D - Sąd Rejonowy w Toruniu

Sygn. akt: X C 976/16 upr.
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 10 października 2016 r.
Sąd Rejonowy w Toruniu X Wydział Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący:
SSR Maria Żuchowska
Protokolant:
st. sekr. sądowy Elżbieta Jakubowska
po rozpoznaniu w dniu 10 października 2016 r. w Toruniu
sprawy z powództwa G. K. (1)
przeciwko (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w T.
o zapłatę
orzeka:
I. oddala powództwo;
II. kosztami procesu poniesionymi przez powódkę obciąża powódkę.
UZASADNIENIE
Pozwem z dnia 13.02.2016r. powódka G. K. (1) wniosła o zasądzenie od pozwanej (...) sp. z o.o. w T. kwoty 2970 zł
i kwoty 88 zł z odsetkami od dnia 15.10.2014r. do dnia zapłaty tytułem wynagrodzenia za wykonane zlecenie oraz
kwoty 300 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 28.10.2014r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów powrotu do
Polski. Dodatkowo wniosła o unieważnienie kary umownej nałożonej na nią przez pozwaną w kwocie 3828,83 Euro.
W uzasadnieniu wskazała, że z pozwaną łączyła ją umowa zlecenia, na podstawie której opiekowała się rodziną S. w
Niemczech w okresie od 19.08.2014r. do 17.09.2014r.Wskazała, że w dniu 17.09.2016r. wróciła do Polski z uwagi na
dolegliwości zdrowotne, a nie otrzymała wynagrodzenia za przepracowany wrzesień, bowiem pozwana obciążyła ją
niezasadnie karą w kwocie 3828,12 euro.
W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości. Przyznała, że łączyła ją z powódką
umowa zlecenia, jednak powódka rażąco naruszyła postanowienia umowy, co skutkowało nałożeniem kary umownej.
Dodała, że powódka sfałszowała aneks do umowy dołączony do pozwu, na którym na którym widać liczne skreślenia i
dopiski, które zostały parafowane przez powódkę, a które nie były zaakceptowane przez pozwaną. Jako uzasadnienie
nałożenia kary wskazano to, że pozostawiła podopiecznych bez opieki, co stanowiło zagrożenie dla ich życia i zdrowia,
a dodatkowo powódka pobrała kwotę 70 euro od podopiecznych na zakupy, z których to pieniędzy się nie rozliczyła.
Dodano, że powódka przyjmując zlecenie wiedziała na czym będzie polegała jej praca i deklarowała dobry stan
zdrowia.
Powódka nie zajęła dalszego stanowiska w sprawie, nie brała również udziału w rozprawie. Strona pozwana na
rozprawie podtrzymała swoje stanowisko.
Sąd ustalił, co następuje:
G. K. (1) wiosną 2014r. ubiegała się o pracę opiekunki osób starszych w firmie (...) sp. z o.o. w T.. W dniu
30.04.2014r. powódka wypełniła kwestionariusz osobowy, w którym wskazała, że ma doświadczenie w opiece nad
osobami starszymi i podała, że pracowała już jako opiekunka w Niemczech. Wskazała też, że może rozpocząć pracę
od zaraz na okres 2-3 miesięcy.
Dowód: kwestionariusz osobowy – k. 69-70
W dniu 18 sierpnia 2014r. zawarta została umowa zlecenia pomiędzy (...) Sp. z o.o. w T. a G. K. (1).
Przedmiotem umowy było świadczenie usług przez usługobiorcę polegających na stałej i kompleksowej opiece nad
pacjentem wskazanym przez usługodawcę. Zgodnie z umową, usługobiorca oświadczyła, iż świadczy osobiście usługi
pielęgnacyjne nad osobami wymagającymi opieki ze względu na wiek lub stan zdrowia oraz oświadczyła, że posiada
wiedzę i doświadczenie w zakresie będących przedmiotem umowy. Usługi miały być świadczone na terenie Polski, a na
podstawie polecenia wyjazdu, poza granicami Polski. Zgodnie z umową, praca powódki miała polegać na wykonywaniu
koniecznych zabiegów pielęgnacyjnych, a także udzielaniu pomocy w czynnościach domowych, a w szczególności
myciu, ubieraniu, pomocy w poruszaniu, przygotowywaniu i spożywaniu posiłków, wykonywaniu drobnych prac
domowych. Usługobiorca zobowiązywała się do pozostawania w dyspozycji do pracy na wezwanie pacjenta, przy czym
miała zagwarantowane minimum 2 godziny dziennie nieprzerwanego odpoczynku.
Do obowiązków usługodawcy należało pokrycie kosztów dojazdu do miejsca wykonywania pracy, a usługobiorcy
przysługiwało bezpłatne zakwaterowanie. Usługodawca naliczał i odprowadzał składki na ubezpieczenia społeczne
oraz zdrowotne oraz przekazał usługobiorcy Europejką Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (...). Umowa została
zawarta na 12 miesięcy od dnia 19.08.2014r, z możliwością wypowiedzenia przez strony z zachowaniem 1 miesięcznego
okresu wypowiedzenia.
Umowa mogła zostać wypowiedziana przez usługodawcę bez zachowania okresu wypowiedzenia ze skutkiem
natychmiastowym m.in. w sytuacji, gdy usługobiorca spowodował zagrożenie dla życia i zdrowia pacjenta. W
tym przypadku usługobiorca miał zapłacić usługodawcy karę umowną w wysokości trzykrotności wynagrodzenia
i diety oraz miał ponieść koszty podróży służbowej. Zgodnie z umową, zapłata kary nie wykluczała dochodzenia
odszkodowania za rzeczywiście poniesione straty oraz utracone zyski.
Zgodnie z umową, w przypadku rezygnacji przez usługobiorcę z wykonywania usług po przyjeździe na miejsce
świadczenia usług, a bez zachowania okresu wypowiedzenia, usługobiorca miała ponieść koszty podróży w obie strony.
Strony ustaliły również wynagrodzenie za prawidłowo wykonane usługi w kwocie 1579,20 zł brutto miesięcznie oraz
dietę, które miało być płatne do 15-go każdego miesiąca za miesiąc poprzedni, przy czym wynagrodzenie za dzień
przyjazdu i wyjazdu od pacjenta wynosić miało 50%.
Dowód: umowa zlecenia – k 6-8
- zaświadczenie o objęciu powódki europejskim ubezpieczeniem społecznym - k. 48-49
W dniu podpisania umowy G. K. (2) napisała oświadczenie, że znajduje się w stanie zdrowia pozwalającym jej na
podjęcie pracy na stanowisku opiekunki osoby starszej, w szczególności podała, że nie choruje na żadne choroby
zakaźne oraz inne choroby przewlekłe, które mogą wpływać na jakość świadczonych usług
Dowód: oświadczenie z dnia 18.08.2014r. o stanie zdrowia powódki – k. 47, 71
Zanim powódka wyjechała do Niemiec została poinformowana, że będzie miała zajmować się starszym małżeństwem,
wiedziała o ich stanie zdrowia i problemach z poruszaniem się.
Dowód: zeznania K. S. – k. 73
Do umowy sporządzony został aneks w dniu 04.09.2014r., który podpisany przez pozwaną został wysłany powódce.
Na swoim egzemplarzu G. K. (1) jednostronnie - bez zgody i wiedzy usługodawcy naniosła skreślenia i je parafowała,
ale nie odesłała aneksu pozwanej spółce.
Dowód: aneks przedłożony przez powódkę – k. 22
- zeznania K. S. – k. 73
Małżonkowie, którymi opiekowała się powódka mieli problemy z poruszaniem się i byli narażeni na upadki.
Podopieczni wychodzili nocą do toalety wyłącznie pod nadzorem i ze wsparciem opiekunki.
Okoliczność niezaprzeczona oraz dowód:
- oświadczenie R. S. – k. 45
- zeznania K. S. – k. 73
W dniu 02.09.2014r. powódka otrzymała od rodziny S. kwotę 70 Euro celem zrobienia zakupów. Powódka nie
rozliczyła się z otrzymanej kwoty, nie zakupiła również produktów dla podopiecznych.
Dowód: oświadczenie S. S. – k. 46
W dniu 10.09.2014r. miała miejsce rozmowa telefoniczna pracownika pozwanej spółki z powódką, która stwierdziła,
że praca jest ciężka, bo do opieki są dwie osoby, ale twierdziła, że czuje się dobrze, że ma przerwy, jak kładzie
podopiecznych spać.
Dowód: zeznania K. S. – k. 73
W dniu 15.09.2014r. powódka zadzwoniła do koordynatora R. S., że nie jest w stanie wykonywać swoich obowiązków,
że bolą ją plecy i że chce wracać do Polski. Koordynator firmy, działający na terenie Niemiec R. S. osobiście prosił
G. K. (1), aby nie wyjeżdżała do Polski, tylko poczekała na przyjazd nowej opiekunki. Była również pouczona, że
jest ubezpieczona i może iść do lekarza na terenie Niemiec. Powódka nie chciała iść do lekarza w Niemczech, nie
poczekała na zapewnienie opieki dla małżonków S., tylko w godzinach nocnych pozostawiła ich bez opieki na kilka
godzin i wróciła do Polski. Sprowadziła tym samym zagrożenie dla zdrowia i życia podopiecznych. Następna opiekunka
zgodziła się przejąć opiekę nad małżonkami S. i została dowieziona przez koordynatora następnego dnia.
Dowód: oświadczenie R. S. – k. 45
- wiadomość mail z dn. 16.09.2014 – k. 72,
- zeznania K. S. – k. 73
Po powrocie do Polski G. K. (1) udała się w dniu 18.09.2014r. do lekarza, który stwierdził, iż powódka nie może dźwigać
ciężarów powyżej 10 kg ze względu na stan zdrowia.
Dowód: zaświadczenie lekarskie z dn. 18.09.2014r. – k. 10
W dniu 22.09.2014r. (...) sp. z o.o. wypowiedziało umowę powódce bez zachowania okresu wypowiedzenia na
postawie §5ust.2lit. a umowy z powodu pozostawienia podopiecznych, powodując zagrożenie dla ich życia i zdrowia
oraz opuszczenia miejsca pracy wskazanego przez zleceniodawcę. Do wypowiedzenia dołączono rozliczenie finansowe
wskazujące, że powódce należy się wynagrodzenie w kwocie 698,71 Euro oraz notę obciążeniową na kwotę 3828,83
Euro, przy czym potrącono z wynagrodzenia część noty.
Okoliczność bezsporna oraz dowód:
- wypowiedzenie umowy – k. 9
- rozliczenie umowy zlecenia – k. 11,
- nota obciążeniowa – k. 50
- oświadczenie o potrąceniu – k. 51
W dniu 24.09.2014r. powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 300 zł tytułem zwrotu kosztów przejazdu do Polski.
Okoliczność bezsporna oraz Dowód:
- wezwanie do zapłaty – k. 26
W dniu (...) córka małżonków S., którymi opiekowała się powódka, po otrzymaniu rachunku od P. (...), pomniejszyła
wysokość rachunku o kwotę 70 Euro, którą G. K. (3) pobrała na zakupy, jednak jej nie rozliczyła, nie przedłożyła
żadnych rachunków ani nie znaleziono produktów, które mogła kupić dla podopiecznych za tą kwotę.
Dowód: reklamacja S. S. – k. 46
Sąd zważył, co następuje:
Stan faktyczny ustalono w przedmiotowej sprawie na podstawie okoliczności bezspornych, dowodów z dokumentów
oraz zeznań K. S.. Dowody z dokumentów przedłożone przez strony nie budziły co do zasady wątpliwości co do ich
autentyczności. Zakwestionowano jedynie wiarygodność przedłożonego do pozwu aneksu do umowy, który zawierał
liczne skreślenia parafowane przez powódkę. Strona pozwana kategorycznie zaprzeczyła, aby wyrażała zgodę na takie
zmiany w aneksie, twierdząc, że powódka nakreśliła je po otrzymaniu podpisanego aneksu, który miała tylko podpisać
i odesłać, czego nie zrobiła. Twierdzenia strony pozwanej uznane zostały za wiarygodne, gdyż skreślenia i dopiski
zostały parafowane wyłącznie przez powódkę, a zatem nie były wiążące dla stron i nie były uzgodnione.
Sąd dał w pełni wiarę zeznaniom przedstawicielki pozwanej spółki – (...), bowiem jej zeznania były spójne i logiczne.
Z zeznań świadka wynikało, iż powódka wiedziała od początku na czym będzie polegała jej praca, że będzie opiekowała
się dwójką starszych osób, które wymagają pomocy w poruszaniu się oraz, że deklarowała również na piśmie, że
jest zdrowa i może podjąć taką pracę. Zeznania świadka potwierdziły też, że powódka, gdy poinformowała w dniu
15.09.2014r., że nie może pracować, bo bolą ją plecy, nie chciała iść do lekarza w miejscowości, w której pracowała,
mimo tego, że była ubezpieczona i miała prawo do bezpłatnej opieki medycznej. Świadek potwierdziła też, że powódka
nie poczekała, aż zostanie zapewniona nowa opieka podopiecznym i bez zgody pozwanej, koordynatora i rodziny S.,
wyjechała w nocy w dniu 16-go września, pozostawiając starsze niedołężne małżeństwo bez opieki na kilka godzin.
Zdaniem świadka, zasadne było w związku z tym nałożenie na powódkę kary w wysokości ustalonej umową. Zeznania
świadka zostały w całości potwierdzone dowodami z dokumentów i nie zostały podważone przez stronę powodową.
Bezsporne w sprawie było to, że strony łączyła umowa zlecenia, której przedmiotem było sprawowanie opieki
nad osobami starszymi, jak również to, że powódka wykonywała swoje obowiązki w okresie od 19.08.2014r. do
16.09.2014r. Spór dotyczył zasadności dochodzonego przez powódkę wynagrodzenia za pracę za okres od 01.09.2014.r
do 16.09.2014r. wobec podniesionego zarzutu potrącenia przez stronę pozwaną z tytułu kary umownej, a tym samym
ustalenie, czy nałożenie kary umownej przez pozwaną spółkę było zasadne.
Podstawą dochodzonego roszczenia był art. 734 i następne kc w zw. z art. 750 kc. Zgodnie z umową zlecenia
przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Zgodnie z
zasadą swobody umów (art. 3531kc), strony mogły określić szczegółowo prawa i obowiązki stron oraz mogły ustalić
nałożenie w określonych przypadkach kary umownej.
Zgodnie z art. 6 k.c., istnienie sporu między stronami, co do zasady, obliguje jedną z nich do udowodnienia faktów
mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Na podstawie art. 6 k.c. oraz art. 232 k.p.c. ciężar dowodu spoczywa
na stronie, która z określonych faktów wywodzi skutki prawne. Jeśli zatem strona powodowa powoływała się na
zaistnienie oznaczonych faktów, w tym na fakt zasadności przysługującego jej względem pozwanego wynagrodzenia
o oznaczonej wysokości, zobowiązana była to udowodnić. Na stronie pozwanej z kolei spoczywał ciężar wykazania,
że nałożona kara umowna była zasadna, a tym samym zasadne było potrącenie kwoty należnego wynagrodzenia z
nałożonej kary.
W oparciu o zasadę kontradyktoryjności ciężar dowodu w sądowym postępowaniu cywilnym spoczywa na stronach
tego postępowania. To one, a nie sąd są wyłącznym dysponentem toczącego się postępowania i to one wreszcie ponoszą
odpowiedzialność za jego wynik (por. m. in. uzasadnienie wyroku SN z dnia 15 lipca 1997 r., I CKN 415/99, LEX nr
83805; wyrok SN z dnia 7 października 1998 r., II UKN 244/98, OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662).
Zgodnie z art. 230 k.p.c., gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd, mając na
uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane. Z kolei art. 229 k.p.c. stanowi, że nie wymagają
dowodu fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości.
Jedynie tytułem wyjaśnienia należy wskazać, że sąd może uznać za przyznane przez stronę niezaprzeczone twierdzenia
drugiej strony tylko w wypadku, gdy takie domniemane przyznanie jest uzasadnione wszechstronnym rozważeniem
wszystkich okoliczności sprawy (por. uzasadnienie wyroku SN z dnia 18 czerwca 2004 r., II CK 293/03, LEX nr 174169;
uzasadnienie wyroku SN z dnia 19 października 2005 r., V CK 260/05, LEX nr 187090).
W ocenie Sądu, po przeprowadzeniu postepowania dowodowego, uznać należało, iż powódka nie udowodniła swojego
roszczenia. Na wstępie wskazać należy, iż po zakwestionowaniu roszczenia przez stronę pozwaną w całości, powódka
nie zajęła stanowiska w sprawie, nie przedłożyła też żadnych nowych dowodów na odparcie podniesionych zarzutów.
Zebrane w sprawie dowody potwierdziły, że powódka rażąco naruszyła swoje obowiązki. Wyjeżdżając bowiem w nocy
z 16 na 17 września 2014r. bez zapewnienia zastępstwa, bez zgody pracodawcy, bez zgody podopiecznych, opuściła
miejsce pracy, narażając podopiecznych co najmniej na utratę zdrowia. Osoby, którymi opiekowała się powódka
miały problemy w poruszaniu się, wymagały pomocy w nocnym chodzeniu do łazienki, a zatem pozostawienie ich
samych, mogło skutkować ich upadkiem, który mógł mieć bardzo tragiczne konsekwencje. Spowodowanie zagrożenia
dla zdrowia i życia podopiecznych wynikało nie tylko z twierdzeń strony pozwanej oraz oświadczenia pisemnego R.
S., ale także z zasad doświadczenia życiowego. Należy również zauważyć, że powódka nawet nie powiadomiła rodziny
małżonków S., że wyjeżdża, żeby umożliwić im przyjazd do podopiecznych, aby nie zostali na noc bez opieki. W ocenie
Sądu, przy całym zrozumieniu dla faktu, iż powódka mogła mieć dolegliwości kręgosłupa w związku z wykonywaną
praca, niezrozumiałe i całkowicie nieuzasadnione było pozostawienie podopiecznych samych. Nie usprawiedliwia tak
nagłego wyjazdu powódki fakt, iż miała umówioną wizytę u lekarza w dniu 18.09.2014r., gdyż po pierwsze mogła tą
wizytę przełożyć, a po drugie mogła skorzystać z pomocy medycznej na terenie Niemiec, czego nie uczyniła.
A zatem, zdaniem Sądu, pozwana spółka miała prawo rozwiązać z pozwaną umowę ze skutkiem natychmiastowym
zgodnie z §5pkt.2 a umowy łączącej strony. Uzasadnione było również nałożenie kary umownej w wysokości określonej
w §5 pkt 3 umowy. Powódka podpisując umowę, godziła się na takie jej warunki, w tym na obciążenie jej taką karą
za rażące naruszenie obowiązków. Dodatkowo z treści umowy wynikało, iż w przypadku nałożenia kary umownej z
powodów określonych w §pkt 2a koszty podróży służbowej obciążają usługobiorcę, a zatem niezasadne było żądanie
przez powódkę również kosztów podróży powrotnej do Polski.
Jeżeli chodzi o dodatkową kwotę, której zażądała powódka w drugim pozwie, twierdząc, że za ostatni dzień
pracy przysługiwało jej 100% wynagrodzenia, to twierdzenia te były sprzeczne z zebranym w sprawie materiałem
dowodowym. Z treści umowy w §6pkt 9 jednoznacznie wynikało, iż za dzień wyjazdu od pacjenta wynagrodzenie
wynosiło 50% stawki dziennej. Jeszcze raz wskazać należy, iż skreślenia na aneksie do umowy dokonane przez
powódkę nie były uzgodnione z drugą stroną i nie były wiążące dla stron. W związku z powyższym uznać należało, iż
wynagrodzenie należne powódce za okres od 1 do 16 września 2014r. zostało prawidłowo wyliczone przez pozwaną
spółkę. Zasadne i usprawiedliwione było również nałożenie na powódkę kary umownej w wysokości ustalonej przez
strony. Dopuszczalne było również potrącenie z należnego wynagrodzenia nałożonej kary umownej.
Mając na uwadze powyższe powództwo podlegało oddaleniu na mocy art. 750 kc w zw. z art. 735 kc a contrario.
O kosztach procesu orzeczono po myśli art. 98 kpc. Pozwana wygrała proces w całości, nie ponosząc jednak żadnych
kosztów. W związku z powyższym orzeczono o obciążeniu powódki kosztami przez nią poniesionymi.