Dz. U. z 2014 r., poz. 210

Rozważania nt. możliwości
postępowania z refulatem na
podstawie aktualnego stanu
prawnego
Alicja Tatarczuk
Główny specjalista
Regionalna Dyrekcja Ochrony
Środowiska w Szczecinie
1
Źródła prawa
Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U z 2013 r., poz. 21)
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2014 r. w
sprawie katalogu odpadów (Dz. U. z 2014 r., poz. 1923)
Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o
środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z
2013 r. poz. 1235 ze zm.)
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie
przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U.
Nr 213 poz. 1337 ze zm.)
2
DEFINICJA
odpady – każda substancja lub przedmiot,
których posiadacz pozbywa się, zamierza się
pozbyć lub do których pozbycia się jest
obowiązany
refulat – brak definicji
3
Definicja c.d.
Art. 2. - Przepisów ustawy nie stosuje się do:
(3) niezanieczyszczonej gleby i innych materiałów
występujących w stanie naturalnym, wydobytych w
trakcie robót budowlanych, pod warunkiem, że materiał
ten zostanie wykorzystany do celów budowlanych w
stanie naturalnym na terenie, na którym został
wydobyty;
(7) osadów przemieszczanych w obrębie wód
powierzchniowych w celu związanym z
gospodarowaniem wodami lub drogami wodnymi,
zarządzaniem wodami lub urządzeniami wodnymi lub
ochroną przed powodzią bądź ograniczaniem skutków
powodzi i susz, rekultywacją, refulacją, pozyskiwaniem
lub uzdatnianiem terenu, jeżeli osady te nie są
niebezpieczne;
4
Katalog odpadów
17 05 Gleba i ziemia (włączając glebę i ziemię z terenów
zanieczyszczonych oraz urobek z pogłębiania)
17 05 03* Gleba i ziemia, w tym kamienie, zawierające
substancje niebezpieczne (np. PCB)
17 05 04 Gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niż
wymienione w 17 05 03 17 05 05*
17 05 05* Urobek z pogłębiania zawierający lub
zanieczyszczony substancjami niebezpiecznymi
17 05 06 Urobek z pogłębiania inny niż wymieniony w 17
05 05
5
Dotychczasowe działania
Odkładanie na polach refulacyjnych urobku
niezanieczyszczonego w celu uzdatniania i
rekultywacji terenu - stanowiącego odpady inne niż
niebezpieczne
Przekazywanie na składowiska odpadów
przemysłowych (na kwatery) urobku
zanieczyszczonego.
Podstawa prawna – procedura określona w art. 4 ust. 1
pkt 3 ustawy o odpadach oraz par. 4 rozp. Rady
Ministrów z dnia 13.05.2004 r. w sprawie warunków, w
których uznaje się, że odpady nie są niebezpieczne (Dz.
U. Nr 128, poz. 1347)
6
SKŁADNIKI, KTÓRE MOGĄ POWODOWAĆ, ŻE
ODPADY SĄ ODPADAMI NIEBEZPIECZNYMI
beryl, związki: berylu, wanadu, chromu (VI), kobaltu,
związki niklu, miedzi, cynku,
arsen, związki arsenu,
selen, związki selenu,
związki srebra,
kadm, związki: kadmu, cyny,
antymon, związki antymonu,
tellur, związki telluru,
związki baru z wyjątkiem siarczanu baru,
rtęć, związki rtęci,
7
c.d.
tal, związki talu,
ołów, związki ołowiu,
siarczki nieorganiczne,
nieorganiczne związki fluoru, z wyjątkiem fluorku wapnia,
cyjanki nieorganiczne,
następujące metale alkaliczne lub metale ziem alkalicznych: lit, sód,
potas, wapń, magnez w postaci niezwiązanej,
kwaśne roztwory lub kwasy w postaci stałej,
roztwory zasadowe i zasady w postaci stałej,
azbest (pył i włókna),
fosfor, związki fosforu, z wyjątkiem fosforanów mineralnych,
karbonylki metali,
8
„Dobra Praktyka”
Pobieranie i badanie próbek w celu badania stężeń
substancji – brak regulacji prawnych
Rozporządzenie z dnia 16.04.2002 r. w sprawie rodzajów
oraz stężeń substancji, które powodują, że urobek jest
zanieczyszczony (Dz. U. Nr 55 poz. 498) – utraciło moc
prawną w dniu 23.01.2013 r.
9
Projekt nowego rozporządzenia
Z dnia 15 lipca 2014 r. w sprawie odzysku odpadów poza instalacjami
i urządzeniami
Odpad o kodzie 17 05 06 – urobek z pogłębiania inny niż wymieniony
w 17 05 05* może zostać poddany procesowi odzysku R5 zgodnie z
podanymi warunkami:
Budowa budowli hydrotechnicznych takich jak sztuczne wyspy,
nabrzeża, wały, pomosty, pirsy lub inne obiekty infrastruktury
portowej, oraz budowli przeciwpowodziowych, zabezpieczenia
brzegu pod warunkiem, że zostało to uwzględnione w decyzji
wydanej na podstawie przepisów o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym lub prawa budowlanego, a
planowane działania nie spowodują bezpośredniego zagrożenia
szkodą w środowisku lub szkody w środowisku w rozumieniu
przepisów ustawy z dnia 30 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu
szkodom w środowisku i ich naprawie.
10
c.d.
W przypadku, gdy wynika to z wymogów technicznych
urobek (osady) poddawany jest procesom
odwodnienia i stabilizacji z zastosowaniem np.
odpowiednich materiałów bądź substancji stosownie do
warunków geotechnicznych i funkcji terenu.
Wykorzystany urobek musi spełniać określone warunki, tj.
takie same jak w nieobowiązującym rozporządzeniu
Ministra Środowiska z dnia 16.04.2002 r. w sprawie
rodzajów oraz stężeń substancji, które powodują, że
urobek jest zanieczyszczony (Dz. U z 2002 r. Nr 55, poz.
498).
11
Postępowania w sprawie ocen
oddziaływania na środowisko
i Naturę 2000
Ocena, czy dla przedsięwzięcia wymagane jest uzyskanie
decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach
lub
Ocena, czy niezbędne jest przeprowadzenie postępowania w
sprawie ocen oddziaływania przedsięwzięcia na obszar
Natura 2000.
Kwalifikacja przedsięwzięcia na podstawie Rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie
przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na
środowisko (Dz. U. Nr 213 poz. 1337 ze zm.)
12
Rodzaje przedsięwzięć mogących
zawsze znacząco oddziaływać na
środowisko
33) porty lub śródlądowe drogi wodne pozwalające na żeglugę statków
o nośności większej niż 1 350 t, w rozumieniu ustawy z dnia 21 grudnia
2000 r. o żegludze śródlądowej (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 857, z
późn. zm. 4);
34) porty lub przystanie morskie, w rozumieniu ustawy z dnia 20
grudnia 1996 r. o portach i przystaniach morskich (Dz. U. z 2010 r. Nr
33, poz. 179), w tym infrastruktura portowa służąca do załadunku i
rozładunku, połączona z lądem lub położona poza linią brzegową, do
obsługi statków o nośności większej niż 1 350 t, w rozumieniu ustawy z
dnia 18 września 2001 r. — Kodeks morski (Dz. U. z 2009 r. Nr 217, poz.
1689 oraz z 2010 r. Nr 127, poz. 857) oraz ustawy z dnia 21 grudnia
2000 r. o żegludze śródlądowej, z wyłączeniem przystani dla promów;
13
Rodzaje przedsięwzięć mogących
potencjalnie znacząco oddziaływać
na środowisko
62) porty lub śródlądowe drogi wodne, inne niż wymienione w § 2 ust. 1 pkt 33;
63) przystanie śródlądowe:
a) dla nie mniej niż 10 statków, w tym statków używanych wyłącznie do
uprawiania sportu lub rekreacji, o których mowa w ustawie z dnia 21 grudnia
2000 r. o żegludze śródlądowej,
b) wykorzystujące linię brzegową na długości większej niż 20 m;
64) porty lub przystanie morskie, inne niż wymienione w § 2 ust. 1 pkt 34;
65) budowle przeciwpowodziowe, z wyłączeniem przebudowy wałów
przeciwpowodziowych polegającej na doszczelnieniu korpusu wałów i ich
podłoża, w celu ograniczenia możliwości ich rozmycia i przerwania w czasie
przechodzenia wód powodziowych, a także regulacja wód lub ich kanalizacja
rozumiana jako zagospodarowanie wód umożliwiające ich wykorzystanie do
celów żeglugowych;
14
Rodzaje przedsięwzięć mogących
potencjanie znacząco oddziaływać
na środowisko
69) przedsięwzięcia ochrony brzegów morskich oraz
zabezpieczające przed wpływami morza, a także inne
przedsięwzięcia powodujące zmianę strefy brzegowej, w
tym wały, mola, pirsy, z wyłączeniem ich konserwacji lub
odbudowy;
15
Formy ochrony przyrody
1)
2)
3)
4)
obszary Natura 2000 – „Ptasie” 21 + „Siedliskowe” 64
parki narodowe - 2
rezerwaty przyrody - 116
parki krajobrazowe - 7
Pozostałe formy ochrony przyrody:
obszary chronionego krajobrazu
pomniki przyrody
stanowiska dokumentacyjne
użytki ekologiczne
zespoły przyrodniczo-krajobrazowe
ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów
16
Pomocne dokumenty
1) Akty prawne powołujące ww. formy ochrony przyrody
2) Zapisy studium uwarunkowań i zagospodarowania
przestrzennego gmin
3) miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego
4) SDF – Standardowe Formularze danych dla obszarów
Natura 2000
5) Plany Zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000
6) Waloryzacja przyrodnicza województwa
zachodniopomorskiego (Szczecin, 2010)
7) inne
17
Na terenie województwa
zachodniopomorskiego
21 Obszarów
ptasich oraz 64 Obszary
wyznaczono
siedliskowe
Znaczna część ostoi ptasich i
siedliskowych zajmuje przynajmniej
częściowo ten sam obszar. Tym
samym województwo
zachodniopomorskie jest jednym z
przodujących w Polsce pod
względem liczby i udziału
powierzchniowego wyznaczonych
ostoi ptasich i siedliskowych.
Obszar specjalnej ochrony ptaków
Zalew Szczeciński PLB320009
ZAGROŻENIA
wędkarstwo, zmiany zailenia, składowanie śmieci, odkładanie
wybagrowanego materiału, zabudowa rozproszona, zmiana sposobu
uprawy, drapieżnictwo, inna działalność górnicza i wydobywcza,
usuwanie osadów, pozbywanie się odpadów z gospodarstw
domowych/obiektów rekreacyjnych, polowanie, żeglarstwo, chwytanie,
trucie, kłusownictwo, zalesianie terenów otwartych, zarzucanie
pasterstwa, brak wypasu, eutrofizacja (naturalna), linie elektryczne i
telefoniczne, zasypywanie terenu, melioracje i osuszanie (ogólnie),
odpady i ścieki, infrastruktura sportowa i rekreacyjna, koszenie, ścinanie
trawy, inne rodzaje aktywności człowieka związane z urbanizacją,
przemysłem, pożary i gaszenie pożarów, nawadnianie oraz stosowanie
biocydów, hormonów i substancji chemicznych.
19
USTAWA z dnia 13 kwietnia 2007 r.
o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich
naprawie (Dz. U. z 2014 r., poz. 210)
SZKODA w środowisku - art. 6 pkt 11
rozumie się przez to negatywną, mierzalną zmianę stanu
lub funkcji elementów przyrodniczych, ocenioną w
stosunku do stanu początkowego, która została
spowodowana bezpośrednio lub pośrednio przez
działalność prowadzoną przez podmiot korzystający ze
środowiska:
a) w gatunkach chronionych lub chronionych siedliskach
przyrodniczych, mającą znaczący negatywny wpływ na
osiągnięcie lub utrzymanie właściwego stanu ochrony
tych gatunków lub siedlisk przyrodniczych,
20
USTAWA z dnia 13 kwietnia 2007 r.
o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich
naprawie (Dz. U. z 2014 r., poz. 210)
z tym że szkoda w gatunkach chronionych lub chronionych
siedliskach przyrodniczych nie obejmuje uprzednio
zidentyfikowanego negatywnego wpływu, wynikającego z
działania podmiotu korzystającego ze środowiska zgodnie z:
decyzją, o której mowa w art. 34 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r.
o ochronie przyrody lub
decyzją, o której mowa w art. 56 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r.
o ochronie przyrody, lub
zatwierdzonym planem urządzenia lasu, dla którego przeprowadzono
__strategiczną ocenę oddziaływania na środowisko,
decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach lub postanowieniami,
o których mowa w art. 90 ust. 1 i art. 98 ust. 1 ustawy OOŚ,
21
USTAWA z dnia 13 kwietnia 2007 r.
o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich
naprawie (Dz. U. z 2014 r., poz. 210)
b) w wodach, mającą znaczący negatywny wpływ na potencjał
ekologiczny, stan ekologiczny, chemiczny lub ilościowy wód,
c) w powierzchni ziemi, przez co rozumie się zanieczyszczenie
gleby lub ziemi, w tym w szczególności zanieczyszczenie
mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzi;
22
USTAWA z dnia 13 kwietnia 2007 r. o
zapobieganiu szkodom w środowisku i ich
naprawie (Dz. U. z 2014 r., poz. 210)
Kryteria oceny wystąpienia szkody w środowisku określa
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2008 r.
(Dz. U. z 2008 r. Nr 82, poz. 501)
23
…
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
24