Opinie kobiet na temat badania USG w czasie ciąży

Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 5, zeszyt 1, 55-57, 2012
Opinie kobiet na temat badania USG w czasie ciąży
DOROTA ĆWIEK1, KATARZYNA STEFAŃSKA2, DOROTA BRANECKA-WOŹNIAK1,
DOROTA FRYC1, KATARZYNA SZYMONIAK1, WITOLD MALINOWSKI3
Streszczenie
Cel pracy: Dzięki wprowadzeniu do położnictwa badań ultrasonograficznych ciąża dla wielu przyszłych mam stała
się wydarzeniem mniej stresującym. Podczas badania przyszli rodzice uzyskują znacznie więcej informacji niż podczas rutynowego badania ginekologicznego. Regularne badania pozwalają kontrolować stan zdrowia nie tylko płodu,
ale również kobiety ciężarnej; dają szansę odpowiednio wcześnie wykryć nieprawidłowości czy ewentualne powikłania. Celem badania było poznanie opinii kobiet ciężarnych na temat badania USG w czasie ciąży. Materiał i metody:
Badaniom poddano sto kobiet ciężarnych, mieszkanek województwa zachodniopomorskiego. Badanie zostało przeprowadzone metodą sondażu diagnostycznego. Narzędziem badawczym był kwestionariusz ankiety własnego autorstwa.
Wyniki badań poddano analizie matematycznej. Wnioski: W wyniku przeprowadzonych badań wyciągnięto następujące wnioski: 1) Kobiety ciężarne uważały badanie USG za potrzebne w czasie ciąży, jego częstotliwość określiły na
tyle razy, ile jest konieczne. Mimo to konieczne jest stałe prowadzenie działań edukacyjnych w tym zakresie. 2) Nie
wszystkie kobiety uważały, że informacje uzyskane podczas badania satysfakcjonowały je. Dlatego należy stale podnosić jakość przeprowadzanych badań USG oraz komunikować pacjentkom ich wyniki.
Słowa kluczowe: badanie USG, opinia, ciąża
Wprowadzenie
Dzięki wprowadzeniu do położnictwa badań ultrasonograficznych ciąża dla wielu przyszłych mam stała się
mniej stresującym wydarzeniem. Podczas badania USG
przyszli rodzice uzyskują znacznie więcej informacji niż
podczas rutynowego badania ginekologicznego. Regularne
badania pozwalają kontrolować stan zdrowia nie tylko
płodu, ale również kobiety ciężarnej; dają szansę odpowiednio wcześnie wykryć nieprawidłowości czy ewentualne powikłania. Diagnostyka ultrasonograficzna jest bezbolesna, nieszkodliwa i nieinwazyjna, dlatego nietrudno
namówić kobietę ciężarną do wykonania badania USG.
Cel pracy
Celem badania było poznanie opinii kobiet ciężarnych
na temat badania USG w czasie ciąży.
Materiał i metodyka
Badaniom poddano sto kobiet ciężarnych, mieszkanek
województwa zachodniopomorskiego. Dobór do grupy
badawczej był losowy. Badanie zostało przeprowadzone
metodą sondażu diagnostycznego na przełomie stycznia
i lutego 2008 roku. Narzędziem badawczym był kwestionariusz ankiety własnego autorstwa. Wyniki badań poddano
analizie matematycznej.
Wyniki i omówienie
Analiza danych socjodemograficznych i położniczych
wykazała, że respondentki to w szczególności kobiety
będące obecnie w czasie pierwszej – 39,0%, bądź drugiej
– 37,0% ciąży. Ponad połowa ankietowanych (56,0%) posia-
dała wykształcenie średnie, 30,0% respondentek wykształcenie wyższe, tylko 12,0% posiadało wykształcenie zasadnicze, podstawowe zaś 2,0% badanych kobiet. Większość
ankietowanych była zamężna – 69,0%.
Tabela 1. Dane socjodemograficzne badanych kobiet
Rodność
Ciąża 1
Ciąża 2
Ciąża 3
Ciąża 4 i więcej
Wykształcenie
Podstawowe
Zawodowe
Średnie
Niepełne wyższe
Wyższe
Stan cywilny
Zamężna
Niezamężna
n
39
37
19
5
n
2
10
56
2
30
n
69
31
%
39,0
37,0
19,0
5,0
%
2,0
10,0
56,0
2,0
30,0
%
69,0
31,0
Analiza przydatności badań USG w opinii ankietowanych wykazała, że znaczna większość badanych (91,0%)
uważała, że badanie USG jest przydatne i należy je wykonać w czasie ciąży. Tylko 3,0% kobiet było przeciwnych,
a 6,0% ankietowanych nie miało zdania.
Rycina 2 przedstawia opinię ankietowanych na temat
częstości wykonywanych badań USG w czasie ciąży. Kobiety były zdania, że badanie USG w czasie ciąży powinno
wykonywać się tyle razy, ile jest to konieczne (82,0%),
bądź kilka razy w czasie ciąży (12,0%).
1
Samodzielna Pracownia Umiejętności Położniczych, Pomorski Uniwersytet Medyczny, Szczecin
2
Studenckie Koło Naukowe przy Samodzielnej Pracowni Umiejętności Położniczych, Pomorski Uniwersytet Medyczny, Szczecin
56
D. Ćwiek, K. Stefańska, D. Branecka-Woźniak i wsp.
100%
daniu urodziło zdrowe dzieci. Natomiast 9,0% kobiet nie
miało wykonywanych badań w poprzednich ciążach.
Nieprzydatne
Nie wiem
90%
60%
55%
80%
50%
70%
40%
60%
36%
30%
Przydatne
50%
20%
40%
10%
30%
0%
20%
9%
0%
dzieki badaniu badanie uspokoiło
nie miałam
inne znaczenie
urodziłam
mnie, że moje
wykonywanego
zdrowe dziecko
dziecko
badania USG w czasie
jest zdrowe
poprzedniej ciąży
Ryc. 3. Opinie badanych na temat roli badań USG
w poprzednich ciążach
10%
90%
0%
Ryc. 1. Opinia badanych na temat przydatności
wykonywania USG w czasie ciąży
90%
83%
80%
70%
82%
80%
60%
70%
50%
60%
40%
50%
30%
40%
20%
12%
30%
10%
20%
0
12%
10%
0
0%
6%
0%
raz w czasie
tyle razy,
kilka razy
ciąży
w czasie ciąży ile potrzeba
5%
nie mam
zdania
uważam to badanie nie wiem, wykonuję
za szkodliwe
dlatego, ze zlecił
i powinny wykonywać
mi je lekarzy
je tylko kobiety,
w czasie ciąży
u których jest potrzeba
tylko, jeśli
istnieje taka
potrzeba
badanie to jest
potrzebne
i kazda kobieta
powinna mieć
je wykonane
Ryc. 2. Opinia badanych na temat częstości wykonywania
USG w czasie ciąży
Ryc. 4. Opinie respondentek o słuszności wykonywania
rutynowo badań USG każdej kobiecie ciężarnej
O znaczeniu badań ultrasonograficznych przekonana
była większość badanych – 83,0% ogółu respondentek,
która podkreśliła, że badanie to jest bardzo potrzebne
i każda kobieta powinna je mieć wykonane. Tylko 5,0%
ankietowanych kobiet ciężarnych stwierdziło, że wykonuje te badania tylko dlatego, gdyż zlecił im je lekarz; 12,0%
ogółu respondentek uważało natomiast, że badania USG
powinno wykonywać się rutynowo tylko wtedy, gdy
istnieje taka potrzeba. Żadna z ankietowanych kobiet ciężarnych nie była zdania, że USG jest badaniem szkodliwym i powinny wykonywać tylko kobiety, u których istnieje taka potrzeba.
Aż 55,0% ankietowanych ciężarnych kobiet było zdania, że badanie USG wykonane podczas ciąży uspokoiło je
co do zdrowia ich dziecka, a 36,0% uważało, że dzięki ba-
Znacząca większość respondentek, bo aż 97,0%, była
zadowolona z informacji uzyskanych podczas badania
USG i uważało, że w pełni je to usatysfakcjonowało. Tylko
3,0% ankietowanych kobiet ciężarnych stwierdziło, że
informacje, które usłyszały podczas badania USG, były niezrozumiałe i stąd niezadowolenie ankietowanych.
Dyskusja
W dobie dzisiejszej techniki, komputeryzacji, posiadanej wiedzy i sprzętu ultrasonograficznego trudno sobie
wyobrazić prowadzenie ciąży bez badań USG. Wśród ankietowanych kobiet będących aktualnie w ciąży w województwie zachodniopomorskim aż 100,0% respondentek
miało wykonywane badanie ultrasonograficzne. Jest to
pozytywna wiadomość świadcząca o dużej dostępności
Opinie kobiet na temat badania USG w czasie ciąży
badań ultrasonograficznych wśród kobiet ciężarnych. Badania Respondek i wsp. wykazały, że 6,0% badanych
kobiet nie miało wykonanego badania USG [1].
3%
97%
57
cjalizowanych ośrodkach [2-4]. Wśród badanych kobiet aż
9,0% respondentek nie miało wykonanego badania USG
w poprzedniej ciąży. Tymczasem 83,0% respondentek uważało, że badanie USG jest potrzebne i każda ciężarna
powinna mieć je wykonane. Aż 12,0% badanych kobiet
twierdziło, że badanie powinno być wykonywane tylko,
jeśli istnieje taka potrzeba. Żadna z kobiet nie uważała badania USG za szkodliwe w czasie ciąży. Aż 97,0% badanych
było zadowolonych z badania USG i informacji, które uzyskały w czasie jego przeprowadzania.
Wnioski
1) Kobiety ciężarne uważały badanie USG za potrzebne
w czasie ciąży, jego częstotliwość określiły na tyle razy, ile jest konieczne. Mimo to konieczne jest stałe
prowadzenie działań edukacyjnych w tym zakresie.
2) Nie wszystkie kobiety uważały, że uzyskane podczas
badania informacje je satysfakcjonowały. Dlatego należy stale podnosić jakość przeprowadzanych badań
USG oraz komunikować pacjentkom ich wyniki.
Piśmiennictwo
Ryc. 5. Zadowolenie respondentek z informacji
uzyskanych podczas badania
Analiza wyników badań własnych wykazała, że dla
91,0% badanych kobiet badanie USG było przydatne i respondentki zauważyły konieczność jego wykonania. Jednakże, aż 6,0% kobiet nie miało określonego stanowiska co
do potrzeby wykonania badań ultrasonograficznych w ciąży, a 3,0% ankietowanych uważało, że jest to badanie
niepotrzebne. Badane kobiety w większości (83,0%) uważały, że badanie USG należy zrobić tyle razy, ile potrzeba,
aż 6,0% ankietowanych nie miało na ten temat zdania,
a 12,0% było zdania, że należy wykonać badanie kilka razy
w czasie ciąży. Ministerstwo Zdrowia oraz Polskie Towarzystwo Ultrasonograficzne zaleca wykonanie położniczego badania USG trzykrotnie w prawidłowo przebiegającej
ciąży. Natomiast w przypadku stwierdzenia jakichkolwiek
nieprawidłowości w badaniu USG położniczym, należy
skorzystać z konsultacyjnych badań czy porad w wyspe-
[1] Respondek M., Sobantka S., Kieszek S. i wsp. (1996) Analiza
ankiet dotyczących prenatalnych badań USG u kobiet rodzących w CZMP w 1995 roku. Ginekol. Pol. 67, (9).
[2] Respondek-Liberska M., Chazan B., Dębski R, Helwich E.
i wsp. (2000) Zasady postępowania w przypadku podejrzenia wady płodu lub noworodka. [W:] Rekomendacje Postępowań w Medycynie Perinatalnej. Red. J. Gadzinowski,
G.H. Bręborowicz, Ośrodek Wydawnictw Naukowych OWN,
Poznań.
[3] Respondek-Liberska M., Chazan B., Dębski R, Helwich E.
i wsp. (2000) Postępowanie w przypadku podejrzenia wady
płodu/noworodka. Standardy Medyczne 3: 67-68.
[4] Respondek-Liberska M., Chazan B., Dębski R, Helwich E.
i wsp. (2000) Stanowisko grupy ekspertów w sprawie postępowania w przypadku podejrzenia wady płodu/noworodka.
Med. Prakt. Ginekol. Poł. 1(5): 104-105.
J
Dorota Ćwiek
Samodzielna Pracownia Umiejętności Położniczych
Pomorski Uniwersytet Medyczny
ul. Żołnierska 48, 71-210 Szczecin
e-mail: [email protected]
Women’s opinions on the USG examination during pregnancy
Aim of the study: Pregnancy has become a less stressful event for a lot of expectant mothers thanks to introducing
the USG examination in obstetrics. During examination parents-to-be receive much more information than during the
routine gynaecological examination. Regular examinations allow controlling not only a foetus’s health status but also
a gravida’s one; they give the chance to discover any abnormality or possible complications early. The aim of the
study was to get to know opinions of pregnant women on the USG examination during pregnancy. Materials and
methods: A hundred pregnant women living in the Western Pomeranian region were examined. The research was
carried out with the method of diagnostic opinion poll. The research tool was a self-made questionnaire. The results
of the research were mathematically analysed. Results: As a result of the research the following conclusions have
been drawn: 1) Pregnant women regarded the USG examination as necessary during pregnancy, its frequency was
defined: as many times as necessary. In spite of this, it is necessary to run education in this scope. 2) Not all the
women felt satisfied with the results obtained during the examination. Thus, the quality of the USG examination given
to patients should be raised and the results should be communicated to them.
Key words: USG examination, pregnancy