Rys historyczny administracji i jednostek Gminy

„Rys historyczny administracji i jednostek Gminy Goworowo”
Szanowni Państwo!
Istnienie samorządu gminnego stanowi nieodzowny element demokracji. Nie ma
demokracji bez samorządu. Zakłada się bowiem, że nikt tak dobrze nie zadba o własne
sprawy jak Ci, których one bezpośrednio dotyczą. Istotą samorządu terytorialnego jest jego
samodzielność od organów władzy państwowej. Oznacza ona, że gmina, powiat, czy
województwo są rządzone przez własne organy, mają własne dochody, same decydują
o przeznaczeniu wydatków, nie są podporządkowane żadnym innym organom władzy,
korzystają z ochrony sądowej, są właścicielami majątku, same sprawują władzę na danym
terytorium. Podkreślić należy, że odbywa się to z woli Państwa wyrażonej w ustawach oraz
w granicach wyznaczonych przez ustawy. To istotna uwaga, gdyż często mieszkańcy zdają się
nie zauważać tych granic ustawowych – wówczas formułują nadmierne oczekiwania wobec
władz samorządowych.
Współczesna gmina Goworowo funkcjonuje już ponad 40 lat. Jednak początki naszego
samorządu gminnego sięgają połowy XIX wieku i reform z czasów zaboru rosyjskiego.
Wtedy to powołano gminy: Goworowo oraz Szczawin, odpowiedniki współczesnej gminy
Goworowo. Ówczesne gminy, formalnie samorządowe, podlegały ścisłej kontroli ze strony
urzędników carskich.
Samorząd gminny został zapoczątkowany w 1809 roku w czasach Księstwa
Warszawskiego. Utworzono gminy miejskie i wiejskie, posiadające pewne formy samorządu,
ale pod ścisłą kontrolą właścicieli ziemskich, którzy sprawowali również, obligatoryjnie urząd
wójta. Każda wieś stanowiła oddzielną gminę wiejską.
W czasach Królestwa Polskiego, system gminny niewiele się zmienił. Organizacja
gminy wiejskiej pozostawała praktycznie taka sama, jak w czasach Księstwa Warszawskiego.
Dopiero w 1859 roku władze przeprowadziły ważną reformę ustroju gminnego. Od tej pory
gmina musiała składać się z przynajmniej 50 domów pod zarządem jednego wójta. Powołano
zatem większe jednostki terytorialne. Jeżeli jeden właściciel ziemski miał co najmniej 50
domów i posiadał kwalifikacje, to zostawał wójtem. Mniejsze majątki ziemskie mogły być
połączone w jedną gminę. Właściciele ziemscy sami wybierali spośród siebie wójta
i przedstawiali do zatwierdzenia przez Komisję Rządową do Spraw Wewnętrznych. Jeżeli
przedstawiony kandydat nie miał kwalifikacji, właściciele musieli przedstawić inną osobę.
W razie kłopotów ze znalezieniem kandydata, wójta wyznaczała Komisja Rządowa na koszt
właścicieli. Do pomocy wójt miał radnych wybranych przez mieszkańców zatwierdzonych
przez naczelnika powiatu. Na wsiach powołano sołtysów wybieranych przez społeczność
wiejską. W ten sposób każda wieś w okolicy Goworowa funkcjonowała jako osobna gmina.
Drugą reformą władz carskich było powołanie samorządowych gmin wiejskich. Ukaz carski
z 1864 roku zupełnie zmienił ustrój gminny na polskiej wsi. Po raz pierwszy gmina miała
charakter samorządowy i została oddzielona od władzy właścicieli ziemskich (dziedziców).
1
Władze preferowały na urzędach gminy ludzi chłopskiego pochodzenia. Gminę tworzyły
zarówno grunty włościańskie (chłopskie), jak i dworskie (folwarki).
W skład gminy Goworowo wchodziły miejscowości (wsie): Czernie, GoworowoProbostwo, Goworówek, Góry, Grodzisk, Jemieliste, Józefowo, Kaczka Dworska, Kaczka
Włościańska, Kobylin, Lipianka, Pokrzywnica, Ponikiew Duża, Ponikiew Mała, Rabędy,
Rębisze-Działy, Wólka Brzezińska, Żabin. Obok powyższych funkcjonowały liczne folwarki.
Powstawały też kolonie na terenach parcelowanych folwarków. Według danych z około 1886
roku gmina Goworowo liczyła 4747 mieszkańców i 10 074 morgi obszaru.
W skład gminy Szczawin wchodziły miejscowości (wsie): Białobrzeg, Borki, Chełsty,
Cmocha, Czarnowo, Daniłowo, Dąbrówka, Dzbądzek, Jawory, Jurgi, Kaszewiec, Kółko,
Kruszewo, Kunin Szlachecki, Kunin Włościański, Ludwinowo, Michałowo, Pasieki, Smolnik,
Szarłat, Szczawin, Wólka Kunińska, Zaorze oraz folwarki dworskie. Gmina Szczawin liczyła
13 449 morgi obszaru i 4832 mieszkańców.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w 1918 roku, do już ustanowionego
systemu samorządu gminnego, dodano rady gminne. Władze lokalne tworzono w oparciu
o dawne powiaty. Początkowo rządzili nimi komisarze wyznaczeni przez rząd w Warszawie,
następnie starostowie. W sierpniu 1919 roku powołano województwo białostockie wraz
z powiatem ostrołęckim i gminami: Goworowo oraz Szczawin.
W 1921 roku został przeprowadzony pierwszy spis powszechny w niepodległej
Rzeczpospolitej. Według niego w skład gminy Goworowo wchodziły miejscowości: Czernie
folwark, Czernie wieś, Goworowo osada miejska, Goworowo stacja kolejowa, Goworowo
Probostwo wieś, Goworówek wieś, Góry folwark, Góry wieś, Grodzisk folwark, Grodzisk
wieś, Jemieliste folwark, Jemieliste wieś, Józefowo wieś, Kaczka Dworska wieś, Kaczka
Włościańska wieś, Kobylin wieś, Lipianka wieś, Pasieki stacja kolejowa, Pokrzywnica
folwark, Pokrzywnica wieś, Ponikiew Duża folwark, Ponikiew Duża wieś, Ponikiew Mała
folwark, Ponikiew Mała wieś, Rabędy wieś, Rębisze folwark, Rębisze-Działy wieś, RębiszeKolonia kolonia, Wólka Brzezińska folwark i Żabin wieś.
W tym czasie gmina liczyła 791 domów, 33 inne budynki mieszkalne, 5924
mieszkańców, w tym 4682 katolików, 1228 osób wyznania mojżeszowego (głównie
zamieszkałych w Goworowie), 11 ewangelików, 2 prawosławnych i 1 grekokatolika. Pod
względem narodowościowym 4870 osób podało narodowość polską, 1053 Żydów
i 1 Rosjanin.
W gminie Szczawin w 1921 roku notowano następujące miejscowości: Białobrzeg
wieś, Borki wieś, Chełsty wieś, Cmocha wieś, Czarnowo folwark, Czarnowo wieś, Daniłowo
wieś, Dąbrówka wieś, Dzbądzek wieś, Jawory wieś, Jurgi wieś, Kaszewiec wieś, Kółko wieś,
Kruszewo wieś, Kunin Szlachecki wieś, Kunin Włościański wieś, Ludwinowo wieś,
Michałowo wieś, Pasieki wieś, Różan koszary, Smolik wieś, Szarłat wieś, Szczawin folwark,
Szczawin wieś, Wólka Kunińska wieś, Zaorze wieś. Podczas spisu powszechnego naliczono
2
688 domów, 10 innych budynków mieszkalnych oraz 4558 mieszkańców, w tym 4530
katolików, 19 osób wyznania mojżeszowego, 5 prawosławnych i 4 ewangelików. Pod
wzglądem narodowościowym notowano 2 Żydów i 2 Rosjan.
Według posiadanych danych z 1931 roku gmina Goworowo liczyła 86,2 km 2 , w tym
64,8 km2 użytków rolnych. Gmina liczyła w tym czasie 1135 budynków mieszkalnych i 7552
mieszkańców. W gminie Szczawin naliczono natomiast 789 budynków i 5124 mieszkańców.
Gmina miała obszar 117,6 km2 i 59,6 km2 użytków rolnych.
W latach trzydziestych XX wieku przeprowadzono wiele zmian w administracji
gminnej w powiecie ostrołęckim. Między innymi z dniem 1 kwietnia 1936 roku zniesiono
gminę Szczawin i włączono jej obszar do gminy Goworowo. Powiększono wówczas Gminę
Goworowo o miejscowości: Cisk, Brzeźno, Brzeźno-Kolonia, Damięty, Nogawki, Struniawy,
Grabowo oraz Gierwaty wyłączone z gminy Czerwin.
W 1933 roku weszła w życie reforma samorządu gminnego jednolita dla całej
II Rzeczpospolitej (tak zwana ustawa scaleniowa). W czasie I i II wojny światowej gminy
wykonywały polecenia władz okupacyjnych. Z dniem 1 kwietnia 1939 roku powiat ostrołęcki
wraz z gminą Goworowo wszedł w skład województwa warszawskiego i został wyłączony
z województwa białostockiego. Poprzez włączenie części terenów z gminy Czerwin
i włączenie obszarów gminy Szczawin gmina Goworowo zyskała nowy kształt terytorialny.
Był on zbliżony do kształtu współczesnej gminy Goworowo.
Po II wojnie światowej stopniowo ograniczano samorząd, aż do jego zniesienia
w 1950 roku. W czasach PRL przeprowadzono nieudaną reformę podziału kraju na gromady
(1954-1972).
W pierwszym okresie po wyzwoleniu opierano się na przedwojennych rozwiązaniach
ustrojowych. Ustanowiony przez Sowietów PKWN w Lublinie wydawał dekrety w sprawach
organizacji obszaru kraju wyzwolonego spod okupacji niemieckiej. Dnia 21 sierpnia 1944
roku dekret PKWN przywrócił przedwojenne podziały na województwa, gminy i gromady.
Gminy wokół Ostrołęki weszły do powiatu ostrołęckiego i województwa warszawskiego, tak
jak w 1939 roku. Władze PKWN-u wprowadziły nowe rozwiązania ustrojowe. Wprowadzono
wzorem ZSRR rady narodowe. W dniu 11 września 1944 roku wydano dekret o organizacji
i zakresie działań rad narodowych. Miały one działać tymczasowo, ale pozostały aż do 1990
roku. Rady stanowiły „uspołecznioną formę sprawowania administracji”. Była to instytucja
nieznana w społeczeństwie i podchodzono do niej na wsi z nieufnością. Rady narodowe
zostały włączone w skład systemu samorządowego. Ostateczny kształt organizacji samorządu
lokalnego został określony na mocy dekretu z 23 listopada 1944 roku.
Już w 1953 roku rozpoczęto przygotowania do zmian w podziale administracyjnym
kraju najniższego szczebla. Dawne granice gmin miały się zmienić. Gminy miały zastąpić
mniejsze jednostki - gromady. Zlikwidowano już samorząd gminny, teraz likwidacji miały
3
ulec także gminy. Kraj miał ulec zupełnej przebudowie. Gromady miały stać się zalążkiem
dużych, kolektywnych gospodarstw rolnych, coś na kształt radzieckich kołchozów.
25 września 1954 roku weszła w życie ustawa o reformie podziału administracyjnego.
W miejsce dotychczasowych gmin powstały nowe gromady położone na terenie jednej lub
sąsiadujących ze sobą dawnych gmin.
W latach 1954 - 1972 na terenie gminy Goworowo funkcjonowały następujące gromady:
 Gromada Goworowo 1954-1972,
 Gromada Jawory Stare
dotychczasowe gromady:
Kruszewo i Smólnik z
zlikwidowana z końcem
Goworowo),
1954-1957 (w skład gromady Jawory Stare weszły
Jawory Podmaście, Jawory Stare, Jawory Wielkopole,
gminy Goworowo. Gromada Jawory Stare została
1957 roku. Cały jej obszar włączono do gromady
 Gromada Kunin 1954-1961,
 Gromada Pasieki 1954-1972,
 Gromada Suchcice 1954-1968,
 Gromada Żabin 1954-1968.
Gromady nie sprawdziły się. Podjęto więc zasadnicze środki zmierzające do zmian.
29 listopada 1972 roku Sejm uchwalił ustawę O utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach
narodowych. Na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie powołano
gminę Goworowo w powiecie ostrołęckim. W skład gminy weszły sołectwa: Borki, Brzeźno
Kolonia, Brzeźno wieś, Cisk, Czarnowo, Czernie, Damięty, Daniłowo, Dzbądzek, Goworowo,
Goworówek, Góry, Grodzisk Mały, Jawory-Podmaście, Jawory Wielkopole, Jemieliste,
Józefowo, Jurgi, Kaczka, Kobylin, Kruszewo, Kunin, Lipianka, Ludwinowo, Michałowo,
Nogawki, Pokrzywnica, Ponikiew Duża, Ponikiew Mała, Rębisze Działy, Rębisze Kolonia,
Rębisze Parcele, Stare Jawory, Szarłat, Szczawin, Wólka Brzezińska, Wólka Kunińska,
Zaorze i Żabin. Powyższe sołectwa funkcjonowały przez całe lata siedemdziesiąte i
osiemdziesiąte.
Małgorzata Maria Kulesza
Wójt Gminy Goworowo
4
Od 1973 roku zaczęto naprawiać błędy popełnione w okresie wcześniejszym i
ustanowiono większe gminy. Podział gminny wówczas ustanowiony w większości
funkcjonuje
do
dziś.
Wojewódzka
Rada
Narodowa
w Warszawie 1 stycznia 1973 roku utworzyła Gminę Goworowo w wymiarze dzisiejszych
granic. Według danych z 1973 roku nowa gmina liczyła 10776 mieszkańców, w tym 7751
utrzymujących się z rolnictwa. Gmina posiadała 21875 ha obszaru, w tym 14138 ha użytków
rolnych. W całej gminie notowano 2136 gospodarstw rolnych. W skład nowej jednostki
administracyjnej wchodziło 39 sołectw. Ustanowienie gmin w 1973 roku było przyznaniem
się do porażki funkcjonowania gromadzkich rad narodowych. Ustanowiono jednoosobowy
organ wykonawczy przypominający dawnego wójta.
Urząd Gminy Goworowo rozpoczął pracę 1 stycznia 1973 roku na mocy wspomnianej
ustawy z 29 listopada 1972 roku O utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.
Urząd funkcjonował w oparciu o Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 listopada 1972 r.
„w sprawie zakresu działania naczelnika gminy, organizacji i zadań urzędu gminy oraz
niektórych spraw pracowniczych”. Urząd gminy zasadniczo dzielił się na trzy części: Biuro
Urzędu, Gminną Służbę Rolną i Urząd Stanu Cywilnego. Podzielony był na referaty
kierowane przez sekretarza Biura Urzędu Gminy. Gminnej Radzie Narodowej podlegały
wszelkie instytucje gospodarcze i państwowe na terenie gminy.
Z początkiem czerwca 1975 roku weszła w życie reforma administracji ustanawiająca
dwustopniowy podział (zamiast trzystopniowego). Zlikwidowano powiaty, tworzące
jednocześnie nowe, mniejsze województwa (zamiast 17 województw – 49).
Gmina Goworowo weszła w skład nowego powołanego województwa ostrołęckiego.
Wybory do gminnych rad narodowych przeprowadzono po raz pierwszy w dniu 9 grudnia
1973 roku. W początkach lat osiemdziesiątych władze postanowiły zreorganizować
administrację wiejską. Ustawa z 20 lipca 1983 roku o systemie rad narodowych i samorządu
terytorialnego na nowo powołała samorząd terytorialny. Nie był to samorząd w pełni tego
słowa znaczeniu. Przepisy były dość mętne i różnie je interpretowano. Był to jednak pierwszy
tak odważny krok władz państwowych. Samorząd wiejski otrzymał prawo do dysponowania
własnymi funduszami, ale nie uzyskał osobowości prawnej.
Nowa ustawa o radach narodowych i samorządzie wiejskim zwiększyła uprawnienia
rad narodowych wobec naczelników. Od tej pory to gminna rada narodowa w porozumieniu
z wojewodą wybierała swojego naczelnika. Mimo pozorowanych i prawdziwych prób
naprawienia sytuacji gospodarczej kryzys się pogłębiał. Władza traciła autorytet. W dniu
19 czerwca 1988 roku przeprowadzono ostatnie wybory do rad narodowych w Polsce.
Ogłoszono po raz pierwszy prawdziwe wyniki o frekwencji, które były bardzo niskie. Zmiany
ustrojowe zapoczątkowane w 1989 roku doprowadziły do uchwalenia nowej ustawy o
samorządzie gminnym, która nadała samorządność i osobowość prawną dotychczas
5
istniejącym gminom. Z końcem kwietnia 1990 roku zakończyła się przed terminem kadencja
rad narodowych. Rozpoczął się nowy etap w historii gminy Goworowo.
Od 1990 roku gminy funkcjonują według nowych norm prawnych ustalonych
w ustawie o samorządzie gminnym (Dz. U. z dnia 8 marca 1990 roku nr 16 poz. 95). Według
danych z 1990 roku w gminie Goworowo mieszkało 9446 mieszkańców. Gmina składała się
z 40 sołectw. Powierzchnia gminy wynosiła 21 893 ha.
W dniu 27 maja 1990 roku przeprowadzono pierwsze wybory do rad gminnych. Nowa
ustawa nadała gminom samorząd i osobowość prawną. Funkcję ustawodawcze stanowi rada
gminy wybierana w wyborach powszechnych. Organem wykonawczym był początkowo
zarząd gminy na czele z wójtem wybierany przez radę gminy. Od 2002 roku organem
wykonawczym w gminie jest jednoosobowo wójt wybierany przez mieszkańców
w bezpośrednich wyborach.
Do końca 1998 gmina Goworowo należała do województwa ostrołęckiego. Z dniem
1 stycznia 1999 roku, w związku z wejściem w życie reformy administracji państwa i
utworzeniem powiatów i województw, gmina Goworowo została włączona w skład
województwa mazowieckiego i powiatu ostrołęckiego.
Antoni Mulawka
Sekretarz Gminy Goworowo
6
Pierwsza kadencja rad gminnych (1990 – 1994) była dość burzliwa. Wszyscy uczyli
się demokracji lokalnej. Kolejne kadencje charakteryzowały się już stabilizacją i kolejnymi
sukcesami poszczególnych gmin.
Wybory do rad gminnych:
I kadencja lata 1990 – 1994
Wybory odbyły się 27.05.1990 r.
Wójt Gminy - Jan Podleś (uchwała Nr I/6/90 z dnia 15.06.1990)
Zmiana Wójta Gminy Goworowo Janusz Gajewski uchwała Nr VIII./182/93 z dnia
27.11.1993 r.)
Przewodniczący Rady Gminy - Janusz Gajewski (uchwała Nr I/1/90 z dnia 05.06.1990 r.)
Zmiana Przewodniczącego Rady Gminy Jan Zięba (uchwała Nr VIII/104/91 z dnia
28.07.1991 r.)
Sekretarz Gminy Krystyna Napiórkowska (uchwała Nr III/16/90 z dnia 22.07.1991 r.)
Zmiana Sekretarza Gminy Antoni Mulawka (uchwała Nr VI/144/92 z dnia 10.11.1992 r.)
II kadencja lata 1994 – 1994
Wybory odbyły się 19.06.1994 r., wybory uzupełniające w dniu 16.01.2000 r.
Wójt Gminy - Janusz Gajewski (uchwała Nr I/3/94 z dnia 29.06.1994 r.)
Przewodniczący Rady Gminy Kazimierz Olszewski (uchwała Nr I/1/94 z dnia 29.06.1994 r.)
Zmiana Przewodniczącego Rady Gminy Wiesław Drabot (uchwała Nr IV/69/96 z dnia
05.06.1996 r.)
Sekretarz Gminy Antoni Mulawka (powołany uchwałą Rady Gminy w 1992 r.)
III kadencja lata 1998 – 2002
Wybory odbyły się 11 października 1998 r.
Wójt Gminy - Janusz Gajewski (uchwała Nr I/3/98 z dnia 30.10.1998 r.)
Przewodniczący Rady Gminy Henryk Stefański (uchwała Nr I/1/98 z dnia 30.10.1998r.)
Zmiana Przewodniczącego Rady Gminy Zofia Mateusiak (uchwała Nr VIII/41/99. z dnia
26.05.1999 r.)
Sekretarz Gminy Antoni Mulawka (powołany uchwałą Rady Gminy w 1992 r.)
IV kadencja lata 2002 – 2006
Wybory odbyły się: I tura – 27.10.2002 r., II tura – 10.11.2002 r.
(pierwsze wybory bezpośrednie wójtów gmin).
Wójt Gminy - Janusz Gajewski
Przewodniczący Rady Gminy Zofia Mateusiak (uchwała Nr I/1/02 z dnia 19.11.2002 r.)
Sekretarz Gminy Antoni Mulawka (powołany uchwałą Rady Gminy w 1992 r.)
7
V kadencja lata 2006 – 2010
Wybory odbyły się: I tura – 12.11.2006 r., II tura – 26.11.2006 r.
Wójt Gminy - Janusz Gajewski
Przewodniczący Rady Gminy Janina Bąkowska (uchwała Nr I/1/06 z dnia 24.11.2006 r.)
Sekretarz Gminy Antoni Mulawka (powołany uchwałą Rady Gminy w 1992 r.)
VI kadencja lata 2010 – 2014
Wybory odbyły się: I tura – 21.11.2010 r., II tura – 05.12.2010 r.
Wójt Gminy - Małgorzata Maria Kulesza
Przewodniczący Rady Gminy Karolina Łazicka (uchwała Nr I/1/10 z dnia 08.12.2010 r.)
Sekretarz Gminy Antoni Mulawka (powołany uchwałą Rady Gminy w 1992 r.)
VII kadencja lata 2014 – 2018
Wybory odbyły się: I tura – 16.11.2014 r., II tura – 30.11.2014 r.
Wójt Gminy - Małgorzata Maria Kulesza
Przewodniczący Rady Gminy Rafał Iwański (uchwała nr I/2/14 z dnia 28.11.2014 r.)
Sekretarz Gminy Antoni Mulawka (powołany uchwałą Rady Gminy w 1992 r.)
Rafał Iwański
Przewodniczący Rady Gminy
8
PRZEDSZKOLE SAMORZĄDOWE W GOWOROWIE
Przedszkole Samorządowe w Goworowie to placówka opiekuńczo - wychowawcza,
której celem jest wszechstronny rozwój i przygotowanie dzieci do szkoły oraz pomoc
pracującym rodzicom. Przedszkole łączy wychowanie w rodzinie z wychowaniem w szkole
i pełni jednocześnie funkcję opiekuńczą, wychowawczą, i kształcącą. Realizuje cele i zadania
wynikające z ustawy o systemie oświaty oraz wydanych na jej podstawie aktów
wykonawczych. Zapewnia bezpłatne nauczanie i wychowanie w zakresie podstawy
programowej wychowania przedszkolnego. Wspomaga rozwój i wczesną edukację dzieci od
3 lat do 5 roku życia.
Dzieje placówki sięgają końca lat pięćdziesiątych. Z informacji uzyskanych od
mieszkańców oraz byłych pracowników przedszkola, kierowników i dyrektorów jednostek
oświatowych działających na terenie Goworowa oraz innych osób pracujących w oświacie,
początek istnienia przedszkola w Goworowie datuje się na rok 1959. Pierwszym miejscem,
w którym zlokalizowano przedszkole był dom jednorodzinny, będący obecnie własnością
państwa Mikołajczyków i mieszczący się przy ul. Ks. Dulczewskiego.
Kolejne losy Państwowego Przedszkola w Goworowie związane są z ul. Ostrołęcką.
Od roku 1972 przedszkole mieściło się w budynku Urzędu Gromadzkiej Rady Narodowej
przy ul. Ostrołęckiej w miejscu obecnie usytuowanego nowego budynku Urzędu Gminy
Goworowo. Przedszkole dysponowało wówczas jedną salą, w której była jednocześnie
szatnia. W budynku nie było wody bieżącej, ani toalet dla dzieci. Woda na potrzeby
przedszkola donoszona była z pompy znajdującej się na tzw. skwerku w centrum Goworowa.
Funkcję kierownika przedszkola i jednocześnie intendentki pełniła Zofia Kurpiewska. Poza
kierownikiem w przedszkolu pracowała wychowawczyni Stanisława Osowiecka oraz
kucharka pani Jadwiga Mikołajczyk. W sierpniu 1969 roku do grona pracowników
przedszkola dołączyła Stanisława Pyśk, absolwentka Liceum Pedagogicznego dla
Wychowawczyń Przedszkoli.
Oddanie na przełomie października 1972 roku nowego budynku Szkoły Podstawowej
w Goworowie wpłynęło na zmiany w funkcjonowaniu Państwowego Przedszkola
w Goworowie. Znajdujący się przy ulicy Ostrołęckiej budynek, w którym mieściła się szkoła
podstawowa, stał się nową siedzibą dla przedszkola i Zasadniczej Szkoły Rolniczej.
Przedszkole swoją pracę w nowym miejscu rozpoczęło od stycznia 1973 roku. Na potrzeby
działalności placówki udostępniono dwie sale do zajęć z dziećmi w północnej części
budynku. Wygospodarowano również miejsce na kuchnię i magazyn. Warunki lokalowe
w odniesieniu do wcześniejszej lokalizacji pozwoliły na zorganizowanie oddzielnej szatni na
korytarzu, a niedługo potem również sanitariatów dla dzieci i personelu, gdyż do czasu ich
utworzenia, przedszkole korzystało z toalet znajdujących się na zewnątrz budynku bez
ogrzewania i dostępu do bieżącej wody. Mimo nowej lokalizacji przedszkola do końca
czerwca 1973 r. funkcjonował w nim tylko jeden oddział.
9
Rok szkolny 1973/1974 to nowe zmiany zarówno organizacyjne, jak i personalne.
W przedszkolu utworzony został drugi odział, a stanowisko dyrektora objął Henryk Zacharek,
pełniący w tym czasie również funkcję Gminnego Dyrektora Szkół i Dyrektora Szkoły
Podstawowej w Goworowie. Do dwuoddziałowego wówczas przedszkola uczęszczały dzieci
3-6 -letnie, których wychowawcami były Zofia Kurpiewska i Stanisława Osowiecka. Na
stanowisku kucharek pracowały Jadwiga Mikołajczyk i Stanisława Gołębiewska. Janina
Piechocka poza czynnościami wykonywanymi w ramach pomocy do dzieci, pełniła
obowiązki sprzątaczki.
Z dniem 1 września 1976 roku stanowisko dyrektora przedszkola objęła Stanisława
Pyśk. Pracę na stanowisku nauczycieli rozpoczęły Hanna Dylewska i Barbara Rydzewska,
intendentką została Danuta Słucka. W kuchni nadal pracowały Jadwiga Mikołajczyk
i Stanisława Gołębiewska. W roku szkolnym 1981/1982 po odejściu na urlop wychowawczy
Stanisławy Pyśk dyrektorem została pani Barbara Rydzewska. Funkcję tę pełniła do roku
1991. Zaadoptowany na potrzeby Zasadniczej Szkoły Rolniczej i Państwowego Przedszkola
w Goworowie budynek z biegiem lat stał się zbyt mały, by pomieścić licznie przybywających
uczniów. Wymagał nie tylko wygospodarowania nowych sal lekcyjnych, ale przede
wszystkim gruntownego remontu z powodu złego stanu technicznego. Czynniki te znacząco
wpłynęły na coraz trudniejszą sytuację lokalową przedszkola, która stała się przedmiotem
dyskusji na zebraniu z rodzicami dnia 10 stycznia 1985 roku z zastępcą Gminnego Inspektora
Oświaty i Wychowania Henrykiem Zacharkiem. Rodzice zgodnie proponowali budowę
nowego obiektu. Rok później 26 lutego 1986 roku również na zebraniu z rodzicami trudna
sytuacja lokalowa przedszkola poddana została dyskusji w obecności Naczelnika Gminy
Krzysztofa Leszczyńskiego oraz zastępcy Inspektora Oświaty i Wychowania p. H Zacharka.
Rodzice zaproponowali zaadoptowanie na potrzeby przedszkola budynku Agronomówki.
W roku 1986 podjęto decyzję o rozpoczęciu prac remontowych ZSR, które ruszyły
z początkiem grudnia 1987 roku, Państwowe Przedszkole w Goworowie pozbawione zostało
własnego budynku. Rozpoczęto poszukiwania nowego miejsca na lokalizację przedszkola.
Z dniem 1 września 1986 zostało przeniesione do prywatnego domu pana Andrzeja
Romanowskiego przy ul. Szkolnej. W dwuoddziałowym wówczas przedszkolu, do którego
uczęszczało 45 dzieci w tym 18-oro 5-latków, 27-oro 3-4-latków, poza dyrektorem Barbara
Rydzewską pracowały dwie nauczycielki Stanisława Pyśk i Hanna Dylewska, intendentką
była Elżbieta Wawrzyńczak, pomocą do dzieci i sprzątaczką Jadwiga Piechocka. Obsługą
kuchni zajmowały się Jadwiga Mikołajczyk i Stanisława Gołębiewska.
Z początkiem marca 1989 roku przedszkole zostało przeniesione do kolejnego
prywatnego budynku - domu jednorodzinnego pana Ryszarda Fronczyka w Goworówku. Do
dyspozycji przedszkola przeznaczony został parter i I piętro budynku. Na parterze urządzona
została kuchnia, jadalnia, szatnia i łazienka. Sale zabaw dla dzieci i łazienka znajdowały się
na piętrze. Do przedszkola uczęszczało 34 dzieci. W roku szkolnym 1989/1990 do
przedszkola uczęszczało 44 dzieci, w 1990/1991 - 34, a w 1991/1992 - 37 dzieci.
Z początkiem lat dziewięćdziesiątych placówki wychowania przedszkolnego zaczynają
10
pracować w zmienionych warunkach organizacyjnych. Zgodnie z ustawą z 7 września
1991 roku o systemie oświaty, do zakładania, prowadzenia i utrzymywania przedszkoli
publicznych na swoim terenie zostają zobowiązane władze gminne.
Na mocy Uchwały NR III/20/90 Rady Gminy Goworowo z dnia 2 sierpnia 1990 roku
w sprawie uchwalenia Statutu Gminy w skład jednostek organizacyjnych Gminy Goworowo
wchodzi Przedszkole Samorządowe w Goworowie. Od tej pory gmina staje się organem
prowadzącym przedszkole, który całkowicie finansuje jej działalność. Nadzór pedagogiczny
nad przedszkolem pozostał w kompetencji Kuratorium Oświaty, które dotychczas było
również organem prowadzącym. Niejednokrotnie z uwagi na wysokie koszty związane
z utrzymywaniem przedszkola oraz małą liczbą dzieci, rozważano propozycję zlikwidowania
placówki. 10 marca 1992 r. na nadzwyczajnej sesji Rady Gminy Goworowo w punkcie
6 porządku obrad poddano wniosek o likwidacji Przedszkola Samorządowego w Goworowie.
Wniosek został odrzucony.
W roku szkolny 1992/1993 przynosi przedszkole otrzymało nowe pomieszczenia na
II piętrze wynajmowanego budynku. To stworzyło możliwość zwiększenia liczby oddziałów.
Poza grupą 3 – 4- latków i grupą 5- latków do przedszkola przeniesione zostały trzy oddziały
6 – latków ze Szkoły Podstawowej w Goworowie. Do grona rady pedagogicznej przedszkola
dołączyły Krystyna Gajewska, Krystyna Mucińska Barbara Wójcik oraz katechetka
Bogumiła Lewicka-Mróz. Na stanowisku kucharki pracuje Gołębiewska Stanisława,
a intendentki Melion Janina. Z początkiem roku szkolnego 1995/1996 pracę na stanowisku
nauczyciela rozpoczęła Barbara Kuczyńska.
Przełomowym dla funkcjonowania Przedszkola Samorządowego w Goworowie okazał
się rok szkolny 1995/1996. W związku z wypowiedzeniem lokalu przez państwa Fronczyków
przedszkole poddane zostało kolejnej przeprowadzce. Dzięki wcześniej podjętym staraniom
organu prowadzącego Przedszkole Samorządowe w Goworowie dnia 11.12.1995 roku
zostało zlokalizowane w długo wyczekiwanym, własnym, zaadoptowanym na potrzeby
przedszkola, parterowym budynku Agronomówki z przy ul. Szkolnej 11. Do tego czasu od
września do grudnia 1995 roku dzieci 3-5 letnie przebywały w sali Gminnego Ośrodka
Kultury w Goworowie, mieszczącego się dawnym drewnianym budynku Urzędu Gminy
w Goworowie przy ul. Ostrołęckiej mając zapewnioną 5-godzinna opiekę bez wyżywienia.
Natomiast dwa oddziały dzieci 6-letnich do końca roku szkolnego 1995/1996 przebywały
w ZSR w Goworowie, a z nowym rokiem szkolnym 1996/1997 zostały przeniesione do
Szkoły Podstawowej w Goworowie. W przedszkolu pozostały tylko dzieci 3-5-letnie.
Przedszkole zatrudniało jednego nauczyciela – Stanisławę Pyśk. Pracownikami obsługi
pozostały Janina Melion - intendent i Stanisława Gołębiewska – kucharka. Do pracy na
stanowisku pomocy nauczyciela zatrudniona została na okres jednego roku pani Kleczkowska
Agnieszka. Z końcem roku szkolnego 1996/1997 została ogrodzona działka przedszkolna.
Zakupiono również nowe mebelki do jednej z sal: krzesełka i stoliki. Jednym
z istotnych problemów przedszkola pozostaje żywienie dzieci. Ze względu na
11
niewystarczające warunki, w przedszkolu przygotowywane jest tylko śniadanie w postaci
kanapek, a obiady dowożone są ze Szkoły Podstawowej Goworowie.
W październiku 1997 roku wykonano podbitkę dachu, zamontowano rynny.
Dostosowano kolejne pomieszczenia budynku do potrzeb przedszkola. W listopadzie
urządzono zmywalnię i obieralnię, co umożliwiło organizowanie żywienia dzieci
w przedszkolu w postaci dwóch dań tj. śniadania i obiadu. Zmieniła się kadra placówki. Na
emeryturę odeszła Stanisława Gołębiewska. Do pracy na stanowisko nauczyciela powróciła
Hanna Dylewska, pomocą nauczyciela została Joanna Słucka. Obowiązki sprzątaczki
powierzono Alicji Wilińskiej. W roku szkolnym 1998/1999 w ramach modernizacji
przedszkola doprowadzono wentylację grawitacyjną w zmywalni, obieralni, magazynku,
zakupiono nowe meble kuchenne, posadzono krzewy ozdobne w obejściu przedszkola,
podłączono budynek do kanalizacji oraz założono linię telefoniczną. Nowymi pracownikami
zostały: Krystyna Skalik - intendent i Garwacka Celina - kucharka.
W roku szkolnym 1999/2000 ułożono na korytarzu i jadalni lamperię z boazerii PCV,
pomalowano wszystkie pomieszczenia, wymieniono podłogi w salach zajęć, na korytarzu,
szatni i zmywalni poprzez ułożenie wykładzin PCV. Stanowisko kucharki z początkiem roku
szkolnego objęła Danuta Nikodemska. Z dniem 1 maja 2000 r. stanowisko dyrektora
przedszkola w drodze konkursu objęła Wiesława Wasilewska. Do tego czasu p.o. dyrektora
przedszkola był Jan Zięba dyrektor Zespołu Szkół Nr 1 w Goworowie. Z końcem roku
szkolnego na emeryturę odeszła dyrektor Stanisława Pyśk.
W sierpniu 2003 roku po zakończeniu prac remontowych związanych
z zagospodarowaniem poddasza na czas budowy nowego budynku Urzędu Gminy Goworowo
do przedszkola przeniesiona zostaje Gminna Biblioteka Publiczna. Jesienią tego roku na plac
zabaw od strony budynku Urzędu Pocztowego w Goworowie zostaje zamontowany
nowoczesny certyfikowany sprzęt terenowy firmy NOVUM, umożliwiający aktywne
spędzenia czasu na świeżym powietrzu, który w roku 2007 doposażono w nowe urządzenia.
We wrześniu 2005 pracę rozpoczęła Anna Brejnak na stanowisku pomocy nauczyciela,
a z końcem roku szkolnego na emeryturę odeszła sprzątaczka Alicja Wilińska. Na jej miejsce
została zatrudniona Bogusława Murawska.
Na początku roku szkolnego 2006/2007 pracę rozpoczęła jako nauczycielka Jolanta
Romanowska, na miejsce Hanny Dylewskiej, która odeszła na emeryturę. Na stanowisku
nauczyciela religii zatrudniona została Katarzyna Bochenek. W roku szkolnym 2007/2008
lokalizację zmieniła Gminna Biblioteka Publiczna w Goworowie stworzyło to możliwość
utworzenia długo wyczekiwanego drugiego oddziału przedszkolnego. Pracę na stanowisku
nauczyciela rozpoczęła Barbara Ostrowska.
W celu zapewnienia bezpiecznych warunków do zabawy na świeżym powietrzu dla
zwiększonej liczby dzieci z końcem roku szkolnego 2008/2009 plac zabaw od strony
północno - zachodniej zostaje doposażony w nowoczesny sprzęt zabawowy firmy NOVUM
12
wzbogacony o dwie nowe huśtawki w roku 2012. Również w roku 2012 po wielu latach
użytkowania wyrównano nawierzchnię na placach zabaw, odwodniono budynek oraz ułożono
kostkę betonowo - brukową wokół przedszkola.
Obecnie przedszkole prowadzi dwa oddziały dla dzieci w wieku od 3 do 5 lat. Czynne
jest przez pięć dni w tygodniu od godziny 7:30 do 15:30. Bazę przedszkola stanowią
estetycznie urządzone sale zajęć i zabaw, wyposażone w liczne pomoce dydaktyczne, kąciki
zainteresowań, kolorowe regały i stoliki dostosowane do wzrostu dzieci. Na parterze
dysponuje dwiema salami zajęć i oddzielną jadalnią przeznaczoną dla dzieci 3-4-letnich. Na
zagospodarowanym poddaszu znajduje się sala zajęć dla dzieci 4-5-letnich, łazienki dla dzieci
i nauczycieli oraz gabinet dyrektora. Przedszkole dysponuje dwoma placami zabaw
wyposażonymi w certyfikowany sprzęt zabawowy. W przedszkolu poza dyrektorem
zatrudnionych jest 3 nauczycieli z pełnymi kwalifikacjami w tym: 2 nauczycieli na cały etat,
jeden nauczyciel na ½ etatu . Dodatkowo w przedszkolu pracuje katecheta i nauczyciel języka
angielskiego na 1,5/25 etatu oraz pomoce nauczyciela. W grupie 3-4-latków pomoc
nauczyciela zatrudniona jest na cały etat, a w grupie 4-5-latków na 1/2 etatu. Poza kadrą
pedagogiczną w przedszkolu pracują: intendentka, kucharka, sprzątaczka. Posiłki
przygotowywane są w kuchni mieszczącej się na parterze budynku. Pion kuchenny dopełniają
pomieszczenia gospodarcze tj. zmywalnia, obieralnia, magazynek.
Wiesława Wasilewska
Dyrektor Przedszkola Samorządowego
13
GMINNA BIBLIOTEKA PUBLICZNA W GOWOROWIE
Gminna Biblioteka Publiczna w Goworowie działa w ramach ogólnodostępnej sieci
bibliotecznej, która służy przede wszystkim upowszechnianiu wiedzy i kultury
w społeczeństwie. Sieć bibliotek na terenie gminy Goworowo stanowi aktualnie Gminna
Biblioteka Publiczna w Goworowie oraz cztery Filie Biblioteczne.
Pierwsza biblioteka dla społeczeństwa Goworowa powstała w 1947 roku. Była
zlokalizowana w budynku szkolnym, prowadziła ją nauczycielka Elżbieta Siemieniak. Po
translokacji dworku z Zambrzyc do Goworowa biblioteka została przeniesiona do tego
obiektu. W 1949 roku ta biblioteka przyjęła nazwę Gminnej Biblioteki Publicznej
w Goworowie. Pierwszym jej bibliotekarzem został Władysław Hermanowicz. Po nim
funkcję piastowała Maria Bednarczyk i Janina Romanowska. W 1975 roku kierownikiem
Gminnej Biblioteki Publicznej w Goworowie została Halina Reluga. Poza Biblioteką Gminną
w Goworowie istniał jej punkty filialne w: Pasiekach, Żabinie, Jaworach Starych, Kruszewie
i Kuninie oraz punkty biblioteczne w: Rębiszach, Jaworach Podmaście, Brzeźnie, Czarnowie
i Ludwinowie.
W 1991 roku Halina Reluga odeszła na emeryturę. Kierownikiem Gminnej Biblioteki
Publicznej została Krystyna Reluga, która w bibliotece pracowała od 1977 roku. Nowym
pracownikiem GBP w Goworowie została Renata Dawidowska, dotychczasowy pracownik
Filii Bibliotecznej w Jaworach Starych.
Do 1993 roku biblioteka zajmowała pomieszczenia w prywatnym budynku,
zlokalizowanym w centrum Goworowa, należącym do państwa Szmit. Gminna Biblioteka
Publiczna w Goworowie w styczniu 1993 roku została przeniesiona do budynku przy ulicy
Ostrołęckiej 21, w którym mieścił się wcześniej Urząd Gminy. W 2003 roku nastąpiła kolejna
zmiana lokalu - biblioteka została przeniesiona do budynku Przedszkola Samorządowego
w Goworowie, gdzie mieściła się do roku 2007. W czerwcu 2007 roku nową i aktualną
siedzibą biblioteki został poprzedni budynek Urzędu Gminy przy ulicy Szkolnej 16a.
Filia Biblioteczna w Kruszewie - w roku 1990 mieściła się w prywatnym domu
w Jaworach Starych, którego właścicielem była Irena Markowska. Pracownikiem
zatrudnionym w wymiarze 1 etatu była wówczas Renata Dawidowska. W lipcu 1991 roku
biblioteka została przeniesiona do budynku Szkoły Podstawowej w Kruszewie, pracownikiem
filii została Dorota Skierczyńska, zatrudniona w wymiarze ½ etatu, pracowała do 2009 roku.
W kwietnia 2009 roku filię przeniesiono do prywatnego lokalu, udostępnionego bezpłatnie
przez właścicieli. Pracownikiem została i jest nim nadal Irena Wojciechowicz – właściciel
lokalu, zatrudniona na umowę zlecenie.
Filia Biblioteczna w Kuninie - w roku 1990 mieściła się w prywatnym domu u pani
Stanisławy Kamińskiej. Zatrudnionym wówczas pracownikiem w wymiarze całego etatu była
Gabriela Napiórkowska. W 1991 roku filię przeniesiono do starego budynku Szkoły
Podstawowej w Kuninie. W latach 1991 - 1997 pracownikiem filii był Krzysztof Selwon
14
(wymiar pracy - ½ etatu). W okresie 1997 - 1998 roku w wymiarze ½ etatu filię prowadziła
Teresa Świętochowska. Filia Biblioteczna w Kuninie aktualnie mieści się w nowym budynku
Szkoły Podstawowej w Kuninie (od 1997 roku), gdzie od marca 1998 roku pracownikiem jest
Barbara Kwiecińska (1/2 etatu).
Filia Biblioteczna w Pasiekach - w latach 1990 - 1991 siedzibą jej był lokal
mieszczący się w prywatnej posesji Apolonii Belkiewicz, która była jednocześnie
pracownikiem filii. W 1991 roku filię przeniesiono do budynku Szkoły Podstawowej
w Pasiekach. Nowym pracownikiem od 1991 do 1996 roku była Urszula Napiórkowska,
zatrudniona w wymiarze ½ etatu. W okresie 1996 - 1999 zatrudniona była Halina Szredzińska
(również ½ etatu). Od stycznia 1999 roku do chwili obecnej w wymiarze ½ etatu pracuje
Katarzyna Sobotka.
Filia Biblioteczna w Żabinie - od września 1991 roku wznowiono jej działalność. Filia
znajdowała się na początku w budynku remizy OSP Żabin. Kolejno zatrudnione były tu:
Mirosława Dziełak do roku 1992, następnie Renata Dawidowska, w latach 1996 - 2011
pracownikiem filii była Zofia Mateusiak. W 2008 roku filia została przeniesiona do budynku
po Szkole Podstawowej w Żabinie. Dokonano wówczas generalnego remontu pomieszczeń
przeznaczonych na filię. Od 2011 roku do 2012 roku pracownikiem filii była Ewelina
Pędzich. W 2012 roku zatrudniony został Piotr Twardziak. Wymiar zatrudnienia wszystkich
pracowników tej filii wynosił ½ etatu.
W marcu 2005 roku uruchomiono punkt biblioteczny w Kobylinie, dzięki któremu
możliwe było upowszechnianie czytelnictwa na terenie Kobylina oraz okolicznych
miejscowości. W miejscowości znajdowała się szkoła, ale nie posiadała ona własnego
księgozbioru. Uczniowie szkoły dzięki punktowi bibliotecznemu miały ułatwiony dostęp do
książek. Zainteresowaniem wśród lokalnych czytelników cieszyły się nie tylko szklone
lektury, ale również wiele innych pozycji książkowych. Punkt biblioteczny w Kobylinie
działał do roku 2009.
W latach 90-tych, gdy drastycznie zmniejszyły się środki finansowe na kulturę,
w wielu gminach polikwidowano filie i punkty biblioteczne. W Goworowie postąpiono
inaczej, przeprowadzono pewną komasację placówek bibliotecznych, zostawiając jednak
część filii.
Dziś biblioteka publiczna wraz z filiami wykonując swoje zadania stanowi instytucję
zapewniającą ciągłość rozwoju kulturalnego gminy. Znaczenie biblioteki publicznej
w przekazie informacji, wiedzy z przeszłości i teraźniejszości, w jej gromadzeniu,
przetwarzaniu i udostępnianiu stale rośnie. Na przestrzeni ostatnich kilku lat wyraźnie
widoczny jest proces zmiany roli społecznej biblioteki – z tradycyjnej książnicy wyłącznie
przechowującej i udostępniającej zbiory, placówka biblioteczna przekształca się w instytucję
innowacyjną, udostępniając także za pomocą nowoczesnych technologii, informacje,
niezależnie od ich źródła powstania i miejsca przechowywania, każdemu, kto sygnalizuje
15
swoje potrzeby informacyjne, niezależnie od statusu społecznego czy możliwości
finansowych.
Aktualnie księgozbiór Biblioteki liczy 43 753 woluminów, z którego korzysta około
1361 czytelników rocznie. Biblioteka gromadzi zbiory ze wszystkich dziedzin wiedzy, ze
szczególnym uwzględnieniem: literatury pięknej, klasycznej i współczesnej, księgozbioru
naukowego, dydaktycznego i popularnonaukowego, encyklopedii i słowników, wydawnictw
regionalnych dokumentujących przeszłość i teraźniejszość. Zbiory biblioteczne są
systematycznie uzupełniane przez dokonywane regularnie zakupy nowości wydawniczych.
Prenumerowane są także czasopisma na temat: mody, urody, sportu, najświeższych
informacji, psychologii w życiu, motoryzacji itp.
Krystyna Reluga
Kierownik Gminnej Biblioteki Publicznej
16
GMINNY OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ W GOWOROWIE
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej został powołany Uchwałą Nr IX/36/90 Gminnej
Rady Narodowej z dnia 28.02.1990 r. jako jednostka samorządu terytorialnego i podjął
działalność z dniem 1 kwietnia 1990 roku. Kierownikiem została Bożena Pomacho i funkcję
tę pełni do dziś. Na przestrzeni 25 lat działalności zmieniały się zadania nakładane na
Ośrodek i zmieniał się zakres działalności na podstawie nowych uregulowań prawnych.
Na początku działalności realizowano tylko zadania z zakresu ustawy o pomocy
społecznej. Zatrudnionych było 5 osób (w tym kierownik i obsługa księgowa). W ślad za
zmianą przepisów i nakładaniem nowych zadań zatrudniano specjalistów do realizacji tych
zadań. Obecnie zatrudnienie wynosi 18 osób.
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Goworowie otrzymał w 2005 roku Certyfikat
jakości Centrum Aktywności Lokalnej, natomiast w 2012 r. otrzymał wyróżnienie – Jednostka
pomocy społecznej przygotowana do działań aktywnej integracji „ZAWSZE POMOCNI”. Od
tamtego czasu GOPS pracuje na rzecz:

samotnych matek,

rodzin wielodzietnych,

osób niepełnosprawnych,

osób z zaburzeniami psychicznymi,

osób starszych.
Bożena Pomacho
Kierownik
Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej
17
1. Ogólna historia Środowiskowego Domu Samopomocy w Czarnowie
Środowiskowy Dom Samopomocy z siedzibą w Czarnowie to dzienny ośrodek wsparcia
świadczący usługi na rzecz osób z niepełnosprawnością intelektualną..
Środowiskowy Dom Samopomocy zaczął funkcjonować 1 lutego 2010roku.Placówka jest
czynny od poniedziałku do piątku w godzinach od 9 00 do 1700. Regulamin organizacyjny
Domu przewiduje jednak możliwość wydłużenia godzin pracy lub organizację zajęć w innych
dniach i czasie poza siedzibą placówki w zależności od zaistniałych potrzeb. Kierownikiem
Pełniącym obowiązki wówczas była Pani Bożena Pomach Kierownik Gminnego Ośrodka
Pomocy Społecznej. Od roku 2013 kierownikiem ŚDS jest Pani Marta Zduniak.
Powierzchnia użytkowa budynku owej placówki wynosi 200 m2, znajduje się w nim pięć
sal terapeutycznych (dwie sale do zajęć plastycznych, manualnych i muzycznych, sala
informatyczna, rehabilitacyjna oraz sala gospodarstwa domowego, w której odbywają się
zajęcia kulinarne). Po za tym są tam trzy łazienki dostosowane do potrzeb osób
z niepełnosprawnością oraz pomieszczenie z dwoma prysznicami, gabinet psychologa,
kierownika placówki, pomieszczenia techniczne (magazynek, pokój dla personelu) oraz
szatnia dla podopiecznych.
Uczestnicy przebywający w Środowiskowym Domu Samopomocy mają do dyspozycji
również plac o powierzchni około 500 m2. Przeznaczony on jest do gry w piłkę nożną oraz
innych zajęć o charakterze rekreacyjno – zdrowotnych.
Do głównych zadań Środowiskowego Domu Samopomocy w Czarnowie
zalicza się:
 prowadzenie terapii zajęciowej dostosowanej do rodzaju schorzenia podopiecznych
oraz ich możliwości i zainteresowań,
 przystosowanie wychowanków do norm społecznych oraz funkcjonowania
w społeczeństwie,
 prowadzenie zajęć o charakterze rehabilitacyjnym, których głównym celem jest
utrzymanie kondycji fizycznej,
 kształtowanie
umiejętności
rozwiązywania
wszelkich
konfliktów
oraz
rozładowywania wewnętrznego napięcia emocjonalnego,
 pomoc w rozwijaniu własnej osobowości oraz postaw, które sprzyjają dokonywaniu
jak najkorzystniejszych wyborów życiowych przez osoby niepełnosprawne,
 stwarzanie różnorodnych sytuacji, które pozwalają rozwijać zainteresowania wśród
uczestników zajęć,
 rozwijanie umiejętności komunikacyjnych oraz nawiązywania emocjonalnych więzi
wśród wychowanków,
 organizacja oraz uczestnictwa w przeglądach twórczości osób niepełnosprawnych,
a tym samym rozwijanie mechanizmów wyzwalających u nich twórczą aktywność,
 zapewnienie podopiecznym posiłku w czasie pobytu w placówce oraz zapewnienie
poczucia bezpieczeństwa.
Osoby pracujące w ŚDS:
18
 instruktor terapii zajęciowej,
 psycholog,
 fizjoterapeuta,
 pracownik socjalny,
 opiekun środowiskowy
 pracownik obsługi gospodarczy
Magdalena Dudziec
p.o. kierownika
Środowiskowego Domu Samopomocy
19
ZAKŁAD GOSPODARKI KOMUNALNEJ W GOWOROWIE
Zakład Gospodarki Komunalnej w Goworowie został utworzony uchwałą Nr V/30/94
Rady Gminy Goworowo z dnia 29 grudnia 1994 roku. Siedzibą Zakładu został plac i budynki
po zlikwidowanej Spółdzielni Kółek Rolniczych w Goworowie mieszczący się na działce
nr 685/4 w miejscowości Goworowo przy ulicy Szkolnej 16 A. W pierwotnych założeniach
oraz także w późniejszych przedmiotem działalności zakładu jest zaspokajanie zbiorowych
potrzeb mieszkańców gminy w zakresie:

utrzymania porządku i czystości w gminie,

budowa, utrzymanie i remonty dróg gminnych,

dowozy uczniów do szkół,

konserwacja i budowa terenów zieleni,

utrzymanie dróg w okresie zimowym,

konserwacja i budowa wodociągów,

konserwacja i budowa urządzeń kanalizacji sanitarnej.
W roku 1995 skład osobowy zakładu wynosił: kierownik zakładu plus czterech
pracowników. W latach późniejszych wraz ze wzrostem zadań rzeczowych stan osobowy
zakładu się powiększał i w roku 2015 wynosi 12 i ½ etatu. W związku z upadkiem
i likwidacją SKR-u zakład przejął puste budynki i musiał rozpocząć wyposażać się
w maszyny oraz urządzenia do statutowego prowadzenia prac, tak aby można było prowadzić
działalność. Na koniec roku 1994 z budżetu Gminy Goworowo zakupiono ciągnik MTZ-82
z 2 przyczepami oraz podczepianą do ciągnika kopareczkę typu MIKRUS. Pozwalało to na
prowadzenie drobnych prac remontowych na drogach oraz do usuwania awarii
wodociągowych. W następnych latach zakupiono koparkę BIAŁORUŚ, spycharkę
DT-75, samochód ciężarowy JELCZ oraz po upadłej Spółce Wodnej przejęto ciągnik
MASSEY FERGOSON, co pozwoliło na prowadzenie coraz większego zakresu prac
remontowych dróg oraz możliwość rozpoczęcia rozbudowy sieci wodociągowej oraz
przyłączy na terenie gminy. W roku 1995 na terenie gminy Goworowo istniała jedna stacja
uzdatniania wody w miejscowości Ponikiew Mała, która zaopatrywała w wodę następujące
miejscowości: Wólka Brzezińska, Grodzisk, Goworowo, Szczawin, Daniłowo, Rębisze
Kolonia, Pokrzywnica, Struniawy, Goworówek, Ponikiew Mała, Pasieki. Długość sieci
wodociągowej wynosiła około 60 km i było około 900 przyłączy wodociągowych. Pod koniec
lat dziewięćdziesiątych gmina przejęła po byłym PGR w Brzeźnie oraz po likwidowanej
jednostce wojskowej w Lipiance zniszczone i zawalające się stacje uzdatniania wody.
Przeprowadzono remonty kapitalne w/w urządzeń i przystąpiono do budowy sieci
i zaopatrzenia w wodę mieszkańców pozostałych miejscowości gminnych. Stan obecny sieci
wodociągowej przedstawia się następująco: do sieci wodociągowej podłączonych jest około
20
98℅ mieszkańców Gminy Goworowo, długość sieci wodociągowej rozdzielczej wynosi
ponad 200 km. (około 2600 przyłączy). Całość konserwacji, obsługę codzienną, usuwanie
awarii na sieci wodociągowej prowadzi nasz zakład.
Drugą, kolejną rozwijającą się dziedziną od końca lat dziewięćdziesiątych jest
gospodarka ściekowa na terenie gminy. W roku 1999 gmina przystąpiła do budowy pierwszej
oczyszczalni ścieków w miejscowości Goworowo. Wraz z budową oczyszczalni przystąpiono
do budowy sieci kanalizacyjnej grawitacyjnej w miejscowości Goworowo oraz części
miejscowości Goworówek. Pierwsza długość sieci kanalizacyjnej wynosiła ok. 5 kilometrów
i podłączonych było około 180 budynków mieszkalnych. Wraz z otwarciem oczyszczalni
nastąpiła możliwość dowozu do oczyszczalni ścieków z innych miejscowości, co
doprowadziło do pozyskania dwóch beczek ascenizacyjnych i świadczenia usług przez nasz
zakład w/w sprzętem. Rocznie oczyszczalnia „przerabia” około 40000 mᵌ ścieków wraz
z wodami opadowymi oraz ściekami dowożonymi. W roku 2012 oddano do użytku drugą
wiejską oczyszczalnie ścieków w miejscowości Brzeźno.
Następnym kierunkiem prac prowadzonych przez zakład jest dowóz uczniów do szkół.
Zgodnie z ustawą o systemie oświaty obowiązek dowozu uczniów do szkół ma
zagwarantować gmina i w związku z powyższym obowiązek dowiezienia obecnie około 600
dzieci do szkół na terenie gminy spoczywa na czterech własnych autobusach obsługiwanych
przez zakład w okresie roku szkolnego.
Ryszard Mikulski
Kierownik Zakładu Gospodarki Komunalnej
21
GMINNY OŚRODEK KULTURY, SPORTU i REKREACJI
W GOWOROWIE
Początek działalności Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji datuje się na rok
1988, został on utworzony na podstawie uchwały Gminnej Rady Narodowej. Istniał wtedy
pod nazwą Wiejskiego Domu Kultury. Mieścił się w lokalu Ochotniczej Straży Pożarnej
w Żabinie. Posiadał dwie sale dydaktyczne, sąsiadujące z gminną biblioteką. W okresie tym
zatrudnionych było pięciu pracowników merytorycznych. Funkcję dyrektora pełniła Anna
Kasprzyk. Wiejski Dom Kultury mimo niekorzystnych warunków wyposażenia i lokalowych
przeprowadzał wiele imprez. Do najbardziej znaczących i najbardziej zapamiętanych przez
lokalną społeczność należy: Turniej Sołectw, Niedziela na wsi, Dzień Seniora, spotkanie
z Mikołajem dzieci specjalnej troski, Pożegnanie Wakacji.
W roku 1991 Rada Gminy przekształciła go w Gminny Ośrodek Kultury
w Goworowie z siedzibą w Żabinie. Dwa lata po tym, czyli w roku 1993 został przeniesiony
z Żabina do Goworowa. W roku 1994 została zmieniona nazwa ośrodka na Gminny Ośrodek
Kultury, Sportu i Rekreacji. Jego kierownikiem została Barbara Kuczyńska. Ośrodek miał
swoją siedzibę w centrum miejscowości, baza lokalowa nie była jednak w najlepszym stanie
technicznym. Jednak zaangażowanie animatorów i uczestników, pozwalało na miłe
i atrakcyjne spędzanie czasu, gdzie warunki zeszły na dalszy plan. W historii placówki
istnieje też nieprzyjemny incydent. W roku 1998 doszło do włamania i kradzieży. Najbardziej
dotkliwą stratą była kradzież komputera. Przy czym trzeba zaznaczyć, iż były to czasy
wchodzenia dopiero tego rodzaju sprzętu. Komputer był więc dobrem nieznanym dla
większości klubowiczów, był nowinką techniczną. Niestety nie była to jedyna skradziona
rzecz, ukradzione zostały pomoce dydaktyczne, książki. Gminny Ośrodek Kultury po tym
wydarzeniu zaczynał jakby od początku, był to ciężki czas dla pracowników, ponieważ
musieli odbudować całe zaplecze, postarać się o środki na odbudowę działalności.
Kolejnym etapem działalności ośrodka była kolejna zmiana bazy lokalowej. Ośrodek
musiał tymczasowo zmienić swoją siedzibę. Został przeniesiony do budynku w którym mieści
się Poczta Polska. Pracownicy wspominają tę lokalizację za najgorszą i najbardziej uciążliwą,
nie tylko dla nich, ale także dla uczestników. Głównym powodem było znajdowanie się sal na
drugim piętrze, do których prowadziły wąskie schody. Pokoje były tam ciasne, całkowicie nie
przystosowane dla działalności takiej placówki jaką jest Gminny Ośrodek Kultury. Taka
sytuacja nie pozwalała na wartościową realizację celów. Jednak pomimo tak trudnego okresu,
placówka nie zawiesiła swoich działań. Pracownicy starali się przeczekać tę niewygodną
sytuację.
Czas rozprężenia i mobilizacji sił nastąpił po przeniesieniu do obecnej siedziby
Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji mieszczącego się w byłym budynku Urzędu
Gminy. Przekazanie budynku odbyło się w 2008 r. przez wójta Gminy Goworowo. Aktualne
miejsce daje możliwości na efektywne stwarzanie i realizację oferty ośrodka.
22
Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji w 2002r. reaktywował Towarzystwo
Przyjaciół Goworowszczyzny, między innymi też dzięki niemu ośrodek mógł pozyskać
dodatkowe fundusze.
Był również uczestnikiem dwuletniego programu szkoleniowego „Centra Aktywności
Lokalnej. Dzięki uczestnictwu w tego rodzaju współpracy ośrodek zyskał nowe formy
działalności np. Punkt Informacji Obywatelskiej. Dzięki tym spotkaniom nawiązała się
współpraca z innymi ośrodkami kultury.
Ośrodek posiada też pod swoją opieką dwie świetlice środowiskowe. Pierwszą z nich
powołana do życia w 2007r. jest ona założona dzięki zgłoszeniu projektu na konkurs
„Odnowa i rozwój wsi” w ramach działania PROW 2007-2013. Świetlica została założona w
byłym budynku Szkoły Podstawowej. Celem założonego Ośrodka Edukacji Regionalnej jest
spełnianie funkcji kulturowych i artystycznych. Druga świetlica założona została na terenie
popegeerowskim, w miejscowości Brzeźno. Założeniu tej świetlicy dodatkowo towarzyszyło
hasło : „Między blokiem, a przystankiem jest świetlica z info bankiem”.
Barbara Kuczyńska
Kierownik
Gminnego Ośrodka Kultury Sportu i Rekreacji
23