Jaka forma ruchu

Transkrypt

Jaka forma ruchu
ZDROWIE I URODA
Fitness
Jaka forma ruchu
... czyli wybieramy si´ do fitness klubu
Z
acznijmy od miejsca çwiczeƒ. Decyzj´
o wyborze fitness klubu nale˝y starannie rozwa˝yç. Zdecydowanie polecam
te, w których dost´pna jest naprawd´
szeroka oferta i mo˝liwoÊç grupowania
osób na jednym poziomie sprawnoÊci fizycznej. Najch´tniej wybieramy oÊrodki
dzia∏ajàce najbli˝ej naszego miejsca zamieszkania, ale jednym z wa˝niejszych
kryteriów sà kwalifikacje kadry. Obecnie
wymagane sà w Polsce kwalifikacje instruktorskie fitness (legitymacja MENiS),
bez wzgl´du na to czy ktoÊ jest tancerzem, nauczycielem wf czy fizjoterapeutà. Fitness jest bowiem uto˝samiany
z wy˝szà specjalizacjà w zakresie kultury
fizycznej. Rozglàdajmy si´ za kwalifikacjami, a nie za Êwiadectwami czy certyfikatami uczestnictwa w kursach.
Kolejnym krokiem jest dobór odpowiedniej dla naszego poziomu formy ruchu. Pierwsze zaj´cia nie powinny wywo∏aç du˝ego dyskomfortu przez nast´pnych kilka dni. Najlepiej do∏àczyç do grupy poczàtkujàcej.
Najwa˝niejszym zadaniem instruktora
jest obserwacja çwiczàcych. Stopniowo
wprowadzi on nas w nowe zadania techniczne. Sposób prezentacji powinien wy-
Tae Bo
ró˝niaç dok∏adny pokaz i opis poszczególnych ruchów oraz iloÊç wypowiadanych
komend. Technika trzymania cia∏a jest
uzale˝niona od wybranej pozycji, a b∏´dy
powinny byç sprawnie wy∏apane przez
prowadzàcego.
Dobór formy ruchu
Jak przygotowaç si´
na pierwszà lekcj´?
Strój – lekki, bawe∏niany, nie kr´pujàcy nas
i naszych ruchów.
Obuwie – na wysokiej podeszwie i jeÊli çwiczymy choreografi´ powinien byç usztywniony górny staw skokowy, nie çwiczymy
w obuwiu, w którym przyszliÊmy.
Woda – niegazowana lub napój izotoniczny.
Higiena cia∏a – nie u˝ywamy silnych zapachów. Koniecznie przemywamy cia∏o
w miejscach szczególnie potliwych i odÊwie˝amy delikatnym Êrodkiem kosmetycznym.
Ostatni posi∏ek – najlepiej 2 godziny wczeÊniej, nie wywo∏amy niespodziewanych reakcji metabolicznych.
Zachowanie – ws∏uchujemy si´ w informacje i komendy instruktora, nie przeszkadzamy s∏uchaç innym.
w w w. h a r m o n i a . p l
Od naszej sprawnoÊci ogólnej i doÊwiadczeƒ w formach muzyczno-ruchowych zale˝y jakà forme ruchu mo˝emy wybraç.
JeÊli nie akceptujemy zaj´ç grupowych
mo˝emy skorzystaç z indywidualnych
çwiczeƒ z instruktorem lub çwiczeƒ na si∏owni. Formy aerobowe powinny byç dost´pne przynajmniej na dwóch poziomach sprawnoÊci – dla nowicjuszy i Êredniozaawansowanych.
JeÊli oferta fitness klubu jest dla nas
czymÊ nowym lub mieliÊmy d∏u˝szà przerw´ wybieramy form´ mniej intensywnà.
Sk∏adowe sprawnoÊci fizycznej
Planujàc jakàkolwiek aktywnoÊç fizycznà
powinniÊmy uwzgl´dniç nast´pujàce sk∏adowe sprawnoÊci fizycznej:
➤
W R Z E S I E ¡ / PA è D Z I E R N I K 2 0 0 3
HARMONIA
35
ZDROWIE I URODA
Body Balance
• wydolnoÊç
i wytrzyma∏oÊç uk∏adu krà˝eniowo-oddechowego
• si∏´ i wytrzyma∏oÊç mi´Êniowà
• gibkoÊç
• optymalny sk∏ad cia∏a.
Nale˝y tak dobieraç çwiczenia oraz ich
zestawy, aby trening sk∏ada∏ si´ z ró˝norodnych form np.: aerobik, jazda na rowerze, chodzenie na stepperze, body
tonning lub çwiczenia na si∏owni oraz
stretching. Planujàc zaj´cia trzy razy w tygodniu mo˝na wybraç wariant sk∏adajàcy
si´ np. z trzech form tj. aerobowej, çwiczeƒ z obcià˝eniem oraz stretchingu.
Push & Pump
Step i taÊmy
Efekty treningowe
O treningu mówimy wtedy, gdy cia∏o
wykonuje regularnà prac´ ponad jego
normalne, codzienne obcià˝enia. Je˝eli
taka praca uwzgl´dnia ww. parametry
treningu to zdolnoÊç do wykonywanej
pracy wzrasta i organizm mo˝e znieÊç
wy˝sze wymagania fizjologiczne. Ta zasada ma zastosowanie we wszystkich typach aktywnoÊci ruchowej. Nie znaczy
to, ˝e nale˝y çwiczyç a˝ do granic mo˝liwoÊci. Efekty treningowe wystàpià
wtedy, kiedy mi´Ênie sà pobudzane nieco powy˝ej ich poziomu zm´czenia,
a parametry treningu b´dà si´ zmienia∏y
okresowo.
Nast´pstwem systematycznie uprawianych çwiczeƒ fizycznych jest adaptacja
do wysi∏ku, czyli poprawa poziomu
sprawnoÊci poszczególnych mi´Êni lub
grup mi´Êniowych i najwa˝niejszych
uk∏adów Twojego organizmu (krwionoÊnego, oddechowego i nerwowego).
Efekty treningowe wystàpià wtedy,
gdy trening b´dzie stosowany systematycznie, a obcià˝enia b´dà wzrasta∏y
stopniowo. PowiniÊmy uwzgl´dniç trzy
parametry:
• cz´stotliwoÊç, czyli iloÊç treningów
w tygodniu
• intensywnoÊç, czyli stopieƒ fizjologicznego zm´czenia podczas treningu
• czas trwania jednostki treningowej.
Przyk∏adowe formy ruchu
• Low Impact Aerobics (LIA) – lekcja ta jest
dost´pna dla osób w ka˝dym wieku. Prezentacja wszystkich wzorów kroków choreograficznych odbywa si´ bez podskoków,
co u∏atwia poprawne trzymanie cia∏a
i oswojenie si´ z komendami. W cz´Êci
g∏ównej uczestnicy wykonujà wielokrotnie
powtarzane uk∏ady choreograficzne, które
wprowadzane sà stopniowo, od ∏atwiejszej
do coraz trudniejszej wersji. Kroki marszowe zawarte w uk∏adach to ró˝nego rodzaju
kroki w bok, przód, ukos lub ty∏. W drugiej
cz´Êci ka˝dej lekcji prowadzone sà çwiczenia wzmacniajàce i stretching. JeÊli mamy
problemy ze stawami lub kr´gos∏upem, pozostaƒmy w grupie poczàtkujàcej na d∏u˝ej
– po miesiàcu mo˝emy zmieniç grup´ na
bardziej zaawansowanà. Lekcja ta s∏u˝y
szczególnie utracie tkanki t∏uszczowej.
• Hi/Lo Combo – to forma przeznaczona dla
osób o wysokiej sprawnoÊci uk∏adów krwionoÊnego i oddechowego. Uk∏ady choreograficzne przedzielane sà ró˝nymi podskokami, które podnoszà intensywnoÊç lekcji. Forma ta przynosi wiele radoÊci, gdy˝
towarzyszy jej specyficzny charakter, który
wprowadza instruktor. Istnieje wiele odmian
tradycyjnego hi/lo, które w zale˝noÊci od
stylu dance i mody zawierajà ruchy charakterystyczne dla ka˝dego taƒca. J´Êli wi´c
spotkacie Boxing, Tae Bo, Salsa, Carribean, Latino czy Step, to nale˝y je kojarzyç
36
HARMONIA
W R Z E S I E ¡ / PA è D Z I E R N I K 2 0 0 3
z formami o podobnych zadaniach. Po 45
min. çwiczeƒ w pozycji stojàcej nast´puje
wzmacnianie w pozycjach niskich oraz çwiczenia gibkoÊciowe. Lekcje te nie sà zalecane m.in.dla osób o niskiej wydolnoÊci,
oty∏ych lub z du˝à nadwagà, z zaburzeniami uk∏adu krwionoÊnego i oddechowego.
• Body Tonning lub Body Shaper to formy
zawierajàce çwiczenia w izolowanych pozycjach wysokich i niskich. Izolacja mi´Êni
polega na çwiczeniach umo˝liwiajàcych
prac´ nad wybranym mi´Êniem lub grupà
mi´Êniowà. Izolacja cz´Êci cia∏a polega na
unieruchomieniu danej cz´Êci cia∏a po to,
aby umo˝liwiç zaanga˝owanie innego jego
odcinka. Czasami jednak çwiczymy mi´Ênie kompleksowo, anga˝ujàc kilka grup
mi´Êniowych w jednym akcie ruchowym.
Cel çwiczeƒ wybiera instruktor majàc na
uwadze ró˝norodnoÊç zadaƒ wynikajàcych
z uzyskania lub podtrzymania równowagi
mi´Êniowej. Jest to powód dla którego naprawd´ warto çwiczyç pod jego okiem.
• Odmiany lekcji wzmacniajàcych wià˝à si´
z zastosowaniem ró˝nych przyborów. Body Balance to çwiczenia na du˝ej pi∏ce,
Body Shaper to lekcje z wykorzystaniem
elastycznych taÊm lub ci´˝arków.
Push&Pump to innowacyjny program
z wykorzystaniem 4-kg drà˝ków. Biodra/Uda/PoÊladki to program koncentrujàcy si´ na mi´Êniach od pasa w dó∏.
Utrzymanie
i spadek sprawnoÊci
Utrzymanie poziomu sprawnoÊci wystàpi
wtedy, gdy osiàgniemy sta∏y poziom
sprawnoÊci mi´Êni, grup mi´Êniowych lub
wydolnoÊci organizmu przez kolejne
3 lekcje. Pomiaru sprawnoÊci dokonujemy
trzykrotnie w równych odst´pach czasu
(przez trzy kolejne lekcje). Spadek poziomu sprawnoÊci nast´puje w wyniku przerwy w çwiczeniach (specjaliÊci okreÊlajà jà
na ok. 2,5 tygodnia) i zale˝y od stopnia
wytrenowania lub aktywnoÊci utrzymywanej w czasie tej przerwy.
Równowaga mi´Êniowa
Zasada równowagi mi´Êniowej odnosi
si´ do grup mi´Êni przeciwstawnie dzia∏ajàcych na dany staw, nazywanych antagonistami. Aby ruchy w stawie by∏y
dobrze skoordynowane, powinnismy
çwiczyç zarówno zginacze, jak i prostowniki, odwodziciele, jak i przywodziciele, mi´Ênie obracajàce do wewnàtrz,
jak i na zewnàtrz. Zapominanie o tej zasadzie mo˝e doprowadziç do ró˝nych
kontuzji. Powtarzanie tego samego çwiczenia (np. uginanie przedramion) przez
kilka miesi´cy, doprowadzi do zmniejszenia zakresu ruchu i stabilnoÊci stawu
jeÊli nie uwzgl´dnimy pracy grup przeciwstawnie dzia∏ajàcych.
w w w. h a r m o n i a . p l
ZDROWIE I URODA
Zasada równowagi mi´Êniowej jest ÊciÊle
zwiàzana z postawà cia∏a. Brak jej jest przyczynà wyst´powania wielu powszechnych
wad postawy, tak u dzieci jak i u doros∏ych.
Pami´taj wi´c, aby Twój program çwiczeƒ
oparty by∏ na çwiczeniach anga˝ujàcych
mi´Ênie przeciwnie dzia∏ajàce na staw.
Pe∏ny zakres ruchu
Zgodnie z fizjologià wysi∏ku si∏a mi´Êni
wzrasta wtedy, gdy sà one çwiczone
w pe∏nym zakresie ruchu.
åwiczmy wi´c w taki sposób, aby nie
tylko efektywnie kszta∏towaç si∏´, ale równie˝ dla zachowania w∏aÊciwej ruchomoÊci w stawach.
SzybkoÊç ruchów
i izolacja mi´Êni
Wykonujmy çwiczenia w wolnym lub
Êrednim tempie, aby pozwoliç na ruch
w pe∏nym zakresie i koncentracj´ na izolowaniu mi´Êni, które sà w centrum uwagi. Izolacja mi´Êni wymaga odpowiednio
dobranej pozycji, która powinna umo˝liwiç maksymalny ich skurcz. Przez izolacj´
w w w. h a r m o n i a . p l
mi´Êni rozumiemy taki sposób ich pracy,
w którym nie pracujà lub nie kompensujà
zm´czenia inne mi´Ênie.
Wykonanie çwiczenia zbyt szybkie polega na p´dzie i uniemo˝liwia kontrol´ ruchu. Ten sposób çwiczenia mo˝e doprowadziç do uszkodzenia stawu lub mi´Êni.
Pami´tajmy – wzmacnianie mi´Êni wymaga rozwa˝nej i kontrolowanej pracy!
Oddychanie
Oddychajmy zgodnie z w∏asnym rytmem
oddechowym. Tempo i g∏´bokoÊç oddychania b´dzie odruchowo dyktowa∏ poziom intensywnoÊci. Nie ograniczamy
wdychania przez nos. Nale˝y wdychaç
i wydychaç powietrze przez nos i usta
w sposób swobodny. Wstrzymywanie powietrza w czasie çwiczenia mo˝e spowodowaç wytworzenie nierównego ciÊnienia
w dole klatki piersiowej oraz podniesienie
ciÊnienia krwi.
Przetrenowanie
Przetrenowanie wystepuje wtedy, kiedy
nie dostarczymy mi´Êniom odpowiedniej
dawki odpoczynku, odnowy biologicznej
lub odbudowy zasobów energetycznych.
Nale˝y skontaktowaç si´ z lekarzem, je˝eli wystàpià nast´pujàce objawy przetrenowania:
• ogólne zm´czenie
• anemia
• brak miesiàczki
• zmiany zwiàzane ze z∏amaniem, zapaleniem Êci´gien, zapaleniem kaletki, bóle
w koƒczynach dolnych, chroniczny ból
kolan
• zmiany w odzyskiwaniu t´tna spoczynkowego
• inne zmiany zwiàzane z obcià˝eniem
takie jak: zmniejszenie si∏y mi´Êni i utrata techniki wykonania çwiczenia oraz
bolesne rozdarcie mi´Êni.
El˝bieta Charbicka
El˝bieta Charbicka
Jest uznanym metodykiem, wyk∏adowcà i prezenterem nowoczesnych
form fitness. Ma akademickie wykszta∏cenie oraz wiele tytu∏ów przyznanych przez organizacje mi´dzynarodowe.
W R Z E S I E ¡ / PA è D Z I E R N I K 2 0 0 3
HARMONIA
37