Wpływ czynników socjologicznych i demograficznych na wybór

Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 4, zeszyt 2, 96-100, 2011
Wpływ czynników socjologicznych i demograficznych
na wybór porodu tradycyjnego lub rodzinnego
BOGUSŁAWA RUDNICKA1, ZBIGNIEW PIETRZAK2, GRZEGORZ KRASOMSKI3
Streszczenie
Wstęp: Oczekiwania i preferencje kobiet rodzących oraz presja społeczna spowodowały zmiany standardów opieki
położniczej w latach osiemdziesiątych XX wieku. Pojawiła się nowa koncepcja opieki śródporodowej, która uwzględniała potrzeby rodziny i możliwość wyboru formy porodu. Celem pracy była analiza czynników socjologicznych i demograficznych kobiet rodzących konwencjonalnie lub z osobą towarzyszącą. Materiał i metodyka: Materiał badawczy
opierał się na analizie badań ankietowych uzyskanych od uczestników porodu rodzinnego i tradycyjnego. Do
przeprowadzenia analizy użyto skonstruowanej na potrzeby badania ankiety, której podstawą był kwestionariusz
ankiety. Analizie badawczej poddano 393 kobiety, które rodziły w Klinice Położnictwa i Ginekologii Instytutu „Centrum
Zdrowia Matki Polki” w Łodzi. Badane osoby wyłoniono w sposób losowy, przyjmując stałą regułę wyboru co trzeciego porodu rodzinnego i tradycyjnego. Obie grupy kobiet porównano pod względem danych demograficznych jak:
stan cywilny, miejsce zamieszkania, stopień wykształcenia, wykonywanie i rodzaj pracy zawodowej, sytuacja materialna rodziny. Do badania zakwalifikowano 191 kobiet rodzących w zwykłych warunkach, bez udziału osoby bliskiej
i 202 kobiety, które zdecydowały się na poród rodzinny. Wyniki: Więcej kobiet (86%) wybierających poród rodzinny
mieszkało w mieście w porównaniu z kobietami rodzącymi tradycyjnie (77%). Na podjęcie decyzji o porodzie
rodzinnym miała wpływ także wielkość miejscowości. Mieszkanki większych miast częściej wybierały poród rodzinny.
Wśród kobiet rodzących w towarzystwie osoby bliskiej więcej było kobiet zamężnych (87%) niż wśród kobiet
wybierających poród tradycyjny (73%). Kobiety wybierające poród rodzinny posiadały wyższy poziom wykształcenia,
nieco lepszą sytuację materialną, częściej pracowały zawodowo – 80% vs 71%, częściej wykonywały pracę umysłową
– 84% vs 64%. Badane grupy kobiet porównano także pod względem wieku matki. Średnia wieku wszystkich kobiet
wynosiła 29 lat. Wnioski: Kobiety mieszkające w miastach powyżej 500 000 mieszkańców częściej wybierały poród
rodzinny. Wśród kobiet rodzących w towarzystwie osoby bliskiej więcej było kobiet zamężnych. Kobiety z wyższym
poziom wykształcenia częściej decydowały się na poród rodzinny. Rodzące z bliską osobą deklarowały nieco lepszą
sytuację materialną, częściej pracowały zawodowo i częściej wykonywały pracę umysłową. Można zatem przypuszczać, że wykształcone kobiety mieszkające w dużych miastach, częściej pracujące i wykonujące pracę umysłową mają
większą świadomość w zakresie wyboru formy opieki śródporodowej, która kształtuje się wraz ze wzrostem ich
statusu społecznego. Wśród mieszkanek małych miast i wsi, z niższym poziomem wykształcenia i rzadziej pracującymi
zawodowo należałoby systematycznie podnosić świadomość w zakresie możliwości wyboru wspólnego uczestnictwa
w porodzie poprzez właściwą edukację. Istotną rolę powinien spełniać lekarz ginekolog-położnik i położna, przyczyniając się do optymalizacji opieki położniczej.
Słowa kluczowe: czynniki socjologiczne i demograficzne, poród rodzinny i tradycyjny
Wstęp
Narodziny dziecka dla rodzącej kobiety, jej partnera
i ich rodzin są nie tylko procesem medycznym, ale niezwykłym, wyjątkowym przeżyciem, doświadczeniem dotykającym sfery psychologicznej, kulturowej i społecznej [1-4].
Opieka nad kobietą rodzącą zmieniała się wraz z jej
potrzebami i oczekiwaniami. Modele narodzin określane
były nie tylko przez okresy w dziejach ludzkości, ale wytyczały je normy kulturowe, społeczne oraz religia [5].
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) poród
to naturalna sytuacja w życiu człowieka postrzegana jako
problem czysto medyczny, wykorzystujący najnowsze
techniki i technologie, co wiąże się z instytucjonalizacją
opieki położniczej i często z dehumanizacją [6-8].
Rozwój położnictwa doprowadził do podziału obowiązków personelu medycznego, co wpłynęło na przedmiotowy charakter opieki położniczej nad rodzącą [9, 10].
Oczekiwania i preferencje kobiet rodzących oraz presja społeczna spowodowały jednak zmiany standardów
opieki położniczej. W latach osiemdziesiątych XX wieku
pojawiła się nowa koncepcja opieki śródporodowej, która
uwzględniała potrzeby rodziny, pozwoliło to na dokonanie
wyboru odpowiedniej formy porodu przez jego uczestników [11, 12].
Celem pracy była ocena czynników socjologicznych
oraz demograficznych kobiet rodzących tradycyjnie i z osobą towarzyszącą.
Materiał i metodyka badań
Materiał badawczy opierał się na analizie badań ankietowych uzyskanych od uczestników porodu rodzinnego
i tradycyjnego. Do przeprowadzenia analizy użyto skonstruowanej na potrzeby badania ankiety, której podstawą
był kwestionariusz ankiety. Zebrany materiał poddano
1
Zakład Położnictwa Praktycznego, II Katedra Ginekologii i Położnictwa Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
2
Klinika Położnictwa i Ginekologii Instytutu „Centrum Zdrowia Matki Polki” w Łodzi
3
Klinika Ginekologii Położnictwa, II Katedra Ginekologii i Położnictwa Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
97
Wpływ czynników socjologicznych i demograficznych na wybór porodu tradycyjnego lub rodzinnego
analizie opisowej i statystycznej. Analizę zgodności cech
mierzalnych przeprowadzono za pomocą testu chi2. Dla
wnioskowania statystycznego przyjęto poziom istotności
p < 0,05.
Analizie badawczej poddano 393 kobiety, które rodziły
w Klinice Położnictwa i Ginekologii Instytutu „Centrum
Zdrowia Matki Polki” . Badane osoby wyłoniono w sposób
losowy, przyjmując stałą regułę wyboru co trzeciego porodu rodzinnego i tradycyjnego. Do badania zakwalifikowano 191 kobiet rodzących bez udziału osoby bliskiej
i 202 kobiety, które zdecydowały się na poród rodzinny.
Obie grupy kobiet porównano pod względem danych
demograficznych jak: stan cywilny, miejsce zamieszkania,
stopień wykształcenia, wykonywanie i rodzaj pracy zawodowej oraz sytuacja materialna rodziny.
Wyniki
Więcej kobiet (86%) wybierających poród rodzinny
w porównaniu z kobietami rodzącymi tradycyjnie (77%)
mieszkało w mieście (ryc. 1).
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
miasto
wieś
86
77
87
73
27
13
poród
tradycyjny
Wykształcenie
70
50
40
30
A podstawowe
62
B zawodowe
C średnie
D wyższe
38
50
40
10
0
23
14
30
poród
tradycyjny
16
3
9
A
B
C
poród
rodzinny
B miasto < 50 tys
D miasto 200-500 tys
C miasto 50-200 tys
62
E miasto > 500 tys
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
42
B
C
D
poród rodzinny
Praca zawodowa
tak
nie
80
71
29
20
poród
tradycyjny
poród
rodzinny
Ryc. 5. Praca zawodowa rodzących kobiet
23
19
10
0
5
A
Ryc. 4. Wykształcenie rodzących kobiet
Miejsce zamieszkania
A wieś
D
poród tradycyjny
30
20
37
20
Na podjęcie decyzji o porodzie rodzinnym miała także
wpływ wielkość miejscowości. Mieszkanki większych
miast istotnie częściej wybierały poród rodzinny (ryc. 2).
60
poród
rodzinny
Kobiety z grupy porodów rodzinnych istotnie częściej
były w związku małżeńskim (p < 0,05).
Kobiety wybierające poród rodzinny posiadały wyższy poziom wykształcenia (ryc. 4), nieco lepszą sytuację
materialną (tab. 1), częściej pracowały zawodowo (ryc. 5),
częściej wykonywały pracę umysłową (ryc. 6).
Ryc. 1. Miejsce zamieszkania
70
tak
nie
Ryc. 3. Stan cywilny rodzących kobiet
60
Miejsce zamieszkania
Małżeństwo
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
14
12
4
A
B
C D E
poród tradycyjny
A
9
9
B
C D E
6
poród rodzinny
Rodzaj wykonywanej pracy
90
80
70
60
Ryc. 2. Miejsce zamieszkania rodzących kobiet
50
Mieszkanki dużych miast istotnie częściej wybierały
poród rodzinny (p < 0,05).
Wśród kobiet rodzących w towarzystwie osoby bliskiej więcej było kobiet zamężnych niż wśród kobiet wybierających poród zwykły (ryc. 3)
20
10
40
30
0
umysłowa
84
fizyczna
64
36
16
poród
tradycyjny
poród
rodzinny
Ryc. 6. Rodzaj wykonywanej pracy
98
B. Rudnicka, Z. Pietrzak, G. Krasomski
Rodzące z grupy porodów rodzinnych posiadały istotnie wyższy poziom wykształcenia (p < 0,05).
Tabela 1. Sytuacja materialna rodzących kobiet
Przeciętna
Dobra
Bardzo
dobra
Razem
n
%
n
%
n
n
Tradycyjny 10 5,5 93
51
69
38
10 5,5 182
100
Rodzinny
9 4,5 81
41
97
49
11 5,5 198
100
Razem
19 10 174 92 166 87
Poród
Zła
n
%
21
%
11
380
%
–
Rodzące z grupy porodów rodzinnych posiadały nieco
lepszą sytuację materialną (p = 0,051 – granica istotności).
Rodzące z grupy porodów rodzinnych istotnie częściej
pracowały zawodowo (p < 0,05).
Rodzące z grupy porodów rodzinnych istotnie częściej
wykonywały pracę umysłową (p < 0,05).
Badane grupy kobiet porównano także pod względem
wieku matki. Średnia wieku wszystkich kobiet wynosiła 29
lat.
Dyskusja
W analizowanym materiale przedstawiono charakterystykę danych demograficznych rodzących z osobą towarzyszącą i rodzących w sposób tradycyjny pod względem
miejsca zamieszkania, wykształcenia, pracy zawodowej,
sytuacji materialnej oraz wieku.
Kobiety mieszkające w miastach częściej wybierały
porody rodzinne (86%), mieszkanki wsi w tej grupie stanowiły 14% kobiet rodzących. W grupie porodów tradycyjnych 77% rodzących pochodziło z miasta, a 23% ze wsi. Na
wybór formy porodu miała wpływ także wielkość miejscowości, w której rodzące zamieszkiwały. Mieszkanki większych miast częściej wybierały poród rodzinny (77%). Pochodzące z miast poniżej 50 000 mieszkańców i wsi wybierały częściej formę porodu tradycyjnego (19% i 23%)
oraz odpowiednio (9% i 14%) formę porodu rodzinnego.
Podobne dane przedstawili w swoich pracach Kossowski,
Guzikowski i wsp. [13-17].
Przypuszczać należy, że mieszkanki dużych miast
mają łatwiejszy dostęp do różnorodnych form informacji
dotyczących opieki śródporodowej, są bardziej świadome
i częściej wybierają formę porodu rodzinnego.
Bachanek i wsp. [18] wśród badanych parametrów
oceniali m.in. stan cywilny rodzących. W grupie rodzących
rodzinnie nieznacznie więcej kobiet było mężatkami (80%)
niż w grupie rodzących tradycyjnie (71,7%). Zbliżone dane
uzyskano w badaniach własnych.
Wyżej wymienieni autorzy przedstawili wykształcenie
respondentek stwierdzając w grupie rodzących rodzinnie
(I) w stosunku do rodzących tradycyjnie (II) więcej
pacjentek z wyższym wykształceniem 61,7% vs 8,3%.
Średnie wykształcenie w grupie I posiadało 30%, a w gru-
pie II 25% kobiet, podstawowe odpowiednio 8,3% i 66,6%
[18].
Wilk i wsp. [19] w swej analizie odnotowują 58,9% pacjentek z wykształceniem wyższym, które rodziły wspólnie
z bliską osobą i 44,3% kobiet odbywających poród tradycyjny. Odsetek średniego wykształcenia w obydwu grupach wahał się następująco: 25,5% porody rodzinne i 26,1%
porody tradycyjne, wykształceniem zawodowym i podstawowym legitymowało się 15,6% pacjentek z porodu rodzinnego i 29,6% z tradycyjnego. Podobne wyniki uzyskali
Maciejewski i wsp. [20] podając także większy odsetek
wyższego wykształcenia wśród rodzących z bliską osobą.
Zbliżone wnioski wysuwają Prażmowska i Radzik [21].
Według Guzikowskiego i wsp. [14] poród rodzinny częściej
wybierały rodzące z wykształceniem średnim 49,4% i wyższym 38,3%. Wykształcenie zawodowe posiadało 11% badanych i podstawowe 1,3%. Największą grupę wśród rodzących tradycyjnie stanowiły matki z wykształceniem zawodowym (39%), później średnim (36,7%), wyższym (16%)
i podstawowym (8,3%).
W badaniach Pietrasika i wsp. [22] 52% rodzących
z osobą towarzyszącą miało także wykształcenie wyższe.
Analogiczne wyniki uzyskano w pracy własnej. Kobiety
z wyższym wykształceniem wybierały częściej poród
w towarzystwie osoby bliskiej, co potwierdzają w/w autorzy. Można przypuszczać, że wykształcone kobiety mają
większą świadomość i preferencje dotyczące porodu.
Poglądy kobiet w zakresie wyboru różnorodnych form
opieki śródporodowej zmieniają się wraz ze wzrostem ich
statusu społecznego.
Powyższych korelacji nie zaobserwowali Olejek i wsp.
[23] analizujący wykształcenie kobiet, które podejmowały
decyzję o wspólnym porodzie. Z wyników ich pracy
dowiadujemy się, że 42% kobiet z wykształceniem średnim
decydowało się na poród rodzinny. Natomiast badane
z wykształceniem wyższym i podstawowym rzadziej wybierały tę formę porodu.
Dane dotyczące wykonywania, rodzaju pracy zawodowej i sytuacji materialnej znalazły potwierdzenie w piśmiennictwie w przypadku porodów rodzinnych. Pietrasik
i wsp. [22] podkreślili, że 70% ankietowanych kobiet pracowało zawodowo bez uwzględnienia rodzaju wykonywanej
pracy, a pozostałe 30% było bez pracy. Swoją sytuację
materialną jako bardzo dobrą określiło 16% rodzin, 36%
jako dobrą, 46% średnią i 2% ankietowanych jako złą. Wyniki, które uzyskano z przeprowadzonej analizy, wskazują,
że 80% kobiet z porodów rodzinnych wykonywało pracę
zawodową, a 20% badanych nie pracowało. Sytuacja materialna w opinii respondentek z tej grupy porodów była w
6% bardzo dobra, dobra w 49%, w 41% przeciętna i w 4%
zła. Zatem większość kobiet rodzących w obecności osoby
towarzyszącej pracowała zawodowo i określała swoją sytuację materialną jako przeciętną i dobrą. W piśmiennictwie nie odnaleziono danych powyższych czynników
w grupie rodzących tradycyjnie.
Wpływ czynników socjologicznych i demograficznych na wybór porodu tradycyjnego lub rodzinnego
Średnia wiekowa badanych wynosiła 29 lat. Porody
rodzinne reprezentowane były przez kobiety w przedziale
wiekowym 26-31 lat, a tradycyjne 26-33 lata. Zbliżony
średni wiek w obydwu grupach potwierdzili inni autorzy
[19, 24-26].
Podsumowanie
1) Kobiety mieszkające w miastach powyżej 500 000
mieszkańców częściej wybierały poród rodzinny.
2) Wśród kobiet rodzących w towarzystwie osoby
bliskiej więcej było kobiet zamężnych.
3) Kobiety z wyższym poziom wykształcenia częściej
decydowały się na poród rodzinny.
4) Rodzące z bliską osobą deklarowały nieco lepszą sytuację materialną, częściej pracowały zawodowo
i częściej wykonywały pracę umysłową.
Można zatem przypuszczać, że wykształcone kobiety
mieszkające w dużych miastach, częściej pracujące i wykonujące pracę umysłową mają większą świadomość
w zakresie wyboru form opieki śródporodowej, która
kształtuje się wraz ze wzrostem ich statusu społecznego.
Wśród mieszkanek małych miast i wsi, kobiet z niższym poziomem wykształcenia i rzadziej pracującymi zawodowo zasadne wydaje się systematyczne podnoszenie
ich świadomości w zakresie preferencji różnorodnych
form opieki śródporodowej poprzez właściwą edukację
przekazywaną przez lekarzy ginekologów-położników i położne, przyczyniając się do optymalizacji opieki położniczej i zwrotu w kierunku społecznego modelu narodzin.
W wymienionych działaniach niezwykle pomocne
będzie rozporządzenie Ministra Zdrowia z 23 września
2010 r. w sprawie standardów postępowania oraz procedur
medycznych przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych
z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu,
połogu oraz opieki nad noworodkiem, które weszło w życie 8 kwietnia 2011 r. (Dz. U. nr.187, poz. 1259).
Piśmiennictwo
[1] Ropacka M. (2002) Poród prawidłowy. [W:] Położnictwo.
Podręcznik dla położnych i pielęgniarek. [Red.] Bręborowicz G.H., PZWL, Warszawa.
[2] Ropacka M. (2006) Poród prawidłowy. [W:] Położnictwo i Ginekologia. [Red.] Bręborowicz G.H., PZWL, Warszawa.
[3] Laudański T (1997) Poród w wodzie. Konferencja Naukowo
– Szkoleniowa Postępy w perinatologii i ginekologii. Łódź,
s. 31-34.
[4] Sajdak S. (2001) Poród o przebiegu fizjologicznym. [W:] Położnictwo i ginekologia. Podręcznik dla studentów. [Red.]
Pisarski T., PZWL, Warszawa.
[5] Domańska U.M. (2006) Modele narodzin i opieki położniczej
w kontekście procesu medykalizacji. Pielęgniarstwo XXI
wieku 3(16): 51-55.
[6] Otffinowska A., Kubicka-Kraszyńska U. (2007) Jak rodzą
współczesne Polki? Magazyn Pielęgniarki i Położnej 12: 20.
[7] Otffinowska A. (2002) Czy poród zmedykalizowany stał się
w Polsce normą? [W:] Materiały z Konferencji Naukowej
Warszawa 7. 06. 2002. Dokąd sięgają granice medycznego
99
bezpieczeństwa? Fundacja Rodzić po Ludzku, Warszawa,
s. 11-13.
[8] Wagner M. (2006) Ryby nie widzą wody: potrzeba humanizacji porodu. Pielęgniarka i Położna 11-12: 9-16.
[9] Iwanowicz-Palus G. (2005) Opieka Położnicza – wczoraj
i dziś. [W:] Materiały z I Międzynarodowej Konferencji dla
położnych Jastrzębia Góra 29-30. 04. 2005. Opieka śródporodowa wczoraj i dziś. Jastrzębia Góra, s. 8-26.
[10] Iwanowicz-Palus G., Reglińska J. (2007) Opieka położnicza
okołoporodowa – wczoraj i dzisiaj. Pielęgniarstwo XXI wieku 1(18): 101-108.
[11] Balaskas J. (1997) Poród aktywny. Nowe spojrzenie na
naturalny sposób rodzenia. Niezależna Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
[12] Bednarek M. (2008) Jak rodzi współczesna Polka – techniki
porodowe. Położna środowiskowa/rodzinna 2 (22): 26-27.
[13] Kossowski P., Piwowarczyk M., Sikora J. (2004) Poród rodzinny w materiale Kliniki Położnictwa i Ginekologii Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach. Kliniczna Perina-
tologia i Ginekologia Supl. I: 50-52.
[14] Guzikowski W., Kowalczyk D., Mączka M. (2004) Aspekty
socjologiczne i demograficzne uczestników porodów rodzinnych i „tradycyjnych”. Kliniczna Perinatologia i Gine-
kologia Supl. I: 71-73.
[15] Guzikowski W. (2000) Porody rodzinne – analiza socjo-psychologiczna ich uczestników. Ginekologia Polska 71(4):
165-170.
[16] Guzikowski W. (2002) Psychologiczne aspekty porodów ro-
dzinnych – kierunki koncentracji świadomości rodzących.
Kliniczna Perinatologia i Ginekologia Supl. XXV: 166-175.
[17] Guzikowski W. (2004) Porody rodzinne we współczesnym
położnictwie. A.M., Wrocław.
[18] Bachanek M. i wsp. (2004) Analiza wybranych parametrów
przebiegu porodu rodzinnego. Kliniczna Perinatologia i Ginekologia Supl. I: 41-43.
[19] Wilk K. i wsp. (2004) Wpływ wykształcenia i wieku rodzą-
cych na częstość porodów rodzinnych i obecność studentów w trakcie porodu. Kliniczna Perinatologia i Ginekologia
Supl. I: 53-54.
[20] Maciejewski J. i wsp. (2004) Poród rodzinny w doświadcze-
niach Kliniki Położnictwa i Ginekologii Instytutu Matki
i Dziecka w Warszawie. Kliniczna Perinatologia i Ginekolo-
gia Supl. I: 62-63.
[21] Prażmowska B., Radzik T. (2004) Wsparcie społeczne kobiet podczas porodów rodzinnych. Kliniczna Perinatologia
i Ginekologia Supl. I: 143-146.
[22] Pietrasik D. i wsp. (2004) Dlaczego ojcowie chcą być przy
narodzinach swoich dzieci? Kliniczna Perinatologia i Ginekologia Supl. I: 79-81.
[23] Olejek A. i wsp. (2004) Analiza porodów rodzinnych w ma-
teriale Katedry i Oddziału Klinicznego Położnictwa i Ginekologii w Bytomiu Śląskiej Akademii Medycznej w latach
1999-2003. Klin. Perinat. i Ginekol. Supl. I: 38-40.
[24] Guzikowski W. (2000) Porody rodzinne – analiza uczestników (według miejsca zamieszkania). Ginekologia Polska
Supl. XXVII: 140.
[25] Świątkowska-Freund M., Kawiak D., Preis K. (2007) Pozytywne aspekty obecności ojca przy porodzie. Ginekologia
Polska 78: 476-478.
[26] Ulman-Włodarz I. i wsp. (2007) Poród z udziałem ojca –
wpływ na kształtowanie więzi w rodzinie. Kliniczna Perinatologia i Ginekologia 43(3): 52-56.
J
Bogusława Rudnicka
II Katedra Ginekologii i Położnictwa UM w Łodzi
93-338 Łódź ul. Rzgowska 281/289
e-mail: [email protected]
100
B. Rudnicka, Z. Pietrzak, G. Krasomski
The influence of sociological and demographic factors on the form of labor: traditional or family
Introduction: The expectations and preferences of parturient women, as well as public pressure, resulted in changes
of obstetrical standards in 20th century eighties. A new concept of perinatal care was born, taking into consideration
the needs of a family, with a choice of preferred form of labor. The aim of the study was analysis of sociological and
demographic factors of women giving birth conventionally and with an accompanying person. Materials and methods:
The data was based on analysis of questionnaires submitted by participants of family childbirth and traditional labor.
For the need of analysis, a special questionnaire was used. 393 women were questioned, all of the women gave birth
in Department of Obstetrics and Gynecology of Polish Mother’s Health Memorial Institute in Lodz, Poland. The studied
subjects were chosen at random, with the constant rule of every third family and traditional labor. Both groups of
women were compared according to demographic data: marital status, place of residence, education, occupation, and
financial status of the family. 191 women giving traditional birth, and 202 women having family childbirth were
qualified for the analysis. Results: More women (85%) choosing a family childbirth lived in town, as compared to
women giving a traditional childbirth (77%). The decision on family childbirth was also influenced by the size of place
(of living). Citizens of larger towns more often chose a family childbirth. Among women giving childbirth in company
of a close person, there were more married subjects (87%) than in the group of women that chose a traditional labor
(73%). Women choosing a family childbirth were more educated, were in a slightly better financial condition, they
more often had a job (80% vs. 71%), and more frequently they were office workers (84% vs. 64%). The analyzed groups
of women were also compared according to their age. Mean age for all women was 29. Conclusions: Women living
in cities exceeding 500 000 citizens more often chose a family childbirth. More married women were in a group giving
birth in a company of a close person. Women with higher education more frequently chose a family childbirth. Women
giving birth in a company of a close person declared a slightly better financial status, more often they had an occupation, and more frequently they were office workers. Therefore, one can suppose that educated women living in large
cities, being active workers, and working in an office, were more aware of choices in perinatal care, this awareness
rising with better social status. Among citizens of small towns and villages, with less education and more rarely having
a job, the awareness of choices between traditional and family childbirth should be constantly increased by proper
education. This important role should be fulfilled by obstetricians and midwifes, thus optimizing the perinatal care.
Key words: sociological and demographic factors, family and traditional labour