język polski iv
Transkrypt
język polski iv
Przedmiotowe Zasady Oceniania z języka polskiego - II etap edukacji UMIEJĘTNOŚCI OCENIANE NA LEKCJACH JĘZYKA POLSKIEGO 1. Mówienie (odpowiedzi ustne – twórcze i odtwórcze, recytacja utworów literackich). 2. Czytanie (głośne i wyraziste z uwzględnieniem zasad kultury żywego słowa, ciche ze zrozumieniem). 3. Pisanie -redagowanie określonych form wypowiedzi – w domu i w klasie (sprawdziany, testy egzaminacyjne zewnętrze i wewnętrzne, kartkówki), posługiwanie się poznanymi zasadami ortograficznymi – dyktanda; znajomość treści lektur obowiązkowych ( 4 pozycji książkowych w całości w klasach IV - VI) oraz lektur uzupełniających, znajomość wybranych zagadnień z nauki o języku, rysunkowe konkretyzacje utworów literackich, realizacja określonych projektów, praca w grupie. SKALA OCEN: Celujący (6) Bardzo dobry (5) Dobry (4) Dostateczny (3) Dopuszczający (2) Niedostateczny (1) SPOSOBY I ZASADY OCENIENIA POSZCZEGÓLNYCH UMIEJĘTNOŚCI: 1. Znajomość treści lektur obowiązkowych – według liczby uzyskanych punktów przeliczanych na oceny. 2. Znajomość wybranych zagadnień z nauki języku – według liczby uzyskanych punktów przeliczanych na oceny. OCENA UCZNIÓW DYSFUNKCYJNYCH : Przy ocenie uczniów z dysfunkcjami (opinia/orzeczenie wydane przez poradnię psychologiczno – pedagogiczną) nauczyciel uwzględnia wytyczne zapisane w poszczególnych dokumentach ( na przykład: dysleksja rozwojowa, podejrzenie dysleksji, wydłużenie czasu pracy…). WYSTAWIANIE OCEN NA PIERWSZE PÓŁROCZE I KONIEC ROKU SZKOLNEGO: - Ocena semestralna i końcowa nie jest średnią arytmetyczną ocen cząstkowych. - Brane są pod uwagę przede wszystkim oceny uzyskane ze sprawdzianów, dyktand, testów, samodzielnych prac klasowych i domowych, egzaminów; pozostałe oceny są dopełnieniem i świadczą o stosunku ucznia do przedmiotu (mogą podwyższyć lub obniżyć ocenę). Zasady pracy na lekcjach języka polskiego ustalane są przez poszczególnych nauczycieli przedmiotu. OCENIANIE UCZNIÓW W UJĘCIU KRYTERIALNYM KLASA IV Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia kryteria na ocenę bardzo dobrą, a ponadto: wykazuje się dużym oczytaniem, które wykracza poza lektury obowiązkowe, samodzielnie korzysta z pozaszkolnych źródeł wiedzy, jest ciekawy świata, chętny do samokształcenia i docierania do informacji, tworzy oryginalne prace pisemne, w których prezentuje bogaty zasób słownictwa, pisemne sprawdziany wiadomości oceniane są na celujący, uczestniczy w konkursach przedmiotowych i teatralnych, szkolnych oraz pozaszkolnych, podejmuje samodzielne próby poetyckie. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: 1 Przedmiotowe Zasady Oceniania z języka polskiego - II etap edukacji 1. W zakresie sprawności językowej: pismo ucznia jest kształtne, staranne, a litery połączone w obrębie wyrazu, umie wypowiadać się zrozumiale i z właściwą argumentacją, z przejrzystością intencji, z uwzględnieniem różnych intencji, potrafi udzielać odpowiedzi potwierdzającej i przeczącej, potrafi porozumiewać się bez użycia słów, czyta płynnie, ze zrozumieniem i z zachowaniem zasad właściwej interpunkcji, z uwzględnieniem zasad kultury żywego słowa, w sposób ułatwiający słuchaczom rozumienie prezentowanego tekstu, potrafi słuchać z uwagą i zrozumieniem różnych wypowiedzi, recytuje teksty poetyckie, podejmując próbę ich głosowej interpretacji, redaguje poprawnie: opowiadanie twórcze i odtwórcze, dziennik (pisany z perspektywy bohatera literackiego i własnej), list prywatny, opis bohatera literackiego, przedmiotu, krajobrazu, zaproszenie, przepis, dialog, ramowy plan odtwórczy, życzenia, gratulacje. 2. W zakresie kształcenia literackiego i kulturalnego: przeczytał wszystkie pozycje z listy lektur obowiązkowych, nazywa swoje reakcje czytelnicze (wrażenia, emocje), określa ogólną myśl utworu oraz jego tematykę, kojarzy utwór z jego autorem, odczytuje w tekście informacje podane wprost oraz wyrażone pośrednio, rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów w tekście, odpowiada na pytania dotyczące przeczytanego tekstu, potrafi wyodrębnić i nazwać składniki wydarzeń w utworze oraz motywy postępowania postaci, konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi doświadczeniami, dostrzega relacje między częściami składowymi wypowiedzi (tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, akapity), poprawnie redaguje ramowy plan wydarzeń oraz tworzy opowiadanie według punktu planu, układa dialog i przekształca go na tekst ciągły z zachowaniem właściwej interpunkcji, redaguje opis i krótkie formy użytkowe, wskazuje różnice między prozą a wierszem, odczytuje ogólny sens tekstu kultury, nazywa autora tekstu kultury (malarz, rzeźbiarz, kompozytor), wskazuje różnice między literaturą a przekazami ikonicznymi, muzycznymi, filmowymi, teatralnymi, odróżnia teksty reklamowe od innych tekstów kultury, rozumie specyfikę komiksu, dostrzega różnice między tekstami kultury werbalnymi i niewerbalnymi, rozpoznaje i rozumie terminy teoretycznoliterackie: autor, narrator, postać mówiąca, opowiadanie, baśń, motyw wędrowny, rym, rytm, wiersz rymowany, świat rzeczywisty i wyobrażony, fantastyczne i realistyczne wyobrażenie literackie, elementy świata przedstawionego w utworze, chronologia, wers, akapit, zwrotka (strofa), kontrast, wyraz dźwiękonaśladowczy, pieśń, piosenka, refren, zna i rozumie pojęcia kulturowe: przezwisko, przydomek, pseudonim, monolog, adaptacja, ekranizacja, Internet, portal społecznościowy, inscenizacja, pantomima, komiks, malarstwo (portret, autoportret, pejzaż, malarstwo rodzajowe, martwa natura), teatr (scenariusz, akt, scena, dialog, monolog, rola, aktor, dekoracja, kostium, charakteryzacja, scenografia, rekwizyt, kompozytor, reżyser), architektura, rzeźba i płaskorzeźba, afisz, plakat, muzeum (eksponat, ekspozycja, galeria, posąg, zabytek), biblioteka, katalog, przysłowie, film i jego podstawowe gatunki, korzysta z różnych źródeł informacji (Internet, książka, słowniki), aktywnie uczestniczy w życiu kulturalnym szkoły, 2 Przedmiotowe Zasady Oceniania z języka polskiego - II etap edukacji bierze udział w przedstawieniach teatralnych. 3. W zakresie nauki o języku; ortografia i interpunkcja: zna i rozumie pojęcia z zakresu leksykologii: nadawca, odbiorca, komunikacja, znak i znaczenie, synonim, dzieli poznane części mowy (rzeczownik, przymiotnik, czasownik, przysłówek) na odmienne i nieodmienne potrafi nazwać wszystkie kategorie gramatyczne odmiennych części mowy, prawidłowo odmienia części mowy, dzieli rzeczowniki na własne i pospolite, potrafi wskazać w zdaniu związki poznanych części mowy z innymi wyrazami, tworzy przysłówki od przymiotników i odwrotnie, prawidłowo stopniuje przymiotniki i przysłówki, zna alfabet i bezbłędnie wykorzystuje tę wiedzę w praktyce, dzieli wyrazy na sylaby, głoski, litery, umie dokonać podziału głosek na spółgłoski i samogłoski z uwzględnieniem podziału na ustne i nosowe, dźwięczne i bezdźwięczne, miękkie i twarde, wskazuje upodobnienia fonetyczne, zna reguły ortograficzne (pisownia wielkiej litery, pisownia wyrazów z „ó”, „u”, „rz”, „ż”, „h”, „ch”, pisownia przymiotników złożonych, pisownia form czasu przeszłego czasowników „wziąć”, „zacząć”) i bezbłędnie stosuje je w praktyce, zna zasady stosowania znaków interpunkcyjnych (przecinek, kropka, pytajnik, wykrzyknik, dwukropek, cudzysłów, nawias, myślnik, wielokropek) i stosuje je w praktyce. 4. Stosunek do obowiązku związanego z nauką przedmiotu: punktualnie i z dobrą frekwencją uczestniczy w zajęciach języka polskiego, systematycznie odrabia pisemne i ustne prace domowe, bierze aktywny udział w lekcji, wykonuje polecenia nauczyciela i chętnie współpracuje z innymi uczniami. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: 1. W zakresie sprawności językowej: potrafi zrozumiale się wypowiadać, umie budować pytania, udziela trafnych odpowiedzi twierdzących oraz przeczących, pismo ucznia jest staranne i czytelne potrafi porozumiewać się bez użycia słów, potrafi zredagować kilkuzdaniową wypowiedź ustną, płynnie czyta tekst ze zrozumieniem, popełniając jedynie drobne błędy w interpunkcji, umie słuchać z uwagą i zrozumieniem różnych wypowiedzi, recytuje utwory poetyckie, redaguje poznane formy wypowiedzi, popełniając drobne błędy stylistyczne, 2. W zakresie kształcenia literackiego i kulturalnego: przeczytał wszystkie pozycje z listy lektur obowiązkowych, 3 Przedmiotowe Zasady Oceniania z języka polskiego - II etap edukacji nazywa swoje wrażenia czytelnicze, kojarzy utwór z jego autorem, pobieżnie określa ogólny sens i tematykę utworu, odczytuje w tekście informacje podane wprost i próbuje odczytać te podane pośrednio, rozumie dosłowne znaczenie wyrazów w tekście i stara się odczytać ich znaczenie przenośne, odpowiada na pytania dotyczące przeczytanego tekstu, potrafi wyodrębnić i nazwać składniki świata przedstawionego w utworze, dostrzega relacje między częściami składowymi wypowiedzi, poprawnie redaguje ramowy plan wydarzeń, układa krótki dialog i przekształca go w tekst ciągły, redaguje opis i krótkie formy użytkowe, popełniając drobne błędy stylistyczne, wskazuje różnice między prozą a wierszem, odczytuje ogólny sens tekstu kultury, nazywa autora tekstu kultury, wskazuje podstawowe różnice między literaturą a obrazem, filmem, utworem muzycznym czy sztuką teatralną, odróżnia teksty reklamowe od innych tekstów kultury, zna podstawowe elementy budowy komiksu, rozpoznaje i rozumie terminy teoretycznoliterackie, zna i rozumie pojęcia kulturowe, korzysta z różnych źródeł informacji, uczestniczy w życiu kulturalnym szkoły, 3. W zakresie nauki o języku; ortografia i interpunkcja dzieli poznane części mowy na odmienne i nieodmienne, popełnia drobne błędy przy określaniu kategorii gramatycznych, popełnia drobne błędy przy odmianie części mowy, wskazuje w zdaniu związki wyrazowe, dzieli rzeczowniki na własne i pospolite, stopniuje przymiotniki i przysłówki, tworzy przysłówki od przymiotników, zna i rozumie pojęcia z zakresu leksykologii, zna alfabet i stara się wykorzystywać tę wiedzę w praktyce, dzieli wyrazy na sylaby, głoski, litery, umie dokonać podziału na samogłoski i spółgłoski, popełnia drobne błędy przy określaniu cech fonetycznych głosek, wskazuje upodobnienia fonetyczne, zna reguły ortograficzne, choć zdarza mu się popełniać nieliczne błędy, zna zasady interpunkcji, nie do końca potrafi zastosować je w praktyce. 4. Stosunek do obowiązku związanego z nauką przedmiotu: systematycznie odrabia pisemne i ustne prace domowe, bierze aktywny udział w lekcji, punktualnie i z dobrą frekwencją uczestniczy w zajęciach, wykonuje polecenia nauczyciela i chętnie współpracuje z innymi uczniami. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: 1. W zakresie sprawności językowej: 4 Przedmiotowe Zasady Oceniania z języka polskiego - II etap edukacji redaguje krótkie formy wypowiedzi, ma problemy z formułowaniem zdań, doborem słów, logiką wywodu, często w swojej wypowiedzi używa wyrażeń i zwrotów z języka potocznego, czyta bez modulacji głosu, nie zwraca uwagi na właściwą interpunkcję, recytuje utwory poetyckie bez właściwej modulacji, tempa, bez wyrażania emocji i uczuć, stara się słuchać ze zrozumieniem różnych wypowiedzi, 2. W zakresie kształcenia literackiego oraz kulturalnego: nie przeczytał maksimum trzech pozycji z listy lektur obowiązkowych, rzadko kojarzy autora z utworem, ma problemy z określeniem sensu i tematyki utworu, odczytuje w tekście informacje podane wprost, rozumie dosłowne znaczenie wyrazów w tekście, odpowiada krótko na pytania dotyczące przeczytanego tekstu, potrafi wyodrębnić podstawowe składniki świata przedstawionego w dziele literackim, dostrzega relacje między częściami składowymi wypowiedzi, popełnia jednak błędy , stosując wiedzę teoretyczną w praktyce, redaguje ramowy plan wydarzeń, nie zawsze zachowując chronologię, pisze krótkie formy wypowiedzi, umie ułożyć krótki dialog, dostrzega podstawowe różnice między poezją a prozą, zna pojęcia: baśń, opowiadanie, próbuje odczytywać ogólny sens tekstów kultury, nazywa autorów tekstów kultury, rozpoznaje komiks, zna terminy teoretycznoliterackie, zna pojęcia kulturowe, sporadycznie uczestniczy w życiu kulturalnym szkoły, 3. W zakresie nauki o języku; ortografia i interpunkcja: Zna pojęcia z zakresu leksykologii, dzieli części mowy na odmienne i nieodmienne, myli kategorie gramatyczne przynależne poszczególnym częściom mowy, popełnia błędy w odmianie części mowy, dzieli rzeczowniki na własne i pospolite, stopniuje proste przymiotniki i przysłówki, zna alfabet, dzieli wyrazy na sylaby i litery, ma kłopoty z podziałem na głoski, potrafi podać przykład samogłoski, zna podstawowe zasady ortograficzne, ma jednak kłopoty z praktycznym ich zastosowaniem, nie zna zasad interpunkcji. 4. Stosunek do obowiązku związanego z nauką przedmiotu: z dobrą frekwencją uczestniczy w zajęciach, w miarę swych możliwości bierze udział w lekcji, uczniowi rzadko zdarza się brak prac domowych. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: 1. W zakresie sprawności językowej: 5 Przedmiotowe Zasady Oceniania z języka polskiego - II etap edukacji ma problemy z poprawnym zapisem treści, pisze wolno i niedbale, w krótkich pracach pisemnych popełnia wiele błędów stylistycznych, wypowiedzi pisemne mają charakter odtwórczy, recytuje z trudem krótkie utwory poetyckie, wypowiada się bardzo lakonicznie, używa ubogiego słownictwa, czyta wolno, nie zwraca uwagi na znaki interpunkcyjne, 2. W zakresie kształcenia literackiego oraz kulturalnego: nie przeczytał maksimum czterech pozycji ze spisu lektur obowiązkowych, nie potrafi skojarzyć utworu z jego autorem, nie rozumie przesłania utworu literackiego, z trudem wymienia najważniejsze wydarzenia w utworze, potrafi pracować z tekstem tylko z pomocą nauczyciela, nazywa autora tekstu kultury, rozpoznaje komiks, pisze krótkie prace odtwórcze, popełniając jednak wiele błędów stylistycznych, zna niektóre terminy teoretycznoliterackie, zna niektóre pojęcia kulturowe, nie uczestniczy w życiu kulturalnym szkoły, 3. W zakresie nauki o języku; ortografia i interpunkcja: Zna niektóre pojęcia z zakresu leksykologii, potrafi podać przykłady części mowy odmiennych i nieodmiennych, z trudem podaje podstawowe kategorie gramatyczne, przy pomocy nauczyciela odmienia części mowy, z trudem stopniuje przymiotniki i przysłówki, ma problemy z zapamiętaniem alfabetu, dzieli wyrazy na sylaby i litery, odróżnia samogłoski od spółgłosek, nie zna zasad ortograficznych, potrafi zapamiętać pisownię niektórych wyrazów, nie zna zasad interpunkcji, 4. Stosunek do obowiązku związanego z nauką przedmiotu: nie opuszcza celowo zajęć języka polskiego, zdarza mu się nieodrabianie prac domowych, próbuje uczestniczyć w pracach na lekcji, stara się uzupełnić braki. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: nie spełnia kryteriów na ocenę dopuszczającą, celowo opuszcza zajęcia, nie odrabia większości prac domowych, nie prowadzi zeszytu przedmiotowego, biernie uczestniczy w zajęciach, nie wykorzystuje szansy poprawienia ocen niedostatecznych, nie chce skorzystać z pomocy nauczyciela oraz innych uczniów, aby poprawić oceny, 6 Przedmiotowe Zasady Oceniania z języka polskiego - II etap edukacji przejawia lekceważący stosunek do przedmiotu. KLASA V Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia kryteria na ocenę bardzo dobrą, a ponadto: - wykazuje się dużym oczytaniem, które wykracza poza lektury obowiązkowe, - korzysta z pozaszkolnych źródeł wiedzy, samodzielnie poszukuje interesujących wiadomości, porządkuje je, ma ciekawość świata, jest chętny do samokształcenia - ma świadomość języka jako wartościowego i wielofunkcyjnego narzędzia komunikacji - rozpoznaje środki wyrazu charakterystyczne dla różnych dziedzin kultury i sztuki - tworzy oryginalne, różnorodne prace pisemne, w których prezentuje bogaty zasób słownictwa, - pisemne sprawdziany wiadomości oceniane są w większości na celujący, - uczestniczy w konkursach przedmiotowych (wiedzy o literaturze, ortograficznych, recytatorskich, teatralnych), szkolnych i pozaszkolnych, - podejmuje samodzielne próby literackie. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: 1. W zakresie sprawności językowej w mówieniu i pisaniu; ortografia i interpunkcja: - osiąga nawyk pisania łatwego, swobodnego i szybkiego, pismo jest kształtne, czytelne i estetyczne, - potrafi rozplanować przestrzennie zapis na stronicy (zachowanie marginesu, wyznaczanie akapitów, wyodrębnianie tytułów, rozdziałów, punktów i podpunktów planu), - mówi poprawnie, płynnie, wyraźnie, z właściwą artykulacją, intonacją poprawnie akcentuje wyrazy, nie popełnia błędów językowych, mówi bez maniery i niechlujstwa, - umie wypowiadać się zrozumiale, z właściwą argumentacją i świadomością celu - potrafi porozumiewać się za pomocą języka mówionego (wita i żegna się, przedstawia się, przedstawia kogoś komuś, dziękuje, przeprasza, wyraża prośbę, odmawia, wyraża swoje uczucia, rozmawia przez telefon, dyskutuje ), - umie posługiwać się różnymi rodzajami zdań ze względu na cel wypowiedzi, - czyta płynnie, ze zrozumieniem, odpowiednią interpretacją głosową, właściwym przestankowaniem, - korzysta z różnego rodzaju słowników, odczytuje informacje z osi czasu, - potrafi słuchać z uwagą wypowiedzi innych uczniów, - potrafi słuchać uważnie i ze skupieniem różnego typu wypowiedzi - dostrzega różnice między tekstami kultury werbalnymi a niewerbalnymi - odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym - porównuje teksty kultury w celu wskazania podobieństw i różnic odnoszących się do treści i formy - wskazuje różnice między literaturą piękną a przekazami ikonicznymi, muzycznymi, filmowymi, teatralnymi - redaguje poprawnie: pozdrowienia i życzenia, gratulacje, list, SMS, zaproszenie, ogłoszenie, instrukcję, przepis, list, opis przedmiotu, obrazu, zwierzęcia, opis i ocenę postaci fantastycznej i rzeczywistej, opis wyglądu i charakteru osoby, dialog, komiks, twórcze i odtwórcze opowiadanie, sprawozdanie, notatkę, notkę 7 Przedmiotowe Zasady Oceniania z języka polskiego - II etap edukacji biograficzną, ramowy i szczegółowy plan wydarzeń, tekst reklamowy, scenariusz, stosując odpowiednie słownictwo charakterystyczne dla danej formy wypowiedzi, - recytuje utwór poetycki, stosując odpowiednią interpretację głosową, poprawne przestankowanie oraz właściwie oddaje nastrój i uczucia zawarte w utworze, - zna zasady ortograficzne i potrafi wykorzystać je w praktyce (dotyczące pisowni wyrazów z: „ó”, „u”, „rz”, „ż”, „ch”, „h”, „ę”, „ą”, „em”, „om”, „en”, „on”, zakończonych na –ja, -ia, pisowni rzeczowników zakończonych na –i, -ji, -ii, pisowni przysłówków, „nie” z różnymi częściami mowy, cząstki „by” z różnymi częściami mowy, przyimków i wyrażeń przyimkowych, przyimków złożonych, pisowni wyrazów wielką literą oraz zakończeń przymiotników w stopniu wyższym i najwyższym), - poprawnie stosuje znaki interpunkcyjne w zdaniu pojedynczym i złożonym oraz właściwie oddziela przecinkiem wyrazy i wyrażenia w związkach wyrazowych, - poprawnie akcentuje wyrazy oraz właściwe słowa w obrębie wypowiedzenia. 2. W zakresie kształcenia literackiego i kulturalnego - przeczytał wszystkie pozycje z listy lektur obowiązkowych, - potrafi wyjaśnić sens utworu z zachowaniem logiki wywodu, - umie opowiadać na wskazany temat z zastosowaniem wybranego czasu narracji i chronologicznego układu zdarzeń - potrafi skojarzyć autora z tytułem utworu i jego tematyką, - dyskutuje na wskazany temat, uzasadniając swą wypowiedź, - wyjaśnia podstawowe zwroty frazeologiczne, - rozróżnia: autora, narratora, podmiot liryczny, odbiorcę, - dostrzega różne realizacje tego samego tematu w innych sztukach (muzyka, malarstwo, rzeźba), - świadomie korzysta z książki jako źródła wiedzy, wyszukuje i zaznacza ważne treści, - rozróżnia gatunki literackie: legenda, podanie, mit, baśń, bajka, powieść, opowiadanie, ballada, pamiętnik, - wskazuje różnice między prozą a wierszem, - dostrzega różnice między światem rzeczywistym a fikcją literacką, - dostrzega różnice między fikcją prawdopodobną i fantastyczną, - zna podstawowe środki poetyckie: epitet, porównanie, uosobienie, przenośnia, onomatopeja i potrafi wskazać je w tekście oraz podać własne przykłady, - zna i rozumie pojęcia: rym, rytm, wers, strofa, narrator, narracja w 1. i 3. osobie, wiersz stroficzny i ciągły, osoba mówiąca w wierszu, - zna podstawowe pojęcia związane z kinem, teatrem i telewizją, radiem, prasą, - zna podstawowe pojęcia związane z malarstwem, muzealnictwem, rzeźbą, muzyką, grafiką, - czynnie uczestniczy w przedsięwzięciach kulturalnych, literackich na terenie szkoły i poza nią (uroczystości okazjonalne, teatr szkolny, gazetka), - aktywnie uczestniczy w kulturze poprzez czytanie wartościowej prasy młodzieżowej, oglądanie przedstawień teatralnych, spektakli Teatru Telewizji, projekcji filmowych, wystaw, koncertów muzycznych. 1. W zakresie nauki o języku: - uczeń rozróżnia zdania ze względu na cel wypowiedzi i potrafi podać własne przykłady, - rozróżnia rodzaje wypowiedzeń – zdanie, równoważnik zdania, zawiadomienie - odróżnia zdanie pojedyncze od złożonego, - wskazuje i nazywa związki wyrazowe w zdaniu, - dzieli poznane części mowy na odmienne i nieodmienne (rzeczownik, przymiotnik, czasownik, przyimek, przysłówek, spójnik), 8 Przedmiotowe Zasady Oceniania z języka polskiego - II etap edukacji - potrafi nazwać wszystkie kategorie gramatyczne odmiennych części mowy, - wskazuje funkcje składniowe części zdania (podmiot, orzeczenie, określenie), - potrafi wskazać w zdaniu podmiot i orzeczenie, określenie, - prawidłowo odmienia rzeczownik przez przypadki - dzieli rzeczowniki na własne i pospolite, - prawidłowo odmienia przymiotnik, - prawidłowo stopniuje przymiotnik i przysłówek, - zna formy czasów, trybów czasownika, potrafi wiedzę teoretyczną zastosować w praktyce, - wskazuje w zdaniu spójniki, - zna funkcje przyimków, potrafi tworzyć wyrażenia przyimkowe, - dzieli wyrazy na sylaby, głoski, litery, - umie dokonać podziału głosek na spółgłoski i samogłoski z uwzględnieniem podziału spółgłosek na dźwięczne i bezdźwięczne 2. Stosunek do obowiązku związanego z nauką przedmiotu: - punktualnie i z dobrą frekwencją uczestniczy w zajęciach języka polskiego, systematycznie odrabia pisemne i ustne prace domowe, bierze aktywny udział w lekcji, wykonuje polecenia nauczyciela i chętnie współpracuje z innymi uczniami. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: 1. W zakresie sprawności językowej w mówieniu i pisaniu; ortografia i interpunkcja. - osiąga nawyk pisania swobodnego i szybkiego, pismo jest kształtne, czytelne i estetyczne, - potrafi rozplanować przestrzennie zapis na stronicy (zachowanie marginesu, wyznaczanie akapitów, wyodrębnianie tytułów, rozdziałów, punktów i podpunktów planu), - mówi poprawnie, popełniając drobne błędy językowe, bez maniery i niechlujstwa, - umie wypowiadać się zrozumiale i z właściwą argumentacją, - potrafi porozumiewać się za pomocą języka mówionego (wita i żegna się …), - potrafi posługiwać się różnymi rodzajami zdań ze względu na cel wypowiedzi, - czyta ze zrozumieniem, odczytuje informacje z osi czasu, - korzysta z różnych słowników - płynnie czyta tekst ze zrozumieniem, popełniając jedynie drobne błędy w interpunkcji, - umie słuchać z uwagą i zrozumieniem, - dostrzega różnice między tekstami kultury werbalnymi a niewerbalnymi, - odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym, - redaguje poznane formy wypowiedzi, popełniając drobne błędy językowe, - recytuje utwór poetycki wyraźnie i we właściwym tempie, ale ma problemy z dostosowaniem sposobu mówienia do sytuacji lirycznej ukazanej w wierszu, wyrażaniem uczuć i emocji, - akcentuje wyrazy oraz właściwe słowa w obrębie wypowiedzenia, popełniając drobne błędy, - zna zasady ortograficzne, popełnia nieliczne błędy, stosując je w praktyce, - zna zasady interpunkcyjne, popełnia niewiele błędów, stosując je w praktyce. - W zakresie kształcenia literackiego i kulturalnego 1. W zakresie kształcenia literackiego i kulturalnego: - przeczytał wszystkie pozycje z listy lektur obowiązkowych, - kojarzy utwór z jego autorem, - pobieżnie określa ogólny sens utworu, 9 Przedmiotowe Zasady Oceniania z języka polskiego - II etap edukacji - potrafi opowiadać na wskazany temat z zastosowaniem wybranego czasu narracji i chronologicznego układu zdarzeń, jednak wypowiedź jest dość schematyczna, - dyskutuje na wskazany temat, krótko uzasadniając swą wypowiedź, - wyjaśnia podstawowe zwroty frazeologiczne, korzystając ze słownika, - rozróżnia: autora, narratora, osobę mówiącą w wierszu, - dostrzega różne realizacji tego samego tematu w innych sztukach (muzyka, malarstwo), - świadomie korzysta z książki jako źródła wiedzy, - rozróżnia gatunki literackie, - wskazuje różnice między prozą a poezją, - dostrzega różnice między światem rzeczywistym a fikcją literacką, - dostrzega różnice między fikcją prawdopodobną a fantastyczną, - zna podstawowe środki poetyckie, choć nie zawsze poprawnie wskazuje je w tekście, - zna i rozumie pojęcia: rym, rytm, wers, strofa, narrator, osoba mówiąca w wierszu, narracja w 1. i 3. osobie, wiersz stroficzny i ciągły, - zna podstawowe pojęcia związane z kinem, teatrem, telewizją, radiem, prasą, - zna podstawowe pojęcia związane z malarstwem, rzeźbą, grafiką, muzyką, muzealnictwem, - uczestniczy w życiu kulturalnym szkoły, - uczestniczy w kulturze poprzez czytanie prasy młodzieżowej, oglądanie przedstawień teatralnych, filmów, koncertów muzycznych. 3. W zakresie nauki o języku: - rozróżnia zdania ze względu na cel wypowiedzi i potrafi podać własne przykłady, rozróżnia rodzaje wypowiedzeń – zdanie, równoważnik zdania, zawiadomienie odróżnia zdanie pojedyncze od złożonego, wskazuje i nazywa związki wyrazowe w zdaniu, dzieli poznane części mowy na odmienne i nieodmienne, popełnia drobne błędy przy określaniu kategorii gramatycznych, potrafi wskazać w zdaniu podmiot, orzeczenie, określenie, dzieli rzeczowniki na własne i pospolite, odmienia rzeczowniki przez przypadki, prawidłowo odmienia przymiotnik, stopniuje przymiotnik i przysłówek, popełniając nieliczne błędy, zna formy czasów, trybów czasownika, popełnia nieliczne błędy w praktyce, wskazuje w zdaniu spójniki, wskazuje przyimki, tworzy wyrażenia przyimkowe, dzieli wyrazy na sylaby, głoski, litery, umie dokonać podziału na samogłoski i spółgłoski, odróżnia spółgłoskę dźwięczną od bezdźwięcznej. 4. Stosunek do obowiązku związanego z nauką przedmiotu: - systematycznie odrabia pisemne i ustne prace domowe, bierze aktywny udział w lekcji, punktualnie i z dobrą frekwencją uczestniczy w zajęciach, wykonuje polecenia nauczyciela i chętnie współpracuje z innymi uczniami. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: 1. W zakresie sprawności językowej w mówieniu i pisaniu; ortografia i interpunkcja: 1 0 Przedmiotowe Zasady Oceniania z języka polskiego - II etap edukacji - pisze w tempie umiarkowanym, poziom graficzny pisma jednak jest nieznacznie zaburzony, często ma problemy z estetyką zapisu, - popełnia błędy przy rozplanowaniu przestrzennego zapisu na stronicy, - niezbyt sprawnie posługuje się różnymi rodzajami zdań ze względu na cel wypowiedzi, - w wymowie popełnia błędy językowe, - ma problemy z formułowaniem zdań, doborem słów, logiką wywodu, często w swojej wypowiedzi używa wyrażeń i zwrotów z języka potocznego, - czyta bez modulacji głosu, nie zwraca uwagi na właściwą interpunkcję,” przekręca” wyrazy, - ma problemy z czytaniem ze zrozumieniem, - redaguje krótko i schematycznie wymagane formy wypowiedzi, ma problemy z doborem właściwego słownictwa, respektowaniem wyznaczników danej formy, - recytuje utwór poetycki, ale ma problemy z utrzymaniem właściwego tempa, dostosowaniem sposobu mówienia do sytuacji lirycznej ukazanej w wierszu, wyrażaniem uczuć i emocji, - stara się słuchać wypowiedzi innych uczniów, - zna podstawowe zasady ortograficzne, ma problemy z ich praktycznym zastosowaniem, - nie zna zasad interpunkcji, - nie zna zasad poprawnego akcentowania. 2. W zakresie kształcenia literackiego oraz kulturalnego: - nie przeczytał maksimum trzech pozycji z listy lektur obowiązkowych, - rzadko kojarzy autora z utworem, - ma problemy z określeniem sensu utworu, - potrafi wyodrębnić podstawowe składniki świata przedstawionego w dziele literackim, - odróżnia autora od narratora, - opowiada krótko i schematycznie, ma problemy z zachowaniem chronologii i wybranego czasu narracji, - próbuje dostrzec różne realizacje tego samego tematu w innych sztukach, - dostrzega podstawowe różnice między werbalnymi a niewerbalnymi tekstami kultury, - wskazuje podstawowe różnice między poezją a prozą, - dostrzega różnice między światem rzeczywistym a fikcją literacką, - dostrzega różnice między fikcją prawdopodobną a fantastyczną, - zna pojęcia: baśń, opowiadanie, powieść, mit, bajka, - wskazuje w utworze podstawowe środki poetyckie, - zna i odróżnia od siebie pojęcia: rym, wers, strofa, narrator, - zna podstawowe pojęcia związane z kinem, teatrem, telewizją, radiem, prasą, muzyką, malarstwem, rzeźbą, - sporadycznie uczestniczy w życiu kulturalnym szkoły, - uczestniczy jedynie w pop-kulturze (kino, koncerty muzyki młodzieżowej, festyny). 3. W zakresie nauki o języku: - rozróżnia zdania ze względu na cel wypowiedzi, dostrzega różnice między zdaniem a równoważnikiem zdania, dostrzega różnice między zdaniem pojedynczym a złożonym, dzieli części mowy na odmienne i nieodmienne, myli kategorie gramatyczne przynależne poszczególnym częściom mowy, potrafi wskazać w zdaniu podmiot i orzeczenie, odmienia wyrazy przez przypadki, dzieli rzeczowniki na własne i pospolite, próbuje stopniować przymiotniki i przysłówki, 1 1 Przedmiotowe Zasady Oceniania z języka polskiego - II etap edukacji - wymienia czasy i tryby czasownika, potrafi podać przykłady przysłówków, potrafi podać przykład spójników, potrafi podać przykład przyimków i wyrażeń przyimkowych, dzieli wyrazy na sylaby i litery, ma kłopoty z podziałem na głoski, potrafi podać przykład samogłoski i spółgłoski. 4. Stosunek do obowiązku związanego z nauką przedmiotu: - z dobrą frekwencją uczestniczy w zajęciach, w miarę swych możliwości bierze udział w lekcji, uczniowi rzadko zdarza się nieodrabianie prac domowych, wykonuje polecenia nauczyciela, stara się brać udział w pracach grupy. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: 1. W zakresie sprawności językowej w mówieniu i pisaniu; ortografia i interpunkcja: - ma problemy z poprawnym zapisem treści, pisze wolno i niedbale, - ma problemy z przestrzennym zagospodarowaniem strony, - w krótkich pracach pisemnych popełnia wiele błędów językowych, - wypowiedzi pisemne mają charakter odtwórczy, - wypowiada się bardzo lakonicznie, używa ubogiego słownictwa, często zaczerpniętego z języka potocznego, - czyta wolno, nie zwraca uwagi na odpowiednią interpretację głosową i znaki interpunkcyjne, - ma problemy z czytaniem ze zrozumieniem, - stara się recytować utwór poetycki, ale ma problemy z pamięciowym opanowaniem tekstu, właściwym tempem mówienia, dostosowaniem sposobu mówienia do sytuacji lirycznej ukazanej w wierszu, wyrażaniem uczuć, stopniowaniem napięcia, - nie zna zasad ortograficznych, potrafi jedynie zapamiętać pisownię niektórych wyrazów, - nie zna zasad interpunkcji, - nie zna zasad poprawnego akcentowania. 2. W zakresie kształcenia literackiego oraz kulturalnego: - nie przeczytał maksimum czterech pozycji ze spisu lektur obowiązkowych, nie potrafi skojarzyć utworu z jego autorem, nie rozumie przesłania utworu literackiego, z trudem wymienia najważniejsze wydarzenia w utworze, potrafi pracować z tekstem tylko z pomocą nauczyciela, dostrzega różnice między światem realnym a fikcją przedstawioną w utworze, nie potrafi wskazać środków poetyckich w utworze, nie dostrzega różnic gatunkowych, rozumie pojęcia: zwrotka, rym, wers, zna kilka pojęć związanych z kinem, teatrem, telewizją, radiem, prasą, muzyką, malarstwem nie uczestniczy w życiu kulturalnym szkoły, nie uczestniczy w kulturze. 3. W zakresie nauki o języku: 1 2 Przedmiotowe Zasady Oceniania z języka polskiego - II etap edukacji - z pomocą nauczyciela potrafi wskazać różnice między zdaniem złożonym a pojedynczym, potrafi podać przykłady części mowy odmiennych i nieodmiennych, z trudem podaje podstawowe kategorie gramatyczne, z pomocą nauczyciela tworzy najprostsze formy czasownika, zna przypadki, z pomocą nauczyciela odmienia przez nie proste wyrazy, zna pytania o przysłówek, potrafi podać przykład, nie odróżnia spójnika od przyimka, dzieli wyrazy na sylaby i litery, odróżnia samogłoski od spółgłosek. 4. Stosunek do obowiązku związanego z nauką przedmiotu: - nie opuszcza celowo zajęć języka polskiego, zdarza mu się nieodrabianie prac domowych, próbuje uczestniczyć w pracach na lekcji-indywidualnie i grupowo, stara się uzupełnić braki, stara się poprawiać cząstkowe oceny niedostateczne w terminie wyznaczonym przez nauczyciela. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: - nie spełnia kryteriów na ocenę dopuszczającą, celowo opuszcza zajęcia, nie odrabia większości prac domowych, nie prowadzi zeszytu przedmiotowego, biernie uczestniczy w zajęciach, nie wykorzystuje szansy poprawienia ocen niedostatecznych, nie chce skorzystać z pomocy nauczyciela oraz innych uczniów, aby poprawić oceny, przejawia lekceważący stosunek do przedmiotu. 1 3 Przedmiotowe Zasady Oceniania z języka polskiego - II etap edukacji KLASA VI Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia kryteria na ocenę bardzo dobrą, a ponadto: - wykazuje się dużym oczytaniem, które wykracza poza lektury obowiązkowe, - korzysta z pozaszkolnych źródeł wiedzy, samodzielnie poszukuje interesujących wiadomości, porządkuje je, ma ciekawość świata, jest chętny do samokształcenia, - ma świadomość języka jako wartościowego i wielofunkcyjnego narzędzia komunikacji, - rozpoznaje środki wyrazu charakterystyczne dla różnych dziedzin kultury i sztuki, - w wypowiedziach biegle posługuje się terminami językowymi, teoretycznoliterackimi, stosuje różnorodne konstrukcje składniowe, - tworzy oryginalne prace pisemne, w których prezentuje bogaty zasób słownictwa, - pisemne sprawdziany wiadomości oceniane są w większości na celujący, - uczestniczy w konkursach przedmiotowych (wiedzy o literaturze, ortograficznych, recytatorskich, teatralnych), szkolnych i pozaszkolnych, - podejmuje samodzielne próby literackie, - przyczynia się do podniesienia poziomu wiedzy i umiejętności innych uczniów poprzez działania w pracach grupowych. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: 1. W zakresie sprawności językowej w mówieniu i pisaniu; ortografia i interpunkcja: - osiąga nawyk pisania łatwego, swobodnego i szybkiego, pismo jest kształtne, czytelne i estetyczne, - potrafi rozplanować przestrzennie zapis na stronicy (zachowanie marginesu, wyznaczanie akapitów, wyodrębnianie tytułów, rozdziałów, punktów i podpunktów planu), - mówi poprawnie, płynnie, wyraźnie, z właściwą intonacją i akcentem, nie popełniając błędów językowych, mówi bez maniery i niechlujstwa, - umie wypowiadać się zrozumiale i z właściwą argumentacją, z przejrzystością intencji, - potrafi porozumiewać się za pomocą języka mówionego (wyraża uczucia-radość, rozpacz, wstyd, gniew..., wyraża swoje zdanie, - posługuje się językiem pozawerbalnym, - potrafi wskazać różnice między językiem mówionym a pisanym, - dostrzega różne odmiany języka (gwara, email, SMS), - zna pozawerbalne sposoby porozumiewania się, - umie posługiwać się różnymi rodzajami zdań ze względu na cel wypowiedzi, - czyta płynnie, ze zrozumieniem, odpowiednią interpretacją głosową, właściwym przestankowaniem, z uwzględnieniem zasad kultury żywego słowa, - czyta ze zrozumieniem (analizuje wykresy, osie czasu, zbiera informacje, notuje w tabeli, korzysta z katalogów bibliotecznych, korzysta ze słowników[ortograficzny, języka polskiego, frazeologiczny, wyrazów bliskoznacznych, wyrazów obcych]), - potrafi słuchać z uwagą i ze zrozumieniem rozmaitych wypowiedzi, z rozróżnieniem mowy i tła akustycznego w przekazach audiowizualnych, - potrafi słuchać w skupieniu wypowiedzi innych uczniów, - dostrzega różnice między tekstami kultury werbalnymi a niewerbalnymi, - odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym, - porównuje teksty kultury w celu wskazania podobieństw i różnic odnoszących się do treści i formy, - wskazuje różnice między literaturą piękną a przekazami ikonicznymi, muzycznymi, filmowymi, teatralnymi, 1 4 Przedmiotowe Zasady Oceniania z języka polskiego - II etap edukacji - redaguje poprawnie: list oficjalny i nieoficjalny, plan ramowy i szczegółowy, opowiadanie twórcze i odtwórcze, opowiadanie z dialogiem, opis postaci literackiej i rzeczywistej, notkę biograficzną, SMS, e-mail, opinię na zadany temat, stosując odpowiednie słownictwo charakterystyczne dla danej formy wypowiedzi, - recytuje utwór poetycki, stosując odpowiednią interpretację głosową, poprawne przestankowanie oraz właściwie oddaje nastrój i uczucia zawarte w wierszu, - zna zasady ortograficzne i potrafi wykorzystać je w praktyce (dotyczące pisowni wyrazów zakończonych na -ctwo, -dztwo, -wski, -ski, -cki, -dzki, pisowni homonimów, liczebników, pisowni przeczenia „nie” z różnymi częściami mowy, w tym z zaimkami i liczebnikami, pisowni dat), - poprawnie stosuje znaki interpunkcyjne w zdaniu pojedynczym i złożonym oraz właściwie oddziela przecinkiem wyrazy i wyrażenia w związkach wyrazowych. 2. W zakresie kształcenia literackiego i kulturalnego: - przeczytał wszystkie pozycje z listy lektur obowiązkowych, - potrafi wyjaśnić sens utworu z zachowaniem logiki wywodu, - umie opowiadać na wskazany temat z zastosowaniem wybranego czasu narracji i chronologicznego układu zdarzeń - potrafi skojarzyć autora z tytułem utworu i jego tematyką, - dyskutuje na wskazany temat, uzasadniając swą wypowiedź, - wyjaśnia podstawowe zwroty frazeologiczne, - definiuje pojęcia: sentencja, symbol, synonim, podaje przykłady, wyjaśnia, - rozróżnia: autora, narratora, podmiot liryczny, odbiorcę, nadawcę, - dostrzega różne realizacje tego samego tematu w innych sztukach (muzyka, malarstwo, rzeźba), - świadomie korzysta z książki jako źródła wiedzy, wyszukuje i zaznacza ważne treści, cytuje - rozróżnia gatunki literackie: fraszka, , opowiadanie , komedia, tragedia - wskazuje różnice między prozą a wierszem, - dostrzega różnice między światem rzeczywistym a fikcją literacką, - dostrzega różnice między fikcją prawdopodobną i fantastyczną, - zna podstawowe środki poetyckie: epitet, porównanie, uosobienie, przenośnia, ożywienie, onomatopeja i potrafi wskazać je w tekście oraz podać własne przykłady, - zna i rozumie pojęcia: rym, rytm, wers, sylaba, strofa, fabuła, akcja, narrator, narracja (trzecioosobowa i pamiętnikarska), wiersz stroficzny i ciągły, wątek, - zna podstawowe pojęcia związane z kinem, teatrem i telewizją, radiem, prasą, - zna pojęcia związane z malarstwem, muzealnictwem, rzeźbą, muzyką, grafiką, - czynnie uczestniczy w przedsięwzięciach kulturalnych, literackich na terenie szkoły i poza nią (uroczystości okazjonalne, teatr szkolny, gazetka), - aktywnie uczestniczy w kulturze poprzez czytanie wartościowej prasy młodzieżowej, oglądanie przedstawień teatralnych, spektakli Teatru Telewizji, projekcji filmowych, wystaw, koncertów muzycznych. 3. W zakresie nauki o języku: - dzieli poznane części mowy na odmienne i nieodmienne (rzeczownik, przymiotnik, liczebnik, czasownik, zaimek, przyimek, przysłówek, spójnik), - potrafi nazwać wszystkie kategorie gramatyczne odmiennych części mowy, - wskazuje funkcje składniowe części zdania (podmiot, orzeczenie, przydawka, dopełnienie, okolicznik ), - potrafi wskazać w wypowiedzeniu w/w części zdania, - - odróżnia zdanie pojedyncze od złożonego, - zna rodzaje podmiotów i orzeczeń, wskazuje je w zdaniu, - rozpoznaje zdanie bezpodmiotowe, - odróżnia zdanie współrzędnie złożone od podrzędnie złożonego, - układa właściwe zdanie do podanego wykresu, 1 5 Przedmiotowe Zasady Oceniania z języka polskiego - II etap edukacji - prawidłowo odmienia rzeczownik przez przypadki, wskazując temat i końcówkę, oboczności w temacie, „e” ruchome, - dzieli rzeczowniki na konkretne i abstrakcyjne, - prawidłowo odmienia i określa rodzaje liczebników (główne, porządkowe, ułamkowe, zbiorowe), - odróżnia osobowe formy czasowników od nieosobowych, - zna zastosowanie zaimków, prawidłowo je odmienia i nazywa rodzaj, - potrafi podać przyczyny powstawania nowych wyrazów, - zna podstawowe pojęcia z dziedziny słowotwórstwa: wyraz podstawowy, wyraz pochodny, wyrazy pokrewne, rodzina wyrazów, - prawidłowo tworzy wyrazy pochodne. 4. Stosunek do obowiązku związanego z nauką przedmiotu: - punktualnie i z dobrą frekwencją uczestniczy w zajęciach języka polskiego, systematycznie odrabia pisemne i ustne prace domowe, terminowo wywiązuje się z zadań dodatkowych, bierze aktywny udział w lekcji, wykonuje polecenia nauczyciela i chętnie współpracuje z innymi uczniami. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: 1. W zakresie sprawności językowej w mówieniu i pisaniu; ortografia i interpunkcja. - osiąga nawyk pisania łatwego, swobodnego i szybkiego, pismo jest kształtne, czytelne i estetyczne, - potrafi rozplanować przestrzennie zapis na stronicy (zachowanie marginesu, wyznaczanie akapitów, wyodrębnianie tytułów, rozdziałów, punktów i podpunktów planu), - mówi poprawnie, płynnie, popełniając drobne błędy językowe, mówi bez maniery i niechlujstwa, - umie wypowiadać się zrozumiale i z właściwą argumentacją, - potrafi porozumiewać się za pomocą języka mówionego (wyraża uczucia-radość, rozpacz, wstyd, gniew..., wyraża swoje zdanie), - potrafi wskazać różnice między językiem mówionym a pisanym, - zna pozawerbalne sposoby porozumiewania się, - umie posługiwać się różnymi rodzajami zdań ze względu na cel wypowiedzi, - czyta płynnie, ze zrozumieniem, odpowiednią interpretacją głosową, popełniając drobne błędy w interpunkcji, - czyta ze zrozumieniem (analizuje wykresy, osie czasu, zbiera informacje, notuje w tabeli, korzysta z katalogów bibliotecznych, korzysta ze słowników[ortograficzny, języka polskiego, frazeologiczny, wyrazów bliskoznacznych, wyrazów obcych]), - potrafi słuchać z uwagą i ze zrozumieniem rozmaitych wypowiedzi, - potrafi słuchać w skupieniu wypowiedzi innych uczniów, - dostrzega różnice między tekstami kultury werbalnymi a niewerbalnymi, - odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym, popełnia drobne błędy przy odbiorze przenośnym, - porównuje teksty kultury w celu wskazania niektórych podobieństw i różnic odnoszących się do treści i formy, - wskazuje różnice między literaturą piękną a przekazami ikonicznymi, muzycznymi, filmowymi, teatralnymi, - redaguje poznane formy wypowiedzi, popełniając drobne błędy, - recytuje utwór poetycki wyraźnie, ale ma problem z wyrażaniem uczuć, - zna zasady ortograficzne, popełnia nieliczne błędy, stosując je w praktyce, - zna zasady interpunkcyjne, popełnia niewiele błędów, stosując je w praktyce. 1 6 Przedmiotowe Zasady Oceniania z języka polskiego - II etap edukacji 2. W zakresie kształcenia literackiego i kulturalnego: - przeczytał wszystkie pozycje z listy lektur obowiązkowych, - kojarzy utwór z jego autorem, - pobieżnie określa ogólny sens utworu, - potrafi opowiadać na wskazany temat z zastosowaniem wybranego czasu narracji i chronologicznego układu zdarzeń, jednak wypowiedź jest dość schematyczna, - dyskutuje na wskazany temat, krótko uzasadniając swą wypowiedź, - wyjaśnia podstawowe zwroty frazeologiczne, korzystając ze słownika, - definiuje pojęcia: sentencja, symbol, synonim, - rozróżnia: autora, narratora, podmiot mówiący w wierszu, odbiorcę, nadawcę, - dostrzega różne realizacji tego samego tematu w innych sztukach (muzyka, malarstwo, rzeźba), - świadomie korzysta z książki jako źródła wiedzy, - rozróżnia poznane gatunki literackie, - wskazuje różnice między prozą a poezją, - dostrzega różnice między światem rzeczywistym a fikcją literacką, - dostrzega różnice między fikcją prawdopodobną a fantastyczną, - zna podstawowe środki poetyckie, choć nie zawsze poprawnie wskazuje je w tekście, - zna i rozumie pojęcia: rym, rytm, wers, strofa, narrator, osoba mówiąca w wierszu, narracja trzecioosobowa i pamiętnikarska, wiersz stroficzny i ciągły, - zna podstawowe pojęcia związane z kinem, teatrem, telewizją, radiem, prasą, - zna pojęcia związane z muzealnictwem, rzeźbą, muzyką, grafiką, - uczestniczy w życiu kulturalnym szkoły, - uczestniczy w kulturze poprzez czytanie prasy młodzieżowej, oglądanie przedstawień teatralnych, filmów, koncertów muzycznych. 3. W zakresie nauki o języku: - dzieli poznane części mowy na odmienne i nieodmienne (rzeczownik, przymiotnik, liczebnik, czasownik, zaimek, przyimek, przysłówek, spójnik), - potrafi nazwać kategorie gramatyczne odmiennych części mowy, popełnia nieliczne błędy, - wskazuje funkcje składniowe części zdania (podmiot, orzeczenie, przydawka, dopełnienie, okolicznik ), popełnia drobne błędy, - - odróżnia zdanie pojedyncze od złożonego, - zna rodzaje podmiotów i orzeczeń, wskazuje je w zdaniu ,popełniając nieliczne błędy, - rozpoznaje zdanie bezpodmiotowe, - odróżnia zdanie współrzędnie złożone od podrzędnie złożonego, - odmienia rzeczownik przez przypadki, próbuje prawidłowo wskazać „e” ruchome, - dzieli rzeczowniki na konkretne i abstrakcyjne, - prawidłowo określa rodzaje liczebników (główne, porządkowe, ułamkowe, zbiorowe),popełnia błędy przy odmianie, - odróżnia osobowe formy czasowników od nieosobowych, - zna zastosowanie zaimków, odmienia je i nazywa rodzaj, popełniając drobne błędy, - potrafi podać przyczyny powstawania nowych wyrazów, - zna podstawowe pojęcia z dziedziny słowotwórstwa - tworzy wyrazy pochodne. 4. Stosunek do obowiązku związanego z nauką przedmiotu: - systematycznie odrabia pisemne i ustne prace domowe, - bierze aktywny udział w lekcji, 1 7 Przedmiotowe Zasady Oceniania z języka polskiego - II etap edukacji - punktualnie i z dobrą frekwencją uczestniczy w zajęciach, - wykonuje polecenia nauczyciela i chętnie współpracuje z innymi uczniami. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: 1. W zakresie sprawności językowej w mówieniu i pisaniu; ortografia i interpunkcja: - pisze w tempie umiarkowanym, poziom graficzny pisma jednak jest nieznacznie zaburzony, często ma problemy z estetyką zapisu, - popełnia błędy przy rozplanowaniu przestrzennego zapisu na stronicy, - w wymowie popełnia błędy językowe, - ma problemy z formułowaniem zdań, doborem słów, logiką wywodu, często w swojej wypowiedzi używa wyrażeń i zwrotów z języka potocznego, - wskazuje podstawowe różnice między językiem mówionym a pisanym, - dostrzega różne odmiany języka, - potrafi wymienić pozawerbalne sposoby porozumiewania się, - czyta bez modulacji głosu, nie zwraca uwagi na właściwą interpunkcję,” przekręca” wyrazy, - ma problemy z czytaniem ze zrozumieniem, - redaguje krótko i schematycznie wymagane formy wypowiedzi, ma problemy z doborem właściwego słownictwa, respektowaniem wyznaczników danej formy, - recytuje utwór poetycki, ale ma problemy z utrzymaniem właściwego tempa, dostosowaniem sposobu mówienia do sytuacji lirycznej ukazanej w wierszu, wyrażaniem uczuć, wzruszaniem, - stara się słuchać wypowiedzi innych uczniów, - zna podstawowe zasady ortograficzne, ma problemy z ich zastosowaniem, - nie zna zasad interpunkcji. 2. W zakresie kształcenia literackiego oraz kulturalnego: - nie przeczytał maksimum trzech pozycji z listy lektur obowiązkowych, - rzadko kojarzy autora z utworem, - ma problemy z określeniem sensu utworu, - potrafi wyodrębnić podstawowe składniki świata przedstawionego w dziele literackim, - odróżnia autora od narratora, odbiorcę od nadawcy, - opowiada krótko i schematycznie, ma problemy z zachowaniem chronologii i zastosowaniem wybranego czasu narracji, - definiuje pojęcia synonim, sentencja, korzystając ze słownika, - próbuje dostrzec różne realizacje tego samego tematu w innych sztukach, - wskazuje podstawowe różnice między poezją a prozą, - dostrzega różnice między światem rzeczywistym a fikcją literacką, - dostrzega różnice między fikcją prawdopodobną a fantastyczną, - zna pojęcia dotyczące gatunków literackich, - wskazuje w utworze podstawowe środki poetyckie, - zna i odróżnia od siebie pojęcia: rym, wers, strofa, narrator, podmiot mówiący, - zna podstawowe pojęcia związane z kinem, teatrem, telewizją, radiem, prasą, - sporadycznie uczestniczy w życiu kulturalnym szkoły, - uczestniczy jedynie w pop-kulturze (kino, koncerty muzyki młodzieżowej, festyny). 3. W zakresie nauki o języku: - dostrzega różnice między zdaniem pojedynczym a złożonym, - dzieli części mowy na odmienne i nieodmienne, - myli kategorie gramatyczne przynależne poszczególnym częściom mowy, 1 8 Przedmiotowe Zasady Oceniania z języka polskiego - II etap edukacji - potrafi wskazać w zdaniu podmiot i orzeczenie, określenie, potrafi wymienić rodzaje podmiotu i orzeczenia, stara się odróżnić zdanie współrzędnie złożone od podrzędnie złożonego, odmienia wyrazy przez przypadki, stara się tworzyć rzeczowniki abstrakcyjne, potrafi podać przykłady osobowych i nieosobowych form czasownika, potrafi podać przykład zaimka, wymienia rodzaje zaimków, potrafi zdefiniować podstawowe pojęcia słowotwórstwa, próbuje tworzyć wyrazy pochodne. 4. Stosunek do obowiązku związanego z nauką przedmiotu: - z dobrą frekwencją uczestniczy w zajęciach, w miarę swych możliwości bierze udział w lekcji, uczniowi rzadko zdarza się brak prac domowych, wykonuje polecenia nauczyciela, stara się brać udział w pracach grupy. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: 1. W zakresie sprawności językowej w mówieniu i pisaniu; ortografia i interpunkcja: - ma problemy z poprawnym zapisem treści, pisze wolno i niedbale, - ma problemy z przestrzennym zagospodarowaniem strony, - w krótkich pracach pisemnych popełnia wiele błędów językowych, - wypowiedzi pisemne mają charakter odtwórczy, - wypowiada się bardzo lakonicznie, używa ubogiego słownictwa, często zaczerpniętego z języka potocznego, - dostrzega różne odmiany języka, - potrafi podać przykład pozawerbalnego sposobu porozumiewania się, - czyta wolno, nie zwraca uwagi na odpowiednią interpretację głosową i znaki interpunkcyjne, - ma problemy z czytaniem ze zrozumieniem, - stara się recytować utwór poetycki, ale ma problemy z pamięciowym opanowaniem tekstu, właściwym tempem mówienia, dostosowaniem sposobu mówienia do sytuacji lirycznej ukazanej w wierszu, wyrażaniem uczuć, stopniowaniem napięcia, - nie zna zasad ortograficznych, potrafi jedynie zapamiętać pisownię niektórych wyrazów, - nie zna zasad interpunkcji. 2. W zakresie kształcenia literackiego oraz kulturalnego: - nie przeczytał maksimum czterech pozycji ze spisu lektur obowiązkowych, nie potrafi skojarzyć utworu z jego autorem, nie rozumie przesłania utworu literackiego, z trudem wymienia najważniejsze wydarzenia w utworze, potrafi pracować z tekstem tylko z pomocą nauczyciela, dostrzega różnice między światem realnym a fikcją przedstawioną w utworze, nie potrafi wskazać środków poetyckich w utworze, nie dostrzega różnic gatunkowych, rozumie pojęcia: zwrotka, rym, wers, zna kilka pojęć związanych z kinem, teatrem, telewizją, radiem, prasą, nie uczestniczy w życiu kulturalnym szkoły, 1 9 Przedmiotowe Zasady Oceniania z języka polskiego - II etap edukacji - nie uczestniczy w kulturze. 3. W zakresie nauki o języku: - z pomocą nauczyciela potrafi wskazać różnice między zdaniem złożonym a pojedynczym, wymienia podstawowe części zdania, potrafi podać przykłady części mowy odmiennych i nieodmiennych, z trudem podaje podstawowe kategorie gramatyczne, wymienia części zdania, z pomocą nauczyciela tworzy najprostsze formy czasownika, zna przypadki, odmienia przez nie proste wyrazy, potrafi podać przykład bezokolicznika i osobowej formy, zna pytania o liczebnik, potrafi podać przykład, potrafi podać przykład zaimka, potrafi wymienić podstawowe pojęcia słowotwórstwa, próbuje tworzyć proste wyrazy pochodne. 4. Stosunek do obowiązku związanego z nauką przedmiotu: - nie opuszcza celowo zajęć języka polskiego, zdarza mu się nieodrabianie prac domowych, próbuje uczestniczyć w pracach na lekcji-indywidualnie i grupowo, stara się uzupełnić braki, stara się poprawiać cząstkowe oceny niedostateczne w terminie wyznaczonym przez nauczyciela. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: - nie spełnia kryteriów na ocenę dopuszczającą, celowo opuszcza zajęcia, nie odrabia większości prac domowych, nie prowadzi zeszytu przedmiotowego, biernie uczestniczy w zajęciach, nie wykorzystuje szansy poprawienia ocen niedostatecznych, nie chce skorzystać z pomocy nauczyciela oraz innych uczniów, aby poprawić oceny, przejawia lekceważący stosunek do przedmiotu. Opracowanie: Beata Michalska Małgorzata Dębowska Beata Ciupińska 2 0 Przedmiotowe Zasady Oceniania z języka polskiego - II etap edukacji 2 1