Pomoce dydaktyczne SENSORYKA

Pomoce dydaktyczne
SENSORYKA
Czego nie ma w zmysłach, tego nie ma w umyśle
Maria Montessori
Maria Montessori przywiązywała ogromną rolę do kształcenia zmysłów. Twierdziła, że
materiał
sensoryczny
jest
„kluczem
do
świata”.
Jako doskonała badaczka, mając na uwadze wszechstronny rozwój dziecka, Montessori
opracowała pomoce dla wszystkich funkcji zmysłowych do rozróżniania rozmiarów,
kształtów, kolorów, pomoce o różnej fakturze, ciężarze, walorach smakowych, temperaturze,
czy wydawanym dźwięku. Odnajdując szeregi, kontrasty, pary dziecko manipuluje
przedmiotami, co prowadzi do operacji umysłowych. Materiał sensoryczny jest drogą
wstępną do poznawania matematyki i języka. Przy ich pomocy można ćwiczyć poszczególne
funkcje u dziecka oraz wpływać na poprawę koncentracji. Określony materiał sensoryczny
dostarcza wyizolowany bodziec i dotyczy jednego zmysłu. Materiał nie ma nudzić dziecka, ale
wyzwalać naturalną energię.
ŻYCIE CODZIENNE
Ćwiczenia dnia praktycznego dotyczą podstawowej samoobsługi takiej jak, na przykład
rozbierania się i ubierania, mycia rąk, twarzy, odpinania i zapinania guzików, wiązania sznurowadeł,
czy przelewania wody, a także prac w ogrodzie i pielęgnacji kwiatów, przywitania, pożegnania,
składania życzeń, przygotowania prostych posiłków.
Ćwiczenia praktycznego życia, poprzez częste ich powtarzanie, prowadzą do koordynacji i
zharmonizowania ruchów dziecka, doskonalą małą motorykę i orientację w przestrzeni. Dzięki
podejmowanej aktywności dzieci zdobywają samodzielność w myśleniu i działaniu.
Wykonując proste czynności dziecko zaspokaja też własne dążenia do autonomii i
samodzielności. Brak sytuacji sprzyjających rozwijaniu samodzielnego działania, umiejętności
praktycznych prowadzi do stopniowego „zabijania” tej tak ważnej, wrodzonej cechy człowieka.
Ochranianie, wyręczanie powoduje zahamowanie rozwoju takich cech, jak niezależność
odpowiedzialność. Ponadto dziecko pozbawione możliwości samodzielnego rozwoju, w życiu
dorosłym może posiadać poczucie niższej wartości oraz nie przejawiać dążności do samorozwoju i
samorealizacji.
Możliwość samoobsługi, udziału w codziennych czynnościach uniezależniają dziecko od
pomocy osób dorosłych, uczą wytrwałości i cierpliwości. Te proste czynności wykonane samodzielnie
wyzwalają w dziecku radość z działania oraz poczucie przydatności, wiary w swe możliwości. Dziecko
zaczyna szanować pracę innych i przyjmuje właściwe zachowania społeczne.
MATEMATYKA
Dziecko w przedszkolu Montessori jest przygotowywane od początku do rozumienia pojęć
matematycznych. Ćwiczenia z życia praktycznego oraz pomoce sensoryczne służą do
pierwszych spotkań z matematyką. Podczas ćwiczeń praktycznych dzieci kalkulują, ile wody
nalać do wiadra albo ile pasty do butów potrzebują. Wykonują także swoje zadania w
logicznym porządku. Robiąc to w sposób precyzyjny, rozwijają koncentrację, niezbędną do
późniejszych zadań matematycznych. Podczas ćwiczeń z życia praktycznego dzieci budują
pewność siebie oraz akceptują swoje błędy, co jest też bardzo istotne przy nauce
matematyki. Podczas pracy z pomocami sensorycznymi dzieci patrzą na zależności różnymi
przedmiotami. Uczą się je porządkować ze względu np. na kształt, wielkość, temperaturę, a
nawet zapach czy smak.
Dzieci w przedszkolach Montessori dodają, odejmują, mnożą, dzielą, jak i uczą się ułamków.
Poznają symbole tysięcy i uczą się dopasować do nich odpowiednią ilość sensoryczną.
W pierwszej grupie przedstawiane są liczby co 10. Belki numeryczne to pierwszy materiał
prezentowany dziecku, w którym ilość przedstawiana jest jako całość. W drugiej grupie
dziecko poznaje system dziesiętny oraz pracuje z perełkami, które będą mu towarzyszyć w
następnych grupach. W trzeciej grupie dziecko uczy się liczyć od 1 do 1000. W czwartej
grupie działania matematyczne, które przeprowadzane są na pomocach sensorycznych
przenoszone są w sferę abstrakcyjną. Piąta grupa materiałów to przejście do myślenia
abstrakcyjnego. Dzieci pracują na pomocach, ale działania przeprowadzają w głowie.
JĘZYK
Czytanie według Montessori jest mocno zakorzenione w fonetyce. Wyjątkowość
tego wielozmysłowego podejścia polega na tym, że dzieci budują słowa (kodują)
zanim nauczą się je czytać (dekodować). Ćwiczenia dostosowane do poziomu
rozwoju pozwalają dzieciom budować własne zrozumienie tego, w jaki sposób
słowa przedstawiane są przy pomocy symboli, które łączą się w słowa.
W klasie Montessori w wieku 4 lat dzieci są gotowe i chętne, by rozpocząć
przygotowania do czytania. Jednocześnie z poznawaniem głosek i
obrysowywaniem palcem symboli przy pomocy szorstkich liter, dzieci uczą się
prawidłowego trzymania i kontrolowania ołówka.
Kiedy dzieci nauczą się głosek, są gotowe do rozpoczęcia budowania słów przy
pomocy ruchomego alfabetu. Zaczynają od budowania dwu lub trzyliterowych
wyrazów.
Kiedy dziecko opanuje budowanie dwu i trzyliterowych wyrazów, może
rozpocząć łączenie kart do czytania z przedmiotami, a następnie obrazkami, jak
również zacząć pracę nad budowaniem wyrazów cztero i więcej literowych. Kiedy
to zostanie opanowane, dziecko zaczyna łączyć cztero i więcej literowe wyrazy z
przedmiotami i obrazkami na wiele sposobów.
Na tym etapie dziecko może również zacząć czytać fonetyczne wyrażenia i
zdania oraz łączyć je z obrazkami. Wprowadzane są specjalnie przygotowane
fonetyczne książeczki.
WYCHOWANIE KOSMICZNE
Pomoce do wychowania kosmicznego umożliwiają poznawanie i zrozumienie Wszechświata w
aspekcie astronomicznym, geologicznym, geograficznym, biologicznym i historycznym. Wraz z
bezpośrednim kontaktem z przyrodą ożywioną i nieożywioną dziecko odkrywa związki i zależności we
Wszechświecie. Zaczyna rozumieć swoje miejsce na Ziemi i zadania, jakie ma do spełnienia w
związku z odpowiedzialnością za siebie, innych oraz świat natury i kultury. Podziwiając, zachwycając
się przyrodą i kulturą, młody człowiek rozwija w sobie uczucia społeczno - moralne, postawy
proekologiczne i pokojowe. M. Montessori opracowała tzw. wstęgę czasu, która egzemplifikuje całą
historię powstania Ziemi i życia na niej. Wśród pomocy znajdują się charakterystyczne globusy z
podziałem na lądy i wody oraz na kontynenty i wody. Inne propozycje pomocy wyjaśniają pojęcia
geograficzne, botaniczne i zoologiczne. Do grupy pomocy do wychowania kosmicznego należą też
historyczne opisy wielkich wydarzeń na Ziemi , których celem jest ukazanie na wybranych
przykładach powiązań wszystkich aspektów rozwoju życia i kultury na naszej planecie.
POLECANE STRONY:
https://www.youtube.com/watch?v=09Y-huCMjIc
https://www.youtube.com/watch?v=s7Bsx9YoNPc
https://www.youtube.com/watch?v=fuNgNtHQbyA
https://www.youtube.com/watch?v=3Giz-LJnFgY