Omówienie praktycznych problemów pod kątem

Omówienie praktycznych
problemów pod kątem
serwisów i producentów AGD
IV Kongres Serwisów AGD
Mszczonów, 15.09.2016 r.
Tematy wystąpienia
•
•
•
•
•
•
Montaż i demontaż sprzętu (zasady i zakres
odpowiedzialności, koszty)
Usługi pogwarancyjne
Używanie produktów domowych do celów
pozadomowych
Gwarancja i rękojmia na części zamienne (okres
odpowiedzialności, sposób rozpatrywania roszczeń)
Usługi serwisowe
Regres sprzedawcy
MONTAŻ i DEMONTAŻ
Regulacje prawne - RĘKOJMIA
•
Odpowiedzialność za wadliwy montaż zakupionego
sprzętu (art. 5561 § 3 k.c. i art. 560 i 561 k.c.) – w tzw. ramach
umowy sprzedaży
Przykład: Konsument zakupił u sprzedawcy kuchenkę gazową w sklepie wraz z
jej wniesieniem i montażem, który został zrobiony nieprawidłowo.
•
Odpowiedzialność za wadliwy montaż (art. 638 § 1 k.c. i
odpowiednio art. 560 i 561 k.c.) – w ramach umowy o dzieło
Przykład: Konsument zakupił kuchenkę gazową, a następnie znalazł w
Internecie fachowca, który ją podłączył za opłatą, lecz nieprawidłowo.
• Odpowiedzialność za montaż i demontaż wadliwego
sprzętu (art. 5611 k.c)
Przykład: Konsument zakupił lodówkę, została ona podłączona i obudowana
meblami kuchennymi przez fachowców wybranych przez konsumenta do remontu
kuchni. Lodówka uległa awarii i trzeba ją wymontować (nie można usunąć awarii
na miejscu, bez demontażu).
Odpowiedzialność za wadliwy montaż
zakupionego sprzętu
Najważniejsze informacje
• odpowiedzialność na zasadach rękojmi
•
brak możliwości żądania „wymiany rzeczy”
• jest to traktowane jako wada fizyczna rzeczy
• odpowiedzialność za „zamontowanie i
uruchomienie” – błąd językowy
• identyczne regulacje B2C i B2B (z wyłączeniem
uprawnień z art. 560 i 561 k.c.)
• dwie sytuacje wyróżnione przez ustawodawcę
Odpowiedzialność za wadliwy montaż
zakupionego sprzętu
1 sytuacja: Montaż wykonany przez sprzedawcę
lub osobę trzecią, za którą sprzedawca ponosi
odpowiedzialność
• nie dotyczy to osób jedynie rekomendowanych
przez sprzedawców (to sprzedawca musi być
związany umową z montażystą)
• odpowiedzialność sprzedawcy za działania
montażysty niezależne od jego winy
Odpowiedzialność za wadliwy montaż
zakupionego sprzętu
2 sytuacja: Montaż wykonany przez kupującego
według instrukcji otrzymanej od sprzedawcy
•
•
•
jeżeli instrukcja jest niezbędna do prawidłowego
korzystania z rzeczy, to musi zostać wydana przez
sprzedawcę (art. 546 § 2 k.c.)
obowiązek wydania instrukcji w języku polskim przez
sprzedawcę (art. 5461 § 5 k.c. + art. 7a ust. 1 ustawy o
języku polskim)
instrukcja z internetu niedoręczona przez sprzedawcę –
zagrożenia?
Odpowiedzialność za wadliwy montaż
Najważniejsze informacje
• stosuje się ogólne regulacje umowy o dzieło (umowa
rezultatu) – art. 627 – 646 k.c.
• stosuje się „odpowiednio” przepisy dotyczące rękojmi, w
tym wybór roszczeń (wymiana, naprawa, obniżenie ceny
lub odstąpienie od umowy) czy okres trwania
odpowiedzialności (2 lata)
• wyłączenie odpowiedzialności przyjmującego zamówienie
(np. montera), jeżeli wada wynikała z przyczyny tkwiącej
w materiale dostarczonym przez zamawiającego
(np. wadliwy wąż do gazu dostarczony przez
zamawiającego)
Odpowiedzialność za wadliwy montaż
Najważniejsze informacje
• na przyjmującym zamówienie spoczywa obowiązek oceny
materiału użytego do wykonania dzieła (np. podłączenia
kuchenki gazowej) – wiedza i doświadczenie
profesjonalisty
• przy zastrzeżeniach co do materiału – przyjmujący
zamówienie
powinien
poinformować
o
tym
zamawiającego i powstrzymać się od wykonania dzieła
• identyczne regulacje B2C i B2B (z wyłączeniem
uprawnień z art. 560 i 561 k.c.)
• brak roszczenia regresowego – przyjmujący zamówienie
jest „producentem” dzieła
Odpowiedzialność za montaż wadliwego sprzętu
Najważniejsze informacje
• konieczny demontaż z uwagi na wadę sprzętu
ważne - wadą fizyczną sprzętu jest również wadliwy montaż przy zakupie rzeczy
• dotyczy sprzętu, którego montaż był niezbędny do
korzystania z rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem
• co do zasady, bez znaczenia jest pierwotny sposób
montażu sprzętu (a więc czy nastąpiło to np. zgodnie z
instrukcją dostarczoną przez sprzedawcę) oraz podmiot,
który tego dokonał, jeżeli stwierdzona wada nie wynikała
z wadliwego montażu
• ograniczenie tylko do „wymiany” i „naprawy” – a obniżenie
ceny? (por. art. 566 § 1 k.c.)
• identyczne regulacje dla B2C i B2B, chyba że koszt
demontażu i ponownego montażu przewyższa cenę
sprzętu
Odpowiedzialność za montaż wadliwego sprzętu
Obowiązki i uprawnienia sprzedawcy
• obowiązek demontażu sprzętu
•
•
pod warunkiem braku możliwości usunięcia wady „na miejscu”
jeżeli demontaż jest niezbędny do stwierdzenia, czy wada występuje
i czy odpowiedzialność za nią ponosi sprzedawca
• obowiązek ponownego zamontowania sprzętu
•
•
w przypadku uzasadnionych roszczeń kupującego (obiektywne istnienie
wady)
w przypadku nieuzasadnionych roszczeń kupującego
• możliwość odmowy przez sprzedawcę (demontażu
i montażu) jeżeli koszt tych czynności przewyższa cenę
sprzętu (dotyczy B2B)
• sposób obliczania ceny sprzętu
• konsument (przy B2C) ponosi koszty tych czynności w
zakresie przewyższającym cenę sprzętu lub może żądać
zapłaty (przy wykonaniu zastępczym) kosztów czynności
do wysokości ceny sprzętu
Odpowiedzialność za montaż wadliwego sprzętu
Obowiązki i uprawnienia kupującego
• obowiązek udostępnienia sprzętu sprzedawcy w celu
demontażu i ponownego zamontowania
• w przypadku niewykonania obowiązku demontażu i
ponownego zamontowania, z uwagi na uchylanie się
sprzedawcy od wykonania tego obowiązku – możliwość
dokonania tych czynności na koszt i niebezpieczeństwo
sprzedawcy (wykonanie zastępcze)
• nie dotyczy to sytuacji, gdy odmowa sprzedawcy wynika z
kosztów tych czynności przewyższających ceną sprzętu
(relacje B2B)
• w relacji B2C – przy wykonaniu zastępczym - możliwość
żądania od sprzedawcy zwrotu tylko kosztów (demontażu
i montażu) do wysokości ceny sprzętu [zasada
proporcjonalności – TSUE C-87-09 i C-65/09 (Weber i Putz)]
MONTAŻ i DEMONTAŻ
Regulacje prawne - GWARANCJA
•
•
•
zasady
odpowiedzialności
reguluje
oświadczenie
gwarancyjne gwaranta
duża dowolność gwaranta w ustalaniu sposobu
odpowiedzialności za dokonywane demontaże i montaże
wynikające ze zgłoszonej wady
możliwość ustalenia dodatkowych wymogów, np.
uzależnienie „ważności” gwarancji od prawidłowego
montażu przez określone podmioty (z uprawnieniami lub
ściśle wskazane przedsiębiorstwo)
Kazus 1
Konsument zgłasza usterkę kuchenki gazowej i żąda jej
naprawy. Sprzedawca zgłasza się z tym problemem do
producenta, który wysyła swój serwis do klienta.
Z dokumentów przedstawionych przez konsumenta wynika,
że nie ma on dowodu potwierdzającego podłączenie
urządzenia gazowego przez uprawnionego instalatora.
- na jakiej podstawie złożono reklamację?
- jak odbywał się pierwotny montaż?
- z czego wynika wada (czy można ją stwierdzić „na
miejscu”)?
- jak powinien zachować się serwis?
Usługi pogwarancyjne
• obowiązek
poinformowania
konsumenta
przez
sprzedawcę „najpóźniej w chwili wyrażenia przez
konsumenta woli związania się umową” o istnieniu i
zakresie usług pogwarancyjnych (posprzedażnych) –
art. 8 pkt 6 oraz art. 12 pkt 14 ustawy o prawach
konsumenta
• czy istnieje obowiązek posiadania i oferowania części
zamiennych na sprzedawany sprzęt?
• brak regulacji prawnych
• ryzyko związane z brakiem możliwości wykonania obowiązków
wynikających z rękojmi (ograniczenie konsumentom możliwości
skorzystania z naprawy)
Używanie produktów domowych do celów
pozadomowych
• obowiązki informacyjne sprzedawcy przed zawarciem
umowy:
• udzielenie jasnych, zrozumiałych i niewprowadzających w błąd
informacji w języku polskim, wystarczających do prawidłowego i
pełnego korzystania z rzeczy (5461 § 1 k.c.)
• case Decathlona
• wada fizyczna również wtedy, gdy nie nadaje się do celu, o
którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy,
a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej
przeznaczenia (5561 § 1 pkt 3 k.c.)
• ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z
faktu tego wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.) a moment
wystąpienia wady licząc od wydania towaru
Używanie produktów domowych do celów
pozadomowych
• definicja konsumenta:
• osoba fizyczna dokonująca z przedsiębiorcą czynności
prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością
gospodarczą lub zawodową (art. 221 k.c.)
• „w przypadku umów o podwójnym charakterze gdy
umowa zawierana jest w celach, które częściowo są
związane z działalnością handlową danej osoby, a
częściowo nie są z nią związane, a cel handlowy jest
do tego stopnia ograniczony, że nie jest dominujący w
ogólnym kontekście umowy” (motyw 17 Dyrektywy
2011/83/UE) oraz TSUE C-464/01 Gruber
Rękojmia i gwarancja na części zamienne
Kazus 2
Konsument zakupił pralkę i po 8 miesiącach przestała
działać. W ramach rękojmi sprzedawca naprawił pralkę
poprzez wymianę wadliwego modułu pralki.
- okres odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi
biegnie dalej od dnia wydania rzeczy (czyli pozostało 16
mc ochrony)
- brak regulacji wskazujących wprost na „rozpoczęcie na
nowo ochrony” dla wymienionego (w ramach naprawy)
elementu składowego sprzętu (gdy ponowna awaria tego
elementu = nieskuteczność naprawy?)
- a co przy wymianie całej rzeczy na wolny od wad?
Rękojmia i gwarancja na części zamienne
Kazus 3
Konsument zakupił pralkę i po 8 miesiącach przestała
działać. W ramach gwarancji gwarant naprawił pralkę
poprzez wymianę wadliwego modułu pralki.
-
jeżeli to istotna naprawa = odnowienie terminu gwarancji na całą
pralkę (biegnie od nowa)

-
ocena istotności zależy od nakładu pracy niezbędnego do usunięcia
wady, a ponadto – od rodzaju wady, zwłaszcza od wypływu tej wady na
użyteczność rzeczy (SN I CR 63/73)
jeżeli to nieistotna naprawa = termin gwarancji biegnie od nowa tylko
w stosunku do wymienionej części (o ile została wymieniona)
w przypadku wymiany rzeczy = jak przy istotnej naprawie
terminy liczy się od zwrotu rzeczy kupującemu (uzyskanie możliwości
faktycznego korzystania z rzeczy)
-
powyższych zasad nie można wyłączyć w postanowieniach gwarancji
Rękojmia i gwarancja na części zamienne
Kazus 4
Konsument zakupił w serwisie moduł pralki do swojej pralki.
Moduł uległ awarii (prawidłowo zamontowany, wada
rzeczywiście wynika z awarii modułu). Konsument rozważa
złożenie reklamacji na podstawie rękojmi lub gwarancji.
- przez jaki okres serwis odpowiada za sprzedany moduł w
ramach rękojmi i gwarancji?
- czego może żądać konsument?
- kto powinien zdemontować sprzęt i go ponownie
zamontować oraz ponieść z tego tytułu koszty?
Rękojmia i gwarancja na części zamienne
Kazus 5
Konsument zakupił moduł pralki w serwisie producenta
(poprzedni się spalił) i następnie zlecił naprawę pralki
„swojemu” fachowcowi. Okazało się, że to nie moduł był
przyczyną usterki pralki (pralka w dalszym ciągu nie
działała), a nowy moduł uległ zepsuciu (z uwagi na nadal
występującą wadę w pralce). Konsument zwrócił się o
naprawę tego modułu do serwisu w oparciu o rękojmię.
• czy nowy moduł pralki ma wadę fizyczną i jeżeli tak – czy
serwis za nią odpowiada?
• czy serwis mógł wiedzieć o przyczynie wady pralki?
ustny/pisemny opis konsumenta a fachowa diagnoza
Usługi serwisowe
• co do zasady umowa mieszana o charakterze umowy o
dzieło (umowa rezultatu)
• kryterium odróżniającym umowę o dzieło od umowy o
świadczenie usług jest możliwość poddania umówionego
rezultatu (dzieła) sprawdzianowi na istnienie wad fizycznych
(SN: IV CKN 152/00; SA w Łodzi: I ACa 745/12)
• umowa o dzieło – stosuje się odpowiednio
odpowiedzialność z rękojmi lub gwarancji (o ile została
udzielona)
• wadliwa rzecz to nie materiał potrzebny do wykonania
dzieła, lecz rzecz, bez której dzieło nie może być wykonane
(SN: V CK 235/04)
• zastosowanie konstrukcji umowy zlecenia (umowa
starannego działania)?
• okres odpowiedzialności za świadczoną usługę niebędącą
umową o dzieło (w sprawach nieuregulowanych stosuje się
przepisy dot. umowy zlecenia) – przedawnienie na
zasadach ogólnych lub art. 751 k.c. (2 lata)
Regres sprzedawcy
Kazus 6
Konsument zakupił czajnik elektryczny u sprzedawcy w sklepie
internetowym. Czajnik zepsuł się po 18 miesiącach. Sprzedawca
zgodnie z żądaniem konsumenta naprawił go (wymienił
przepalone elementy) w ramach rękojmi oraz zwrócił koszty
dostarczenia rzeczy do sprzedawcy.
- do kogo może zwrócić się sprzedawca w celu naprawienia
szkody w związku z uznaniem roszczeń konsumenta i zwrotu
kosztów dostarczenia rzeczy?
- przez jaki okres może wystąpić z żądaniem?
- czego sprzedawca może żądać?
Ważne! Serwis też może być sprzedawcą (względem
konsumenta) – gdy oferuje sprzedaż części zamiennych lub
innego sprzętu.
Regres sprzedawcy
(art. 5761 – 5764 k.c.)
• szczególna
możliwość
dochodzenia
odpowiedzialności
zarezerwowana wyłącznie dla sprzedawców finalnych
• ma zastosowanie do roszczeń konsumenta uznanych w ramach
rękojmi
• pozostali sprzedawcy => na zasadach ogólnych
• możliwe roszczenie w stosunku do każdego poprzedniego
sprzedawcy w łańcuchu umów (pośrednik, importer, dystrybutor,
producent, hurtownik)
• brak konieczności istnienia dwustronnej umowy z poprzednim
sprzedawcą
• konieczność obiektywnego istnienia wady
• możliwość dochodzenia roszczeń na innych podstawach
(deliktowa, kontraktowa)
• brak
możliwości
wyłączenia
lub
ograniczenia
odpowiedzialności wynikającej z regresu
Regres sprzedawcy
(art. 5761 – 5764 k.c.)
• 3 przesłanki odpowiedzialności przy zwykłym
regresie:
– rzecz sprzedana nie miała właściwości, które powinna mieć
poprzez działanie lub zaniechanie poprzedniego sprzedawcy
(czy obowiązuje zasada na podstawie winy?)
– szkoda
– związek przyczynowy
• sytuacje szczególne:
– za sporządzenie instrukcji montażu i uruchomienia, która
dołączana jest do przedmiotu, a wada powstała na skutek
zamontowania lub uruchomienia zgodnie z instrukcją
– wiedząc o wadzie rzeczy, nie poinformował o tym
kupującego (działanie zawinione – wiedza o istnieniu wady)
Regres sprzedawcy
(art. 5761 – 5764 k.c.)
• termin przedawnienia – 6 miesięcy
• bieg terminu rozpoczyna się „z dniem poniesienia kosztów przez
sprzedawcę w wyniku wykonania uprawnień z tytułu rękojmi przez
konsumenta, nie później jednak niż w dniu, w którym sprzedawca
powinien wykonać swoje obowiązki wobec konsumenta”
– naprawa i wymiana: rozsądny czas/niezwłocznie
– obniżenie ceny i odstąpienie od umowy: niezwłocznie po otrzymaniu oświadczenia
lub w terminie wskazanym w oświadczeniu
–od dnia poniesienia ostatniego kosztu (np. zwrot pozostałej części szkody w
późniejszym terminie)
• negatywne konsekwencje sporu sądowego z konsumentem
• oddalenie powództwa sprzedawcy o naprawienie szkody przez
poprzedniego sprzedawcę
– złożenie przez sprzedawcę pozwu do sądu => wstrzymanie biegu przedawnienia
– czy powoduje to „odżycie” odpowiedzialności i terminu przedawnienia dla
pozostałych sprzedawców?
– „nie może zakończyć się przed upływem sześciu miesięcy od dnia, w którym
orzeczenie oddalające powództwo stało się prawomocne” – co ustawodawca miał na
myśli?
Dziękuję za uwagę!
Krzysztof Lehmann
[email protected]