NYELVTANI SZERKEZETEK ÉS SZÓKINCS 1. Nyelvtani szerkezetek

NYELVTANI SZERKEZETEK ÉS SZÓKINCS
1. Nyelvtani szerkezetek
VIZSGASZINTEK
Középszint
A vizsgázó
B1:
– megérti és helyesen használja az
egyszerű szerkezeteket szóban és
írásban,
– ismerős helyzetekben elfogadható
nyelvhelyességgel kommunikál,
– az esetleg előforduló hibák és az
érezhető anyanyelvi hatás ellenére
érthetően fejezi ki gondolatait,
kommunikációs szándékait.
Emelt szint
A vizsgázó
B2:
– változatos szerkezeteket is megért és
használ szóban és írásban,
– viszonylag nagy biztonsággal használja a
nyelvtani szerkezeteket, és közben nem
követ el rendszerszerű hibát,
– szükség esetén mondanivalóját képes
önállóan helyesbíteni, pontosítani,
– árnyaltan fejezi ki kommunikációs
szándékait.
A következő táblázat a nyelvtani követelményeket tartalmazza, és a könnyebb kezelhetőség érdekében
a leíró nyelvtan kategóriái alapján készült. A nyelvtani ismeretek alapvető szerepet játszanak mind a
receptív, mind a produktív készségekben. A receptív készségek (R) között felsorolt nyelvtani
szerkezetek előfordulhatnak az olvasott vagy hallott szöveg értését mérő feladatokban, de ezekre a
nyelvhelyességi vizsgarész nem kérdez rá.
A produktív ismeretek (P) közé sorolt nyelvtani szerkezetekre lehet feladatot készíteni a Nyelvhelyesség
vizsgarészben.
A táblázat terjedelmi okból nem törekedhetett teljességre.
FORMA
Középszint
Rec.
Prod.
Emelt szint
Rec.
Prod.
I. Fonetyka
1. Litery, polski alfabet
2. Spółgłoski, samogłoski
3. Akcent
4. Ortografia
II. Części mowy
Odmienne części mowy
1. Rzeczownik
1.1.Rodzaje: rodzaj męski, żeński, nijaki.
1.2.Przypadki: mianownik, dopełniacz, celownik, biernik,
narzędnik, miejscownik, wołacz.
1.3.Odmiana: liczba pojedyncza
1.4. Rodzaj męski: rzeczowniki żywotne i nieżywotne
1.5. Rodzaj żeński
1.6. Rodzaj nijaki
1.7. Odmiana: liczba mnoga
1.8. Rodzaj męski
1.9. Rodzaj męskoosobowy
1.10. Rodzaj żeński
1.11. Rodzaj nijaki
+
+
+
+
–
–
–
–
+
+
+
+
–
–
–
–
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
1
1.12. Odmiana nazwisk i formy grzecznościowe
1.13. Osobliwości w odmianie rzeczowników
1.14. Funkcje przypadków:
1.15. Mianownik: podmiot w zdaniu
formy predykatywne
porównania (jak)
1.16. Dopełniacz:
posiadanie
negacja
brak
określenia czasu
ilość (po określeniach ilości)
życzenia, potrzeby, pragnienia
po określonych czasownikach
po przyimkach i wyrażeniach
1.17. Celownik:
adresat, odbiorca
dopełnienie dalsze
zdania bezpodmiotowe
wyrażanie uczuć
po przyimkach
1.18. Biernik:
dopełnienie bliższe
przestrzeń i czas – rozciągnięcie
przyimki łączące się tylko z biernikiem
przyimki łączące się nie tylko z biernikiem
1.19. Narzędnik:
rzeczownik jako składnik orzeczenia złożonego
narzędzia, pomoce
towarzyszenie
kierowanie, panowanie, rządzenie
po przyimkach
1.20. Miejscownik:
zdania okolicznikowe, które opisują czas
przyczyny, cele, sposób wykonania czynności
po przyimkach
1.21. Wołacz:
formy adresatywne
1.22. Słowotwórstwo
1.23. Nazwy zawodów
2. Przymiotnik
2.1.Odmiana
2.2. Rodzaj męski
2.3. Rodzaj męskoosobowy
2.4. Rodzaj żeński
2.5. Rodzaj nijaki
2.6. Stopniowanie przymiotników
stopień wyższy
stopień najwyższy
stopniowanie supletywne i opisowe
konstrukcje porównawcze
3. Zaimki
3.1. Zaimki osobowe
3.2. Odmiana: liczba pojedyncza i mnoga
3.3. Zaimki dzierżawcze
3.4. Zaimek zwrotno- dzierżawczy: swój
3.5. Zaimek zwrotny: się
+
+
–
–
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
–
–
–
+
+
+
–
–
–
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
–
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
–
–
–
2
3.6. Zaimki wskazujące
3.7. Zaimki pytające
3.8. Zaimki przeczące
3.9. Zaimki nieokreślone
3.10. Zaimki określające
3.11. Związki zgody
4. Imiesłów
4.1. Imiesłowy przymiotnikowe:
czynny
bierny
4.2 Odmiana imiesłowów przymiotnikowych
4.3. Imiesłowy przysłówkowe:
współczesny
uprzedni
5. Liczebnik
5.1. Liczebnik główny
5.2. Liczebnik porządkowy
5.3. Liczebnik mnożny
5.4. Liczebnik wieloraki
5.5. Liczebnik ułamkowy
5.6. Liczebnik zbiorowy
5.7. Liczebniki i określenia ilości w konstrukcjach
syntaktycznych
5.8. Liczebniki odliczebnikowe
5.9. Liczebniki i rzeczowniki rodzaju niemęskoosobowego:
konstrukcje syntaktyczne
5.10. Liczebniki i rzeczowniki rodzaju
męskoosobowego:
konstrukcje syntaktyczne
6. Czasownik
6.1. Łączliwość syntaktyczna czasowników
6.2. Bezokolicznik
6.3. Tryb orzekający
6.4. Czas teraźniejszy:
koniugacja regularna
koniugacja nieregularna
6.5. Czasowniki modalne
6.6. Czas przeszły
6.7. Formy czasu przeszłego:
koniugacja regularna
koniugacja nieregularna
6.8. Koniugacja czasowników kończące się na –(i)eć; –ąć
6.9. Czas przyszły:
niedokonany
dokonany
6.10. Pary aspektowe
6.11. Czasowniki ruchu
6.12. Prefiksacja i modyfikacja znaczenia
6.13. Tryb rozkazujący
budowa form drugiej osoby liczby pojedynczej
budowa pozostałych form trybu rozkazującego
6.14. Tryb przypuszczający
6.15. Konstrukcje zwrotne
6.16. Strona bierna
6.17. Konstrukcje nieosobowe
+
+
+
+
+
+
+
–
+
–
+
–
+
+
+
+
+
+
–
–
–
–
+
–
+
+
+
–
–
–
+
+
+
+
+
+
+
+
–
–
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
–
–
–
–
+
+
+
+
+
+
+
+
–
–
–
+
+
–
+
+
+
–
+
–
+
–
+
+
+
–
+
+
+
+
–
–
+
+
+
–
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
–
–
–
–
–
–
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
–
+
–
–
–
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
3
Nieodmienne części mowy
7. Przysłówek
7.1. Przysłówek miejsca
7.2. Przysłówek czasu
7.3. Przysłówek sposobu
7.4. Stopniowanie
stopień wyższy
stopień najwyższy
8. Przyimek
9. Spójnik
10. Partykuła
11. Wykrzyknik
Związki zgody
Szyk wyrazów
Mowa niezależna
Mowa zależna
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
–
–
–
–
–
+
+
+
+
–
–
–
–
–
–
–
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
–
–
–
+
+
+
+
–
–
–
+
–
+
+
2. Szókincs
VIZSGASZINTEK
Középszint (B1)
A vizsgázó
megfelelő szókinccsel rendelkezik ahhoz,
hogy kommunikálni tudjon a legtöbb olyan
témában, amely összefügg saját mindennapi
életével
jól tudja alkalmazni alapvető szókincsét,
noha még előfordulhatnak nagyobb hibák
a bonyolultabb gondolatokhoz, témákhoz
nem mindig találja meg a legmegfelelőbb
kifejezőeszközt.
Emelt szint (B2)
A vizsgázó
megfelelő szókinccsel rendelkezik ahhoz,
hogy kommunikálni tudjon változatos
helyzetekben, illetve elvont témákról
a változatos nyelvi, lexikai elemek közül
általában ki tudja választani a
kommunikációs célnak legmegfelelőbbet;
szükség esetén néha körülírást alkalmaz
kisebb lexikai pontatlanságai nem gátolják a
kommunikációt
árnyaltan fejezi ki kommunikációs
szándékait.
A vizsga szókincsének alapjául a mai lengyel köznyelv szolgál. Speciális tájnyelvi szavak,
csoportnyelvi szavak és szakszavak produktív ismerete nem követelménye a vizsgának.
Ilyen típusú szavak kizárólag olyan szövegekben fordulhatnak elő, amelyekben az ismeretük
nem előfeltétele az adott szöveg megértésének.
4