Czy można rozliczyć stratę po utracie zezwolenia

echo
www.roedl.pl
Rzeczpospolita z 23.02.2015
Czy można rozliczyć stratę po utracie zezwolenia strefowego
Konsekwencją cofnięcia zezwolenia jest m.in. obowiązek zwrotu przez firmę pomocy publicznej udzielonej na jego
podstawie. Problem powstaje, gdy na działalności w SSE przedsiębiorca nie uzyskiwał wyłącznie dodatniego
wyniku.
6 stycznia 2015 r. weszła w życie ustawa z 28 listopada 2014 r. o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych
oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1854). Wprowadziła ona m.in. możliwość cofnięcia zezwolenia na prowadzenie
działalności strefowej na wniosek przedsiębiorcy (dotychczas przedsiębiorca mógł wystąpić jedynie o stwierdzenie
wygaśnięcia zezwolenia). W praktyce bowiem istnieje grupa przedsiębiorców, którzy w ramach inwestycji będącej
podstawą do wydania zezwolenia rozpoczęli osiąganie dochodów podlegających zwolnieniu i którzy rozpoczęli
korzystanie ze zwolnienia (pomoc publiczna została im udzielona), jednak nie są w stanie spełnić warunków określonych
w zezwoleniu. W takim przypadku przedsiębiorca nie może wnioskować o stwierdzenie wygaśnięcia zezwolenia, a
jednocześnie nie zachodzą przesłanki do cofnięcia zezwolenia (przedsiębiorca nie uchybił jeszcze warunkom zezwolenia,
ale przewiduje, że takie uchybienie będzie mieć miejsce). Z uwagi na wprowadzenie mechanizmu odsetek od zaległości
podatkowych przy cofnięciu zezwolenia konieczność „oczekiwania" przez przedsiębiorcę na zaistnienie przesłanek do
jego cofnięcia wiązałaby się z powstaniem dodatkowych odsetek. Umożliwienie przedsiębiorcy zawnioskowania o
cofnięcie zezwolenia pozwala mu na wycofanie się z działalności strefowej jak najmniejszym kosztem. Cofnięcia
zezwolenia (także na wniosek przedsiębiorcy) wiąże się z koniecznością zwrotu pomocy otrzymanej w formie zwolnienia
podatkowego. Niemniej wystąpienie z wnioskiem o cofnięcie zezwolenia może okazać się dobrym rozwiązaniem dla
przedsiębiorcy generującego straty z działalności strefowej. W niniejszym artykule przybliżamy państwu problematykę
rozliczania strat z działalności strefowej oraz analizujemy kwestię możliwości rozliczenia strat strefowych po cofnięciu
zezwolenia.
Dorota Białas – Associate Partner, doradca podatkowy Wrocław, kierownik zespołu ds. SSE w Rödl & Partner
Czy można rozliczyć stratę po utracie zezwolenia strefowego
Monika Spotowska
Przedsiębiorcy prowadzący działalność w specjalnych strefach ekonomicznych ponoszą spore koszty, które czasami
mogą przewyższać uzyskiwane dochody z działalności objętej zezwoleniem. Rzadko zdarza się, żeby podmiot działający
w strefie uzyskiwał, przez cały okres tej działalności, jedynie dochód. W większości przypadków przez pierwsze lata tej
działalności generowane są straty, by dopiero w kolejnych latach firma uzyskiwała dochód z prowadzonej działalności
strefowej. Sądy i organy podatkowe konsekwentnie i jednoznacznie odmawiają przedsiębiorcom strefowym prawa do
rozliczania strat w okresie obowiązywania zezwolenia. Warto się jednak zastanowić, czy strata powstała na działalności
strefowej może jednak podlegać rozliczeniu, gdy przedsiębiorcy cofnięto zezwolenie strefowe.
Minister wydaje decyzję
Zezwolenie może zostać cofnięte, jeżeli przedsiębiorca strefowy:
1) zaprzestał na terenie strefy prowadzenia działalności gospodarczej, na którą posiadał zezwolenie, lub
2) rażąco uchybił warunkom określonym w zezwoleniu, lub
3) nie usunął uchybień stwierdzonych w toku kontroli działalności gospodarczej prowadzonej na terenie strefy, w
terminie do ich usunięcia wyznaczonym w wezwaniu ministra właściwego do spraw gospodarki,
echo informuje Państwa o wizerunku Rödl & Partner w mediach.
W Polsce osobą odpowiedzialną za echo jest Radosław Cichoń Rödl & Partner ul. Sienna 73, 00-833 Warszawa, tel. +48 22 696 28 00 E-mail: [email protected]
4) jeżeli wystąpił z takim wnioskiem przedsiębiorca strefowy (art. 19 ust. 3 ustawy z 20 października 1994 r. o
specjalnych strefach ekonomicznych). Ta zasada ma zastosowanie od 6 stycznia 2015 r.
Dla przedsiębiorcy uzyskującego ujemne wyniki podatkowe pozostawanie w strefie może nie być opłacalne z uwagi na
brak możliwości uwzględnienia generowanej straty w rozliczeniach podatkowych. Dlatego czasami lepiej wystąpić o
cofnięcie zezwolenia, niż nadal generować straty, które nie będą stratami podatkowymi.
Wprowadzona możliwość wystąpienia przez przedsiębiorcę strefowego z wnioskiem o cofnięcie zezwolenia
podyktowana jest zmianą regulacji dotyczących wygaśnięcia zezwolenia strefowego od 6 stycznia tego roku. Do czasu
wejścia w życie nowelizacji przedsiębiorca mógł wystąpić jedynie o stwierdzenie wygaśnięcia zezwolenia.
Gdy trzeba oddać korzyści
Cofnięcie zezwolenia ma co do zasady charakter sankcyjny. Jest ono konsekwencją niewywiązywania się przez
przedsiębiorcę z warunków określonych w zezwoleniu, w szczególności w odniesieniu do wysokości wydatków
inwestycyjnych, liczby utworzonych miejsc pracy czy ich utrzymania przez wskazany w zezwoleniu okres. Skutkiem
cofnięcia zezwolenia jest konieczność zwrotu wykorzystanej przez przedsiębiorcę pomocy publicznej w formie
zwolnienia od podatku. Dotychczas odbywało się to zgodnie z art. 17 ust. 5 ustawy o CIT lub art. 21 ust. 5b ustawy o
PIT. Zwrot dotyczył podatku za lata, za które zobowiązanie podatkowe nie uległo jeszcze przedawnieniu, czyli nie więcej
niż pięć lat, od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku (art. 70 § 1 ordynacji
podatkowej). Nie było również konieczności naliczania odsetek od zaległości podatkowych.
Nowe zasady od 6 stycznia
Od 6 stycznia 2015 r. skutki cofnięcia zezwolenia wynikają również z ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych (art.
12b). Konsekwencją cofnięcia zezwolenia jest m.in. obowiązek zwrotu pomocy publicznej udzielonej na jego podstawie.
Należy zwrócić uwagę, że wydłużono również okres, kiedy możliwe jest dochodzenie zwrotu tej pomocy do dziesięciu
lat, od końca roku kalendarzowego, w którym przedsiębiorca skorzystał z tej pomocy (art. 12c).
Kolejną zmianą jest także konieczność informowania naczelnika właściwego dla przedsiębiorcy urzędu skarbowego o
decyzji ministra gospodarki o cofnięciu zezwolenia. Organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa obowiązek
zwrotu pomocy wraz z podaniem kwoty zwrotu i odsetkami liczonymi jak od zaległości podatkowej. Kwota ta powinna
zostać pomniejszona o kwotę należnego podatku, która została ustalona zgodnie z art. 21 ust. 5b ustawy o PIT lub art. 17
ust. 5 ustawy o CIT (którą przedsiębiorca strefowy samodzielnie oblicza i odprowadza do urzędu skarbowego). Odsetki
określane w decyzji naczelnika urzędu skarbowego należne są za cały okres od dnia udzielenia pomocy (podlegającej
zwrotowi, tj. jeszcze nieprzedawnionej, przy czym zgodnie z nową regulacją jest to nawet dziesięć lat wstecz) do dnia jej
zwrotu przez przedsiębiorcę. Odsetki liczone są od dnia, w którym upływa termin złożenia rocznego zeznania
podatkowego. Przy czym, w myśl przepisów przejściowych, odsetek nie nalicza się w przypadku konieczności zwrotu
pomocy publicznej, udzielonej do 5 stycznia 2015 r.
Co istotne, do czasu, kiedy przedsiębiorca nie zwróci kwoty pomocy publicznej określonej w decyzji naczelnika, nie
zostanie mu udzielone nowe zezwolenie.
Jakie jest stanowisko fiskusa...
Ani przepisy obowiązujące od 6 stycznia 2015 r., ani te, które obowiązywały poprzednio, nie odnoszą się do sytuacji, gdy
na działalności w strefie przedsiębiorca generuje straty.
Potwierdzenie możliwości rozliczenia strat po cofnięciu zezwolenia przez takich przedsiębiorców można znaleźć jedynie
w niektórych starszych interpretacjach podatkowych. Stanowisko to zaprezentowały m.in. Izba Skarbowa w Katowicach
w interpretacji z 30 lipca 2009 r. (IBPBI/2/423-528/09/AM) czy Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 26
października 2007 r. (IPPB3-423-42/07-3/AJ).
Od dłuższego czasu prezentowane jest jednak jednolite stanowisko, że cofnięcie zezwolenia strefowego nie jest
zdarzeniem, które skutkuje możliwością rozliczenia strat wygenerowanych w latach, w których ono obowiązywało. W
licznych wydawanych na ten temat interpretacjach podatkowych i orzeczeniach sądowych podkreślano, że cofnięcie
zezwolenia nie powoduje skutków z mocą wsteczną (ex tunc), a więc tak jakby zezwolenie w ogóle nie zostało
przedsiębiorcy wydane. Obowiązek zwrotu pomocy publicznej powstaje bowiem dopiero w momencie wydania decyzji o
cofnięciu zezwolenia. Skutkiem wynikającym natomiast z art. 17 ust. 5 i 6 ustawy o CIT i art. 21 ust. 5b i 5c ustawy o
PIT jest wyartykułowany w tych przepisach obowiązek zapłaty podatku od dochodu, w odniesieniu do którego podatnik
echo informuje Państwa o wizerunku Rödl & Partner w mediach.
W Polsce osobą odpowiedzialną za echo jest Radosław Cichoń Rödl & Partner ul. Sienna 73, 00-833 Warszawa, tel. +48 22 696 28 00 E-mail: [email protected]
utracił prawo do zwolnienia. Wskazywano również, że argumentem przemawiającym za brakiem możliwości rozliczania
strat po cofnięciu zezwolenia jest także okoliczność, że do opodatkowania dochodów przedsiębiorcy, któremu cofnięto
zezwolenie, nie znajdują zastosowania reguły ogólne. Gdyby tak było, wiązałoby się to z powstaniem zaległości
podatkowych za poszczególne okresy i obowiązkiem zapłaty odsetek. Tymczasem dochody te podlegają rozliczeniu w
bieżącym okresie rozliczeniowym, w którym wydano decyzję o cofnięciu zezwolenia. Podatnikowi nie przysługuje zatem
prawo do rozliczenia dochodów z działalności strefowej, co do których wydana została decyzja o cofnięciu zezwolenia,
poprzez korektę deklaracji za lata, w których dochody te zostały uzyskane. Nie przysługuje mu także prawo do
rozliczania strat powstałych na tej działalności (tak np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 czerwca 2012 r.,
II FSK 2366/10 czy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 10 lutego 2014 r., III SA/Wa
2412/13).
...i czy się zmieni
Od 6 stycznia 2015 r. jako niezasadny okazuje się argument wskazujący, że cofnięcie zezwolenia nie powoduje powrotu
przedsiębiorcy do stanu, jakby zezwolenie nie zostało wydane. Rozliczenie następuje bowiem wprawdzie na bieżąco, ale
przedsiębiorca zmuszony jest do uiszczania odsetek jak od zaległości podatkowych. Obowiązujące przepisy nie
faworyzują zatem przedsiębiorcy, któremu cofnięto zezwolenie. Przedsiębiorca taki musi bowiem oddać uzyskaną
korzyść wraz z odsetkami jak od zaległości podatkowych. Sankcja jest nawet jeszcze dotkliwsza w porównaniu z
przedsiębiorcami, którzy nie uiszczą na czas daniny fiskusowi. Dochodzony wobec przedsiębiorcy strefowego zwrot
podatku i zapłata odsetek może sięgać nawet zobowiązań podatkowych dziesięć lat wstecz.
Zdaniem autorki
Monika Spotowska, adwokat, doradca podatkowy Warszawa, Rödl & Partner
Kwestia możliwości uwzględniania straty jest ważna dla prawie wszystkich podmiotów prowadzących działalność w
specjalnej strefie ekonomicznej, którym cofnięto zezwolenia. Brak możliwości pomniejszenia dochodu strefowego o
straty poniesione na tej działalności powoduje, że dochodzi do bezpodstawnego zawyżenia zobowiązania podatkowego,
powstałego w wyniku cofnięcia przedsiębiorcy zezwolenia. Jest to dodatkowa, niczym nieusprawiedliwiona sankcja dla
tych podmiotów. Przyczyną niewywiązywania się z warunków określonych w zezwoleniu rzadko jest bowiem zła wola
przedsiębiorcy. Najczęściej składa się na to wiele czynników mających wpływ na niesprzyjające warunki gospodarcze w
odniesieniu do realizowanej inwestycji, w szczególności kryzys, załamanie się rynku i brak zbytu na produkty oferowane
przez przedsiębiorcę. Dlatego należy się opowiedzieć za umożliwieniem rozliczania strat powstałych na działalności
strefowej tym przedsiębiorcom, którzy działali w specjalnej strefie ekonomicznej, a którym cofnięto zezwolenie.
Pozostaje mieć nadzieję, że wprowadzone przepisy zapoczątkują nową linię orzeczniczą w zakresie możliwości
rozliczenia strat z działalności strefowej po cofnięciu zezwolenia. Już dotychczas wielu komentatorów prezentowało
stanowisko, że brak możliwości uwzględniania strat strefowych jest z wielu względów nieuzasadniony. Wydaje się, że
pojawił się nowy argument potwierdzający dodatkowo to stanowisko.
Przedsiębiorcy ze starymi zezwoleniami na szczególnych zasadach
W odniesieniu do przedsiębiorców, którzy uzyskali zezwolenie na prowadzenie działalności w strefie przed 1 stycznia
2001 r., zastosowanie znajduje specjalna regulacja dotycząca zwrotu pomocy publicznej. W przypadku cofnięcia
zezwolenia wydanego przed 1 stycznia 2001 r. przedsiębiorca traci prawo do zwolnień i jest zobowiązany do zapłaty,
odpowiednio, podatku dochodowego od osób prawnych lub podatku dochodowego od osób fizycznych objętego takimi
zwolnieniami, ale jedynie za okres od powstania okoliczności będącej podstawą cofnięcia zezwolenia (art. 5 ust. 3 ustawy
z 2 października 2003 r. o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych i niektórych innych ustaw; DzU nr 188,
poz. 1840 ze zm.). Dużym przedsiębiorcom, którzy uzyskali zezwolenie do końca 2000 r., przysługuje prawo do
uwzględnia strat także w trakcie obowiązywania zezwolenia (art. 5 ust. 2 pkt 4 tej ustawy). Co istotne, możliwość
rozliczenia straty nie jest przy tym ograniczona czasowo do pięciu kolejnych lat podatkowych. Strata może być również
rozliczona w całości w jednym roku podatkowym (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 29 października
2008 r., II FSK 1020/07).
Wygaśnięcie zezwolenia od 6 stycznia 2015 r.
Wygaśnięcie decyzji jest korzystne dla przedsiębiorcy strefowego, gdyż nie powoduje obowiązku zwrotu otrzymanej
pomocy publicznej. Przed nowelizacją wystąpienie przez przedsiębiorcę z wnioskiem o stwierdzenie wygaśnięcia
zezwolenia nie było obwarowane żadnymi warunkami. Z wnioskiem takim mógł wystąpić każdy przedsiębiorca
działający w strefie, w każdym czasie i bez względu na to, czy i w jakiej części wypełnił warunki określone w zezwoleniu
echo informuje Państwa o wizerunku Rödl & Partner w mediach.
W Polsce osobą odpowiedzialną za echo jest Radosław Cichoń Rödl & Partner ul. Sienna 73, 00-833 Warszawa, tel. +48 22 696 28 00 E-mail: [email protected]
oraz czy korzystał z pomocy publicznej (zwolnienia od opodatkowania). Zasada ta zmieniła się z początkiem bieżącego
roku.
Do wygaśnięcia zezwolenia może dojść w skutek upływu terminu, na jaki została ustanowiona strefa lub na wniosek
przedsiębiorcy. Od 6 stycznia 2015 r. stwierdzenie wygaśnięcia decyzji na wniosek przedsiębiorcy możliwe jest
wyłącznie w stosunku do przedsiębiorcy, który:
1) nie skorzystał z pomocy publicznej, udzielanej zgodnie z ustawą o specjalnych strefach ekonomicznych, na
podstawie zezwolenia, lub
2) korzystał z pomocy publicznej udzielonej zgodnie z tą ustawą, pod warunkiem jednak, że spełnił wszystkie warunki
określone w zezwoleniu oraz warunki udzielania pomocy publicznej określone w przepisach.
Źródło: http://www.archiwum.rp.pl/artykul/1269138-Czy-mozna-rozliczyc-strate-po-utracie-zezwoleniastrefowego.html#.V2uswv5f3Dc
echo informuje Państwa o wizerunku Rödl & Partner w mediach.
W Polsce osobą odpowiedzialną za echo jest Radosław Cichoń Rödl & Partner ul. Sienna 73, 00-833 Warszawa, tel. +48 22 696 28 00 E-mail: [email protected]