Program wykładu z Zoologii

Program wykładu z Zoologii:
1. Drzewo rodowe pierwotniaków Pojęcie homologii, jej rodzaje i sens ewolucyjny. Wspólnota
pochodzenia roślin i zwierząt. Pochodzenie roślin lądowych. Różnorodność wiciowców, orzęsków i
ameb. Wiciowce swobodnie żyjące i pasozytnicze. Wielokrotna endosymbioza a organelle
komórkowe. Analogia między organizacją orzęsków i zwierząt wielokomórkowych. Pokrewieństwa
złotowiciowców i okrzemek. Różnorodność organizacji cytoszkieletu i biologii wśród
ameboidalnych jednokomorkowców
2. Swoistość zwierzęcej wielokomórkowości Ukorzenienie zwierząt w królestwie pierwotniaków.
Stosunek grzybów do zwierząt wielokomórkowych. Pochodzenie zwierząt wielokomórkowych.
Problem homologii planu budowy gąbek i tkankowców. Rodzaje i rola biologiczna kolagenu. Błona
podstawna a szkielet hydrauliczny. Stanowiska ewolucyjne żebropławów. Mitochondrialne DNA i
różnorodność nematocytów a ewolucja parzydełkowców od koralowców po stułbiopławy upraszczanie anatomii, komplikacja biologii.
3. Zwierzęta liniejące Jedność ewolucyjna zwierząt liniejących i pierwotność prostego rozwoju.
Ewolucja obleńców jako upraszczanie anatomii a komplikacja biologii - od rycia w mule po
pasożytnictwo. Adaptacje pasożytnicze wśród nicieni. Miejsce ewolucyjne pratchawców i
niesporczaków. Biomechaniczne konsekwencje usztywnienia kutikularnego szkieletu zewnętrznego
- geneza odnóży. Drzewo rodowe stawonogów, rozwój ewolucyjny i regulacja tagmatyzacji.
Filozofie systematyki i zasady nomenklatury zoologicznej.
4. Pajęczaki i skorupiaki Homologia odnóży głowowych między gromadami stawonogów i ich
geneza. Pochodzenie i różnorodność głównych grup pajęczaków; dostosowanie anatomii wodnym
przodków do życia na lądzie. Ewolucja tagmatyzacji i behawioru pająków. Redukcja segmentacji
odwłoka w ewolucji pajęczaków. Różnorodność i ewolucja skorupiaków; problem regulacji
rozwoju a stabilność tagmatyzacji. Przekszatłcenia budowy karapaksu. Pasożytnictwo i
upraszczanie anatomii wasonogów, splewek i wrzęch. Pochodzenie i ewolucja krabów.
5. Wije i owady Biologia i tagmatyzacja wijów roślinożernych i drapieżnych. Ewolucyjne
powiązania owadów i wijów; techniki chwytania, rozdrabniania i trawienia pokarmu. Mechanizm
lotu i jego ewolucyjna geneza. Rozbieżna ewolucja larw i imago owadów, przebieg redukcji linek
stadium skrzydlatego. Różnorodność i ewolucja głównych grup owadów a ich biologia i behawior.
Geneza gąsiennicy i poczwarki. Owady społeczne a determinacja płci; problem doboru
krewniaczego i grupowego. Rola cytoszkieletu i substancji międzykomórkowej w określaniu
anatomii. Uniwersalność sposobów regulacji rozwoju zwierząt; segmentalne geny homeotyczne i
ich ewolucja.
6. Mięczaki Embriogeneza, larwa i szczegóły anatomii wiążące Spiralia. Wtórność planktonowej
larwy i segmentacji. Radula i plan budowy mięczaków; problem ich związku z pierścienicami.
Geneza i przekształcenia muszli. Plan budowy i ewolucja małżów. Wewnatrzkomórkowe symbionty
małżów. Pochodzenie ślimaków i geneza chiralności. Przekształcenia aparatu hydrostatycznego
głowonogów.
7. Trochofora i pilidium Pochodzenie pierścienic i ich ewolucja. Integracja segmentów i
przystosowania do słodkowodnego i drapieżnego życia. Powiązania czułkowców i ich reliktowe
grupy. Integracja i regulacja rozwoju klonalnych kolonii. Problem pochodzenia płazińców, tempo
ich ewolucji molekularnej, biologicznej i morfologicznej. Upraszczanie anatomii i komplikowanie
fizjologii wraz z rozwojem pasozytnictwa. Wewnętrzna "kutikula" wrotków i kolcogłowów; inne
podobieństwa ich anatomii i fizjologii. Skutki upraszczania anatomii mikroskopijnych
wielokomórkowców. Geneza organów zmysłów: węch, wzrok, czucie i przenoszenie sygnałów
nerwowych. Fale pobudzenia a mechanizm pełzania i pływania. Zróżnicowanie i ewolucja
głównych grup zwierząt trochoforowych.
8. Wtórouste Ewolucyjna natura wtóroustości i radialnego bruzdkowania. Wtórność planktonowej
larwy szkarłupni i półstrunowców a ich stosunek do strunowców. Osiowy szkielet hydrauliczny
strunowców i jego geneza; pochodzenie i rodzaje ich szkieletu mineralnego. Ewolucja narządów
zmysłu i mózgu pierwotnych strunowców. Keratynowy cytoszkielet jako analog
zewnątrzkomórkowej kutikuli. Regulacja osmotyczna a opanowanie wód słodkich. różnorodność
biologii i anatomii osłonic i półstrunowców. Ewolucja kolonijnych pióroskrzelnych. Pochodzenie
szkarłupni i natura ich szkieletu. Przekształcenia łodygi i aparatu czułkowego.
9. Bezszczękowce i ryby Przemiany fizjologii i przystosowania do słodkowodności pierwotnych
kręgowców. Powstanie szczęk i ich ewolucyjne przemiany. Pierwotna rola płetw parzystych a
mechanizm podwodnego lotu. Genesa i pierwotność płuc w stosunku do pęcherza pławnego;
modyfikacja roli płetw parzystych. Reliktowe grupy dzisiejszych ryb. Ewolucja funkcji szkieletu
czaszki, sposobów odżywiania i pływania. Rola pęcherza pławnego i modyfikacje jego funkcji.
Ewolucja zmysłów i narząd elektryczny. Ewolucja budowy rybich łusek. Różnorodność anatomii i
biologii głównych grup ryb cienkołuskich.
10. Płazy i gady Geneza kończyn i tryb życia pra-płazów. Dostosowanie narządów zmysłu do
lądowego środowiska życia. Rewersje w ewolucji płazów. Przekształcenia sposobów lokomocji
płazów: rozwój bądź redukcja kończyn. Rola błon płodowych i skorupek jajowych w dostosowaniu
do lądowego środowiska rozrodu. Ewolucja zachowań rozrodczych i narządów płciowych
lądowych czworonogów. Łuski rogowe jako rozszerzenie roli keratynowego cytoszkieletu.
Pochodzenie i pozycja filogenetyczna żółwi. Przekształcenia kośćca jaszczurek i ich zróżnicowanie
biologiczne. Ewolucja aparatu jadowego i narządów zmysłu węży. Ewolucyjna rewersja
przystosowań w ewolucji krokodyli i geneza ich wtórnego podniebienia.
11. Ptaki Pochodzenie piór. Fizjologia lotu i oddychania ptaków. Ograniczenia inżynierskie i
uwarunkowania historyczne w ewolucji zdolności do lotu. Związek ptaków z gadami i
przekształcenia anatomii w ich wczesnej ewolucji. Różnorodność i rodowód głównych grup
dzisisjszych ptaków. Dysproporcja pomiędzy ewolucyjnymi przemianami anatomii i zachowań
rozrodczych. Ewolucja gniazdowania i opieki nad potomstwem. Wpływ doboru płciowego na
morfologię i behawior ptaków. Pochodzenie i ewolucja ptaków śpiewających.
12. Pierwotne ssaki Swoistosci fizjologii ssaków. Pochodzenie włosów i termoregulacji. Problem
granicy między ssakami i gadami. Ewolucja ucha środkowego czworonogów - związek między
wymianą uzębienia, konstrukcją żuchwy i budową ucha środkowego. Ewolucja rozrodu stekowców
i torbaczy. Geneza i ewolucja łożyska oraz laktacji i opieki nad potomstwem. Przemiany ucha
wewnętrznego a doskonalenie słuchu. Reliktowe grupy torbaczy i ssaków owadożernych.
Filogenetyka molekularna ssaków. Afrykańskie relikty dawnego zróżnicowania ssaków makroscelidia, mrównik i góralki. Ewolucja słoni i syren na tle biogeografii. Pierwotne ssaki
amerykańskie.
13. Drapieżne i kopytne Związek łuskowców z drapieżnymi. Geneza łamaczy drapieżnych i ich
dostosowanie do różnych funkcji w głównych grupach. Ewolucja uzębienia kotów w związku ze
stereoskopowym widzeniem i biologią. Pochodzenie płetwonogich i przekształcenia funkcji
kończyn oraz uzębienia. Pochodzenie i różnorodność waleni - ewolucja ich ucha wewnętrznego a
echolokacja. Wspólnota ewolucyjna tapirów, koni i nosorożców. Przystosowania do rozdrabnianie i
przetwarzanie pokarmu drogą fermentacji w jelicie grubym bądź żołądku. Historia koni na tle
biogeograficznym i związek z ewolucja ekosystemu stepowego. Ewolucja i sens ekologiczny
przeżuwania. Rozbieżna ewolucja poroża i rogów. Pokrewieństwa i biologia nietoperzy.
14. Gryzonie i naczelne Problem stanowiska filogenetycznego tupai i cynocefala. Przekształcenia
uzębienia i biologii gryzoni. Ewolucyjna geneza naczelnych w związku z przystosowaniem
kończyn i narządów zmysłu do nadrzewnego życia. Przekształcenia budowy uzębienia i czaszki
małp w związku z doskonaleniem stereoskopowego widzenia. Geneza dwunożności i ewolucja
mózgu. Ekspansja geograficzna człowieka; pochodzenie europejskich populacji. Koniec ewolucji
biologicznej człowieka.