Czy jest miejsce w życiu dla „ludzi z szafą”?

Temat: Czy jest miejsce w życiu dla „ludzi z szafą”?
Na podstawie etiudy filmowej Romana Polańskiego Dwaj ludzie z szafą (1958 r.)
Opracowała: Monika Kucharczyk – Drużyńska, Gimnazjum nr 17 w Łodzi
Etap edukacyjny: klasy II i III gimnazjum
Czas: 90 minut
Cele lekcji
Uczeń:
• streszcza fabułę filmu
• odróżnia język filmu od języka tekstów literackich
• zabiera głos w dyskusji
• pisze dialogi do obrazu Polańskiego
• zna pojęcia: film krótkometrażowy, montaż, scenariusz, scenopis, dubbing, dialog
Metody i formy pracy
• wykład
• dyskusja
• projekcja filmowa
• praca ze słownikiem
• praca w grupie
Środki dydaktyczne
• film „Dwaj ludzie z szafą” R. Polańskiego
• słownik języka polskiego
• papier
Tok zajęć
1. Wprowadzenie do tematu, inspiracja Polańskiego motywem dwóch tragarzy niosących
szafę w scenie z filmu Stefana i Franciszki Themersonów „Przygoda człowieka
poczciwego” (1937 r.).
2. Przedstawienie postaci Romana Polańskiego.
3. Projekcja filmowa: „Dwaj ludzie z szafą” R. Polańskiego (15 min.).
4. Przedstawienie twórców – reżyseria, scenariusz: Roman Polański (chuligan 2), muzyka:
Krzysztof Komeda, główne role: Henryk Kluba, Jakub Goldberg, dziewczyna: Barbara
Kwiatkowska.
5. Uczniowie streszczają fabułę obejrzanego obrazu: z morza wyłania się dwóch
mężczyzn, niosących ogromną dwudrzwiową szafę z lustrem (rola lustra). Bohaterowie
taszczą swój nietypowy bagaż, wędrując przez nieprzyjazny dla nich świat, w którym nie
ma akceptacji dla żadnej odmienności. Spotykają się z ciekawością, niechęcią, agresją.
Nikt nigdzie ich nie chce (tramwaj, kawiarnia, hotel). Wdają się w bójkę z chuliganami.
Wreszcie – wracają ze swoim bagażem do morza. Zacytowanie słów reżysera1.
1
"Pierwsze obrazy, jakie zarysowały się w mojej wyobraźni były irracjonalne: dwaj mężczyźni wyłaniają się
z morza, taszcząc fortepian. Była to niedorzeczność, sytuacja absurdalna, w stylu naszych zwariowanych,
www.filmotekaszkolna.pl
6. Następnie dzieci wyjaśniają (mogą korzystać ze słowników) pojęcia: wyobcowanie,
odmienność, inność. Dyskusja, odniesienie do rzeczywistości, w której żyją młodzi
ludzie.
7. Uczniowie poznają określenia: film krótkometrażowy, montaż oraz porównują:
a. tworzywo języka tekstów literackich:
– słowo – treść, którą niesie,
– akapit znaczeniowy - kilka zdań, jedno zdarzenie,
– rozdział – rozwój akcji, różne postaci, czas i miejsce,
– cały utwór literacki,
b. tworzywo języka filmu:
– kadr – pojedynczy obraz,
– ujęcie – od włączenia do zatrzymania kamery,
– scena – kilka ujęć – jeden czas i miejsce,
– sekwencja – kilka scen, całość znaczeniowa, różny czas i miejsce,
– cały film.
8. Dyskusja na temat, jakimi środkami posłużył się reżyser, tworząc etiudę. Wyjaśnienie
pojęć: scenariusz, scenopis, dubbing, dialog.
9. Zwrócenie uwagi na brak dialogów i rolę muzyki w filmie.
10. Podział uczniów na cztery zespoły. Polecenie napisania dialogów do filmu (przy
ograniczeniach czasowych do 1 – 2 wybranych scen). Czas pracy 15 minut (5 min.).
11. Przedstawienie efektów pracy grup.
12. Podsumowanie zajęć: dyskusja nad metaforyką opowieści Polańskiego, miejscem
w życiu dla ludzi obarczonych „szafą”, o wszechobecnym braku tolerancji i zrozumienia
dla inności. Próba odpowiedzi na pytanie, będące tematem spotkania: Czy jest miejsce
w życiu dla „ludzi z szafą”?
13. Zaakcentowanie ponadczasowości obrazu. Film kręcono w Gdańsku i Sopocie.
4.07.2008 r., na plaży w Sopocie Roman Polański odsłonił rzeźbę "Dwaj ludzie z szafą"
Pawła Althamera i Jacka Adamasa, nawiązującą do słynnej etiudy reżysera.2
14. Zadanie pracy domowej: Zaprojektuj plakat filmowy pt. „Dla wszystkich starczy miejsca”.
szkolnych wygłupów. Poza dźwiganiem fortepianu mężczyźni nie robią nic nadzwyczajnego, próbują wejść
do restauracji, wsiąść do tramwaju, wynająć pokój w hotelu. Są to osobnicy komiczni i nieszkodliwi, ale ich
dziwne brzemię sprawia, że wszędzie są niepożądani i zewsząd przepędzani."
2
R. Polański: „W najdzikszych snach nie marzyłbym o tym, że pewnego dnia będzie tutaj nasza szafa stała jako
pomnik.”
www.filmotekaszkolna.pl