docUwaga
download 
Reklamacja Transkrypt
Uwaga
Przewodnik DLA RODZICÓW I OPIEKUNÓW dzieci do 5. roku życia Powszechne choroby wieku dziecięcego Witamy Niemal wszystkie dzieci w ciągu pierwszych pięciu lat życia przechodzą niektóre z najbardziej powszechnych chorób wieku dziecięcego. Dlatego warto dowiedzieć się więcej o takich codziennych dolegliwościach jak przeziębienie, ból gardła, infekcja ucha czy ospa wietrzna. Ten podręcznik udzieli Ci wskazówek i wyjaśni, jak pomóc dziecku w domu, ale radzi też, co zrobić i z kim się skontaktować, jeżeli nadal się niepokoisz albo potrzebujesz dodatkowych informacji. Często zdarza się, że pozornie poważna sytuacja, na przykład wysoka temperatura, jest wynikiem zwyczajnego przeziębienia, i żeby się jej pozbyć, wystarczy odwiedzić najbliższą aptekę. Łatwo jest przestraszyć się i zabrać dziecko na ostry dyżur, choć cierpi po prostu na kaszel lub przeziębienie, które można wyleczyć w domu. Dlatego jeżeli coś Cię martwi, skontaktuj się najpierw z przychodnią – zadzwoń, żeby mogli ocenić, jak najlepiej postąpić w danej sytuacji. W godzinach zamknięcia przychodni rozmowa zostanie przekierowana do zespołu dyżurnego. Możesz również zadzwonić do NHS Direct i porozmawiać z pielęgniarką. Żeby dowiedzieć się więcej o poruszonych kwestiach albo uzyskać dodatkową poradę na temat zdrowia dziecka możesz skontaktować się ze swoją pielęgniarką środowiskową. Pielęgniarki środowiskowe są przeszkolone w zakresie udzielania wsparcia i informacji na temat wielu problemów, w tym zdrowia Twojej rodziny, rozwoju dziecka, karmienia piersią, szczepień ochronnych, zachowania dziecka, problemów ze snem i innych kwestii zdrowotnych. Każde dziecko jest inne; na szczęście pomoc jest na wyciągnięcie ręki – sprawdź w danych kontaktowych z tyłu tego podręcznika, gdzie szukać wsparcia w Twojej najbliższej okolicy. Na dalszych stronach znajdziesz miejsce, żeby zanotować ważne numery telefonów. www.lcr.nhs.uk/wl Spis treści Kto może pomóc? Przewodnik po usługach Poznaj podstawowe informacje Pierwsze miesiące Wymioty Płacz Pieluszkowe zapalenie skóry Wysypki i sucha skóra Bezpieczny sen Zaropiałe oczy Ząbkowanie Powszechne choroby wieku dziecięcego Ospa wietrzna Kaszel i przeziębienia Problemy z uszami Gorączka Rozstrój żołądka Świszczący oddech i trudności z oddychaniem Poważna choroba Zapalenie opon mózgowych Ogólny stan zdrowia Guzy i siniaki Oparzenia Przemoc domowa Zdrowy tryb życia Szczepienia Trudności ze spaniem Bezpieczeństwo w słońcu Przydatne dane kontaktowe Przewodnik po usługach Farmaceuta Farmaceuci w lokalnych aptekach znają się na większości codziennych problemów zdrowotnych. Mogą doradzić najlepsze w danej sytuacji lekarstwo. Apteki znajdują się w wielu supermarketach, często otwarte do późna. Lekarz rodzinny Żeby umówić się na wizytę u lekarza pierwszego kontaktu (GP), trzeba najpierw zarejestrować się w lokalnej przychodni. Przychodnie oferują różne usługi; informacje na ich temat można uzyskać: • W recepcji przychodni • Z ulotek w przychodni • Z witryny internetowej przychodni Zazwyczaj konieczne jest wcześniejsze umówienie się na wizytę, ale wstępną poradę lekarza lub pielęgniarki można uzyskać przez telefon. Opiekę poza godzinami roboczymi (od 18:30 do 8:00 rano) zapewnia zespół dyżurny. Zadzwoń pod numer swojej przychodni i postępuj zgodnie z instrukcjami. Możesz też zadzwonić pod numer 0845 0450 411. Pielęgniarka środowiskowa Pielęgniarka środowiskowa (health visitor) dobrze zna Ciebie i Twoje dziecko. W razie potrzeby zawsze może służyć Ci wsparciem. Odwiedzi Cię w domu lub w poradni, udzieli porady i poinformuje, gdzie zwrócić się o dodatkową pomoc. Pielęgniarki środowiskowe należą do zespołów pielęgniarek i przedszkolanek, służących pomocą w pierwszych latach życia dziecka. Położna Pomocą służą również położne. Wspierają Cię podczas ciąży i pierwszych 14 dni po narodzinach dziecka. NHS Direct 0845 4647 Jeśli coś Cię martwi, możesz zadzwonić na infolinię NHS i uzyskać poradę od wykwalifikowanej pielęgniarki, rozmawiając z nią bezpośrednio. Więcej informacji znajdziesz w witrynie www.nhsdirect.nhs.uk. Poradnie ambulatoryjne i ośrodki pomocy doraźnej Jeżeli przychodnia jest zamknięta, z drobnym urazem albo pilnym problemem można się udać do ośrodka pomocy doraźnej (urgent care centre) lub poradni ambulatoryjnej (walk-in centre). Zapewniają one dogodną pomoc w razie lżejszych chorób i drobnych urazów, nie wymagających wizyty u lekarza ani w szpitalu. W okolicy jest wiele takich placówek. Wszystkie są otwarte przez 365 dni w roku. Oddział ratunkowy szpitala (A&E) Oddział ratunkowy szpitala (Accident and Emergency) oraz pogotowie ratunkowe, wzywane telefonem na numer 999, są zastrzeżone dla sytuacji krytycznych lub zagrażających życiu. Należą do nich poważne urazy głowy, silne krwawienia, oparzenia, złamania, trudności w oddychaniu, ostre reakcje alergiczne, a także inne kwestie, które bardzo Cię martwią. Nie musisz umawiać się na wizytę, ale kolejka bywa długa. Niektóre szpitale mają osobny oddział ratunkowy dla dzieci. Poznaj podstawowe informacje Przygotuj się i poznaj objawy Rodzice zazwyczaj dość szybko orientują się, że coś jest nie tak z niemowlęciem. Obawa, że nie rozpoznasz objawów choroby u swojego dziecka, jest zupełnie naturalna. Zaufaj intuicji – znasz swoje dziecko najlepiej. Dowiedz się, jak objawiają się poważne choroby i co zrobić w razie wypadku. Kiedy poznasz podstawowe informacje i dobrze się przygotujesz, łatwiej sobie poradzisz – i mniej zdenerwujesz. Przechowuj niewielki zapas przydatnych leków w zamkniętej na klucz szafce albo gdzieś wysoko, gdzie dziecko ich nie dosięgnie. Ramka po prawej stronie zawiera praktyczną listę rzeczy, które warto na wszelki wypadek mieć w domu. Upewnij się, że leki są dostosowane do wieku dziecka; zawsze stosuj się do instrukcji i sprawdzaj daty przydatności. Jeżeli wydaje Ci się, że dziecko jest poważnie chore, jak najszybciej zwróć się o pomoc do specjalisty. Uwaga Moje dziecko ma dopiero kilka dni; martwię się, bo nie wiem, na co zwracać uwagę i jak reagować. Pomyśl Przygotuj się, żeby w razie choroby dziecka wiedzieć, co zrobić i z kim się skontaktować. Działaj Przechowuj małą apteczkę przydatnych leków. Numery kontaktowe zapisz w łatwo dostępnym miejscu. Wskazówki farmaceuty Przechowuj małą apteczkę przydatnych leków. Powinna zawierać m.in.: • Termometr (patrz „Rodzaje termometrów”) • Plastry • Środki przeciwbólowe w płynie (np. ibuprofen albo paracetamol dla niemowląt) • Krem ochronny Rodzaje termometrów Termometry elektroniczne są szybkie i precyzyjne; służą do pomiaru temperatury pod pachą (u dzieci poniżej 5 roku życia zawsze mierz temperaturę pod pachą). Delikatnie dociśnij ramię dziecka do jego ciała, tak aby termometr pozostawał we właściwym miejscu przez czas określony w instrukcji obsługi. Termometry douszne wkłada się do ucha dziecka. Temperaturę mierzą w kilka sekund, nie przeszkadzając dziecku, ale są drogie. Jeżeli nie zostaną dobrze włożone, pomiar może być zaniżony. Uważnie przeczytaj instrukcję obsługi. Termometry paskowe, przykładane do czoła dziecka, nie zawsze precyzyjnie mierzą temperaturę. Pokazują temperaturę skóry, nie ciała. Termometry rtęciowe od lat nie są używane w szpitalach i nie są dostępne w sklepach. Nie używaj termometru rtęciowego. W razie kontaktu dziecka z rtęcią natychmiast skonsultuj się ze specjalistą. Prawidłowa temperatura wynosi 36 – 36,8°C (96,8 – 98,24°F). Źródło: NHS Choices. Powyższe informacje nie zastąpią specjalistycznego leczenia. Jeżeli nadal się martwisz, skontaktuj się z NHS Direct albo z przychodnią. Wymioty Problem, który często sam przechodzi Niemowlęta często wymiotują – szczególnie w pierwszych tygodniach życia, gdy przyzwyczajają się do karmienia, a ich organizm rozwija się. Różnica pomiędzy wymiotami a ulewaniem polega na tym, że zwracana jest większa ilość pokarmu. Niemowlę może się tym przestraszyć i zacząć płakać. Jest wiele powodów, dla których niemowlęta wymiotują. Częste lub obfite wymioty mogą być wynikiem „refluksu żołądkowo-przełykowego”, polegającego na cofaniu się kwasów z brzuszka. Niemowlę może być marudne i niechętnie jeść. Jeżeli Twoje dziecko chętnie je, ale wydaje się nieswoje, pomóc może zmiana położenia dziecka podczas karmienia na bardziej pionową. Warto też spróbować podawać mniejsze ilości pokarmu częściej. Karmić piersią należy na żądanie. Uwaga Mój noworodek właśnie dostał jeść. Pomyśl Zawsze po jedzeniu zwraca niewielką ilość mleka. Działaj Nazywa się to „ulewaniem” i z czasem samo przejdzie. Porozmawiaj z pielęgniarką środowiskową. Pielęgniarka środowiskowa mówi Jeżeli dziecko mające już kilka miesięcy nagle wymiotuje, prawdopodobnie nie jest to ulewanie, ale grypa żołądkowa. Jest to wirusowe zakażenie przewodu pokarmowego (patrz „Rozstrój żołądka”), któremu może towarzyszyć rozwolnienie. Poproś o radę specjalistę. Jeżeli dziecko sprawia wrażenie chorego albo wymioty trwają dłużej niż jeden dzień, od razu skonsultuj się z lekarzem pierwszego kontaktu. Pielęgniarka środowiskowa mówi Ulewanie ma miejsce, kiedy niemowlę zwraca niewielką ilość mleka. W pierwszych tygodniach życia jest to powszechne i nie stanowi powodu do obaw. Jeżeli się martwisz, poproś o radę specjalistę. Powyższe informacje nie zastąpią specjalistycznego leczenia. Jeżeli nadal się martwisz, skontaktuj się z pielęgniarką środowiskową albo z NHS Direct. Płacz Zrozum jego przyczyny Wszystkie niemowlęta płaczą, szczególnie w pierwszych tygodniach życia. Płacząc dają Ci znak, że czegoś potrzebują albo jest im niewygodnie. Może trzeba je przewinąć, nakarmić albo po prostu przytulić. Po karmieniu zawsze poczekaj, aż dziecku się odbije. Jeżeli niemowlę, które jest szczęśliwe i zdrowe, zaczyna płakać nagle i często, przyczyną może być kolka. Kolka jest powszechnie spotykana i choć przykra dla dziecka, nie jest poważna i zazwyczaj ustępuje po kilku miesiącach. Najczęstszym objawem kolki jest stały płacz, zazwyczaj późnym popołudniem albo wieczorem. Do innych oznak należą zaróżowione policzki, podciąganie nóżek do piersi, zaciskanie piąstek, wiatry i problemy ze spaniem. Płacz niemowlęcia może być bardzo stresujący dla rodziców. Najważniejsze jest zachowanie spokoju; nie wahaj się też prosić o pomoc. Uwaga Czy Twoje niemowlę jest niespokojne i stale płacze? Pomyśl Być może trzeba je przytulić i pocieszyć. Niekonieczne oznacza to, że jest chore. Działaj Nie martw się, wypatruj nietypowych objawów i poproś o pomoc, jeśli odczuwasz zmęczenie lub frustrację. Pielęgniarka środowiskowa mówi Żeby ustalić, dlaczego niemowlę płacze, często trzeba rozważyć wszystkie możliwości. Przede wszystkim trzeba sprawdzić: • Czy ma brudną pieluszkę? • Czy jest głodne? • Czy jest mu za gorąco? • Czy jest mu za zimno? Te proste do rozwiązania problemy mogą być przyczyną płaczu dziecka. NHS Direct mówi Jeżeli płacz dziecka wydaje się inny niż zazwyczaj (np. ma bardzo wysoki ton lub przypomina kwilenie), skontaktuj się ze specjalistą. Czasem płacz może być objawem choroby. Zaufaj intuicji – znasz swoje dziecko najlepiej. W razie wątpliwości skontaktuj się z lekarzem pierwszego kontaktu/przychodnią. Powyższe informacje nie zastąpią specjalistycznego leczenia. Jeżeli nadal się niepokoisz, skontaktuj się z przychodnią albo z pielęgniarką środowiskową. Pieluszkowe zapalenie skóry Powszechny problem, łatwy do wyleczenia Pieluszkowe zapalenie skóry jest bardzo powszechne i dotyka wiele niemowląt. Zazwyczaj przyczyną jest kontakt skóry dziecka z moczem i kałem, które zbierają się w pieluszce. Zapalenie pieluszkowe powoduje podrażnienie skóry niemowlęcia. Dotknięty nim obszar może być pokryty czerwonymi kropkami lub plamami. Konieczna może być częstsza zmiana pieluszek. W większości przypadków do wyleczenia pieluszkowego zapalenia skóry wystarczy utrzymywanie skóry w czystości i smarowanie jej kremem kupionym w aptece. Nieznaczna wysypka zazwyczaj nie przysparza niemowlęciu zbyt wielkiego dyskomfortu. Dobrze jest do ustąpienia wysypki przerwać stosowanie chusteczek nawilżanych, żeby skóra była w tym miejscu sucha. Zdarza się jednak, że wysypka w okolicy pieluszki jest bardziej poważna i ma inną przyczynę. Silna wysypka może być bardziej bolesna dla dziecka i wymagać leczenia przez specjalistę. W razie utrzymywania się problemu porozmawiaj z pielęgniarką środowiskową. Uwaga Skóra wokół pieluszki jest czerwona i podrażniona. Niemowlę odczuwa dyskomfort i często płacze. Pomyśl Czy dziecko od dawna ma brudną pieluszkę? Działaj Często przewijaj niemowlę. Porozmawiaj z pielęgniarką środowiskową i zapytaj w aptece o krem ochronny. Farmaceuta mówi Wstąp do apteki, żeby porozmawiać o kremach dostępnych bez recepty. Istnieją dwa rodzaje kremów na odparzenia pieluszkowe. Jeden to krem ochronny, nie dopuszczający moczu do skóry dziecka. Drugi to krem leczniczy, który łagodzi podrażnienia, ale powinien być stosowany jedynie za radą specjalisty. Wskazówki pielęgniarki środowiskowej • Rozbierz niemowlę, zdejmij mu pieluszkę i połóż je w ciepłym, bezpiecznym miejscu, żeby skóra miała kontakt z powietrzem. • Używaj kremu ochronnego. • Pamiętaj, żeby pieluszkę często sprawdzać i zmieniać. Powyższe informacje nie zastąpią specjalistycznego leczenia. Jeżeli nadal się martwisz, skontaktuj się z farmaceutą lub z pielęgniarką środowiskową. Wysypki i sucha skóra Skóra niemowlęcia wymaga szczególnej opieki Skóra niemowlęcia jest cienka i wymaga szczególnej opieki. Sucha, łuszcząca się skóra, przebarwienia, plamy i lekkie wysypki są u noworodków normalne i z czasem same przechodzą. Jeżeli niemowlę wydaje się zdrowe, ale ma wysypkę, która Cię niepokoi, skontaktuj się z położną lub z pielęgniarką środowiskową. U niemowląt powszechne są również potówki. Są to maleńkie, czerwone krostki na głowie i szyi, nie stanowiące powodu do zmartwień. Staraj się, żeby dziecku było ciepło, ale nie zbyt gorąco, i ubieraj je w ubranka z naturalnej bawełny, pozbawione elementów mogących podrażniać skórę. Niemowlę może też mieć ciemieniuchę. Objawia się ona żółtawymi, tłustymi, łuszczącymi się plamami na skórze głowy i zazwyczaj pojawia w pierwszych trzech miesiącach życia. Może wyglądać jak intensywny łupież i jest nieszkodliwa; nie jest nieprzyjemna dla dziecka i zazwyczaj znika przed ukończeniem dwóch lat. Uwaga Skóra niemowlęcia łuszczy się i jest sucha. Pomyśl Noworodki często mają suchą skórę, ponieważ jest ona 15 razy cieńsza niż skóra dorosłych. Działaj Unikaj mydła i innych kosmetyków na skórze dziecka. Myj je czystą wodą. Lekarz mówi Jeżeli Twoje dziecko ma wysypkę, która nie znika po przyciśnięciu do niej szklanki, natychmiast skontaktuj się z przychodnią lub udaj na oddział ratunkowy szpitala. Może to być objaw zapalenia opon mózgowych i wymaga pomocy lekarskiej, nawet jeśli dziecko wydaje się zdrowe. Natychmiast skontaktuj się ze specjalistą, jeśli niemowlę ma wysypkę oraz wysoką temperaturę lub wymioty (patrz „Zapalenie opon mózgowych”). Wskazówki pielęgniarki środowiskowej Skóra niemowlęcia jest delikatniejsza niż nasza. Staraj się stosować na jego skórze jak najmniej kosmetyków i nigdy nie pozostawiaj niemowlęcia na słońcu (patrz „Bezpieczeństwo w słońcu”). Ciemieniucha nie wymaga leczenia, chociaż łagodne mycie włosów i skóry głowy dziecka może zapobiec gromadzeniu się łusek. Posmaruj główkę niemowlęcia niewielką ilością czystego, naturalnego oleju – np. oleju roślinnego – i pozostaw przez co najmniej 15 minut, po czym zmyj. Powyższe informacje nie zastąpią specjalistycznego leczenia. Jeżeli nadal się martwisz, skontaktuj się z przychodnią, pielęgniarką środowiskową albo NHS Direct. Bezpieczny sen Ograniczanie ryzyka śmierci łóżeczkowej Przez pierwsze sześć miesięcy najbezpieczniejszym miejscem do spania jest dla niemowlęcia łóżeczko w Twojej sypialni. W łóżeczku powinien być porządek. Nie należy używać plastikowych prześcieradełek. Żeby niemowlę się nie przegrzało, temperatura w pokoju powinna wynosić 16 – 20°C. Przez pierwszy rok życia nie powinno mieć kołderki ani poduszeczki; nie należy też nigdy ogrzewać go termoforem ani kocem elektrycznym. Niemowlę trzeba zawsze układać w pozycji „stópki w nogach” – ze stopami w nogach łóżeczka, żeby nie mogło przesunąć się pod kocykiem w dół. Niemowlę trzeba zawsze układać do snu na wznak, chyba że lekarz zaleci inaczej. Nie należy dopuścić, żeby zasypiało podparte poduszką, na kanapie albo fotelu, ani pozwolić, aby ktoś zasnął, trzymając dziecko w ramionach. Pamiętaj – Twój dom powinien być miejscem wolnym od dymu papierosowego. Więcej informacji o zapewnianiu dzieciom bezpieczeństwa podczas snu można znaleźć w witrynie FSID pod adresem www.fsid.org.uk. Uwaga Zawsze układaj niemowlę do snu w pozycji „na wznak do snu” i „stópki w nogach”. Pomyśl Organizm niemowlęcia nie potrafi skutecznie regulować swojej temperatury, więc staraj się, żeby dziecku nie było za gorąco ani za zimno. Działaj Przez pierwsze sześć miesięcy łóżeczko dziecka powinno stać w Twojej sypialni. Pielęgniarka środowiskowa mówi W ciągu pierwszych sześciu miesięcy życia dziecka najbezpieczniejszym miejscem do spania (w dzień i w nocy) jest dla niego łóżeczko w Twojej sypialni. Jeśli zdecydujesz się wziąć dziecko ze sobą do łóżka, pamiętaj, żeby nie zażywać narkotyków, alkoholu ani żadnych leków o działaniu nasennym. Pamiętaj też, że ryzyko jest większe, jeśli Ty lub Twój partner jesteście palaczami. Śpiąc koło Ciebie, niemowlęciu będzie cieplej, więc kiedy zaśnie, może się przegrzać. Zabieranie dziecka ze sobą do łóżka zawsze wiąże się z pewnym ryzykiem. O dodatkowe informacje lub pomoc można poprosić pielęgniarkę środowiskową lub lekarza, albo skontaktować się z Fundacją Badania Śmierci Niemowląt (Foundation for the Study of Infant Deaths) pod numerem telefonu 0808 802 6868 www.fsid.org.uk Jeżeli się martwisz, skontaktuj się z NHS Direct, pielęgniarką środowiskową albo przychodnią. Zaropiałe oczy Częste u noworodków „Zaropiałe oczy” to częsta przypadłość niemowląt i małych dzieci, których kanaliki łzowe są jeszcze niedojrzałe. Klejąca substancja może pojawić się w kącikach oczu albo zlepić rzęsy. Zaropienie zazwyczaj samo przechodzi, ale konieczne może być częste przemywanie oczu niemowlęcia wilgotnym gazikiem. Najpierw umyj ręce. Użyj czystej, przegotowanej i ostudzonej wody. Przemyj każde oko od kącika koło nosa na zewnątrz. Po każdym przetarciu oka zmień gazik na czysty. Po zakończeniu ponownie umyj ręce. Objawy „ropienia oczu” są czasem mylone z zapaleniem spojówek. Oznaką zapalenia spojówek jest żółtozielona, kleista substancja; infekcja ta ma tendencję do nawracania. Jeżeli ją zauważysz, skontaktuj się z pielęgniarką środowiskową albo lekarzem. Zapaleniem spojówek łatwo się zarazić, dlatego myj ręce i używaj osobnego ręcznika dla dziecka. Uwaga Czy w kąciku oka dziecka widać wydzielinę, a rzęsy są pozlepiane? Pomyśl Większości niemowląt zdarza się ropienie oczu, porozmawiaj z pielęgniarką środowiskową. Działaj Przetrzyj oczy chłodną, przegotowaną wodą, po każdym przetarciu zmieniając gazik. Pielęgniarka środowiskowa mówi Oczy noworodków najlepiej jest przemywać przegotowaną i ostudzoną wodą. Przemyj każde oko od kącika koło nosa na zewnątrz. Po każdym przetarciu oka zmień gazik na czysty. Pamiętaj, żeby przedtem i potem umyć ręce; używaj osobnych ręczników, żeby uniknąć zarażenia. (Unikaj waty bawełnianej – jej włókna mogą dostać się do oka.) Powyższe informacje nie zastąpią specjalistycznego leczenia. Jeżeli nadal się niepokoisz, skontaktuj się z przychodnią albo z pielęgniarką środowiskową. Ząbkowanie Przechodzi je każde niemowlę Pierwsze zęby niemowlęcia (zwane mlecznymi) zazwyczaj formują się jeszcze w łonie mamy. „Ząbkowanie”, kiedy zęby zaczynają się pokazywać, najczęściej rozpoczyna się pomiędzy czwartym a dziewiątym miesiącem życia, chociaż każde dziecko rozwija się we własnym tempie. U niektórych niemowląt przebiega bezobjawowo, inne odczuwają dyskomfort – mają rozgrzane, czerwone policzki, obficie się ślinią, tracą apetyt, wydają się marudne i wszystko gryzą, mogą też mieć wysypkę w okolicach pieluszki. Ulgę ząbkującemu niemowlęciu można przynieść na kilka sposobów. Każde dziecko jest inne i czasem trzeba wypróbować kilka metod, zanim znajdzie się najwłaściwszą. Wypróbuj żele na ząbkowanie (upewniając się najpierw, że żel jest odpowiedni do wieku dziecka) i gryzaczki; poproś o radę aptekarza. To dobry moment, żeby pomyśleć o rutynowym dbaniu o zęby. Zęby dziecka można myć miękką szczoteczką i pastą do zębów dla niemowląt. Zabierz dziecko ze sobą na wizytę do dentysty. Uwaga Zaczerwienione policzki i dziąsła, ślinienie się, utrata apetytu, żucie różnych rzeczy i zły humor. Pomyśl Twoje dziecko ma cztery – dziewięć miesięcy i może ząbkować. Działaj Zapytaj w aptece o żele i gryzaki. Jak najszybciej zacznij dbać o zęby dziecka. Farmaceuta mówi Jeżeli ząbkowanie jest dla niemowlęcia bolesne, możesz mu dać lekarstwo dla dzieci, dostępne w aptece. Lekarstwo to zawiera niewielką ilość środka przeciwbólowego, np. paracetamolu. Nie powinno zawierać cukru. Nie zapomnij przeczytać instrukcji albo zapytać aptekarza, jak je stosować. Pielęgniarka środowiskowa mówi Ulgę ząbkującemu niemowlęciu może przynieść gryzaczek, który może bezpiecznie żuć. Niektóre gryzaczki można najpierw ochłodzić w lodówce. Jeżeli dziecko ma więcej niż sześć miesięcy, może mu pomóc gryzienie czegoś twardego, jak skórka od chleba, paluszek chlebowy lub słupek obranej marchewki (zostań w pobliżu na wypadek, gdyby dziecko zakrztusiło się). Źródło: NHS Choices. Powyższe informacje nie zastąpią specjalistycznego leczenia. Jeżeli nadal się martwisz, skontaktuj się z farmaceutą lub z pielęgniarką środowiskową. Ospa wietrzna Łapie ją większość dzieci Ospa wietrzna to łagodna choroba, którą przechodzi większość dzieci. Objawy pojawiają się po 10 – 21 dniach od infekcji. Jeżeli masz pewność, że to ospa, nie musisz zabierać dziecka do lekarza, chyba że bardzo źle się czuje. Dzieci zazwyczaj przechodzą ospę wietrzną pomiędzy drugim a ósmym rokiem życia. Jest zaraźliwa od około dwóch dni przed pojawieniem się wysypki do pięciu dni po jej wystąpieniu. Wysypka najczęściej pojawia się na klatce piersiowej i plecach. Ty i Twoje dziecko powinniście trzymać się z dala od ludzi, aż wszystkie pęcherzyki w pełni pękną i wyschną, co następuje zazwyczaj pięć – siedem dni po pojawieniu się pierwszego z nich. Jeżeli dziecko dobrze się czuje, może wychodzić na dwór, ale powinno unikać kontaktu z ludźmi. Po pęknięciu i wyschnięciu ostatniego pęcherzyka chore dziecko prawdopodobnie nikogo nie zarazi. Ospą można zarazić się od chorego drogą kropelkową przez ślinę, kichanie i kaszel. Uwaga Czy dziecko ma swędzącą wysypkę (wyglądającą jak pęcherzyki), głównie na klatce piersiowej i plecach? Pomyśl Ospa to powszechna choroba wieku dziecięcego, szczególnie poniżej ośmiu lat. Działaj Do wyschnięcia pęcherzyków unikaj kontaktu z ludźmi. Zadzwoń na infolinię NHS Direct, żeby dowiedzieć się, jak dbać o dziecko. Lekarz mówi Po przejściu ospy wietrznej jej wirus zostaje w organizmie. W późniejszym życiu może powrócić w innej formie, znanej pod nazwą półpasiec. Ospą łatwo zarazić osobę, która jej nie przechodziła. Jeżeli Twoje dziecko ma ospę, trzymaj je z dala od innych. Jeżeli jesteś w ciąży, poproś o radę położną. Pielęgniarka środowiskowa mówi Ważne jest, żeby dziecku nie było gorąco – rozgrzana skóra bardziej swędzi. Wypróbuj balsam kalaminowy (zwłaszcza w nocy), który zmniejsza swędzenie i zapobiega zdrapywaniu krostek, co może zostawić blizny. Dziecko może też mieć gorączkę (patrz „Gorączka”). Powyższe informacje nie zastąpią specjalistycznego leczenia. Jeżeli coś Cię martwi, skontaktuj się z NHS Direct. Kaszel i przeziębienia Przytuleniem można wiele zdziałać Sporadyczny kaszel i katar mają swoje dobre strony: pomagają dziecku wzmocnić naturalną odporność i walczyć z wirusami. W większości przypadków przeziębienie nie ma poważniejszych konsekwencji i przechodzi bez leczenia. Można jednak pomóc dziecku w domu: • Dawaj dziecku dużo napojów. • Wypróbuj ibuprofen albo paracetamol dla dzieci (nie aspirynę). • Chroń dziecko przed dymem papierosowym; niech nikt nie pali w domu ani w pobliżu dziecka i nie zbliża się do niego, jeśli niedawno palił. • Zachowaj spokój – dziecko poczuje się lepiej, kiedy je przytulisz. • Porozmawiaj z farmaceutą, ale pamiętaj, że kaszel to sposób, w jaki organizm oczyszcza płuca. Jeżeli niemowlę ma mniej niż trzy miesiące albo coś szczególnie Cię martwi, skontaktuj się z lekarzem. Uwaga Czy dziecko ma kaszel, katar i lekką gorączkę oraz sprawia wrażenie chorego? Pomyśl To prawdopodobnie tylko przeziębienie. Wystarczy pocieszenie, coś do picia i odpoczynek. Działaj Zapytaj w aptece o środki przeciwbólowe i zwróć uwagę, czy stan dziecka się nie pogarsza. Farmaceuta mówi Dzieciom można podawać środki przeciwbólowe dostępne bez recepty, które pomagają też zbić gorączkę. Niektóre dostępne są w płynie i można je podawać niemowlętom starszym niż trzy miesiące. Rozmawiając z farmaceutą powiedz, w jakim wieku jest dziecko. Jeżeli nie masz pewności, czy lek jest odpowiedni dla dziecka, przed podaniem go skonsultuj się z farmaceutą. Nie zarażaj Złap! Zarazki łatwo się roznoszą. Zawsze noś przy sobie chusteczki i używaj ich, kaszląc i kichając. Wyrzuć! Zarazki mogą przeżyć na chusteczce wiele godzin. Jak najszybciej wyrzuć zużytą chusteczkę. Zabij! Zarazki z rąk mogą przedostać się na wszystko, czego dotykasz. Jak najszybciej umyj ręce. Powyższe informacje nie zastąpią specjalistycznego leczenia. Jeżeli nadal się martwisz, skontaktuj się z przychodnią albo z NHS Direct. Problemy z uszami O uszy niemowlęcia trzeba dbać Niekiedy niemowlęta miewają problemy z uszami. Do ukończenia siedmiu lat większość dzieci wyrasta z infekcji uszu. Są one najczęściej wirusowe i przechodzą same, nie wymagając leczenia antybiotykiem. W pierwszych tygodniach życia niemowlęta są do pewnego stopnia uodpornione na infekcje – tym bardziej, jeżeli są karmione piersią. U niemowląt i małych dzieci bakterie łatwo przenoszą się z nosa do uszu. Infekcje ucha bywają bolesne i dziecko może potrzebować częstego przytulania oraz środków przeciwbólowych, dostępnych w aptece. Gruczoły szyjne mogą być opuchnięte – w ten sposób organizm walczy z infekcją. Dzieci mieszkające w domach, w których pali się papierosy (bierne palenie), lub mające dużo kontaktu z innymi dziećmi, na przykład w żłobku, częściej cierpią na infekcje uszu. Zapytaj pielęgniarkę środowiskową, jak bezpiecznie czyścić uszy niemowlęcia, ponieważ łatwo je uszkodzić. Uwaga Dziecko jest rozgrzane, marudne, ma opuchnięte gruczoły, straciło apetyt i wydaje się przeziębione? Pomyśl Twoje dziecko często ma kontakt z innymi dziećmi. Był może cierpi na infekcję ucha. Działaj Idź do przychodni, gdzie lekarz albo pielęgniarka zbada uszy dziecka, żeby ustalić przyczynę problemu. Wskazówki pielęgniarki środowiskowej • Uszy niemowlęcia trzeba czyścić bardzo ostrożnie. • Nigdy nie wkładaj do ucha dziecka patyczków kosmetycznych. • Kiedy dziecko ma gorączkę, z ucha może wyciekać woskowina. • Delikatnie przemyj zewnętrzną część każdego ucha osobnym, czystym, wilgotnym gazikiem. Jakie są objawy infekcji ucha? Objawy to podwyższona temperatura, ogólna drażliwość, ból i dyskomfort. Uszy mogą być zaczerwienione; dziecko może ciągnąć się za uszy, ponieważ odczuwa dyskomfort. Niekiedy występuje ropna wydzielina, która może powodować uczucie zatkania ucha lub pogorszenie słuchu. Chociaż większość infekcji ucha przechodzi bez poważnych konsekwencji, słuch może być osłabiony przez krótki czas (dwa do trzech tygodni). Powyższe informacje nie zastąpią specjalistycznego leczenia. Jeżeli nadal się martwisz, skontaktuj się z NHS Direct albo z przychodnią. Gorączka Gorączka to temperatura powyżej 38°C Prawidłowa temperatura wynosi 36 – 36,8°C (96,8 – 98,24°F). U dzieci temperatura powyżej 38°C (100,4°F) uważana jest za wysoką i klasyfikowana jako gorączka. Do pomiaru temperatury dzieci istnieją różne rodzaje termometrów, m.in. elektroniczne, douszne i paskowe (patrz „Poznaj podstawowe informacje”). Organizm niemowlęcia nie potrafi regulować temperatury i łatwo się przegrzewa. Ząbkowanie może spowodować lekkie podwyższenie temperatury; gorączka często występuje również w przeciągu 48 godzin po szczepieniu. Jeżeli niemowlę lub małe dziecko ma wysoką temperaturę, zwracaj uwagę, czy jego stan się nie pogarsza. Gorączka to jeden ze sposobów walki organizmu z infekcją. Paracetamol dla dzieci (nie aspiryna) może pomóc w zbiciu gorączki, a co ważniejsze, sprawi, że dziecko lepiej się poczuje. Lek ten można kupić w aptece. W pewnych sytuacjach konieczna jest wizyta w przychodni lub kontakt z lekarzem: • Jeżeli niemowlę ma mniej niż trzy miesiące, a jego temperatura przekracza 38°C (100,4°F), albo ma od trzech do sześciu miesięcy, a jego temperatura przekracza 39°C (102,2°F) co najmniej godzinę po podaniu właściwej dawki paracetamolu dla dzieci. • Jeżeli wymiotuje, ale nie ma rozwolnienia, albo oprócz gorączki ma też wysypkę. • Jeżeli pije mniej niż zazwyczaj, mniej siusia i jest nadzwyczaj senne. • Jeżeli jest chore od dłuższego czasu. • Jeżeli niemowlę mające mniej niż 3 miesiące wydaje się zimne, może to być objaw poważnej choroby. Lekarz mówi W domu można pomóc dziecku na kilka sposobów: • Zdejmij dziecku wszystkie ubranka, z wyjątkiem pieluszki. • Staraj się, żeby było mu chłodno. • Stosuj paracetamol dla dzieci; w przypadku dzieci mających więcej niż 3 miesiące i ważących ponad 5 kg alternatywą jest ibuprofen. Nie podawaj aspiryny. • Trzymaj dziecko w dobrze wentylowanym pomieszczeniu. Jeżeli po mniej więcej godzinie nie nastąpiła poprawa, poproś o pomoc. Oprócz wysokiej temperatury do objawów gorączki należą zaczerwienione policzki, marudzenie, płacz, pocenie się i zmęczenie. Jeżeli dziecko jest nadzwyczaj senne albo ma inne objawy, np. nietypową wysypkę, ból głowy, sztywność karku albo trudności w oddychaniu, skontaktuj się z przychodnią, a w nagłym wypadku zabierz je na oddział ratunkowy szpitala. Powyższe informacje nie zastąpią specjalistycznego leczenia. Jeżeli nadal się martwisz, skontaktuj się z NHS Direct albo z przychodnią. Rozstrój żołądka Nieprzyjemny dla Ciebie i Twojego dziecka Zarazki wywołujące wymioty i rozwolnienie łatwo jest złapać, szczególnie w miejscach odwiedzanych przez wiele dzieci – jak żłobki i przedszkola. Pierwsze objawy to zazwyczaj nudności i nagłe wymioty. Później może pojawić się rozwolnienie. Skontaktuj się z przychodnią, jeżeli jest chore przez ponad 24 godziny, a wcześniej w przypadku noworodka bądź jeśli zauważysz oznaki odwodnienia. Jeżeli karmisz piersią, kontynuuj karmienie. Starszym dzieciom często proponuj wodę, napoje z koncentratu (nie soki owocowe, które mogą pogarszać odwodnienie) albo lody wodne. Jeśli mają apetyt, podaj im proste potrawy, jak makaron albo gotowany ryż (niezbyt tłuste i słone). Unikaj kontaktu dziecka z osobami, które mogłoby zarazić. Zwróć uwagę, żeby wszyscy myli ręce. Uwaga Twoje dziecko wymiotuje i/lub ma rozwolnienie. Pomyśl Postaraj się, żeby piło dużo wody. To prawdopodobnie tylko rozstrój żołądka. Działaj Jeśli choroba trwa dłużej niż dobę, idź do lekarza. Unikaj kontaktu dziecka z innymi ludźmi. Oznaki odwodnienia • Zapadnięte ciemiączko – to normalne, miękkie miejsce na główce staje się bardziej zauważalne, gdy niemowlę jest odwodnione. • Mniej mokrych pieluszek (dziecko mniej siusia). • Jest bardziej senne niż zazwyczaj. • Rozwolnienie powoduje odwodnienie. • Suche usta. Farmaceuta mówi W domu możesz pomóc dziecku na wiele sposobów. Wypróbuj poniższe: • Regularnie podawaj dziecku napoje – np. małe ilości zimnej wody. Jeżeli jest karmione piersią, podawaj mu pierś na żądanie. • Zwróć szczególną uwagę na higienę rąk (myj ręce wodą i mydłem i wycieraj czystym ręcznikiem). • Preparaty nawadniające dostępne są w odmierzonych saszetkach do wymieszania z wodą. Pomagają w przypadku odwodnienia. Jeżeli dziecko jest chore przez ponad 24 godziny, zabierz je do lekarza. W przypadku noworodków lub bardzo ciężkiej choroby skontaktuj się z lekarzem natychmiast. Powyższe informacje nie zastąpią specjalistycznego leczenia. Jeżeli nadal się martwisz, skontaktuj się z farmaceutą albo z przychodnią. Świszczący oddech i trudności z oddychaniem Przyjrzyj się oznakom Trudności z oddychaniem u niemowlęcia lub dziecka mogą przestraszyć rodziców. Być może nie ma powodu do zmartwień, a dziecko ma po prostu zatkany nosek. W postępowaniu z noworodkiem lub niemowlęciem zaufaj intuicji. Może to być: • Szybkie oddychanie lub zadyszka, co często się zdarza. Nie ma innych objawów choroby, problem pojawia się i znika, przez większość czasu niemowlę oddycha bez przeszkód, zazwyczaj nie ma powodu do obaw. • Oddech może być nieco trzeszczący. Spróbuj przytrzymać niemowlę w pozycji pionowej. • Niekiedy niemowlę kaszle i krztusi się, ponieważ nabrało zbyt dużo mleka podczas karmienia. Spróbuj karmić nieco wolniej. • Przeziębienie lub lekki kaszel. Zwracaj uwagę na stan dziecka i zaufaj swojej intuicji. Jeżeli się martwisz, porozmawiaj z pielęgniarką środowiskową albo zadzwoń do NHS Direct. U starszych niemowląt i małych dzieci można zauważyć: • Kaszel, katar, podwyższoną temperaturę (patrz „Kaszel i przeziębienia). • Krup (chrypka, szczekający kaszel) powinien zbadać lekarz, który może zapisać leki sterydowe. • Dziecko wydaje się blade, a nawet lekko sine. Jeżeli po przeczytaniu tej strony martwi Cię świszczący oddech lub trudności z oddychaniem u dziecka, natychmiast skontaktuj się z lekarzem. Uwaga Czy Twoje dziecko to zwyczajny, aktywny malec? Pomyśl Czy przed chwilą biegało? Działaj Posadź je, niech uspokoi się i złapie oddech. Wtedy ponownie sprawdź, jak się czuje. Wskazówki lekarza • Musisz natychmiast zwrócić się do lekarza, jeżeli niemowlę lub małe dziecko: • Oddycha z trudnością, wciągając żebra i brzuszek. • Ma zapadniętą klatkę piersiową. • Ma siną skórę, szczególnie w okolicach warg i nosa. • Nie jest w stanie powiedzieć pełnego zdania bez przerwy na oddech. Położna mówi Noworodki często oddychają w nietypowym rytmie, a większość niemowląt w pierwszych tygodniach życia ma zatkany nosek. Noworodki oddychają dużo szybciej niż starsze dzieci. Pielęgniarka środowiskowa mówi Upewnij się, że dziecko nie połknęło niczego niewłaściwego, na przykład plastikowej zabawki. Jeżeli tak się stało i dziecko się krztusi, natychmiast szukaj pomocy. Powyższe informacje nie zastąpią specjalistycznego leczenia. Jeżeli nadal się martwisz, skontaktuj się z NHS Direct albo z przychodnią. Zapalenie opon mózgowych Poważna choroba Podczas zapalenia opon mózgowych dochodzi do obrzęku wokół mózgu. Jest to bardzo poważna choroba, ale jeżeli leczenie rozpocznie się wcześnie, większość dzieci w pełni dochodzi do zdrowia. Każde podejrzenie zapalenia opon mózgowych trzeba traktować jak nagły wypadek. Wczesne objawy mogą przypominać przeziębienie albo grypę. Zapalenie opon mózgowych może postępować bardzo szybko, więc nie przegap jego oznak. Dziecko może mieć grupkę czerwonych albo fioletowych krostek. Przeprowadź test szklanki. Wysypkę trudniej jest zauważyć na ciemnej skórze, więc szukaj jej na całym ciele dziecka, ponieważ może zacząć się w dowolnym miejscu (zacznij od najjaśniejszych obszarów). Jednak wysypka nie zawsze jest obecna – zwracaj uwagę na wszystkie oznaki/objawy. Połączenie gorączki i jednego z powyższych objawów należy traktować nadzwyczaj poważnie. Nie wszystkie dzieci mają wszystkie oznaki wymienione po prawej stronie. Uwaga Czy Twoje dziecko ma objawy wymienione w ramce po prawej stronie? Pomyśl Każde podejrzenie zapalenia opon mózgowych trzeba traktować jak nagły wypadek. Działaj Przeprowadź test szklanki. Jeżeli wysypka nie zmieni koloru, natychmiast skontaktuj się ze specjalistą. Lekarz mówi W razie wystąpienia któregoś z poniższych objawów skontaktuj się z lekarzem. • Gorączka, zimne dłonie i stopy • Przelewa się przez ręce, nie reaguje • Senne, trudne do obudzenia • Wysypka. Przeprowadź test szklanki • Szybki oddech lub stękanie • Marudne, nie chce być dotykane • Nietypowy płacz lub jęczenie Test szklanki Test szklanki to przydatny sposób wykrywania zapalenia opon mózgowych. Jeżeli Twoje dziecko ma grupkę czerwonych lub fioletowych krostek, mocno przyciśnij w tym miejscu przezroczystą szklankę. W tym przykładzie wysypkę nadal widać przez szklankę. Natychmiast skontaktuj się z lekarzem (np. w przychodni, poradni ambulatoryjnej lub ośrodku pomocy doraźnej). Jeżeli nie możesz od razu uzyskać pomocy, zabierz dziecko na oddział ratunkowy szpitala. W tym przykładzie wysypka pod szklanką praktycznie zniknęła. Prawdopodobnie nie jest to zapalenie opon mózgowych, ale jeżeli nadal się martwisz, skontaktuj się z NHS Direct bądź przychodnią albo zabierz dziecko na oddział ratunkowy szpitala. Jeśli się niepokoisz, porozmawiaj z lekarzem (np. w przychodni, poradni ambulatoryjnej lub ośrodku pomocy doraźnej). Jeżeli nie możesz od razu uzyskać pomocy, zabierz dziecko na oddział ratunkowy szpitala. Guzy i siniaki Element dorastania Drobne skaleczenia, guzy i siniaki to normalna część dorastania. Poznając otaczający je świat (pod nadzorem), dziecko rozwija się i uczy. W większości przypadków malca, który uderzył się w głowę, wystarczy po prostu przytulić. Szybko nauczysz się rozpoznawać po odgłosie uderzenia, reakcji dziecka i barwie uderzonego miejsca, które stłuczenia są poważniejsze. Jeżeli wydaje się, że w stłuczonym miejscu rośnie guz, można przyłożyć do niego okład ze zmoczonej zimną wodą ściereczki albo z lodu (ale nie przykładaj lodu bezpośrednio do skóry), żeby ograniczyć opuchliznę i przynajmniej przez kilka minut ochłodzić to miejsce. Jeżeli dziecko uderzyło się w głowę i sytuacja wygląda poważnie albo objawy nasilają się, zadzwoń do NHS Direct. Przeczytaj informacje po prawej stronie. Jeżeli w głowę uderzyło się niemowlę, nie mające jeszcze roku, poproś o radę lekarza. Uwaga Moje dziecko dość mocno uderzyło się w głowę. Dostało okład z zimnego ręcznika. Pomyśl Jest zmęczone. Zasnęło. To normalne w stresującej sytuacji. Działaj Nie zostawiaj dziecka bez nadzoru. Regularnie sprawdzaj, czy nic mu nie jest i czy zachowuje się normalnie. Obrażenia głowy Jedna z oznak poważnego obrażenia głowy to nienaturalna senność. Nie oznacza to, że dziecku nie wolno spać. Zwróć się o pomoc do specjalisty, jeżeli dziecko: • Zwymiotowało więcej niż dwa razy. • Skarży się na ból. • W ogóle nie reaguje. Jeżeli dziecko jest zmęczone wypadkiem i płaczem, pozwól mu się przespać. Jeżeli martwisz się, że jego senność jest nienaturalna, wówczas obudź je godzinę po zaśnięciu. Upewnij się, że nic mu nie jest, i że w nocy reaguje normalnie. W trosce o bezpieczeństwo Małe dzieci odkrywają otaczający je świat. Rezultatem są często guzy i siniaki. Chociaż niemożliwe jest uniknięcie wszystkich wypadków, wielu z nich można zapobiec. Pomyśl o bramkach ochronnych i osłonie kominka, nakładkach na narożniki mebli, zamkach do szafek i okien oraz macie antypoślizgowej do kąpieli. Jeżeli nadal się martwisz, skontaktuj się z przychodnią. Jeżeli nie możesz od razu uzyskać pomocy, zabierz dziecko na oddział ratunkowy szpitala. Oparzenia Wiedz, jak zareagować Oparzenie to uszkodzenie skóry w wyniku bezpośredniego kontaktu z czymś gorącym. Oparzenia mogą również powodować niektóre środki chemiczne, elektryczność i tarcie. Oparzenia gorącym płynem lub parą leczy się tak samo, jak inne rodzaje oparzeń. Na każde oparzenie trzeba natychmiast zareagować w domu, po czym zabrać dziecko do szpitala, chyba że oparzeniu uległ tylko bardzo maleńki fragment skóry. Skóra niemowlęcia jest bardzo delikatna i nieleczone oparzenia mogą pozostawić na niej blizny. Oparzone miejsce trzeba włożyć pod chłodną bieżącą wodę na pięć minut. Po ochłodzeniu oparzenia należy je okryć sterylnym opatrunkiem, przezroczystą folią do żywności albo plastikową torebką. Nie owijaj go za mocno. Następnie zabierz dziecko do szpitala. Pamiętaj, żeby nie stawiać gorących napojów w zasięgu rąk dziecka. Uwaga Natychmiast po wypadku zajmij się oparzeniem. Pomyśl Nie smaruj oparzonego miejsca kremem, balsamem ani maścią. Działaj Zawsze zabierz dziecko do szpitala (za wyjątkiem bardzo maleńkich oparzeń). Okryj oparzenie folią do żywności. Lekarz oddziału ratunkowego mówi Tak Trzymaj oparzone miejsce pod zimną bieżącą wodą przez pięć minut. Okryj oparzenie czystą, nie puszystą szmatką, zmoczoną zimną wodą. Nie Nie smaruj oparzonego miejsca maściami, masłem ani innymi tłustymi substancjami. Nic to nie da, zmarnuje zaś czas pracowników szpitala, którzy przed przystąpieniem do leczenia będą musieli oczyścić oparzenie. Jeżeli nadal się martwisz, skontaktuj się z przychodnią albo z NHS Direct. Jeżeli nie możesz od razu uzyskać pomocy, idź do poradni ambulatoryjnej, ośrodka pomocy doraźnej albo na oddział ratunkowy szpitala. Przemoc domowa Zapewnienie dziecku bezpieczeństwa Przemoc domowa to poważny problem społeczny, dotykający wiele rodzin. Obejmuje agresywne zachowanie, przemoc fizyczną, psychiczną, seksualną, finansową i emocjonalną. Dzieci, które widzą, słyszą, są świadkami albo są świadome przemocy w rodzinie, pozostają pod jej wpływem. Ma to poważne negatywne konsekwencje dla ich zdrowia i samopoczucia, w rezultacie mogą więc sprawiać wrażenie chorych. Nie należy spodziewać się, że dzieci pozostaną nieświadome przemocy w rodzinie. Jeżeli dotyka cię problem przemocy domowej, porozmawiaj z kimś na ten temat, na przykład z pielęgniarką środowiskową albo z lekarzem. Możesz też zadzwonić na krajową infolinię ds. przemocy domowej National Domestic Violence Helpline (0808 2000 247). Jeżeli zdarza Ci się stosować przemoc, a masz dzieci, możesz zwrócić się o pomoc, żeby zmienić sytuację. Pamiętaj: przemoc domowa stanowi przestępstwo i może mieć poważne długofalowe konsekwencje. Uwaga Czy problem przemocy domowej dotyka Twojego dziecka? Pomyśl Przemoc może mieć wiele oznak, od obrażeń ciała do zmian w zachowaniu dziecka. Działaj Pamiętaj: przemoc albo strach przed przemocą może sprawić, że dziecko wydaje się chore. Dzieci w niebezpieczeństwie Dzieci uczą się od rodziców, jak należy postępować. Przemoc domowa uczy dzieci złych rzeczy o relacjach pomiędzy ludźmi. Jest dużo bardziej prawdopodobne, że długotrwała przemoc zaszkodzi dziecku lub młodej osobie. Bardzo ważne jest też przyznanie, że Ty lub Twój partner potrzebujecie pomocy w związku z uzależnieniem od alkoholu lub narkotyków. Nie oznacza to, że zostaniecie uznani za złych rodziców, ale istnieją źródła pomocy i wsparcia, które przyniosą korzyść Wam i Waszym dzieciom. Negatywny wpływ na dzieci i ich samopoczucie może mieć również depresja poporodowa, jak każda inna choroba psychiczna. Infolinia ds. przemocy domowej dostępna jest pod darmowym numerem 0808 2000 247 (tel. krajowy, całodobowy) lub pod numerem 0116 255 0004 (tel. lokalny). Zdrowy tryb życia Dobre nawyki od pierwszych dni życia Wprowadzając zdrowe nawyki od pierwszych chwil życia dziecka, budujesz fundamenty zdrowej i szczęśliwej przyszłości. Karmienie piersią idealnie zaspokaja potrzeby rosnącego dziecka i może mieć ogromny wpływ na jego zdrowie. Jeżeli Twój tryb życia jest daleki od ideału, teraz masz znakomitą okazję zmienić na lepsze nawyki całej rodziny. Dzieci lubią jedzenie, do którego przywykły. Jeżeli w pierwszych latach życia dostaną do spróbowania dużo różnych zdrowych potraw, jest bardziej prawdopodobne, że dorastając, wybiorą zróżnicowaną i zdrową dietę. Aktywność fizyczna angażuje mózg i mięśnie, dlatego odgrywa ważną rolę w rozwoju dziecka. W miarę, jak dziecko rośnie, możesz mu pomagać, bawiąc się z nim, pokazując nowe ruchy i wprowadzając w otaczający je świat. Cała rodzina może czerpać radość ze zdrowego trybu życia. Uwaga Czy pijesz za dużo alkoholu, bierzesz narkotyki albo palisz? Pomyśl Być może przekazujesz te nawyki dziecku. Czas wspólnie rozpocząć zdrowe życie. Działaj Jeżeli potrzebujesz pomocy, odwiedź witrynę NHS i skontaktuj się z przychodnią. Lekarz mówi Oto kilka podstawowych zasad, pozwalających zdrowiej żyć: • Twoje dobre nawyki staną się dobrymi nawykami Twojego dziecka. • Bądźcie aktywni razem. • Nie pij więcej alkoholu niż zalecana bezpieczna ilość. • Nie pal papierosów i nie bierz narkotyków; poproś o pomoc w zerwaniu z uzależnieniem. • Jedz dużo świeżych owoców i warzyw. Pielęgniarka środowiskowa mówi NIE MA bezpiecznego poziomu narażenia na dym tytoniowy. Jeżeli palisz w pobliżu dziecka, w domu albo na dworze, narażasz je na tzw. bierne palenie. Oznacza to, że zmuszasz dziecko do wdychania dymu z Twoich papierosów, co może mu zaszkodzić. Jeżeli Ty albo Twój partner palicie, róbcie to z dala od dzieci. Rozważcie ograniczenie lub rzucenie palenia; a tymczasem – róbcie to gdzie indziej. Jeżeli chcesz ograniczyć lub rzucić palenie – poszukaj lokalnych źródeł wsparcia, dzwoniąc na infolinię STOP! pod numer 0845 045 2828. Więcej informacji znajdziesz w witrynie NHS Choices pod adresem www.nhs.uk. Możesz też skontaktować się z zespołem Stop Smoking albo ze swoją pielęgniarką środowiskową. Szczepienia Chroń dziecko teraz i w przyszłości Szczepienia są zazwyczaj podawane w zastrzyku. W Wielkiej Brytanii dzieci są szczepione na wiele różnych chorób w ramach programu „Zdrowe Dziecko”. Informację o szczepieniach można uzyskać od lekarza rodzinnego albo pielęgniarki środowiskowej. Szczepienia zapisywane są w przechowywanej przez rodziców książeczce zdrowia dziecka („czerwona książeczka”), zawierającej informacje o zdrowiu dziecka. Większość szczepień ma miejsce w pierwszych pięciu latach życia. Ważne jest szczepienie dzieci w określonym wieku, żeby do minimum ograniczyć ryzyko zachorowania. To normalne, że rodzice martwią się szczepieniami, dlatego bez wahania proś pielęgniarkę środowiskową lub lekarza o radę – to ich praca! Szczepienia dzieci są bezpłatne i zazwyczaj odbywają się w przychodni. Niektóre szczepienia trzeba powtarzać, żeby dziecko nie utraciło ochrony. Są to tak zwane „szczepienia przypominające”; nie zapomnij o nich. Uwaga Pierwsze szczepienia mają miejsce w wieku dwóch miesięcy, kiedy zaczyna się obniżać naturalna odporność niemowlęcia na choroby. Pomyśl Szczepienia chronią nie tylko w dzieciństwie, ale przez całe życie. Działaj Pielęgniarka środowiskowa powie Ci, kiedy odbywają się lokalne sesje szczepień. Lekarz mówi • Szczepienia chronią dzieci przed chorobami, które bywają bardzo poważne, a czasem nawet śmiertelne. • Warto jest troszkę pocierpieć dla ochrony, którą dają szczepienia. • Jest bardzo ważne, żeby dziecko zawsze miało aktualne szczepienia. Jeśli któreś opuściło, jak najszybciej umów się na wizytę w przychodni lub z pielęgniarką środowiskową. • Szczepienia to najlepszy sposób ochrony przed chorobami wieku dziecięcego, które kiedyś były powszechne. Pielęgniarka środowiskowa mówi Przechowuj książeczkę zdrowia Twojego dziecka w bezpiecznym miejscu. Jest to jedyny pełny zapis szczepień wieku dziecięcego i często przydaje się w późniejszym życiu. Jeżeli masz pytania albo obawy dotyczące szczepień dzieci w Wielkiej Brytanii, porozmawiaj z pielęgniarką środowiskową, zadzwoń do NHS Direct na numer 0845 4647 albo odwiedź witrynę www.nhsdirect.nhs.uk bądź www.nhs.uk. Jeżeli się niepokoisz, skontaktuj się z lekarzem albo pielęgniarką środowiskową. Trudności ze spaniem Jak mogę pomóc dziecku? Noworodki potrafią sypiać do 16 godzin dziennie, chociaż początkowo budzą się co dwie – trzy godziny na karmienie. Około szóstego tygodnia życia niemowlęcia należy spróbować wprowadzić wieczorny rytuał. Staraj się co wieczór robić dokładnie to samo, gdyż stały rytm da dziecku poczucie bezpieczeństwa i podziała relaksująco. W wieku czterech miesięcy okresy snu niemowlęcia powinny zacząć się wydłużać, a w wieku sześciu – ośmiu miesięcy prawdopodobnie jest w stanie pominąć nocne karmienie i przespać sześć – osiem godzin, nie budząc się. Przed położeniem niemowlęcia do łóżeczka załóż mu piżamkę i czystą pieluchę. Ułóż je na pleckach. Możesz zaśpiewać mu kołysankę albo przeczytać książeczkę. Uwaga Nie denerwuj się. W razie potrzeby zrób sobie kilka minut przerwy na uspokojenie. Pomyśl Pamiętaj, że każde dziecko ma inny cykl snu. Działaj Jeśli to możliwe, już po sześciu tygodniach wprowadź wieczorny rytuał. Wskazówki ułatwiające zasypianie • Jak najwcześniej wprowadź stały wieczorny rytuał. • Stwórz dziecku ciche, spokojne miejsce do spania. Nie zostawiaj włączonego telewizora. • Ogranicz stymulację – w razie potrzeby usuń z łóżeczka zabawki, które zamiast stanowić sygnał do spania, rozbudzają dziecko. Przeczytaj dziecku książeczkę. • Upewnij się, że w pokoju dziecka nie jest za gorąco ani za zimno (zalecana temperatura to 16 – 20°C, czyli 61 – 68°F). Jeżeli się niepokoisz, skontaktuj się z lekarzem albo pielęgniarką środowiskową. Bezpieczeństwo w słońcu Skóra potrzebuje ochrony Chroń dziecko przed przegrzaniem, słońcem i upałem. Niemowlęta poniżej sześciu miesięcy nie powinny być wystawione na działanie promieni słonecznych, a starsze dzieci mogą przebywać na słońcu tylko przez krótki czas i tylko wtedy, gdy ich skóra jest odpowiednio chroniona. Unikaj słońca, szczególnie około południa. Skórę trzeba chronić niezależnie od tego, czy jest jasna, czy ciemna. Zamontuj na wózku parasolkę przeciwsłoneczną. Kapelusik przeciwsłoneczny z szerokim daszkiem i osłoną na szyję ochroni głowę i szyję dziecka. Staraj się zakładać mu luźne ubranka z długimi rękawami. Regularnie smaruj dziecko kremem przeciwsłonecznym z wysokim filtrem, szczególnie jeśli kąpie się w morzu albo basenie. Niemowlęciu poniżej 6 miesiąca życia podawaj więcej płynów albo częściej karm piersią. Jeżeli dziecko ma więcej niż sześć miesięcy, zachęcaj je do picia wody. Starsze dzieci mogą uzupełniać poziom płynów w organizmie, jedząc dużo owoców. Uwaga Jest słoneczny dzień, a dziecko bawi się na dworze. Pomyśl Czy jest w cieniu, posmarowane kremem? Czy ma czapeczkę, długie rękawy i spodnie? Działaj Pamiętaj, żeby chronić głowę, skórę i oczy dziecka, szczególnie w okolicach południa. Farmaceuta mówi Im wyższy filtr przeciwsłoneczny (Sun Protection Factor), tym lepiej krem chroni skórę. Niemowlęta i dzieci powinny używać kremu zupełnie blokującego słońce. Dostępne są kremy z filtrem 60, blokujące niemal wszystkie promienie słońca. Nawet dziecko posmarowane kremem lepiej trzymać w cieniu; pamiętaj, żeby nigdy nie wystawiać na słońce noworodków. Nie zapomnij o ochronie głowy, skóry i oczu. Starszym dzieciom można kupić w aptece okulary przeciwsłoneczne. Każdego roku w Wielkiej Brytanii leczy się 69 000* nowych przypadków zachorowania na raka skóry (czerniaka). Organizacje zajmujące się rakiem promują wiedzę o szkodliwości słońca od najmłodszych lat. Rodzice mogą podjąć proste kroki w celu ochrony dzieci. Pamiętaj, że niemowlętom i małym dzieciom nie zależy na opaleniźnie, a poparzenia słoneczne mogą szkodzić ich skórze. *Źródło: Ministerstwo Zdrowia 2006. Witamina D Czy dziecko ma jej wystarczająco dużo? Witamina D jest ważna dla dobrego zdrowia, silnych kości i prawidłowego wzrostu. W jedzeniu jest bardzo mało naturalnej witaminy D; większość wytwarzana jest w skórze wystawionej na działanie słońca. Nie należy jednak nadmiernie wystawiać dziecka na słońce, wystarczy zwyczajne przebywanie na dworze. Witamina D pomaga organizmowi niemowlęcia przyswajać wapń, niezbędny do zdrowego rozwoju silnych kości i zębów. Przydatne dane kontaktowe Ogólnokrajowe NHS Direct 0845 4647 www.nhsdirect.nhs.uk Usługi NHS Choices: www.nhs.uk Birth to Five (0 – 5 lat): www.nhs.uk/planners/birthtofive Informacje o szczepieniach: www.nhs.uk/planners/vaccinations Inne: www.nhs.uk/LifeCheck www.babylifecheck.co.uk www.healthystarts.nhs.uk www.nhs.uk/start4life www.childrenfirst.nhs.uk National Domestic Violence Helpline 0808 2000 247 www.nationaldomesticviolencehelpline.org.uk National Smoking Helpline 0800 0224 332 www.smokefree.nhs.uk The Meningitis Trust 0800 028 1828 www.meningitis-trust.org Inne przydatne witryny internetowe British Nutrition Foundation 020 7404 6504 www.nutrition.org.uk Child Accident Prevention Trust 020 7608 3828 www.capt.org.uk Family Lives 0808 800 2222 www.familylives.org.uk Parent Direct 0800 2989 121 www.parentsdirect.org.uk Różne: www.patient.co.uk www.rospa.com www.fsid.org.uk www.direct.gov.uk www.dh.gov.uk www.youngcarers.net Lokalne „Przewodnik po lokalnych usługach zdrowotnych” („Your guide to local health services”) znajdziesz w witrynie www.lcr.nhs.uk, klikając na „Your health services”. Wybierz usługę, która najlepiej spełnia Twoje potrzeby www.choosebetter.org.uk Patient Advice and Liaison Service (PALS) Tel.: 01509 564444 lub 01455 441971 Lokalni lekarze pierwszego kontaktu Tel.: 0116 295 7880 NHS Choices pod adresem www.nhs.uk www.lcr.nhs.uk Lokalni dentyści Tel.: 01509 567757 NHS Choices pod adresem www.nhs.uk Kontakt z Leicestershire County and Rutland Primary Care Trust www.lcr.nhs.uk email: [email protected] PALS Tel.: 01509 564444 lub 01455 441971 NHS Direct Tel.: 0845 4647 Wizyty pilne/nagłe Tel.: 0116 295 1278 lub 0845 603 1322 Lokalne apteki NHS Choices pod adresem www.nhs.uk www.lcr.nhs.uk/yourhealthservices Ośrodki pomocy doraźnej i poradnie ambulatoryjne Loughborough Walk-in Centre (całą dobę, cały rok) Loughborough Hospital, LE11 1BE. Tel.: 01509 553998 Leicester Urgent Care Centre (całą dobę, cały rok) Leicester Royal Infirmary, LE1 5WW. SSAFA Walk-in Centre (8:00–22:00, cały rok) Leicester, LE5 3GH. Tel.: 0116 242 9450 Walk-in Medical Centre (8:00–20:00, cały rok) Oadby, LE2 5BJ. Tel.: 0116 271 1360 Feilding Palmer Hospital (8:00–22:00, cały rok) Lutterworth, LE17 4DZ. Tel.: 01455 552150 Camp Hill Walk-in Centre (8:00–22:00, cały rok) Nuneaton, CV10 9EB. Tel.: 024 7639 0008 Inne ośrodki pomocy doraźnej i poradnie ambulatoryjne w pobliżu West Leicestershire znajdują się w: • Derby • Nottingham • Swadlincote • Burton-on-Trent • Rugby • Coventry Oddziały ratunkowe w Leicestershire i okolicach Leicester Royal Infirmary (w tym osobny oddział ratunkowy dla dzieci) Infirmary Square, Leicester LE1 5WW. Tel.: 0300 303 1573 George Eliot Hospital College Street, Nuneaton CV10 7DJ. Tel.: 024 7635 1351 University Hospital (osobny oddział ratunkowy dla dzieci) Clifford Bridge Road, Coventry CV2 2DX. Tel.: 024 7696 6200 Queen’s Hospital Belvedere Road, Burton-on-Trent DE3 0RB. Tel.: 01283 566333 Royal Derby Hospital Uttoxeter Road, Derby DE22 3NE. Tel.: 01332 340131 Queen’s Medical Centre Derby Road, Nottingham NG7 2UH. Tel.: 0115 924 9924 Różne Ośrodki dla dzieci Patrz „Family Information Service” poniżej Domestic Violence Helpline, Leicestershire Tel.: 0116 255 0004 www.dvirp.co.uk Family Information Service (usługi informacyjne dla rodzin, w tym ośrodki dla dzieci SureStart) Tel.: 0116 305 6545 www.leics.gov.uk/family email: [email protected] Stop Smoking Service (rzucanie palenia) Tel.: 0845 045 2828 www.lcr.nhs.uk/keepinghealthystayingfit Substance Misuse Services (nadużywanie substancji uzależniających) Tel.: 0300 303 5000 www.swanswell.org email: [email protected] Dołożono wszelkich starań, aby informacje w niniejszej broszurze były aktualne i zgodne z prawdą. Nie można jednak zagwarantować, że nie wystąpią żadne nieścisłości. West Leicestershire Clinical Commissioning Group, jej pracownicy i agencje współpracujące nie ponoszą odpowiedzialności za żadne straty, szkody ani niedogodności będące wynikiem polegania na takich informacjach. Podręcznik wyprodukowany przez West Leicestershire Clinical Commissioning Group NHS Leicestershire County and Rutland PCT 55 Woodgate, Loughborough LE11 2TZ. Od kwietnia 2013 r., zgodnie z projektem ustawy o opiece zdrowotnej i społecznej, grupy pozyskiwania świadczeń klinicznych takie jak West Leicestershire Clinical Commissioning Group przejmą całość odpowiedzialności za planowanie i zakup usług zdrowotnych dla lokalnych społeczności. Niniejsze informacje dostępne są w innych formatach i w innych językach. Pomocy udziela zespół ds. kontaktów z pacjentami funduszu podstawowej opieki zdrowotnej pod numerem 0116 295 7626
