MATURA 2014 PROPOZYCJE TEMATÓW NA USTNY EGZAMIN Z

MATURA 2014
PROPOZYCJE TEMATÓW NA USTNY EGZAMIN Z JĘZYKA POLSKIEGO
I LITERATURA
1. Mity dawne i współczesne .Przedstaw i porównaj na wybranych przykładach temat,
sposób ujęcia i funkcje.
2. Poeta – bard epoki. Objaśnij fenomen tego zjawiska w kontekstach historycznych
na wybranym przykładzie (przykładach).
3. Blaski i cienie kariery (awansu społecznego, sukcesu życiowego). Dokonaj oceny drogi
życiowej wybranych bohaterów literackich.
4. Relacje między człowiekiem a Bogiem w literaturze staropolskiej . Przedstaw sposób
ujęcia zagadnienia, odwołując się do wybranych utworów.
5. Dokumentaryzm i paraboliczność jako sposób przedstawienia rzeczywistości w dziełach
XX -wiecznych twórców. Omów na wybranych przykładach.
6. Miejsca ukochane twórców i ich literacki obraz. Przedstaw i określ funkcje w wybranych
przykładach.
7. Dawne i współczesne realizacje motywu mistrz-uczeń. Przedstaw i porównaj wybrane
przykłady literackie.
8. Literatura w obronie wartości i ideałów. Omów na podstawie wybranych przykładów.
9. Paradoksy miłości. Przedstaw rozumienie zagadnienia na wybranych przykładach
z literatury polskiej (i obcej).
10. Sarmata i jego ocena w epokach późniejszych. Przedstaw na wybranych przykładach
z literatury.
11. Przybysz z Polski w stolicach świata. Zaprezentuj na wybranych przykładach różne
sposoby ujęcia i funkcje.
12. Szkoła i uczniowie jako temat literatury. Przedstaw i porównaj wybrane przykłady.
13. Różne przejawy patriotyzmu . Przedstaw i rozważ zagadnienie na wybranych
przykładach z literatury polskiej ( i obcej).
14. Głos patetyczny i prześmiewczy w dyskusji o Polsce. Przedstaw problem, odwołując się
do wybranych utworów literackich.
15. Poeci wobec totalitaryzmu. Omów na wybranych przykładach z literatury polskiej (i
/lub obcej) postawy i sposób ich wyrażenia.
16. Dawne i współczesne wizje świętości. Zaprezentuj przemiany wizerunku na wybranych
przykładach literackich.
17. Fraszka dawna i współczesna . Przedstaw na wybranych przykładach podobieństwa
i różnice.
18. Różne sposoby pisania o stanach wewnętrznych człowieka. Przedstaw na wybranych
przykładach.
19. Teksty – prozatorskie świadectwa okrutnej historii XX wieku. Przedstaw na wybranych
przykładach (np. J. Czapskiego, G. Herlinga-Grudzińskiego, L. Tyrmanda, Cz. Miłosza)
temat i sposób jego ujęcia.
20. Piękno i groza obrazów Rosji. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory literackie
polskie (i obce).
21. Motyw anioła w literaturze. Przedstaw realizacje i porównaj funkcje , dokonując analizy
wybranych przykładów.
22. Dialog twórców literatury z filozofami. Omów zagadnienie, wykorzystując wybrane
przykłady dzieł literatury dawnej i /lub współczesnej.
23. Dziennik (pamiętnik, list) jako źródła wiedzy o autorze i jego czasach. Omów zagadnienie
na wybranych przykładach.
24. Obrazy Gdańska i jego okolic ukazane w literaturze współczesnej. Porównaj wybrane
przykłady z utworów np. G. Grassa, S. Chwina , P. Huelle.
25. Ważne tematy w poezji polskich poetek współczesnych. Przedstaw i porównaj ujęcia
w wybranych wierszach np. W. Szymborskiej, E. Lipskiej, H. Poświatowskiej J. Hartwig.
II ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI
1. Motyw pociągu (dworca) w literaturze i filmie. Omów i porównaj wybrane przykłady.
2. Ważne postaci historyczne i sposób ich prezentacji w literaturze i sztuce. Omów , odwołując
się do różnych przykładów dzieł.
3. Muzyka w dramacie (np. romantycznym ,młodopolskim, współczesnym ) i jego scenicznej
realizacji. Przedstaw na wybranych przykładach.
4. Sposoby budowania nastroju w literaturze( np. romantycznej) i filmie. Przedstaw i porównaj
wybrane przykłady.
5. Mała ojczyzna jako temat literacki i filmowy .Omów i porównaj wybrane przykłady realizacji.
6. Młode pokolenie w ujęciu literackim i filmowym . Przedstaw wizerunki, sposób prezentacji
i funkcje na wybranych przykładach.
7. Bitwa w literaturze, malarstwie i filmie. Przedstaw i porównaj różne sposoby ujęcia.
8. Jedna rola – różne jej realizacje. Przedstaw na wybranych przykładach różne sceniczne
kreacje literackich bohaterów.
9. Taniec w literaturze, filmie i malarstwie. Przedstaw i porównaj sposoby ujęcia i ich funkcje.
10. Komedia na scenie i w filmie. Przedstaw i porównaj wybrane realizacje.
11. Życie codzienne w literaturze i malarstwie. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych
tekstów kultury.
12. Człowiek w obliczu śmierci w XX (XXI) wieku. Zaprezentuj temat na podstawie wybranych
przykładów z literatury, sztuki i mediów.
13. Zbigniew Herbert (lub Czesław Miłosz) i Krzysztof Kieślowski (lub inny polski reżyser) wobec
Dekalogu. Przedstaw i porównaj wybrane dzieła.
14. Człowiek wobec totalitaryzmu w literaturze i filmie. Przedstaw i porównaj różne ujęcia .
15. Sugestywne epizody w literaturze, filmie (i /lub na scenie). Przedstaw, określ funkcje
i uargumentuj wybór przykładów.
16. Świat polskich Żydów w literaturze i filmie. Przedstaw i porównaj różne przykłady.
17. Człowiek w poszukiwaniu innych światów. Na podstawie wybranych tekstów literackich
i filmowych scharakteryzuj wykreowaną rzeczywistość i ukaż jej funkcje.
18. Komiks jako forma sztuki z pogranicza obrazu i słowa pisanego. Przedstaw i porównaj
wybrane przykłady.
19. Zwierzęta w literaturze i malarstwie (filmie) . Przedstaw i porównaj rolę oraz sposób ich
prezentacji w wybranych dziełach.
20. Od Zielonego balonika do kabaretu współczesnego-stare i nowe oblicza kabaretu. Omawiając
zagadnienie ,wskaż funkcjonalność odwołań do literatury w wybranych przykładach.
21. Sposoby kreowania baśniowych światów w literaturze i sztuce. Zanalizuj i porównaj wybrane
przykłady.
22. Kultura masowa w Twojej ocenie (w Twoim odbiorze). Przedstaw zagadnienie na podstawie
analizy i interpretacji wybranych tekstów kultury literackiej (popularne powieści np.
Whartona, Coelho) i plastycznej (np. dzieła Warhola, pop-artu ).
23. Wieś (dawna i współczesna) jako źródło inspiracji dzieł literackich i filmowych (malarskich).
Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
24. Człowiek wobec spraw ostatecznych. Przedstaw i porównaj różne ujęcia na wybranych
przykładach z literatury oraz malarstwa (lub/i filmu)
25. Kojąca rola sztuki. Omów na wybranych przykładach z literatury, malarstwa (filmu) przyczyny
i sposoby oddziaływania.
III JĘZYK
1. Wpływy łaciny i/lub greki w języku polskim. Dokonaj analizy zgromadzonego materiału
językowego i sformułuj wnioski.
2. Dowcip językowy i jego funkcje. Zaprezentuj na wybranych przykładach np. z literatury, filmu
czy kabaretu.
3. Język Twojego regionu na tle wybranego dialektu polskiego (gwary). Przedstaw i porównaj
słownictwo oraz cechy fonetyczne.
4. Omów na wybranym materiale związki frazeologii polskiej ze światem zwierząt.
5. Język Twój i Twoich rówieśników –scharakteryzuj wybrany i zebrany materiał.
6. Mowy słynnych oratorów a przemówienia współczesnych polityków. Dokonaj analizy języka i
stylu wybranych przykładów.
7. Leśmianowski i Tuwimowski stosunek do słowa . Odwołując się do wybranych wierszy ,omów
charakterystyczne cechy języka poetyckiego B. Leśmiana i J. Tuwima.
8. Tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny. Omów na wybranych przykładach
z wypowiedzi publicystycznych.
9. Moda w języku. Omów zjawisko , odwołując się do zebranego materiału.
10. Język mówiony jako tworzywo literackie w twórczości np. M. Białoszewskiego, A. Bursy,
M. Hłaski, M. Nowakowskiego. Zanalizuj celowo dobrany materiał.
11. Stylizacja biblijna i jej funkcje w literaturze różnych epok. Omów na wybranych przykładach.
12. Język dawnej i współczesnej pieśni religijnej. Porównaj słownictwo i środki wyrazu.
13. Nowomowa jako forma manipulacji językowej. Omów zjawisko , odwołując się do materiału
z literatury i wypowiedzi (zapisów) prasowych.
14. Różne funkcje neologizmów w stylu artystycznym i potocznym . Omów na zebranych
i wybranych przykładach.
15. Wpływ języków obcych na język polski. Omów na wybranych przykładach dawnej
i współczesnej polszczyzny.