Untitled - Oświęcim

P
T
rojekt wzniesienia w Oświęcimiu Kopca Pamięci i Pojednania, autorstwa Pana Prof. Józefa Szajny, wzbudza
coraz większe zainteresowanie. Tę piękną, pokojową
inicjatywę popierają przedstawiciele różnych wyznań i religii,
uznane autorytety świata polityki i nauki. Amerykańscy kongresmeni, którzy przed kilkoma tygodniami gościli w Oświęcimiu i spotkali się z byłymi więźniami KL Auschwitz podkreślali, jak ważne jest dla przyszłości zachowanie takich miejsc, jak
były KL Auschwitz.
he project of building the Mound of Remembrance and
Reconciliation in Oświęcim, prof. Józef Szajna’s idea,
is gaining more and more interest. This beautiful, peace
initiative is supported by the representatives of different religions as well as the recognized authorities of the political and
scientific world. The American Congress members who visited Oświęcim a few weeks ago and met the ex-prisoners of the
KL Auschwitz underlined that it is important for the future
to maintain such places as the former KL Auschwitz.
K
opiec doskonale wkomponowuje się w koloryt Oświęcimia, znanego nie tylko jako miasto pokoju, ale także
miasto tolerancji i dialogu wielokulturowego. Każdy po wizycie w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau będzie mógł
wnieść na szczyt kopca symboliczny kamień. Zwieńczeniem
kopca będzie dzieło Prof. Józefa Szajny pt. “Przejście”, będące symolicznym nawiązaniem do przejścia „od zła”, w którym
zanegowane zostały podstawowe wartości człowieka do „dobra”,
które tworzy się w oparciu o tolerancję, zaufanie i miłość bliźniego. Chrześcijańskie Stowarzyszenie Rodzin Oświęcimskich,
organizacja byłych więźniów KL Auschwitz, planuje urządzić
w budynku znajdującym się w pobliżu kopca wystawę, poświęconą mieszkańcom ziemi oświęcimskiej, którzy w czasie II wojny światowej nieśli pomoc więźniom KL Auschwitz.
T
W
L
murowaniem kamienia węgielnego i aktu erekcyjnego pod Kopiec Pamięci i Pojednania przy ul. Ostatni
Etap w Oświęcimiu rozpoczęły się uroczystości 67. rocznicy deportacji do KL Auschwitz I. transportu polskich więźniów politycznych. Uczestniczyli w niej m.in. byli więźniowie KL Auschwitz, przedstawiciele różnych wyznań:
Ordynariusz Diecezji Bielsko-Żywieckiej Ksiądz Biskup
Tadeusz Rakoczy, Rabin Krakowa Boaz Pasz, przedstawiciel Ordynariusza Diecezji Łódzko-Poznańskiej Kościoła
Prawosławnego w Polsce Szymona Romańczuka, przedstawiciel ordynariusza Kościoła Ewangelicko-Augsburskiegio
Biskupa Pawła Anweilera, dr Josef Byrtus Konsul Generalny
Republiki Czeskiej w Polsce, Wiceprzewodniczący Gminy
Żydowskiej z Krakowa Feliks Tuszyński, Przewodniczący
Stowarzyszenia Romów Roman Kwiatkowski, przedstawiciele Światowego Związku Kombatantów AK, Powstańców
Warszawskich, Wojewoda Małopolski, Starosta Oświęcimski, Prezydent Oświęcimia, radni, Georg Kuropka Past Gubernator okregu 111 Lion Clubs Niemcy, Burmistrz miasta
Hanower Berndt Strauch, Maltańska Służba Medyczna,
Ochotnicza Straż Pożarna, młodzież z oświęcimskich szkół
i mieszkańcy miasta.
he Mound perfectly matches the colour of Oświęcim,
known not only as the city of peace but also as the city
of tolerance and intercultural dialogue. Every person, after
visiting the State Auschwitz-Birkenau Museum will be able
to take a symbolic stone to the top of the mound. The crown
of the mound will be prof. Józef Szajna’s work entitled “Opening” symbolizing coming from the evil which negate all basic
human values to the good which is based on tolerance, trust
and love. The Christian Association of the Auschwitz Families, the ex-prisoners’ organization is planning to prepare the
exhibition in the building next to the mound about the inhabitants of the Land of Oświęcim who helped the prisoners of the
KL Auschwitz during the second world war.
aying the foundation stone and the erection act for the Mound of Remembrance and Reconciliation in Ostatni Etap
Street in Oświęcim started the celebration of the 67th anniversary of the deportation of the 1st transport of the Polish political prisoners to the KL Auschwitz. The following guests participated in the ceremony, among others: the ex-prisoners of the
KL Auschwitz, the representatives of different religions: Ordinary Bishop of the Bielsko-Żywiec Diocese Priest Tadeusz Rakoczy, Rabbi
of the City of Kraków Boaz Pasz, the representative of the Ordinary of the Łódź-Poznań Diocese of the Orthodox Church in Poland
Szymon Romańczuk, the representative of the Ordinary Bishop of
the Augsburg Evangelical Church Paweł Anweiler, dr Josef Byrtus
– the Council General of the Czech Republic in Poland, Vice-chairman of the Jewish Community from Kraków Feliks Tuszyński,
Chairman of the Association of the Roma People Roman Kwiatkowski, the representatives of the World Association of the Home
Army ex-Servicemen, the Warsaw insurgents, The voivod of Małopolska, the Councillor of the County of Oświęcim, the Mayor
of Oświęcim, the council members, George Kuropka – the Governor of District 111 of the Lions Club Germany, mayor of the City
of Hanover Berndt Strauch, the Order of Malta Ambulance Corps,
Voluntary Fire Brigade, the youth from the schools of Oświęcim
and the residents of the town.
2
3
A
utor idei Kopca Pamięci i Pojednania Pan Prof. Józef Szajna, malarz, pisarz, reżyser, scenograf, były więzień obozów
KL Auschwitz i Buchenwald podczas uroczystości powiedział,
że pamięć ciągle towarzyszy człowiekowi. -Jak długo pamiętasz, dopóty jesteś człowiekiem. Jak żyć, to nie w nienawiści, ale
w miłości. Pojednanie to jest zbliżenie nas wszystkich, niezależnie od różnic, narodowości, przekonań, wyznań-powiedział.
T
W
trakcie uroczystości składane były kolejne kamienie na Kopiec: od miasta Hanower, przekazany przez
Burmistrza Berndta Straucha, od szkockiej organizacji Lions
Club przekazany przez Georga Kuropkę z Lions Club Niemcy,
od Grupy Tanecznej z Bitterfeldu, partnera oświęcimskiej Szkoły Tańca Prestiż, od Henryka Łagodzkiego powstańca warszawskiego, żołnierza z batalionu rtm. Witolda Pileckiego i Przemysława Tejkowskiego,dyrektora Teatru im. Wandy Siemaszkowej
w Rzeszowie, gdzie swoją karierę artystyczną rozpoczynał prof.
Szajna. Dr. Josef Bytrus, Konsul Generalny Republiki Czeskiej w Polsce przekazał prezydentowi Oświęcimia Januszowi Marszałkowi pismo od Prezydenta Czech Vaclava Klausa,
który popiera ideę wznoszenia Kopca. Prezydent Vaclav Klaus
planuje również wizytę w Oświęcimiu, aby wesprzeć pokojową
inicjatywę prof. Szajny.
T
Prof. Józef Szajna
Prof. Józef Szajna
Nie mam wiele do powiedzenia, ale więcej do zrobienia. Bardzo
żałuję, że nie wszyscy tutaj dotarli, zwłaszcza ci, którzy tu być
powinni. Sił już mam coraz mniej i czasu jest niewiele, dlatego
te moralne obowiązki przerzucam na was młodych. Pamięć towarzyszy ludziom. Jak długo pamiętamy, tak długo pozostajemy
ludźmi. Jeżeli mamy żyć, to nie w nienawiści, ale w miłości. Pojednanie to zbliżenie nas wszystkich, niezależnie od różnic wynikających z przekonań czy narodowości. Tego właśnie nauczył mnie
obóz, gdy miałem kilkanaście lat.
Poprzez cierpienie człowiek dowiaduje się o życiu więcej, aniżeli gdyby tego cierpienia nie doświadczył.
Ale nie życzę wam tego, abyście żyli
w czasach podobnych do minionych. Jestem dalekowidzem i sądzę, że stoimy u progu niebezpieczeństwa, lecz nie zdajemy sobie
z tego sprawy, bądź za mało czynimy
na rzecz pojednania i pokoju
na świecie. Jestem pełen wzruszenia,
że to co przeżyłem, to co spełniłem
w życiu, nie pozostaje tylko dla mnie.
To jest przesłanie dla następnych
pokoleń. Cieszę się, że przejmujecie ten kawałek historii. Kieruje się
do was moi współwięźniowie,
a zwłaszcza do tych z I. transportu. Dziękuję JE księdzu biskupowi Tadeuszowi Rakoczemu, który poświęcił pierwszy kamień pod
ten kopiec. Ubolewam, że nie słyszą tego przedstawiciele Państwowego Obozu Auschwitz-Birkenau. Trzeba wiedzieć o tym, że nasz
kraj jest „chory”, ponieważ, gdy tylko rodzi się piękna inicjatywa,
to zaraz wychodzi na przeciw opozycja. Pozostaje zadać sobie pytanie - przeciwko czemu my się opieramy? Przeciwko pojednaniu?
Chcemy być nieobecni? Dlatego dziękuję tu zebranym, że chcecie
uczestniczyć w tym co mogą zrobić ludzie lub pojedynczy człowiek dobrej woli. Dziękuję przede wszystkim Chrześcijańskiemu
I do not have much to say, but a lot to do. I regret that not all the
people invited managed to arrive here, especially those who should be here. I am weaker and weaker and I have little time, that
is why I am placing these moral duties on you, the young. The
remembrance accompanies the people; we remain the human as
long as we remember. If we are to live, we should live in love not
in hate. Reconciliation means being closer to other people regardless of the differences connected with the beliefs and nationalities. This is what I learnt in the camp
when I was a teenager. Through suffering people learn about life more
than without experiencing it. But
I do not wish you to live in the times
similar to those I lived in. I see into
the future and I think we are on the
edge of danger, however we either
do not realize it or do not do much
for reconciliation and peace in the
world. I am full of emotions that everything I experienced and did in my
life is not only for me. This is a message for the future generations. I am
happy that you take over this piece of
history. I am speaking to you, the ex-prisoners, especially to those of the
first transport. I would like to thank
His Excellency Bishop Tadeusz Rakoczy who consecrated the first
stone for this mound. I feel sorry, that the representatives of the
State Auschwitz-Birkenau Museum are not able to hear it. It must
be known that our country is ‘ill’, because anytime a beautiful initiative is born, the opposition appears at once. I can only ask the
question – what do we resist? Do we resist reconciliation? Do we
want to be absent? That is why, I would like to thank the people gathered here for your participation in what people or an individual
person of good will can do. First of all, I would like to thank the
Christian Association of the Auschwitz Families for supporting
he author of the idea of the Mound of Remembrance and
Reconciliation prof. Józef Szajna – painter, writer, director, stage designer, ex-prisoners of the KL Auschwitz and the
Buchenwald said during the ceremony: “... the remembrance
accompanies the people; we remain the human as long as we
remember. If we are to live, we should live in love not in hate.
Reconciliation means being closer to other people regardless of
the differences connected with the beliefs and nationalities”.
he following stones were laid on the Mound during the
celebrations: from the City of Hannover given by Mayor Berndt Strauch, from the Scottish Lions Club organization
given by George Kuropke from the Lion Club Germany, from
the Dance Group from Bittenfeld, the partner of the Oświęcim
Dance School „Prestiż”, from Henryk Łagocki – the Warsaw insurgent and the soldier of rotmistrz [rotamaster] Witold Pilecki battalion and from Przemysław Tejkowski – the director of
the Wanda Siemaszkowa Theatre in Rzeszów where prof. Szajna started his career. Dr Josef Byrtus, the Council General of
the Czech Republic in Poland gave Mayor of Oświęcim Janusz
Marszałek the letter from the President of the Czech Republic
Vaclav Claus about the support for the idea of building the Mound. President Vaclav Claus is also planning his visit to Oświęcim to support prof. Szajna’s initiative.
Stowarzyszeniu Rodzin Oświęcimskich za to, że przyczynia się
do tej idei. Kamienie tu przez was złożone mówią o świadectwie
uczestniczenia i o tym, że ten kopiec nie jest tworem jednego
artysty, ale każdego z was. Jeszcze raz dziękuję za obecność. Jako
więźniowie spotykamy się już coraz rzadziej, ale cieszymy się,
że mamy wspólny testament. Pamiętajmy o tym, że I. transport
był wyrazem terroryzmu na ludziach dorosłych i bezbronnej młodzieży. Jako jeden z tych młodych byłem ofiarą, a dziś czuję się
po trochu zwycięzcą. Dziękuję.
this idea. The stones, your have laid here talk about your testimony
and about the fact that this mound is not the work of one artist but
of you all. Thank you once again for being here. As the ex-prisoners
we have fewer and fewer possibilities to meet but we are happy to
have our common testament. Remember that the 1st transport was
the expression of terror to the adults and vulnerable youth. As one
of those young people I was a victim and today I feel a little bit like
a winner. Thank you.
Szanowni Państwo,
Ladies and Gentlemen,
w imieniu Pana Prof. Józefa Szajny oraz swoim własnym pragnę serdeczne podziękować wszystkim Ludziom Dobrej Woli
za wsparcie przy realizacji projektu Kopca Pamięci i Pojednania, który wznoszony będzie w Oświęcimiu- Mieście Pokoju.
Dzięki Państwa przychylności i życzliwej pomocy udało się
nam doprowadzić do wmurowania
w dniu 14 czerwca 2007 roku kamienia węgielnego i aktu erekcyjnego pod przyszły Kopiec. To bardzo
ważne nie tylko dla nas, ale przede
wszystkim dla autora projektu oraz
byłych więźniów KL Auschwitz,
którzy z niecierpliwością oczekują
na realizację swojego testamentu.
on behalf of prof. Józef Szajna and my own I would like to thank all
the People of Good Will for supporting the project of the Mound
of Remembrance and Reconciliation, which is going to be build
in Oświęcim – the City of Peace. Thanks to your support and help
we managed to reach the moment of laying the foundations stone and the erection act for the future
Mound on the 14th June 2007. Not
only is it important for us, but first
of all for the author of this project and
the ex-prisoner of the KL Auschwitz
who are eagerly looking forwards
to accomplishing their will.
KL Auschwitz to nie tylko ostrzeżenie do czego prowadzi nienawiść, ale także świadectwo naszej
pamięci. A pamięć jest potrzebna
do zadośćuczynienia i pojednania. Temu przesłaniu służyć więc
będzie to pokojowe przedsięwzięcie.
Kopiec Pamięci i Pojednania będzie symbolem naszych pokojowych
dążeń. Przybywającym do tego szczególnego miejsca, jakim jest
KL Auschwitz, przypominać będzie o ponad milionowej ofierze
ludzkiej i do czego prowadzi brak poszanowania innego człowieka. Stanowić będzie inspirację do działań na rzecz pojednania,
które przeciwstawia się agresji i złu.
Gorąco zachęcam Ludzi Dobrej Woli do poparcia inicjatywy
wzniesienia Kopca Pamięci i Pojednania w Oświęcimiu-Mieście
Pokoju.
Janusz Marszałek
Prezydent Oświęcimia
The KL Auschwitz is not only the
warning about where the hatred can
lead people but also the evidence of
our memory. And remembrance
is necessary for satisfaction and
reconciliation. Such a role is this peace
initiative going to play. The Mound of
Remembrance and Reconciliation will
be the symbol of our fight for peace.
It will make the visitors to the KL Auschwitz remember about over
a million victims and make them realize where the lack of respect
towards other people can lead us. It will be an inspiration for the
activities leading to reconciliation which rebels against aggression
and evil.
I would like to invite the people of Good Will to support the initiative of building the Mound of Remembrance and Reconciliation in
Oświęcim – the City of Peace.
Janusz Marszałek
The Mayor of Oświęcim
Berndt Strauch,
Burmistrz Hanoweru
Berndt Strauch,
The Mayor of Hannover
Chciałbym przekazać ten symboliczny kamień z miasta Hanower,
aby dołączyć do tego pięknego
dzieła. Niewiele można obiecać,
ale ze swojej strony pragnę zaapelować, by coś podobnego, co się
kiedyś wydarzyło, nigdy nie miało
więcej miejsca. Dziękuję.
I would like to give this symbolic stone from the City of Hannover to become the part of this beautiful work.
Little can be promised, but on my
behalf I want to make an appeal that
nothing similar to what happened
in the past will happen again. Thank
you.
4
5
JE Ks. Biskup Tadeusz Rakoczy
His Excellency Bishop Tadeusz Rakoczy
Szanowni Państwo. Usłyszeliśmy słowa wiersza : „... trzeba
usypać kopiec Powstańcom Warszawy, ale największy kopiec narodu polskiego i innych narodów ze świata całego,
w Oświęcimiu zbudować bohaterom trzeba. Bo tam setki, tysiące
co dzień szły do nieba...”
Ladies and Gentlemen, We have heard the verses of the poem:
‘… the mound to the Warsaw insurgents should be built, but
the biggest mound of the Polish and other world nations should be built in Oświęcim. Because
this is the place where hundreds,
thousands of human beings went
to heaven everyday…”
Te słowa dogłębnie wyrażają, dlaczego właśnie tutaj ma powstać
ten Kopiec Pamięci i Pojednania.
Uzasadnieniem jest nasza obecność tutaj. Przede wszystkim więźniów, przedstawicieli narodu skazanego na Holocaust, ale i także
młodego pokolenia. Zwracam się
do rabinów, przedstawicieli niemieckich, czeskich i wszystkich
środowisk naszej ziemi. Nasza
tutejsza obecność oraz wmurowanie kamienia węgielnego, jest wyrazem tego, jak pokolenia przełomu wieków i tysiącleci podchodzą do tego,
co wydarzyło się w XX wieku. Będzie to o nas świadczyć
i przekazywać historię. Pozdrawiam Was wszystkich i gratuluję pomysłu panu prof. Józefowi Szajnie i tym, którzy się
realizacji tego pomysłu podjęli. Niech Bóg błogosławi temu
przedsięwzięciu.
These words deeply show why the
Mound of Remembrance and Reconciliation should be built here.
The justification is our presence
here today, especially the presence
of the ex-prisoners, the representatives of the nations condemned to
the Holocaust but also the young
generation. I would like to direct
my speech to the rabbis, the representatives of Germany, the Czech
Republic and all the communities
of our planet. Our presence here today and laying the foundation stone express the way the generations of the turn of the
centuries and millenniums feel towards what happened in the
20th century. It will give evidence and teach history. I would
like to greet you all and congratulate prof. Szajna and all the
people who decided to accomplish the project on the idea. Let
the God bless this initiative.
Ryszard Ścigała, prezydent Tarnowa
Ryszard Ścigała, The President of the City
of Tarnów
Szanowni byli Więźniowie, Szanowni Państwo. Przyjeżdżam
z Tarnowa by pokłonić się tym, którzy doświadczyli piekła
Auschwitz. Przywożę także kamień z muru więzienia tarnowskiego, aby stał się zaczynem w budowie Kopca Pamięci i Pojednania.
Pamięć jest niezwykle istotna dla
narodów, ponieważ ci którzy zapominają o tragicznej historii, mogą
ją przeżyć po raz wtóry. Dlatego
też dbamy, aby to żywe świadectwo,
którego Państwo jesteście źródłem,
mogło trafić do młodych pokoleń.
Wyrażam zadowolenie, że tak dużo
młodzieży uczestniczy w tej uroczystości. Zapewniam, że związki,
które Państwa łączą z KL Auschwitz
i Tarnowem, będziemy pielęgnować. Będę apelował do mieszkańców Tarnowa, aby chcieli tu przyjeżdżać i tą budowę wzmacniać.
Kopiec jest dziełem wszystkich tych, którzy zechcą tutaj być.
Pragnę podziękować za tą ideę jej twórcom i organizatorom.
Jeszcze raz wszystkim dziękuję.
Dear ex-prisoners, Ladies and Gentlemen. I have arrived here
from the City of Tarnów to pay homage to those, who survived the Auschwitz heel. I am also bringing the stone from the
wall of the Tarnów prison to make
it become the beginning of building the Mound of Remembrance
and Reconciliation. Remembrance is extremely important for the
nations because those who forget
about the tragic history can experience it again. That is why, we
make sure that this living evidence
you are the source of, could find
the way to the young generations.
I am glad that so many young people are participating in this ceremony. I want you to be sure that
we will take care of your relations
to the KL Auschwitz and Tarnów.
I will appeal to the residents of Tarnów to come here and make this building stronger. The Mound
is the work of all the people who want to be here. I would like
to thank the authors and organisers for this idea. Once again,
thank you all.
P
óźniej przed budynkiem I. Transportu, obecnie siedzibą Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej, delegacje złożyły kwiaty przed tablicą upamiętniającą deportację
do KL Auschwitz pierwszych polskich więźniów politycznych.
A
M
odlitwie ekumenicznej w intencji ofiar i o pokój
na świecie z udziałem rabinów, duchownych z Kościoła Prawosławnego i Ewangelicko-Augsburskiego w pobliżu
Ściany Śmierci w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau przewodniczył Ordynariusz Diecezji Bielsko-Żywieckiej Biskup Tadeusz Rakoczy. -Dziękuję Bogu, że przeżyliście
tę golgotę i hańbę XX wieku. Cieszymy się, że jesteście tu z nami
i życzymy wam zdrowia i sił, spokojnych snów i jak najdłuższego życia, byście świadcząc o piekle, które tu przeżyliście, mogli
z pogodą ducha /.../ przyczyniać się do twórczego rachunku
sumienia, budzenia nadziei i budowania lepszego człowieka
i lepszego świata-powiedział Biskup Tadeusz Rakoczy.
T
O
J
dczytany został apel Jerzego Bieleckiego, byłego więźnia KL Auschwitz z I Transportu nr obozowy 243, Sprawiedliwego wśród Narodów Świata, Honorowego Obywatela
Państwa Izrael i Honorowego Prezesa Chrześcijańskiego Stowarzyszenia Rodzin Oświęcimskich do Ministra Edukacji Narodowej o wprowadzeniu w dniu 14 czerwca do szkół obchodów
Narodowego Dnia Pamięci o Polskich Ofiarach Niemieckich
Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych.
fterwards, in front of the building of the 1st Transport, at
present the seat of the State Higher Vocational School the
delegation laid the flowers at the memorial plate commemorating the deportation of the first Polish political prisoners to the
KL Auschwitz.
he ecumenical prayer for the victims and the peace in
the world with the participation of rabbis and the clergymen of the Orthodox and Augsburg-Evangelical Churches was led by Ordinary Bishop of the Bielsko-Żywiec
Diocese Tadeusz Rakoczy next to the Wall of Death in Auschwitz-Birkenau State Museum. – I thank God that you
survived the Golgotha and disgrace of the 20th century. We are
happy that you are here with us and we would like to wish you
good health, silent dreams and the longest life possible. Giving
evidence about the hell you survived helps the creative examination of conscience develop; the hope and building a better
human and world wake up – said Bishop Tadeusz Rakoczy.
erzy Bielecki, the ex-prisoner nr 243 of the first transport,
Righteous among the Nations, the Honorary Citizen of Israel and Honorary Chairman of the Christian Association of the
Auschwitz Families’ letter to the Minister of National Education
about making the 14th June the National Day of Remembrance
about the Polish Victims of the German Nazi Concentration
camp was read.
6
7
Prezydent Oświęcimia Janusz Marszałek powiedział:
Mayor of Oświęcim Janusz Marszałek said:
Byli więźniowie z I transportu do KL Auschwitz nie tylko
zaświadczają o tamtych dramatycznych czasach, ale także dbają
o to, aby żadna z ofiar piekła Auschwitz nie była zapomniana.
Z pomocą Chrześcijańskiego Stowarzyszenia Rodzin Oświęcimskich podejmują działania na rzecz pamięci i pojednania.
Dziękujemy Wam za to bezcenne świadectwo.
”Not only do the ex-prisoners give evidence of those tragic days
but also make sure that none of the victims of the Auschwitz is
forgotten. With the helping hand of the Christian Association of
the Auschwitz Families they start the activities for remembrance
and reconciliation. Thank you for this valuable testimony”.
Wierzę, że już niedługo wypełni się Wasz testament i w Oświęcimiu-Mieście Pokoju wzniesiony zostanie Kopiec Pamięci
i Pojednania, autorstwa Pana Prof. Józefa Szajny, który w swojej
symbolicznej wymowie łączyć będzie ludzi dobrej woli, różnych
narodowości i religii, by budowali świat w oparciu o tolerancję
i poszanowanie bliźniego. Wmurowanie kamienia węgielnego
pod przyszły Kopiec, którego byliśmy dziś świadkami, otwiera
drogę do dalszej pracy na rzecz pokoju w świecie.
I believe that soon your testament will be fulfilled and in Oświęcim-the City of Peace the Mound of Remembrance and Reconciliation, prof. Józef Szajna’s idea will be built. Through its symbolic meaning it will connect the people of good will of different
nationalities and religions to build the world with tolerance and
respect to other pople. Laying the foundation stone for the future
Mound, which we have witnessed today, opens the door to the
further work for the world peace.
Podczas uroczystości wiersze o tematyce obozowej czytał poeta
Władysław Szepelak, były więzień obozów koncentracyjnych
KL Auschwitz i Mauthausen (nr obozowy 168061). Na zakończenie miała miejsce projekcja filmu dokumentalnego pt.: Dni
Mojego życia. Auschwitz. Historia prawdziwa” opartego na
wspomnieniach Henryka Droni, byłego więźnia KL Auschwitz
nr 1292.
During the ceremony the poems about the camp were read by
poet Władysław Szepelak, the ex-prisoner of the Auschwitz and
Mauthausen concentration camps (camp number 168061). At
the end the documentary film entitled “Days of my life. Auschwitz. True History” based on the memories of Henryk Dronia, the ex-prisoner of the KL Auschwitz, number 1292 was
shown.
Dzień wcześniej w PWSZ odbyła się konferencja naukowa pt.
Pamięć-Odpowiedzialność. Rozpoczęła się miłym akcentem.
Agnieszka Bogucka z Kapituły Fundacji Pro Publico Bono
wręczyła dyplomu „PRO PUBLICO BONO” Chrześcijańskiemu Stowarzyszeniu Rodzin Oświęcimskich, laureatowi konkursu na najlepszą inicjatywę obywatelską. Doceniona została
skuteczna kampania obywatelska, jaką ChSRO przeprowadziło na rzecz wprowadzenia ustawowego Dnia Pamięci. Dzięki
wieloletnim staraniom ChSRO, Sejm RP uchwalił 14 czerwca
2006 r., w rocznicę deportacji do KL Auschwitz I. transportu
polskich więźniów politycznych, Narodowy Dzień Pamięci
Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych.
The day before at the State Higher Vocational School a scientific conference entitled “Remembrance-Responsibility” took
place. It started very nicely when Agnieszka Bogucka from the
Chapter of the PRO PUBLICO BONO Foundation awarded the
Christian Association of the Auschwitz Families with the PRO
PUBLICO BONO diploma for the laureate of the competition
about the best civil initiative. The campaign of the Christian Association of the Auschwitz Families for introducing the national
statutory Day of Remembrance was appreciated. Thanks to the
long lasting efforts of the Christian Association of the Auschwitz
Families, the Parliament of the Republic of Poland decided on
the 14th June 2006 on the anniversary of the 1st transport of the
Polish political prisoners to the Auschwitz about introducing the
National Remembrance Day of the Victims of the German Nazi
Concentration Camps.
Fragment aktu erekcyjnego
Part of the erection act
„Dla pamięci przyszłych pokoleń zebraliśmy się, aby wspólnie dokonać aktu złożenia kamienia węgielnego pod budowę
Kopca Pamięci i Pojednania w Oświęcimiu według projektu
prof. Józefa Szajny, byłego więźnia politycznego KL Auschwitz
nr 18729, wybitnego artysty, reżysera i scenografa. Sam pomysłodawca tak uzasadniał ideę wznoszenia Kopca: „Sądziłem, że
w wieku XX nastąpiła kulminacja. II wojna światowa była
ostatnia. Gdy okazało się jednak, że trzecie tysiąclecie, mimo
tych doświadczeń, rozpoczyna się wojną, poczułem się współwinny. Pomyślałem, że to tylko dlatego, że za mało walczyłem
o pokój? Może za mało wpływamy na ludzi, którzy tworzą
różne systemy polityczne i ekonomiczne, i którym nie zależy
na pokoju, a na walce? W związku z tym zaproponowałem, aby
wznosić Kopiec Pamięci Ofiar Ludobójstwa i Pojednania Ludzi
na Świecie. Wszyscy zwiedzający ludzie dobrej woli, prezydenci krajów, członkowie rozmaitych organizacji, niech znoszą na
Kopiec choćby jeden kamień, jedną grudkę ziemi – także jako
swoje oczyszczenie, katharsis. Wiele musimy czynić, aby chronić nasze życie – z pamięcią o nieżyjących.”
‘For the future generations to remember, we have gathered to
lay the foundation stone for building the Mound of Remembrance and Reconciliation in Oświęcim designed by prof. Józef
Szajna, the ex-prisoner of the KL Auschwitz number 18729,
outstanding artist, director and stage designer. The author of
the idea explained the initiative of building the Mound himself:
I thought that the 20th century was a culmination point, that
the Second World War was the last one. When it appeared that
the 21st century started with the war despite those experiences, I felt co-guilty. I thought that this was happening because
I had not fought for peace strongly enough. We may too weakly
influence people who create different political and economical
systems, who do not care about peace but who care about fight.
Therefore, I presented the idea of building the Mound of Remembrance about the Victims of Genocide and Reconciliation
of the People in the World. Let all the people of good will, the
presidents of countries, members of numerous organizations
bring at least one stone, one lump of earth to the Mound as
their purification, their catharsis. We must do a lot to protect
our life – remembering those who passed away.
J
ózef Szajna zgłosił ideę wznoszenia Kopca w dniu 9 marca
1994 roku podczas obrad Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej. Pomimo pozytywnych ocen – nikt nie podjął się
realizacji projektu.
J
W
2000 roku tj. w 60. rocznicę deportacji I. transportu polskich więźniów politycznych do KL Auschwitz,
byli więźniowie będący jednocześnie założycielami i członkami Chrześcijańskiego Stowarzyszenia Rodzin Oświęcimskich
podjęli tę wielce zaszczytną ideę i zainicjowali akcję wznoszenia Kopca.
I
P
D
odczas rocznicowych uroczystości J.E. Ks. Biskup Tadeusz
Rakoczy poświęcił, przywiezioną przez ówczesnego Prezydenta Miasta Tarnowa Eugeniusza Rojka, kostkę brukową
z tamtejszego więzienia jako kamień węgielny pod budowę.
ózef Szajna announced his idea of building the Mound on
the 9th March 1994 during the session of the International
Auschwitz Council. Despite his idea was accepted positively
– nobody decided to accomplish the project.
n 2000, on the 60th anniversary of the deportation of the
first transport of the Polish political prisoners to the KL Auschwitz, the ex-prisoners – the founders and members of the
Christian Association of the Auschwitz Families got interested
in this honourable idea and started the campaign of building
the Mound.
uring the anniversary celebrations His Excellency Bishop
Tadeusz Rakoczy consecrated the cobblestone from the
prison in Tarnów brought by the contemporary President of
the City of Tarnów Eugeniusz Rojek as the foundation stone for
building the Mound.
8
O
d 2005 roku Prezydent Miasta Oświęcim Janusz Marszałek wspólnie z ChSRO aktywnie zabiegał o szerokie poparcie tego projektu, co w konsekwencji doprowadziło
do powstania koncepcji realizacji idei prof. Szajny. (...)
S
B
yli więźniowie traktują wzniesienie Kopca jako testament
dla potomnych z przesłaniem pojednania na rzecz pokoju
w świecie. Chcemy jednocześnie wspólnie uczcić w ten sposób
pamięć wszystkich ofiar zagłady Żydów, Polaków, Cyganów,
Rosjan oraz przedstawicieli innych narodów, którzy zginęli
w KL Auschwitz z rąk hitlerowskich oprawców. Kopiec stanowić będzie symbol pamięci, skupienia i medytacji łączący ludzi
i narody świata dla budowania życia w pokoju. (...)
T
N
T
iniejszy akt erekcyjny jest zwieńczeniem starań wielu
ludzi dobrej woli, aby idea prof. Józefa Szajny została
zrealizowana dla przyszłych pokoleń. Jest naszym pragnieniem, aby Kopiec nakazywał pamięć o gehennie Auschwitz,
a jednocześnie budził refleksję u współczesnych o konieczności
pokojowego współistnienia”.
9
ince 2005 Mayor of the Town of Oświęcim, Janusz Marszałek together with the Christian Association of the
Auschwitz Families actively looked for the support of this
project. As a result, the concept of prof. Szajna’s idea was created.
he ex-inmates treat building the Mound as their testament for their descendants with the message of reconciliation for the world peace. At the same time we want to commemorate all the victims of the extermination of the Jews, the
Poles, the Roma People, the Russians and the representatives
of other nations who were killed in the KL Auschwitz by the
Nazi slaughterers. The Mound will be the symbol of remembrance, concentration and meditation linking the people and
nations of the world to build life in peace.
his erection act is a crown of the effort of many people
of good will to make prof. Szajna’s idea come true for
the future generations. Our dream is to make the Mound
command to remember about the hell of the Auschwitz and
at the same time cause the reflection of the contemporaries
about the need of peaceful coexistence.
Kontakt:
Contact:
Janusz Marszałek
Prezydent Miasta Oświęcim
Urząd Miasta Oświęcim
ul. Zaborska 2
32-600 Oświęcim
tel: 0048 33 8429 100
fax: 0048 33 8429 199
mail: [email protected]
www.um.oswiecim.pl/kopiec
Janusz Marszałek
Mayor of the Town of Oświęcim
Town Hall
ul. Zaborska 2
32-600 Oświęcim
tel: 0048 33 8429 100
fax: 0048 33 8429 199
mail: [email protected]
www.um.oswiecim.pl/kopiec
Kamienie od Klubów Lions z Niemiec
przekazane przez Georga Kuropkę,
Gubernatora okręgu 111 oraz Petry Wust,
burmistrza Miasta Wolfen.
The stones from the Lions Club from
Germany given by Georg Kuropka, the
Governor of District 111 and by Petra
Wust, Mayor of City of Wolfen.
Trzy kamienie z kamieniołomu w Buchenwaldzie, podarowane przez prof. Józefa Szajnę,
więźnia KL Auschwitz i Buchenwald, autora
idei wznoszenia Kopca Pamięci i Pojednania
w Oświęcimiu, przez Józefa Stósa, byłego
więźnia KL Auschwitz numer obozowy 752
oraz przez prof. dr. Volkharda Knigge, dyrektora fundacji Miejsca Pamięci Buchenwald
i Mittelbau-Dora.
The three stones from the Buchenwald quarry,
given by Prof. Józef Szajna, the former
prisoner of KL Auschwitz and Buchenwald, the author of the idea of buildind the
Mound of Remembrance and Reconciliation
in Oświęcim, given by Józef Stós, the former
prisoner of KL Auschwitz number 752 and
given by Prof. Dr. Volkhard Knigge, the director of the Buchenwald and Mittelbau-Dora Memory Place Foundation.
Kamień z Terezina (Czechy) ofiarowany
przez burmistrza Jana Horniczka.
Fragment cegły ze średniowiecznego
ratusza miasta Stralsund (Niemcy),
podarowany przez burmistrza Haralda
Lastovka.
The stone from the town of Terezín
(the Czech Republic) given by Mayor Jan
Hornicek.
A part of the brick from the Medieval town
hall of City of Stralsund (Germany), given
by Harald Lastovka.
Kamień od miasta Hanower, przekazany przez burmistrza Berndta Straucha,
14 czerwca 2007r.
Kamień od organizacji Weisse Rose
z miasta Wunstorf przekazany 14 czerwca
2006r.
The stone from the city of Hannover,
given by mayor Berndt Strauch on the
14th June 2007.
The stone from the organization Weisse Rose
from the City of Wunstorf, given on the 14th
June 2006.
Kamień od Nadburmistrza Ambergu
(Niemcy) Wolfganga Dandorfera przekazany przez Martina Preussa z niemieckiej
organizacji Malteser Hilfsdienst Amberg-Sulzbach.
Kamień od Grupy Tanecznej z Bitterfeldu
(Niemcy), partnera oświęcimskiej Szkoły
Tańca Prestiż, przekazany 14 czerwca 2007r.
The stone from Mayor of Amberg
(Germany)
Wolfgang
Dandorfer given by Martin Preuss from
the German organization Malteser
Hilfsdienst Amberg-Sulzbach.
The stone from the Dance Group from
Bittenfeld, the partner of the Oświęcim
Dance School „Prestiż”, given on the 14th
June 2007.
Kamień od Przemysława Tejkowskiego,
dyrektora Teatru im. Wandy Siemaszkowej
w Rzeszowie, gdzie swoją karierę artystyczną rozpoczynał prof. Szajna, przekazany
14 czerwca 2007r.
Kamień z drogi sprzed klasztoru Niepokalanów, przekazany 28 maja 2007 roku, przez
o. Stanisława M. Piętke, gwardiana Niepokalanowa, w 66 rocznicę uwięzienia św. Maksymiliana w KL Auschwitz.
The stone from Przemysław Tejkowski – the
director of the Wanda Siemaszkowa Theatre
in Rzeszów where prof. Szajna started his
career given on the 14th June 2007.
The stone taken from the old driveway to the
Monastery of Niepokalanów, given by father
Stanisław M. Piętka – the guardian of the
Niepokalanów Monastery, on the 28th May
2007, on the 66th anniversary of Saint Maksymilian’s imprisonment in KL Auschwitz.
10
Kamienne
imienne
tabliczki
od
grupy
senatorów
amerykańskich,
reprezentujących
stany
Wisconsin,
Colorado, Mississipi, Missouri, Pensylwani, New York przekazane byłym więźniom
KL Auschwitz podczas spotkania w Urzędzie Miasta Oświęcim 23 lutego 2007 r.
Kamień piaskowy ofiarowany przez wnuka
Konrada Adenauera, Svena-Georga Adenauera, starostę okręgu Gütersloh (Niemcy),
w Bitterfeldzie 28 stycznia 2007r., podczas
ekumenicznego nabożeństwa w kościele
pw. Serca Jezusa za ofiary II wojny światowej
i o pokój na świecie.
Individual stone plates from the group
of American members of the House of
Representatives from the states of Wisconsin, Colorado, Mississipi, Missouri,
Pennsylvania and New York given to the
ex-prisoners of the KL Auschwitz during
the meeting at the Town Hall of Oświęcim
on the 23rd February 2007.
The sand stone given by Konrad Adenauer’s
grandson Sven-Georg Adenauer, the foreman
of the Gütersloh District (Germany), in Bitterfeld on the 28th January 2007 during the
ecumenical service at Sacred Heart Church
for the victims of the Second World War and
for peace in the world.
Kamienie od klubów Leo i Lions z Bukaresztu.
The stones from the Clubs of the Leo and
Lions from Bucharest.
Kamień sprzed 8 tysięcy lat, przyciągnięty na teren Niemiec przez lodowiec
ze Skandynawii, przekazany przez
dr. med. Guntera Mullera z Lions Clubu
z Haldensleben (Niemcy).
Kamień od Centrum Szkolenia Zawodowego
A. Kolpinga z Hettstedt (Niemcy) ofiarowany
przez dr Marcusa Feussnera.
The stone from the A. Kolping Vocational Education Centre from Hettstedt
(Germany) given by Dr. Marcus Feussner.
Kamień z Hiroszimy (Japonia) ofiarowany przez Burmistrza Tadatoshi Akiba,
przekazany 13 czerwca 2006r. podczas ekumenicznej modlitwy chrześcijan
i
buddystów
za
ofiary
KL Auschwitz i o pokój na świecie z udziałem
JE Seiyu Kiriyamy z Kioto.
The 8-thousand year old stone brought
to the territory of Germany by the glacier
from Scandinavia given by Gunter Muller
from the Lions Club from Haldensleben
(Germany).
The stone from Hiroshima (Japan) given by
Mayor Tadatoshi Akiba on the 13th June
2006 durning the ecumenical prayer for the
victims of the KL Auschwitz and for peace in
the world with buddhist spiritual leader His
Excellency Seiyu Kiriyama.
Fragment zniszczonej przez bombę atomową dachówki z Nagasaki (Japonia),
przekazany przez O. Romana Kwietnia, który pracował w latach 1934-1936
ze Św. O. Maksymilianem Kolbe.
Kamienie pochodzące z 800-letniej katedry
z Magdeburga (Niemcy) przekazane przez
Elizabeth Hucke z Akcji Znaków Pokuty
oraz Herberta Umlaufta z Lions Club z Magdeburga.
A part of a destroyed by nuclear bomb tile from Nagasaki (Japan)
given by father Roman Kwiecień who
worked with Saint Maximilian Maria Kolbe from 1934 to 1936.
The stones from Nuremberg and Bamberg
(Germany) given by Anna Wanat and
Marc Peratoner.
11
The stones from the 800-year-old cathedral
from the city of Magdeburg (Germany)
given by Elizabeth Hucke from the Action
Reconciliation and Herbert Umlauft from
the Lions Club from the city of Magdeburg.
fotografie w folderze G. Mruszczak
Kamienie z Norymbergii i Bambergu(Niemcy) przekazane przez Annę Wanat
i Marca Peratonera.