Ustrój i władza

Ustrój i władza
2016-01-29 09:16:11
2
Ustrój i władza
Ustrój i władza
Kirgistan to republika parlamentarno – gabinetowa. Konstytucja Republiki Kirgiskiej stanowi, iż Kirgizja jest
demokratycznym, świeckim państwem prawa o ustroju republikańskim. Władza zwierzchnia należy do narodu,
sprawującego ją bezpośrednio i przez system organów państwowych oraz samorządowych.
Premierem kraju od maja 2015 r. jest Temir Sarijew jest Dżoomart Otorbajew. W grudniu 2011 r. odbyły się
wybory prezydenckie, w których zwyciężył Ałmazbek Atambajew. Wcześniej był on premierem.
Kirgiski rząd odpowiada za prowadzenie polityki gospodarczej, obronnej, socjalnej, kwestie edukacji, zdrowia,
etc.
Prezydent - zgodnie z intencją twórców konstytucji - ma być symbolem państwa i arbitrem ponad bieżącymi
podziałami politycznymi. Wybierany jest na kadencję pięcioletnią w wyborach powszechnych, bez prawa
reelekcji.
Do 1991 roku Kirgizja była częścią ZSRR. W dniu 31 sierpnia 1991 roku deklarację niepodległości. 27
października 1990 roku Rada Najwyższa wybrała na nowo utworzony urząd Prezydenta Republiki, profesora
Askara Akajewa, dotychczasowego szefa Kirgiskiej Akademii Nauk. Sprawował on tę funkcję do kwietnia 2005 r.
W wyniku zmian politycznych (tzw. tulipanowej rewolucji) w roku 2005 nowym prezydentem kraju został
Kurmanbek Bakijew. Do kolejnej zmiany władzy w Kirgizji doszło na skutek wydarzeń z kwietnia 2010 roku.
Kompleksowa zmiana systemu politycznego została wprowadzona na mocy nowej konstytucji przyjętej w
referendum z 26 czerwca 2010. Referendum to usankcjonowało Rozę Otunbajewą na stanowisku tymczasowej
prezydent Kirgizji.
Silną pozycję w państwie posiada parlament - Dżokorku Kenesz - Rada Najwyższa. Władza ustawodawcza jest
jednoizbowa, zasiada w niej 120 deputowanych, wybieranych w oparciu o ordynację proporcjonalną z list
partyjnych. Uchwala konstytucję i ustawy.
Parlament powołuje rząd, wyraża wotum nieufności, odwołuje poszczególnych ministrów bądź cały gabinet.
Naczelnym organem władzy wykonawczej jest Rada Ministrów, na czele której stoi premier. Strukturę rządu
określa premier. Rząd odpowiada za prowadzenie polityki gospodarczej, obronnej, socjalnej, kwestie edukacji,
zdrowia etc.
Na system polityczny kraju silny wpływ ma podział na kilkadziesiąt rodów/klanów Kirgistanu, na co nakłada się
również silna identyfikacja geograficzna. Konflikty polityczne ostatniej dekady miały miejsce między
przedstawicielami północy i biednego południa.
W październiku 2015 roku w wyborach zwyciężyła zbliżona do prorosyjskiego prezydenta Kirgistanu
Socjaldemokratyczna Partia Kirgistanu. Zdobyła ona 26,6 proc. głosów. Na drugim miejscu znalazła się
opozycyjna partia Republika-Ojczyzna (Ata Żurt), która uzyskała 20,6 proc. głosów. Siedmioprocentowy próg
wyborczy przekroczyły jeszcze cztery inne partie, wśród nich Socjalistyczna Partia "Ojczyzna" (Ata Meken).
Ugrupowania te w zasadzie popierają politykę pogłębiania współpracy z Rosją w ramach Eurazjatyckiej Unii
Gospodarczej (EUG) i Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym (ODKB).
Kirgistan jest pierwszym państwem regionu, które wprowadziło kontrolowane elektronicznie głosowanie. Nowy
system sprawdza dane biometryczne wyborcy (odciski palców), a sama karta do głosowania jest od razu
skanowana do systemu. Umożliwia to automatyczne i szybkie podliczenie głosów.
Dane biometryczne miały uniemożliwić sfałszowanie wyników głosowania poprzez wrzucanie dodatkowych kart,
co było nagminną praktyką przed 2011 r. Wielu obywateli Kirgistanu uważa jednak, że identyfikacja za pomocą
3
odcisków palców stoi w sprzeczności z zasadą ochrony danych osobowych. Oficjalnie głosowanie jest wprawdzie
anonimowe, rejestrowany jest tylko fakt oddania głosu. Jednak - zdaniem obserwatorów - samo wykorzystanie
odcisków palców w elektronicznym systemie stawia pod znakiem zapytania zasadę anonimowości. Część
uprawnionych do głosowania nie poddała się procedurze rejestracji.
4