Sprawozdanie Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Skarżysku

Sprawozdanie
Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Skarżysku – Kamiennej
z działalności w 2009 roku
I. Część wstępna – przepisy regulujące zakres działań Powiatowego Rzecznika
Konsumentów
Obecnie kwestie dotyczące ochrony konsumentów, w tym również działalności
rzecznika konsumentów, uregulowane są w naszym ustawodawstwie w szeregu aktach
prawnych. I tak ochrona konsumentów uregulowana jest w szczególności w :
1. Ustawie z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów
(Dz. U. z 2007 r., Nr 50, poz. 331 ze zm.);
2. Ustawie z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży
konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2002 r., Nr 141,
poz. 1176 ze zm.);
3. Ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16,
poz. 93 ze zm.);
4. Ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego
(Dz. U. z 1964 r., Nr 43, poz. 296 ze zm.);
5. Ustawie z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (t. j. Dz. U. z 2007 r.,
Nr 109, poz. 756 ze zm.);
6. Ustawie z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach
o wykroczenia (t. j. Dz. U. z 2008 r., Nr 133, poz. 848 ze zm.);
7. Ustawie z dnia 02 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz
o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny
(Dz. U. z 2000 r., Nr 22, poz. 271 ze zm.);
8. Ustawie z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2001 r.,
Nr 100, poz. 1081 ze zm.);
9. Ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2002 r., Nr 72,
poz. 665 ze zm.);
10. Ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (t. j. Dz. U. z 2009 r.,
Nr 151, poz. 1219);
11. Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 05 marca 2002 r. w sprawie sposobu
współdziałania organów Inspekcji Handlowej z powiatowym (miejskim)
rzecznikiem konsumentów, organami administracji rządowej i samorządowej,
organami kontroli oraz organizacjami pozarządowymi reprezentującymi
interesy konsumentów (Dz. U. z 2002 r., Nr 24, poz. 243);
12. Ustawie z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej
(t. j. Dz. U. z 2006 r., Nr 122, poz. 851 ze zm.);
13. Ustawie z dnia 07 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U. z 1999 r.,
Nr 90, poz. 999 ze zm.);
14. Ustawie z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe (t. j. Dz. U. z 2000 r.,
Nr 50, poz. 601);
15. Ustawie z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów
(Dz. U. z 2003 r., Nr 229, poz. 2275 ze zm.);
1
16. Ustawie z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
(t. j. Dz. U. z 2003 r., Nr 153, poz. 1503 ze zm.);
17. Ustawie z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom
rynkowym (Dz. U. z 2007 r., Nr 171, poz. 1208);
18. Ustawie z dnia 02 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej
(t. j. Dz. U. z 2007 r., Nr 155, poz. 1095 ze zm.);
19. Ustawie z dnia 14 lutego 2003 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych
(Dz. U. z 2003 r., Nr 50, poz. 424 ze zm.);
20. Ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych
(t. j. Dz. U. z 2002 r., Nr 101, poz. 926);
21. Ustawie z dnia 05 lipca 2001 r. o cenach (Dz. U. z 2001 r., Nr 97, poz. 1050
ze zm.);
22. Ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia
(Dz. U. z 2006 r., Nr 171, poz. 1225 ze zm.);
23. Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości
wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007 r., Nr 61,
poz. 417);
24. Ustawie z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno –
spożywczych (t. j. Dz. U. z 2005 r., Nr 187, poz. 1577 ze zm.);
25. Ustawie z dnia 30 marca 2001 r. o kosmetykach (Dz. U. z 2001 r., Nr 42,
poz. 473 ze zm.);
26. Ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (t. j. Dz. U. z 2006 r.,
Nr 89, poz. 625 ze zm.);
27. Ustawie z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. z 2004 r.,
Nr 171, poz. 1800 ze zm.);
28. Ustawie z dnia 12 czerwca 2003 r. Prawo pocztowe (t. j. Dz. U. z 2008 r.,
Nr 189, poz. 1159);
29. Ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych
(t. j. Dz. U. z 2004 r., Nr 223, poz. 2268 ze zm.);
30. Ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym
oraz Rzeczniku Ubezpieczonych (Dz. U. z 2003 r., Nr 124, poz. 1153 ze zm.).
Zadania z zakresu ochrony konsumentów są realizowane przez samorząd szczebla
powiatowego jako zadania własne. Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt. 18 ustawy z dnia
05 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (t. j. Dz. U. z 2001 r., Nr 142,
poz. 1592 ze zm.), powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne
o charakterze ponadgminnym w zakresie m. in. ochrony praw konsumenta. Zadania te
oraz formę ich realizacji określają przede wszystkim przepisy art. 37 – 43 ustawy
z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2007 r.,
Nr 50, poz. 331 ze zm.).
Do zadań rzecznika konsumentów należą w szczególności:
1.
zapewnienie bezpłatnego poradnictwa konsumenckiego i informacji
prawnej w zakresie ochrony interesów konsumentów,
2.
składanie wniosków w sprawie stanowienia i zmiany przepisów prawa
miejscowego w zakresie ochrony interesów konsumentów,
2
występowanie do przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów
konsumentów,
4.
współdziałanie z właściwymi miejscowo delegaturami Urzędu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów,
5.
współdziałanie z organami Inspekcji Handlowej i organizacjami
pozarządowymi reprezentującymi interesy konsumentów w zakresie:
a) wymiany wiedzy fachowej,
b) wymiany informacji o praktykach rynkowych naruszających prawa
konsumentów,
c) mediacji i polubownego sądownictwa konsumenckiego,
d) lokalnych inicjatyw dotyczących ochrony konsumentów,
6.
rozpowszechnianie materiałów, broszur i ulotek związanych z tematyką
konsumencką,
7.
przekazywanie Delegaturze Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w Łodzi wniosków dotyczących ochrony interesów konsumentów, które
wymagają podjęcia działań na szczeblach administracji rządowej lub
sygnalizowanie powstałych w tym zakresie problemów,
8.
występowanie z zawiadomieniem do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji
i Konsumentów w sprawie podejrzenia stosowania praktyk ograniczających
konkurencję,
9.
występowanie z zawiadomieniem do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji
i Konsumentów w sprawie podejrzenia stosowania praktyk naruszających
zbiorowe interesy konsumentów,
10.
występowanie do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
z wnioskiem o wszczęcie postępowania antymonopolowego,
11.
wytaczanie powództw do Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów w sprawie o uznanie postanowień wzorca
umowy za niedozwolone,
12.
przedstawianie sądowi, w przypadku nie uczestniczenia w sprawie
o charakterze konsumenckim, istotnego dla tej sprawy poglądu, poprzez
złożenie stosownego oświadczenia,
13.
występowanie do właściwego sądu grodzkiego z wnioskiem o nałożenie
kary grzywny na przedsiębiorcę naruszającego obowiązek udzielenia
rzecznikowi wyjaśnień i informacji będących przedmiotem wystąpienia
rzecznika lub ustosunkowania się do uwag i opinii rzecznika,
14.
wytaczanie powództw na rzecz konsumentów oraz wstępowanie, za ich
zgodą, do toczącego się postępowania w sprawach o ochronę interesów
konsumentów,
15.
występowanie w roli oskarżyciela publicznego w sprawach o wykroczenia
na szkodę konsumentów w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania
w sprawach o wykroczenia,
16.
wytaczanie powództw w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy
za niedozwolone,
17.
wykonywanie innych zadań określonych w ustawie lub w przepisach
odrębnych.
3.
3
II.
Działalność
sprawozdawczym
Powiatowego
Rzecznika
Konsumentów
w
okresie
W marcu 2009 r. nastąpiła zmiana na stanowisku Powiatowego Rzecznika
Konsumentów w Skarżysku – Kamiennej. Od dnia 23 marca 2009 r. funkcję tę pełni
Monika Czerwińska – Babiarz, która zastąpiła na tym stanowisku Pana Romana
Szapszę. Obecnie urzędujący rzecznik odbyła służbę przygotowawczą i zdała egzamin
kończący tę służbę.
1. Zapewnienie bezpłatnego poradnictwa konsumenckiego i informacji
prawnej w zakresie ochrony praw konsumentów
Problematyka spraw, z którymi zgłaszali się konsumenci była bardzo szeroka.
Udzielane porady i podejmowane interwencje dotyczyły m. in. wprowadzania
konsumentów w błąd przez Operatorów świadczących usługi telekomunikacyjne co do
warunków zawartych umów, tj. okresu na jaki umowa została zawarta, cennika
świadczonych usług, braku informacji o prawie do odstąpienia od umowy zawartej
poza lokalem przedsiębiorstwa w terminie 10 dni i co się z tym wiąże nie dołączanie
do umów wzoru odstąpienia od takiej umowy.
Ponadto w roku sprawozdawczym problemy konsumentów związane były
z reklamacjami składanymi zarówno z tytułu gwarancji jakości jak i niezgodności
towaru z umową głównie takich produktów jak: obuwie, sprzęt RTV i AGD,
artykułów wyposażenia wnętrz jak również z reklamacjami na wykonanie usług
remontowo – budowlanych (montaż okien i drzwi).
Inne zapytania konsumentów dotyczyły: pobierania zadatków i zaliczek oraz
różnic między nimi, ochrony danych osobowych, egzekucji komorniczych, oszustw,
postępowania przed sądami cywilnymi i innych.
Tabela nr 1: Zapewnienie bezpłatnego poradnictwa konsumenckiego i informacji
prawnej w zakresie ochrony konsumentów
Przedmiot sprawy
Rodzaj udzielonej porady
telefoniczna
I. Usługi, w tym:
281
bankowe
(inne
niż
kredyt
28
konsumencki)
parabankowe (inne niż bankowe i
15
kredyt konsumencki)
kredyt konsumencki
14
ubezpieczeniowe
16
systemy argentyńskie
--------------telekomunikacja (telefon, internet)
56
operatorzy stacjonarni i komórkowi
Ogółem
osobista
pisemna
180
14
55
7
516
49
10
-----------
25
10
8
----------24
3
--------------------22
27
24
---------102
4
telewizja
(TV
kablowa,
TV
satelitarna)
dostawa mediów (prąd, gaz, ciepło,
woda)
wywóz śmieci i kanalizacji
informatyczne
motoryzacyjne (serwis)
turystyczne i hotelarskie
timeshare
pralnicze
remontowo - budowlane
pocztowe
medyczne
dentystyczne
edukacyjne
(kursy
językowe,
szkolenia, szkoły niepubliczne)
komunikacyjne
transportowe
kamieniarskie
fotograficzne
krawieckie
windykacyjne
Inne
II. Umowy sprzedaży, w tym:
wyposażenie wnętrz
sprzęt RTV i AGD
sprzęt komputerowy
odzież
obuwie
samochody i akcesoria
nieruchomości
materiały budowlane
kosmetyki
sprzęt sportowy
sprzęt rehabilitacyjny
art. spożywcze
biżuteria
zabawki
zwierzęta
płyty CD, DVD
telefony komórkowe
Inne
III. Umowy poza lokalem i na
odległość:
RAZEM:
18
9
3
30
32
28
2
62
2
--------------12
2
--------------6
9
2
1
1
1
2
----------3
2
----------4
11
2
1
----------2
--------------------1
------------------------------2
-----------------------------------------
4
---------16
4
---------10
22
4
2
1
3
14
9
7
----------------------------1
35
335
18
42
37
9
45
19
--------------10
8
--------------9
33
--------------11
----------------------------56
38
19
9
3
4
--------------------2
32
193
17
29
19
7
29
9
----------4
6
----------5
13
1
6
--------------------19
29
11
1
2
1
--------------------4
7
71
11
12
6
2
15
6
----------1
2
----------2
--------------------------------------------------6
8
4
24
14
12
------------------7
74
599
46
83
62
18
89
34
---------15
16
---------16
46
1
17
------------------81
75
34
635
384
130
1149
5
2. Występowanie do przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów
konsumentów
W 2009 r. do Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Skarżysku – Kamiennej
wpłynęło 141 pisemnych wniosków konsumentów o udzielenie pomocy prawnej
(w 2008 roku – 140). W 9 przypadkach wnioski pozostawiono jedynie do wiadomości
rzecznika, a w 2 przypadkach sprawy zaraz po ich zarejestrowaniu wycofano.
W sprawach tych rzecznik wystosowała łącznie 292 pisma (w 2008 roku – 417),
w tym:
a. 187 wystąpień do przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów
konsumentów,
b. 105 pism informacyjnych do konsumentów.
Wystąpienia do przedsiębiorców zawierały zwięzły opis stanu faktycznego
wynikający z treści wniosków złożonych przez konsumentów i przedstawionych
dokumentów, ocenę prawną z podaniem konkretnego przepisu prawa mającego
zastosowanie w określonej sprawie oraz wniosek o polubowne zakończenie sporu.
Tabela nr 2: Wystąpienia do przedsiębiorców w sprawie ochrony interesów
konsumentów
Przedmiot sprawy
I. Usługi, w tym:
bankowe (inne niż kredyt
konsumencki)
parabankowe (inne niż bankowe i
kredyt konsumencki)
kredyt konsumencki
ubezpieczeniowe
systemy argentyńskie
telekomunikacja (telefon, internet)
operatorzy stacjonarni i komórkowi
telewizja
(TV
kablowa,
TV
satelitarna)
dostawa mediów (prąd, gaz, ciepło,
woda)
wywóz śmieci i kanalizacji
informatyczne
motoryzacyjne (serwis)
turystyczne i hotelarskie
timeshare
pralnicze
Ilość
wystąpie
ń ogółem
79
12
Zakończone
pozytywnie
Zakończone
negatywnie
Sprawy
w toku
38
4
13
3
1
----------
------------ ---------------- ---------------- ---------4
2
---------------- --------------------- ---------------- ---------------- --------------------- ---------------- ---------------- ---------31
16
6
---------3
2
---------------- ----------
2
2
---------------- ----------
----------------------1
----------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------1
----------------------------------------------
-------------------------------------------------------
6
remontowo - budowlane
pocztowe
medyczne
dentystyczne
edukacyjne
(kursy
językowe,
szkolenia, szkoły niepubliczne)
komunikacyjne
transportowe
kamieniarskie
fotograficzne
krawieckie
windykacyjne
Inne
II. Umowy sprzedaży, w tym:
wyposażenie wnętrz
sprzęt RTV i AGD
sprzęt komputerowy
odzież
obuwie
samochody i akcesoria
nieruchomości
materiały budowlane
kosmetyki
sprzęt sportowy
sprzęt rehabilitacyjny
art. spożywcze
biżuteria
zabawki
zwierzęta
płyty CD, DVD
telefony komórkowe
Inne
III. Umowy poza lokalem i na
odległość
Razem
6
---------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------
1
-------------------------------------------------------------
1
-------------------------------------
2
3
1
----------------------8
6
104
20
17
8
2
20
8
-----------3
2
-----------2
-------------------------------------------------------9
13
4
---------------2
1
------------------------------4
5
48
10
6
3
1
10
3
---------------1
1
---------------1
---------------------------------------------------------------------------3
9
1
1
---------------------------------------------------------------------------1
26
4
6
1
1
4
2
------------------------------1
---------------1
---------------------------------------------------------------------------3
3
3
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
187
87
42
1
Łączna wartość załatwionych pozytywnie dla konsumentów spraw (w przeliczeniu na
gotówkę) wyniosła w roku sprawozdawczym 60 239,64 zł (w 2008 r. – 60 418,92 zł).
3. Pomoc prawna – sprawy sądowe i poza sądowe
W 2009 roku rzecznik nie korzystała z uprawnienia wytoczenia powództwa
cywilnego na rzecz konsumenta, ale udzielała konsumentom pomocy w sporządzaniu
pism zarówno procesowych jak i poza procesowych.
7
Tabela nr 3: Wytaczanie powództw na rzecz konsumentów
Rozstrzygnięcie sądu
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
1.
2.
Przedmiot sporu
Powództwa
dotyczące reklamacji
w zakresie
niezgodności towaru
z umową lub
gwarancji towarów
Powództwa
dotyczące
niewykonania lub
nienależytego
wykonania usług
Powództwa
dotyczące uznania
postanowienia
umownego za
niedozwolone
Przygotowywanie
konsumentom
pozwów dotyczących
reklamacji w zakresie
niezgodności towaru
z umową lub
gwarancji towarów
Przygotowywanie
konsumentom
pozwów dotyczących
niewykonania lub
nienależytego
wykonania usług
Inne
RAZEM
Sprawy kierowane do
rozpatrzenia przez
sąd polubowny
Wstępowanie
rzecznika
konsumentów do
postępowań
pozytywne
(np. uwzględniające
żądanie
w zasadniczej części)
Sprawy
negatywne
w toku
Ilość
powództw
ogółem
------------------------
----------------
------------
--------------
------------------------
----------------
------------
--------------
------------------------
----------------
------------
--------------
------------------------
----------------
1
1
------------------------
----------------
------------
--------------
------------------------------------------
----------------------------
-----------1
-------------1
------------------------
----------------
------------
--------------
------------------------
----------------
------------
--------------
8
4. Współdziałanie z innymi instytucjami w zakresie ochrony konsumentów
Rzecznik w 2009 roku współdziałała z administracją rządową i organizacjami
konsumenckimi. W związku z powyższym podtrzymano i wzbogacono niezbędną
współpracę na polu wymiany doświadczeń, konsultacji z takimi instytucjami jak:
a. Inspekcja Handlowa,
b. Stowarzyszenie Konsumentów Polskich,
c. Federacja Konsumentów.
5. Działania edukacyjne
W ramach działań na rzecz edukacji konsumenckiej rzecznik utrzymywał stały
kontakt z przedstawicielami miejscowych mediów, czego efektem były wystąpienia
w lokalnej telewizji, artykuły w lokalnej prasie oraz artykuły zamieszczone na stronie
internetowej: www.skarzysko.powiat.pl/rzecznik_konsumentow
III. Wnioski końcowe
Po blisko roku pełnienia funkcji Rzecznika, jak również po zapoznaniu się
z ilością i rodzajem spraw z ubiegłych lat, stwierdzam, że instytucja ta jest niezbędna
w naszym powiecie. Duża liczba osób zgłaszających się z prośbą o poradę prawną
i informację wskazuje jednoznacznie, że poziom wiedzy konsumenckiej jest dosyć
niski. Zapewne wynika to między innymi z wprowadzanych cyklicznie zmian do
obowiązujących przepisów prawa konsumenckiego. W wielu przypadkach okazywało
się bowiem, że konsumenci nadal mają w pamięci przepisy prawne, które już dawno
zostały zmienione. Dlatego też jest zapotrzebowanie na usługi świadczone przez
Rzecznika i wręcz konieczność stałego pogłębiania wiedzy i doskonalenia metod
pracy. Działania Powiatowego Rzecznika Konsumentów mają w środowisku lokalnym
pozytywny wydźwięk. Jego zadania to wyłącznie udzielanie pomocy, natomiast duża
skuteczność w dochodzeniu roszczeń przyczynia się do tworzenia dobrego wizerunku
urzędu.
Sporządziła: Monika Czerwińska – Babiarz – Powiatowy Rzecznik Konsumentów
Skarżysko – Kamienna, dnia 18 marca 2010 r.
9