniem Domu Dziennego Pobytu jest kompleksowe zaspokajanie potrzeb społeczności lokalnej, polegających w szczególności na4: • roztaczaniu opieki nad osobami tego wymagającymi, • integrowanie środowiska ludzi w wieku emerytalnym, • aktywizowanie podopiecznych poprzez prowadzenie zajęć świetlicowych, • stworzenie odpowiednich warunków do wypoczynku i nauki, • w miarę możliwości i rozeznanych potrzeb prowadzenie rehabilitacji i usprawniania. Do lipca 2014 r. w strukturze Miejsko Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej funkcjonował Środowiskowy Dom Samopomocy „Radość”. Obecnie jest to samodzielna placówka typu dziennego. Środowiskowy Dom Samopomocy został stworzony dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Celem działalności Środowiskowego Domu Samopomocy jest rehabilitacja społeczna i lecznicza (lekarz psychiatra, psycholog), prowadzona przez wykwalifikowanych terapeutów i nauczycieli w formie: terapii zajęciowej, terapii ruchowej, terapii kulinarnej, terapii teatralnej oraz muzykoterapii. Na terenie Ośrodka przebywa 34 stałych podopiecznych. Uczestnicy Środowiskowego Domu Samopomocy (ŚDS) korzystają z zajęć rehabilitacyjnych, wycieczek pieszych, rowerowych, autokarowych. Uczestniczą w przeglądach Środowiskowych Domów Samopomocy, spotkaniach i imprezach integracyjnych. Podmiotem działającym w sferze pomocy społecznej jest również Przychodnia prowadzona przez Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależniania od alkoholu i Współuzależnienia w Stanominie. Wszelkie koszty wyposażenia i utrzymania lokalu leżą w gestii Gminy Połczyn-Zdrój. W Przychodni prowadzone są zajęcia grupowe i indywidualne. W Redle organizowane są spotkania cykliczne w ramach grupy wsparcia, których głównym celem jest motywowanie potrzebujących do podjęcia leczenia oraz nauki, a przede wszystkim umożliwia im rozwijanie podstawowych umiejętności potrzebnych do abstynencji. W Połczynie-Zdroju funkcjonuje również grupa AA. 3 regulamin organizacyjny MGOPS regulamin organizacyjny MGOPS 4 22 | S t r o n a Na terenie Miasta i Gminy Połczyn-Zdrój w chwili obecnej nie ma placówek obejmujących swym zakresem zdrowie psychiczne. Mieszkańcy muszą udawać się do innych miejscowości ościennych w celu konsultacji bądź leczenia. Wnioski i wyzwania Na terenie Gminy Połczyn-Zdrój prężnie działają instytucje pomocy społecznej. Zajęcia i terapie organizowane przez Miejsko Gminy Ośrodek Pomocy Społecznej aktywizują oraz integrują osoby z problemami. Dodatkowo funkcjonowanie Przychodni Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia odgrywa dużą rolę w opiece nad społeczeństwem Gminy, które jak każda ludność narażona jest na problem uzależnienia. Pomimo rozbudowanej struktury i wielu zajęć, dzięki którym osoby potrzebujące pomocy są w stanie funkcjonować w społeczeństwie, w dalszym ciągu widoczny jest ciągły wzrost osób korzystających z pomocy instytucji opieki społecznej. Widoczna jest również zbyt mała liczba pracowników specjalistycznych, którzy pełnią główną funkcję w zajęciach terapeutycznych. Istnieje także konieczność stworzenia placówek typu: Poradnia Zdrowia Psychicznego, Gabinet Psychologa, poradnictwo terapeutyczne. Na terenie Miasta i Gminy Połczyn-Zdrój w chwili obecnej nie ma tego typu placówek. W kontekście rozwoju sfery pomocy społecznej istotnym elementem jest wzmocnienie potencjału kadrowego poprzez zwiększenie liczby miejsc pracy kadry specjalistycznej. Natomiast widoczna tendencja obejmująca starzenie się społeczeństwa, zmusza władze Gminy do stworzenia programów pomocowych oraz aktywizujących osoby starsze. 4.3 Kultura i dziedzictwo kulturowe Na sferę kultury oraz dziedzictwa kulturowego Gminy Połczyn-Zdrój składają się: • działalność instytucji kultury, • aktywność stowarzyszeń, oraz organizowane wydarzenia kulturalne. W tabeli 8 przedstawiono zestawienie placówek kulturalnych na terenie Gminy Połczyn-Zdrój. Tabela 8 Placówki kulturalne w Gminie Połczyn-Zdrój Nazwa i adres placówki Centrum Kultury w Połczynie-Zdroju, ul. Wojska Polskiego 54, 78-320 Połczyn-Zdrój Kino „Goplana”, ul. Parkowa 4, 78-320 Połczyn-Zdrój Amfiteatr w Połczynie-Zdroju, Park Zdrojowy, 78-320 Połczyn-Zdrój Biblioteka Publiczna, ul. Zamkowa 7, 78-320 Połczyn-Zdrój Filia Biblioteczna w Redle, 78-325 Redło Filia Biblioteczna w Popielewie, 78-327 Popielewo Filia Biblioteczna w Kołaczu, 78-320 Połczyn-Zdrój Filia Biblioteczna w Gawrońcu, 78-226 Toporzyk Świetlica wiejska w Buślarach, 78-320 Połczyn-Zdrój Świetlica wiejska w Bruśnie, Świetlica wiejska w Borkowie, 78-320 Połczyn-Zdrój Świetlica wiejska w Bronowie, 78-320 Połczyn-Zdrój Świetlica wiejska w Łośnicy, 78-320 Połczyn-Zdrój Świetlica wiejska w Ostrym Bardzie, 78-320 Połczyn-Zdrój Świetlica wiejska w Czarnkowiu, 78-320 Połczyn-Zdrój Świetlica wiejska w Łęgach, 78-320 Połczyn-Zdrój Świetlica wiejska w Zajączkówku, 78-320 Połczyn-Zdrój 23 | S t r o n a Świetlica wiejska w Popielewie, 78-320 Połczyn-Zdrój Świetlica wiejska w Redle, 78-320 Połczyn-Zdrój Świetlica wiejska w Szeligowie, 78-320 Połczyn-Zdrój Źródło: Dane Urzędu Miejskiego w Połczynie-Zdroju W omawianych latach 2010-2013 na terenie Gminy największą popularnością cieszyły się występy zespołów amatorskich, imprezy turystyczne i sportowo-rekreacyjne oraz występy artystów i zespołów zawodowych. W 2013 roku z ofert kulturalnych skorzystało 58 265 osób, czyli o 89% więcej niż w roku poprzednim. Brak danych Tabela 9 Liczba osób objętych ofertą kulturalną w okresie 2010-2013 2010 Jednostka miary 2011 wystawy 4840 osoba występy zespołów osoba 8765 amatorskich występy artystów i osoba 2623 zespołów zawodowych dyskoteki osoba 349 prelekcje, spotkania, osoba 1218 wykłady imprezy turystyczne i sportowo – osoba 5817 rekreacyjne lonkursy osoba 630 Inne osoba ogółem osoba 25486 Źródło: Bank Danych Lokalnych, stan na dzień 31.12.2013 r. 2012 2013 3017 3450 14150 16120 5023 9323 12 43 556 888 6510 4913 777 650 30695 717 22811 58265 Centrum Kultury w Połczynie-Zdroju jest samorządową instytucją kultury. Działalność ośrodka prowadzona jest w kilkunastu obiektach mieszczących się na terenie Gminy Połczyn-Zdrój. Należą do nich: • Centrum Kultury przy ul. Wojska Polskiego 54, w którym znajdują się pracownie plastyczne, muzyczne, teatralne, sala widowiskowa, sale kameralne: klubowa i niebieska. Na chwilę obecną w Ośrodku Kultury prowadzonych jest kilkanaście zespołów, łącznie w zajęciach bierze udział 120 dzieci i młodzieży oraz około 60 dorosłych. Centrum Kultury jest organizatorem wydarzeń kulturalnych i rekreacyjnych na terenie całej Gminy Połczyn-Zdrój. Realizowane wydarzenia mają zasięg lokalny jak i ogólnopolski. • Biblioteka Publiczna, która mieści się w Zamku posiada wypożyczalnie dla dorosłych, dzieci oraz czytelnie. Biblioteka prowadzi działalność promującą czytelnictwo na terenie Gminy poprzez: o spotkania Klubu Literackiego im. Pana Hilarego, o obchody Tygodnia Bibliotek, o plenerowe kiermasze książkowe, o lekcje biblioteczne, wycieczki do biblioteki, zajęcia literackie, edukacyjne, konkursy i inne, o spotkania w ramach akcji „Cała Polska czyta dzieciom”, o spotkania autorskie, o zajęcia wakacyjne i feryjne dla dzieci, o wydawanie broszur regionalnych, o wystawy okolicznościowe w Zamkowej Galerii. 24 | S t r o n a • • W Zamku mieści się także sala wystaw, galeria różności z pracami lokalnych artystów oraz produktami ekologicznymi wytwarzanymi przez mieszkańców. Rewitalizacja zamku zakończyła się 2012 roku. Filie biblioteczne mieszczą się w Gawrońcu, Redle, Popielewie, Kołaczu oraz świetlice wiejskie – łącznie 12 placówek, które leżą na terenie Gminy Połczyn-Zdrój. W placówkach wiejskich prowadzona jest działalność kulturalna skierowana do dzieci i młodzieży oraz działalność na rzecz lokalnego społeczeństwa. Łącznie na terenie Gminy Połczyn-Zdrój w świetlicach wiejskich zostało zorganizowanych 775 spotkań dla mieszkańców. Świetlica wiejska w Popielewie wykorzystywana jest przez Radę Sołecką Sołectwa Popielewo. Filie biblioteczne (w tym te połączone ze świetlicami) – są miejscami w których mieszkańcy mogą korzystać z wypożyczalni, czytelni oraz z czytelni internetowej. Dodatkowo we wszystkich filiach bibliotecznych organizowane są zajęcia z dziećmi i młodzieżą, imprezy artystyczne i okolicznościowe, konkursy i turnieje, wystawy, spotkania wraz z odczytami autorskimi (łącznie 536 zajęć). • Centrum Kultury w Połczynie-Zdroju przy ul. Parkowej 4; obiekt w niedawnym czasie był przebudowywany znajdują się w nim: o sala widowiskowo-konferencyjna z funkcją kina, o sala kameralna, sala konferencyjna, o punkt informacji turystycznej, o sala plastycznej dla dzieci, o galeria sztuki, o kawiarnia, o zaplecze sceniczne, socjalne i sanitarne, o biura. Amfiteatr Zdrojowy zlokalizowany w centrum Parku Zdrojowego. Amfiteatr posiada zadaszoną scenę oraz miejsca dla 2,5 tysięcznej widowni. W poniższej tabeli przedstawiono wskaźniki biblioteczne dla Gminy Połczyn-Zdrój. Zgodnie z przedstawionymi danymi wyraźnym problemem jest spadek wypożyczeń na przestrzeni analizowanych lat 2010-2012 aż o 47%. Jednakże już w 2013 roku widoczna jest tendencja rosnąca wypożyczeń w porównaniu do roku poprzedniego o 40%. Tabela 10 Wskaźniki biblioteczne na terenie Gminy Połczyn-Zdrój w latach 2010 -2013 Placówki biblioteczne wg organu prowadzącego Jednostka miary 2010 biblioteki i filie obiekty 5 pracownicy bibliotek osoba 8 księgozbiór ilość 52119 czytelnicy w ciągu roku osoba 1184 wypożyczenia księgozbioru na zewnątrz ilość 23230 punkty biblioteczne ogółem obiekty 3 obiekty przystosowane dla osób poruszających obiekty 0 się na wózkach inwalidzkich: wejście do budynku Źródło: Bank Danych Lokalnych, stan na dzień 31.12.2012 r. 2011 5 7 49814 1132 18202 6 2012 5 7 49157 1002 12096 6 2013 5 7 49230 1062 16992 6 0 1 1 Drugim z kluczowych elementów kreowania sfery życia kulturalnego Gminy jest aktywność mieszkańców i organizacji pozarządowych. Na terenie Gminy działają: • Stowarzyszenie Lokalna Organizacja Turystyczna Polodowcowa Kraina Drawy i Dębnicy. Lokalna Organizacja Turystyczna Polodowcowa Kraina Drawy i Dębnicy powstała w 2009 roku jako stowarzyszenie skupiające przedstawicieli środowisk naukowych (botanicy, geolodzy), instytucji 25 | S t r o n a (służby ochrony środowiska, leśnicy, samorządy lokalne) oraz podmioty branży turystycznej gospodarujące na obszarze trzech gmin : Połczyna-Zdroju, Czaplinka i Barwic. Głównym zadaniem jest wspieranie rozwoju turystyki na terenie Polodowcowej Krainy Drawy i Dębnicy przez utworzenie autonomicznego produktu turystycznego. Dzięki przekształceniu w 2012 roku Stowarzyszenia w Lokalną Organizację Turystyczną (LOT) otworzyła się możliwość zrzeszania w nim osób prawnych. Dzięki temu obecnie mamy prawie 40 członków, w tym samorządy lokalne. W 2009 roku została opracowana Strategia Rozwoju i Promocji Produktu Turystycznego, która usystematyzowała składniki produktu turystycznego Polodowcowej Krainy Drawy i Dębnicy oraz określiła metodologię działań promocyjno-marketingowych. Po stworzeniu strategii w 2010 roku Prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na zlecenie Ministra Środowiska zlecił firmie POLGEOL S.A. opracowanie operatu będącego przełomowym krokiem do utworzenia Geoparku „Polodowcowa Kraina Drawy i Dębnicy”. Na podstawie kilkunastomiesięcznej pracy powstały: prezentacja multimedialna o Krainie, szereg wydawnictw opisujących rozplanowanie 5 ścieżek geoturystycznych (edukacyjnych, pieszych i rowerowych), pełna inwentaryzacja zasobów geologicznych i atrakcji turystycznych. Wszystkie te informacje można znaleźć na web stronie LOT Polodowcowa Kraina Drawy i Dębnicy. Stowarzyszenia Lokalna Organizacja Turystyczna Polodowcowa Kraina Drawy i Dębnicy wypełnia swoje cele przez realizowane zadania, są to między innymi : o VIII Zachodniopomorski Festiwal Nauki w 2008 roku, o Mistrzostwa Połczyna-Zdroju XC MTB Thule Cup w 2009 roku – dwudniowa impreza kolarska, w której udział wzięło ponad 300 uczestników, o MARATON MTB Polodowcowa Kraina Drawy i Dębnicy w 2013 roku i 2014 roku – impreza kolarska Wyścig na 2 trasach: mini – 50 km i maxi – 75 km. Ponadto festyn rowerowy i rajd rekreacyjny dla dzieci. Udział wzięło ponad 500 uczestników. o Oznakowanie akwenów wodnych na terenie Gminy Połczyn-Zdrój” w 2013 roku – projekt dofinansowany w ramach PO RYBY „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nabrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013” zakresie środka 4.1 „Rozwój obszarów wiejskich”. • Stowarzyszenie ,,Niezwykły Połczyn”, którego naczelnym celem jest praca na rzecz lokalnych społeczności, w tym także promocja Miasta i Gminy Połczyn-Zdrój jako krainy geograficznej zwanej „Szwajcarią Połczyńską” oraz pozostałych miejscowości z wykorzystaniem ich bogatego potencjału ludzkiego, kulturalnego oraz dziedzictwa przyrodniczo – historycznego. Przedstawione cele „Stowarzyszenie” realizuje poprzez5: o realizowanie projektów z UE, w tym kursów i szkoleń, o organizowanie spotkań, panelów dyskusyjnych, imprez kulturalnych, imprez sportowych, marszy, wystaw, wykładów, odczytów, debat; oraz innych form aktywności wspierających realizację postawionych celów, o realizowanie działań promocyjnych i happeningów, o organizowanie plebiscytów, turniejów, wystaw, koncertów, akcji i konkursów, o organizowanie konferencji, seminariów, targów oraz zjazdów, 5 Statut stowarzyszania ,,Niezwykły Połczyn” 26 | S t r o n a działalność wydawniczą, organizowanie kolonii, obozów, wyjazdów i wypraw krajoznawczych, współpracę z uczelniami wyższymi oraz szkołami, współpracę z instytucjami samorządowymi, rządowymi oraz przedsiębiorstwami w celu ich promocji. Stowarzyszenie "Połczyńskie Innowacje Kulturalne" – główną płaszczyzną aktywności jest sfera kultury. W ciągu 2-letniej działalności Stowarzyszenie „PiK” aktywowało blisko 30 działań z zakresu sztuki, edukacji kulturalnej, podnoszenia świadomości społecznej i akcji charytatywnych. Na terenie Gminy działają również Zespoły i sekcje zajmujące się promowaniem kultury do których należą m.in.: o Kameralny Chór Mieszany Cantus, o Teatr tańca „Figiel”, o Klub tańca „Omen”, o Dziecięcy teatr „Figluś”, o Grupa taneczna Break-Dance, o Klub plastyczne „Plastusie”, o Klub „Plastyka Amatora”, o Zespół „Doobragramy”, o Zespół „Dziady”. o o o o • • 2011 Brak danych Tabela 11 Działalność domów, ośrodków kultury, klubów i świetlic (2010-2013) 2010 wystawy występy zespołów amatorskich występy artystów i zespołów zawodowych dyskoteki prelekcje, spotkania, wykłady imprezy turystyczne i sportowo - rekreacyjne konkursy ogółem Źródło: Bank Danych Lokalnych, stan na dzień 31.12.2013 r. 49 29 4 14 58 117 38 320 2012 38 30 5 1 34 141 52 303 2013 44 36 5 2 33 133 50 392 W tabeli powyżej przedstawiono liczbę organizowanych wydarzeń kulturalnych. Na przestrzeni lat 2011-2013 widać znaczny wzrost organizowanych wydarzeń na terenie Gminy wynoszący 20%. Składają się na nie między innymi także wydarzenia cykliczne takie jak: 1. Koncert Noworoczny – odbywający się co roku w ramach podziękowania dla osób i instytucji, które zaangażowane są w promocję Gminy. 2. Połczyńska Majówka – odbywająca się w okazji wejścia Polski do EU. 3. Konfrontacje Kulturalne Młodzieży Szkolnej – spotkanie dzieci i młodzieży, biorących udział w zajęciach Amatorskiego Ruchu Artystycznego, laureatów Wojewódzkich Przeglądów ARA, uczestnicy biorą wspólnie udział w warsztatach tanecznych, teatralnych, muzycznych. 4. Regionalny Przegląd Orkiestr Dętych Ochotniczych Straży Pożarnych – przegląd ma formułę konkursową, orkiestry rywalizują w dwóch kategoriach: parady marszowej i koncertowej. 5. Dni Miasta „Połczyn-Zdrój wszystkim przyjazny” – w programie znajdują się m.in. koncerty młodzieżowe i artystyczno-rozrywkowe, wydarzenia rekreacyjno-artystyczne dla dzieci; od kilku lat stałym elementem Dni Miasta jest Kabareton. Wydarzenie jest także okazją do promocji dorobku lokalnych artystów i produktów lokalnych. 27 | S t r o n a 6. Miejskie Święto Ogrodów – w czasie tego spotkania Rodzinne Ogrody Działkowe prezentują swoje zbiory oraz przetwory w formie wystaw. Wydarzeniu towarzyszą występy artystyczne. 7. Ogólnopolskie Spotkania Łowieckie „Darz Bór” – ideą tych spotkań jest krzewienie kultury i etyki łowieckiej oraz integracja środowiska łowieckiego. Od kilkunastu lat do Połczyna zjeżdża wielu entuzjastów łowiectwa i miłośników dzikiej przyrody. Wydarzenie rozpoczyna się od otwarcia „Jarmarku myśliwskiego”. 8. Gminne Święto Plonów – tradycyjne dożynki, którym towarzyszą stoiska z wytworami miejscowymi, robótkami ręcznymi itp. 9. Ogólnopolski Turniej Sztuki Recytatorskiej i Poezji Śpiewanej im. Skamandrytów – wydarzenie kulturalne z wieloletnią tradycją. Co roku w listopadowy weekend Połczyn gości miłośników poezji. Uczestnicy biorą udział w warsztatach prowadzonych aktorów, muzyków itp. Zwieńczeniem zmagań turniejowych jest Koncert Laureatów i recital zaproszonej gwiazdy. 10. Spotkanie choinkowe dla dzieci i młodzieży z Amatorskiego Ruchu Artystycznego – spotkanie choinkowe będącą formą podziękowania dla dzieci i młodzieży z ARA. Ostatnim z elementów współtworzących sferę kultury i dziedzictwa kulturowego są zabytki. Do tych ważniejszych zaliczają się: • Park Zdrojowy w Połczynie- Zdroju, • Śródmieście Połczyna-Zdroju – średniowieczny układ urbanistyczno-architektoniczny, • Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Połczynie-Zdroju – zbudowany pod koniec XIX w., na miejscu poprzedniego kościoła gotyckiego z wykorzystaniem jego pozostałości (zostało zachowane gotyckie okno w prezbiterium); ze starego kościoła zachowała się płyta nagrobna biskupa Erazma Manteuffla z 1544, rzeźba Ostatnia Wieczerza z XVII wieku oraz rzeźby czterech ewangelistów z XVIII wieku), • Kościół w Ostrym Bardzie p.w. Św. Katarzyny – wybudowany w latach XVII w, w drewnianej konstrukcji szkieletowej na miejscu wcześniejszej, średniowiecznej świątyni zniszczonej podczas pożaru wsi w 1692 r. Kościół wzniesiono jako budowlę orientowaną, założoną na planie prostokąta, z trójbocznym zamknięciem od wschodu i wieżą od zachodu. Pod częścią wschodnią nawy znajduje się dwukomorowa krypta grobowa o ścianach murowanych z kamieni polnych i cegły, pochodzących z XV/XVI w., w których złożono sarkofagi i trumny fundatorów oraz licznych przedstawicieli rodu von Wolde. W Kościele znajdują się: zabytkowy, okazały ołtarz główny z emporiami bocznymi, ambona z baldachimem wsparta na figurze Mojżesza z drzwiami, schodami, balustrada, zapieckiem oraz herbami fundatorów, • Zamek z przełomu XVII/XVIII w. w Połczynie-Zdroju – tworzą go dwa piętrowe budynki złączone na kształt przypominający literę L. Zachodnie wejście jest zdobione skromnym barokowym portalem. We wnętrzu zauważyć można stare łuki oraz ślady po kominkach. Jedną z ciekawszych części obiektu są ceglane piwnice, które wg ostatnich badań archeologicznych są datowane na początek XVI w., • Kościół Parafialny pod wezwaniem Matki Boskiej Różańcowej z końca XIX w. w Popielewie, • Kościół neogotycki pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusowego z końca XIX w. w Lęgach, • Młyn wodny z początku XIX w. z kołem młyńskim o średnicy 12 metrów, w Połczynie-Zdroju (własność prywatna), 28 | S t r o n a • • • • • • • • • Kościół parafialny pod wezwaniem Św. Teresy od Dzieciątka Jezus wzniesiony z kamienia w XIX w. w Gawrońcu, Kościół filialny rzymsko – katolicki pod wezwaniem św. Karola Boromeusza z XVIII w. w Kołaczu, Kościół p.w. Św. Alojzego Gonzagi z końca XVIII w. w Starym Resku, Kościół filialny p.w. Św. Józefa z XVIII w. w Tychówku, Kościół w Czarnkowiu – parafia Kluczewo p.w. św. Jana Chrzciciela Kościół w Toporzyku p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Kościół w Redle p.w. Narodzenia św. Jana Chrzciciela. Kościół w Suchej – parafia Redło Zespół browaru z XIX w. składający się z: o budynku produkcyjnego (wieloczłonowy), o domu właściciela. Pomniki i miejsca pamięci narodowej: 1. Pomnik biskupa Erazma Manteuffla. 2. Pomnika kardynała Ignacego Jeża. 3. Krzyż Katyński. 4. Pomnik Sybiraków. 5. Krzyż Wołyński. 6. Kwatera oraz pomnik poświęconym żołnierzom armii napoleońskich zmarłych w 1813 roku w Połczynie-Zdroju. 7. Pomnik poświęcony niemieckim mieszkańców Połczyna-Zdroju poległym w I wojnie światowej. 8. Pomnik Podziękowanie Wyzwolicielom Połczyna-Zdroju. 9. Pomnik związany z nazwą Kościoła Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny. 10. Pomnik związany z nazwą Kościoła p.w. św. Józefa. 11. Tablica pamiątkowa Jana Pawła II przy Kościele Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Połczynie-Zdroju. 12. Tablica upamiętniająca tragedię smoleńską na Cmentarzu Komunalnym w Połczynie-Zdroju. Charakterystycznym elementem krajobrazu są także założenia parkowe oraz cmentarze. Istotnym elementem rozwoju turystycznego jest oznaczenie cmentarzy ewangelickich i stworzenie szlaku historycznego kościołów, cmentarzy oraz parków, który zwiększy atrakcyjność Gminy Połczyn-Zdrój. Poniżej znajduje się wykaz parków i cmentarzy cennych ze względu na wartości przyrodnicze oraz historyczne: • Bolkowo – park dworski naturalistyczno-krajobrazowy o powierzchni około 6,5 ha z 2 połowy XIX w., • Borkowo – park przydworski z końca XIX w., • Bronowo – cmentarz o powierzchni 0,3 ha z początku XX w. z mało czytelnym szpalerem grabowym, • Brusno – park dworski o pow. 0,8 ha, założony w połowie XIX wieku w stylu krajobrazowym w oparciu o las bukowy wzbogacony na początku XX wieku o gatunki obcego pochodzenia, o cmentarz o powierzchni 0,67 ha, założony w 2 połowie XIX wieku. Zachowany starodrzew (7 lip, 8 kasztanowców, 6 świerków, 10 dębów, 1 brzoza i 7 buków), 29 | S t r o n a • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Buślary – park naturalistyczny, przydworski z 2 połowy XIX wieku o powierzchni 1,89 ha. Aleja dojazdowa do dworu (kasztanowce), Dziwogóra – park podworski naturalistyczny z zatartymi założeniami parkowymi i starodrzewiem o cechach pomnikowych – buki, Dobino – park podworski o powierzchni 1,5 ha, krajobrazowy z 2 połowy XIX wieku. Gaworkowo – park podworski, krajobrazowy o powierzchni 1,0 ha założony w końcu XIX w. Gawroniec – cmentarz przykościelny o powierzchni 0,85 ha z drzewami pomnikowymi. o park dworski, widokowo-krajobrazowy o powierzchni około 2,0 ha, założony w pierwszej połowie XIX w., Kłokowo – park podworski o powierzchni 2,50 ha, krajobrazowy z częścią drzewostanu bukowego, Kocury – park podworski o powierzchni 5,50 ha, krajobrazowy, Kołacz – park dworski z początku XIX wieku w stylu romantycznym, o pow. około 2,0 ha, o cmentarz ze starodrzewiem, Kołaczek – park dworski z połowy XIX wieku, o pow. 1,20 ha o cechach krajobrazowych, zachowany starodrzew. Zachowana aleja kasztanowa wzdłuż drogi dojazdowej, Lipno – cmentarz o powierzchni 0,40 ha, założony w połowie XIX wieku położony na wschód od drogi na wzniesieniu, ogrodzony kamieniami. Zachowany starodrzew (6 dębów, 7 świerków, 1 sosna), o cmentarz o powierzchni 0,37 ha, założony w 1 połowie XX wieku położony na stoku, po wschodniej stronie szosy Kłokowo – Smołdzięcino na obrzeżu lasu. Granicę cmentarza wyznacza z trzech stron aleja grabowa, o cmentarz o powierzchni 0,80 ha, założony w XX wieku, położony na płd-zach. od płd. zatoki jez. Kłokowo. Zachowany starodrzew – dąb, świerk, buk, jesion, grab, Łęgi – park dworski położony wzdłuż rzeki Mogilicy o powierzchni około 4,5 ha, o cechach krajobrazowych, Łośnica – park podworski o powierzchni około 3,50 ha o charakterze krajobrazowym z połowy XIX wieku, Międzyborze – park podworski, krajobrazowy o powierzchni 1,00 ha, powstały na przełomie XVIII i XIX w, Milice – cmentarz o powierzchni 0,12 ha z 1 ćw. XX wieku, położony na stoku, ze starodrzewiem (1 lipa, 10 świerków, 2 dęby, 1 klon), Nowe Ludzicko – park pałacowy o pow. 3,50 ha, krajobrazowy, założony w 2 poł. XIX w., Ogartowo – park pałacowy, krajobrazowy o powierzchni 2,5 ha z XIX wieku, Ogrodno – cmentarz o powierzchni 0,16 ha założony w 2 połowie XIX wieku. Zachowany starodrzew (3 lipy, 6 dębów), Ostre Bardo – park dworski, naturalistyczny z początku XX wieku, o powierzchni 1,1 ha park na zapleczu rządcówki o pow. 2,0 ha, naturalistyczny z połowy XIX w. Ostrowąs – park dworski o powierzchni 1,6 ha, naturalistyczny z końca XIX wieku. Popielewice – park o powierzchni 2,0 ha z I połowy XIX wieku, w stylu krajobrazowonaturalistycznym o cechach lasu. Popielewko – park pałacowy o powierzchni około 4 ha, krajobrazowy z 2 połowy XIX wieku, o cmentarz o powierzchni 0,18 ha założony w 2 połowie XIX wieku, starodrzew (7 lip, 14 dębów, 9 grabów). 30 | S t r o n a • • • • • • • • • • Popielewo – park podworski o powierzchni 2,0 ha, naturalistyczny z 2 połowy XIX wieku, o cmentarz o pow. 0,55 ha założony pod koniec XIX w., położony po wsch. stronie szosy Ogartowo – Kocury. Zachowany starodrzew (8 klonów, 6 lip, 1 jesion). Słowianki – park pałacowy leśno-krajobrazowy z połowy XIX wieku, o cmentarz o powierzchni 0,13 ha, założony w połowie XIX w. położony w lesie na wschód od drogi Gawroniec – Ostrowice. Zachowany starodrzew (1 grab, 1 kasztanowiec, 27 świerków, 3 brzozy, 3 dęby), szpalery świerkowe. Stare Resko – park przydworski w stylu naturalistycznym o powierzchni 2,68 ha, założony w połowie XIX wieku, Sucha – park dworski o powierzchni 1,8 ha, założony w połowie XIX wieku składający się z fragmentu ogrodu barokowego i parku krajobrazowego, o 3 cmentarze z okazami starodrzewia, Toporzyk – aleja wjazdowa i park przypałacowy, naturalistyczny o powierzchni 1,5 ha z drugiej połowy XIX wieku, o cmentarz obok szkoły o powierzchni 0,16 ha, starodrzew – klon, świerk, 4 jesiony, 2 lipy, modrzew. o cmentarz komunalny o pow. 0,65 ha, założony w końcu XIX wieku. Zachowane 2 aleje lipowe, aleja tujowa oraz starodrzew: 22 lipy, 7 świerków i 1 dąb, o dawny cmentarz ewangelicki o pow. 0,2 ha, położony przy przystanku PKS. Zachowany starodrzew – 2 kasztanowce, 5 jesionów, 9 świerków, 4 dęby, 2 klony, Tychówko – park krajobrazowy, pałacowy z połowy XIX wieku o powierzchni 6,0 ha, łącznie z aleją dojazdową do pałacu, o cmentarz o powierzchni 0,24 ha z zachowanym starodrzewiem, Wardyń Dolny – park dworski, krajobrazowy z 2 poł. XIX w. zajmujący pow. około 2,50 ha. Wardyń Górny – park podworski o charakterze romantycznym i krajobrazowym założony w połowie XIX wiek o powierzchni około 4,0 ha, o cmentarz wiejski ze starodrzewiem, Zaborze – park podworski, krajobrazowy założony pod koniec XIX wieku, o powierzchni około 0,80 ha z zachowanym nielicznie starodrzewiem. Połczyn Zdrój – park krajobrazowy, uzdrowiskowy o powierzchni około 80 ha, założony w XIX wieku z bogactwem różnorodnego starodrzewia, drzewami pomnikowymi, w tym gatunkami nie spotykanymi w Polsce lub rzadko występującymi – orzech czarny i szary, skrzydłorzech kaukaski, orzesznik gorzki, o cmentarz komunalny przy ul. Piwnej o pow. 6,9 ha, założony w 1 poł. XIX wieku. Zachowany starodrzew (44 lipy, 66 klonów, modrzew, jesion), o dawny cmentarz żydowski w północnej części miasta o powierzchni 0,3 ha z zachowanym starodrzewiem (11 dębów), o dawny cmentarz ewangelicki przy ul. 22 Lipca, o pow. 0,30 ha, założony na pocz. XX wieku z zachowanym starodrzewiem (18 lip, 13 klonów, świerk i brzoza), o dawny cmentarz ewangelicki przy ul. Staszica z zachowanym starodrzewiem o cechach parkowych (27 lip, 2 kasztanowce, 5 dębów, 2 modrzewie, 1 akacja, 2 dęby pomnikowe). Wnioski i wyzwania Głównymi atutami kulturowej sfery życia Gminy Połczyn-Zdrój są: 31 | S t r o n a • • • • • prężnie działające Centrum Kultury w Połczynie-Zdroju, historyczny charakter miasta, zabytkowy park znany na całą Polskę, wydarzenia cykliczne promujące tereny Gminy, połączenie sfer czytelnictwa z działalnością świetlic wiejskich. Jednakże w dalszym ciągu kultura tradycyjna w dobie dominacji popkultury, wymaga coraz większej pielęgnacji. Pokaźnym problem, który dotyka wszystkie jednostki terytorialne, jest powiększający się w czasie spadek liczby czytelników oraz liczby zbiorów bibliotecznych. Spadek ten jest przede wszystkim spowodowany rozprzestrzenianiem e-booków oraz audiobooków. Jednakże w ostatnim roku widoczny jest wzrost liczy wypożyczeń na terenie Gminy Połczyn-Zdrój. Dlatego wyzwaniem dla Gminy jest potrzymanie trendu rosnącego w czytelnictwie. W kontekście rozwoju kultury warto skupić się na zagadnieniu restauracji i rewitalizacji zabytków, których liczność jest znacznym atutem Gminy. Istnieje na terenie Gminy Lokalny Program Rewitalizacji, jednakże w dalszym ciągu restauracja zabytków jest bardzo kosztowna dla władz Gminy. Ponadto widoczna jest potrzeba stworzenia szlaku historycznego kościołów, cmentarzy oraz parków. Promocja szlaków istniejących oraz nowopowstałych z pewnością podniesie atrakcyjność Gminy pod kątem turystycznym oraz kulturowym. Współpraca Gminy Połczyn-Zdrój z Gminami powiatu świdwińskiego, powiatu drawskiego oraz Gminami zrzeszonymi w Związku Miast i Gmin Dorzecza Parsęty w zakresie kreowania wartości kulturowych oraz rozwój działań Centrum Kultury winny przyczynić się do promocji i rozwoju nie tylko Gminy ale i całego regionu. 4.4 Edukacja Na terenie Gminy Połczyn-Zdrój istnieje sieć placówek wychowawczych i oświatowych, która obejmuje: • 4 przedszkola, • 4 szkoły podstawowe, • 2 gimnazja, • Zespół Szkół Ponadgimazjalnych, • Punkt Integracji Społecznej. Przedszkola Na terenie Gminy Połczyn-Zdrój działają 4 przedszkola, w tym jedno niepubliczne: • Przedszkole Samorządowe nr 1 im. Kubusia Puchatka w Połczynie-Zdroju, • Przedszkole Samorządowe nr 2 „Pod Jarzębinką” w Połczynie-Zdroju, • Przedszkole Samorządowe ”Słoneczna Kraina” w Redle, • Przedszkole Niepubliczne Sióstr Salezjanek. Przedszkole Samorządowe nr 1 im. Kubusia Puchatka przy ulicy Zamkowej 3 w Połczynie-Zdroju istnieje od 1980 roku. Na stan obecny posiada 8 oddziałów, w których zapewniana jest opieka 183 wychowankom. W poniższej tabeli przedstawiono liczbę oddziałów oraz liczbę wychowanków w okresie 2008-2013. Na stan obecny wychowankami zajmuje się 13 opiekunów. 32 | S t r o n a Tabela 12 Przedszkole Samorządowe Nr 1 im. Kubusia Puchatka w Połczynie-Zdroju Rok szkolny Liczba dzieci 2009/2010 126 2010/2011 131 2011/2012 189 2012/2013 183 Źródło: Dane z Przedszkola Samorządowego Nr 1 im. Kubusia Puchatka w Połczynie-Zdroju Liczba oddziałów 5 oddz., w tym 3 oddz. „O” 5 oddz., w tym 2 oddz. „O” 8 oddz., w tym 5 oddz. „O” 8 oddz., w tym 4 oddz. „O” Przedszkole Samorządowe nr 2 „Pod Jarzębinką” przy ulicy Jana III Sobieskiego 10 w PołczynieZdroju istniej od 1964 roku i na stan obecny posiada 5 oddziałów przedszkolnych oraz 1 żłobkowy. Do przedszkola uczęszcza 133 wychowanków, a opiekę nad nimi sprawuje: • 8 nauczycielek wychowania przedszkolnego, • 1 opiekunka żłobka, • 1 nauczycielka rytmiki, • 1 nauczycielka religii. Tabela 13 Przedszkole Samorządowe Nr 2 „Pod Jarzębinką” w Połczynie-Zdroju Rok szkolny Liczba dzieci Liczba oddziałów 2009/2010 134 5 oddz., w tym 1 oddz. żłobkowy i 1 oddz. „O” 2010/2011 134 5 oddz., w tym 1 oddz. żłobkowy i 1 oddz. „O” 2011/2012 138 5 oddz., w tym 1 oddz. żłobkowy i 1 oddz. „O” 2012/2013 133 5 oddz., w tym 1 oddz. żłobkowy i 1 oddz. „O” Źródło: Dane z Przedszkola Samorządowego Nr 2 „Pod Jarzębinką” w Połczynie-Zdroju Do Przedszkola Samorządowego Słoneczna Kraina w Redle na rok 2013 uczęszczało 99 wychowanków, podzielonych ze względów wiekowych na 6 oddziałów. W poniższej tabeli widoczny jest wzrost liczby wychowanków na przestrzeni lat 2010-2013. Liczba opiekunów jest względnie stała i wynosi średnio 7 osób. Dodatkowo w przedszkolu na chwilę obecną zatrudnionych jest 9 osób o specjalizacji niepedagogicznej. Tabela 14 Liczba uczniów oraz oddziałów w jednostkach oświatowych na poszczególnych etapach edukacyjnych wg SIO / stanu z września danego roku szkolnego Rok szkolny Liczba dzieci Liczba oddziałów 2009/2010 77 4 oddz., w tym 2 oddz. „O” 2010/2011 67 4 oddz., w tym 2 oddz. „O” 2011/2012 87 4 oddz., w tym 2 oddz. „O” 2012/2013 99 4 oddz., w tym 2 oddz. „O” Źródło: Dane z Przedszkola Samorządowego Słoneczna Kraina w Redle Wychowankowie przebywający na terenie Przedszkola w Redle mają do dyspozycji 4 sale lekcyjne oraz 1 sale gimnastyczną, w której odbywają się dodatkowe zajęcia. W Połczynie-Zdroju zlokalizowane jest jedyne niepubliczne przedszkole w Powiecie Świdwińskim – Niepubliczne Przedszkole Sióstr Salezjanek przy ul. Wąskiej 5. Jest to przedszkole jednooddziałowe, w którym dzieci 4-6 letnie tworzą grupę mieszaną. Po rozbudowie przedszkola może ono pomieścić 76 wychowanków. Szkoły podstawowe Na terenie Gminy Połczyn-Zdrój działają 4 publiczne szkoły podstawowe: • Publiczna Szkoła Podstawowa Nr 1 im. A. Mickiewicza w Połczynie-Zdroju, • Publiczna Szkoła Podstawowa im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Bolkowie, • Publiczna Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Toporzyku, • Zespół Szkół Publicznych im. Jana Pawła II 33 | S t r o n a Tabela 15 Stan szkolnictwa podstawowego w Gminie Połczyn-Zdrój Szkoły podstawowe ogółem Jednostka miary pomieszczenia szkolne pomieszczenia oddziały w szkołach osoba uczniowie absolwenci osoba Ogółem obiekt Źródło: Bank Danych Lokalnych, stan na dzień 31.12.2013 r. 2011 2012 69 46,00 808 161 4 69 46,00 794 122 4 Publiczna Szkoła Podstawowa Nr 1 im. A. Mickiewicza w Połczynie-Zdroju mieści się przy ulicy Grunwaldzkiej 34 w Połczynie-Zdroju. W roku szkolnym 2013/2014 uczęszczało do szkoły 540 uczniów, z którymi pracowało 47 nauczycieli. W przedstawionej poniżej tabeli widać znaczny spadek liczby uczniów o 11,4% na przestrzeni lat 2010-2013 roku. Jest to spowodowane niżem demograficznym występującym na terenie całej Polski. Tabela 16 Liczba uczniów na poszczególnych etapach edukacji w latach 2010-2013 Etap edukacji 2009/2010 2010/2011 I etap 289 277 liczba uczniów na edukacji poszczególnych etapach edukacji w latach 2008II etap 321 293 2013 edukacji Suma 610 570 Źródło: Dane z Publicznej Szkoły Podstawowej nr 1 w Połczynie-Zdroju 2011/2012 261 2012/2013 265 275 275 536 540 Uczniowie mają do dyspozycji szeroką ofertę zajęć pozalekcyjnych, która obejmuje miedzy innymi następujące koła: językowe, teatralne, plastyczne, informatyczne, przedmiotowe oraz zajęcia sportowe. W poniższej tabeli zostały przedstawione dane dotyczące wyników dydaktycznych, uzyskanych przez uczniów. Wyniki staninowe utrzymują się w analizowanym okresie na poziomie względnie średnim. Tabela 17 Wyniki dydaktyczne i wychowawcza w latach 2010-2013 2009/2010 2010/2011 średnia rocznych ocen klasyfikacyjnych 4,32 4,07 ocen dla każdej j.o wyniki staninowe szkół z egzaminów zewnętrznych (skala staninowa średni niżej średni ogólnopolska) Źródło: Dane z Publicznej Szkoły Podstawowej nr 1 w Połczynie-Zdroju 2011/2012 2012/2013 4,32 4,36 średni średni Poniższa tabela przedstawia liczbę pomieszczeń lekcyjnych, która na przestrzeni lat 2010-2013 jest niezmienna Tabela 18 Liczba pomieszczeń lekcyjnych w Publicznej Szkole Podstawowej Nr 1 2009/2010 2010/2011 sale lekcyjne 35 35 pracownie 2 2 sala gimnastyczne 1 1 Źródło: Dane z Publicznej Szkoły Podstawowej nr 1 w Połczynie-Zdroju 2011/2012 2012/2013 35 2 1 35 2 1 Kolejną placówką edukacyjną jest Publiczna Szkoła Podstawowa im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Bolkowie, w której wychowankowie uczęszczaj do klas 1-6 oraz oddziału przedszkolnego. Uczniowie są pod opieką kadry pedagogicznej w której skład wchodzi 11 nauczycieli. Zgodnie z poniższą tabelą liczba wychowanków placówki jest względnie stała, wynosi około 40-50 dzieci. 34 | S t r o n a Tabela 19 Liczba uczniów w Publicznej Szkole Podstawowej w Bolkowie 2009/2010 2010/2011 kl. I 10 10 kl. II 8 7 liczba uczniów w jednostkach kl. III 7 7 oświatowych na poszczególnych etapach edukacyjnych wg sio / stanu kl. IV 7 7 z września danego roku szkolnego. kl. V 7 7 kl. VI 10 10 Suma 49 48 Źródło: Dane z Publicznej Szkoły Podstawowej w Bolkowie 2011/2012 2012/2013 8 9 8 7 6 7 45 7 6 9 8 6 6 42 W tabeli 20 zostały przedstawione dane dotyczące wyników dydaktycznych, które utrzymują się na stałym poziomie określanym jako: średni Tabela 20 Wyniki dydaktyczne i wychowawcza w latach 2010-2013 2009/2010 średnia rocznych ocen klasyfikacyjnych ocen dla każdej j.o 3,76 wyniki staninowe szkół z egzaminów zewnętrznych (skala średni staninowa ogólnopolska) Źródło: Dane z Publicznej Szkoły Podstawowej w Bolkowie 2010/2011 4,15 2011/2012 3,94 2012/2013 4,3 średni średni średni Do Publicznej Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Toporzyku uczęszczają dzieci w wieku od 7 lat do 13 lat. W roku szkolnym 2012/2013 liczba uczniów w placówce wynosiła 48 osób. Kadrę nauczycielską stanowi 12 nauczycieli. Tabela 21 Liczba uczniów w Publicznej Szkole Podstawowej im. Jana Pawła II w Toporzyku 2009/2010 liczba uczniów w jednostkach oświatowych na poszczególnych etapach edukacyjnych wg sio / stanu z września danego roku szkolnego. suma kl. I kl. II kl. III kl. IV kl. V kl. VI 2010/2011 2011/2012 2012/2013 9 9 7 15 9 11 10 11 8 9 11 8 5 10 10 6 10 10 8 5 11 8 7 9 60 57 51 48 Źródło: Dane z Publicznej Szkole Podstawowej im. Jana Pawła II w Toporzyku Tabela 22 Wyniki dydaktyczne i wychowawcza w latach 2010-2013 2009/2010 średnia rocznych ocen klasyfikacyjnych ocen dla każdej j.o 3,7 wyniki staninowe szkół z egzaminów zewnętrznych (skala wyżej staninowa ogólnopolska) średni Źródło: Dane z Publicznej Szkole Podstawowej im. Jana Pawła II w Toporzyku 2010/2011 3,5 wyżej średni 2011/2012 3,8 2012/2013 4,3 najniższy średni Wyniki dydaktyczne osiągnięte w okresie 2010-2013 nie mają stałej tendencji, ponieważ widoczne są spadki oraz wzrosty średnich ocen oraz wyników staninowych. Na terenie szkoły działa pracownia komputerowa z dostępem do Internetu ,,zielona sala gimnastyczna’’ i boiska sportowe do piłki siatkowej, ręcznej, koszykowej oraz bieżnia. Odbywają się na nich zawody sportowe, dożynki lokalne, festyny. Szkoła jest jedynym ośrodkiem kultury na terenie wsi Toporzyk. Od 2000 roku szkoła współpracuje z Foundation for Corporate Social Responsibiity, której jednym z przedstawicieli jest William Chasey. Kolejną placówką omówiona na potrzeby Strategii jest Publiczna Szkoła Podstawowa w Redle, która wchodzi w skład Zespołu Szkół Publicznych im. Jana Pawła II w Redle. Do placówki uczęszczało w 2013 roku 168 osób przebywających w 10 oddziałach klasowych. W tabeli poniżej przedstawiono liczbę wychowanków placówek oraz liczbę oddziałów na przestrzeni lat szkolnych 2009/2010- 35 | S t r o n a 2012/2013. W analizowanym okresie widoczny jest spadek liczby wychowanków wynoszący 20%. Liczba oddziałach klasowych od 2009/2010 roku jest niezmienna. Tabela 23 Informacja dotycząca uczniów za lata szkolne 2010-2013 2009/2010 liczba uczniów 193 liczba oddziałów klasowych w poszczególnych klasach 10 Źródło: Dane z Publicznej Szkole Podstawowej w Redle 2010/2011 180 10 2011/2012 176 10 2012/2013 168 10 Poniższa tabela przedstawia wyniki dydaktyczne na przestrzeni lat 2010-2013. Wyniki staninowe w analizowanym okresie kreują się na stałym poziomie określanym jako niżej średni. Tabela 24 Wyniki dydaktyczne i wychowawcze za lata 2010–2013 2010/2011 średnia ocen klasyfikacyjnych 3,54 wyniki staninowe szkół z egzaminów zewnętrznych (skala staninowa niżej średni ogólnopolska) Źródło: Dane z Publicznej Szkole Podstawowej w Redle 2011/2012 2012/2013 3,98 4,02 niżej średni niżej średni Gimnazja Brak danych Tabela 25 Informacje z lat szkolnych dotyczących Gimnazjów w latach 2010 – 2013 na terenie Gminy Połczyn-Zdrój 2013 Jednostka miary 2010 2011 2012 ogółem obiekty 2 2 2 pomieszczenia szkolne pomieszczenia 48 49 50 oddziały w szkołach 27 26 22 uczniowie osoba 512 488 446 Źródło: Bank Danych Lokalnych, stan na dzień 31.12.2013 r. Na terenie Gminy Połczyn-Zdrój funkcjonują 2 gimnazja w tym jedno wchodzi w skład Zespołu Szkół Publicznych im. Jana Pawła II w Redle. Zgodnie z tabelą 23 zaobserwować można spadek liczby wychowanków w gimnazjach na terenie Gminy. Pierwszą z omawianych placówek jest Publiczne Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika przy ulicy Mieszka I-go 19 w Połczynie-Zdroju. W poniższych tabelach zostały przedstawione dane dotyczące liczebności uczniów, oddziałów klasowych oraz wyniki dydaktyczne. W 2013 roku w stosunku do roku 2011 odnotowano spadek liczby uczniów o 16% oraz spadek liczby oddziałów klasowych o 25%. Tabela 26 Liczba uczniów i oddziałów klasowych w gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w latach 2011-2013. Gimnazjum 2011 2012 liczba uczniów w gimnazjum 387/380 374/347 liczba oddziałów klasowych 21/20 20/17 Źródło: Dane z Publicznego Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika Tabela 27 Wyniki dydaktyczne gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w latach 2010-2013 2009/2010 2010/2011 2011/2012 średnia rocznych ocen klasyfikacyjnych ocen dla każdej 3,27 3,33 3,28 jednostce organizacyjnej hum – średni hum – niżej średni mat/przyr – hum – średni średni mat/przyr – niski wyniki staninowe szkół z mat/przyr –średni jęz. ang – średni jęz. ang – wysoki egzaminów zewnętrznych (skala jęz. ang – wysoki jęz. niem – niżej jęz. niem – staninowa ogólnopolska) jęz. niem – wysoki średni wysoki jęz. ros– niżej średni jęz. ros– niżej średni jęz. ros– niżej średni 2013 342/319 17/15 2012/2013 3,37 hum – niżej średni mat/przyr – niżej średni jęz. ang – średni jęz. niem – średni jęz. ros – średni 36 | S t r o n a Źródło: Dane z Publicznego Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika Rozszerzenie skrótów: hum – humanistyczny, mat/przyr – matematyczno przyrodniczy, jęz. ang – język angielski, jęz. niem – język niemiecki, jęz. ros – język rosyjski Średnia rocznych ocen w analizowanym okresie ma charakter względnie stały z minimalnymi zmiennymi. Następną placówka edukacyjną jest Publiczne Gimnazjum w Redle, które wchodzi w skład Zespołu Szkół Publicznych im. Jana Pawła II w Redle. Na koniec roku 2013 do gimnazjum uczęszczało 99 uczniów w 6 oddziałach klasowych. W roku szkolnym 2012/2013 odnotowano spadek liczby uczniów o 27% w stosunku do roku 2009/2010, w którym liczba uczniów była najwyższa na przestrzeni badanych lat. Tabela 28 Liczna uczniów i oddziałów klasowych na lata 2010-2013 2009/2010 2010/2011 liczba uczniów 135 125 liczba oddziałów klasowych w 6 6 poszczególnych klasach Źródło: Dane z Publicznego Gimnazjum w Redle Tabela 29 Wyniki dydaktyczne publicznego gimnazjum w Redle w latach 2010-2013 2009/2010 2010/2011 średnia rocznych ocen klasyfikacyjnych ocen dla każdej j.o wyniki staninowe szkół z egzaminów zewnętrznych (skala staninowa ogólnopolska) 2011/2012 2012/2013 115 99 6 6 2011/2012 2012/2013 3,3 3,3 3,36 3,51 hum – średni mat/przyr – niżej średni jęz. obcy - średni hum – wyżej średni mat/przyr – średni jęz. obcy – wyżej średni hum – niski mat/przyr – niżej średni jęz. obcy – wyżej średni hum – średni mat/przyr – średni jęz. obcy – wyżej średni Źródło: Dane z Publicznego Gimnazjum w Redle Rozszerzenie skrótów: hum – humanistyczny, mat/przyr – matematyczno przyrodniczy, jęz. oby – język obcy Zgodnie z poniższą tabelą w gimnazjach znajdujących się na terenie Gminy Połczyn-Zdrój nauczane są 3 języki obce, spośród których zdecydowanie większą popularnością cieszy się język angielski. Tabela 30 Informacje na temat nauki języków obcych w gimnazjach na terenie Gminy Połczyn-Zdrój Jednostka miary 2011 ogółem osoba 598 angielski osoba 387 niemiecki osoba 208 rosyjski osoba 3 Źródło: Bank Danych Lokalnych, stan na dzień 31.12.2013 r. 2012 538 380 158 0 Szkolnictwo ponadgimnazjalne Na terenie Gminy Połczyn-Zdrój znajduje się Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Stanisława Staszica w Połczynie-Zdroju w którego skład wchodzą: • Liceum Ogólnokształcącego im. St. Staszica z profilami: matematyczno-informatycznym, biologiczno-medycznym, humanistyczno-dziennikarskim, językowym, ogólnym oraz sportowym, • Technikum Zawodowego z następującymi kierunkami kształcenia: technik hotelarstwa, technik żywienia i usług gastronomicznych oraz technik architektury krajobrazu, • Zasadnicza Szkoła Zawodowa, kształcąca w zawodach: sprzedawca, kucharz małej gastronomii, cukiernik, piekarz, mechanik pojazdów samochodowych, elektromechanik, lakiernik, fryzjer i innych, 37 | S t r o n a • • • • • Technikum Uzupełniające, Szkoła Policealna, Uzupełniające Liceum Ogólnokształcącego, Wieczorowe Liceum Ogólnokształcącego dla Dorosłych, Zaoczne Liceum Ogólnokształcącego dla Dorosłych. Do Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Stanisława Staszica w Połczynie-Zdroju uczęszcza 593 uczniów w 21 oddziałach. Na taką liczbą wychowanków przypada 40 nauczycieli, 6 osób zajmujących się administracją oraz 11 osób z obsługi. W 2012 zdawalność egzaminów zawodowych uplasowała się na poziomie 90,5% i była tym samym wyższa o 19,9 pkt. procentowych niż w roku poprzednim. Natomiast w liceach, egzamin maturalny w 2012 roku zdało 89,1% uczniów, tj. o 4,6 pkt. proc. mniej niż w roku 2011. Tabela 31 Zdawalność egzaminów końcowych w latach 2011 – 2012 szkoły ponadgimnazjalne zawodowe (egzamin zawodowy) licea ogólnokształcące (matura) Źródło: Bank Danych Lokalnych, stan na dzień 31.12.2013 r. Jednostka miary % % 2011 70,6 93,7 2012 90,5 89,1 Dojazd do szkół Dowożeni są uczniowie do wszystkich szkół podstawowych, gimnazjalnych i przedszkoli na terenie Gminy Połczyn-Zdrój. Łączna liczba dowożonych dzieci wynosi 530 osób. Codziennie dowożonych jest 12 dzieci niepełnosprawnych do specjalnych ośrodków wychowawczych. Dzieci dowożone są pojazdami do tego przystosowanymi. Koszty w całości ponoszone są przez Gminę Połczyn-Zdrój. Punk Integracji Społecznej Od 1 września 2009 roku przy ulicy Kościuszki 5 w Połczynie-Zdroju działalność swoją prowadzi Punkt Integracji Społecznej. Punkt finansowany jest w całości z budżetu Gminy Połczyn-Zdrój. Głównym założeniem działalności punktu jest przygotowanie dzieci i młodzieży do samodzielnego życia oraz kształtowanie ich właściwych postaw społecznych poprzez objęcie ich w czasie wolnym opieką, zajęciami wychowawczymi, edukacyjnymi i profilaktycznymi. Z usług Punktu Integracji Społecznej korzystać mogą wszyscy mieszkańcy Miasta i Gminy Połczyn Zdrój, a przede wszystkim dzieci, młodzież oraz osoby dorosłe pochodzące z rodzin rozbitych, niewydolnych wychowawczo, borykających się z bezrobociem, niezaradnych życiowo oraz z problemem uzależnień. Punkt Integracji Społecznej współpracuje z różnymi instytucjami tj. Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna, Miejsko – Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Policja, Sąd Rodzinny, placówki oświatowe z terenu Gminy Połczyn-Zdrój. Punkt otwarty jest od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 18:00. W PIS zatrudnione są trzy osoby: • terapeuta uzależnień / doradca zawodowy – 1 etat, • pedagog – 1 etat, • socjoterapeuta / pedagog – 1 etat. W ramach codziennej działalności w świetlicy realizowane są zajęcia wychowawcze, plastyczne, komputerowe, indywidualna terapia uzależnień oraz pomoc pedagogiczna. Ponadto w ramach różnych realizowanych przez gminę projektów prowadzone były warsztaty psychologicznopedagogiczne, warsztaty socjoterapeutyczne, doradztwo zawodowe oraz porady prawne. 38 | S t r o n a W okresie letnich wakacji oraz zimowych ferii Punkt prowadzi zajęcia pt. „Wakacyjny kącik zabaw”. W ramach tych zajęć oferowane są: • zajęcia komputerowe, • zajęcia plastyczne, • gry planszowe, • seanse filmowe, • zabawy na świeżym powietrzu, • pogadanki. Poniżej znajduje się wykres przedstawiający liczbę uczniów w latach 2010-2013 biorących udział w zajęciach w Punkcie Integracji Społecznej. Wykres 2 Liczba uczniów w Punkcie Integracji Społecznej w Połczynie-Zdroju w okresie 2010-2013 Źródło: Dane Urzędu Miejskiego w Połczynie-Zdroju, stan na dzień 31.12.2013 r. Wnioski i wyzwania Zapewnienie odpowiedniej edukacji jest jednym z kluczowych elementów kształtowania młodego pokolenia. Gmina poprzez modernizacje budynków oraz odpowiednie zaplecze infrastrukturalne, stara się zapewnić możliwie najlepsze warunki edukacji. Większość placówek edukacyjnych dostosowanych zostało do potrzeb osób niepełnosprawnych. PSP nr 1 w Połczynie ze względu na to iż jest to obiekt zabytkowy nie ma podjazdów. Jednak wszystkie sale dla klas integracyjnych i osób niepełnosprawnych umieszczone są na parterze. Placówkami edukacyjnymi, które muszą zostać dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych to: szkoły wiejskie w Bolkowie i Toporzyku. Dodatkowo Gmina korzystając z otrzymanego dofinansowania wyposaża placówki szkolne oraz świetlice w nowoczesny sprzęt edukacyjny. Jednakże problem edukacji na poziomie gimnazjum jest brak wyprofilowanego kształcenia, dzięki któremu młode pokolenie będzie w stanie ukierunkować dalszą drogę rozwoju, co w pozytywny sposób wpłynie na przebieg kształcenia na etapie ponadgimnazjalnym oraz późniejsze szanse na rynku pracy. Również w systemie edukacji ponadgimnazjalnej istnieje brak wyspecjalizowanego programu nauczania, który w większym stopniu odpowiadałby potrzebom lokalnego rynku pracy. W kontekście zmian na runku pracy program profilowania w szkolnictwie zawodowym również powinien przechodzić transformację. 39 | S t r o n a W kontekście zidentyfikowanych problemów, wyzwania stojące przed Gminą można podzielić na 2 grupy: • dotyczące zaplecza infrastrukturalnego i sprzętowego, • dotyczące procesu kształcenia. Pierwszym wyzwaniem w sferze edukacyjnej jest dostosowanie placówek edukacyjnych w Toporzyku i Bolkowie do potrzeb osób niepełnosprawnych tak, by zapewnić im możliwość zdobywania nowej wiedzy oraz uczestniczenia w życiu szkolnym i społecznym. Dodatkowo wyzwaniem jest także zapewnienie ciągłego doposażenia placówek edukacyjnych w sprzęt dydaktyczny, który urozmaici i ułatwi proces przekazywania wiedzy. 4.5 Sport i rekreacja Na ocenę sfery sportu i rekreacji w Gminie Połczyn-Zdrój wpływ mają następujące elementy: • organizacja działalności sportowej i rekreacyjnej, • dostępność infrastruktury sportowej i rekreacyjnej, • działalność klubów sportowych. Gmina Połczyn-Zdrój nie posiada wyodrębnionej, osobnej jednostki organizacyjnej odpowiedzialnej za działalność związaną ze sportem i rekreacją. Za realizację zadań i kompetencji Gminy w tym zakresie odpowiedzialny jest referat Rozwoju Gminy, w strukturze którego wyodrębniono stanowisko ds. sportu i turystyki. Do zadań tych należą: • realizacja zadań wynikających z utrzymania i prowadzenia działalności w obiektach sportowych i turystycznych, • organizowanie zawodów sportowych, czynnego wypoczynku oraz popularyzowanie kultury fizycznej wśród dzieci, młodzieży i dorosłych, • współpraca w tym zakresie ze stowarzyszeniami i organizacjami sportowymi, • pomoc w organizowaniu gminnych rozgrywek sportowych młodzieży szkół podstawowych i gimnazjów, Jak wskazuje analiza pozostałych elementów – infrastruktury i działalności klubów sportowych, brak wydzielonej struktury organizacyjnej zajmującej się sportem i rekreacją nie stanowi bariery rozwojowej oraz funkcjonalnej dla sfery sportu oraz rekreacji. Kolejnym elementem składowym diagnozowanej sfery jest dostępna dla mieszkańców infrastruktura sportowa. Składa się na nią m.in.: 1. Hala widowiskowo-sportowa (boisko wielofunkcyjne w wymiarach 44x22, siłownia, sala fitness, widownia na 372 miejsca) – stan techniczny bardzo dobry. 2. Stadion sportowy (boisko do piłki nożnej o wymiarach 105 x 60 z bieżnią okalającą boisko 400 m) w Połczynie-Zdroju – stan techniczny dostateczny. 3. Boisko Orlik 2012 w Połczynie-Zdroju – stan techniczny bardzo dobry. 4. Boisko Wielofunkcyjne przy Publicznej Szkole Podstawowej nr 1 im. Adama Mickiewicza w Połczynie-Zdroju – stan techniczny bardzo dobry. 5. Sala sportowa (boisko 26x14) przy Publicznej Szkole Podstawowej nr 1 im. Adama Mickiewicza w Połczynie-Zdroju – stan techniczny dobry. 6. Sala gimnastyczna (boisko 17,3x10) przy Publicznym Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Połczynie-Zdroju. 7. Sala gimnastyczna (boisko 18x9) przy Zespole Szkół im. St. Staszica w Połczynie-Zdroju. 40 | S t r o n a 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. Korty tenisowe (3 pola o nawierzchni ceglastej) – stan techniczny dostateczny. Siłownia zewnętrzna w Parku Zdrojowym w Połczynie-Zdroju. Siłownia zewnętrzna na placu rekreacyjnym z Zajączkowie. Siłownia zewnętrzna Nadleśnictwa Połczyn przy Sanatorium Borkowo. Siłownia zewnętrzna Nadleśnictwa Połczyn na parkingu przy drodze 163 Połczyn-Zdrój – Czaplinek. Pływalnia kryta o wymiarach 20x12,5 – stan techniczny dobry –własność Uzdrowisko Połczyn Grupa PGU SA. Basen kąpielowy odkryty wymiary olimpijskie – do kapitalnego remontu. Stadion sportowy (boisko do piłki nożnej o wymiarach 100x60 )w Redle – stan techniczny dostateczny. Hala sportowa (boisko o wymiarach 30x18) w Redle – stan techniczny dobry. Boisko do piłki nożnej 90x60 w Toporzyku – stan techniczny dobry. Boisko do piłki nożnej 90x60 w Łęgach – stan techniczny dostatecznt. Ścieżka rowerowa Szlak „Zwiniętych Torów” Połczyn-Zdrój – Złocieniec. Ścieżka „Dbając o figurę poznaję naturę”. Spośród ww. obiektów większość znajduje się w zadowalającym stanie technicznym, a jedynie część wymaga generalnego remontu, w tym basen odkryty. Stan stadionu sportowego i kortów tenisowych określa się jedynie jako dostateczny. Dodatkowo oprócz wymienionej powyżej infrastruktury punktowej, osoby uprawiające sporty rowerowe i preferujące aktywne spędzanie czasu mają do dyspozycji ścieżkę rowerową przebiegającą z Połczyna-Zdroju do Złocieńca. Trasa o długości 30 km wiedzie dawnym nasypem kolejowym. Ścieżka prowadzi przez najbardziej malownicze tereny Drawskiego Parku Krajobrazowego i stanowi również ważny element infrastruktury turystycznej. Na terenie Gminy działają następujące kluby oraz stowarzyszenia związane ze sportem: Tabela 32 Kluby i stowarzyszenia sportowe działające na terenie Gminy Połczyn-Zdrój Lp. Nazwa klubu lub stowarzyszenia – Dyscyplina działania Uczestnicy dane Kultura fizyczna –dyscypliny SOS „SALOS” 1. sportu : siatkówka, koszykówka, Dzieci i młodzież ul. Wąska 5,78 -320 Połczyn –Zdrój tenis stołowy LUKS „Caissa” Ul. Wojska Polskiego 54 2. 78-320 Połczyn- Zdrój Kultura fizyczna - szachy Dzieci, młodzież i dorośli Prezes Wiesław Bućko LKS „Redłovia Seniorzy, Redło 76/5 3. Kultura fizyczna – piłka nożna młodzież w kategoriach; 78-325 Redło orlik, junior 4. LKS „Błękitni Grodzisko” Ostre Bardo 5 78-320 Połczyn-Zdrój 5. KS „Pogoń” ul. 15-go Grudnia 25, 78- 320 Połczyn- Zdrój 6. MKS „MIESZKO” ul. Nowa 10/11 78-320 Połczyn Zdrój Kultura fizyczna- piłka nożna Kultura fizyczna – piłka nożna, brydż sportowy Kultura fizyczna – piłka siatkowa Młodzież i dorośli Dzieci,młodzież i dorośli w kategoriach; orlik, młodzik, trampkarz, junior, senior Dzieci, młodzież i dorośli w kategoriach : kadet, młodzik, Liczba członków 63 45 74 42 124 86 41 | S t r o n a junior młodszy i senior PTT i S „Mecz” ul. Wojska Polskiego Kultura fizyczna – tenis ziemny, 7. 26/5 pływanie 78-320 Połczyn- Zdrój Połczyńskie Szkolne Towarzystwo 8 Sportowe Wszystkie dyscypliny sportowe ul. Mieszka I 19 78-320 Połczyn-Zdrój Źródło: Dane Urzędu Miejskiego w Połczynie-Zdroju Dzieci, młodzież i dorośli 37 Dzieci i młodzież 254 Wyżej wymienione kluby i stowarzyszenia specjalizują się w kategoriach sportowych takich jak: • piłka nożna, • tenis ziemny, • brydż, • szachy, • siatkówka, • pływanie, • koszykówka. Tak duża liczba klubów sportowych o bardzo szerokim spektrum działania, znajduje swoje odzwierciedlenie w wachlarzu wydarzeń sportowych organizowanych na terenie Gminy PołczynZdrój. Dla przykładu, poniżej podano ich zakres przewidziany na rok 2014: • 4 rozgrywki piłki nożnej, • 4 rozgrywki tenisa ziemnego • 2 rozgrywki tenisa stołowego, • 5 rozgrywek siatkówki, • 2 rajdy rowerowe, • 1 turniej szachowy, • 1 bieg Wnioski i wyzwania Sferę społeczną w zakresie sportu i rekreacji, na którą składa się liczebność i aktywność organizacji sportowych oraz dostępność infrastruktury sportowej i rekreacyjnej należy określić jako dobrą. Do bezspornie pozytywnych czynników zaliczyć należy szeroką (zróżnicowaną) ofertę zajęć sportowych, skierowaną do osób zainteresowanych różnymi dyscyplinami. Dla wielbicieli turystyki rowerowej niewątpliwą atrakcją jest trasa rowerowa zbudowana na nasypie nieczynnej linii kolejowej Połczyn-Zdrój – Złocieniec. Jednak pomimo szerokiej oferty sportowej, jak i rozbudowanej infrastruktury Gmina posiada znaczne potrzeby inwestycyjne, związane z remontem i modernizacją części obiektów. Widoczna jest potrzeba dalszej rozbudowy małej architektury i zagospodarowania terenów zielonych, co pozwoli na poprawę jakości życia mieszkańców oraz estetyki Miasta i miejscowości wiejskich. Zgodnie z powyższym za wyzwania w sferze sportu i rekreacji uznać należy dalszą modernizację i rozbudowę infrastruktury sportowej oraz zagospodarowanie przestrzeni publicznych. 42 | S t r o n a 4.6 Ochrona Zdrowia Na terenie Gminy Połczyn-Zdrój na sferę ochrony zdrowia składa się działalność następujących podmiotów: • Przyjazny Szpital w Połczynie-Zdroju, • Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej, • jednostki medycyny rodzinnej, • podmioty uzdrowiskowe, • apteki i punkty apteczne. Przyjazny Szpital w Połczynie-Zdroju, będący jedyną placówką szpitalną w Powiecie Świdwińskim, udziela świadczeń z zakresu: • lecznictwa szpitalnego, • ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, • diagnostyki ambulatoryjnej, • pomocy doraźnej oraz transportu sanitarnego. Aktualnie szpital dysponuje 94 miejscami dla pacjentów na oddziałach: • izba przyjęć, • oddział chorób wewnętrznych, • oddział ginekologiczno – położniczy, • oddział chirurgii ogólnej, • oddział pediatryczny. Świadczenia, które nie wymagają leczenia szpitalnego, realizowane są przez funkcjonujące punkty medyczne działające na terenie Gminy Połczyn-Zdrój. Są to: 1. Przyjazny Szpital w Połczynie-Zdroju Sp. z o.o. 2. Gabinet Lekarza Rodzinnego. 3. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Eskulap. S.C. 4. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Medyk S.C. 5. Przychodnia Medycyny Rodzinnej „PROMYK” s.c. 6. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej MSW Poradnia Lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej. 7. Indywidualna Specjalistyczna Praktyka Lekarska w Toporzyku. 8. Gabinet lekarski – gabinet położniczo-ginekologiczny. 9. Prywatny gabinet okulistyczny. 10. Gabinet Stomatologiczny. 11. Gabinet Stomatologiczny. 12. Indywidualna praktyka stomatologiczna. 13. Indywidualna specjalistyczna praktyka lekarska – gabinet stomatologiczny. 14. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej DENTMAX – gabinet stomatologiczny. 15. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Zdrowie” Połczyn-Zdrój - Usługi Pielęgniarskie. 16. VIVO S.C. Usługi Pielęgniarskie. 17. Apteka przy Placu Wolności. 18. Aptek „POD LWEM”. 43 | S t r o n a 19. Apteka „CENTRUM”. 20. Apteka W Przychodni. Na terenie Gminy działalność prowadzi także 6 zakładów lecznictwa uzdrowiskowego posiadających 1300 miejsc dla odwiedzających, spośród których wszystkie są zlokalizowane w granicach administracyjnych Miasta. Są to: • Sanatorium „Marta”, które specjalizuje się w leczeniu schorzeń reumatycznych, chorób zapalnych narządów ruchu, chorób zwyrodnieniowych, stanów pourazowych i operacjach narządów ruchu. Zabiegi opracowane są przede wszystkim na bazie borowiny i solanki. Sanatorium świadczy 40 różnego rodzaju zabiegów balneologicznych, krioterapii, leczenie światłem laserowym, masaży. • ,,Uzdrowisko Połczyn”, które prowadzi 4 sanatoria: Gryf, Irena, Borkowo, Podhale. Grupa PGU specjalizuje się w leczeniu chorób kobiecych, ortopedyczno– urazowych, reumatologicznych, układu nerwowego, osteoporozy oraz otyłości. Uzdrowisko świadczy 50 różnego rodzaju zabiegów w zakresie kinezyterapii, termoterapii, światłoterapii, elektrolecznictwa, hydroterapii, balneoterapii, klimatoterapii i masaży. • Sanatorium „Hopferówka”, które swoje działania nakierowuje przede wszystkim na rekreację przyjezdnych, w swojej ofercie specjalizuje się w masażach, zabiegach laserowych, oraz w leczeniu na bazie borowiny i solanki. Elementem wpływającym na ochronę zdrowia mieszkańców jest również dostępność aptek. Dostęp do leków na terenie Gminy Połczyn-Zdrój zapewniają 4 apteki . Na 1 aptekę/punkt apteczny przypada średnio 3993 mieszkańców. Wszystkie apteki znajdują się w granicach Miasta Połczyn-Zdrój. Wyzwania i wnioski Przeprowadzona analiza wskazuje na pewne braki w dostępności świadczeń medycznych, skierowanych do mieszkańców Gminy. Jest to spowodowane nieodpowiednią liczbą lekarzy specjalistów, stomatologów itd. Czynnikiem negatywnym mającym wpływ na ocenę sfery ochrony zdrowia jest ograniczona różnorodność oferty, która zawężona jest do specjalizacji najbardziej dochodowych, a nie zawsze najbardziej pożądanych społecznie. Mając na uwadze postępujące starzenie się społeczności lokalnej, należy zwrócić szczególną uwagę na skromną ofertę świadczeń skierowanych do osób starszych i niesamodzielnych. Zatem za wyzwanie w sferze ochrony zdrowia należy uznać przede wszystkim rozwój usług medycznych w specjalizacjach takich jak np. geriatria, rehabilitacja, kardiologia czy opieka długoterminowa i tym samym jej dostosowanie do obserwowanych trendów demograficznych. W sferze służby zdrowia działają również zakłady lecznictwa uzdrowiskowego, które stanowią jeden z filarów gospodarczych Gminy. Ich działalność ocenić należy dobrze, z zastrzeżeniem konieczności rozwoju w ramach usług towarzyszących i oferty turystycznej. 4.7 Bezpieczeństwo Na terenie Gminy Połczyn-Zdrój jednostkami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo są: • Komenda Powiatowa Policji w Świdwinie - Komisariat Policji w Połczynie-Zdroju, • Straż Miejska, • Komenda Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Świdwinie 44 | S t r o n a • • Ochotnicza Straż Pożarna, Gminne Centrum Zarządzania Kryzysowego. Komisariat Policji w Połczynie-Zdroju Na terenie Gminy Połczyn-Zdrój działa Komisariat Policji, usytuowany przy ulicy Grunwaldzkiej 36. Komisariat realizuje działania w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego. W granicach obszaru działania Komisariatu jest również teren Gminy Rąbino. Wykres 3 Liczba przestępstw stwierdzonych w odniesieniu do wskaźnika wykrywalności sprawców przestępstw ogółem (%) Źródło: Dane uzyskane z Komisariatu Policji w Połczynie Zdroju Na powyższym wykresie przedstawiono liczbę przestępstw ogółem oraz wskaźnik ich wykrywalności. W roku 2013 odnotowano najniższą liczbę przestępstw w stosunku do analizowanych lat 2010-2013. Za trend negatywny uznać należy natomiast spadek wskaźnika wykrywalności przestępstw, który w 2013 roku ukształtował się na poziomie 76,3 %. W celu utrzymania porządku i bezpieczeństwa policjanci pełniący służbę w Komisariacie Policji w Połczynie-Zdroju prowadzą także działania prewencyjne, do których zaliczają się spotkania ze społeczeństwem, które obejmują tematykę zapobiegania przestępstwom i zachowań w sytuacji ich zauważenia. W okresie od początku 2013 roku do I połowy 2014 roku policjanci z KP Połczyn-Zdrój przeprowadzili łącznie 4 debaty ze społeczeństwem, w których wzięło udział około 340 osób. Ogółem w analizowanym okresie dzielnicowi Zespołu Dzielnicowych Referatu Prewencji KP Połczyn-Zdrój, przeprowadzili również ok. 280 spotkań na temat ewentualnych zagrożeniach oraz sposobów zabezpieczenia mienia przed kradzieżą. Policja współpracuje również z Zespołem Placówek Oświatowych w Połczynie-Zdroju. W ramach współpracy przeprowadzane są spotkania, których tematem jest bezpieczeństwo oraz porządek publiczny. Zaplecze działalności Policji stanowi budynek Komisariatu. Jest to obiekt względnie nowy i dostosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych. Jednak, pomimo to, zgłoszona została konieczność wykonania jego remontu i doposażenia placówki. Obiekt posiada monitoring zewnętrzny oraz wewnętrzny, jednakże po dość długim użytkowaniu sprzętu utracił on wartość użytkową i zamontowane kamery przemysłowe nie spełniają swoich funkcji. Wymagane jest również doposażenie placówki w sprzęt elektroniczny. 45 | S t r o n a Straż Miejska Działania Straży Miejskiej ukierunkowane są na poprawę porządku publicznego, podniesienie poczucia bezpieczeństwa wśród społeczności lokalnej oraz sprawnego reagowania na wszelkie sygnały o zagrożeniach. Straż Miejska w Połczynie-Zdroju to formacja młoda, powołana do życia 1 lipca 2012 roku między innymi z tego powodu dysponuje skromnym zapleczem kadrowym: 7 etatów, w tym 2 funkcjonariuszy (komendant i strażnik). W 2012 roku Straż Miejska zanotowała 696 wykroczeń, z czego: − 567 przewinień dotyczyło wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji, w tym 151 zakończyło się wystawieniem mandatu, − przewinień dotyczących ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w Gminach zanotowano 65, z czego 9 zakończyło się wystawieniem mandatu, − przewinień dotyczących ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczania chorób zakaźnych zwierząt zanotowano 51, z czego tylko 2 interwencje zakończyły się wydaniem mandatu. W związku z liczbą podejmowanych interwencji oraz niewielką liczbą funkcjonariuszy umundurowanych, zgłoszono potrzebę: • stopniowego zwiększenia liczebności formacji – strażników, • rozwoju zaplecza sprzętowego: zakup pojazdu służbowego. Komenda Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Świdwinie oraz Ochotnicza Straż Pożarna Ochronę ratowniczo-gaśniczą na terenie Gminy Połczyn-Zdrój zapewniają: • Komenda Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej mieści się przy ul. Armii Krajowej 23 w Świdwinie. • Jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej, Komenda Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej mieści się przy ul. Armii Krajowej 23 w Świdwinie. Interwencje podjęte w latach 2010 - 2013 przez Komendę Powiatową Państwową Straż Pożarną: • rok 2010 - ogółem zdarzeń - 786 - w tym pożary 329, miejscowe zagrożenia - 446, alarmy fałszywe – 12, • rok 2011 - ogółem zdarzeń - 801 - w tym pożary 474, miejscowe Zagrożenia - 284, alarmy fałszywe – 43, • rok 2012 - ogółem zdarzeń - 586 - w tym pożary 318, miejscowe Zagrożenia - 242, alarmy Fałszywe – 26, • rok 2013 - ogółem zdarzeń - 678 - w tym pożary 267, miejscowe zagrożenia - 378, alarmy fałszywe -33.35, Poniżej w tabeli został przedstawiony udział w działaniach jednostek OSP z terenu Gminy w latach 2010-2013. Tabela 33 Udział w działaniach jednostek OSP z terenu Gminy Połczyn-Zdrój. Lata Pożar Miejscowe zagrożenia Alarmy fałszywe 2010 128 110 2 Razem 240 46 | S t r o n a 2011 252 2012 155 2013 95 Źródło: Dane Urzędu Miejskiego w Połczynie-Zdroju 102 6 360 87 11 253 141 15 251 47 | S t r o n a Jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej Do podmiotów realizujących zadania z zakresu bezpieczeństwa na terenie Gminy należy zaliczyć również jednostki Ochotniczych Straży Pożarnych działających w ramach instytucji pozarządowych. Ochotnicze Straże Pożarne prowadzą działania na rzecz bezpieczeństwa pożarowego, ratownictwa technicznego, drogowego, medycznego, wodnego oraz likwidacji i ograniczenia skutków skażeń środowiska. Na terenie Gminy działa 5 jednostek Ochotniczych Straży Pożarnych tj.: OSP w Kołaczu, Toporzyku, Popielewie i Zajączkówku, które ze względu na stan wyposażenia w samochody i sprzęt specjalistyczny oraz wyszkolenia strażaków zaliczane są do Jednostek Operacyjno- Technicznych kategorii IV, natomiast jednostka OSP Połczyn-Zdrój, zaliczana jest do Jednostek OperacyjnoTechnicznych kategorii I. Ponadto OSP Połczynie-Zdroju została włączona do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego i Wojewódzkiego Odwodu Operacyjnego. W przypadku konieczności prowadzenia działań ratowniczych bardzo ważną rolę odgrywa czas, który mija od zaalarmowania do chwili wyjazdu i rozpoczęcia działań ratowniczych. Czas ten uzależniony jest od pory dnia i odległości jednostek OSP i PSP do miejsca zdarzenia. Jednostko OSP Połczyn-Zdrój swoją gotowość do wyjazdu osiągają w czasie do 5 minut zarówno w dzień jak i w nocy natomiast pozostałe jednostki 8-10 minut. Problem stanowi stosunkowo duża odległość gminy Połczyn-Zdrój od siedziby jednostki Państwowej Straży Pożarnej w Świdwinie. W związku z powyższym Państwowa Straż Pożarna wspólnie z Burmistrzem prowadzi rozmowy w sprawi doposażenie i włączenie jednostki OSP w Toporzyku do Krajowego Systemu RatowniczoGaśniczego oraz reaktywowania jednostki OSP w Redle, jednak główny problem stanowi brak środków finansowych na realizację ww. zadań. W jednostkach Ochotniczych Straży Pożarnych zrzeszonych jest 256 osób z czego czynnych strażaków-ratowników gotowych nieść pomoc w obliczu zagrożenia jest 110, pozostali to: weterani, członkowie Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych oraz członkowie chóru CANTUS. Strażacy posiadają specjalistyczne przeszkolenie, badania lekarskie i ubezpieczenie. Na dzień dzisiejszy 110 strażaków posiada przeszkolenie podstawowe - strażaka szeregowego, 20 dowódców, 8 naczelników Ochotniczej Straży Pożarnej, 11 operatorów sprzętu, 29 ratowników medycznych, 42 strażaków ukończyło szkolenie z ratownictwa technicznego, 10 osób posiada szkolenie z zakresu współdziałania z Lotniczym Pogotowiem Ratunkowym, 6 sterników motorowodnych, 5 płetwonurków, 2 dowódców Młodzieżowej Drużyny Pożarniczej. Jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej są wyposażone w specjalistyczny sprzęt ratowniczy, umożliwiający samodzielne prowadzenie działań, także w ramach Krajowego Systemu Ratowniczo Gaśniczego. Na wyposażenie OSP składają się: 1. OSP Połczyn-Zdrój: • SLRd - samochód specjalny "S", lekki "L", ratownictwa drogowego "Rd", • GBA 2,5/16 - samochód gaśniczy "G", średni, z wbudowanym zbiornikiem "B" i autopompą "A", pojemność zbiornika 2,5 m3, wydajność autopompy 16hl/min, • GCBA 5/32 - samochód gaśniczy "G", ciężki "C", z wbudowanym zbiornikiem "B" i autopompą "A", pojemność zbiornika 5 m3, wydajność autopompy 32hl/min, • SLkw - samochód specjalny "S", lekki "L", kwatermistrzowski, • RHIB - łódź hybrydowa z silnikiem zaburtowym łącząca zalety pontonu i łodzi.OSP. 48 | S t r o n a 2. OSP Kołacz • samochód gaśniczy ciężki Jelcz 315. 3. OSP Toporzyk • lekki samochód pożarniczy Mercedes DAILMER BENZ LP 813. 4. OSP Popielewo: • lekki samochód pożarniczy Mercedes Benz 709. 5. OSP Zajączkówko: • samochód gaśniczy lekki Lublin III. W tabeli poniżej przedstawione zostały rodzaje zagrożeń oraz liczba poszkodowanych w latach 20102013. W roku 2013 odnotowano największą liczbę zagrożeń w porównaniu do wszystkich badanych lat. Ich wzrost uplasował się wówczas na poziomie 64% względem roku 2012. Należy podkreślić, że w roku 2013 na terenie Gminy doszło do wybuchu 90 pożarów, tj. o 62% mniej niż w roku poprzednim. Tabela 34 Rodzaje zagrożenia oraz ofiary w latach 2010-2013 Rodzaj zdarzenia 10 25 13 9 0 1 2 0 Ranne Suma Bardzo duże Duże Średnie 2010 12 98 0 0 110 18 3 113 2011 14 95 0 0 109 28 3 203 2012 13 72 1 0 86 14 1 130 2013 14 126 1 0 141 19 4 81 Źródło: Dane uzyskane z Komendy Powiatowej Straży Pożarnej w Świdwinie 123 229 145 90 0 0 0 0 Śmiertelne Ofiary poszkodowane Pożary Małe Ranne Suma Duże Średnie Lokalne Małe Rok Śmiertelna Ofiary poszkodowane Miejscowe zagrożenia 0 2 2 1 0 0 0 1 Tabela 35 Przyczyny powstawania zdarzeń w latach 2010-2013 Pożary 2010 2011 2012 2013 Suma 2010 2011 2012 2013 Miejscowe zagrożenia Suma W tabeli poniżej zostały przedstawione przyczyny powstawania zdarzeń zagrażających życiu w latach 2010-2013. Na przełomie wskazanych lat większość przypuszczalnych przyczyn pożaru dotyczy podpaleń umyślnych, których najwyższą wartość odnotowano w 2011 roku. 6 17 9 10 42 0 0 0 0 0 nieprawidłowa eksploatacja i wady urządzeń niezachowanie zasad bezpieczeństwa ruchu środków transportu huragany, silne wiatry, tornada, gwałtowne opady nietypowe zachowanie zwierząt, owadów stwarzające zagrożenie 20 11 15 10 56 6 4 6 5 21 0 0 0 0 0 22 14 8 14 58 0 0 0 0 0 37 25 25 20 107 0 0 0 0 0 13 24 18 21 76 podpalenie umyślne, w tym akty terroru 83 154 83 43 363 0 0 0 0 0 2 3 2 2 9 20 28 18 26 92 Nieustalone 12 44 36 Źródło: Dane uzyskane z Komendy Powiatowej Straży Pożarnej w Świdwinie 25 117 9 14 11 23 57 nieostrożność przy posługiwaniu się ogniem otwartym, w tym papierosy, zapałki inne przyczyny Oprócz działań ratowniczo-gaśniczych OSP z terenu Gminy Połczyn-Zdrój prowadzą działalność w zakresie szerzenia działalności społeczno-wychowawczej, kulturalnej oraz sportowej. Ochotnicze 49 | S t r o n a Straże Pożarne pomagają także w organizacji i zabezpieczaniu wydarzeń oraz uroczystości lokalnych organizowanych na terenie Miasta i Gminy. Zgodnie z wykazem niezbędnych zadań inwestycyjnych, jaki opracowany został przez OSP działające na terenie Gminy, zabezpieczenie ich funkcjonowania i rozwoju wymaga: - termomodernizacji strażnicy OSP w Połczynie-Zdroju, - zakupu średniego samochodu ratowniczo-gaśniczego 4x4 dla OSP Połczyn-Zdrój, - budowy strażnic w OSP Toporzyk i OSP Zajączkówko, - dokończenia remontu części świetlicowej w Kołaczu, - wykonania zbiornika na wodę na lekkim samochodzie pożarniczym w OSP Popielewo. Gminne Centrum Zarządzania Kryzysowego Kolejnym ogniwem zapewnienia bezpieczeństwa mieszkańców Gminy Połczyn-Zdrój jest Gminne Centrum Zarządzania Kryzysowego oraz działający w jego ramach Gminny Zespół Zarządzania Kryzysowego, który liczy 23 osoby. Jest to zespół ekspertów różnych dziedzin, którzy w zakresie swoich kompetencji i umiejętności tworzą zespół doradczy Burmistrza. Głównymi zadaniami realizowanymi przez GCZK są: • pełnienie całodobowego dyżuru w celu zapewnienia przepływu informacji na potrzeby zarządzania kryzysowego, a szczególnie tych które noszą znamiona kryzysu i w stanach nadzwyczajnych, • nadzór nad funkcjonowaniem systemu wykrywania i alarmowania oraz systemu wczesnego ostrzegania, • współpraca z podmiotami realizującymi monitoring środowiska, • współdziałanie z podmiotami prowadzącymi akcje ratownicze, poszukiwawcze, humanitarne. Gminne Centrum Zarządzania Kryzysowego realizuje zadania w 4 fazach: 1) faza zapobiegania, 2) faza przygotowania, 3) faza reagowania, 4) faza odbudowy. Miejscem stacjonowania Gminnego Centrum Zarządzania Kryzysowego (GCZK) jest siedziba OSP Połczyn-Zdrój. Znajduje się tu sprzęt i urządzenia wspomagające proces podejmowania decyzji podczas sytuacji kryzysowych. Problem bezdomnych zwierząt Na terenie Gminy działa Centrum Ochrony Zwierząt, które zajmuje się opieką nad zwierzętami bezpańskimi. Jednakże w dalszym ciągu problemem na terenie Gminy Połczyn-Zdrój są bezpańskie psy, których ilość z roku na rok powiększa się. Miasto i Gmina Połczyn-Zdrój stara się odławiać na bieżąco wolno żyjące psy, lecz nie zawsze jest to możliwe, w związku z brakiem miejsc w schronisku z którym została podpisana umowa na odbiór takich zwierząt. Wnioski i wyzwania Zapewnienie bezpieczeństwa obywateli stanowi jeden z podstawowych obowiązków państwa i samorządu, a wysokie poczucie bezpieczeństwa stanowi czynnik warunkujący atrakcyjność obszaru dla mieszkańców oraz przedsiębiorców. Gmina Połczyn-Zdrój boryka się w tym zakresie 50 | S t r o n a z problemami podobnymi do tych występujących w innych jednostkach samorządu terytorialnego. Obejmują one braki kadrowe i sprzętowe w jednostkach takich jak: Straż Miejska, OSP czy Policja. Istotnym problemem są również bezdomne zwierzęta, których odławianie utrudnione jest poprzez brak miejsc w pobliskim schronisku. W kontekście powyższego za wyzwania stojące przed Gminą należy uznać: 1. rozwój służb finansowanych i współfinansowanych budżetu Gminy – Straż Miejska, OSP, 2. doposażenie i włączenie jednostki OSP w Toporzyku do Krajowego Systemu RatowniczoGaśniczego oraz reaktywowanie jednostki OSP w Redle, 3. współpraca podmiotów finansujących działanie pozostałych służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo, w celu rozwiązania problemów kadrowych i inwestycyjnych pozostałych służb, 4. realizacja przez Straż Miejską we współpracy z Policją i innymi służbami akcji edukacyjnych skierowanych do społeczeństwa 5. poprawa sytuacji bezdomnych zwierząt: a. wdrożenie programu sterylizacji zwierząt (obowiązkowo bezdomnych kotów i psów), b. wdrożenie programu obowiązkowego znakowania zwierząt poprzez czopowanie. c. utworzenie punktu chwilowego przetrzymywania zwierząt bezdomnych oczekujących na miejsce w schronisku bądź adopcję 51 | S t r o n a 5. Sfera gospodarcza 5.1 Podmioty gospodarcze Prawidłowy rozwój sfery gospodarczej jest podstawowym czynnikiem wpływającym zarówno na podniesienie standardu życia mieszkańców, jak również jest szansą na zmniejszenie bezrobocia. Aby otrzymać rzetelny obraz stanu obecnego gospodarki w Gminie Połczyn-Zdrój należy nie tylko skupić się na danych statystycznych dotyczących liczby podmiotów gospodarczych i poziomu stopy bezrobocia, ale również zdiagnozować, czy gospodarka lokalna posiada predyspozycje rozwojowe i w którym kierunku należy stymulować jej rozwój. Należy określić zatem gospodarkę jako całość, której nieoderwalny czynnik stanowi sfera turystyczna i uzdrowiskowa. Według danych statystycznych opublikowanych przez GUS, na koniec 2013 roku w Mieście i Gminie Połczyn-Zdrój zarejestrowanych było 1 705 podmiotów gospodarki narodowej, co stanowiło wówczas ok. 37,80% podmiotów zarejestrowanych w Powiecie Świdwińskim. Porównując rok 2013 z rokiem bazowym należy wskazać na niewielki ok. 3% spadek liczby podmiotów gospodarczych, co świadczy o utrzymującym się w ciągu czterech lat stałym trendzie. W roku 2013 zdecydowaną większość (ok. 93%) stanowiły jednostki prywatne, w których dominowały osoby fizyczne prowadzące własną działalność gospodarczą. Najmniejszy udział w strukturze przedsiębiorstw sektora prywatnego miały natomiast spółdzielnie oraz fundacje. Sektor publiczny, do którego należą państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego oraz spółki handlowe nie odgrywa znaczącej roli w kształtowaniu się rynku podmiotów gospodarczych na terenie Gminy. Tabela 36Podmioty gospodarki narodowej wpisane do rejestru REGON Jednostka Podmioty wg sektorów własnościowych miary sektor publiczny - ogółem sektor publiczny - państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego sektor publiczny - spółki handlowe sektor prywatny - ogółem sektor prywatny - osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą sektor prywatny - spółki handlowe sektor prywatny - spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego sektor prywatny - spółdzielnie sektor prywatny - fundacje sektor prywatny - stowarzyszenia i organizacje społeczne podmioty gospodarki narodowej ogółem 2010 2011 2012 2013 jed.gosp. 121 120 119 121 jed.gosp. 25 26 26 28 jed.gosp. jed.gosp. 4 1637 3 1580 2 1563 2 1584 jed.gosp. 1246 1180 1152 1164 jed.gosp. 75 79 84 85 jed.gosp. 33 33 34 33 jed.gosp. jed.gosp. 10 2 10 2 10 2 10 2 jed.gosp. 33 34 34 35 jed.gosp. 1758 1700 1682 1705 Źródło: Bank Danych Lokalnych, stan na dzień 31.12.2013 r. Podobnie jak w skali całego kraju, największy udział w ogólnej liczbie przedsiębiorstw działających na terenie Miasta i Gminy Połczyn-Zdrój stanowiły mikroprzedsiębiorstwa zatrudniające do 9 pracowników. Na koniec roku 2013 stanowiły one 96% wszystkich przedsiębiorstw. Na przestrzeni czterech lat ich liczba utrzymywała się na względnie stałym poziomie, oscylując w granicach od 1616 do 1690 jednostek. 52 | S t r o n a Porównując liczbę małych przedsiębiorstw zarejestrowanych w roku 2013 do roku bazowego, należy stwierdzić nieznaczny (ok. 3%) wzrost liczby tych jednostek. Ich udział w strukturze przedsiębiorstw ogółem uplasował się na średnim poziomie 3,2% w skali czterech badanych lat. Taki stan rzeczy po części odzwierciedla ogólne tendencje panujące w gospodarce, gdzie najmniejsze firmy są najbardziej konkurencyjnymi i wytwarzającymi znaczącą część PKB podmiotami, które jednocześnie bardzo elastycznie potrafią reagować na zmiany zachodzące na rynku. Tabela 37 Struktura wielkości przedsiębiorstw w latach 2010 – 2013 2010 2011 szt. % szt. % 1 2 3 4 5 6 96,1 1633 96,1 0–9 1690 10 – 49 56 3,2 56 3,3 Struktura 50 - 249 9 0,5 8 0,5 250 - 999 3 0,2 3 0,2 100,0 100,0 Ogółem 1758 1700 Źródło: Bank Danych Lokalnych, stan na dzień 31.12.2012 r. 2012 szt. % 7 8 1616 96,1 55 3,3 8 0,5 3 0,2 100,0 1682 2013 szt. % 9 10 1639 96,1 54 3,2 9 0,5 3 0,2 100,0 1705 Na poniższym wykresie przedstawiono dynamikę powstawania i likwidacji przedsiębiorstw w latach 2010 – 2013. W roku 2010 w porównaniu z innymi latami odnotowano największy wzrost liczby przedsiębiorstw. W Gminie zarejestrowano wówczas 140 nowych jednostek gospodarczych, przy czym 135 z nich należało do sektora prywatnego. W tym samym roku odnotowano również najmniejszą liczbę podmiotów wyrejestrowanych. Największy spadek liczby podmiotów nowozarejestrowanych zanotowano w roku 2011 – zarejestrowanych zostało wówczas tylko 100 podmiotów gospodarczych, w tym 98 z nich należało do sektora prywatnego. Jest to spadek o ok. 30% w stosunku do roku 2010. W tym samym roku, w stosunku do wszystkich analizowanych lat doszło również do wyrejestrowania największej liczby podmiotów gospodarczych (148 jednostek należących do sektora prywatnego). Od 2011 roku liczba wyrejestrowywanych podmiotów stopniowo zmniejszała się, w przeciwieństwie do podmiotów nowozarejestrowanych, których liczba od 2011 roku stale rosła. W roku 2013 liczba podmiotów nowozarejestrowanych (132 nowe podmioty) przewyższyła liczbę podmiotów wyrejestrowanych. Wykres 4 Dynamika powstawania i likwidacji przedsiębiorstw w latach 2010 - 2013 Źródło: Bank Danych Lokalnych, stan na dzień 31.12.2012 r. Działalność gospodarcza prowadzona przez przedsiębiorstwa na terenie Gminy Połczyn-Zdrój to przede wszystkim szeroko pojęty handel hurtowy i detaliczny – firmy o takim profilu działalności stanowią blisko 24% ogółu. Podobny udział w strukturze przedsiębiorstw stanowią firmy z zakresu obsługi rynku nieruchomościami (16,01%) i budownictwa (11,96%). Stosunkowo sporą liczbę 53 | S t r o n a przedsiębiorstw skupia też przetwórstwo przemysłowe (8,50%) oraz opieka zdrowotna i pomoc społeczna (7,51%). Jak wynika z poniższego wykresu, w Gminie Połczyn –Zdrój dominują podmioty, które określone zostały jako pozostała działalność. W ich strukturę wchodzą 3 główne przedsiębiorstwa, które w stosunku do pozostałych firm zarejestrowanych na terenie Gminy zatrudniają największą liczbę osób, co pośrednio wpływa na kształtowanie się poziomu bezrobocia w Gminie. Do jednostek tych należą: Uzdrowisko Połczyn –Zdrój Polska Grupa Uzdrowiskowa, Browar Fuhrmann Sp. z o.o., Przyjazny Szpital w Połczynie-Zdroju Sp. z o.o. Podmioty wg PKD 2007 i rodzajów działalności w 2013 roku przedstawione są na poniższym wykresie. Wykres 5 Podmioty wg PKD 2007 i rodzajów działalności w roku 2013 Ź ródło: Bank Danych Lokalnych, stan na dzień 31.12.2012 r. Rolnictwo Należy podkreślić, że również rolnictwo odgrywa znaczącą rolę w strukturze gospodarczej Gminy Połczyn-Zdrój. Tereny Gminy pokrywają gleby, które wykształciły się z powierzchniowych utworów czwartorzędowych, a zostały wytworzone w konsekwencji ostatniego zlodowacenia. Gleby te wytworzone są z glin gliniastych mocnych i piasków gliniastych lekkich oraz z piasków naglinowych, do których należą gleby: pseudobielicowe, rdzawe, brunatne oraz gleby płowe. Należy zaznaczyć, że do 1990 roku w rolnictwie dominowała gospodarka wielkotowarowa, co było skutkiem funkcjonowania Państwowych Gospodarstw Rolnych (PGR). Obecnie, zgodnie z danymi przedstawionymi za rok 2010 w porównaniu do minionego okresu rolnictwo stanowi 22%działalności ogółem. Jak wynika z poniższej tabel, na terenie Gminy aktualnie funkcjonuje 625 gospodarstw rolnych, z czego 98% z nich stanowią gospodarstwa indywidualne. Dominującą role ogrywają gospodarstwa dysponujące użytkami rolnymi w dobrej kulturze, w tym również gruntami przeznaczonymi pod zasiew. Powierzchnia użytków rolnych ogółem stanowi 15 661,30 ha co stanowi ok. 82 % gruntów ogółem. 54 | S t r o n a Tabela 38 Liczba gospodarstw rolnych i ich powierzchnia w Gminie Połczyn-Zdrój w 2010 roku Gospodarstwa rolne ogółem Indywidualne gospodarstwa rolne 1 2 3 4 5 Rodzaj gruntu [szt.]. [ha] [sz.t] [ha] grunty ogółem 625 19097,89 615 13001,54 użytki rolne ogółem 623 15661,30 613 11158,59 użytki rolne w dobrej kulturze 589 14370,02 579 10668,78 pod zasiewami 439 9606,25 431 7034,24 grunty ugorowane łącznie z nawozami 139 876,14 138 538,14 zielonymi uprawy trwałe 164 2061,00 160 1469,65 sady ogółem 162 1779,49 158 1415,14 ogrody przydomowe 123 8,98 123 8,98 łąki trwałe 196 632,24 190 457,03 pastwiska trwałe 176 1185,41 174 1160,74 pozostałe użytki rolne 106 1291,28 103 489,81 lasy i grunty leśne 263 1127,70 256 772,67 pozostałe grunty 567 2308,89 557 1070,28 Źródło: Powszechny Spis Rolny 2010 r. Wśród gospodarstw rolnych prowadzących działalność rolniczą na terenie Gminy Połczyn –Zdrój dominują gospodarstwa rolne będące w posiadaniu gruntów powyżej 1 ha, w tym: • najwięcej - 314 gospodarstw rolnych ogółem posiada grunty od 5 ha – więcej, • najwięcej - 311 gospodarstw indywidualnych posiada grunty od 1 ha -15 ha. • najmniej – 50 gospodarstw rolnych jest w posiadaniu gruntów o powierzchni od 10 ha-15 ha. Tabela 39 Gospodarstwa rolne wg grup obszarowych użytków rolnych 2010 r. Gospodarstwa rolne prowadzące indywidualną Gospodarstwa rolne prowadzące działalność rolniczą ogółem działalność rolniczą 1 2 3 4 5 Powierzchnia gruntu [szt.] [ha] [szt.] [ha] Ogółem 592 18994,89 582 13001,54 do 1 ha włącznie 104 190,18 104 202,55 powyżej 1 ha razem 488 18804,71 478 12798,99 1 - 5 ha 174 563,06 174 597,53 1 - 10 ha 261 1334,05 261 1392,52 1 - 15 ha 311 2062,62 311 2134,75 5 - 10 ha 87 770,99 87 794,99 5 - 15 ha 137 1499,56 137 1537,22 10 -15 ha 50 728,57 50 742,23 5 ha i więcej 314 18241,65 304 12201,46 10 ha i więcej 227 17470,66 217 11406,47 15 ha i więcej 177 16742,09 167 10664,24 Źródło: Powszechny Spis Rolny 2010 r. Wnioski i wyzwania W analizowanych latach 2010-2013 odnotowano utrzymującą się na względnie stałym poziomie łączna liczbę podmiotów gospodarczych zarejestrowanych na terenie Gminy Połczyn-Zdrój. Jednakże powinno zwrócić się uwagę, że największy wzrost podmiotów gospodarczych nastąpił w 2010 roku (koniec okresu silnego wzrostu gospodarczego), a w następnych latach stopniowo się zmniejszał, głównie na skutek spowolnienia gospodarczego. Na przestrzeni lat 2010-2012 widać kryzys we 55 | S t r o n a wszystkich dziedzinach działalności gospodarczej, co odzwierciedla również spadek liczebności podmiotów gospodarczych. Zgodnie z danymi GUS swoistą granicę oddzielającą okres spowolnienia od wzrostu stanowi rok 2013, w którym nastąpił wzrost liczby podmiotów gospodarczych. Należy podkreślić, że w związku z uwarunkowaniami środowiskowymi i wynikającymi z nich restrykcyjnymi ograniczeniami, na terenie Gminy dominują jednostki gospodarcze prowadzące działalność nieuciążliwą dla środowiska – związaną z szeroko rozumianymi usługami i handlem jak również funkcjonują gospodarstwa rolne. Natomiast niepokojącym czynnikiem jest bardzo niski udział przedsiębiorstw średnich i dużych w strukturze przedsiębiorstw ogółem. Wyzwaniem dla rozwoju gospodarki Gminy jest zatem wspieranie przedsiębiorstw tak, aby ich liczba rosła. Jest to możliwe poprzez programy wspierania lokalnych przedsiębiorców, których działalność w przyszłości może bezpośrednio wpłynąć na wzrost atrakcyjności turystycznej Gminy. 5.2 Rynek pracy Na terenie Gminy Połczyn-Zdrój funkcjonuje filia Powiatowego Urzędu Pracy w Świdwinie, której celem jest dostarczanie dokładnych i rzetelnych informacji o bezrobotnych i poszukujących pracy. Do zakresu zadań podstawowych Filii należy: • rejestracja i obsługa osób bezrobotnych, poszukujących pracy, • ustalanie zakresu świadczeń przysługujących osobom rejestrowanym, • udzielanie informacji o ofercie usług świadczonych przez urząd pracy, • działania w zakresie poradnictwa zawodowego i Klubu Pracy, • działania w zakresie pośrednictwa pracy, • planowanie rozwoju zasobów ludzkich oraz organizacja szkoleń bezrobotnych i poszukujących pracy, • organizowanie subsydiowanych form zatrudnienia, • administrowanie siecią komputerową i tworzenie bazy danych, • sporządzanie analiz, sprawozdań – archiwizowanie dokumentów, • współpraca z innymi stanowiskami pracy w urzędzie w zakresie wykonywanych zadań. Dodatkowo Powiatowy Urząd Pracy w Świdwinie w celu aktywizacji bezrobotnych mieszkańców udziela wsparcia finansowego, a tym samym dzieli środki na szkolenia, prace interwencyjne, roboty publiczne, prace społecznie użyteczne, staże, przygotowanie zawodowe dla dorosłych, dotacje na podjęcie działalności gospodarczej, refundacje wyposażenia miejsc pracy oraz dofinansowanie kosztów dojazdu do miejsca pracy. Natomiast za organizację wymienionych zadań odpowiedzialna jest Gmina Połczyn-Zdrój. Rynek bezrobocia cechuje bardzo wysoka w skali Polski stopa bezrobocia. Bezrobocie, zarówno jawne jak i ukryte stanowi jeden z najważniejszych problemów społecznych Powiatu Świdwińskiego. Przyczyną tego zjawiska jest przede wszystkim: restrukturyzacja gospodarki, regres gospodarczy w tym w sektorze rolniczym oraz brak kapitału inwestycyjnego. 56 | S t r o n a Tabela 40 Stopa bezrobocia w Powiecie Świdwińskim w latach 2010 – 2014 (ilość bezrobotnych do ilości czynnych zawodowo 2010 2011 2012 2013 II kw. 2014 r. % Polska 12,4 12,5 13,4 13,4 12,0 Województwo 17,8 17,6 18,2 18,0 15,7 Zachodniopomorskie Powiat Świdwiński 27,5 26,2 26,7 27,0 23,3 Źródło: GUS Analizując poniższy wykres należy zaznaczyć, że w roku 2010 wskaźnik bezrobocia w Gminie PołczynZdrój był najniższy w porównaniu do pozostałych Gmin i Miasta Świdwin. Natomiast w latach 20112013 najmniejszy wskaźnik bezrobocia odnotowano w mieście Świdwin, a następnie w Gminie Połczyn – Zdrój. Faktem jest, że na kształtowanie się wskaźnika bezrobocia na przestrzeni minionych lat wpłynęły takie wydarzenia gospodarcze jak: likwidacja Polskich Gospodarstw Rolnych, restrukturyzacja wojska oraz upadek Stoczni Szczecińskiej. Wykres 6 Stosunek liczby bezrobotnych do liczby ludności w wieku produkcyjnym (%) Źródło: Dane Powiatowego Urzędu Pracy w Świdwinie Sytuację na rynku pracy dodatkowo obrazuje poniższy wykres dotyczący kształtowania się wskaźnika bezrobocia na przestrzeni lat 2010-2014. Należy podkreślić, że poziom bezrobocia w Gminie niewiele różni się od stanu bezrobocia w województwie zachodniopomorskim. Największy spadek poziomu bezrobocia wystąpił na koniec drugiego kwartału 2014 roku. Wskaźnik bezrobocia wyniósł wówczas 11% i był tym samym niższy w porównaniu z rokiem 2013 o dwa punkty procentowe. Wykres 7 Liczba bezrobotnych do liczby osób w wieku produkcyjnym w latach 2010-31.08.2014 r. w Gminie Połczyn-Zdrój Źródło: opracowanie własne na podstawie Polityki Gmin w zakresie bezrobocia i wspierania przedsiębiorczości. Współpraca z małymi i średnimi przedsiębiorcami. Wynikiem ujemnego przyrostu naturalnego oraz ujemnej migracji stałej jest uwidaczniający się trend spadku liczby ludności Gminy Połczyn-Zdrój. Istotny fakt stanowi również wzrost liczby mężczyzn i kobiet w wieku poprodukcyjnym, co oznacza, że w Gminie coraz bardziej widoczne jest zjawisko 57 | S t r o n a starzenia się społeczeństwa, będące następstwem spadku liczby urodzeń. Trend ten prowadzi do zmniejszenia udziału najmłodszych grup wiekowych, proporcjonalnego udziału roczników najstarszych, a tym samym podwyższenia średniego wieku ludności. Zatem proces starzenia się społeczeństwa ma nie tylko wymiar demograficzny, ale także ekonomiczny. Wpływa na zmniejszenie aktywności zawodowej mieszkańców, zmiany struktury siły roboczej oraz skutkuje zwiększeniem wydatków na utrzymanie rosnącej grupy produkcyjnej. W analizowanych latach 2010-2013 odnotowano nieznaczny spadek liczby ludności w Gminie, któremu towarzyszył zarazem niewielki spadek liczby osób w wieku produkcyjnym, jak i wzrost liczby osób bezrobotnych. W drugim półroczu 2014 roku sytuacja ta uległa zmianie. Liczba osób bezrobotnych od stycznia do września stopniowo malała – zarejestrowano spadek liczby bezrobotnych o 224 osoby w porównaniu do roku poprzedniego. Wykres 8 Stosunek liczby bezrobotnych do liczby osób w wieku produkcyjnym oraz liczby mieszkańców Gminy Źródło: opracowanie własne na podstawie „Polityki Gminy w zakresie bezrobocia i wspierania przedsiębiorczości. Współpraca z małymi i średnimi przedsiębiorstwami”, stan na dzień 31.08.2014 r. Analizując dane z Powiatowego Urzędu Pracy w Świdwinie, największy spadek bezrobotnych odnotowano wśród kobiet, osób mieszkających na terenach wiejskich, osób posiadających wykształcenie podstawowe oraz mieszkańców pozostających bez pracy powyżej 24 miesięcy6. Tabela 41 Bezrobotni zarejestrowani wg płci w latach 2010 –31.08.2014 2009 2010 2011 2012 2013 Bezrobocie rejestrowane Os. % Os. % Os. % Os. % Os. % Mężczyźni 623 51,1 625 51,0 610 47,2 633 49,7 646 47,8 Kobiety 595 48,9 600 49,0 683 52,8 640 50,3 706 52,2 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Ogółem 1218 1225 1293 1273 1352 Źródło: Bank Danych Lokalnych, stan na dzień 31.12.2013 r. 31.08.2014 Os. % 578 51,2 550 48,8 100,0 1128 Niepokoić może fakt, że wśród bezrobotnych zarejestrowanych w Urzędzie Pracy na terenie Miasta i Gminy Połczyn-Zdrój przeważają ludzie młodzi. Według stanu na koniec 2013 roku najliczniejszą grupę stanowiły osoby w przedziale wiekowym od 25 do 34 lat – 361 osób (26,7%). Drugą co do wielkości grupą były osoby w wieku 35-44 lat (21,67%) oraz osoby bezrobotne w wieku 45-54 (19,23%). 6 Dane z Powiatowego Urzędu Pracy w Świdwinie, stan na dzień 30.04.2014 r. 58 | S t r o n a Z kolei ze względu na poziomom wykształcenia, na koniec 2013 roku największą grupę stanowiły osoby z wykształceniem zawodowym (43,7%) i podstawowym (31,1%). Nieco mniej liczebną grupą wśród bezrobotnych były osoby legitymujące się wykształceniem zasadniczym zawodowym (33,28%) oraz podstawowym/niepełnym podstawowym – blisko 31%. Osoby z wykształceniem wyższym to grupa, której udział w populacji bezrobotnych był najmniejszy i wyniósł 5,62%. Niewielki odsetek wśród bezrobotnych zajmują również osoby z wykształceniem średnim ogólnokształcącym tj. 11,83%. Ze względu na staż pracy najliczniejszą grupę spośród bezrobotnych na terenie Gminy stanowiły osoby, które przepracowały od 1 do 5 lat było ich 320 osób (23,67%), drugą w kolejności grupę stanowią osoby ze stażem pracy od 10 do 20 lat 215 osób (15,9%), a trzecią - osoby, które przed zarejestrowaniem się jeszcze nie pracowały, było ich 202 (14,94%). Tabela 42 Bezrobotni wg wieku, poziomu wykształcenia, stażu pracy w latach 2010-2013 2009 Wyszczególnienie Ogółem W tym kobiety 2010 Ogółem W tym kobiety 2011 Ogółem W tym kobiety Staż pracy ogółem Wykształcenie Wiek 18-24 216 110 208 114 236 137 25-34 373 199 365 198 379 230 35-44 224 112 243 123 258 141 45-54 266 137 247 120 256 126 55-59 121 37 139 45 133 49 60-64 lata 18 23 31 wyższe 56 33 63 43 76 46 policealne średnie 225 126 220 126 229 155 zawodowe średnie ogólnokształcąc 139 94 142 96 158 112 e zasadnicze 392 156 422 160 439 181 zawodowe podstawowe/ nie-pełne 406 186 378 175 391 189 podstawowe do 1 roku 146 95 155 105 174 119 1-5 279 139 307 152 342 200 5-10 176 88 183 85 178 102 10-20 199 86 203 83 217 100 20-30 183 61 169 54 168 46 30 lat i więcej 40 11 42 11 34 10 bez stażu 195 115 166 110 180 106 Źródło: Dane z Powiatowego Urzędu Pracy w Świdwinie, stan na dzień 31.12.2013 r. 2012 2013 Ogółem W tym kobiety Ogółem W tym kobiety 196 398 264 224 154 37 77 114 223 141 105 57 52 225 361 293 260 155 58 76 132 209 166 133 66 60 233 134 247 150 144 97 160 107 436 183 450 194 383 174 419 195 162 331 191 204 162 57 166 114 180 95 92 46 14 99 183 320 200 215 192 40 202 117 167 104 99 66 13 140 Na poniższym wykresie został przedstawiany czas w którym bezrobotni na terenie Gminy pozostawali bez pracy. W 2013 największa liczba osób pozostawała bez pracy przez okres 1-3 miesięcy (ich liczba wynosiła 264). Aż 144 osobom zaproponowano pracę do miesiąca po zarejestrowaniu w urzędzie. Warto też zauważyć, że w analizowanym okresie największą liczbę osób bezrobotnych pozostających bez zatrudnienia powyżej 24 miesięcy zarejestrowano w 2013 roku. Należy zaznaczyć, że powyższe dane dotyczące osób objętych największym ryzykiem bezrobocia nie dotyczą jedynie Gminy Połczyn-Zdrój. Trend ten od 4 lat utrzymuje się w całym Powiecie Świdwińskim. 59 | S t r o n a Wykres 9 Zestawienie liczby bezrobotnych wg czasu pozostawania bez pracy w okresie 2010-2013 (w miesiącach) Źródło: Dane z Powiatowego Urzędu Pracy w Świdwinie, stan na dzień 31.12.2013 r. Wnioski i wyzwania Na terenie Powiatu Świdwińskiego zaobserwowano przewagę zawodów nadwyżkowych nad deficytowymi co świadczy o niezróżnicowanym rynku pracy, który charakteryzuje się brakiem ofert dla bezrobotnych. Głównym problemem bezrobocia jest brak miejsc pracy na terenie poszczególnych gmin Powiatu Świdwińskiego (bezrobocie jawne i ukryte) oraz niskie kwalifikacje Poprawa sytuacji na runku pracy jest zatem jednym z priorytetów Gminy Połczyn-Zdrój. Należy podkreślić, że na przestrzeni badanych lat, dzięki współpracy samorządu lokalnego i przedsiębiorców, realizowane były aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu. Pomimo to, w dalszym ciągu widoczne są procesy migracyjne, z jakimi mamy do czynienia w Polsce od maja 2004 roku i które mają ogromny wpływ zarówno na strukturę ludności jak i zasoby pracy. Zasadniczą rolę w ograniczaniu bezrobocia i promocji zatrudnienia odgrywać powinny formy aktywne, w tym rozwój przedsiębiorczości, nawet wśród grup o podwyższonym ryzyku na rynku pracy. Podejmowane formy aktywizacji, aby przyniosły oczekiwane efekty, muszą być związane z działaniami ograniczającymi strukturalne problemy rynku pracy, do których zaliczane są między innymi: niski poziom wykształcenia większości osób bezrobotnych, niska aktywność zawodowa osób starszych, istotny udział bezrobocia długotrwałego, niedopasowanie kwalifikacji do wymagań rynku pracy, a także mała mobilność przestrzenna osób bezrobotnych. W przypadku ludzi młodych wiek nie jest jedynym czynnikiem powodującym, iż pozostają bez pracy. Związane jest to również z faktem, że pojawili się na rynku pracy stosunkowo niedawno i nie posiadają wymaganego przez większość pracodawców doświadczenia. W kontekście powyższego, za wyzwania stojące przed Gminą Połczyn-Zdrój w zakresie rynku pracy należy uznać: • pomoc finansową na rozpoczęcie działalności gospodarczej, • refundacje na wyposażenie/doposażenie stanowiska pracy, • kursy, szkolenia w określonych zawodach, • staże, praktyki u pracodawcy, • wspieranie i aktywne kreowanie inicjatyw, projektów przyczyniających się do poprawy sytuacji osób bezrobotnych, • umiejętności do wykonywania pracy oraz doświadczenia zawodowego, które dadzą realną szansę znalezienia zatrudnienia, 60 | S t r o n a • • • realizację działań wspierających tworzenie nowych miejsc pracy możliwą poprzez system ulg i preferencji, wdrożenie działań aktywizujących skierowanych typowo do kobiet, utrzymywanie wysokiej jakości kształcenia od pierwszych jego etapów (szkoły podstawowe i gimnazja). 5.3 Turystyka Turystyka stanowi wiodącą dziedzinę gospodarki Gminy Połczyn-Zdrój. O jej atrakcyjności z pewnością decyduje położenie geograficzne, walory naturalne, zabytkowy Park Zdrojowy oraz wieloletnia tradycja uzdrowiskowa. Na ofertę turystyczną Gminy składają się urozmaicone formy turystyki, które stanowią zarazem jej produkt turystyczny, a mianowicie: • turystyka zdrowotna (połączoną z możliwością korzystania z zabiegów leczniczych), • turystyka krajoznawcza (szlaki turystyczne, ścieżki przyrodnicze sprzyjające pieszym wędrówkom), • turystyka kwalifikowana (turystyka rowerowa, wędkarstwo,), • turystyka elitarna (sympozja, kongresy, seminaria), • turystyka etniczna (grupy niemieckie – oferty skierowane do klienta zagranicznego), • turystyka pobytowa (wypoczynkowa). Geopark Polodowcowa Kraina Drawy i Dębnicy Gmina aktualnie przygotowuje się do wdrożenia produktu turystycznego pod nazwą: Geopark Polodowcowa Kraina Drawy i Dębnicy. Idea powstania Geoparku narodziła się w 2009 roku z inicjatywy pracowników Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego Oddziału Pomorskiego w Szczecinie, Starosty Drawskiego i dyrekcji Zespołu Drawskiego i Ińskiego Parku Krajobrazowego. Produkt ten ma nie tylko służyć ochronie zasobów przyrody nieożywionej, unikalnej ze względu na wartości naukowe, edukacyjne, historyczne, ale również urozmaicić ofertę turystyczną Gminy Połczyn-Zdrój. Geopark położony jest na terenie trzech Gmin: Połczyn-Zdrój, Barwice i Czaplinek. Leży w północnej części Pojezierza Drawskiego znajdując się zarazem w granicach Drawskiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny. W obrębie Geoparku znajdują się obszary chronione Natura 2000: • Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 Ostoja Drawska, • Obszar Specjalnej Ochrony siedlisk Sieci Ekologicznej Natura 2000 Dorzecze Parsęty, • Obszar Specjalnej Ochrony Sieci Ekologicznej Natura 2000 Jeziora Czaplineckie. W tej niewielkiej, ale wyraźnie wyróżniającej się krainie, drzemie prawdziwy potencjał turystycznych możliwości, do których zalicza się: • polodowcową rzeźbę terenu, • źródła rzek Drawy i Dębnicy, • głębokie wąwozy, • strome zbocza porośnięte bukowymi lasami, • unikatową endemiczną roślinność, 61 | S t r o n a • wkomponowane w otaczający krajobraz parki zabytkowe, najczęściej XIX wieczne założenia parkowe o swobodnym charakterze. Dodatkową atrakcję turystyczną stanowią ścieżki geoturystyczne, które przebiegają przez najatrakcyjniejsze pod względem krajobrazowym tereny i wyznaczone zostały w ramach oferty turystycznej i dydaktycznej Gmin: Połczyn-Zdrój, Barwice i Czaplinek, stowarzyszenia Gmin Pojezierza Drawskiego oraz Drawskiego Parku Krajobrazowego. Na terenie Geoparku turysta może skorzystać z małej infrastruktury, która stanowi części składowe zagospodarowania turystycznego, a mianowicie: • sieci dróg z lokalizacją przystanków autobusowych, • parkingów, • wiat odpoczynkowych, • bazy noclegowej (hotele, domy wypoczynkowe, obiekty agroturystyczne, pola biwakowe), • obiektów gastronomicznych, • punktów informacji turystycznej7. Rysunek 4 Granice projektowanego Geoparku Polodowcowa Kraina Drawy i Dębnicy Źródło: Inwentaryzacja geostanowisk na obszarze projektowanego Geoparku Polodowcowa Kraina Drawy i Debnicy. Szalki turystyczne Z myślą o aktywnym wypoczynku rozbudowany jest również system szlaków turystycznych. Na terenie Gminy wyznaczonych jest ich kilka, a mianowicie: • Szlak rowerowy ,,Pradolina Dębnicy” (niebieski) – Długość szlaku wynosi ok. 21 km, w tym 13 km stanowią drogi utwardzone. Szlak tworzy pętle. Rozpoczyna się przy wejściu Parku Zdrojowego, przez Miasto prowadzi ulicami: Zdrojową, Gwardii Ludowej, Zamkową, Mickiewicza, Koszalińską, Świerczewskiego, Kolejową i Traugutta. Najciekawszym miejscem 7 Inwentaryzacja geostanowisk na obszarze projektowanego Geoparku Polodowcowa Kraina Drawy i Debnicy. 62 | S t r o n a nad którym warto się zatrzymać podczas jazdy jest Jezioro Kołackie, którego brzeg jest jednym z najładniejszych miejsc na szlaku. Warto zwrócić uwagę na dużych rozmiarów kopce ziemne znajdujące się po zachodniej stronie jeziora. Są to kurhany z okresu wczesnego średniowiecza. • Szlak pieszy „Wokół Połczyna-Zdroju” (żółty) – Jego długość wynosi 15 km, z czego 2/3 trasy stanowią drogi utwardzone. Jako pętla wiodąca przez najbliższe okolice Miasta, szlak stanowi idealną propozycję dla kuracjuszy i turystów. Elementem charakterystycznym szlaku są ustawione przy drodze tablice o tematyce edukacyjno-przyrodniczej, kładki przez strumienie oraz ławki. Także i ten szlak rozpoczyna się przy wejściu do Parku Zdrojowego. Prowadzi aleją przy sanatorium „Irena”, następnie powyżej amfiteatru skręca w prawo w kierunku angielskiej części parku, następnie skręca na groble i wzdłuż koryta Wogry prowadzi do zapory spiętrzającej wody zalewu. Dalej prowadzi przez ul. Sobieskiego, Chrobrego, Koszalińską, Młyńską, aż do miejscowości Łężek. Po przekroczeniu granicy miasta turyści przemierzają ulice: Traugutta, Polną, 15 grudnia, Strażacką i Warszawską dalej ul. docierają z powrotem do Parku Zdrojowego. • Szlak „Zwiniętych Torów” – Jest to ścieżka rowerowa o długości ok. 27 km prowadząca do Miasta Złocieniec. Ścieżka rozpoczyna się przy ul. Koszalińskiej i prowadzi dawnym nasypem kolejowym, który został wkomponowany w trasę rowerową i stał się jej tematem przewodnim wycieczki. Szlak przebiega przez najbardziej malownicze tereny Drawskiego Parku Krajobrazowego. Po drodze turyści powinni zwrócić również uwagę na miejscowość Toporzyk, w której można podziwiać bryłę neogotyckiego kościoła z XIX wieku. Należy dodać, że szlak „Zwiniętych Torów” jest idealny zarówno dla osób wysportowanych jak i osób starszych, o słabszej kondycji. • Szlak rowerowy „Szwajcaria Połczyńska” (czerwony) – rozpoczyna się przy wejściu do Parku Zdrojowego. Jego długość wynosi 34,1 km (w tym 15 km to drogi gruntowe). Szlak prowadzi przez najpiękniejsze miejsca na południe od Połczyna-Zdroju, ale jest on stosunkowo trudny. • Ścieżka edukacyjna „Dbając o figurę poznaję naturę” – Ścieżka została oddana do użytku w 2013 roku i jest zarazem jedną z najmłodszych atrakcji turystycznych Gminy. Jej długość wynosi 6,5km stworzona przez Nadleśnictwo Połczyn rozpoczyna się przy schronisku „Tadeuszówka”, dalej prowadzi przez Wilcze Jary, mija Grodzisko i kończy się przy drodze asfaltowej z Połczyna – Zdroju do Ogrodna. Na trasie rozlokowano tablice informacyjne, ławostoły, wiaty, miejsca z urządzeniami do ćwiczeń na świeżym powietrzu. Można podziwiać fragmenty lasów bukowych i mieszanych. • Szlak pieszy niebieski – długość szlaku wynosi 59,6 km. Szlak rozpoczyna się na pl. Tysiąclecia i kończy w Czaplinku. Nazywany jest również szlakiem „Szwajcarii Połczyńskiej”. • Szlak pieszy czarny – długość szlaku wynosi 71,5 km. Nazywany jest również „Szlakiem przyrodniczym DPK” i prowadzi z Połczyna – Zdroju do Lubieszewa w gm. Złocieniec. • Szlak pieszy czerwony – długość szlaku wynosi 163 km (z czego na terenie Gminy PołczynZdrój znajduje się odcinek 32,45 km). Nazywany „Szlakiem solnym” rozpoczyna się w Kołobrzegu a kończy w Czaplinku. 63 | S t r o n a • Szlak rowerowy „Greenway – naszyjnik północy” – długość szlaku wynosi ok. 870 km (w tym na terenie Gminy Połczyn-Zdrój znajduje się odcinek 31,55 km wiodący od strony Złocieńca i Park Zdrojowy zahaczając Miasto Połczyn - Zdrój). Szlak oznaczony jest kolorem zielonym i tworzy pętle prowadzącą przez całe Pomorze Zachodnie Dodatkowo turyści mogą skorzystać z następującej infrastruktury technicznej: • baseny kąpielowe: kryty i odkryty, sauna fińska: ul. Solankowa 8 ZLU „Gryf”, • sauna na poczerwień: sanatorium „Marta”, • korty tenisowe, wypożyczalnia rowerów: ul. Solankowa (Park Zdrojowy), • wypożyczalnia rowerów przy sanatorium: „Marta”, • wieża widokowa, Nadleśnictwo Połczyn-Zdrój, • kino Centrum Kultury przy u. Parkowej 4 • siłownie zewnętrzne ( gminne- część francuska Parku Zdrojowego; przy ścieżce rowerowej w Zajączkowie, 2 Nadleśnictwa Połczyn przy ścieżce edukacyjnej „Dbając o figurę poznaję naturę”) • teren rekreacyjny nad zalewem- miejsce na ognisko, boisko do siatkówki plażowej, plac zabaw, wiaty, ławy, siedziska, itp. Na terenie Gminy Połczyn-Zdrój funkcjonuje informacja turystyczna przy ulicy Plac Wolności 5. W ofercie Gminnego Centrum Informacji znajdują się: • informacja turystyczna, • bezpłatny dostęp do internetu, • sprzedaż wydawnictw lokalnych – map i planów Miast. W 2015 r. punkt obsługi turysty planuje się utworzyć w Centrum Kultury. Baza noclegowa Rozwijająca się oferta usług turystycznych i stosunkowo dobrze rozwinięta infrastruktura turystyczną, skutkuje powstawaniem nowych obiektów, a co za tym idzie nowych miejsc noclegowych. Ciesząca się walorami krajobrazowymi Gmina Połczyn-Zdrój posiada w swojej ofercie skierowanej do turystów bazę noclegową mającą do rozdysponowania 1218 miejsc. Od 2010 roku do roku 2013 liczba miejsc noclegowych zwiększyła się o 605. W roku 2013 funkcjonował na terenie Gminy 1 hotel, dysponujący 80 miejscami. Pozostałe 1138 miejsc przypada na inne obiekty noclegowe: 3 obiekty uzdrowiskowe, 8 kwater prywatnych, pensjonat „Natura Park”, pole biwakowe, schronisko młodzieżowe „Tadeuszówka”, ośrodek wypoczynkowy „Hacjenda”, 13 gospodarstw agroturystycznych: T. Pieleszek, „Bukowy Jar”, „Żurawiec”, „Dolina Trzech Stawów”, „Noel”, „Bukowy Bór”, Elżbieta Sobczak Stare Resko, „Nad Stawem”, „Wiktoria”, „Dębowe Zacisze”, „Dom nad rozlewiskiem”, Jan Tarnowski, „Lecą Żurawie”. Zróżnicowana oferta w typach obiektów i ich standardzie powoduje, że oferta noclegowa adresowana jest do różnych grup turystów o różnym stopniu zamożności. 64 | S t r o n a Tabela 43 Liczba miejsc noclegowych w latach 2010-2013 (dane nie uwzględniają gości uzdrowiskowych) 2010 2011 2012 obiekty hotelowe 93 93 98 inne obiekty noclegowe – razem 260 513 529 inne obiekty zbiorowego zakwaterowania - pola biwakowe 0 200 200 inne obiekty noclegowe – pozostałe 260 313 329 ilość miejsc noclegowych ogółem 613 1119 1156 Źródło: Bank Danych Lokalnych, stan na dzień 31.12.2013 r. 2013 80 569 200 369 1218 Tabela 44 Liczba osób korzystającej z bazy noclegowej oraz ilość udzielonych noclegów na Gminie Połczyn-Zdrój w latach 2010-2013 (dane nie uwzględniają gości uzdrowiskowych) 2010 2011 2012 2013 korzystający z noclegów ogółem i-xii osoba 8893 8779 7448 8853 korzystający z noclegów turyści zagraniczni i-xii osoba 1272 1339 686 608 wynajęte pokoje ogółem i-xii w obiektach hotelowych 4628 4632 682 728 wynajęte pokoje turystom zagranicznym i-xii w obiektach hotelowych 842 1020 98 266 udzielone noclegi ogółem i-xii 73680 72337 71757 69931 udzielone noclegi turystom zagranicznym i-xii 10984 10106 5804 4781 Źródło: Bank Danych Lokalnych, stan na dzień 31.12.2013 r. W roku 2013 tereny Gminy odwiedziło 608 turystów zagranicznych – głównie z Niemiec, stanowiących zarazem 7% turystów ogółem. W roku 2013 w porównaniu z rokiem bazowym odnotowano spadek turystów o 68%. W 2013 roku z bazy noclegowej na terenie Gminy Połczyn-Zdrój skorzystało 69 931 osób w tym 4 781 turystów zagranicznych. Należy podkreślić, że dane te nie uwzględniają liczby gości uzdrowiskowych8. Dominujące formy turystyki rozwijające się w Gminie to turystyka uzdrowiskowa, w mniejszym stopniu aktywna (turystyka rowerowa, wędkarstwo) i wypoczynkowa. O uzdrowiskowej atrakcyjności Gminy decydują terapeutyczne walory klimatyczne oraz występujące na jej terenie naturalne substancje lecznicze: szczaw żelazisty, wody mineralne, borowiny – silnie aktywnej substancji, zawierającej związki zwane peloidami oraz wyjątkową ilość czynnych chemicznie substancji organicznych i nieorganicznych a także solanki o strukturze chlorkowo – sodowo – bromkowo – jodkowe o stężeniu 7,4%, eksploatowanej w Połczynie Zdroju z głębokości 1 235-1 175 m. W Gminie znajduje się jedno z czterech uzdrowisk działających w województwie zachodniopomorskim. W porównaniu do pozostałych uzdrowisk w tej części kraju, Połczyn-Zdrój jest jednym z najlepiej przygotowanych Miast do wykorzystania statusu uzdrowiska, dzięki m.in. rozbudowanej infrastrukturze uzdrowiskowej oraz zapleczu uzupełniającym. Może poszczycić się najdłuższą tradycją – w roku 1688 odkryto tam źródła wód mineralnych, co pośrednio przyczyniło się do dynamicznego rozwoju Miasta. Następnie w roku 1705 w okolicach dzisiejszego szpitala „Borkowo” wniesiono pierwszy dom zdrojowy. Wzrost zapotrzebowania na usługi lecznicze skutkował rozwojem handlu i usług, w tym również powstawaniem nowych domów zdrojowych. W pierwszej Polowie XIX wieku zdecydowano o osuszeniu bagien i założeniu w ich miejscu Parku Zdrojowego. W drugiej połowie XIX wieku pracownik szpitala miejskiego - dr Lehman jako pierwszy odkrył lecznicze właściwości borowiny. 8 Dane dotyczące liczby osób korzystających z bazy noclegowej nie uwzględniają Kuracjuszy skierowanych na leczenie w ramach NFZ. 65 | S t r o n a Połczyn –Zdrój jest jedynym uzdrowiskiem lądowym na terenie Polski. Należy podkreślić, że obecnie część uzdrowiskowa jest wyraźnie oddzielona od części miejskiej, co zapewnia przebywającym tam gościom spokój i ciszę. W działających uzdrowiskach z powodzeniem można leczyć schorzenia neurologiczne, ortopedyczne, reumatyczne oraz ginekologiczne. Zgodnie z uzdrowiskowym charakterem Połczyna-Zdroju, główną grupę odbiorców stanowią kuracjusze mogący korzystać z ofert 6 zakładów lecznictwa uzdrowiskowego (w tym 4 znajdujących się na terenie Uzdrowiska Połczyn Grupa PGU S.A. oraz 2 należących do prywatnych właścicieli) zlokalizowanych w najatrakcyjniejszej części miasteczka. Uzdrowisko Połczyn Grupa PGU S.A. Największym podmiotem świadczącym usługi w zakresie lecznictwa uzdrowiskowego jest Uzdrowisko Połczyn Grupa PGU S.A, w skład którego wchodzą cztery zakłady lecznictwa uzdrowiskowego: Gryf, Irena, Borkowo, Podhale posiadające bogatą ofertę zabiegów leczniczych (w tym różnorodne masaże) wykonywane za pomocą naturalnych surowców leczniczych takich jak borowina i solanka. Uzdrowisko oferuje pobyty hotelowe, kuracyjne, weekendowe, pakiety, rehabilitacje ogólnoustrojową NFZ, turnusy rehabilitacyjne, turnusy NFZ, turnusy ZUS, konferencje i szkolenia, kongres brydżowy oraz pobyty integracyjne dla firm. Aktywnym klientom oferuje natomiast formę wypoczynku w postaci nornic walking, zajęć na basenie, aqua aerobik, spacerów szlakami wędrownymi, jazdy na rowerze. Spółka Uzdrowisko Połczyn PGU dysponuje również obiektem SPA Zdrojowe Zacisze, znajdującym się w kompleksie,,Gryf”. W sanatorium „Gryf” na gości czekają pokoje jedno -, dwu - i trzyosobowe o zróżnicowanym standardzie - łącznie 465 miejsc. Sanatorium „Irena” w swojej ofercie ma do zaoferowania pokoje jedno- i dwuosobowe – łącznie 95 miejsc. Sanatorium „Podhale” posiada pokoje jedno-, dwu- i trzyosobowe – łącznie 131 miejsc. Natomiast sanatorium „Borkowo” proponuje swoim gościom pokoje jedno-, dwu- i trzyosobowe oraz apartament - łącznie 181. Sanatorium „Gryf” W 2013 roku w porównaniu do roku 2010 zaobserwowano spadek liczby kuracjuszy zagranicznych oraz komercyjnych. Odnotowano tym samym wzrost kuracjuszy skierowanych do sanatorium z NFZ/ZUS. Tabela 45 Liczba Kuracjuszy odwiedzających Uzdrowisko Połczyn w latach 2010-2013 –sanatorium Gryf 2010 2011 2012 2013 Dynamika w % 1 2 3 4 5 [5:2] GRYF kuracjusze z polski – suma 8473 9321 9356 9629 113,6 kuracjusze zagraniczni 257 216 173 137 53,3 kuracjusze skierowani z nfz/zus 4499 4996 5765 6479 144,0 kuracjusze komercyjni 3717 4109 3418 3013 81,1 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych otrzymanych od Uzdrowiska Połczyn Grupa PGU S.A Sanatorium „Irena” W roku 2013 względem roku bazowego nastąpił znaczny wzrost liczby kuracjuszy skierowanych z NFZ/ZUS oraz niewielki wzrost kuracjuszy komercyjnych. Zauważalny jest natomiast znaczny spadek liczby kuracjuszy zagranicznych. 66 | S t r o n a Tabela 46 Liczba Kuracjuszy odwiedzających Uzdrowisko Połczyn w latach 2010-2013 –sanatorium Irena 2010 2011 2012 2013 Dynamika w % 1 2 3 4 5 [5:2] Irena kuracjusze z polski - suma 922 1034 1122 1076 116,7 kuracjusze zagraniczni 268 282 249 184 68,7 kuracjusze skierowani z nfz/zus 192 246 314 396 206,3 kuracjusze komercyjni 462 506 559 496 107,4 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych otrzymanych od Uzdrowiska Połczyn Grupa PGU S.A Sanatorium „Podhale” Porównując rok 2013 z rokiem 2010 należy zwrócić uwagę na znaczny wzrost liczby kuracjuszy skierowanych do sanatorium w ramach NFZ/ZUS oraz liczby kuracjuszy komercyjnych. W analizowanym okresie liczba kuracjuszy zagranicznych oscylowała w granicach od 0 do 14 osób i wykazuje tendencję spadkową. Tabela 47 Liczba Kuracjuszy odwiedzających Uzdrowisko Połczyn w latach 2010-2013 – sanatorium „Podhale” 2010 2011 2012 2013 Dynamika w % 1 2 3 4 5 [5:2] Podhale kuracjusze z polski - suma 1588 2087 2693 2322 146,2 kuracjusze zagraniczni 0 4 14 7 kuracjusze skierowani z nfz/zus 1157 1607 1781 1665 143,9 kuracjusze komercyjni 431 476 898 650 150,8 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych otrzymanych od Uzdrowiska Połczyn Grupa PGU S.A Sanatorium „Borkowo” Na przestrzeni badanych lat 2010-2013 liczba polskich kuracjuszy utrzymywała się na stałym poziomie. W roku 2013 w stosunku do roku 2010 nastąpił niewielki wzrost kuracjuszy skierowanych do sanatorium w ramach NFZ/ZUS oraz znaczny spadek kuracjuszy komercyjnych. W badanych latach w sanatorium nie goszczono kuracjuszy z zagranicy. Szczegółowe dane przedstawiana poniższa tabela. Tabela 48 Liczba Kuracjuszy odwiedzających Uzdrowisko Połczyn w latach 2010-2013 – sanatorium „Borkowo„ 2010 2011 2012 2013 Dynamika w % 1 2 3 4 5 [5:2] Borkowo kuracjusze z polski - suma 1588 2087 2693 2322 146,2 kuracjusze zagraniczni 0 4 14 7 kuracjusze skierowani z nfz/zus 1157 1607 1781 1665 143,9 kuracjusze komercyjni 431 476 898 650 150,8 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych otrzymanych od Uzdrowiska Połczyn Grupa PGU S. Sanatorium „Marta” Przy ulicy Zdrojowej 1/2 znajduje się zakład lecznictwa uzdrowiskowego „Marta”, które jako jedyne posiada własną grotę solną. Sanatorium specjalizuje się w leczeniu schorzeń reumatycznych, chorób zapalnych narządów ruchu, chorób zwyrodnieniowych, stanów pourazowych i operacjach narządów ruchu. Zabiegi opracowane są przede wszystkim na bazie borowiny i solanki. W sanatorium można skorzystać również z sali fitness oraz kawiarni „Marta”. ,,Marta” posiada 52 przestronne i komfortowo wyposażone pokoje: dwuosobowe, jednoosobowe oraz duże rodzinne. 67 | S t r o n a Tabela 49 Liczba Kuracjuszy odwiedzających sanatorium „Marta” w latach 2010-2013 2010 2011 2012 1 2 3 4 kuracjusze polscy 840 923 1005 kuracjusze zagraniczni 168 150 133 kuracjusze skierowani z nfz 730 778 909 kuracjusze komercyjni 110 145 96 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych otrzymanych od sanatorium „Marta” 2013 5 1193 95 1070 112 Dynamika w % [5:2] 142,0 56,5 146,6 101,8 W badanych latach 2010-2013 odnotowano znaczny wzrost kuracjuszy z Polski, a tym samym kuracjuszy skierowanych w ramach NFZ. Natomiast w latach 2010-2013 zauważalna jest tendencja malejąca obejmująca liczbę kuracjusz zagranicznych. Szczegółowe dane przedstawia powyższa tabela. Sanatorium „Hopferówka” Goście, w tym Kuracjusze decydujący się na pobyt w sanatorium uzdrowiskowym „Hopferówka” z siedzibą przy ul. Solankowej 8/b mogą skorzystać nie tylko z szerokiego wachlarza zabiegów leczniczych, jak i również znajdującej się w tym samym budynku restauracji, która zajmuje się jednocześnie organizacją imprez okolicznościowych. Tabela 50 Liczba Kuracjuszy odwiedzających sanatorium „Hopferówka” w latach 2010-2013 2010 2011 2012 1 2 3 4 kuracjusze z polski 425 316 350 kuracjusze zagraniczni 0 38 29 kuracjusze skierowani z nfz 425 413 0 kuracjusze komercyjni 56 65 34 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych otrzymanych od sanatorium „Hopferówka” 2013 Dynamika w % 5 298 54 0 86 [5:2] 70,1 0,0 153,6 W analizowanych latach zarejestrowano ok. 30% spadek kuracjuszy z Polski, w tym skierowanych do sanatorium w ramach NFZ. Pozytywnym zjawiskiem jest natomiast wzrost liczby kuracjuszy zagranicznych oraz komercyjnych. Wnioski i wyzwania W okresie od roku 2000 do dnia dzisiejszego zaobserwować można szczególny podział w obszarach rozwoju turystyki na terenach zarówno Polski jak i Europy. Z jednej strony grupa ludności poszukująca rozrywki kierowanej do zamożnego turysty, obejmująca zarówno ,,plażowanie”, jak i zwiedzanie miejsc opisanych w przewodnikach. Po drugiej stronie znajduje się coraz liczniejsza grupa turystów, poszukująca wyciszonego relaksu na terenie nie skażonym nadmiarem technologii lub nawet przeżyć na pograniczu survivalu. Gmina Połczyn-Zdrój posiada potencjał rozwojowy dotyczący turystki, która nieodłącznie związana jest z realizacją inwestycji publicznych jak i prywatnych. Poprzez zaplecze krajobrazowe, liczność zbiorników wodnych jak i ścieżek krajobrazowych. Gmina w pełni potrafi zapewnić solidny wypoczynek oraz niezapomniane atrakcje przybyłym turystom. Dodatkowo pozytywnym elementem rozwoju turystki są liczne szlaki, które pomagają turystom odnaleźć się w najatrakcyjniejszych przestrzeniach Gminy. Wdrożenie nowego produktu turystycznego, jakim jest Geopark Polodowcowa Kraina Drawy i Dębnicy pozwoli na szeroko pojęty rozwój turystki, jako czynnik wpływający na postęp lokalny i 68 | S t r o n a podwyższenie jakości życia mieszkańców (ograniczenie bezrobocia, wzrost dochodów, możliwość zarobkowania). Analizując zarówno strukturę bazy noclegowej jak i obecną ofertę skierowaną do turystów, należy stwierdzić, że na terenie Gminy Połczyn-Zdrój powinna być rozwijana oferta turystyczna. Jeżeli oferta będzie urozmaicona a zarazem niezbyt kosztowna, może przyciągnąć znaczna grupę ludzi. Ponadto powinno się przygotować ofertę turystyczną dla osób niepełnosprawnych; Pomimo tak wielu zalet powinno zwrócić się uwagę na: • zmniejszenie się liczby turystów zagranicznych na terenie Gminy, • brak odpowiedniej promocji walorów krajobrazowych, • brak oferty dla osób młodych oraz rodzin, w których każdy z jej członków preferuje inną formę spędzania czasu. 69 | S t r o n a 6. Sfera infrastrukturalna 6.1 Infrastruktura transportu drogowego Na terenie Gminy Połczyn-Zdrój znajdują się następujące kategorie dróg: • wojewódzkie, • powiatowe, • gminne. Ogólna długość dróg będących w zarządzaniu Gminy Połczyn-Zdrój wynosi 475,4 km. Ich stan techniczny określa się jako zły, szczególnie dróg wewnętrznych gruntowych. W ostatnich latach Gmina realizowała zadania inwestycyjne jak i remontowe w zakresie dróg i ulic. Przebudowano drogę w Bronowie, Popielewo – Ogrodno, Ogartowo, Łężek, a na terenie Miasta w śródmieściu ulice wraz z infrastrukturą podziemną tj. 5-go Marca, Parkowa, Kościuszki, Targowa, Zdrojowa. Zakres i wartość prac inwestycyjnych i remontowych określa tabela j/n. Tabela 51 Zakresu prac remontowych i inwestycyjnych. TRANSPORT I ŁĄCZNOŚC w latach 2010-2013 Wartość robót Wartość robót 2 Rok Zakres prac w m Zakres prac w m budowlanych remontowych w zł 2010 615.672,72 15 100 245 556,20 30000 2011 440.711,00 9000 429.076,00 17000 15996 46 746 513.144,00 1 800 776,20 20649 92317 2012 3.183.379,00 Ogółem 5 484 762,72 Źródło: Dane Urzędu Miasta i Gminy Połczyn-Zdrój Rocznie utwardzanych jest około 1km dróg gruntowych. Jednak środki finansowe są niewystarczające na zabezpieczenie wszystkich zadań remontowych i inwestycyjnych w zakresie dróg na terenie miasta i Gminy Połczyn-Zdrój. Przebudowy i remontu na terenie Miasta wymaga 50% ulic a na terenie Gminy 85 %. Należy również zwrócić uwagę na zły stan techniczny obiektów inżynierskich min. wiaduktu drogowego zlokalizowanego nad nieczynną linią kolejową Połczyn-Zdrój- Grzmiąca w ciągu ul. Staszica. Wiadukt nie spełnia wymogów stawianych obiektom inżynierskim, ponieważ nie ma wymaganej nośności, jest za wąski i w bardzo złym stanie technicznym. Wiadukt jest łącznikiem centrum Miasta z osiedlami przedmiejskimi tj.ul. Polna, Traugutta i Łężek. Obecnie wiadukt ma ograniczoną nośność do 5 ton, co eliminuje komunikację po obiekcie pojazdów ciężarowych i ogranicza przejazd pojazdów osobowych. Dla udrożnienia sprawnej komunikacji na tym obiekcie istnieje pilna konieczność jego przebudowy obejmującej wzmocnienie podpór, poszerzenia obiektu i wykonania nawierzchni o określonych parametrach oraz ciągów pieszych. W bardzo złym stanie techniczny m są również mosty w ciągach ulic- Zamkowa, Dolna oraz mosty na terenie Gminy w miejscowości Buślarki, Popielawy, Międzyborze. Wnioski i wyzwania Analiza układu przestrzennego oraz wskazanych powyżej parametrów i standardu sieci dróg wskazuje wyraźnie, że pomimo dopasowania do sieci osadniczej, istniejąca infrastruktura nie odpowiada wymaganiom jakościowym użytkowników oraz potrzebom wzrastającego ruchu samochodowego. Należy również zwrócić uwagę na zły stan techniczny obiektów inżynierskich, które wymagają kompleksowej modernizacji. Duży problem stanowi także: 70 | S t r o n a • • deficyt miejsc parkingowych, zły stan chodników lub ich całkowity brak, co utrudnia sprawny ruch pieszych. Wyzwaniem stojącym przed Miastem i Gminą Połczyn-Zdrój w zakresie infrastruktury technicznej jest stworzenie niezawodnej i bezpiecznej sieci komunikacji w Gminie, poprzez: • poprawę standardu dróg gminnych w zakresie: o przebudowy ulic, wiaduktów drogowych, mostów i dróg wewnętrznych, o budowy parkingów na terenie miasta, dróg osiedlowych i chodników, • poprawę standardu dróg powiatowych przez: o przebudowę istniejących nawierzchni bitumicznych wraz z poszerzeniem nawierzchni, wykonaniem rowów przydrożnych, przebudową przepustów i mostów o przebudowę nawierzchni dróg nieutwardzonych, wraz z dokonaniem odwodnienia, wyprofilowanie poboczy, dokonanie wycinki zakrzaczeń oraz drzew stanowiących zagrożenie dla ruchu kołowego, • działania mające na celu zwiększenie dostępności dróg wojewódzkich dzięki: o utwardzeniu ich nawierzchni, o oczyszczeniu przydrożnych rowów, o budowie zatok przystankowych. 6.2 Infrastruktura transportu kolejowego i autobusowego W związku z likwidacją przez Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej przedsiębiorstwa Komunikacji Samochodowej Spółka z o.o. w Świdwinie komunikacja autobusowa po terenie Gminy Połczyn-Zdrój realizowana jest przez trzy firmy przewozowe zarejestrowane w Gminie i posiadające zezwolenia na wykonywanie regularnych przewozów osób w krajowym transporcie drogowym. Linie Gminne to: • Połczyn-Zdrój – Kocury - Połczyn-Zdrój – Tychówko – Połczyn-Zdrój, • Połczyn-Zdrój – przez– Tychówko Ostre Bardo, • Połczyn-Zdrój –Kocury przez Popielewo, • Połczyn-Zdrój – Gawroniec przez Toporzyk, • Połczyn-Zdrój – Redło szkoła – Cieszeniew – Sucha – Bronowo – Polczyn-Zdrój, • Połczyn-Zdrój – Kołacz- Polczyn - Zdrój –Bronowo - Polczyn-Zdrój – Gawroniec –Połczyn-Zdrój –Ogrodno - Połczyn-Zdrój – Stare Resko – Połczyn-Zdrój. • Połczyn-Zdrój – Świdwin. Liczba autobusów, busów obsługujących Gminę wynosi 17 sztuk. Dostępność komunikacyjna mieszkańców Gminy jest ograniczona z uwagi na zbyt małą liczbę kursów dziennych na trasach gminnych, a w okresie sobotnio-niedzielnym nie ma dojazdu do miejscowości: Kołacz, Łośnica, Ostre Bardo, Tychówko, Sucha, Szelągowo. Do Powiatu Świdwińskiego komunikacja realizowana jest przez przewoźników innych oraz różnych form przewozowych z terenu Polski. Dojazd z Połczyna-Zdroju do Świdwina jest dobry, jednak w okresie sobotnio-niedzielnym jest ograniczony z uwagi na małą liczbę kursów liniowych. Jeżeli chodzi o dojazd do innych Miast województwa między innymi Szczecina, prowadzony był transport przez prywatną firmę przewozową. Jednak z uwagi na małą frekwencję, w październiku 2014r. linię tę zlikwidowano. Obecnie nie ma możliwości dojazdu bezpośrednio z Połczyna-Zdroju do Szczecina autobusem ani busem. 71 | S t r o n a Połączenia krajowe także są na niezadowalającym poziomie. Komunikacja w tym zakresie jest prowadzona przez prywatnych przewoźników z terenu Polski. Dostępność komunikacyjna mieszkańców Miasta oraz przebywających tu na leczeniu kuracjuszy jest zła. Pasażerowie mają graniczony dojazd do Poznania, Łodzi, Wrocławia, Krakowa, Gdańska z uwagi na małą liczbę kursów liniowych. Ponadto nie ma skomunikowania autobusów bądź busów z rozkładami jazdy P.K.P. w celu ewentualnego dojazdu transportem mieszanym. Likwidacja Przedsiębiorstwa P.K.S. sp. z o.o. w Świdwinie spowodowała, że plac manewrowy oraz budynek dworca autobusowego nie jest wykorzystywany w pełni przez przewoźników. Plac ten został przeznaczony przez likwidatora do sprzedaży i z placu tego korzystają autobusy liniowe przewoźników z którymi likwidator ma podpisane umowy. Natomiast Gmina we własnym zakresie wybudowała przy Placu Tysiąclecia zatokę przystankową dla pozostałych przewoźników w celu zapewnienia im możliwości zatrzymania się w Połczynie-Zdroju dla wysadzenia i możliwości wejścia pasażera do autobusu lub busa. Wnioski i wyzwania Problemem w zakresie infrastruktury transportu na terenie Gminy Połczyn-Zdrój jest brak połączeń kolejowych, co w znacznym stopniu utrudnia sprawne przemieszczanie się ludności w obrębie kraju. Sprawą priorytetową jest uzyskanie takiej liczby przewoźników by zapewnić pasażerom dogodny dojazd i wyjazd z Połczyna-Zdroju, a przede wszystkim utworzenie placu manewrowego wraz z budową nowego dworca autobusowego dla pasażerów oczekujących na autobusy liniowe. 6.3 Infrastruktura transportu lotniczego Na terenie Gminy Połczyn-Zdrój brak jest infrastruktury transportu lotniczego obsługującego ruch pasażerski. Najbliżej położonym lotniskiem komunikacyjnym jest Międzynarodowy Port Lotniczy Szczecin-Goleniów im. NSZZ Solidarność, który jest oddalony około 100 km od Miasta Połczyn-Zdrój. Zapewnia on połączenia lotnicze do ośrodków miejskich w kraju i zagranicą oraz jest w pełni przystosowany do obsługi cywilnego ruchu pasażerskiego i towarowego. Na terenie Gminy Połczyn-Zdrój zlokalizowane jest wielofunkcyjne lądowisko w Kołaczu, które przeznaczone jest do wykonywania startów i lądowań śmigłowców o dopuszczalnej masie startowej 5700 kg. Oficjalne otwarcie nastąpiło 11 maja 2010 roku. Na lądowisku stacjonuje śmigłowiec, który strzeże bezpieczeństwa kompleksów leśnych, znajdujących się pod opieką Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Szczecinku. Zarządzającym lądowiskiem jest Nadleśnictwo Połczyn z siedzibą w Połczynie-Zdroju przy ul. 15-go Grudnia 12. W roku 2012 zostało wpisane do ewidencji lądowisk Urzędu Lotnictwa Cywilnego pod numerem 137. 6.4 Infrastruktura wodociągowa i kanalizacyjna Podmiotem odpowiedzialnym za zaopatrzenie mieszkańców Gminy Połczyn-Zdrój w wodę oraz odbiór i oczyszczanie ścieków jest powstała w 2005 roku spółka z ograniczoną odpowiedzialnością „Regionalne Wodociągi i Kanalizacja Sp. z o.o. w Białogardzie”. Jest ona właścicielem infrastruktury wodno-kanalizacyjnej wniesionej aportem przez udziałowców, którymi są Gminy: Gmina Miejska Białogard, Miasto i Gmina Karlino, Miasto i Gmina Połczyn Zdrój, Miasto i Gmina Bobolice, Gmina Białogard, Gmina Biesiekierz, Gmina Rąbino oraz Gmina Tychowo. 72 | S t r o n a Łączna długości sieci wodociągowej, służącej dostarczeniu wody do 1 808 przyłączy, wynosi 200,4 km. Zgodnie z danymi zawartymi w Banku Danych Lokalnych 99,9% ludności zamieszkujących w miastach i 78,5% ludności na terenach wiejskich9 korzysta z sieci wodociągowej. Źródłem zaopatrzenia w wodę są ujęcia wód podziemnych, czwartorzędowych, o wysokim stopniu nasycenia minerałami. Wynika stąd konieczność uzdatniania pobranej wody przed wprowadzeniem jej do sieci. Na terenie Miasta i Gminy funkcjonuje 19 Stacji Uzdatniania Wody z czego: • 2 zlokalizowane są na ternie Miasta pod nazwą: „Okrzei” i „Piast”, • 17 zlokalizowanych na terenach wiejskich w: Bronowie, Bruśnie, Buślarach, Bolkowie, Czarnkowie, Dobinie, Gaworkowie, Kołaczu, Kołaczku, Łężku, Międzyborzu, Ogartówku, Popielewie, Redle, Wardyniu Dolnym, Zaborzu i Zajączkówku. Ujęcia te zostały zmodernizowane do wysokiego standardu w latach 2008 – 2010 w trakcie realizacji zadania „ZINTEGROWANA GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA W DORZECZU PARSĘTY” CCI 2005/PL/16/PE/015 realizowanego z udziałem środków Funduszu Spójności UE. Realizując to zadanie, połączono również dotychczasowe wodociągi lokalne istniejące w poszczególnych miejscowościach tworząc wodociągi grupowe, z których każdy pobiera wodę z najmniej dwóch ujęć, dzięki czemu znacząco wzrosła niezawodność dostaw wody do gospodarstw domowych. Wszystkie eksploatowane ujęcia oraz SUW posiadają aktualne pozwolenia wodno-prawne, a woda dostarczana odbiorcom spełnia warunki rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia. Ujęcie wody bez uzdatniania znajduje się w Tychówku, pobiera ono wodę z poziomu trzeciorzędowego, dzięki czemu do niedawna nie było potrzeby jej uzdatniania. Jednak z uwagi na pogarszającą się jakość wody oraz stan techniczny hydroforni, planuje się wyłączenie z eksploatacji tego ujęcia wody i zasilenie miejscowości w wodę poprzez wybudowanie sieci wodociągowej z Bolkowa lub Osówka. Stacja podwyższania ciśnienia funkcjonuje w Wardyniu Górnym. Opomiarowanie odbiorców wody spowodowało racjonalizację, a w konsekwencji znaczący spadek jej zużycia. Na najbliższe lata planuje się rozbudowę sieci wodociągowej poprzez: • przebudowę sieci wodociągowej w ul. Mieszka I-go budowa sieci wodociągowej w ul. Powstańców Warszawskich do Przyrowa, • budowę ujęcia i SUW Dziwogóra z włączeniem do miejskiej sieci wodociągowej, • rozbudowę sieci wodociągowej w przedłużeniu ul. Warszawskiej – równolegle do drogi wojewódzkiej nr 163, • rozbudowę wodociągu Połczyn-Zdrój – Połczyńska – Ogartówko – Ogrodno, • budowę połączenia wodociągu Kołacz – Ogartowo z miejską siecią wodociągową w ul. Sportowej, • przejęcie od obecnego właściciela wodociągu Kocury lub budowa połączenia magistralnego Brusno-Kocury, • rozwiązanie zaopatrzenia w wodę dla Starego Reska. 9 Bank Danych Lokalnych, stan na dzień 31 grudzień 2012 r. 73 | S t r o n a Miasto Połczyn-Zdrój charakteryzuje się wysokim, bo wynoszącym 92,2% wskaźnikiem skanalizowania. Łączna długość sieci kanalizacji sanitarnej wynosi 32,5 km, a liczba przyłączy prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zaopatrzenia wynosi 771 sztuk. Gmina Połczyn-Zdrój posiada sieć kanalizacyjną o łącznej długości 114,4 km. Liczba przyłączy prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zaopatrzenia wynosi 1314 sztuk. System kanalizacji swoim zasięgiem obejmuje 86% ogółu ludności Gminy10. Na terenie Gminy Połczyn-Zdrój znajdują się 2 oczyszczalnie ścieków komunalnych, położone w następujących miejscowościach: • Połczyn-Zdrój – grupowa oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna, przyjmująca ścieki z Aglomeracji Połczyn, w skład której wchodzą: Połczyn-Zdrój, Przyrowo, Buślary, Ostre Bardo, Bolkowo, Dziwogóra, Nowe Ludzicko, Wardyń Górny, Wardyń Dolny, Żołędno, Łęgi, Redło, Międzyborze, Ogartowo i Kołacz oraz 2 miejscowości w Gminie Rąbino: Stare Ludzicko i Biernów; odbiornikiem oczyszczonych ścieków jest rzeka Wogra, • Gawroniec – lokalna oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna; odbiornikiem oczyszczonych ścieków jest rzeka Kokna. Ścieki z miejscowości Tychówko są odprowadzane do oczyszczalni ścieków w Tychowie. Funkcjonują również 2 oczyszczalnie ścieków przemysłowych w miejscowościach: Czarnkowie i Dziwogóra. Oczyszczalnie ścieków komunalnych eksploatowane są przez Spółkę Regionalne Wodociągi i Kanalizacja Sp. z o.o. w Białogardzie. Oczyszczalnie posiadają pozwolenia wodno-prawne a oczyszczone ścieki są zgodne z warunkami określonymi w pozwoleniach. Ilość ścieków oczyszczonych w latach 2011 – 2013 przedstawia się następująco: • 2011r. - 1.344 tys.m3 w tym dowożonych- 18 tys. m³, • 2012r. - 1.323,9 tys.m3 w tym dowożonych- 16 tys. m³, • 2013r. - 1.216,1 tys.m3 w tym dowożonych- 15,9 tys. m³, Ilość osadów wytworzonych w wyniku procesów oczyszczania w latach 2011-2013: • 2011r. - 1.382,2 ton w tym zawartość suchej masy w osadzie – 234 ton, • 2012r. - 2.433,5 ton w tym zawartość suchej masy w osadzie – 438 ton, • 2013r. - 2.748,8 ton w tym zawartość suchej masy w osadzie – 577,2 ton. Wytworzony komunalny osad ściekowy w latach 2011-2012 był częściowo przekazywany do wykorzystania rolniczego. Natomiast w 2013 roku całość osadu została przekazana na ten cel. Na przestrzeni ostatnich lat zmodernizowano węzeł osadowy w oczyszczalni ścieków oraz w wyniku budowy grupowej sieci kanalizacji sanitarnej zlikwidowano przestarzałe technicznie i technologicznie oczyszczalnie ścieków w Kołaczu, Redle, Łęgach i Wardyniu Dolnym. Na najbliższe lata planuje się rozbudowę sieci kanalizacyjnej poprzez: • przebudowę sieci wodno-kanalizacyjnej wraz z rozdziałem sieci kanalizacyjnej na sanitarną i deszczową w ul. Mieszka I-go, • modernizację miejskiej oczyszczalni ścieków w Połczynie-Zdroju, • budowę sieci kanalizacyjnej w miejscowościach Łośnica i Popielewko z włączeniem do sieci kanalizacyjnej Aglomeracji Połczyn, 10 Bank Danych Lokalnych, stan na dzień 31 grudzień 2012 r. 74 | S t r o n a • budowę lokalnych oczyszczalni ścieków w miejscowościach: Brusno i Popielewo – po zakończeniu budowy sieci kanalizacyjnej w Gawrońcu. Poniżej w tabeli przedstawiono zestawie danych obrazujących zmiany w zakresie gospodarki wodnościekowej, jakie dokonały się na przestrzeni od 2002 roku do 2012 roku. Tabela 52 Zmiany sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w granicach Miasta i Gminy Połczyn-Zdrój – porównanie stanu dla lat 2002 i 2012 Jednostka 2002 2012 Zmiana w % miary Wodociągi długość czynnej sieci rozdzielczej km 137,0 200,4 46,28 połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego szt. 1732 1836 6,00 zamieszkania woda dostarczona gospodarstwom domowym dam3 491,7 308,0 -37,36 ludność korzystająca z sieci wodociągowej w miastach osoba 8752 8517 -2,69 ludność korzystająca z sieci wodociągowej osoba 14588 14358 -1,58 zużycie wody w gospodarstwach domowych ogółem na 1 m3 30,3 19,2 -36,63 mieszkańca zużycie wody w gospodarstwach domowych w miastach na 1 m3 32,2 18,1 -43,79 mieszkańca zużycie wody w gospodarstwach domowych na wsi na 1 mieszkańca m3 28,1 20,5 -27,05 Kanalizacja długość czynnej sieci kanalizacyjnej km 37,2 111,4 199,46 połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego szt. 846 2085 146,45 zamieszkania ścieki odprowadzone dam3 580,6 679 16,95 ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej w miastach osoba 8069 7868 -2,49 ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej osoba 9748 14290 46,59 Korzystający z instalacji w % ogółu ludności Ogółem Wodociąg % 0,22 89,9 89,7 kanalizacja % 60,0 89,5 49,17 w miastach Wodociąg % 99,8 99,9 0,10 kanalizacja % 92,0 92,2 0,22 na wsi Wodociąg % 77,9 78,5 0,77 kanalizacja % 22,4 86,3 285,27 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych, stan na dzień 31.12.2012 r. Wnioski i wyzwania Od wielu lat obserwuje się systematyczne obniżanie lustra wody w studniach indywidualnych, głownie kopanych, z których korzysta jeszcze część mieszkańców Gminy Połczyn-Zdrój. Dlatego Gmina sukcesywnie rozbudowuje sieć wodociągową. Równocześnie rozbudowywana jest sieć kanalizacji sanitarnej i kanalizacji deszczowej. Ze względu na duże odległości przesyłu, racjonalnym rozwiązaniem dla miejscowości o zabudowie skupionej, jak np.: Gawroniec, Brusno. Popielewo, Kłokowo jest budowa lokalnych sieci kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków. Ponieważ jednak część wiosek na terenie Gminy charakteryzuje się zabudową rozproszoną (kolonijną), np.: Zajączkowo, Borucino, Czarnkowie, Gaworkowo, nie jest celowe tworzenie na ich terenie instalacji grupowych lub lokalnych. Na tych terenach rozwiązaniem jest budowa przydomowych oczyszczalni ścieków. 75 | S t r o n a Rozbudowa infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej jest kapitałochłonna. Dlatego niezbędne jest pozyskiwanie na ten cel środków zewnętrznych 6.5 Infrastruktura elektroenergetyczna Infrastruktura elektroenergetyczna Gminy Połczyn-Zdrój obejmuje sieci średniego i niskiego napięcia. Odbiorcy zlokalizowani na terenie Gminy Połczyn Zdrój zasilani są z następujących GPZ-tów: GPZ Połczyn Zdrój, GPZ Świdwin oraz GPZ Białogard. Na terenie Gminy Połczyn istnieją ograniczone możliwości wzrostu obciążeń. W celu poprawy sytuacji, konieczna jest modernizacja istniejących linii SN 15 kV zwiększając przekrój przewodów oraz wzrost (zagęszczenie) ilości stacji transformatorowych 15/0,4 kV. Systemem elektroenergetycznym na terenie Gminy Połczyn Zdrój zarządza ENERGA Operator Sp. z o.o. Poniżej przedstawiono tabelaryczne zestawienie danych dotyczących zapotrzebowania na energię elektryczną. Ze względu na brak stosownych danych statystycznych dla obszaru wiejskiego w tabeli zawarto dane dla Miasta Połczyn-Zdrój. Tabela 53 Zużycie energii elektrycznej i liczba przyłączy na terenie Miasta Połczyn-Zdrój w roku 2002 i 2012 Jednostka miary 2002 2012 Zmiana w % Energia elektryczna w gospodarstwach domowych w miastach odbiorcy energii elektrycznej na niskim napięciu szt. -6,64 3883 3625 zużycie energii elektrycznej na niskim napięciu MWh -18,86 8782 7126 Zużycie energii elektrycznej w gospodarstwach domowych na 1 mieszkańca kWh -16,04 997,7 837,7 na 1 odbiorcę (gosp.dom.) kWh -13,08 2261,7 1965,8 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych, stan na dzień 31.12.2012 r. Obecny system elektroenergetyczny zaspakaja w pełni potrzeby energetyczne Gminy. Zgodnie z deklaracją ENERGA przeprowadzone zostaną inwestycje poprawiające warunki zasilania istniejących odbiorców oraz zostanie zagwarantowana dostawa energii elektrycznej dla nowych odbiorców. W przypadku znacznego wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną można rozbudować i zmodernizować sieć SN, co zapewni pokrycie mocy dla rozbudowy przemysłowej i mieszkaniowej oraz poprawi równocześnie warunki zasilania innych miejscowości Gminy11. Wnioski i wyzwania Obecny system elektroenergetyczny zaspakaja w pełni potrzeby energetyczne Gminy. Zgodnie z deklaracją ENERGA przeprowadzone zostaną inwestycje poprawiające warunki zasilania istniejących odbiorców oraz zostanie zagwarantowana dostawa energii elektrycznej dla nowych odbiorców. W przypadku znacznego wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną można rozbudować i zmodernizować sieć SN, co zapewni pokrycie mocy dla rozbudowy przemysłowej i mieszkaniowej oraz poprawi równocześnie warunki zasilania innych miejscowości gminy12. Wyzwaniami stojącymi przed Gminą Połczyn-Zdrój w zakresie rozwoju infrastruktury elektroenergetycznej powinno być zintensyfikowanie działań mających na celu stworzenie warunków dla postępu w energetyce odnawialnej. Pierwszym krokiem umożliwiającym wykorzystanie OZE na 11 12 Założenia do Planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Połczyn-Zdrój Założenia do Planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Połczyn-Zdrój 76 | S t r o n a terenie Gminy powinno być przeprowadzenie wszechstronnej analizy określającej możliwości rozwoju energetyki odnawialnej. 6.6 Infrastruktura gazowa Na terenie Gminy Połczyn-Zdrój istnieje dostawcą gazu ziemnego jest Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. Oddział w Poznaniu Zakład w Koszalinie. Przy czym sieć gazownicza na terenie Gminy jest własnością Polskiej Spółkia Gazownictwa w Warszawie Oddział w Poznaniu. W Gminie Połczyn-Zdrój odbiorcy zasilani są gazem ziemnym E (Gz50) przez stację redukcyjno-pomiarową I stopnia oraz zespoły gazowe na przyłączach. Na terenie Gminy doprowadzana jest gazowa sieć dystrybucyjna E (Gz- 50) tylko do Miasta Połczyn-Zdrój. Według uzyskanych danych istnieje rezerwa gazu ziemnego, w sieci dystrybucyjnej na pokrycie wzrostu zapotrzebowania gazu ziemnego. Zgodnie z danymi Polskiej Spółki Gazownictwa Sp. z o.o. Gmina Połczyn-Zdrój jest zgazyfikowana w 10,24%. Usługi dystrybucji paliwa gazowego są świadczone na terenie Miasta Połczyn-Zdrój. Przez Ogartowo przebiega sieć wysokiego ciśnienia, ale nie jest rozprowadzona sieć średniego ciśnienia. Dostęp do gazu ma miejscowość Redło zasilana od strony Połczyna-Zdroju gazociągiem średniego ciśnienia. Tabela 54 Długości sieci, liczba odbiorców i zużycie gazu w latach 2008-2012 w Mieście Połczyn-Zdrój Jednostka miary 2008 2009 2010 długość czynnej sieci ogółem w m m 24710 34645 24710 długość czynnej sieci rozdzielczej w m m 24710 34645 24710 czynne przyłącza do budynków mieszkalnych i szt. 464 471 477 niemieszkalnych odbiorcy gazu gosp.dom. 626 648 672 odbiorcy gazu ogrzewający mieszkania gazem gosp.dom. 594 612 639 odbiorcy gazu w miastach gosp.dom. 626 648 672 zużycie gazu w tys. m3 tys.m3 919,90 949,60 1029,00 zużycie gazu na ogrzewanie mieszkań w tys. m3 tys.m3 782,9 802,4 936,1 ludność korzystająca z sieci gazowej osoba 533 1737 1828 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Banku Danych Lokalnych, stan na dzień 31.12.2012 r. 2011 2012 24710 24710 24710 24710 482 509 682 651 682 847,00 737,8 1828 690 659 690 839,8 714,1 1835 Analizując dane z lat 2008 – 2012 dotyczące infrastruktury gazowej na terenie Miasta Połczyn-Zdrój stwierdza się: • wzrost ilości czynnych przyłączy do budynków mieszkalnych i niemieszkalnych, • spadek o 9% zużycia gazu ziemnego, • wzrost liczby osób korzystających z sieci gazowej (wzrost o 244%), Poniżej w tabeli przedstawiono dane statystyczne dotyczące liczby odbiorców i zużycia gazu na terenie Gminy Połczyn-Zdrój, wraz z porównaniem do powiatu i województwa. Tabela 55 Porównanie danych statystycznych dotyczących liczby odbiorców i zużycia gazu na terenie Gminy PołczynZdrój, Powiatu świdwińskiego i Województwa Zachodniopomorskiego w 2012 roku Gmina PołczynWojewództwo Kryterium Jedn. Powiat Świdwiński Zdrój Zachodniopomorskie długość czynnej sieci ogółem m 46809,00 265518,00 6 532 874,00 długość czynnej sieci przesyłowej m 9064,00 54213,00 1 332 545,00 długość czynnej sieci rozdzielczej m 37745,00 211305,00 5 200 329,00 czynne przyłącza do budynków 2067,00 101 420,00 szt. 523,00 mieszkalnych i niemieszkalnych odbiorcy gazu gosp. 710,00 5918,00 371 535,00 77 | S t r o n a Kryterium odbiorcy gazu ogrzewający mieszkania gazem Jedn. dom. gosp. dom. gosp. dom. tys.m3 Gmina PołczynZdrój Powiat Świdwiński Województwo Zachodniopomorskie 678,00 2775,00 140 143,00 690,00 5175,00 340 889,00 zużycie gazu 853,40 5035,60 zużycie gazu na ogrzewanie tys.m3 723,10 3141,20 mieszkań ludność korzystająca z sieci gazowej osoba 1900,00 16759,00 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Banku Danych Lokalnych dla roku 2012 237 112,30 odbiorcy gazu w miastach 171 346,80 1 027 477,00 Wnioski i wyzwania Gazyfikacja terenów wiejskich stanowi problem nie tylko w Gminie Połczyn-Zdrój. W porównaniu do terenów miejskich występuje tu dysproporcja pomiędzy nakładami a liczbą potencjalnych użytkowników. Wykonując gazyfikację Miasta Połczyn-Zdrój, zapewniono możliwość rozprowadzania sieci gazowej w rożnych kierunkach od terenu miejskiego, pozostawiając zawory na końcówkach sieci średniego ciśnienia. Wykorzystano tą możliwość i została zgazyfikowana miejscowość Redło. Gmina powinna zadbać o warunki sprzyjające rozwojowi infrastruktury gazowej, w szczególności na terenach wiejskich. Wpłynęłoby to na poprawę standardu życia i wzrost konkurencyjności podmiotów gospodarczych. Stworzyłoby to możliwość stosowania nowoczesnych technologii wytwarzania energii (w placówkach użytku publicznego np. szkoły, świetlice wiejskie itp.) i co ważne – chroniłoby środowisko naturalne (znaczne ograniczenie zanieczyszczeń w porównaniu z innymi nośnikami energii). 6.7 Infrastruktura ciepłownicza Gospodarką ciepłowniczą na terenie Gminy zajmuje się SEC Połczyn-Zdrój Sp. z o.o. Spółka wytwarza ciepło w 3 kotłowniach zlokalizowanych na terenie Miasta. Na system ciepłowniczy składa się: • Kotłownia Osiedlowa Staszica (moc 2 x 1116 kW), • Kotłownia Osiedlowa Mieszka I (moc- 1116,3 x 730 kW), • Kotłownia Osiedlowa Reymonta (moc- 2 x 580,1 x 580 kW). SEC zajmuje się również eksploatacją kotłowni w obiektach gminnych: • SP nr 1 w Połczynie Zdroju, • Przedszkole nr 1, • Przedszkole nr 2, • Przedszkole w Redle, • Budynek TBS przy ul. Kościuszki (własność Gminy w administrowaniu przez ZZi GN). Łączna moc zamówiona przez odbiorców wynosi 5,62 MW, a planowana ilość ciepła 26 047 GJ. SEC zużywa rocznie 336 tys. m3 gazu, 15 117 i oleju opałowego oraz 112 MWh energii elektrycznej. Domy jednorodzinne i pozostałe mieszkania budownictwa wielorodzinnego ogrzewane są indywidualnymi systemami grzewczymi. Dominujące są systemy centralnego ogrzewania, a następnie indywidualne piece węglowe. Pozostałymi systemami ogrzewania są: • olejowe, 78 | S t r o n a • • propan-butan, elektryczne. Zaopatrzenie w węgiel realizowane jest z składów opału na terenie Gminy i bezpośrednim jej sąsiedztwie. Składy opałowe zaopatrują głównie odbiorców indywidualnych. Wnioski i wyzwania Dotychczasową politykę Gminy oraz Spółki w zakresie ciepłownictwa należy uznać za poprawną. Paliwem wykorzystywanym przez SEC Połczyn-Zdrój Sp. z o.o. w większości jest gaz ziemny dzięki czemu zmniejszany jest stopnień zanieczyszczenia środowiska. W celu poprawy funkcjonowania infrastruktury ciepłowniczej na terenie Gminy należałoby podjąć działania w zakresie przejęcia przez gaz ziemny roli paliwa kluczowego w produkcji energii cieplnej na potrzeby sieci ciepłowniczej. Dodatkowo istnieje możliwość wykorzystania biomasy pochodzenia leśnego i rolniczego do produkcji energii cieplnej w zakresie lokalnym. 6.8 Infrastruktura telekomunikacyjna Na przestrzeni ostatnich lat zwiększono dostęp mieszkańców Miasta i Gminy Połczyn-Zdrój do usług telekomunikacyjnych poprzez rozwijający się system telefonii bezprzewodowej różnych sieci. Na terenie Gminy umiejscowione są: • stacje bazowe telefonii bezprzewodowej w: Połczynie Zdroju, Redle, Tychówku i Dobinie, • wieża telekomunikacyjna umożliwiająca pracę linii radiowych i telewizyjnych w Toporzyku. Na infrastrukturę teleinformacyjną znajdującą się w granicach Gminy składają się13: • węzły szkieletowe, • węzły dystrybucyjne, • węzły dostępowe, • węzły radiowe, • relacje światłowodowe. W tabeli poniżej przedstawiono rozkład liczby przedsiębiorców telekomunikacyjnych obsługujących poszczególne węzły sieci na terenie Miasta Połczyn-Zdrój. Tabela 56 Dostęp do infrastruktury telekomunikacyjnej na terenie Miasta Połczyn-Zdrój Wyszczególnienie Miasto Połczyn Zdrój liczba pt posiadających zakończenia sieci światłowodowej 2 liczba pt posiadających węzły sieci telekomunikacyjnych 3+ liczba pt posiadających węzły dostępowe 3+ liczba pt posiadających zasięgi sieci kablowych i bezprzewodowych (z kom) 3+ liczba pt posiadających zasięgi sieci kablowych i bezprzewodowych (bez kom) 3+ liczba pt posiadających optyczne punkty styku 0 penetracja budynkowa (bez operatorów komórkowych) 80,69% Źródło: Raport pokrycia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej istniejącą infrastrukturą telekomunikacją, załącznik nr 01 H_Dane szczegółowe W poniższej tabeli przedstawiono rozkład liczby miejscowości, w których przedsiębiorstwa telekomunikacyjne deklarują zasięg swoich sieci: 13 http://www.polskaszerokopasmowa.pl/mapy/infrastruktura-telekomunikacyjna-na-terenie-rp-2012.html 79 | S t r o n a Tabela 57 Dostęp do infrastruktury telekomunikacyjnej na terenie Gminy Połczyn-Zdrój Liczba przedsiębiorstw Liczba miejscowości Gmina Połczyn-Zdrój telekomunikacyjnych 0 PT 75 1 PT 4 liczba miejscowości z zakończeniem sieci światłowodowej 2 PT 0 3 lub więcej PT 0 0 PT 8 1 PT 1 liczba miejscowości z węzłami telekomunikacyjnymi 2 PT 1 3 lub więcej PT 79 0 PT 73 1 PT 5 liczba miejscowości z dostępowymi węzłami telekomunikacyjnymi 2 PT 0 3 lub więcej PT 1 0 PT 29 1 PT liczba miejscowości z zasięgiem sieci kablowych 33 lub terminalami radiowymi 2 PT 13 3 lub więcej PT 4 0 PT 79 1 PT 0 liczba miejscowości z optycznymi punktami styku sieci 2 PT 0 3 lub więcej PT 0 penetracja budynkowa 31,65% Źródło: Raport pokrycia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej istniejącą infrastrukturą telekomunikacją, załącznik nr 01 H_Dane szczegółowe Powyższa tabela przedstawia dostęp do infrastruktury telekomunikacyjnej na podstawie Raportu pokrycia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej istniejącą infrastrukturą telekomunikacyjną, w którym poddano analizie 79 miejscowości leżących na terenie Gminy Połczyn-Zdrój. Zgodnie z prowadzonym przez UKE rejestrem zapotrzebowania na usługi telekomunikacyjne, które nie mogą zostać zaspokojone, dokonano dwóch zgłoszeń dotyczących Gminy Połczyn-Zdrój: • 1 w zakresie braku możliwości podłączenia Internetu stacjonarnego, • 1 w zakresie braku dostępu do telefonu stacjonarnego. Analiza stanu istniejącego w zakresie rozwoju infrastruktury telekomunikacyjnej pozwala na stwierdzenie, iż pomimo występujących niedostatków (jedynie 4 miejscowości posiadają podłączenie do sieci światłowodowej), dostępność usług telekomunikacyjnych na terenie Gminy Połczyn-Zdrój kształtuje się na dobrym poziomie. Wnioski i wyzwania W dalszym ciągu na terenie Gminy Połczyn-Zdrój znajdują się nieliczne miejscowości z monopolem dostaw stacjonarnych usług telekomunikacyjnych, co w znaczny sposób ogranicza ich dostępność oraz sprzyja występowaniu zjawiska wykluczenia cyfrowego. Wyzwaniem dla władz Gminy powinno być stworzenie warunków sprzyjających zwiększeniu dostępności usług telekomunikacyjnych poprzez: • stworzenie punktów bezprzewodowego dostępu do Internetu. 6.9 Gospodarka odpadami Kompleksowa gospodarka odpadami na terenie Miasta i Gminy Połczyn-Zdrój obejmuje wywóz odpadów z terenu, ich zagospodarowanie wraz z odzyskiwaniem i unieszkodliwianiem. 80 | S t r o n a Na terenie Gminy odbiorem odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości zajmuje się Międzygminne Przedsiębiorstwo Gospodarki Odpadami Sp. z o.o. w Wardyniu Górnym. Gmina Połczyn-Zdrój należy do Międzygminnego Przedsiębiorstwa Gospodarki Odpadami w Wardyniu Górnym, które prowadzi regionalną instalację przetwarzania odpadów komunalnych. Gospodarka odpadami w MPGO odbywa się w następujących działach: • przyjęcie zmieszanych odpadów komunalnych do przetworzenia mechaniczno-biologicznego, • przyjęcie odpadów surowcowych zbieranych selektywnie (papier, tektura, szkło, metal, tworzywa sztuczne itd.), kierowanych do sortowni w celu ich przygotowania do odzysku i recyklingu, • przyjęcie odpadów zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, baterii, świetlówek oraz innych odpadów problemowych w tym odpadów wielkogabarytowych i przygotowanie ich w stacji recyklingu do dalszej obróbki/przetwarzania, • przyjęcie odpadów biodegradowalnych selektywnie zbieranych (bioodpady z gospodarstw domowych, odpady organiczne z parków, ogrodów, cmentarzy, zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego), które w kompostowni poddawane są procesom recyklingu organicznego, • zbiórka i transport odpadów specjalistycznym sprzętem MPGO – bezpośredni odbiór odpadów z terenów gmin regionu szczecineckiego. Poniżej przedstawiono zestawienie ilości odpadów komunalnych zmieszanych zbieranych z obszaru Miasta i Gminy Połczyn-Zdrój w latach 2010-2012. Tabela 58 Zestawienie ilości odpadów zbieranych na terenie Miasta i Gminy Połczyn-Zdrój w latach 2010-2012 wraz z informacją nt. liczby likwidowanych dzikich wysypisk Zmieszane odpady zebrane w ciągu roku jedn. 2010 2011 2012 Ogółem t 4138,31 3557,08 2912,34 z gospodarstw domowych t 2805,00 2770,59 2316,33 odpady z gospodarstw domowych przypadające na 1 mieszkańca kg 172,2 171,7 144,6 dzikie wysypiska zlikwidowane szt. 4 4 5 odpady komunalne zebrane podczas likwidacji dzikich wysypisk t 2 5,0 3,3 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Banku Danych Lokalnych, stan na dzień 31.12.2012 r. Wnioski i wyzwania Przynależność Gminy Połczyn-Zdrój do Międzygminnego Przedsiębiorstwa Gospodarki Odpadami spowodowała daleko idące zmiany, które widoczne są przede wszystkim w postaci wzrostu masy odpadów segregowanych. Gmina nie składuje odbieranych odpadów na swoim terenie, lecz przekazuje je do zakładu w Wardyniu Dolnym. Wyzwaniem stojącym przed władzami Gminy jest rozbudowa Zakładu Gospodarki Odpadami w Wardyniu Górnym – Gmina Połczyn Zdrój Ważnym do rozwiązania problemem jest likwidacja dzikich wysypisk, które w znacznym stopniu przyczyniają się do zanieczyszczania środowiska. 81 | S t r o n a 6.10 Gospodarka mieszkaniowa Zgodnie z przepisami ustawy o Samorządzie Gminnym art. 7, ust. 1 zaspakajanie zbiorowych potrzeb mieszkaniowych należy do zadań własnych Gminy. Realizacja tego zadania skoncentrowana jest głównie na tworzeniu i utrzymywaniu gminnych zasobów mieszkaniowych oraz na wspieraniu i tworzeniu dogodnych warunków rozwoju dla innych podmiotów, które prowadzą działalność w zakresie budownictwa mieszkaniowego. W poniższej tabeli przedstawiono zmianę zasobów mieszkaniowych w latach 2008-2012 roku. Tabela 59 Zasoby mieszkaniowe w Mieście i Gminie Połczyn-Zdrój wg lokalizacji w latach 2008-2012 Jednostka 2008 2009 2010 2011 miary Zasoby mieszkaniowe w miastach Mieszkania mieszk. 3156 3158 3197 3203 Izby izba 11476 11494 11693 11711 powierzchnia użytkowa mieszkań m2 200672 201177 204348 204762 przeciętna powierzchnia użytkowa 1 m2 63,6 63,7 63,9 63,9 mieszkania Zasoby mieszkaniowe na terenie Gminy Mieszkania mieszk. 2239 2241 2265 2271 Izby izba 8713 8724 8933 8966 powierzchnia użytkowa mieszkań m2 169031 169392 173746 174515 przeciętna powierzchnia użytkowa 1 m2 75,5 75,6 76,7 76,8 mieszkania Ogółem Mieszkania mieszk. 5395 5399 5462 5474 Izby izba 20189 20218 20626 20677 powierzchnia użytkowa mieszkań m2 369703 370569 378094 379277 przeciętna powierzchnia użytkowa 1 m2 68,5 68,6 69,2 69,3 mieszkania Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Banku Danych Lokalnych, stan na dzień 31.12.2012 r. 2012 3208 11739 205574 64,1 2277 8998 175364 77,0 5485 20737 380938 69,5 Według danych GUS na koniec 2012 roku, liczba mieszkań ogółem w Mieście i Gminie Połczyn-Zdrój wynosiła 5 485, a ich średnia powierzchnia użytkowa na 1 mieszkańca równała się 69,5 m2.W latach 2008-2012 przybyło 90 mieszkań, co oznacza wzrost o 1,7%. Według stanu na dzień 31.10.2012 roku zasób mieszkaniowy Gminy Połczyn-Zdrój składa się z 293 budynków, w których znajduje się 894 lokali mieszkalnych. Ze 100 % udziałem Gminy jest 76 budynków14. Zasób mieszkaniowy Gminy podzielony jest na: • lokale komunalne, • lokale socjalne, których na koniec 2012 roku było 57. Na terenie Gminy funkcjonuje 176 Wspólnot Mieszkaniowych, a Zarządcą zasobu komunalnego Gminy jest Zakład Zarządzania i Gospodarowania Nieruchomościami Sp. z o.o. Dla 22 nieruchomości powołano inny zarząd, a w przypadku 30 budynków nie ma ustanowionego zarządcy nieruchomości, ponieważ położone są one na terenach wiejskich, które zostały przejęte od Agencji Własności Skarbu Państwa. 14 Program Gospodarowania Mieszkaniowym zasobem Gminy Połczyn-Zdrój na lata 2013-2017 82 | S t r o n a Tabela 60 Wyposażenie mieszkań Gminy Połczyn-Zdrój w latach 2008 – 2012 w instalacje techniczno – sanitarne 2008 2009 2010 2011 2012 [%] [%] [%] [%] [%] w mieście 99,8 99,7 99,7 99,8 Wodociąg na wsi 96,3 96,3 97,2 97,2 w mieście 85,7 85,7 92,3 92,3 Łazienka na wsi 85,0 85,0 89,5 89,5 w mieście 74,4 74,5 76,2 76,3 centralne ogrzewanie na wsi 65,7 65,8 71,0 71,1 Źródło: Bank Danych Lokalnych, stan na dzień 31.12.2012 r. 99,8 97,2 92,3 89,5 76,3 71,1 Standard wyposażenia mieszkań Gminy Połczyn-Zdrój w instalacje techniczno – sanitarne określa się jako dobry, o czym świadczą dane zawarte w tabeli powyżej. W 2012 roku 99,8% mieszkań znajdujących się w miastach na terenie Gminy Połczyn-Zdrój posiadało przyłącze wodociągowe, 92,3% - łazienkę i 76,3% centralne ogrzewanie. Zgodnie z powyższym widać, że na przestrzeni analizowanego okresu poprawie uległ nie tylko standard wyposażenia mieszkań w instalacje sanitarne i techniczne, lecz również zwiększyła się ich liczba. Wnioski i wyzwania Stan mieszkalnictwa na terenie Gminy Połczyn-Zdrój wskazuje na stopniową poprawę co spowodowane jest wzrostem liczby mieszkań oraz wysokim poziomem wyposażenia ich w podstawowe instalacje techniczne i sanitarne. Jednocześnie, jak niemal w każdej gminie, widoczne są następujące problemy: • niedostateczna liczba mieszkań komunalnych, • wymagający poprawy stan techniczny istniejących budynków mieszkalnych. Przed władzami samorządowymi stoją następujące wyzwania: • zwiększenie liczby mieszkań tworzących zasób mieszkaniowy Gminy, • przygotowanie terenów inwestycyjnych. 83 | S t r o n a 7. Analiza stanu realizacji „Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Połczyn-Zdrój z 1999 roku (stan po aktualizacji) Analiza celów zawartych w dokumencie ,,Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Połczyn-Zdrój” po aktualizacji z 1999 roku pozwala określić stopień finalizacji celów szczegółowych na przestrzeni minionych 15 lat. Należy podkreślić, że cele szczegółowe zostały zrealizowane w stopniu zaawansowanym, jednakże w dalszym ciągu część z nich nie doczekała się całościowej realizacji, dlatego w Strategii Rozwoju Gminy Połczyn-Zdrój na lata 2015-2025, pojawia się kontynuacja poszczególnych celów, których sfinalizowanie powinno nastąpić w latach 2015-2025. Poprzez realizacje celów rozumie się wprowadzenie w życie reform obejmujących sferę społeczną, gospodarczą, środowiskową i infrastrukturalną oraz funkcjonowanie samorządów lokalnych. Realizacja działań Częściowo zrealizowany Częściowo zrealizowany Realizacja działań Częściowo zrealizowany Cele szczegółowe Częściowo zrealizowany Częściowo zrealizowany Realizacja działań Częściowo zrealizowany Częściowo zrealizowany Realizacja działań Częściowo zrealizowany Cel operacyjny Tabela 61 Stopień realizacji celów operacyjnych Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Połczyn-Zdrój” po aktualizacji z 1999 Turystyka Wspierana jest Stworzone są współtworzy Potencjał uzdrowiska jest przedsiębiorczość i warunki do produkt optymalnie rozwija się kapitał wielofunkcyjnego markowy wykorzystany społeczny rozwoju wsi Połczyna Zdroju Połczyn Zdrój Status prawny i ma atrakcje organizacja ,,Uzdrowiska Funkcjonuje system Wzrasta ilość turystyczne Połczyn” S.A są TAK wspierania miejsc pracy poza w skali dostosowane do potrzeb przedsiębiorczości rolnictwem. regionalnej, ogólnokrajowej i europejskiej Jakość i zasobność Stan bazy Połczyn Zdrój ma produkt kapitału Infrastruktura wsi turystycznej markowy i konkurencyjną społecznego MiG odpowiada Miasta i Gminy TAK NIE ofertę w zakresie Połczyn Zdrój potrzebom Połczyn Zdrój turystyki uzdrowiskowej odpowiada mieszkańców jest potrzebom zadowalający Urząd Miasta i Gminy Połczyn W Mieście i Prowadzony jest wspólny Zdrój działa, jak Wdrażane są Gminie Połczyn marketing Gminy przedsiębiorstwo opłacalne NIE Zdrój jest TAK i przedsiębiorstw usługowe kierunki produkcji czysto i działających na jej terenie współzarządzające rolnej bezpiecznie rozwojem Miasta i Gminy Miasto i Gmina Połczyn Zdrój Miasto i Gmina oraz Połczyn Zdrój „Uzdrowisko Działają Połczyn Zdrój ma wygląd i przygotowane jest Połczyn” S.A TAK TAK organizacje NIE charakter kurortu do korzystania mają wspólną rolników z funduszy strategię pomocowych marketingową w zakresie turystyki Cyklicznie Miasto i Gmina odbywają się Połczyn Zdrój „Seminaria Wzrasta poziom ma ofertę połczyńskie” NIE TAK TAK edukacji na wsi w zakresie i „Warsztaty idei” turystyki poświęcone specjalistycznej sprawom rozwoju 84 | S t r o n a Turystyka współtworzy produkt markowy Połczyna Zdroju Realizacja działań Stworzone są warunki do wielofunkcyjnego rozwoju wsi Realizacja działań Realizacja działań Realizacja działań Cel operacyjny Potencjał uzdrowiska jest optymalnie wykorzystany Wspierana jest przedsiębiorczość i rozwija się kapitał społeczny Gminy Lasy wykorzystywane są efektywnie i TAK zgodnie z zasadami ekologii Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji otrzymanych z Urzędu Miasta i Gminy Połczyn-Zdrój. 8. Analiza SWOT Zamieszczony poniżej SWOT odnosi się do sfery społecznej, gospodarczej, środowiskowej oraz infrastrukturalnej. Jest on zbiorem informacji o potencjale Gminy Połczyn-Zdrój. Analiza SWOT składa się z poszczególnych składników: • „mocne strony” – uwarunkowania wewnętrzne stanowiące silne strony, • „słabe strony” – uwarunkowania wewnętrzne stanowiące słabe strony, • „szanse” – uwarunkowania zewnętrzne, który w pozytywny sposób mogą wpłynąć na rozwój Gminy, • „zagrożenia” – uwarunkowania zewnętrzne, które w negatywny sposób mogą wpłynąć na rozwój Gminy. MOCNE STRONY SŁABE STRONY Sfera społeczna Dobrze zorganizowana sieć przedszkoli i szkół Ograniczone środki na modernizacje budynków na poziomie podstawowym i gimnazjalnym; przedszkolnych i szkolnych; Systematyczny wzrost poziomu nauczaniaBrak kapitału na modernizacje i rozbudowę bazy wzrost średnich wyników ze sprawdzianów klas sportowo –rekreacyjnej i kulturalnej; 6 i egzaminów gimnazjalnych; Odpływ ludności z terenu gminy- ujemne saldo migracji; Sukcesywnie realizowane inwestycje Starzejące się społeczeństwo / wzrost liczby ludności w poprawiające standard obiektów oświatowych i wieku poprodukcyjnym/ sportowo- rekreacyjnych; Niski przyrost naturalny; Duża ilość zajęć pozalekcyjnych i nowoczesny Wysoki odsetek rodzin korzystających z opieki sprzęt dydaktyczny zakupiony w ramach społecznej; projektów realizowanych z EFS; Duży odsetek osób zagrożonych ubóstwem i Działalność pozaszkolnych świetlic wykluczeniem społecznym wymagających środowiskowych ( Punkt Integracjo Społecznej, kompleksowych działań w zakresie rewitalizacji świetlica TPD, świetlica profilaktycznospołecznej; wychowawcza przy domu zakonnym Sióstr Niedostateczne zasoby mieszkaniowe / mieszkania Salezjanek) ; socjalne komunalne/ Dostosowana do potrzeb struktura opieki Pogłębiające się patologie społeczne- alkoholizm, społecznej; przemoc, narkomania; Działania na rzecz rewitalizacji społecznej Nie spełniająca oczekiwań mieszkańców oferta mieszkańców obszarów problemowych; specjalistycznych usług medycznych w szpitalu Lokalizacja Szpitala Powiatowego w Połczyniepowiatowym; Zdroju; Trudność w dostępie do lekarzy POZ w godzinach Szeroka oferta zabiegów przyrodoleczniczych w wieczornych i weekendy; uzdrowiskach; Brak oferty medycznej dostosowanej do potrzeb osób Struktura gminnej instytucji kultury odpowiada starszych i niesamodzielnych potrzebom mieszkańców miasta i wsi Braki kadrowe i sprzętowe służb odpowiedzialnych za nowoczesne kino bezpieczeństwo rozbudowana sieć świetlic wiejskich i fili Brak pełnego wykorzystania tradycji historycznych bibliotecznych obszaru 85 | S t r o n a prężnie działające zespoły amatorskiego ruchu artystycznego; wzrastający poziom oferty kulturalnej; Liczne zabytki architektury; Średniowieczny układ urbanistyczny starówki; Infrastruktura sportowo-rekreacyjna na dobrym poziomie; Organizacje sportowe i stowarzyszenia prężnie działające na rzecz dzieci i młodzieży oraz dorosłych mieszkańców gminy; Duża skuteczność działań policji ( spadek liczby przestępstw) Straż miejska; Działalność jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej nas terenie gminy; Funkcjonowanie Gminnego centrum Zarządzania Kryzysowego; Spadek liczby pożarów na terenie gminy; Duża aktywność społeczna mieszkańcówrosnąca liczba organizacji pozarządowych i stowarzyszeń . Doświadczenie w pozyskiwaniu funduszy zewnętrznych Sfera gospodarcza Tradycje lecznictwa uzdrowiskowego ; Rosnące bezrobocie, w tym liczba osób długotrwale Systematyczna modernizacja i rozbudowa bazy bezrobotnych; uzdrowiskowej dostosowanej do standardów Duży odsetek osób młodych i osób z wykształceniem europejskich; zawodowym wśród zarejestrowanych bezrobotnych; Browar o ponad 100 letniej tradycji Obszary chronione ograniczające rozwój działalności Duże zasoby leśne umożliwiające rozwój gospodarczej; przemysłu drzewnego , szkółkarstwa, itp. Ograniczenia prawne wykorzystania potencjału Duży potencjał rolniczy; obszarów chronionych i terenów sąsiadujących, w tym Lokalizacja w Połczynie-Zdroju Szpitala ograniczenia inwestycyjne (np. hamujące rozwój Powiatowego; działalności energetycznej) Stabilna struktura przedsiębiorstw; Duża odległość od aglomeracji miejskich ; Rosnąca ilość miejsc pracy w sektorze Słaba dostępność komunikacyjna; prywatnym; Niedostateczna ilość dużych zakładów przetwórczych i Gmina posiada tereny inwestycyjne pod usługi produkcyjnych; uzdrowiskowe i turystyczne; Niedostateczna ilość atrakcji przyciągających Rozwój infrastruktury podnoszącej atrakcyjność kuracjuszy i turystów; turystyczną gminy; Niedostateczna ilość usług gastronomicznych; Park Zdrojowy Brak rozpoznawalnego produktu turystycznego; ścieżka rowerowa Połczyn-Zdrój-Złocieniec Brak środków budżetowych na wsparcie lokalnej sieć szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych przedsiębiorczości. ; tereny rekreacyjne nad zalewem i zbiornikami wodnymi; Gmina posiada strategię rozwoju produktu turystycznego „Polodowcowa kraina Drawy i Dębnicy”; koncepcja zagospodarowania na cele turystyczne budynku po byłym dworcu PKP i torowiska Połczyn-Grzmiąca oraz Połczyn – Świdwin na ścieżki rowerowe gospodarstwa ekologiczne i agroturystyczne; produkty tradycyjne i regionalne. Sfera środowiskowa Położenie geograficzne korzystne pod względem Liczne ograniczenia prawne związane z krajobrazowym i przyrodniczym; wykorzystaniem potencjału obszarów chronionych i Dobry stan środowiska naturalnego; terenów sąsiadujących ; 86 | S t r o n a Urozmaicone walory przyrodnicze (park Ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej zdrojowy, park krajobrazowy, rezerwaty, pomniki przyrody, akweny wodne, lasy, różnorodność flory i fauny) Tereny bogate w naturalne złoża (np. borowina, solanka), które eksploatowane na potrzeby lecznictwa uzdrowiskowego; Wzmożona ochrona terenów cennych przyrodniczo (np. Natura 2000) Sfera infrastrukturalna Pogarszający się stan techniczny dróg na terenie Znacząca poprawa sytuacji w zakresie gospodarki Gminy Połczyn-Zdrój; wodno-ściekowej, w szczególności na terenach Brak połączeń kolejowych; wiejskich; Niedostateczna ilość połączeń autobusowych w Sieć elektroenergetyczna zabezpieczająca obecne godzinach wieczornych oraz w weekendy; potrzeby Gminy Niedostateczna siatka połączeń transportem Zadowalająca dostępność usług publicznym z dużymi miastami / marginalizacja telekomunikacyjnych obszaru/; Wymagająca rozwiązania kwestia zagospodarowania ścieków na terenach rozproszonych miejscowości wiejskich; Brak źródeł energii odnawialnej na terenie Gminy; SZANSE ZAGROŻENIA Sfera społeczna Ograniczenie dostępności zewnętrznych źródeł Ogólnokrajowe programy wspierające rozwój finansowania inwestycji z zakresu kultury, sportu i sfery kulturalnej; rekreacji, w tym: Możliwość współfinansowania części inwestycji ograniczone mozliwości pozyskania środków kulturalnych i sportowo-rekreacyjnych ze zewnętrznych na budowę, rozbudowę i środków zewnętrznych jako elementów szerszych modernizację obiektów sportowych oraz projektów rewitalizacyjnych; turystycznych Pojawienie się możliwości preferencyjnego Brak stabilizacji prawa regulującego działalność wspierania kompleksowej rewitalizacji obszarów oświaty; wiejskich; Utrzymanie stanu niedofinansowania publicznego Dostępność środków pomocowych na rozwój systemu ochrony zdrowia; szkolnictwa zawodowego oraz praktyczną naukę zawodów; Ograniczenie dostępności środków zewnętrznych na Dostępność środków pomocowych Unii działania związane z poprawą bezpieczeństwa; Europejskiej na rozwój regionalnej opieki Zwiększanie zadań IST bez przekazywania zdrowotnej; odpowiednich środków publicznych na ich realizację; Dostępność programów nakierowanych na dopasowanie sektora ochrony zdrowia do zmian demograficznych; Dostępność zewnętrznych środków pomocowych nakierowanych na świadczenie wysokiej jakości usług publicznych Możliwość dofinansowania ze środków zewnętrznych zakupu sprzętu dla usprawnienia służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo; Sfera gospodarcza Dostępność zewnętrznych środków finansowych Wydłużający się okres słabego wzrostu gospodarczego na: Wzrost konkurencyjności innych miejscowości rozwój przedsiębiorczości uzdrowiskowych wdrażania rolnictwa ekologicznego Brak jednolitej polityki państwa umożliwiającej rozwój rozwój przetwórstwa rolnego uzdrowiska; wykorzystanie potencjału endogenicznego Ograniczone możliwości współfinansowania ze subregionu środków zewnętrznych inwestycji z zakresu turystyki pasowanie systemu kształcenia do potrzeb realizowanych na skalę lokalną rynku pracy Sezonowość w turystyce zmianę sposobu aktywizacji osób Kryzys gospodarczy wpływający na zmniejszenie ruchu 87 | S t r o n a bezrobotnych turystycznego Moda na usługi turystyczne z sektora zdrowia Nowy mechanizm wydatkowania środków w ramach projektów dotyczących kapitału ludzkiego Możliwość współfinansowania ze środków zewnętrznych realizowanych na skalę co najmniej regionalną inwestycji dotyczących turystyki opartych na lokalnym potencjale Sfera infrastrukturalna Możliwość pozyskania środków inwestycyjnych z Ograniczenie dostępności środków zewnętrznych funduszy krajowych i z Unii Europejskiej na przeznaczonych na rozwój infrastruktury drogowej rozwój infrastruktury wodno-ściekowej i drogowej Rozwój współpracy międzynarodowej, transgranicznej i międzyregionalnej Możliwość dofinansowania rozwoju odnawialnych źródeł energii (siłownie wiatrowe, kolektory słoneczne, elektrownie wodne biomasa), Dostępność zewnętrznych środków na skanalizowanie ruchu turystycznego na obszarach chronionych 9. Misja Gminy Połczyn-Zdrój Misja Gminy Połczyn-Zdrój opiera się przede wszystkim na inicjowaniu oraz współtworzeniu zrównoważonego rozwoju w harmonii ze środowiskiem przyrodniczym, gospodarczym oraz społecznym. Wykorzystanie potencjału drzemiącego w każdej z tych sfer, czyni ten obszar atrakcyjnym pod względem mieszkalnictwa, prowadzenia działalności gospodarczej i sfery wypoczynkowej z silnymi funkcjami uzdrowiskowo- turystycznymi, rekreacyjnymi i gospodarczymi o znaczeniu regionalnym, a tym samym oddziałuje na wzrost konkurencyjności Gminy Połczyn-Zdrój w stosunku do pozostałych gmin zlokalizowanych na terenie województwa zachodniopomorskiego. Elementami wpływającymi na konkurencyjność Gminy, są przede wszystkim: • wprowadzenie produktu turystycznego, • promocja elementów środowiskowych, • modernizacja sfery infrastrukturalnej, • wzmocnienie potencjału gospodarczego, • rozwój usług sfery społecznej Gminy Połczyn-Zdrój. 88 | S t r o n a 10. Wizja Gminy Połczyn-Zdrój Gmina Połczyn-Zdrój znana na całą Polskę oraz Europę jest jednym z najprężniej działających ośrodków uzdrowiskowo- turystycznych. PołczynZdrój jest miejscem, gdzie można aktywnie spędzić czas oraz skorzystać zarówno z klasycznych jak i nowoczesnych zabiegów zdrowotnych. Urozmaicone walory przyrodnicze, nowoczesna infrastruktura oraz malownicze, tętniące życiem śródmieście z urokliwymi odrestaurowanymi kamieniczkami godnie reprezentują hasło: „Połczyn-Zdrój kurort z duszą”. Ze względu na szeroki wachlarz atrakcji turystycznych, spełniających oczekiwania najbardziej wymagających turystów, Gminę chętnie odwiedzają osoby z różnorodnymi preferencjami wypoczynkowymi oraz turystycznymi. 89 | S t r o n a Gmina Połczyn-Zdrój poprzez swój potencjał środowiskowy jest centrum turystycznym w województwie zachodniopomorskim. Park krajobrazowy i liczne założenia parkowe oraz tereny o zróżnicowaniu środowiskowym, przyciągają turystów z terenów całej Polski. Prężnie działające uzdrowiska oferujące zabiegi, oparte na słynnej borowinie oraz solance stały się elementem promującym Gminę. Większość pensjonariuszy decyduje się opłacić chwile relaksu zdrowotnego z własnej kieszeni, co napędza wewnętrzną gospodarkę Połczyna-Zdroju. Na atrakcyjność Gminy pod kątem turystycznym wpływa produkt turystyczny, którym jest Geopark – Polodowcowa Kraina Drawy i Dębnicy. Kraina ta określana jest jako ,,Bieszczady Północy”. Jest to obszar, który spełnia w 100% oczekiwania turysty aktywnego. Wyszczególnione ścieżki turystyczne ułatwiają zwiedzanie elementów krajobrazu oraz przyczyniają się do ochrony fauny i flory tego regionu. Rozwój infrastruktury towarzyszącej szlakom pieszym, rowerowym i konnym oraz budowa przystani, pomostów i slipów (małej infrastruktury wodnej, przeznaczonej dla kajaków i niewielkich łodzi) wraz z niezawodną i bezpieczną siecią komunikacji w Gminie, wpływa na zwiększoną konkurencyjność Połczyna-Zdroju, jako znaczącego ośrodka turystycznego oraz miejsca zamieszkania. Rozbudowana oraz zmodernizowana infrastruktura przestrzenna zachwyca każdego przyjezdnego. Przechadzając się po Połczynie wąskimi brukowanymi uliczkami, pijąc kawę w kawiarni na deptaku i oglądając przy tym odrestaurowane kamienice, można poczuć się jak w barcelońskim miasteczku. Wymalowane murale i schody przez połczyńskich artystów są charakterystycznym elementem Połczyna, które uważane jest za Miasto przyjazne innowacjom artystycznym oraz sztuce street art. Pomimo nowoczesności tego obszaru w dalszym ciągu w gospodarstwach agroturystycznych można skosztować wytworów regionalnych. Dodatkowo lokalne rzeźby, koronki, ceramika oraz tkaniny cieszą się dużą popularnością wśród turystów doceniających sztukę ludową. 90 | S t r o n a 11. Cele strategiczne i operacyjne 11.1 Sfera społeczna Cel strategiczny: Rozwój usług sfery społecznej Gminy Połczyn-Zdrój Na sferę społeczną składają się: • edukacja, • ochrona zdrowia, • opieka społeczna, • sport i rekreacja, • kultura i dziedzictwo kulturowe, • bezpieczeństwo, • demografia. Obowiązki lokalnego samorządu związane z omawianą sferą funkcjonowania Gminy, obejmują możliwie jak najlepsze zaspokojenie zbiorowych potrzeb mieszkańców z zakresu oświaty, pomocy społecznej, standardu ochrony ich zdrowia, kultury, możliwości rekreacji i wypoczynku oraz bezpieczeństwa publicznego. Rozwój mieszkańców w sferze społecznej to z kolei stały wzrost ich poziomu wykształcenia, świadomości obywatelskiej oraz kultury osobistej. Wyżej wymienione dziedziny wpływają na życie każdego człowieka. Dlatego tak ważny jest zrównoważony rozwój sfery społecznej realizowany tak, aby w każdej dziedzinie życia następowały zmiany przydatne i ułatwiające funkcjonowanie społeczeństwa. Cele pośrednie • • • • • Wzmocnienie potencjału edukacyjnego • • • • Działania Pełne dostosowanie placówek edukacyjnych do potrzeb osób niepełnosprawnych i niesamodzielnych Doposażenie szkół w nowoczesny sprzęt dydaktyczny , między innymi w związku z wdrażaniem innowacyjnego nauczania w oparciu o dochodzenie i rozumienie / eksperymenty uczniowskie/ Modernizacja szkół i przedszkoli Stworzenie ośrodka gospodarstwa rolnego (zielone szkoły) z zapleczem noclegowym i infrastrukturalnym w celu przybliżenia wsi i rolnictwa dzieciom i młodzieży szkolnej Próby wprowadzenia profilowanego kształcenia na poziomie gimnazjalnym skorelowanego z kierunkami kształcenia w powiatowych szkołach ponadgimnazjalnych Wspieranie rozwoju prywatnych szkół językowych; Stworzenie warunków do rozwoju dyscyplin sportowych związanych z zasobami gminy np. kolarstwo górskie, lekkoatletyka, biegi przełajowe, Wdrażanie programów mających na celu wyrównywanie szans edukacyjnych i podnoszenie kompetencji kluczowych uczniów szkół gminnych; Wspieranie rozwoju szkolnictwa zawodowego dostosowanego do potrzeb lokalnego rynku pracy we współpracy z Powiatem świdwińskim o Zainicjowanie kształcenia w kierunkach medycznych i pochodnych o Współorganizowanie kampanii promujących szkolnictwo zawodowe o 91 | S t r o n a Cele pośrednie • • Poprawa dostępności świadczeń medycznych • • • • • • • Wzmocnienie potencjału Instytucji Pomocy Społecznej • • • • • • • • Rozwój infrastruktury sportowej i rekreacyjnej • • • • • • • • • • Rozwój sfery kultury i dziedzictwa kulturowego • • • • Działania Wspieranie działań dla rozwoju szpitala powiatowego w PołczynieZdroju Stworzenie warunków do wzrostu liczby gabinetów specjalistycznych w obszarach pożądanych społecznie (np. geriatria, dermatologia) Wspieranie szerokich działań w sferze opieki medycznej na rzecz starzejącego się społeczeństwa; Poprawa dostępności do lekarzy POZ Promocja i upowszechnianie zdrowego stylu życia Wspieranie realizacji programów diagnostycznych i profilaktycznych Modernizacja obiektów świadczących usługi w zakresie pomocy społecznej Wzmocnienie potencjału kadrowego instytucji pomocy społecznej, poprzez podnoszenie kwalifikacji kadry specjalistycznej Rozwój instytucjonalny opieki nad seniorami w świetle tendencji starzenia się społeczeństwa Rozwój programów aktywizujących osoby starsze i niepełnosprawne Realizacja programów dla wsparcia rodzin dysfunkcyjnych i niezaradnych życiowo; Rewitalizacja społeczna /przeciwdziałania patologiom i wykluczeniu społecznemu skierowane do różnych grup na określonym obszarze kryzysowym; Wspieranie działań na rzecz rozwoju ekonomii społecznej Remont i modernizacja basenu zewnętrznego w Parku Zdrojowym Remont stadionu sportowego i kortów tenisowych oraz budowa Euroboiska Modernizacja i rozbudowa „Domu Sportowego” przy stadionie sportowym w Połczynie-Zdroju; Modernizacja kortów tenisowych z możliwością korzystania przez dzieci i młodzież w ramach zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych organizowanych przez kluby sportowe; Zagospodarowanie terenów zielonych i budowa malej architektury Rozwój osiedlowej i wiejskiej infrastruktury sportowej i rekreacyjnej Zagospodarowanie na cele sportowo – rekreacyjne terenów nad akwenami wodnymi oraz terenów wzdłuż nieczynnej linii kolejowej Świdwin- Barwice; Zagospodarowanie przestrzeni na tworzenie nowych ścieżek rowerowych, tras biegowych, siłowni zewnętrznych; placów rekreacyjnych dla dzieci itp.; Przebudowa ulicy Solankowej na trakt pieszo- rowerowy; Zagospodarowanie akwenów wodnych Szeroka współpraca, w tym również finansowa, z podmiotami działającymi w sferze sportu i rekreacji w celu stworzenia oferty spędzania czasu wolnego dla dzieci i młodzieży. Modernizacja i remont budynku Centrum Kultury przy ul. Wojska Polskiego 54, świetlic wiejskich i innych obiektów, gdzie prowadzona jest działalność kulturalna; Konserwacja i remont zabytkowych obiektów użyteczności publicznej Rewitalizacja zabytkowego parku zdrojowego w Połczynie-Zdroju /remont alejek i placów wraz z oświetleniem, modernizacja trasy spacerowej wzdłuż ul. J. III Sobieskiego wraz z oświetleniem; remont fontann parkowych, przebudowa amfiteatru, budowa tężni solankowej, przebudowa pijalni wody „Joasia”, monitoring, mała infrastruktura - ławki, kosze, lampy, elementy małej architektury/ Rewitalizacja budynku dawnego dworca kolejowego na cele edukacji ekologicznej i obsługi turystów; Rewitalizacja zabytkowego budynku słodowni wraz z adaptacja na cele muzealne i kulturalno-rozrywkowe; Remont zabytkowego „domu pierwszego właściciela browaru” Wyeksponowanie części dawnego Szlaku Solnego – odsłonięcie 92 | S t r o n a Cele pośrednie • • • • • • • • • • • • • Wzmocnienie potencjału operacyjnego służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo • • • • • Zapobieganie i przeciwdziałanie problemowi bezdomnych zwierząt • • • • Odwrócenie negatywnych trendów powstałych w strukturze demograficznej • • Działania pozostałości archeologicznych przy ul. Grunwaldzkiej; Rewitalizacja zabytkowych kościołów, cmentarzy i parków; Kontynuacja działalności Centrum Kultury o Dalszy rozwój działalności oparty o nowoczesne akcje kulturalne i rozwój nowych form amatorskiego ruchu artystycznego Wykorzystanie lokalnych mediów w celu komunikacji i efektywnej promocji działalności kulturalnej Stworzenie wielopłaszczyznowej platformy współpracy pomiędzy ościennymi gminami, instytucjami i stowarzyszeniami działającymi w sferze kultury w celu rozwoju oferty kulturalnej w całym regionie Przygotowanie wspólnych przewodników turystyczno-kulturalnych w formie tradycyjnej, jak i elektronicznej Promowanie już wyznaczonych szlaków historycznych oraz tworzenie nowych z wykorzystaniem zabytkowych parków, cmentarz , itp. Wspieranie lokalnych inicjatyw szczególnie na terenach wiejskich mających na celu rozwój kultury w oparciu o tradycje i dziedzictwo kulturowe jej mieszkańców, zwyczaje, rękodzielnictwo, kuchnię regionalną itp. Wytyczenie szlaków turystycznych na terenie rezerwatów przyrody w granicach gminy zgodnie z obowiązującymi planami ochrony lub zadaniami ochronnymi dla rezerwatów przyrody Pozyskanie nowoczesnego sprzętu dla OSP i Straży Miejskiej Doposażenie straży miejskiej w samochód służbowy Rozbudowa systemu monitoringu Zwiększenie zaplecza kadrowego straży miejskiej Realizacja przez Straż Miejską we współpracy z Policją i innymi służbami akcji edukacyjnych skierowanych do społeczeństwa: o Organizacja akcji edukacyjnej skierowanej do dzieci i młodzieży szkolnej w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego, o Organizacja spotkań z mieszkańcami w zakresie przekazywania informacji o ew. zagrożenia i sposobach zabezpieczenia mienia przed kradzieżą, o Organizacja spotkań z kuracjuszami, których celem jest poprawa świadomości nt. zagrożeń związanych z kradzieżami, o Organizacja spotkań z dziećmi, młodzieżą i dorosłymi nt. przeciwdziałania pożarom i zachowania w sytuacjach ich wystąpienia Termomodernizacja budynku strażnicy OSP w Połczynie-Zdroju Zakup średniego samochodu ratowniczo-gaśniczego dla OSP PołczynZdrój Budowa strażnic OSP w miejscowościach Zajączkowo, Toporzyk Remont strażnicy OSP w Kołaczu Doposażenie i włączenie jednostki OSP w Toporzyku do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego oraz reaktywowania jednostki OSP w Redle, Akcje zachęcające do adopcji zwierząt porzuconych na terenie Gminy Utworzenie punktu chwilowego przetrzymywania zwierząt bezdomnych oczekujących na miejsce w schronisku bądź adopcję Dalsze działania na rzecz wspierania rodziny Wdrażanie mechanizmu zachęcania ludzi młodych do osiedlania się na terenie Gminy Budowa i modernizacja mieszkaniowych zasobów komunalnych – mieszkania socjalne i komunalne; Uzbrojenie terenów pod zabudowę jednorodzinną 93 | S t r o n a 11.2 Sfera gospodarcza w tym turystyka Cel strategiczny: Wykreowanie korzystnych warunków do inwestowana i rozwoju przedsiębiorczości w tym wypracowanie działań wspierających turystyczną atrakcyjność Gminy Połczyn-Zdrój Silna gospodarka lokalna w znaczący sposób wpływa na możliwości rozwojowe i komfort życia mieszkańców oraz pozycję Gminy w otoczeniu zewnętrznym. Zapewnienie warunków do dobrego funkcjonowania przedsiębiorców oraz pozyskiwanie inwestorów zewnętrznych jest kluczowym elementem planowania rozwoju Gminy. Wyzwaniem stojącym przed Gminą Połczyn-Zdrój w sferze gospodarczej jest stworzenie warunków do powstania nowych miejsc pracy, co pozwoliłoby odwrócić negatywne trendy dotyczące migracji. Można tego dokonać, poprzez połączenie rozwoju infrastruktury i działań miękkich – kreując korzystne warunki do inwestowania oraz rozwoju przedsiębiorczości, a także poprzez podjęcie działań na rzecz podniesienia kwalifikacji osób nieaktywnych zawodowo. Wskazane powyżej wyzwanie obejmuje również rozwój usług uzdrowiskowych i turystycznych. Powinno ono obejmować działania mające na celu nie tylko umocnienie, lecz także rozwój marki Połczyna-Zdroju jako kurortu z duszą. Należy zainicjować i wesprzeć działania, których efektem będzie uzupełnienie tradycyjnego lecznictwa uzdrowiskowego o obiekty/kompleksy wellness-SPA, nastawione na turystów zagranicznych i zamożnych turystów polskich. Ich uzupełnieniem powinna być rozbudowana oferta turystyczna, na czele z opracowanym przez Gminę i czekającym na wdrożenie produktem turystycznym Geopark Polodowcowa Kraina Drawy i Dębnicy. Cele pośrednie • • • • • • Aktywizacja rozwoju gospodarczego • • Działania Rozwój działalności uzdrowiskowej oraz usług turystycznych uzupełniających dotychczasową ofertę – np. wellness--SPA, turystyka aktywna ; Rewitalizacja istniejących obiektów uzdrowiskowych objętych ochroną konserwatorską / san. „Irena; dawne san. „Lechia”; „Leo Carli” budynki san. „Radość/ Modernizacja istniejących obiektów uzdrowiskowych i hotelarskich; Stworzenie wysoko wyspecjalizowanej oferty lecznictwa uzdrowiskowego w oparciu o współpracę z medycznymi ośrodkami naukowymi (np. Leczenie bezpłodności również in vitro ); Przygotowanie terenów i obiektów pod inwestycje Systematyczne wprowadzenie zmian w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego Rewitalizacja śródmieścia Stworzenie warunków do rozwoju działalności wytwórczej i usługowej na terenie miasta i na obszarach wiejskich: o Uzbrojenie terenów inwestycyjnych o Melioracja terenów we współpracy z właściwymi instytucjami o Opracowanie we współpracy z Powiatem świdwińskim i reprezentantami przedsiębiorców programu wsparcia inwestycji o Rozwój produkcji piwa/ rozwój działalności browaru- modernizacja zakładu, nowoczesne linie technologiczne , wykorzystanie OZE/ o Pozyskiwanie i przetwarzanie kopalin leczniczych /borowiny, solanki, wysoko zmineralizowane wody/ o Rozwój produkcji wysoko wyspecjalizowanych maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego; o Rozwój produkcji opakowań drukowanych , drewnianych , z 94 | S t r o n a Cele pośrednie • Aktywizacja rynku pracy • • • • • • Rozwój oferty turystycznej Gminy • • • • • • • Działania tworzyw sztucznych; o Wsparcie rozwoju rolnictwa ekologicznego o Stworzenie ośrodka edukacji wiejskiej- gospodarstwo rolne z zapleczem noclegowym i infrastruktura towarzyszącą; o Budowa rybnych stawów hodowlanych o Wsparcie rozwoju działalności przetwórczej produktów rolnych, o Budowa nowego targowiska miejskiego o Rozwój rolnictwa, w tym szkółkarstwa, szklarniowej produkcji warzyw o Rozwój zrównoważonej gospodarki leśnej i przetwórstwa leśnego o Rozwój przetwórstwa rolno-spozywczego w celu zagospodarowania wytworzonych produktów rolnych i wykorzystania zasobów naturalnych / borowiny, solanki, wody mineralne/ o Zaangażowanie Zespołu Szkół Rolniczych w rozwój rolnictwa ekologicznego i wdrażania nowych upraw oraz rozwój hodowli zwierząt Wpieranie i aktywne kreowanie inicjatyw, projektów przyczyniających się do poprawy sytuacji osób bezrobotnych: o Współudział w projektach przygotowywanych przez Powiatowe Biuro Pracy, organizacje pozarządowe i organizacje przedsiębiorców; o Tworzenie i realizacja projektów na rzecz aktywizacji osób bezrobotnych; o Przygotowanie projektów miękkich mających na celu: dopasowanie kwalifikacji mieszkańców do oczekiwań rynku pracy, wzrost mobilności pracowników Przygotowanie planu przeciwdziałania bezrobociu: o Współpraca z organizacjami przedsiębiorców oraz przy zaangażowaniu regionalnych uczelni wyższych informacji nt. obecnych i prognozowanych potrzeb rynku pracy Wsparcie i współudział w organizacji kampanii informacyjnych nt. rynku pracy i jego potrzeb w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych Wdrożenie produktu turystycznego „Geopark Polodowcowa Kraina Drawy i Dębnicy” Rewitalizacja istniejących obiektów uzdrowiskowych objętych ochroną konserwatorską / san. „Irena; dawne san. „Lechia”; „Leo Carli” budynki san. „Radość/ Modernizacja istniejących obiektów uzdrowiskowych i hotelarskich; Budowa terenu rekreacyjnego nad zalewem przy Sanatorium „Borkowo” /plaża, promenada, pomosty, zagospodarowanie wyspy na zalewie do celów rekreacyjnych/; Budowa basenów solankowych i tężni; Modernizacja basenu wewnętrznego w san. „Gry” Budowa Domu Zdrojowego z nowoczesną pijalnią wód; Budowa stoku narciarskiego na tzw. „Trzech garbach” Budowa ścieżki „Spacer w koronach drzew” wraz z infrastrukturą towarzyszącą; Stworzenie kompleksowej oferty dla miłośników aktywnego spędzania czasu ( w tym również dla wyczynowców)- trasy kolarskie MTB i biegowe o różnych stopniach trudności, trasy do biegów na orientacje z przeszkodami, trasy dla samochodów terenowych i kładów, itp. Odnowienie istniejącej i tworzenie nowych elementów infrastruktury towarzyszącej- szlaki piesze, rowerowe, nordic walking, ścieżki edukacyjne, parki linowe , itp. – parkingi, miejsca wypoczynku, zaplecze gastronomiczno-sanitarne; 95 | S t r o n a Cele pośrednie • • • • • • • 11.3 Działania Budowa tras rowerowych na nasypach nieczynnych linii kolejowych Połczyn-Świdwin; Połczyn- Barwice; Odnowienie i promocja szlaku konnego Łobez – Biały Bór na odcinku gminy Połczyn-Zdrój; Budowa bazy edukacji ekologicznej o Rozwój sieci dróg rowerowych w powiązaniu z wyznaczonymi już szlakami; o Rozwój wypożyczalni rowerów - stworzenie systemu roweru miejskiego o Budowa małej infrastruktury wodnej, przeznaczonej dla kajaków i niewielkich łodzi, o Wspieranie wszelkich inicjatyw mających na celu rozwój agroturystyki i turystyki wiejskiej; Wdrożenie nowoczesnych form promocji Gminy Połczyn-Zdrój: o Wdrożenie wspólnej platformy promocji w obszarze turystyki i działalności uzdrowiskowej we współpracy ze Stowarzyszeniem Gmin Uzdrowiskowych RP, Związkiem Miast i Gmin Dorzecza Parsęty, Zachodniopomorską Regionalną Organizacja Truistyczną i innymi organizacjami i instytucjami o Wdrożenie przewodników turystycznych w formie elektronicznej Udział w międzynarodowych imprezach targowych wspólnie z innymi gminami i organizacjami Przygotowanie oferty i atrakcji turystycznych skierowanych do osób młodych oraz rodzin z dziećmi. Przygotowanie oferty turystycznej dla osób niepełnosprawnych Sfera środowiskowa Cel strategiczny: Zachowanie i promocja walorów środowiska naturalnego W procesie rozwoju Gminy Połczyn-Zdrój powinno uwzględnić się troskę o dziedzictwo przyrodnicze oraz środowisko naturalne. Użytkowanie zasobów powinno opierać się na dbałości, a także poszanowaniu dla ekosystemów leśnych oraz wodnych, w celu utrzymania ich stabilności i różnorodności biologicznej. Zapewniona i rozwijana powinna być również ochrona przed zagrożeniami przyrodniczymi (pożary, wichury, powodzie itd.). Z drugiej jednak strony za niezbędne należy uznać działania prowadzące do najmniej inwazyjnych form działalności człowieka. Dodatkowo niezbędne jest kształtowanie proekologicznych postaw wśród mieszkańców. Cele pośrednie • • • Ochrona środowiska naturalnego • • Działania Rozwój inwestycji proekologicznych – rozbudowa infrastruktury technicznej poprawiającej konkurencyjność i niskoemisyjność lokalnej gospodarki /modernizacja energetyczna obiektów użyteczności , budowa instalacji ogniwa fotowoltaicznych na tych budynkach/ Wspieranie działań zmierzających do wykorzystania OZE / wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe, mieszkańcy, inwestorzy / Monitorowanie środowiska przyrodniczego (w tym m. innymi zasobów solanki i borowiny) Kształtowanie proekologicznych postaw społecznych: o Spotkania i akcje proekologiczne organizowane w szkołach i świetlicach (np. przedstawienia teatralne, konkursy, akcje „Sprzątanie Świata” itp.) o Edukacyjne festyny, których tematem przewodnim będzie ochrona środowiska Zwiększenie bezpieczeństwa przeciwpożarowego poprzez budowę dróg ułatwiających dostęp podczas akcji gaśniczych, budowa systemu 96 | S t r o n a • Wykorzystanie walorów przyrodniczych w celach promocyjnych i turystycznych • 11.4 punktów czerpania wody wraz z zabezpieczeniem przeciwpożarowym terenów leśnych Wytyczenie szlaków turystycznych na terenie rezerwatów przyrody w granicach Gminy: o Wytyczenie i oznakowanie szlaków turystycznych na terenach cennych przyrodniczo, o Budowa punktów wypoczynkowo-informacyjnych, o Budowa zaplecza sanitarnego i miejsc postojowych, Promocja lecznictwa uzdrowiskowego, poprzez wykorzystanie walorów naturalnych (np. klimatu Połczyna –Zdroju oraz zasobów naturalnych) Sfera infrastrukturalna Cel strategiczny: Poprawa jakości infrastruktury technicznej i wzrost wykorzystania energii przyjaznej środowisku Jednym z podstawowych czynników wpływających na prawidłowy rozwój gospodarczy Gminy jest właściwie rozwinięta infrastruktura techniczna. Dotyczy to zarówno sieci dróg (ich jakości i gęstości), infrastruktury komunalnej (kanalizacja, wodociągi, oczyszczalnie ścieków, gospodarka odpadami) jak i telekomunikacyjnej. Wszystkie z ww. elementów zapewniają należyte funkcjonowanie gospodarki Gminy i służą zapewnieniu odpowiedniego poziomu życia ludności w niej zamieszkującej. Wyzwaniem w sferze infrastrukturalnej, w tym komunikacji jest przede wszystkim budowa i modernizacja dróg zarówno gminnych, powiatowych jak i wojewódzkich, co wpłynęłoby na poprawę połączeń drogowych. Natomiast w przypadku infrastruktury technicznej w celu poprawy standardu życia mieszkańców, należy stworzyć nowoczesny system kanalizacyjno – wodociągowy, rozbudować sieć gazową oraz zwiększyć dostępność usług telekomunikacyjnych na terenach wiejskich. Należy również opracować plan rozwoju energetyki odnawialnej, co w dłuższej perspektywie, skutkować będzie zmniejszeniem kosztów społecznych i środowiskowych. Cele pośrednie • Stworzenie niezawodnej i bezpiecznej sieci komunikacji w Gminie • • Działania Drogi gminne o Wykonanie przebudowy ulic o Przebudowa wiaduktu drogowego o Budowa parkingów na terenie miasta o Zmiana lokalizacji dworca P.K.S. o Przebudowa mostów o Budowa dróg osiedlowych o Przebudowa dróg wewnętrznych na terenie Gminy (w ilości około 50 km) o Budowa i poprawa stanu technicznego chodników Drogi wojewódzkie: o Utwardzenie nawierzchni dróg wojewódzkich (poprawa stanu technicznego nawierzchni) o Oczyszczenie przydrożnych rowów o Budowa zatok przystankowych o Poszerzenie drogi 173 Drogi powiatowe: o Przebudowa istniejących nawierzchni bitumicznych wraz z poszerzeniem nawierzchni, wykonaniem rowów przydrożnych, przebudową przepustów i mostów o Przebudowa nawierzchni dróg nieutwardzonych, wraz z dokonaniem odwodnienia, poprzez rowy odwadniające, przepusty, wyprofilowanie poboczy, dokonanie wycinki zakrzaczeń 97 | S t r o n a Cele pośrednie • Stworzenie nowoczesnych systemów kanalizacyjno – wodociągowych na terenie Gminy Rozwój energetyki odnawialnej na terenie Gminy Zwiększenie dostępności usług telekomunikacyjnych na terenie Gminy • • • • • • • • Działania oraz drzew stanowiących zagrożenie dla ruchu kołowego Modernizacja oraz rozbudowa sieci wodociągowej i stacji uzdatniania wody na terenach wiejskich i miejskich Modernizacja oraz rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej oraz oczyszczalni ścieków; Utrzymanie we właściwym stanie i rozbudowa melioracji szczegółowej; Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków Wsparcie inicjatyw dotyczących indywidualnych systemów oczyszczania ścieków (przydomowe biologiczne oczyszczalnie ścieków) Analiza potencjału rozwoju odnawialnych źródeł energii Wsparcie budowy OZE na terenie Gminy Wykorzystanie OZE w jednostkach użyteczności publicznej Stworzenie punktów bezprzewodowego dostępu do Internetu • 12. Realizacja (wdrażanie) Strategii Gminy Połczyn-Zdrój Ogólne zasady wdrażania Strategii Strategia Rozwoju Gminy Połczyn-Zdrój na lata 2015-2025 jest podstawowym dokumentem programowym wskazującym kierunki działań rozwojowych. Niemniej jednak, samo jej opracowanie nie gwarantuje sukcesu, ani też w przyszłości nie wpłynie bezpośrednio na poprawę warunków życia mieszkańców, rozwój gospodarczy, czy poprawę infrastruktury. Aby strategia przyniosła planowane efekty, niezbędne jest przekucie określonych w niej celów na programy rozwoju poszczególnych sfer i projekty przewidziane do ich realizacji. Istotnym wymogiem, stawianym dokumentom szczebla strategicznego jest również wewnętrzny system monitorowania i ewaluacji postępów we wdrażaniu oraz osiąganiu założonych celów, a w konsekwencji osiągniecie stanu zakładanego w wizji. Celem nadrzędnym Strategii rozwoju jest wskazanie kierunków rozwoju Gminy Połczyn-Zdrój, których podstawą są: • wyniki analizy stanu istniejącego i wynikające z nich potrzeby rozwojowe, • pomysły i inwencja mieszkańców oraz ich organizacji, • wytyczne dokumentów strategicznych wyższego rzędu. Jednym z elementów wdrażania Strategii będzie również okresowa weryfikacja jej zapisów i ich aktualizacja, mająca na celu dostosowanie dokumentu do zmieniających się realiów życia społeczno – gospodarczego Gminy Połczyn-Zdrój. W praktyce aktualizacja powinna sprowadzać się do: weryfikacji realizacji założonych celów dokumentu, rejestracji nowych celów strategicznych i operacyjnych wraz z ich odpowiednią hierarchizacją. Strategia Rozwoju Gminy Połczyn-Zdrój na lata 2015-2025 przyjmowana będzie uchwalą Rady Miejskiej w Połczynie-Zdroju. W celu sukcesywnego wdrażania, monitorowania i ewaluacji osiągania celów przyjętych w Strategii Gminy należy wyznaczyć Zespół ds. wdrażania Strategii. Będzie on odpowiedzialny za wdrażanie zapisów Strategii w poszczególnych dziedzinach, monitorowanie (analizę raportów z przebiegu realizacji strategii), weryfikację osiągania wskaźników oraz koordynacje prac instytucji zaangażowanych we wdrażanie Strategii. W realizacje Strategii warto zatem zaangażować działające na terenie Gminy organizacje pozarządowe, grupy nieformalne, przedsiębiorców, a także inne podmioty mogące przyczynić się do rozwoju Gminy. 98 | S t r o n a Rysunek 5 System wdrażania Strategii Źródło: opracowanie własne Monitoring i ewaluacja Jak wskazano powyżej, opracowana i przyjęta uchwała Rady Miejskiej w Połczynie-Zdroju Strategia, będzie podlegała stałemu monitoringowi i okresowej ewaluacji. Ich celem będzie gromadzenie, opracowywanie i przekazywanie informacji przydatnych w zarządzaniu rozwojem, a tym samym określenie postępu we wdrażaniu Strategii Rozwoju Gminy Połczyn-Zdrój na lata 2015-2025. W ramach działań monitoringowych i ewaluacyjnych przewiduje się co najmniej: • przeprowadzenie ewaluacji ex-ante – dla danych za rok 2014, • corocznego monitoringu wskaźników i ewaluacji w trakcie realizacji Strategii – w połowie okresu wdrażania, • ewaluacji ex-post po zakończeniu okresu obowiązywania Strategii. Ostatnia z ewaluacji stanowić będzie podstawę oceny i podsumowania działań podejmowanych przez Gminę w okresie obowiązywania Strategii, a także będzie jednym z czynników determinujących dalsze kierunki działań w kolejnym horyzoncie planowania. Wskaźniki Podstawowym celem monitoringu jest uzyskanie mierzalnych wskaźników progresji osiągnięcia celów Strategii. Wymusza to opracowanie szeregu wskaźników agregujących na poziomie strategicznym wyniki działań podejmowanych na rzecz rozwoju Gminy w ramach opracowanej Strategi Tabela 62 Wskaźniki osiągnięcia celów Cel strategiczny • Rozwój usług sfery społecznej Gminy Połczyn-Zdrój • • Wskaźnik liczba czynnie działających stowarzyszeń na tysiąc mieszkańców dodatnia dynamika liczby urodzeń liczba osób nowo zameldowanych w stosunku do liczby 99 | S t r o n a Cel strategiczny • • • • • • • • • • • • • • Wykreowanie korzystnych warunków do inwestowana i rozwoju przedsiębiorczości w tym wypracowanie działań wspierających turystyczną atrakcyjność Gminy Połczyn – Zdrój • • • • • • • • • • Zachowanie i promocja walorów Środowiska naturalnego • • • • • • • Stworzenie niezawodnej i bezpiecznej sieci komunikacji w Gminie • • • • Wskaźnik mieszkańców liczba osiągnięć sportowych liczba wydarzeń kulturalnych liczba przestępstw liczba placówek pomocy społecznej oraz medycznej liczba osób korzystających z infrastruktury pomocy społecznej oraz pomocy medycznej stosunek liczby osób wykształconych do liczby osób w wieku produkcyjnym stopa bezrobocia liczba nowo utworzonych gabinetów medycznych stosunek liczby zaadoptowanych zwierząt do liczby zwierząt w schronisku ilość przedsięwzięć inwestycyjnych liczba osób zatrudnionych ogółem w Gminie liczba podmiotów gospodarczych stosunek poniesionych dochodów do wydatków z wiązanych z OZE liczba projektów dotyczących współpracy z organizacjami przedsiębiorców w Republice Federalnej Niemiec, Krajach Skandynawskich, samorządami, organizacjami liczba gospodarstw prowadzących rolnictwo ekologiczne oraz działalność przetwórczą produktów rolnych wdrożenie produktu turystycznego „Geopark Polodowcowa Kraina Drawy i Dębnicy” liczba osób korzystających z infrastruktury turystycznej wskaźnik wykorzystania bazy noclegowej, relacja korzystających z noclegów do liczby miejsc noclegowych liczba przedsięwzięć w sektorze turystycznym liczba przedsięwzięć stanowiących rozszerzenie oferty turystycznej liczba turystów (korzystających z uzdrowiska, sanatoriów, turystyki kwalifikowanej) wskaźnik zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych wskaźnik zanieczyszczenia powietrza procent zalesienia gruntów zbędnych do produkcji rolniczej liczba projektów związanych z edukacją ekologiczną liczba nowopowstałych szlaków na obszarach chronionych liczba małej infrastruktury (punkty wypoczynkowoinformacyjne, zaplecze sanitarne, miejsca postojowe) liczba wypadków drogowych na terenie powiatu liczba/kwota wypłaconych odszkodowań komunikacyjnych liczba osób korzystających z hot spotów liczba powstałych odnawialnych źródeł energii (wielkość środków finansowych wygenerowanych poprzez wykorzystanie OZE) liczba osób korzystających z taboru miejskiego i linii kolejowej natężenie ruchu rowerowego liczba osób korzystających z sieci gazowej na terenach wiejskich w stosunku do wszystkich mieszkańców stosunek liczby przydomowych oczyszczalni ścieków do 100 | S t r o n a Cel strategiczny • Wskaźnik liczby domów wykorzystanie możliwości Unii w inwestycjach środków transportu Europejskiej Źródło: opracowanie własne. Struktura Programów Przewiduje się wstępnie opracowanie czterech Programów operacyjnych – po jednym dla każdego z celów strategicznych. Każdy z programów zawierać będzie m.in.: • obszary interwencji przypisane celom pośrednim, • działania i odpowiadające im projekty przypisane celom operacyjnym, • źródła finansowania przedsięwzięć i wysokość przewidywanego dofinansowania zewnętrznego, • określenie podmiotu odpowiedzialnego za realizację poszczególnych działań i projektów, • wskazanie okresu realizacji, • krótką informację o zgodności z celami strategii. Ogólne zasady tworzenia programów operacyjnych: 1. Każdy z programów po opracowaniu powinien być aktualizowany w miarę potrzeb. Podstawą aktualizacji będzie zidentyfikowanie działania/projektu dotychczas nieujętego w Programie, którego realizacja jest pożądana z punktu widzenia osiągnięcia celów strategii. 2. Ocenę projektów i przygotowanie poszczególnych Programów prowadzić będzie Zespół ds. wdrażania Strategii. 101 | S t r o n a 13. Indeksy 13.1 Indeks rysunków Rysunek 1 Położenie Gminy Połczyn-Zdrój ................................................................................................................................. 8 Rysunek 2 Obszar Natura 2000 obejmujący teren Gminy Połczyn-Zdrój ................................................................................. 10 Rysunek 3 Obszary chronione .................................................................................................................................................. 13 Rysunek 4 Granice projektowanego Geoparku Polodowcowa Kraina Drawy i Dębnicy ........................................................... 62 Rysunek 5 System wdrażania Strategii ..................................................................................................................................... 99 13.2 Indeks schematów Schemat 1 Hierarchia działań ..................................................................................................................................................... 2 Schemat 2 Hierarchia dokumentów Strategicznych ................................................................................................................... 3 13.3 Indeks wykresów Wykres 1 Wskaźnik migracji w latach 2009 – 2013 .................................................................................................................. 19 Wykres 2 Liczba uczniów w Punkcie Integracji Społecznej w Połczynie-Zdroju w okresie 2010-2013 ..................................... 39 Wykres 3 Liczba przestępstw stwierdzonych w odniesieniu do wskaźnika wykrywalności sprawców przestępstw ogółem (%) ................................................................................................................................................................................................. 45 Wykres 4 Dynamika powstawania i likwidacji przedsiębiorstw w latach 2010 - 2013 ............................................................. 53 Wykres 5 Podmioty wg PKD 2007 i rodzajów działalności w roku 2013................................................................................... 54 Wykres 6 Stosunek liczby bezrobotnych do liczby ludności w wieku produkcyjnym (%) ......................................................... 57 Wykres 7 Liczba bezrobotnych do liczby osób w wieku produkcyjnym w latach 2010-31.08.2014 r. w Gminie Połczyn – Zdrój ................................................................................................................................................................................................. 57 Wykres 8 Stosunek liczby bezrobotnych do liczby osób w wieku produkcyjnym oraz liczby mieszkańców Gminy ................. 58 Wykres 9 Zestawienie liczby bezrobotnych wg czasu pozostawania bez pracy w okresie 2010-2013 (w miesiącach) ............ 60 13.4 Indeks tabel Tabela 1 Zestawienie celów Strategii Gminy Połczyn-Zdrój w stosunku do celów Strategii Rozwoju Kraju, Strategii Euroregionu Pomerania, Strategii Rozwoju Województwa oraz Strategii Rozwoju Powiatu Świdwińskiego ............................ 4 Tabela 2 Ludność zamieszkała w gminach Powiatu Świdwińskiego ......................................................................................... 17 Tabela 3 Liczba ludności zamieszkującej Miasto i Gminę Połczyn-Zdrój w latach 2010-2012 w podziale na kobiety i mężczyzn ................................................................................................................................................................................................. 18 Tabela 4 Ruchy naturalne wg płci w latach 2007-2013 ............................................................................................................ 18 Tabela 5 Ludność w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym wg płci w latach 2007-2013 .................... 19 Tabela 6 Liczba rodzin objętych opieką społeczną z podziałem na powody udzielania świadczeń w latach 2010-2013 ......... 21 Tabela 7 Formy pomocy realizowane przez opiekę społeczną w latach 2010-2013 ................................................................ 21 Tabela 8 Placówki kulturalne w Gminie Połczyn-Zdrój ............................................................................................................. 23 Tabela 9 Liczba osób objętych ofertą kulturalną w okresie 2010-2013 ................................................................................... 24 Tabela 10 Wskaźniki biblioteczne na terenie Gminy Połczyn-Zdrój w latach 2010 -2013 ........................................................ 25 Tabela 11 Działalność domów, ośrodków kultury, klubów i świetlic (2010-2013) ................................................................... 27 Tabela 12 Przedszkole Samorządowe Nr 1 im. Kubusia Puchatka w Połczynie-Zdroju ............................................................ 33 Tabela 13 Przedszkole Samorządowe Nr 2 „Pod Jarzębinką” w Połczynie-Zdroju ................................................................... 33 Tabela 14 Liczba uczniów oraz oddziałów w jednostkach oświatowych na poszczególnych etapach edukacyjnych wg SIO / stanu z września danego roku szkolnego ................................................................................................................................. 33 Tabela 15 Stan szkolnictwa podstawowego w Gminie Połczyn-Zdrój ...................................................................................... 34 Tabela 16 Liczba uczniów na poszczególnych etapach edukacji w latach 2010-2013 .............................................................. 34 Tabela 17 Wyniki dydaktyczne i wychowawcza w latach 2010-2013 ....................................................................................... 34 Tabela 18 Liczba pomieszczeń lekcyjnych w Publicznej Szkole Podstawowej Nr 1 .................................................................. 34 Tabela 19 Liczba uczniów w Publicznej Szkole Podstawowej w Bolkowie................................................................................ 35 Tabela 20 Wyniki dydaktyczne i wychowawcza w latach 2010-2013 ....................................................................................... 35 Tabela 21 Liczba uczniów w Publicznej Szkole Podstawowej im. Jana Pawła II w Toporzyku .................................................. 35 Tabela 22 Wyniki dydaktyczne i wychowawcza w latach 2010-2013 ....................................................................................... 35 Tabela 23 Informacja dotycząca uczniów za lata szkolne 2010-2013 ....................................................................................... 36 Tabela 24 Wyniki dydaktyczne i wychowawcze za lata 2010–13 ............................................................................................. 36 Tabela 25 Informacje z lat szkolnych dotyczących Gimnazjów w latach 2010 – 2013 na terenie Gminy Połczyn-Zdrój .......... 36 Tabela 26 Liczba uczniów i oddziałów klasowych w gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w latach 2011-2013. ....................... 36 Tabela 27 Wyniki dydaktyczne gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w latach 2010-2013 ........................................................ 36 Tabela 28 Liczna uczniów i oddziałów klasowych na lata 2010-2013 ....................................................................................... 37 Tabela 29 Wyniki dydaktyczne publicznego gimnazjum w Redle w latach 2010-2013 ............................................................ 37 Tabela 30 Informacje na temat nauki języków obcych w gimnazjach na terenie Gminy Połczyn-Zdrój ................................... 37 102 | S t r o n a Tabela 31 Zdawalność egzaminów końcowych w latach 2011 – 2012 ..................................................................................... 38 Tabela 32 Kluby i stowarzyszenia sportowe działające na terenie Gminy Połczyn-Zdrój ......................................................... 41 Tabela 33 Udział w działaniach jednostek OSP z terenu Gminy Połczyn-Zdrój......................................................................... 46 Tabela 34 Rodzaje zagrożenia oraz ofiary w latach 2010-2013 ................................................................................................ 49 Tabela 35 Przyczyny powstawania zdarzeń w latach 2010-2013 ............................................................................................. 49 Tabela 36Podmioty gospodarki narodowej wpisane do rejestru REGON ................................................................................ 52 Tabela 37 Struktura wielkości przedsiębiorstw w latach 2010 – 2013 ..................................................................................... 53 Tabela 38 Liczba gospodarstw rolnych i ich powierzchnia w Gminie Połczyn-Zdrój w 2010 roku ............................................ 55 Tabela 39Gospodarstwa rolne wg grup obszarowych użytków rolnych 2010 r. ...................................................................... 55 Tabela 40 Stopa bezrobocia w Powiecie Świdwińskim w latach 2010 – 2014 (ilość bezrobotnych do ilości czynnych zawodowo ................................................................................................................................................................................ 57 Tabela 41 Bezrobotni zarejestrowani wg płci w latach 2010 –31.08.2014 ............................................................................... 58 Tabela 42 Bezrobotni wg wieku, poziomu wykształcenia, stażu pracy w latach 2010-2013 .................................................... 59 Tabela 43 Liczba miejsc noclegowych w latach 2010-2013 (dane nie uwzględniają gości uzdrowiskowych) .......................... 65 Tabela 44 Liczba osób korzystającej z bazy noclegowej oraz ilość udzielonych noclegów na Gminie Połczyn-Zdrój w latach 2010-2013 (dane nie uwzględniają gości uzdrowiskowych) ..................................................................................................... 65 Tabela 45 Liczba Kuracjuszy odwiedzających Uzdrowisko Połczyn w latach 2010-2013 –sanatorium Gryf ............................. 66 Tabela 46 Liczba Kuracjuszy odwiedzających Uzdrowisko Połczyn w latach 2010-2013 –sanatorium Irena............................ 67 Tabela 47 Liczba Kuracjuszy odwiedzających Uzdrowisko Połczyn w latach 2010-2013 – sanatorium „Podhale” ................... 67 Tabela 48 Liczba Kuracjuszy odwiedzających Uzdrowisko Połczyn w latach 2010-2013 – sanatorium „Borkowo „- ............... 67 Tabela 49 Liczba Kuracjuszy odwiedzających sanatorium „Marta” w latach 2010-2013 ......................................................... 68 Tabela 50 Liczba Kuracjuszy odwiedzających sanatorium „Hopferówka” w latach 2010-2013 ............................................... 68 Tabela 51 Zakresu prac remontowych i inwestycyjnych. TRANSPORT I ŁĄCZNOŚC w latach 2010-2013................................. 70 Tabela 52 Zmiany sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w granicach Miasta i Gminy Połczyn-Zdrój – porównanie stanu dla lat 2002 i 2012 ............................................................................................................................................................................... 75 Tabela 53 Zużycie energii elektrycznej i liczba przyłączy na terenie Miasta Połczyn-Zdrój w roku 2002 i 2012....................... 76 Tabela 54 Długości sieci, liczba odbiorców i zużycie gazu w latach 2008-2012 w Mieście Połczyn-Zdrój ................................ 77 Tabela 55 Porównanie danych statystycznych dotyczących liczby odbiorców i zużycia gazu na terenie Gminy Połczyn-Zdrój, Powiatu świdwińskiego i Województwa Zachodniopomorskiego w 2012 roku ....................................................................... 77 Tabela 56 Dostęp do infrastruktury telekomunikacyjnej na terenie Miasta Połczyn-Zdrój...................................................... 79 Tabela 57 Dostęp do infrastruktury telekomunikacyjnej na terenie Gminy Połczyn-Zdrój ...................................................... 80 Tabela 58 Zestawienie ilości odpadów zbieranych na terenie Miasta i Gminy Połczyn-Zdrój w latach 2010-2012 wraz z informacją nt. liczby likwidowanych dzikich wysypisk ........................................................................................................... 81 Tabela 59 Zasoby mieszkaniowe w Mieście i Gminie Połczyn-Zdrój wg lokalizacji w latach 2008-2012 .................................. 82 Tabela 60 Wyposażenie mieszkań Gminy Połczyn-Zdrój w latach 2008 – 2012 w instalacje techniczno – sanitarne .............. 83 Tabela 61 Stopień realizacji celów operacyjnych Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Połczyn-Zdrój” po aktualizacji z 1999 .... 84 Tabela 62 Wskaźniki osiągnięcia celów .................................................................................................................................... 99 103 | S t r o n a
