nr 2/1973 - Polskie Towarzystwo Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej

B I U L E T Y N
Х Ш
I N F O R M A C Y J N Y
MIĘ DZYNARODOW
Y KONGRES MECHANIKI TEORETYCZNEJ I STOSOWANEJ Moskwa, 21—26 sierpnia 1972 Tradycje mię dzynarodowych kongresów mechaniki się gają już niemal pół wieku, pierwszy kongres odbył się bowiem w r. 1924 w Delft w Holandii. Trzynasty kongres, który obradował w okresie 21—26 sierpnia 1972 r. w Moskwie, miał rozszerzoną nazwę w stosunku do tradycyjnej: ((Kongres Mechaniki* ((Teoretycznej i Stosowanej*, podczas gdy wszystkie poprzednie nosiły wę ż ą sz nazwę ((Kongres Mechaniki Stosowanej*. W ten sposób usankcjonowano stan faktyczny, bowiem już na kilku ostatnich kongresach zagadnienia teoretyczne zaczę y co najmniej dorównywać, ł
o ile nie przewyż szać, liczbą zagadnienia stosowa­
ne. Po raz pierwszy w historii Kongresów Mechaniki został on zorganizowany przez kraj socjalistyczny. Ogromny rozwój mechaniki w Kraju Rad niewą tpliwie w duż ym stopniu wpłynął na wybór miejsca XIII Kongresu, a stolica ZSRR stała się magnesem, który przycią gną! rekordową liczbę uczestników, znacznie przekraczają ąc wszystkie dotychczasowe. Podczas gdy najwię ksza dotychczasowa liczba uczestników, na XII Kongresie w Stanfordzie w r. 1968, wyniosła 1232 zarejestrowanych osób, to na Kongresie w Moskwie zarejestrowano 2540 uczestników, a więc ponad dwukrotnie wię cej oraz około dziesięć razy wię cej niż to było na Kongresie w Delft. Na XIII Kongresie w Moskwie niemal wszystkie delegacje były wię ksze w porównaniu z poprzednimi kongresami. Dotyczy to oczywiś cie w pierwszym rzę dzie gospodarzy — w kongresie wzię o ł udział 1523 uczestników radzieckich, reprezentują cych wszystkie wię ksze oś rodki. Ale i liczba ponad 1000 goś ci za­
granicznych jest znacznie wię ksza niż w ubiegłych latach. Najwię Tcszą była tu delegacja USA 226 osób; (w Stanfordzie w r. 1968 — 815, w Monachium w r. 1964 — 130): w kolejnoś ci Wielka Brytania — 93 osoby (71), (w nawiasach podano dla porównania liczebność delegacji na Kongresie w Stanfordzie), Francja — 90 (56), Czechosłowacja — 81 (4), Polska — 75 (11), Bułgaria — 74 (5), N R F — 59 (49), Holandia i Szwe­
cja po 32, Japonia i Jugosławia po 30, Kanada 28, N R D 27, Rumunia 25, Włochy 22. Ogółem delegacje reprezentowały 38 pań st
w ze wszystkich pię ciu czę śi c ś wiata. Delegacja polska składała się w wię kszoś i cz pracowników 1PPT PAN, ponadto było kilkunastu przed­
stawicieli wyż szych uczelni, przede wszystkim Uniwersytetu Warszawskiego, Politechniki Warszawskiej, Politechniki Krakowskiej i Wojskowej Akademii Technicznej. W obradach kongresu brała udział również grupa studentów UW, przebywają cych w tym czasie na praktyce zagranicznej w Moskwie. Kongres Moskiewski został przygotowany przez 21­osobowy Komitet Kongresów Mię dzynarodowej Unii Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej (1UTAM) pod przewodnictwem prof. W. T. KOITERA (Polskę reprezentował w nim prof. W. RUBINOWICZ) i przez 20­osobowy Radziecki Komitet Organizacyjny pod kierownictwem prof. N. I. MUSCHELISZWILF.GO. W pracach organizacyjnych uczestniczył również Instytut Problemów Mechaniki AN ZSRR, Instytut Matematyki A N ZSRR i Instytut Mechaniki Uniwersytetu Moskiewskiego. Kongres był czę ś ciow
o finansowany przez Akademię Nauk ZSRR. Na Kongres zgłoszono ponad tysią ,c a przyję o t do wygłoszenia 228 referatów dwudziestominutowych. Oprócz tego wygłoszono na zaproszenie Komitetu Organizacyjnego 5 referatów generalnych i 20 referatów sekcyjnych. W stosunku do liczby referatów na poprzednim kongresie w Stanfordzie (ogółem 291) oznacza to pewne ograniczenie, natomiast zwię kszono czas na poszczególne referaty i dyskusję. Referaty generalne trwały godzinę, podobnie jak w Stanfordzie, natomiast referaty sekcyjne wydłuż ono również do godziny, podczas gdy poprzednio ograniczono je do 30 minut i 10 minut dyskusji. Referaty 15­minutowe ze Stan­
4 Mechanika Teoretyczna BIULETYN INFORMACYJNY 178
fordu wydłuż ono do 20 minut z pozostawieniem 10 minut na dyskusję, zorganizowano również trzy dwu­
godzinne spotkania, zwane dyskusjami okrą głego stołu. Uległy również pewnej zmianie proporcje referatów z poszczególnych dziedzin. Podczas gdy w Mona­
chium liczby prac z zakresu mechaniki ciał stałych i z zakresu mechaniki cieczy i gazów były niemal równe, a w Stanfordzie wyraź nie przeważ ała mechanika ciał stałych, to w Moskwie znowu powrócono do niemal równego podziału mię dzy te dwie zasadnicze gałę zie. Pewną wę ż ą sz klasyfikację tematyki referatów przepro­
wadzili już organizatorzy kongresu, grupując je po kilka lub kilkanaś cie i tytułując poszczególne sesje obrad sekcyjnych (podobnie jak w Stanfordzie). Sekcji było 35, referatów sekcyjnych 20, nie stanowiły one jjdnak wprowadzenia do obrad w sekcjach, jak mogłoby się wydawać, były natomiast dostę pne dla wię kszej liczby uczestników, ponieważ odbywały się w Duż ej Auli. Na jedną sekcję przeznaczono od jednego do czterech posiedzeń (np. turbulencja). Po wyłą czeniu referatów sekcyjnych moż emy w nastę pują y c sposób zestawić grupy tematyczne referatów: I. Mechanika ciał stałych
sztywnych
1. Dynamika budowli i dynamika ciał odksztalcalnych 22 2. Dynamika ciał sztywnych, astrodynamika i giroskopy 18 3. Mechanika budowli, powłoki 13 4. Teoria plastycznoś ci 12 5. Pę kanie, szczeliny 12 6. Stateczność powłok 10 7. Teoria drgań, stateczność układów mechanicznych 10 8. Teoria sprę ż ystośi c
9 9. Konstrukcje optymalne 7 10. Lepkosprę ż ystoś, pełzanie ć
6 11. Zagadnienia kontaktowe 5 12. Elastooptyka 5 razem II. Mechanika cieczy
129 gazów
1. Turbulencja 26 2. Dynamika gazów 20 3. Stateczność hydrodynamiczna 11 4. Teoria profilu 10 8 5. Hydrodynamika cieczy idealnej 6. Przepływy dwufazowe 8 7. Fale powierzchniowe 7 8. Fale w gazach 6 6 9. Biomechanika 10. Przepływy z wymianą ciepła 5 11. Magnetohydrodynamika 5 12. Ciecze ze złoż oną charakterystyką 5 13. Gazy rozrzedzone 3 razem Aerosprę ż ystoś
ć 120 4 ogółem 253 BIULETYN INFORMACYJNY 179
Porównanie tych liczb z odpowiednimi liczbami na X I I Kongresie w Stanfordzie jest trudne o tyle, że w kilku przypadkach zastosowano nieco inną klasyfikację. W zakresie mechaniki cial stałych moż na jednak stwierdzić wyraź ny wzrost liczby prac z zakresu dynamiki, zarówno ciał odksztalcalnych, jak i sztyw­
nych oraz wypada podkreś lić wyodrę bnienie grupy konstrukcji optymalnych. Mniej prac zakwalifikowano z zakresu teorii ogólnej i statecznoś ci powłok (w Stanfordzie z zakresu powłok przyję o t ogółem 46 prac) i teorii pełzania; ten ostatni fakt moż na wią zać ze stosunkowo niedawnymi obradami sympozjum I U T A M w Góteborgu, poś wię cony
m w całoś ci problematyce pełzania. W zakresie mechaniki cieczy i gazów rzuca się w oczy znaczny wzrost liczby prac z zakresu turbulencji (w Stanfordzie było ich zaledwie 8) i wyraź nie zmniejszenie liczby prac z biomechaniki. Zagadnienia mechaniki ogólnej były omawiane na 5 sesjach (punkty 2 i 7 mechaniki cial stałych i sztywnych), wiele referatów moż na by tutaj zaliczyć raczej do matema­
tyki stosowanej. Pojawiły się zagadnienia zwią zane z ruchem satelitów, ich sterowania i powrotu. Według krajów pochodzenia referaty na XIII Kongresie przedstawiały się nastę pują co
: referaty generalne referaty sekcyjne referaty zwykłe mech. ciała mech. cieczy stałego i gazów ZSRR 1 6 33 24 USA 1 5 24 241 W. Brytania 1 2 9 1 1 1 Francja —
1 N R F Australia —
1 razem 64 Щ
12 24 9 9 19 9 7 18 1 3 5 ł
3 Berlin Zach. —
—
41 Bułgaria —
—
2 Czechosłowacja —
—
3 i 4 3 1 5 Belgia Dania - .
Ghana —
Holandia —
—
1 —
1 —
1 2. ł1 —
3 4 i
Indie —
—
2 2 4 Japonia —
—
4 4 8 Jugosławia —
1 1 1 i3 3 9 —
1 Kanada —
Norwegia —
—
NRD —
—
2 4 —
—
6 Portugalia —
—
1 Rumunia —
—
1 Polska Szwajcaria —
Szwecja —
Turcja — —
Wę gry —
Wiochy —
razem 5 —
' —
1 i 2 i 1 2 i 4 ł1 —
—
i1 —
Ц —
Ц 122 106 253 1 20 —
Jak widać z powyż szego zestawienia referaty wygłosili przedstawiciele 27 pań st
w (w Stanfordzie również 27 pań stw)
. Siedem referatów było wynikiem współpracy mię dzynarodowej, celowali w tym przedstawiciele USA, którzy przedstawili referaty wspólne z przedstawicielami Belgii, Ghany, Turcji, W. Brytanii i Włoch. • 't ISO BIULETYN INFORMACYJNY Były jeszcze referaty belgijsko­norweski i kanadyjsko­angielski. Niestety nie zauważ yliś m
y wspólnych referatów w ramach krajów R W P G . Interesują yc jest wskaź nik liczby uczestników z poszczególnych krajów przypadają ce
j na jeden wygło­
szony referat przez przedstawiciela tego kraju. Z uwagi na miejsce obrad wskaź nik ten jest najwyż szy dla pań st
w socjalistycznych z Europy ś rodkowej i wschodniej; gospodarze nie są tu jednak wcale na pierwszym miejscu. Najwyż szy stosunek liczby uczestników do liczby wygłoszonych referatów wykazuje Bułgaria (37), dalej Jugosławia (30) i dopiero na trzecim miejscu ZSRR (24). W dalszej kolejnoś ci znajdują się: Wę gry (22), Czechosłowacja (20), Rumunia (13), N R D (9) i Polska (8,5). To ostatnie miejsce Polski w grupie pań st
w socjalistycznych wskazuje z jednej strony na słabe zainteresowanie naszego Kraju w wysyłaniu uczestników w charakterze obserwatorów i dyskutantów, ale z drugiej strony zwią zane jest ze znaczną liczbą zakwalifikowanych do wygłoszenia referatów. Dalsze miejsca zajmują: Szwecja (8), Włochy (7,3), Holandia (6,4), Francja (4,7), USA (4) i Wielka Brytania (3,9). Oczywiś cie w wykazie tym pominię ot kraje, których przedstawiciele nie wygłosili ż adnego referatu. Obrady Kongresu rozpoczę y ł się w poniedziałek, 21.VIII. 1972 r, o godz. 10.00, uroczystym otwarciem w Krcmlowskim Pałacu Zjazdów. Po licznych przemówieniach okolicznoś ciowych referat generalny 0 perspektywach podejś cia fenomenologicznego do problematyki pę kania wygłosił W . W . NOWOŻ ILOW (Leningrad). Autor omówił istnieją ce, moż liwie proste podejś cia do zagadnień pę kania i wyraził przekonanie, iż z czasem zostaną one uję e w pewną t
teorię ogólną. Perspektywy zarysowano na tle porównania rozwoju teorii pę kania ze znanym rozwojem fenomenologicznych teorii plastycznoś ci. Po zakoń czeni
u ceremonii otwarcia władze miejskie Moskwy zorganizowały — na górnym pię trze Kremlowskiego Pałacu Zjazdów — przyję cie na cześć goś ci zagranicznych. Dalsza czę ćś obrad odbywała się równolegle w sześ ciu salach Uniwersytetu Moskiewskiego im. Łomo­
nosowa na Wzgórzach Leninowskich. Aula i sala klubowa były znakomicie klimatyzowane, natomiast w pozostałych salach panują ac wysoka temperatura utrudniała obrady; trzeba jednak stwierdzić, że fala upałów była w Moskwie wyją tkowo silna. Obrady odbywały się codziennie od 9.00 do 12.40 i od 14.40 do 17.40. Popołudnie w ś rodę wolne było od obrad, natomiast sobota była dniem obrad aż do godziny 18.00, co było pewnym zaskoczeniem dla uczestników tym bardziej, że dokładny program Kongresu został y się w pią tki lub soboty udostę pniony dopiero na miejscu, a poprzednie kongresy tradycyjnie koń czył
przed południem. Włą czenie soboty do obrad dało jednak w wyniku zwię kszenie limitów czasowych na referaty i dyskusje. Nie mając moż liwoś i c omówienia, lub choć by nawet przytoczenia tytułów wszystkich 253 referatów, poprzestaniemy na krótkim omówieniu referatów generalnych i godzinnych referatów sekcyjnych, wyselek­
cjonowanych przez Komitet Organizacyjny Kongresu. Omówimy je w kolejnoś ci wygłaszania. Pierwszy referat sekcyjny wygłosił w poniedziałek po południu G . F. CARRIER (Cambridge, Mass., USA) na temat Dynamika wirów atmosferycznych. Zjawiska typu trą b
powietrznych opisał autor przy
uwzglę dnieniu przewodnictwa cieplnego i innych efektów termodynamicznych. S. S. GRIGORIAN (Moskwa) w referacie Pewne problemy mechaniki w przemyś le naftowym rozważ ał nastę pują e czagadnienia: proce
falowe w kolumnach rur wiertniczych; nieustalone przepływy ropy naftowej w pokładach; zjawiska kawi­
tacji w rurocią gach towarzyszą ec nieustalonemu pompowaniu cieczy; nowe prawo filtracji—w oś rodku porowatym uwzglę dniają e cgradient począ tkowy; problemy tamowania wybuchów gazu; problemy zwią­
zane z wierceniami podmorskimi. We wtorek wygłoszony został jeden referat generalny i cztery sekcyjne. Referat generalny M. J. LIGH­
THILLA (Cambridge, Anglia) Poruszanie się zwierzą t wodnych wzbudził duże zainteresowanie, jednak autor o tylko 10 minut na treść za­
niezbyt właś ciwie rozmieś ci! go w czasie: po 50 minutach wstę pu poś wię con
sadniczą. Uzależ niono opis ruchu zwierzę cia od liczby Reynoldsa i poddano szczegółowej analizie mecha­
nizm poruszania się ryb. Referat sekcyjny M . LANDAHLA (Stokholm, Szwecja) Redukcja oporu czołowego przez dodatek polime
rów poś wię con
y był wyjaś nieniu zjawiska Toma, mianowicie zmniejszenia oporu czołowego przy ruchu burzliwym. Autor wykorzystał nowe osią gnię a ci dynamiki zawiesin do wyjaś nienia nieoczekiwanych Teolo­
gicznych własnoś ci cieczy z dodatkami polimerów. H . L . GOLDSMITH (Montreal, Kanada) wygłosił referat Mikroreologia zawiesin erytrocytów ludzkich. Zjawiska mikroreologiczne zilustrowano filmem i przedsta­
wiono ich zwią zek ze znanymi mikroskopowymi własnoś ciami przepływu krwi u człowieka zdrowego 1 chorego. J. R. MELCHER (Cambridge, Mass., USA). W referacie Elektrohydrodynamika sklasyfikował B I U L E T Y N I N F O R M A C Y J N Y 181 zjawiska makroskopowego sprzę ż eni
a pól elektrycznych i cieczy. Wyodrę bniono mianowicie zjawiska czystej polaryzacji, współdziałania z warstwami pojedynczymi ładunków, siły ładunków bezobję toś ciowyc
h i współdziałania z warstwami podwójnymi ładunków. Ostatni referat sekcyjny we wtorek, Dynamika ga­
zów z punktu widzenia teorii kinetycznej, wygłosił J. P. G U I R A U D (Paryż .) Pomimo iż równania Boltzmanna znane są od stu lat, teoria kinetyczna została zastosowana do dynamiki gazów rozrzedzonych dopiero w ostatnim dwudziestoleciu; autor omówił osią gnię a ci w tym zakresie i wskazał na wystę pują e c trudnoś ci. W ś rodę został wygłoszony jeden referat generalny i dwa sekcyjne. Referat generalny Hydrodynamika okrę tów wygłosił K . W I E C H A R D T (Hamburg, NRF). Zwrócono uwagę na specyfikę problemu, zwią zaną ze swobodną powierzchnią cieczy wokół okrę tu. Warstwa przyś cienna okrę ut musi przy tym uwzglę dniać ć
zaną z pę cherzy­
lepkość cieczy i zjawiska turbulencji, a w niektórych przypadkach również ś ciś liwoś, zwią
kami powietrza w cieczy. Pierwszy referat sekcyjny L. I. S I E D O W A (Moskwa) Nieustalone przypływy wody o wysokich prę dkoś ciach
stanowił rozwinię cie referatu, wygłoszonego na sympozjum Ш Т А М w Lenin­
gradzie w r. 1971. Omówiono zjawiska kawitacji, a szczególną uwagę poś wię con
o przepływom cieczy z pę­
cherzykami gazu. Drugi referat sekcyjny wygłosił M . S. L O N G U E T ­ H I G G I N S (Cambridge, Anglia); tytuł re­
feratu Łamanie fal. Nie istnieje dotychczas ogólna teoria łamania fal powierzchniowych; autor omówił je­
dynie trzy problemy czą stkowe, mianowicie fale o ograniczonej amplitudzie, badanie powierzchni swobodnej cieczy w pobliżu punktu łamania fali i badanie mieszanego laminarno­burzliwego przepływu nastę pują ceg
o po utworzeniu się białych grzyw. Obrady czwartkowe obejmowały jeden referat generalny i cztery sekcyjne. Referat generalny Teoria ste­
rowania w układach przypadkowych wygłosił A. E. B R Y S O N (Stanford, California, USA). Stanowił on prze­
gląd metod sterowania układów dynamicznych opisanych równaniami róż niczkowymi zwyczajnymi. Autor stwierdził, że w wielu zagadnieniach proces stochastyczny typu Gaussa­Markowa lepiej odpowiada rzeczy­
wistoś ci, niż proces deterministyczny; przykłady dotyczyły sterowania pojazdów kosmicznych i samolo­
lotów. Pierwszy referat sekcyjny Dynamika układów zwią zanych ciał sztywnych został wygłoszony przez A. Ju. I S Z L I N S K I E G O (Moskwa). Autor poruszył problemy giroskopów o nieidealnych łoż yskach, problemy synchionizacji, zagadnienia dynamiki układów przy tarciu suchym; zastosowania teorii dotyczyły nawigacji inercyjnej. F . I. N I O R D S O N i P. P E D E R S E N (Lyngby, Dania) wygłosili referat przeglą dowy Optymalizacja układów mechanicznych (konstrukcji). Omówiono osią gnię a ciostatnich lat w zakresie optymalizacji prę tów, belek, słupów, łuków, płyt i powłok oraz układów złoż onych. Autorzy omówili również podstawowe me­
tody optymalizacji i tematykę czekają ąc na opracowanie. Obrady popołudniowe otworzył J. R. P H I L I P (Canberra, Australia) referatem Przepływy w oś rodkach porowatych. Dokonano przeglą du osią gnięć pod ką tem widzenia zastosowań w mechanice gruntów i hydrologii. J. C. R O T T A (Getynga, NRF) wygłosił referat Obliczanie burzliwej warstwy przyś ciennej na bazie równań naprę ż eń
Reynoldsa. Autor położ ył nacisk na uzyskanie metod obliczeniowych, dają cych się zastosować do szerokiej klasy przepływów burzliwych, analizowanych w oparciu o równania Naviera­Stokesa. Ostatni referat generalny został wygłoszony w pią tek rano przez В . M . F R A E I J S de V E U B E K E (Leodium, Belgia) Numeryczna analiza konstrukcji. Szczególną uwagę poś wię ł autor metodzie elementów ci
skoń czonych
; w zakresie sprę ż ysty
m pracy konstrukcji jej stosowanie jest ułatwione przy jednoczesnym wykorzystaniu zasad wariacyjnych. Omówiono również metody przestrzeni funkcyjnych Pragera­Synge'a. Ciekawe było intuicyjne uzasadnienie postę powań «dyskretyzacyjnych». Zaletą metody jest moż liwość zaniedbywania wpływów nic mają cych duż ego znaczenia oraz łatwość rozpatrywania złoż onych struktur topologicznych i niecią głoś . ci
Obrady pią tkowe obejmowały ponadto pięć referatów sekcyjnych. W. T. K O I T E R i J. G . S I M M O N D S (Delft, Holandia) przedstawili pracę Podstawy teorii powłok. Wymienili oni pięć typowych podejść do ogól­
nej teorii powłok: podejś cie czysto dwuwymiarowe, przy traktowaniu powłoki jako powierzchni typu Cosseratów (Naghdi); asymptotyczne całkowanie równań liniowej teorii sprę ż ystośi c(Goldenwejzer); oszacowanie błę dów nieliniowej teorii powłok (John); wykorzystanie twierdzenia Pragera­Synge*a o hipero­
krę gu w teorii sprę ż ystoś; ci
punktowe oszacowanie błę du w teorii liniowej powłok obrotowych (Ho i Know­
les). Bardziej szczegółowo omówiono osią gnię a ciw zakresie teorii nieliniowych. Kolejny referat O metodach wyprowadzenia i ca/kowania równań równowagi powłok cienkich wygłosił I . N . W E K U A (Tbilisi, ZSRR). Omawiana metoda polega na przedstawieniu niewiadomych funkcji jako wielomianów wzglę dem odległoś ci od powierzchni ś rodkowej powłoki. W przypadku płyt wystę puje wtedy rozprzę ż eni
e układu równań; 182 B I U L E T Y N I N F O R M A C Y J N Y w ogólnym przypadku proponuje się wprowadzenie współrzę dnych izometrycznych na powierzchni ś rod­
kowej. L . E . S C R I V E N (Minneapolis, Minnesota, USA) przedstawił pracę Molekuły i czą stki a oś rodek cią gły, w której omówił perspektywy opisu realnych materiałów przy pomocy teorii oś rodków cią głych z mikrostrukturą. H . W . L I E P M A N N (Pasadena, California, USA) wygłosił referat Doś wiadczalna mecha­
nika płynów w aspekcie nowoczesne) aparatury. Zwrócono szczególną uwagę na badania dynamiczne, na
badania w temperaturach bliskich absolutnego zera i na zastosowanie laserów do pomiaru prę dkoś i cprze­
pływu. Ostatni referat sekcyjny wygłosił w pią tek A. A. D F R I B A S (Nowosybirsk, ZSRR) O pewnych zjawis­
kach przy zderzeniach ciał ze znacznymi prę dkoś ciami.
Badano zderzenia ciał z metalu przy prę dkoś ciac
h rzę du setek metrów na sekundę; autor rozważ ał tworzenie się procesów falowych i drgań samowzbudnych. Badano również efekt lepkoś ci przy zderzeniach. W ostatnim dniu obrad zostały wygłoszone trzy referaty sekcyjne. N. J . H O F F (Stanford, California, USA) wygłosił referat przeglą dowy Wyhoczenie pełzają ce płyt i powłok. Autor zwrócił uwagę na podobień­
stwa i róż nice w stosunku do wyboczenia sprę ż ysteg
o i sprę ż ysto­plastycznego
. Podano przegląd wyników teoretycznych i badań doś wiadczalnych. E . H . M A N S F I E L D (Farnborough, Anglia) przedstawi! pracę Me­
toda odwrotna w dwuwymiarowych zagadnieniach teorii sprę ż ystoś ci;tytuł pracy nie odpowiada jej tre
bowiem autor miał na myś il nie tyle metodę odwrotną, ile zagadnienie odwrotne, mianowicie optymalne kształtowanie tarcz płaskich. Na marginesie warto wspomnieć, że równolegle do tego referatu na innej sali obradowała jedyna zresztą sesja poś wię con
a konstrukcjom optymalnym — takie ustawienie referatów w czasie niewą tpliwie stanowi niedopatrzenie organizatorów. Ostatni referat sekcyjny Zagadnienie niejedno­
znacznoś ci i statecznoś ci w nieliniowej mechanice oś rodków cią głych wygłosił 1.1. W O R O W I C Z (Rostów nad Donem, ZSRR). W uję ciu deterministycznym i probabilistycznym omówiono nieliniowe zagadnienia sta­
tecznoś ci pod obcią ż eniam
i konserwatywnymi i niekonserwatywnymi, a także statecznoś ci hydrodynamicznej. Wymienimy jeszcze tytuły dziewię ciu zakwalifikowanych i wygłoszonych na Kongresie prac polskich: M . K . D U S Z E K O zagadnieniu zasad minimalnych w teorii plastycznoś ci przy uwzglę dnieniu zmian geomet
W. F I S Z D O N , A. W O R T M A N i Z. W A L E N T A Doś wiadczalne i teoretyczne badania wpływu warstwy przyś ciennej na fale uderzeniowe; W. K O S I Ń S KI Termomechaniczne sprzę ż enie
w materiałach z pamię cią ;J. L I T W I N I ­
S Z Y N Nieustalone przepływy zawiesiny o zmiennej koncentracji; W. O L S Z A K i P. P E R Z Y N A Fizyczna teo
lepkoplastycznoś ci dla małych odkształceń ; Z. P E R A D Z Y Ń S KI Zagadnienie nieliniowego współdziałania fal na przykładzie dynamiki gazów; S. Z A H O R S K I Niewiskozymetryczne przepływy z proporcjonalną historią deformacji; H . Ż O R S KI Kontynualny model układów dynamicznych; М . Ź Y C Z K O W S KI i K . S Z U W A L S K
Niedopuszczalne niecią głoś ci w teorii plastycznoś ci. W ramach Kongresu zorganizowane zostały trzy dyskusje «okrą głego stołu*. Dotyczyły one: hydrodyna­
miki przemysłowej (przewodniczył P. R. O W E N , W. Brytania), procesów optymalizacji układów mechanicz­
nych (przewodniczył N. N . K R A S O W S K I J , ZSRR) oraz teorii pę kania (przewodniczył Ju. N. R A B O T N O W , ZSRR). W istocie były to nie tyle dyskusje, lecz krótkie (nie zawsze) referaty zainteresowanych pracowników nauki zaproszonych przez przewodniczą cego obrad do prezydium i zabrania głosu, oraz osób z sali. Na proś bę redakcji skierowaną do polskich uczestników Kongresu w Moskwie wpłynę o ł szereg wypo­
wiedzi. Wyróż niono kilka referatów, które szczególnie zainteresowały słuchaczy, jeż eli nie uwzglę dniać omówionych powyż ej referatów sekcyjnych, były to referaty: K. A. Ł U R I E {Optymalne projektowanie nie­
jednorodnych ciał cią głych) i F . L . C Z E R N O U S Z K O {Zagadnienia optymalnego projektowania w układac
0 niepełnej informacji), było to wystą pienie w dyskusji okrą głego stołu wykraczają ec poza ramy konwencjo­
nalnych problemów rozpatrywanych w mechanice konstrukcji. Z dziedziny teorii pę kania szczególnie interesują yc był referat J. K. K N O W L E S A i E . S T E R N B E R G A pt. Asymptotyczna analiza statycznych naprę ż eń
1 przemieszczeń w otoczeniu wierzchołka szczeliny w przypadku duż ych odkształceń , była to jak się wydaje pierwsza próba takiego potraktowania zagadnienia i zbadania, w ramach nieliniowej teorii sprę ż ystoś, ci
osobliwoś ci wystę pują cyc
h w są siedztwie szczeliny. G . P. C Z E R E P A N O W W pracy O teorii elektrochemicznej korozji pod działaniem naprę ż eń
sformułował prosty model elektrochemicznego pę kania na koń uc makro­
szczeliny zapełnionej cieczą elektrolityczną i poddanej działaniu naprę ż eń
. Referat R. I. C L I F T O N A i J. C. C . Hsu pt. Podłuż ne skrę tne fale plastyczne w materiałach silnie zależ nych od szybkoś ci zmian wyróż niał się z szeregu podobnych prac oryginalną techniką eksperymentu pozwalają ąc wyraź nie odróż nić własnoś ci lepkoplastyczne badanego materiału i zweryfikować zwią zki fizykalne. Praca Ch. R A C H M A T U L I N A i K. A. K E R I M O W A O rozprzestrzenianiu się scentrowanych fal poprzecznych wywołanych geometryczną i fizykaln
nieliniowoś cią dotyczyła nowego sformułowania teorii poprzecznego uderzenia w membranę. Wykazano, że B I U L E T Y N 183 I N F O R M A C Y J N Y przy uderzeniu centralnym fala poprzeczna nie ma charakteru fali uderzeniowej, mimo osobliwoś ci ką a t
ugię cia membrany. Na posiedzeniu IUTAM dnia 24 sierpnia 1972 został wybrany nowy skład organów IUTAM na okres czteroletniej kadencji. Przewodniczą cym IUTAM został prof. H . G O R T L E R (NRF), wiceprzewodniczą cym dotychczasowy przewodniczą yc prof. W. K O I T E R (Holandia), sekretarzem generalnym prof. F. N I O R D S O N (Dania), skarbnikiem prof. D. D R U C K E R (USA), członkami prezydium profesorowie R. L E G E N D R E (Francja), M . J. L I G H T H I L L (W. Brytania), W. O L S Z A K (Polska) i L . I. S J E D O W (ZSRR). Do Komitetu Wykonawczego XIV Kongresu IUTAM, Delft 1976 weszli: prof. E . B E C K E R (NRF) jako sekretarz i profesorowie B . A. Boi.EY ( U S A ) , W. F I S Z D O N (Polska), H. G O R T L E R ( N R F ) , W. K O I T E R (Holandia) i N . I. M U S C H E L I S Z W I L I ( Z S R R ) jako członkowie. Polska delegacja uczestniczyła aktywnie w pracach XIII Kongresu, jak wspomnieliś my powyż ej. Po­
lacy wygłosili 9 referatów oraz dwaj polscy profesorowie weszli do Władz IUTAM na okres najbliż szej kadencji. Ponadto prof. W. N O W A C K I przewodniczył obradom sekcji teorii sprę ż ystoś, ci
a prof. W. O L S Z A K sekcji mechaniki ciał odkształcalnych. Zaproponowano władzom IUTAM, by organizacja XV Kongresu Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej w roku 1980 została powierzona Polsce, a Kongres ż eby odbył się w Warszawie. Pewien niedosyt spowodował brak Polaka wś ród prelegentów referatów generalnych bą dź też sekcyjnych. Również nie została zakwalifikowana do wygłoszenia na Kongresie ani jedna z polskich prac doś wiadczalnych. Ję zykami Kongresu były rosyjski i angielski. W Sali Kongresowej, Duż ej Auli i Sali Klubowej tłuma­
czono referaty z rosyjskiego na angielski i odwrotnie równolegle z referowaniem przez prelegenta. Niestety powtórzyły się tu błę dy znane z poprzednich sympozjów czy kongresów. Przekład tłumaczy, którym pre­
legenci nie dostarczyli tekstu referatu, nie był wierny, czasami wrę cz sprzeczny, mimo że nie moż na zarzucić im braku znajomoś ci obu ję zyków, nie byli jednak specjalistami w dziedzinie wygłaszanych referatów. Równolegle tłumaczenie przeszkadzało również w słuchaniu prelekcji. Selekcja referatów przyję tych do wygłoszenia na Kongresie wydawała się być bardzo ostra, z ponad tysią ac zgłoszonych referatów przyję ot do wygłoszenia tylko 228. Dlatego dziwi fakt, że zdarzały się referaty o bardzo małym stopniu oryginalnoś ci, nie wnoszą ec nic nowego ani w temacie, ani w metodzie. Słyszeliś my liczne glosy, że system selekcji referatów powinien być ulepszony, oraz pową tpiewania na ile celowe jest organizowanie takich olbrzymich kongre­
sów. Radzieccy Organizatorzy XIII Kongresu włoż yli ogrom wysiłku i pracy, by zapewnić uczestnikom i oso­
bom towarzyszą cym jak najlepsze warunki oraz by obrady były poż yteczne i mogły zakoń czy
ć się sukcesem. Uczestnicy zamieszkali w najwię kszym hotelu moskiewskim «Rossija», na terenie Uniwersytetu Moskiew­
skiego i w kilku mniejszych hotelach. Dla potrzeb uczestników wydano Program Naukowy, Streszczenia Referatów, 3 Biuletyny Informacyjne. Po Kongresie ukaże się księ ga Kongresu. Działały punkty informa­
cyjne, liczni przewodnicy i tłumacze, dwie duże stołówki na terenie Uniwersytetu wydzielono dla potrzeb goś ci. 45 wycieczek do 15 obiektów na terenie Moskwy umoż liwiło zapoznanie się z zabytkami, muzeami i osobliwoś ciami Stolicy Kraju Rad. Po Kongresie «Inturist» oferował kilka tras turystycznych. Zbigniew Olesiak (Warszawa) Michał Ż yczkowski
(Kraków) K O N F E R E N C J A D R G A Ń N I E L I N I O W Y C H Poznań, 29.VIII.—5.IX.1972 r.
W Poznaniu odbyła się VI Mię dzynarodowa Konferencja Drgań Nieliniowych, zorganizowana przez 4 Akademie Nauk: Polską, Czechosłowacką, Niemiecką (NRD) i Ukraiń ską
. Brało w niej udział 204 uczestników, w tym 90 goś ci z 12 krajów. Wygłoszono 113 referatów, w tym 6 na dwóch zebraniach plenar­
nych. Obrady odbywały się w trzech sekcjach. W sekcji I referaty poś wię con
e były głównie metodom rozwią zywań równań róż niczkowych, opisują­
cych drgania nieliniowe. Przedstawiono też analizę jakoś ciową tych równań, badając w szczególnoś ci cha­
184
BIULETYN INFORMACYJNY rakter punktów osobliwych. Przedstawiono też analizę jakoś ciową równań róż nicowych. Liczne prace doty­
czyły badań statecznoś ci ruchu zarówno przy pomocy metody Lapunowa, jak i metody energetycznej. Przedstawiono też prace dotyczą ec układów o wielu stopniach swobody. W sekcji II badano głównie układy drgań stochastycznych, gdzie w równaniach opisują cych te zjawiska, zarówno współczynniki, jak i siły wymuszają ec miały charakter stochastyczny. Badano rozwią zania tych układów, stateczność stochastyczną oraz podano wyniki obliczeń numerycznych. W sekcji III przedstawiono prace mają ec charakter zastosowań i to zarówno w układach mechanicznych, jak i elektrycznych. Badano tłumienie drgań maszyn przy pomocy tłumików dynamicznych i pneumatycz­
nych. Omawiano też problemy tarcia wewnę trznego i konstrukcyjnego. Prócz referatów programowych odbyła się konferencja okrą głego stołu poś wię con
a wyznaczaniu kie­
runku rozwoju badań naukowych w dziedzinie drgań nieliniowych. Na niej przedstawiciele poszczególnych krajów przedstawiali swoje propozycje, co dało pogląd na przyszły rozwój tej dziedziny badań. Dyskuto­
wano też nad formą organizacyjną jaką powinna przybrać w przyszłoś ci współpraca naukowa. Zebrani uznali za celowe powołanie federacji o nazwie ((International Federation of Oscillation of the Nonlinear Systems*. W celu przygotowania organizacji tej federacji, przedstawiciele czterech krajów orga­
nizują cych kolejne konferencje powołają grupę roboczą dla omówienia spraw zwią zanych z utworzeniem federacji i organizacją współpracy. Nastę pna konferencja odbę dzie się za 3 lata w Berlinie. E. Karaś kiewicz (Poznań ) S Y M P O Z J U M ( ( M E T O D Y N U M E R Y C Z N E W М
Е С
Н
А
М
С
Е » W dniach 24—25 listopada 1972 r. odbyło się w Gdań sk
u ogólnopolskie sympozjum na tema t metod numerycznych w mechanice, zorganizowane przez Polskie Towarzystwo Mechaniki Teoretycznej i Stoso­
wanej— Oddział w Gdań sku
, Instytut Maszyn Przepływowych Polskiej Akademii Nauk i Politechnikę Gdań ską
. W skład Komitetu Organizacyjnego wchodzili: doc. dr hab. inż. E . B I E L E W I C Z (przewodniczą cy), doc. dr hab. inż. J . K R U S Z E W S K I (z­ca przewodniczą cego) oraz mgr T. J A N K O W S K I i mgr inż. M . S K O W R O ­
N E K . Sympozjum było przeglą dem i porównaniem najnowszych osią gnięć w dziedzinie metod numerycznych stosowanych w mechanice. Wś ród referentów, którzy wygłosili 37 referatów, byli reprezentanci placówek nau­
kowych, wyż szych uczelni i biur projektowych Warszawy (8 referatów), Gdań sk
a (12 referatów), Łodzi (5 referatów), Krakowa (3 referaty), Gliwic, Poznania, Wrocławia (po 2 referaty) oraz Kielc, Olsztyna i Szczecina (po 1 referacie). Ponadto jeden referat wygłoszony został przez przedstawiciela z Karl­Marks­
Stadt, N R D . Tematyka referatów dotyczyła teorii metod numerycznych, zastosowań w stereo, hydro i aeromecha­
nice, zagadnień termicznych oraz rozwią zań praktycznych problemów konstrukcyjnych. Najliczniej re­
prezentowana grupa tematyczna, obejmują ac 16 referatów, dotyczyła metod elementów skoń czonych
. Wię kszość rozwią zań numerycznych przedstawionych w referatach została doprowadzona do postaci programów na E M C . W chronologicznej kolejnoś ci zostały wygłoszone nastę pują e c referaty: 1. R. R O H A T Y Ń S K ,I J . S A L A M O N (Wrocław), Zagadnienie zbież noś ci procesu ileracyjnego przy projek
towaniu wirników pomp metodą hydrodynamicznych punktów osobliwych; 2. Z. N O W A K , W. J . P R O S N A K , A. S T Y C Z E K (Warszawa), O automatycznym obliczaniu warstwy prz
ś ciennej wokół profilu dowolnego kształtu. 3. A. M I L L E R (Warszawa), Modele matematyczne stopnia i grupy stopni turbinowych; 4. Z. R U D N I C K I (Gliwice), Zastosowanie metody Monte­Carlo do badania przepływu ciepła przez prom
niowanie w komorach pieców grzewczych; 5. K . D E M S (Łódź ,) Zastosowanie wielomianów Hermite^a do wyznaczania macierzy sztywnoś ci w meto
elementów skoń czonych; B I U L E T Y N I N F O R M A C Y J N Y 185
6. К . D E M S ( Ł ó d ź ), Wielostopniowa synteza macierzy sztywnoś ci, S T Y C Z E K (Warszawa), Numeryczne rozwią zywanie
zagadnień brzegowo­począ tkowych dla pewnej . klasy układów parabolicznych; 7. A . 8. E . W A L I C K I 9. B . M O C H N A C K I (Łódź ,) Uogólnione zagadnienie brzegowe dla eliptycznego równania róż niczkowego; (Gliwice), Przybliż ona metoda rozwią zywania równania przewodnictwa; 10. J. P Y Z I K , A . S T Y C Z E K (Warszawa), Numeryczne rozwią zania
pewnych zagadnień wych dla równań typu parabolicznego; brzegowo­począ tko­
O L S Z O W S K I , J . O R K I S Z , G . S Z E F E R , Z . W A S Z C Z Y S Z Y N (Kraków,) Dynamika układów linowo­prę towych przy obcią ż eniach
wywołanych działaniem prą dów zwarciowych; 11. B . 12. W. K O B Z A (Łódź ,) Zastosowanie twierdzenia Greena w metodzie elementów skoń czonych
na przykładzie cienkiej zginanej płyty; 13. W. P R Z Y B Y Ł O (Wroclaw), Algorytmizacja obliczeń drgań przestrzennych prefabrykowanych układów szkieletowych; J A B Ł O Ń S K ,I Z . W A S Z C Z Y S Z Y N (Kraków), Zastosowanie transformacji Laplace'a do obliczania powłok cylindrycznych dowolnie obcią ż onych; 14. A . M . 15. W. K O B Z A , J . L I P I Ń S K
I (Łódź ,) Metoda elementów skoń czonych
rozwią zania osiowo­symetrycznego za­
dania termosprę ż ystoś ci; 16. P. W I L D E , M . W I Z M U R , R . N A M Y S Ł (Gdań sk)
, Obliczenie drgań wymuszonych cieczy z uwzglę dnieniem odksztalcalnoś ci powłoki stalowej zbiornika; B I E L E W I C Z 17. E . 18. Cz. B R A N I C K I (Gdań sk)
, O zastosowaniu metody elementów skoń czonych
w mechanice statystycznej; (Gdań sk)
, Numeryczne metody problemu statyki powierzchniowych siatek cię gnowych: 19. E . M E L E R S K I (Gdań sk)
, Zastosowanie metody róż nic skoń czonych
do analizy pewnego probabilistycznego zagadnienia teorii powłok; B R A N I C K I , A . B Z O W Y , K. W Y S I A T Y C K I (Gdań sk)
, Numeryczna analiza płaskich uż ebrowanych ust­
rojów sprę ż ystych
w oparciu o metodę elementów skoń czonych
prostoką tnego kształtu; 20. Cz. 21. J . S Z M E L T E R (Warszawa), Biblioteka podprogramów metody elementów skoń czonych; 22. J. K R U S Z E W S K I 23. J . M U S Z K I E T (Gdań sk)
, System obliczeń SFEM 7 2 ;
(Gdań sk)
, Elektroniczna technika obliczeniowa w wymiarowaniu konstrukcji okrę towych; 24. J . S Z M E L T E R , M . D A C K O , S. mów metody elementów D O B R O C I Ń S K ,I M . W I E C Z O R E K (Warszawa), Przykłady zastosowania progra­
skoń czoych; K O Z Ł O W S K I (Gdań sk)
, Automatyzacja przygotowania danych do obliczeń ram płaskich metodą sztywnych elementów skoń czonych; 26. W. G A W R O Ń S KI (Gdań sk)
, Analiza drgań wymuszonych kinematycznie metodą sztywnych elementów skoń ­
czonych; 25. J . A . 27. A . 28. W. J A W O R S K I (Warszawa), Statecznoś ć powłoki beczkowej pod działaniem ciś nienia normalnego; S. J O N I A K (Poznań , ) Analiza wytrzymałoś ciowa przestrzennych konstrukcji statycznie niewyznaczalnych ramowych i pólskorupowych, z zastosowaniem teorii prę tów cienkoś ciennych przy uż yciu maszyny cyfrowej; 29. C. C I C H O Ń , Z . K Ę P K A, Z . W A S Z C Z Y S Z Y N (Kraków, Kielce), Numeryczna analiza statecznoś ci sprę ż ysto­
plastycznego łuku bezprzegubowego poddanego działaniu ciś nienia zewnę trznego; 30. A . O S M Ó L S K I , J A W O R S K I (Warszawa), Wytrzymałoś ć zbiornika kulistego przy róż nych sposobach podparcia; 31. W. O S M Ó L S K I , J . Z I E L N I C A (Poznań , Analiza drgań pionowych )
tłumionych wymuszonych funkcją niecią głą oraz dobór optymalnych parametrów dwustopniowego usprę ż ynowania
pojazdów z zastosowaniem ma­
szyny cyfrowej;* 32. H . A U R I C H (Karl­Marks­Stadt, N R D ) , Tworzenie macierzy mas dla modeli o skupionych parametrach; (Gdań sk)
, Wyznaczenie krytycznych obrotów oraz amplitud drgań wielopodporowego walu
turbogeneratora z uwzglę dnieniem sprę ż ystego
powią zania podpór walu oraz wpływu filmu olejowego; 33. Z . W A L C Z Y K 186 B I U L E T Y N I N F O R M A C Y J N Y 34. J. K . S Z M I D T (Szczecin), Wykorzystanie metody elementów skoń czonych
do analizy statycznej wę z
ramy cienkoś ciennej; 35. J. T A R N O W S K I , W. G A W R O Ń S KI (Gdań sk)
, Uwzglę dnienie efektów giroskopowych przy obliczaniu drgań
gię tnych okrę towych walów napę dowych; 36. S. G R A B O W S K I (Olsztyn), Zastosowanie macierzy pasmowych w obliczeniach drgań metodą elementó
skoń czonych; 37. 12. B I E L E W I C Z , A . B Z O W Y (Gdań sk)
, Algorytm obliczeń statycznych suchego doku. Poza tym zgłoszone byty i umieszczone w materiałach Sympozjum nastę pują e c referaty: 1. W. J. P R O S N A K (Warszawa), Automatyzacja obliczeń w dziedzinie teorii profilu; 2. J. S Z A R G U T , P. W E I S S (Gliwice), Numeryczny model matematyczny przepływu ciepła w piecu przewal
wym, które nie zostały wygłoszone ze wzglę du na nieobecność autorów. Streszczenia zgłoszonych na sympozjum referatów wydane zostały, matą poligrafią w materiałach zjazdowych. W obradach sympozjum uczestniczyło 140 osób. W dyskusji wzię o ł udział około 50 uczestników. Na zakoń czeni
e obrad w dyskusji ogólnej, mię dzy innymi, zabrali głos prof. J. S Z M E L T E R i doc. J. O R ­
K I S Z podkreś lają
c konieczność stworzenia moż liwoś i c wymiany doś wiadczeń i programów mię dzy posz­
czególnymi oś rodkami, oraz konieczność ujednolicenia metod i ję zyków programowania na E M C , aby taka wymiana mogła być moż liwa. Najlepiej nadają cym się ję zykiem do tego celu jest FORTRAN, nie­
stety nie wszystkie maszyny cyfrowe istnieją ec w Polsce posiadają warunki techniczne do stosowania tego ję zyka. Ponadto prof. J. S Z M E L T E R podsumowując obrady podkreś lił wysoki poziom wygłaszanych refera­
tów, rzeczową i owocną dyskusję oraz wzorową organizację sympozjum. ./. Kruszewski (Gdań sk) V S Y M P O Z J U M Z Z A K R E S U D O Ś W I A D C Z A L N Y CH B A D A Ń W M E C H A N I C E C I A Ł A S T A Ł E G O W dniach 8.06—9.06. 1972 r. odbyło się V Sympozjum z zakresu doś wiadczalnych badań w Mechanice Ciała Stałego, zorganizowane przez Oddział Warszawski Polskiego Towarzystwa Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej oraz Zakład Wytrzymałoś ci Materiałów i Konstrukcji Instytutu Mechaniki Stosowanej Politechniki Warszawskiej. Sympozja organizowane przez te dwa oś rodki mają już 10­letnią tradycję; dwa pierwsze z lat 1962 i 1965 miały nieco wę ż y sz zakres tematyczny i nosiły nazwę Sympozjów z Elasto­
optyki. W Sympozjum uczestniczyli przedstawiciele oś rodków naukowych akademickich i Polskiej Akademii Nauk z całego kraju, jak również szereg osób z przemysłu i resortowych instytutów badawczych. Obrady otworzył przewodniczą yc komitetu organizacyjnego prof, dr inż. Zbigniew B R Z O S K A . W ramach VII sesji plenarnych wygłoszono 39 referatów w 5 grupach tematycznych: 7 prac z zakresu zmę czenia materiałów i konstrukcji, 5 — metod badawczych, 10 — elastooptyki, 15 — badań konstrukcji i 2 prace na temat badańt materiałowych. W sumie na wygłoszenie referatów poś wię con
o 8,5 godz., 3,5 godz. zaję a ł dyskusja, w której głos zabrało około 60 osób. Z uwagi na fakt, że w obradach obok przedstawicieli szeregu oś rodków naukowych brała udział tak w sensie czynnym (wygłaszane referaty i udział w dyskusji), jak i w charakterze słuchaczy liczna grupa osób pracują cych w przemyś le, sympozjum było dobrym miejscem do wymiany poglą dów, doś wiadczeń i na pewno także — wzajemnych oczekiwań — naukowców i praktyków. Na taki charakter tego spotkania wpłynął niewą tpliwie również zakres tematyczny obrad — eksploracje doś wiadczalne bowiem są tą dziedziną działalnoś ci badawczej, w której oś rodki przemysłowe i resortowe z uwagi na charakter pracy, przy ich szerokich moż liwoś ciac
h wyposaż enia w nowoczesną aparaturę mają szczególnie dużo do powiedzenia. B I U L E T Y N I N F O R M A C Y J N Y 187
Omawiając przebieg obrad od strony merytorycznej, szczególną uwagę należy zwrócić, wydaje się, na ocenę prezentowanych metod badawczych, gdyż metody te w głównej mierze okreś lają i moż liwoś i c
poznania nowych zjawisk, i moż liwoś i cdokładniejszej, szybszej i bardziej ekonomicznej rejestracji faktów fizycznych w ogóle. Na podstawie przedstawionych prac stwierdzić moż na tutaj, że tendencje rozwojowe badań doś wiadczalnych z zakresu mechaniki ciała stałego w Polsce zgodne są z tendencjami ogólnośw iato­
wymi; coraz czę ś cie
j badacze przedkładają pomiary typu polowego (elastooptyka, foto­stress, metoda rasirów) dają ec pełny i łatwiejszy do analizowania obraz przemieszczeń, odkształceń czy naprę ż ń e nad metody dyskretne pomiaru w poszczególnych punktach. Niewą tpliwie jednak zbyt rzadko prezentowane były prace z zakresu badań dynamicznych, co wskazuje na istnieją ec tu trudnoś ci aparaturowe i metodolo­
giczne. Moż na było również odczuć wyraź ny niedostatek eksploracji typu podstawowego — poza nieliczny­
mi pracami dotyczą cymi zmę czenia, stanów sprę ż ysto­plastycznyc
h i kinetostatycznych naprę ż ń e kontakto­
wych, inne zajmowały się raczej opisem pomiarów konkretnych ustrojów. Sumarycznie jednak, jak zamykając obrady stwierdził przewodniczą yc Zarzą du Głównego PTMTS prof, dr inż. Z. K A C Z K O W S K I , obecne Sympozjum — w porównaniu z poprzednimi — wskazało, że coraz czę ś cie
j badacze przeprowadzając prace doś wiadczalne stawiają sobie szersze cele, wybierają tematy o cha­
rakterze syntetyzują cym, nie ograniczając się jedynie do rejestracji zjawisk. SPIS REFERATÓW WYGŁOSZONYCH NA S Y M P O Z J U M Wskaź niki zmę czenia, 1. W . A M A N O W I C Z 2. J . B E N D K O W S K I W . C U D N Y , Z . D Y ­
Elaslooptyczna analiza naprę ż eń
modeli ś ciany kotła z rur opletwowanych. Badania trwałoś ci zmę czeniowej łoż ysk tocznych w warun­
kach korozji kontaktowociernej, Zastosowanie metody mory (rastrów) w badaniach tworzyw zbrój mych włóknem szklanym, L Ą G, Z. O R Ł O Ś ( W A T ) 3. F . B I E D A ( W A T ) , 4. A . B U T T ­ H U S S A I M ( I L ) , 5. M . D I E T R I C H W . G O N T A R Z , M . M A ­
K S Y M I U K , W . M I E R Z E J E W S K I , W . O­
Obcią ż enia
dynamiczne zę bów kół zę batych przy duż ych prę dkoś ciach
obwodowych. Moż liwoś ci modelowego badania metodami elastooptycznymi zapór sprę ż onych, Badania modelowe szedowej łupiny sprę ż onej, Badania pól temperaturowych w elementach turbin metodą analogii elektrycznej na papierze przewodzą cym, Z I M K O W S K I , Z. W A L C Z A K ( P W ) , 6. R . S. D O R O S Z K I E W I C Z ( I P P T ) , 7. K . G R A B C Z Y Ń S KI (1Т
8. K . G R E Ń 9. K . В
), (Zamech), G R O S S M A N , M . N I E Z G O D Z I Ń S K , I
W . C H O D O S K O ( P Ł ) 10. В
. J A N C E L E W I C Z ( P W ) 1 1 P . J A S T R Z Ę B S K ,I S. W I C H N I E W I C Z ( P W ) , 12. J . K A P K O W S K I , J . S T U P N I C K I ( P W ) , 13. J . K A P K O W S K I , J . S T U P N I C K I , W O W S K I ( P W ) , M . Ś
Badania nad korelacją mię dzy wynikami pomiaru modułu Younga dla pierś cieni tłokowych w róż nych stadiach obróbki, Badania wpływu nita nieobcią ż onego
na trwałoś ć zmę czeniową duralowej cienkoś ciennej konstrukcji z karbem w postaci otworu na nit, Wpływ ukoś nego osłabienia zewnę trznymi karbami na wytrzy­
małoś ć pasm stalowych i ze stopów aluminiowych, Badanie sprę ż ysto­plastycznych
stanów naprę ż eń
w elementach maszyn projektowanych metodą noś noś granicznej, ci
LI
­
Rozwią zanie płaskich zagadnień sprę ż ysto­plastycznych
w opar­
ciu o badania optyczne czulej warstwy powierzchniowej, 188
B I U L F T Y N 14. J. K A P U Ś C I Ń SI K ( P W ) , 15. J. K A W A L E R (Inst. Odlew., Kraków), I N F O R M A C Y J N Y Badania własnoś ci reologicznych tworzyw sztucznych, Jakoś ciowa analiza niestacjonarnych przebiegów naprę ż eń
cieplnych w modelu elastooptycznym, 16. J. K A W A L E R , J. K O S T A R C Z Y K , W. S T A ­
C H U R S K I , Z . W Ó J C K I (Inst. Odl. Kra­
ków), 17. S. K O C A Ń D A, J. K O Z U B O W S K I 18. B. K O R Y T K O W S K I 19. . R Y K A L U K Z . K O W A L , К
(WAT), (PW), Zastosowanie powłok optycznie czynnych w trzech róż nyc
przypadkach analizy pola odkształceń , Badania mikrobudowy złomów zmę czeniowych mosią dzów, Laboratoryjne badania własnoś ci ruchowych łoż ysk samo­
smarują cych, (P. Wroct.), 20. Z . K O W A L , E . K U B I C A , L . W I Ś N I E W S KI Badania lokalnej utraty statecznoś ci dź wigara rurowego, (P. Wrocl), 21. К
. K R Z E M I Ń S KI 22. J . K U B I S S A Badanie wę złów skrzynkowych, (PW), (PWj, 23. J . L I E T Z 24. M . L U R S K I 25. Z . M A L I N O W S K I , J. K L E P A C Z K O (IPPT), 26. L . M A R T I N I 27. B. 28. (IPPT), (WSP), Rzeszów), (BSPE, Kraków), M I C H A L S K I (IPPT), M . N O W A K , J . Z A W A D Z K I (P. Wrocl.), 29. T. R O B A K O W S K I (Inst. Spaw., Gliwi­
ce), 30. A . R Y M A S Z E W S K I ( W A T ) Noś noś ć wolnoobrotowych samosmarują cych łoż ysk ś lizgo­
wych w okresie docierania, Badanie stanu odkształcenia i naprę ż enia
w płaskich połą ­
czeniach klejonych. Wyznaczanie naprę ż eń
na podstawie elastooptycznych bada
dynamicznych, Szerokoś ć współpracują ca płyt wzmocnionych przyklejo­
nymi ż ebrami, Szacowanie współczynnika tarcia na czołach ś ciskanej plas­
tycznie próbki walcowej, Teoretyczna analiza oraz badania modelowe rozwidlony
slupów kratowych poddanych obcią ż eniu
skrę cają cemu, Metoda elastooptycznej warstwy perforowanej w zagad
niach trójwymiarowych, Wpływ obróbki termiczno­ciś nieniowej na wytrzymałoś ć zmę ­
czeniową polichlorku winylu, Wpływ wyż arzania odprę ż ają cego,
przecią ż enia
i ś rutowania na wytrzymałoś ć zmę czeniową złą czy doczołowych ze stali St3S, Zmę czeniowe niszczenie elementów przy jednoczesnym dzia
łaniu naprę ż eń
kontaktowych i zmiennych naprę ż eń
zginają
cych, 31. J . S T U P N I C K I , E . K W A Ś N I A K, W . M I R ­
S K I (PW), 32. J . S U P E Ł , J . Z A W A D A ( P W ) , 33. W . S Z C Z E P I Ń S K
I ( I P P T ) , 34. W . S Z C Z E P I Ń S K
I ( I P P T ) , 35. J . T U T A J ( W A T ) 36. Z . W A L C Z A K ( P W ) , 37. E . W O J N A R ( I P P T ) , 38. S. Z A T A J ( С Т О
Gdań sk)
, Wpływ warstwy oleju na naprę ż enia
kontaktowe w warunka
dynamicznych, Wyznaczanie obwiedni stanu granicznego niektórych skal k
jowych przy pomocy metody trójosiowego ś ciskania, Metoda rozdzielania naprę ż eń
przy analizie naprę ż eń
metodą
pokryć optycznych czułych, Doś wiadczalne studium kinematyki oś rodka sypkiego dla
pewnych problemów brzegowych, Badanie zjawisk wystę pują cych
w połą czeniach pierś cienio­
wych przy zmiennym obcią ż eniu
skrę cają cym Badania przyś pieszeń i sił przy osiadaniu kabiny windy n
zderzak, Pewne wyniki badania płyt metodą Ligtenberga, Automatyczny wielopunktowy system pomiarów tensom
rycznych, Marek Bijak­Ź ochowski
(Warszawa) B I U L E T Y N I N F O R M A C Y J N Y 189
NAUKOWO­TECHNICZNA KONFERENCJA «PROBLEMY WYTRZYMAŁOŚ CI KONSTRUKCJI K L E J O N Y C H * Szczecin, 26—27.XI.1972. r. W dniach 26, 27 paź dziernika 1972 r. odbyła się w Wyż szej Szkole Morskiej w Szczecinie Naukowo­
Techniczna Konferencja «Р г о Ы е т у Wytrzymałoś ci Konstrukcji Klejonych». Podczas konferencji zorga­
nizowanej przez PTMTS Oddział w Szczecinie i SIMP Oddział w Szczecinie wygłoszono 28 nastę pują cyc
h referatów dotyczą cych badań podstawowych, teoretycznych i doś wiadczalnych własnoś ci połą czeń klejo­
nych, ze szczególnym uwzglę dnieniem ich wytrzymałoś ci i prac nad zastosowaniem klejenia w technice. Tendencje rozwojowe w dziedzinie klejenia metali. Przewodnoś ć elektryczna i wytrzymałoś ć mechaniczna kle­
jonych połą czeń mechanicznych, Klejenie brą zu, 1. J . L O R K I E W I C Z , K . G R U D Z I Ń S KI 2. P . J A S I U L E K , 3. J . L O R K I E W I C Z , 4. M . W A R S Z Y Ń S K , I
B . O N Y S Z K O , M . Badanie wpływu czynników zewnę trznych na dobór kleju przy łą czeniu tworzywa sztucznego z metalem, Moż liwoś ci zastosowania powłok klejonych z wypełniaczami na niektóre pary cierne, Wpływ chropowatoś ci powierzchni na wytrzymałoś ć połą czeń klejonych, Wpływ przygotowania powierzchni metalu na jakoś ć połą ­
czenia klejowego, Starzenie się połą czeń klejonych metali, Badania własnoś ci mechanicznych klejów i połą czeń klejo­
nych przy czystym ś cinaniu, Próba interpretacji mechanizmu niszczenia połą czenia kle­
jonego , Z Y C H ­ P O R Ę B S K A, 5. M . W A R S Z Y Ń S K , I R . T Y L E K , 6. F R . R O M A N O W , L . S T R I C K E R , 7. Z . W I Ą C E K
, 8. J . M I E R Z E J E W S K I , J . L O R K I E W I C Z , 9. K . G R U D Z I Ń S K ,I 10. B . O N Y S Z K O , 11. M . W A R S Z Y Ń S K , I
B . O N Y S Z K O , Z Y C H ­ P O R Ę B S K A, 12. J . L O R K I E W I C Z , K . G R U D Z I Ń S K , I
13. K . G R U D Z I Ń S K , I
14. M . Z Y C H ­ P O R Ę B S K A, Optymalizacja złą cz klejonych, Analiza naprę ż eń
w walcowej spoinie klejowej, Optymalizacja walcowego połą czenia klejonego obcią ż onego momentem skrę cają cym, Analiza stanu naprę ż eń
w warstwie kleju połą czenia stoż ko­
watego, Wpływ temperatury i złoż onego obcią ż enia
na wytrzymałoś ć klejonego połą czenia, Noś noś ćklejonego połą czenia płyta­nakladka przy obcią ż eniu normalnym, Współpraca klejonego połą czenia zakładkowego laminatu epoksydowego z duralem w aspekcie moż liwoś wykorzy­
ci
stania go do napraw metalowych pokryć samolotów, Wytrzymałoś ć na obcią ż enie
wahadłowe przy ś cinaniu zakład­
kowego połą czenia klejonego metali. Moż liwoś ć oceny jakoś ci połą czeń klejonych za pomocą de­
fektoskopii ultradź wię kowej, Badania połą czeń stali z laminatami poliestrowymi przy za­
stosowaniu róż nych łą czników, 15. R . C I C H O W I C Z , 16. J . K I E R K O W S K I , 17. J . C Z A P L I C K I , 18. M . L U R S K I , 19. T . M O R A W S K I , 20. W . Ż Ó Ł T O W S K ,I 21. J . D E N K I E W I C Z , M . R . K A Ł U Ż A, Wytrzymałoś ć próbek betonowych rekonstruowanych ż ywi­
cami epoksydowymi, 190
B I U L E T Y N 22. T . Hopp,
23. T. S I E G M U L L E R 24. J . L O R K I E W I C Z , J . S Z U M I E L A , 25. Z . Ż A C Z E K, 26. Z . N I E S Z K O W S K A , 27. J . P A S T U S I A K , 28. J . L O R K I E W I C Z , K . G R U D Z I Ń S K , I
I N F O R M A C Y J N Y Połą czenia klejowe betonu, stali i szklą , Badania wytrzymałoś ci oraz rozlą cznoś ciklejonych połą czeń rur stalowych, Klejenie płytek narzę dziowych, Zastosowania połą czeń klejonych metali i laminatów szkla­
nych do wykonywania awaryjnych uszczelnień pojemników
Zastosowanie ż ywic epoksydowych w remontach urzą dz
okrę towych, Nowoczesne procesy klejenia stosowane w Seryjnej produ
ś migłowców, Doś wiadczenia własne w stosowaniu klejenia metali, Wygłoszone referaty wydano drukiem w materiałach konferencji. W konferencji wzię o ł udział 140 osób, w tym 102 spoza Szczecina, około 45% uczestników stanowili pracownicy zakładów produkcyjnych i biur projektów. W dyskusji nad referatami oraz na zakoń czeni
e konferencji zebrało głos 56 osób. Do głównych osią gnięć konferencji należy zaliczyć: 1. Przedstawienie dorobku i podsumowanie dotychczas prowadzonych w kraju prac z dziedziny kle­
jenia. 2. Nawią zanie bliż szego kontaktu i wymiana informacji i doś wiadczeń mię dzy róż nymi oś rodkami naukowymi prowadzą cymi prace badawcze, oraz mię dzy oś rodkami badawczymi, a przemysłem. 3. Zapoznanie przedstawicieli producentów klejów z potrzebami i wymogami praktyki oraz z postula­
tami zwię kszenia asortymentu i polepszenia własnoś ci wytrzymałoś ciowych i technologicznych klejów kra­
jowych. 4. Stwierdzono wyraź ny brak organu koordynują cego i inspirują cego prace badawcze i wdroż eniowe z dziedziny klejenia. Instytut Spawalnictwa, który swego czasu był wytypowany, jako wiodą yc w tym za­
kresie, nie spełnia tego zadania. Zebranie zaleciło Komitetowi Organizacyjnemu Konferencji poczynienie odpowiednich w tej sprawie kroków przez Zarząd Główny PTMTS oraz SIMP. 5. Stwierdzono celowość i potrzebę organizowania w przyszłoś ci podobnych konferencji z zakresu klejenia z ewentualnym podziałem na grupy tematyczne. Sugerowano, że nastę pna konferencja winna się odbyć za 2 lub 3 lata. Oś rodek Szczeciń sk
i wyraził gotowość zorganizowania takiej konferencji. Po zakoń czeni
u obrad odbyła się wycieczka do Stoczni Szczeciń skie
j im. Warskiego, w której wzię y ł
udział 32 osoby. Inni uczestnicy (około 20 osób) zwiedzili laboratorium siłowni okrę towej oraz planetarium Wyż szej Szkoły Morskiej. Jerzy Mierzejewski (Szczecin) KOLOKWIUM E U R O M E C H 49 «MECHANIKA ZAWIESIN 1 ROZTWORÓW POLIMERÓW» Kolokwium odbę dzie się w dniach 2—5 kwietnia 1974 r. w Jabłonnie, współprzewodniczą cymi spotkania bę dą profesorowie G . K. B A T C H E L O R (Cambridge, Anglia) i S. Z A H O R S K I (Warszawa). Proponowana tematyka Kolokwium obejmie nastę pują e c zagadnienia: 1. Ruch jedno i dwuczą steczkowych zawiesin w płynach (w przepływach o małej liczbie Reynoldsa), wpływ wzajemnego oddziaływania. 2. Własnoś ci Teologiczne zawiesin czą stek o znanej postaci, podejś cie strukturalne lub dedukcyjne. 3. Fenomenologiczne i ogólne rozważ ania. 4. Roztwory polimerów, mechaniczne i optyczne badania struktury i własnoś ci Teologicznych. 5. Mechaniczne modele liniowych makromolekuł i ich hydrodynamiczne oddziaływanie. 6. Wpływ nie­newtonowskiego charakteru zawiesin i roztworów polimerów na pola przepływów. Bliż sze informacje moż na otrzymać od prof. S. Z A H O R S K I E G O . B I U L E T Y N I N F O R M A C Y J N Y 191 S Y M P O Z J U M FRANCUSKO­POLSKIE «MECHANIKA OŚ RODKÓW CIĄ GŁYC
H I J E J ZASTOSOWANIA. INŻ YNIERSKIE)
) W czerwcu lub we wrześ niu 1974 r. odbę dzie się Sympozjum Francusko­Polskie «Mechanika Oś rodków Cią głych i jej Zastosowania Inż ynierskie)) bę dą e ckolejnym z serii spotkań mechaników polskich i francu­
skich. Celem konferencji jest wzajemne przedstawienie wyników badań przeprowadzonych w Polsce i we Francji w ostatnich trzech latach w niektórych działach mechaniki, a w szczególnoś ci w zakresie badań zjawisk niesprę ż ystych
. Tematyka Sympozjum została ograniczona do problemów pełzana, zniszczenia i zmę czenia materiałów, reologii oś rodków wielofazowych, termomechaniki, anizotropii i niejednorod­
noś ci oraz analizy stanów granicznych. Po otrzymaniu wszystkich zgłoszeń uczestnictwa ze strony polskiej oraz francuskiej pozostaną utrzy­
mane tylko te tematy, na które z obu stron bę dzie mogła być przedstawiona wystarczają ac liczba referatów. W Sympozjum weź mie udział pię tnastu pracowników naukowych z Polski oraz trzydziestu z Francji. Koszty pobytu dwunastu uczestników polskich (hotele, diety, podróże na terenie Francji) zostaną pokryte przez stronę francuską. Pozostałych trzech uczestników Sympozjum bę dzie miało opłacony pobyt w ramach umowy pomię dzy PAN i CNRS oraz umów o współpracy naukowej. Koszty podróży na trasie­
Warszawa—Paryż —Warszawa powinna pokryć instytucja delegują ac w kraju (PAN lub MNSWiT). Sympozjum bę dzie trwało pięć dni, zaś pobyt delegacji polskiej we Francji ogółem siedem dni, gdyż w planie przewidziane jest zwiedzanie fransuskich laboratoriów naukowych. Na Sympozjum zostanie wygłoszonych po pię tnaś e cireferatów ze strony polskiej i francuskiej (po jede­
naś cie prac oryginalnych oraz po cztery referaty problemowe). Referaty problemowe prawdopodobnie dotyczyć bę dą równań konstytutywnych plastycznoś ci, mechaniki oś rodków sypkich, teorii konstrukcji plastycznych i mechaniki polimerów. Prof. Dr W. N O W A C K I przedstawi referat generalny. S P R O S T O W A N I E W 3 zeszycie MTiS (1972) na s. 474 zostało opuszczone nazwisko Autora «Sprawozdania z VII Pol­
sko­Czechosłowackiej konferencji dynamiki maszyn»; jest nim doc. dr Józef W O J N A R O W S K I (Gliwice). Przepraszamy Autora i Czytelników.