Wpływ parków wiatrowych na ekosystemy morskie

Wpływ parków wiatrowych
na ekosystemy morskie
Radosław Opioła, Lidia Kruk-Dowgiałło
Instytut Morski w Gdańsku, ul. Abrahama 1, 80-307 Gdańsk
Samodzielna Pracownia Ekologii
tel. 058 552 00 94, faks 058 552 46 13, e-mail: [email protected]
II Konferencja „Rynek energetyki wiatrowej w Polsce”
Warszawa, 20-21 marzec 2007
Bezpośrednie oddziaływanie na biocenozy morskie
na poszczególnych etapach inwestycji.
Etap
budowy
Wpływ krótkotrwały:
- lokalne zniszczenie
i przerwanie ciągłości
biocenoz dennych;
- zakłócenia migracji
(ryby, ptaki, ssaki);
- hałas, spaliny (ptaki i ssaki);
Etap
eksploatacji
Wpływ długotrwały:
- lokalne wyłączenie dna
z systemu biocenoz dennych;
- zmiany pola magnetycznego
(ssaki);
- zmiany pola akustycznego
(ryby i ptaki);
II Konferencja „Rynek energetyki wiatrowej w Polsce”
Warszawa, 20-21 marzec 2007
Etap
likwidacji
Wpływ krótkotrwały:
- hałas, spaliny (ptaki i ssaki);
- zakłócenia migracji
(ryby, ptaki, ssaki);
Oddziaływanie na poszczególne elementy
środowiska na etapie eksploatacji
Wyłączenie przestrzeni
powietrznej z użytkowania
ATMOSFERA
Przeszkoda dla
przelatujących ptaków
Zmienne pola
akustyczne i magnetyczne
POLE DALEKIE
Osłabienie prądów
powierzchniowych
POLE BLISKIE
HYDROSFERA
40 dB
500 m
Krótkotrwałe zmiany
biocenozy pelagicznej
Wyłączenie obszaru
morza z żeglugi
Zaburzenie migracji ryb
Wyłączenie obszaru
morza z rybołówstwa
Zaburzenie migracji
ssaków morskich
LITOSFERA
Zmiana pola
prądów przydennych
Zmiany w biocenozach
dennych
- środowisko biologiczne
- środowisko fizyko-chemiczne
- środowisko ludzkie
II Konferencja „Rynek energetyki wiatrowej w Polsce”
Warszawa, 20-21 marzec 2007
Lokalna
erozja dna
KAB
EL E
NE R
GET
YCZ
N
Zmiany pola
elektromagnetycznego
Y
Potencjalny wpływ farm elektrowni wiatrowych na
składniki środowiska morskiego
Problems and Benefits Associated with the Development of Offshore Wind-Farms
(OSPAR Commission 2004)
•
Źródło potencjalnego wpływu
Przykład potencjalnego wpływu
Turbiny
Ryzyko kolizji
Farma (całość)
Czasowe i trwale omijanie siedlisk
Fragmentaryzacja obszaru (efekt bariery)
Farma (całość)
Fragmentacja szlaków migracji oraz miejsc
przebywania i rozmnażania
Ruch statków
Zmiany zachowań, stres
Kabel elektryczny
Zakłócenia w orientacji
Emisja dźwięku i wibracje
Opuszczanie siedlisk
Zakłócenia w zachowaniu, stres
Lokalne zniszczenie dna
Czasowa i trwała utrata siedlisk
Introdukcja twardego podłoża
Kolonizacja przez zespoły poroślowe
PTAKI
SSAKI
RYBY
BENTOS
II Konferencja „Rynek energetyki wiatrowej w Polsce”
Warszawa, 20-21 marzec 2007
Problemy związane z oceną wpływu elektrowni
wiatrowych na ekosystemy morskie.
Problems and Benefits Associated with the Development of Offshore Wind-Farms
(OSPAR Commission 2004)
Brak danych - konieczność prowadzenia badań w zakresie:
1. Rozmieszczenia i liczebności gatunków morskich (np. lokalizację miejsc
przebywania i rozrodu ssaków morskich).
2. Zachowań różnych gatunków w stosunku do elementów konstrukcji farm
wiatrowych.
3. Ulepszanie metod wykorzystujących radary dla określania tras przelotów
ptaków.
4. Opracowanie modeli hydrodynamicznych (zweryfikowanych w terenie) do
prognozowania zmian w środowisku.
5. Opracowanie modeli biologicznych w powiązaniu z modelami
hydrodynamicznymi.
6. Określenie wskaźników opisujących zmiany, próg zmian oraz poziom
akceptowalnych zmian dla składników środowiska.
7. Opracowanie metod szacowania sumarycznego wpływu elektrowni
wiatrowych na gatunki migrujące (ptaki, ryby) oraz na różnorodność
biologiczną rodzimej fauny i flory.
II Konferencja „Rynek energetyki wiatrowej w Polsce”
Warszawa, 20-21 marzec 2007
Ocena stopnia zagrożeń środowiska morskiego
spowodowanych przez elektrownie wiatrowe
Dubrawski i in. 2001
Elementy
środowiska
Podstawowe zagrożenia
Atmosfera
Wyłączenie przestrzeni powietrznej
Kolizja z ptakami
Hydrosfera
Litosfera
Biocenoza
Ilości
analizowanych
parametrów
Ocena zagrożenia
[1-brak wpływu;
5-b. duży wpływ]
8
2,8
(poniżej średniej)
Ograniczenie rybołówstwa i żeglugi
Mozliwość negatywnego wpływu na ryby i hydrobionty
pól elektromagnetycznych i akustycznych
11
2,0
(słabe)
Zagrożenie struktury dna
Wpływ na erozje brzegu (w miejscu przejścia kabla
energetycznego)
14
2,5
(poniżej średniej)
Zagrożenia na procesy biocenotyczne, stan flory i fauny
dennej oraz ryby i ptaki
14
2,5
(poniżej średniej)
Razem:
47
2,4
(poniżej średniej)
II Konferencja „Rynek energetyki wiatrowej w Polsce”
Warszawa, 20-21 marzec 2007
Generalne wnioski z badań monitoringowych
farm wiatrowych.
Farma
wiatrowa
Horns Rev
(Dania)
Burbo
offshore
(Anglia)
DębkiBiałogóra
(Polska)
Parametry
Wnioski
Źródło
98 turbin;
15,75 km2; 160
MW, głęb. 6-10
m
Brak lub nieznaczny wpływ na ryby.
Brak znaczących różnic w zespołach bentosowych.
Pojawienie się zespołów poroślowych.
Unikanie obszaru farm przez ptaki.
Elsam Offshore Wind Turbines –
Horns Rev. Annual status report
for the environmental monitoring
programme, 2004.
30 turbin; 10
km2; 90 MW
Wpływ na ptaki na poziomie pomiędzy zerowym i
niskim.
Wpływ na pozostałe badane elementy środowiska –
nieistotny.
Burbo Offshore Wind Farm,
Volume 2: Enviromental Statment,
SeaScape Enerdy Ltd.
planowana
Konieczność prowadzenia intensywnych badań,
które mogłyby realistycznie zwaloryzować
poszczególne akweny i stanowić podstawę do
rozsądnych decyzji lokalizacyjnych elektrowni
wiatrowych typu „off-shore”.
Prawdopodobieństwo trafienia przelatujących
ptaków wynosi 0,005.
Busse P. 2005. Ocena planowanej
lokalizacji elektrowni wiatrowej
„Pomorze” z punktu widzenia jej
potencjalnego wpływu na ptaki w
obrębie sieci Natura 2000.
Materiały konferencyjne
„Perspektywy rozwoju energetyki
wiatrowej na morzu i lądzie”,
BAPE S.A.
II Konferencja „Rynek energetyki wiatrowej w Polsce”
Warszawa, 20-21 marzec 2007
Gdzie jest Natura 2000?
Lokalizacja farm wiatrowych
Wg. załącznika do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 21 lipca
2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura
2000 (Dz.U. Nr 229, poz. 2313)
Morze Bałtyckie
Wg. Standardowego Formularza Danych
(PLB990002): „Obejmuje wody przybrzeżne
Bałtyku o głębokości od 0 do 20 m” (pkt. 4.1).
20
PLB990002
Zatoka Gdańska
Wg. Meissner W. 2004. Przybrzeżne wody Bałtyku.
Ss. 614-616 w: Sidło P.O., Błaszkowska B. &
Chylarecki P. (red.) Ostoje ptaków o randze
europejskiej w Polsce . OTOP: Warszawa:
„Ostoja Przybrzeżne Wody Bałtyku obejmuje
przybrzeżny akwen o głębokości od 0 do 15 m
...”.
PLB220005
PLB280010
PLB220004
R.Opioła
II Konferencja „Rynek energetyki wiatrowej w Polsce”
Warszawa, 20-21 marzec 2007
Podsumowanie
Obszary morskie stwarzają lepsze warunki
pod budowę farm elektrowni wiatrowych niż
obszary lądowe.
Zasięg, rodzaj oraz wielkość oddziaływania
farm wiatrowych na środowisko uzależniony
jest od ich lokalizacji.
foto: www.offshorewindfarms.co.uk
II Konferencja „Rynek energetyki wiatrowej w Polsce”
Warszawa, 20-21 marzec 2007
Podsumowanie
• Istnieje konieczność prowadzenia badań monitoringowych w
związku z budową i eksploatacją farm wiatrowych, które pozwolą
określić wielkość wpływu tych inwestycji na poszczególne
elementy ekosystemu morskiego.
• Bilansując potencjalne straty w
środowisku oraz korzyści płynące z
produkcji „czystej energii” należy uznać
idee budowy farm wiatrowych na morzu
jako działalność przynoszącą
zdecydowanie pozytywne skutki dla
środowiska naturalnego.
foto:www.offshorewindfarms.co.uk
II Konferencja „Rynek energetyki wiatrowej w Polsce”
Warszawa, 20-21 marzec 2007