Scenariusz lekcji chemii w klasie III gimnazjum Temat: Włókna

Scenariusz lekcji chemii w klasie III gimnazjum
Temat: Włókna naturalne i tworzywa sztuczne
Czas trwania lekcji: 2x45 minut
Cele lekcji:
1.
Ogólne
a) zapoznanie uczniów z rodzajami włókien naturalnych i syntetycznych
b) zapoznanie uczniów z właściwościami i składem włókien naturalnych
c) zapoznanie uczniów z właściwościami tworzyw syntetycznych na przykładzie
polietylenu.
d) zapoznanie uczniów z reakcją polimeryzacji
e) kształtowanie u uczniów umiejętności obserwacji i opisu doświadczeń,
prawidłowego wyciągania wniosków z obserwacji doświadczeń
f) posługiwanie się wiadomościami zdobytymi na poprzednich lekcjach
g) doskonalenie umiejętności prawidłowego zapisywania reakcji polimeryzacji
h) kształtowanie umiejętności prawidłowej współpracy ucznia z nauczycielem;
i) wyrabianie nawyków dokładności i staranności w wykonywaniu zadań;
j) uświadamianie uczniom możliwości zastosowania tworzyw naturalnych i sztucznych
w różnych dziedzinach nauki i życia codziennego.
2.
Szczegółowe (operacyjne)
W zakresie wiadomości
Uczeń potrafi:
•
podać przykłady włókien roślinnych i zwierzęcych ;
•
wymienić właściwości włókien naturalnych na przykładzie wełny i bawełny;
•
wymienić tworzywa sztuczne
•
podać definicję polimeryzcji;
•
wymienić podstawowe właściwości polietylenu
•
podać zastosowanie polietyleny, poliamidu czy polichlorku winylu
W zakresie umiejętności:
Uczeń umie:
•
napisać reakcję polimeryzacji etenu;
•
odróżnić tworzywa naturalne od sztucznych;
•
doświadczalnie opisać właściwości wełny i bawełny
Metoda: podająca (opis z pokazem)
Formy pracy: indywidualna, grupowa
Środki dydaktyczne: palnik, szczypce, zasada sodowa, kwas azotowy (V), wełna, bawełna,
jedwab, polietylen.
Przebieg lekcji
I. Część nawiązująca
1.
Przypomnienie podstawowych wiadomości dotyczących białek i cukrów złożonych
(celulozy).
2. Nauczyciel zadaje uczniom pytania:
Jakie właściwości chemiczne mają białka?
Na czym polega reakcja ksantoproteinowa?
Jakie właściwości i zastosowanie ma celuloza?
II. Część właściwa
Nauczyciel podaje uczniom temat lekcji:
Temat : Włókna naturalne i tworzywa sztuczne
Nauczyciel dyktuje uczniom notatkę do zeszytu.
1. Podział włókien
Włókna dzielimy na:
a) naturalne
- pochodzenia roślinnego np. len, bawełna, konopia i drewno, czyli włókna celulozowe;
- pochodzenia zwierzęcego np. jedwab, wełna, czyli włókna białkowe.
b) syntetyczne (wytworzone przez człowieka)
- tworzywa sztuczne ( nylon, stylon, anilana, poliester, elana, sztuczny jedwab,
( polietylen, polichlorek winylu (PCV), ebonit, bakelit, poliamid, polistyren, teflon itp.
2. Właściwości włókien naturalnych.
a) zwierzęce
- masy
Wełna i jedwab pod wpływem stężonego kwasu zabarwia się na żółto, świadczy to o tym,
że są one zbudowane z białek.
Włókna wełny i jedwabiu palą się powoli, a po wyjęciu z ognia płomień gaśnie. Zapach
przypomina palące się włosy.
b) roślinne
Bawełna czy len są odporne na działanie stężonych kwasów i zasad.
Pod wpływem ognia palą się nawet po wyjęciu z płomienia, wydzielając zapach palącego
się papieru.
3.
Badanie właściwości wełny i bawełny
Nauczyciel wykonuje doświadczenia.
Doświadczenie 1:
Badanie wpływu stężonego kwasu azotowego (V) na włókno białkowe (wełnę)
Przebieg doświadczenia:
Do zlewki zawierającej kilka ml kwasu azotowego (V) nauczyciel wrzuca kawałek wełny
owczej. Po kilku minutach wełna zmienia swoje zabarwienie na żółto.
Uczniowie obserwują przebieg doświadczenia i podają wnioski:
Wełna zmieniła swoje zabarwienie na żółto, ponieważ zbudowana jest z włókien białkowych
(zaszła reakcja ksantoproteinowa).
Doświadczenie 2:
Badanie wpływu stężonego kwasu azotowego (V) i zasady sodowej na włókna celulozowe
(bawełnę)
Przebieg doświadczenia:
Do dwóch zlewek zawierających kawałek waty bawełnianej zlewki nauczyciel wlewa
kolejno: kilka kropel stężonego kwasu azotowego (V) oraz stężonej zasady sodowej.
Uczniowie obserwują przebieg doświadczenia doświadczenie i podają wnioski:
Wata bawełniana nie rozpuściła się ani w stężonym kwasie azotowym (V) ani w stężonej
zasadzie sodowej, ponieważ zbudowana jest z włókien celulozowych, które są odporne na
działanie kwasów i zasad.
4. Właściwości fizyczne i chemiczne tworzyw sztucznych na przykładzie polietylenu.
Polietylen jest białą masą o woskowym wyglądzie, odporny na działanie stężonych kwasów,
zasad i niskiej temperatury.
Polietylen otrzymuje się z etenu CH2=CH2 w reakcji polimeryzacji
n CH2 = CH2
etylen (eten)
wys. temp.,ciśnienie, katalizator
(H2C - CH2)n
reakcja polimeryzacji
monomer
polietylen
polimer
Reakcja polimeryzacji jest to reakcja, w wyniku której następuje łączenie się pojedynczych
cząsteczek związku chemicznego tzw. monomerów w wielkocząsteczkowy produkt zwany
polimerem.
III. Część podsumowująca
1. Nauczyciel, podsumowując lekcję, zadaje uczniom pytania:
Jaki jest podział włókien?
Jakie właściwości ma wełna i bawełna?
Jakie właściwości i zastosowanie ma polietylen?
Co to jest polimeryzacja?
2. Nauczyciel zadaje uczniom pracę domową:
Podaj właściwości fizyczne i chemiczne oraz zastosowanie polichlorku winylu (PCV).