Nie tylko wydatki dają korzyści podatkowe

Nie tylko wydatki dają korzyści podatkowe
W artykule znajduje się komentarz Tobiasza Dolnego, doradcy podatkowego w FL Tax
Źródło: Rzeczpospolita, 27-10-2014 r.
http://archiwum.rp.pl/artykul/1258344-Nie-tylko-wydatki-daja-korzyscipodatkowe.html#.VE5IAvmG-WV
Przy sprzedaży wierzytelności z tytułu pożyczki kosztem jest nie tylko należność główna, ale także
odsetki.
Polska firma miała zbyć na rzecz spółki kapitałowej z Portugalii wierzytelności przysługujące jej
z tytułu pożyczek i odsetek. Cena zbycia wierzytelności ustalona została w wysokości nominalnej
(kwota kapitału głównego pożyczki wraz z kwotą naliczonych odsetek). Celem transakcji była
restrukturyzacja zadłużenia w grupie kapitałowej, do której należały wszystkie firmy biorące w niej
udział. Podatniczka zapytała, w jakiej wysokości powinna ustalić koszt uzyskania przychodów
z tytułu zbycia wierzytelności.
Fiskus odpowiedział, że do kosztów uzyskania przychodów z tytułu zbycia wierzytelności można
zaliczyć kwotę udzielonych pożyczek, tj. należności głównej. Udzielenie pożyczki wiązało się
bowiem z faktycznym pomniejszeniem majątku pożyczkodawcy. Nie zgodził się natomiast na
zaliczenie odsetek do kosztów, ponieważ w ocenie urzędników nie wystąpił tu element poniesienia
wydatku. Za takim stanowiskiem przemawia też to, że w odniesieniu do odsetek od należności
(i zobowiązań) ustawa o CIT stosuje kasową metodę ujmowania ich w przychodach i kosztach.
WSA w Krakowie nie potwierdził stanowiska urzędników. Zauważył, że interpretując określenie
„koszty poniesione", utożsamili je z poniesionymi wydatkami. Tymczasem ustawa podatkowa nie
traktuje jako kosztów wyłącznie wydatków. Kosztami są np. ujemne różnice kursowe, odpisy
amortyzacyjne, odpisy na wymienione w ustawie fundusze czy nieściągalne wierzytelności. Sąd nie
miał wątpliwości, że należne odsetki są wierzytelnością, a więc prawem majątkowym o określonej
wartości nominalnej. Prawo to jest składnikiem mienia każdego wierzyciela w rozumieniu art. 44
kodeksu cywilnego. Zbycie przez wierzyciela przysługującej mu wierzytelności z tytułu należnych
od pożyczki odsetek oznacza zmniejszenie jego mienia (majątku) o wartość zbywanego prawa.
W tym przypadku – o wartość nominalną należnych odsetek. Nie ma przeszkód, aby uznać
przeniesienie prawa do żądania należnych odsetek za poniesiony koszt, jeżeli czynność ta jest
podejmowana w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródła.
Sędziowie zwrócili uwagę, że w spornej sprawie zbycie wierzytelności obejmującej należność
główną i odsetki było odpłatne. Podlegało więc opodatkowaniu podatkiem dochodowym
i nie
przyniosło straty. Kosztem powinny być odsetki i wartość nominalna wierzytelności, której z tytułu
sprzedaży zbywca wyzbywa się ze swojego majątku.
Wyrok WSA w Krakowie z 10 września 2014 r. (I SA/Kr 1023/14).
Komentarz eksperta
Tobiasz Dolny
doradca podatkowy, starszy konsultant w kancelarii FL Tax
WSA w Krakowie przyjął korzystną dla podatnika, szeroką definicję kosztu uzyskania przychodu.
Zgodnie z tym podejściem poniesienie kosztu niekoniecznie musi się wiązać z poniesieniem
wydatku. Podstawowym warunkiem jest to, aby nastąpiło uszczuplenie majątku podatnika
związane z osiągnięciem, zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów.
Specyfika cesji wierzytelności polega na tym, że w ramach takiej transakcji wierzyciel zbywa
określone prawo majątkowe (wierzytelność) na rzecz podmiotu trzeciego. Artykuł 509 kodeksu
cywilnego precyzuje, że na nabywcę wierzytelności przechodzą wszelkie związane z nią prawa, a za
takie należy uznać również prawo do otrzymania odsetek. W tej sytuacji sąd słusznie zauważył, że
w sensie ekonomicznym uszczuplenie majątku wierzyciela związane z cesją obejmuje nie tylko
należność główną, ale również naliczone odsetki. Warto ponadto podkreślić, że takie uszczuplenie
majątku jest ściśle związane z uzyskaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu. Przychodem
jest bowiem cena uzyskana od nabywcy wierzytelności. W uproszczeniu można założyć, że gdyby
cesja nie obejmowała odsetek, to cena wierzytelności, a w efekcie przychód, byłyby odpowiednio
niższe.
Omawiany wyrok nie jest jedynym korzystnym dla podatników rozstrzygnięciem
w podobnych
sprawach. Tożsame stanowisko wyraził również NSA w wyroku
z 21 listopada 2012 r. (II FSK
1509/11). Niestety, organy podatkowe ciągle uważają, że odsetki od pożyczki nie mogą być
zaliczane do kosztów podatkowych w przypadku zbycia wierzytelności. Argumentują to tym, że
odsetki takie nie wiążą się z poniesieniem żadnego wydatku przez podatnika. Sprawy nie ułatwia
to, że również sądy administracyjne nie prezentują w tym zakresie jednolitej linii orzeczniczej.
Negatywne dla podatnika stanowisko wyraził ostatnio w podobnym stanie faktycznym WSA
w Poznaniu (wyrok
z 18 czerwca 2014 r., I SA/Po 104/14).