Czy należy wspierać rodziny wielodzietne?

Karty Dużej Rodziny
Jako element polityki prorodzinnej w
Polsce
Autor: Michał Kot
Czy należy wspierać rodziny wielodzietne?
• Odpowiedź na pytanie postawione w tytule
nie jest wcale dla wielu osób oczywista
• Często słyszy się głosy typu: „dlaczego mamy
wspierać rodziny wielodzietne? To ich wybór i
co nam do tego”
• No, właśnie. Dlaczego mielibyśmy wspierać
rodziny wielodzietne?
Zwiększenie liczby rodzin 3+ niezbędne, by osiągnąć poziom
zastępowalności pokoleń
+35%
Poziom zastępowalności pokoleń
58%
51%
deklaracje (ile chciałbym mieć dzieci)
stan faktyczny
33%
34%
-35%
7%
4%
8%
2%
1
2
3
4
2% 1%
5
liczba dzieci
Średnia wartość deklaracji Polaków na temat tego ile chcieliby mieć dzieci wynosi 2,55; podczas
gdy rzeczywista dzietność jest zdecydowanie niższa. Rodzin z jednym i dwójką dzieci jest więcej o
35 p.p. niż deklaracji, a rodzin wielodzietnych 35 p.p. mniej. Oznacza to, że aby zwiększyć
dzietność i zbliżyć się do poziomu zastępowalności pokoleń niezbędne jest zwiększenie udziału
rodzin wielodzietnych wśród wszystkich rodzin.
Rodziny wielodzietne najbardziej potrzebują wsparcia
Wskaźnik zagrożenia skrajnym ubóstwem rośnie wraz ze wzrostem liczby dzieci w rodzinie. Wśród
rodzin z 1 dzieckiem wynosi on 2,4%, natomiast wśród rodzin z 4 lub większą liczbą dzieci jest on
10-krotnie wyższy.
Co więcej dzieje się tak pomimo faktu, że rodzice rodzin wielodzietnych zarabiają przeciętnie
prawie 30% więcej niż pozostali – ten wyższy dochód dzielony jest jednak na większą liczbę osób.
Co zrobić, aby zwiększyć liczbę rodzin 3+
Działania wizerunkowe
Karty Dużej Rodziny
Poprawa sytuacji materialnej
Podsumowując: Na pytanie czy powinno się
wspierać rodziny wielodzietne odpowiedź brzmi
- TAK – z dwóch powodów:
1. Po pierwsze tylko wzrost liczby takich rodzin
może nam zapewnić stabilizację
demograficzną
2. Po drugie są to rodziny najczęściej zagrożone
wykluczeniem społecznym pomimo średnio
lepszych zarobków niż pozostałe rodziny
Jak powinny być konstruowane karty Dużej Rodziny
WNIOSKI Z ANALIZY KART DUŻEJ
RODZINY W POLSKICH SAMORZĄDACH
Karty Dużej Rodziny w samorządach – dynamika
85
73
34
3
Wrocław
2005
2006
2007
2008
2009
6
8
2010
2011
2012
2013
2014
Grodzisk
Maz.
1
Pierwsza Karta Dużej Rodziny powstała w 2005 roku we Wrocławiu. Kolejne zaczęły się pojawiać
od 2009 roku. Ostatnie 2 lata to skokowy przyrost liczby samorządów wprowadzających Karty
Dużej Rodziny. Obecnie jest ich już ponad 200.
Karty Dużych Rodzin - rozkład geograficzny
Liczba samorządów a % mieszkańców
objętych Kartami
Liczba samorządów z Kartą
Dużej Rodziny
70%
60
liczba samorządów
60%
pomorskie
14
warmińsko-mazurskie
50%
8
zachodniopomorskie
% mieszkańców
3
podlaskie
6
kujawsko-pomorskie
50
40
40%
4
30
wielkopolskie
lubuskie
6
30%
mazowieckie
20
49
20%
łódzkie
15
lubelskie
dolnośląskie
9
8
świętokrzyskie
opolskie
5
10%
10
0%
0
5
śląskie
28
[ 3, 5)
5
6
8
9
[14,16)
16
[17,28)
28
49
20
małopolskie
16
podkarpackie
17
Najwięcej samorządów wprowadziło Kartę Dużej Rodziny w województwach mazowieckim, zaś
najmniej w zachodniopomorskim. Jednak po względem % mieszkańców objętych programem
zdecydowanie przoduje województwo śląskie (60% mieszkańców). Dużo gorzej jest w
województwie mazowieckim – pomimo bycia liderem pod względem liczby samorządów, jedynie
25% mieszkańców może korzystać z KDR. Dzieje się tak ponieważ największy samorząd
województwa – Warszawa – jako jedyne z dużych miast polskich nie posiada Karty Dużej Rodziny.
Organ prowadzący
25
43%
45%
40% 40%
35%
20
35%
udział mops/gops
29%
30%
25%
15
20%
10
40%
liczba mops/gops
33% 33%
21
25%
18% 17%
20%
13% 13%
5
15%
5%
2
2
6
2
1
4
4
3
5
1
1
1
1
5%
wielkopolskie
warmińskomazurskie
dolnośląskie
lubuskie
śląskie
łódzkie
małopolskie
pomorskie
zachodniopomorskie
podlaskie
podkarpackie
świętokrzyskie
opolskie
0%
mazowieckie
0
10%
Bardzo istotnym z punktu widzenia społecznego postrzegania rodzin wielodzietnych jest Organ
prowadzący Kartę Dużej Rodziny. Najgorszym rozwiązaniem jest powierzenie go Ośrodkowi
pomocy społecznej. Pod tym względem województwa bardzo różnią się między sobą i znów
województwo mazowieckie bardzo mocno negatywnie odstaje od innych województw.
Liczba dokumentów niezbędnych do uzyskania Karty
jeden
17%
dwa
32%
sześć
3%
pięć
8%
cztery
22%
trzy
18%
Najbardziej deficytowym towarem w rodzinach wielodzietnych jest czas. Dlatego niezmiernie
ważne jest dostarczenia ilu dokumentów wymaga się od rodziny – większość z tych dokumentów
jest władzom znana. Są samorządy, które potrafią ograniczyć się tylko do jednego (dowód
osobisty), ale są też takie, które wymagają aż sześciu.
Jakie benefity oferują Karty Dużej Rodziny?
samorządowe obiekty sportowe
98%
samorządowe osrodki kultury
95%
zniżki komercyjne
92%
znizki w żłobkach, przedszkolach
48%
komunikacja
imprezy dla rodzin
usługi komunalne
przeferencje w przyjęciu do żłobków/przedszkoli
43%
27%
25%
23%
Najczęstsze zniżki dotyczą samorządowych ośrodków sportowych i kulturalnych oraz zniżki
oferowane przez prywatne podmioty.
Z kolei najlepiej oceniane są zniżki na komunikację oferowane jedynie przez 43% samorządów
(głównie ze względu na fakt, iż wiele samorządów nie posiada własnej komunikacji publicznej)
PYTANIA, DYSKUSJA, WNIOSKI DLA
TARGÓWKA