Ein Farbiger - Hueber Verlag

12
Ein Farbiger
To warto wiedzie¢
JeΩeli z powodów rasowych, religijnych, j™zykowych, ze wzgl™du na kultur™ czy pochodzenie jaka√ mniejsza grupa przeciwstawia si™
wi™kszo√ci, ujawniajå si™ zarówno kompleksy,
jak i arogancja. Przez ostatnie 50 lat do krajów
niemieckoj™zycznych nap¬yn™li obcokrajowcy
i zwiåzane z nimi problemy. Dzi√ cudzoziemcy
stanowiå 8,2% mieszkaƒców w Niemczech
i 6,6% w Austrii. Wi™kszo√¢ z nich to emigranci
zarobkowi z po¬udniowej Europy i krajów
pó¬nocnoafrykaƒskich. Prócz nich så teΩ
uciekinierzy i azylanci ze wszystkich stron
√wiata. Z 18% cudzoziemców zamieszka¬ych w
Szwajcarii wi™kszo√¢ pochodzi z krajów
naleΩåcych do Unii Europejskiej.
W Niemczech Ωyje 7,173 miliona cudzoziemców, a w√ród nich 1,8 miliona Turków.
Jedna z dzielnic Berlina, Kreuzberg, jest po
Istambule, Ankarze i Izmirze czwartym skupiskiem Turków na √wiecie. ˇycie tak duΩej liczby obcych nie obywa si™ bez problemów.
Ciekawy jednak jest fakt, Ωe w duçych miastach,
takich jak Frankfurt z 30% cudzoziemców jest
mniej tar¢ mi™dzy tuziemcami a obcymi niΩ na
terenach by¬ej NRD, gdzie procent obcokrajowców jest o wiele mniejszy (1,7%). Zapewne
duΩe bezrobocie powoduje tam strach przed
kaΩdym, kto moΩe odebra¢ miejsce pracy.
J™zyk
Jak zauwaΩy¬ Mark Twain, j™zyk niemiecki
posiada rzadkå w¬a√ciwo√¢, a mianowicie w
zdaniu podrz™dnym (der Nebensatz) czasownik
umieszcza si™ na koƒcu zdania. Ten porzådek
wymaga od uczåcych si™ szczególnej uwagi.
Przy s¬uchaniu i czytaniu naleΩy wi™c
uwzgl™dnia¢ fakt, Ωe czasownik cz™sto przechodzi na koniec zdania, cho¢ wiåΩe si™ z
poczåtkowymi sk¬adnikami. Aby zrozumie¢
sens zdania, czytelnik czy s¬uchacz musi wi™c
przypomnie¢ sobie, jaki by¬ ten poczåtek. Aby
nabra¢ wprawy, dobrze jest zaznaczy¢ najpierw
miejsce cz™√ci czasownikowych w zdaniu np.
Du kannst alle meine 500 Dias sehen, wenn du
heute Nachmittag mit deiner Freundin zu mir
kommst.
(MoΩesz obejrze¢ moich 500 slajdów, jeΩeli
przyjdziesz do mnie ze swojå przyjació¬kå dzi√
po po¬udniu.)
Jeżeli niemiecki pisarz
zanurzy sie˛
w jakimś zdaniu,
to zobaczy sie˛ go znowu,
kiedy wyplynie po przeciwnej
stronie oceanu z
czasownikiem w ustach.
Mark Twain
69
1620_25 Blaue Blume, © Max Hueber Verlag 2002
Ein Farbiger
1
a
Prosz™ przeczyta¢ podane definicje.
Weiße der/die; -n;
ein Mensch mit der
hellen Hautfarbe, die
z. B. für Europäer
typisch ist; ein Weißer
Farbige der/die; -n;
j-d., der farbig ist;
ein Nicht-Weißer, bes.
Neger od. Mulatte;
ein Farbiger
farbig <Adj.> a) verschiedene Farben
haben; b) eine andere Farbe als Weiß oder
Schwarz; c) eine braune oder schwarze
(od. rote od. gelbe) Hautfarbe haben
b
Schwarze der/die; -n;
j-d. mit schwarzer
Hautfarbe; ein
Schwarzer
bunt <Adj.> mit
mehreren verschiedenen
Farben = farbig
Co znaczå te s¬owa po polsku?
Prosz™ przeczyta¢ tekst i wyszuka¢ w nim znane Paƒstwu s¬owa.
2
5
10
1
etw. wagen: odwaΩy¢ si™ na co√
2
verdammt noch mal:
do diab¬a!
3
jdn. etw. nennen:
nazywa¢ kogo√
15
Wenn ich zur Welt komme, bin ich schwarz;
wenn ich aufwachse, bin ich schwarz;
wenn ich krank bin, bin ich schwarz;
wenn ich in der Sonne gehe, bin ich schwarz;
wenn ich friere, bin ich schwarz;
wenn ich sterbe, bin ich schwarz.
Aber du!
Wenn du zur Welt kommst, bist du rosa;
wenn du aufwächst, bist du weiß;
wenn du krank bist, bist du grün;
wenn du in der Sonne gehst, bist du rot;
wenn du frierst, bist du blau;
wenn du stirbst, bist du grau.
Und du wagst 1 es, verdammt noch mal 2,
mich einen Farbigen zu nennen3 ?
unbekannter Verfasser
Prosz™ przeczyta¢ raz jeszcze drugå cz™√¢ wiersza (od linijki 8.). W jakiej sytuacji cz¬owiek moΩe
by¢ np. rosa, grün,...?
3
4
a
b
Kim jest ich, a kim du?
Jak powinno si™ wed¬ug autora wiersza nazwa¢ bia¬ego cz¬owieka?
70
1620_25 Blaue Blume, © Max Hueber Verlag 2002
12
Prosz™ podkre√li¢ w tek√cie podmioty i czasowniki. Gdzie znajduje si™ czasownik w zdaniu
podrz™dnym z wenn? Gdzie stoi podmiot w zdaniu nadrz™dnym? Prosz™ porówna¢ z poniΩszym zestawieniem.
5
Sätze verbinden: Hauptsatz (HS) und Nebensatz (NS), wenn
1
2
HS
Ich
bin
schwarz.
NS+HS
Wenn ich zur Welt komme,
bin
ich schwarz.
HS+NS
Ich
bin
schwarz,
wenn ich zur Welt komme.
Stosowanie wenn
czas: wenn oznacza wydarzenia i czynno√ci
równoczesne – tera¥niejsze i przysz¬e
pytanie: wann? (kiedy?)
Wenn Kunkel eine Stadt besichtigt, macht er immer viele Dias.
warunek: w zdaniu podrz™dnym z wenn podany jest
warunek, w zdaniu nadrz™dnym skutki (nast™pstwo).
Wenn du heute kommst, kannst du meine Dias sehen.
Prosz™ przestawi¢ kolejno√¢ zdaƒ w tek√cie. Prosz™ zaczå¢ od zdania nadrz™dnego.
6
Ich bin ..., wenn ...
7
a
Aber du! Du bist ..., wenn ...
Prosz™ uzupe¬ni¢ podane zdania.
Alle Verwandten kommen. Du kannst mich immer fragen. Das ist kein gutes Deutsch.
Ich mache einen Mittagsschlaf. Wir machen einen Ausflug.
1 Wenn du etwas nicht verstehst, ..............................................................................................................
2 Wenn es nicht regnet, .................................................................................................................................
3 Wenn ich Geburtstag habe, ......................................................................................................................
4 Wenn er „Maloche“ sagt, ...............................................................................................................................
5 Wenn ich gegessen habe, ...........................................................................................................................
b
Prosz™ uzupe¬ni¢ zdania w dowolny sposób.
Ein Tag ist schön, wenn
.....................................................................................................................................
Ein Dia-Abend ist spannend, wenn
.............................................................................................................
Der Deutschunterricht ist interessant, wenn
...........................................................................................
71
1620_25 Blaue Blume, © Max Hueber Verlag 2002
Spur im Sand
Ging da ein Weißer,
ein Schwarzer,
ein Roter?
Der Sand sagt:
Ein Mensch.
Hans Baumann
8
a
Prosz™ przeczyta¢ te przymiotniki. Sensu nieznanych s¬ów prosz™ domy√li¢ si™ ze znaczenia przeciwieƒstw.
klein
b
groß
dick
dünn
arm
reich
hässlich
schön
intelligent
dumm
alt
jung
Prosz™ napisa¢ ten wiersz na nowo z uΩyciem podanych par przymiotników.
Ging da ein Kleiner, ein Großer? Der Sand sagt: ...
Aussprache: er und e am Wortende
9
Prosz™ pos¬ucha¢ wiersza i powtórzy¢ go.
10 a
Prosz™ s¬ucha¢ i czyta¢.
ein Deutscher eine Deutsche ein Weißer eine Farbige mein Name
die deutsche Sprache ein Japaner dein Vater Entschuldige! bitter bitte
die rote Farbe er ist Lehrer alle Schüler
b
Prosz™ pos¬ucha¢ jeszcze raz i powtarza¢.
Wortbildung: Suffix -er
11
Prosz™ przeczyta¢ i uzupe¬ni¢ rzeczowniki.
rzeczownik + er:
rdzeƒ czasownika + er:
nazwy krajów /
miast + er:
przymiotniki + er:
die Politik der/ein Politiker
lesen
der/ein Leser
die Schule der/ein Schüler
träumen
der/ein Träumer
arbeiten
.............................................
spielen
..........................................
sprechen
.............................................
anfangen
.................................... (ä)
Japan
Berlin
der/ein Japaner
der/ein Berliner
Kanada
der/ein Kanadier (!)
Österreich
.............................................
Spanien
..................................... (!)
schwarz
rechts
reich
ein Schwarzer1
ein Rechter3
ein Reicher
links
grün
ein Linker2
ein Grüner4
1
2, 3, 4
czarnoskóry; konserwatywny,
w znaczeniu politycznym
72
1620_25 Blaue Blume, © Max Hueber Verlag 2002