Zwrot kosztów podróży radnego - Biuletyn Finanse Publiczne BDO

Zwrot kosztów podróży radnego
Wpisany przez Jacek Pukaluk
Czy ten zwrot będzie podlegał zwolnieniu z podatku dochodowego?
Pytanie
Radnym przysługuje prawo do diety i zwrotu kosztów podróży w związku z wykonywaniem
mandatu oraz zwrot kosztów podróży z tytułu wykonywania czynności służbowych zgodnie z
art. 21 ust 4-5b ustawy z 5.6.1998 r. o samorządzie powiatowym.
Czy zwrot kosztów podróży radnego (wypłacany na podstawie delegacji służbowej podpisanej
przez Przewodniczącego Rady) z tytułu wykonywania czynności służbowych wolny jest od
podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust 1 pkt 16b ustawy o podatku dochodowym od
osób fizycznych? (dalej: PDOFizU).
Odpowiedź
Funkcje radnego w powiecie oraz jego uprawnienia dotyczące diet oraz zwrotu kosztów zostały
określone w ustawie z 5.6.1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U z 2001 r. Nr 142, poz.
1592 ze zm.).
1/4
Zwrot kosztów podróży radnego
Wpisany przez Jacek Pukaluk
Na podstawie art. 21 tej ustawy, radnemu nie pełniącemu odpłatnie funkcji członka zarządu w
powiecie, przysługują dwojakiego rodzaju świadczenia: diety z tytułu wykonywania mandatu
oraz zwrot kosztów podróży (w tym zwrot kosztów przejazdu, noclegów itp.).
Dodatkowo pkt 5 art. 21 ww. ustawy określa, że: „Wysokość diet przysługujących radnemu nie
może przekroczyć w ciągu miesiąca łącznie półtorakrotności kwoty bazowej określonej w
ustawie budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe na podstawie
przepisów ustawy z 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze
budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 110, poz. 1255, z 2000 r. Nr 19, poz. 239
oraz z 2001 r. Nr 85, poz. 924 i Nr 100, poz. 1080)".
W myśl przywołanego w pytaniu art. 21 ust. 1 pkt 16 PDOFizU, wolne od podatku dochodowego
są „diety i inne należności za czas:
- podróży służbowej pracownika,
- podróży osoby niebędącej pracownikiem
- do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub w przepisach wydanych przez ministra
właściwego do spraw pracy w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności
przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery
budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju z
zastrzeżeniem ust. 13".
2/4
Zwrot kosztów podróży radnego
Wpisany przez Jacek Pukaluk
W świetle ww. ust. 13 (art. 21 PDOFizU) wynika, że zwolnienie ma zastosowanie, jeżeli
„otrzymane świadczenia (diety, itp.) nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów i
zostały poniesione: (...) przez organy (urzędy) władzy lub administracji państwowej albo
samorządowej oraz jednostki organizacyjne im podległe lub przez nie nadzorowane".
Odnosząc się do wypłaty „diet" (rozumianych jako: zryczałtowany zwrot z tytułu zwiększonych
kosztów wyżywienia w czasie podróży) należy pamiętać o limicie zwolnienia wynoszącym
zasadniczo (w przypadku podróży krajowych) 23 zł na dzień podróży. Co ciekawe, także art. 21 ust 1 pkt 17 PDOFizU przewiduje zwolnienie z podatku dochodowego
diet oraz kwot stanowiących zwrot kosztów, otrzymywanych przez osoby wykonujące czynności
związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich - do oznaczonej wysokości
(2280 zł miesięcznie).
Jak zauważył WSA w Gdańsku w wyroku z 4.9.2007 r. (sygn. I SA/Gd 449/07) za pełnienie
obowiązków obywatelskich i społecznych wymaganych ww. przepisem należy uznać
działalność radnych i innych przedstawicieli samorządu terytorialnego: „(...) Przytaczając pogląd
Trybunału Konstytucyjnego akceptowany w pełni przez judykaturę, wyrażony w wyroku z 25
listopada 1997 roku, sygn. akt U 6/97 (publ. OTK 1997/5-6/65) zauważyć należy, że o pełnieniu
obowiązku obywatelskiego możemy mówić wtedy, gdy dana osoba uczestniczy w
zawiadywaniu sprawami państwowymi jako obywatel, zgodnie z zasadami demokratyzmu
instytucji publicznych (a nie np.: jako osoba świadcząca usługi eksperckie czy jako pracownik
wykonujący swoje obowiązki zawodowe) zaś z pełnieniem obowiązków społecznych mamy do
czynienia wówczas, gdy dana osoba uczestniczy w pracy instytucji (w szczególności instytucji
samorządu terytorialnego lub zawodowego) jako reprezentant pewnej społeczności, biorąc
udział w rozwiązywaniu problemów tej społeczności. Tak rozumiane obowiązki można pełnić
nie tylko na podstawie wyboru, lecz także na podstawie powołania przez właściwy organ,
wyznaczenia przez upoważnioną organizację społeczną lub na skutek określonych zdarzeń
prawnych (por. Podatek dochodowy od osób fizycznych, Podatkowe Komentarze Becka pod
red. J. Marciniuka, C. H. BECK, 2003 rok) (...)".
3/4
Zwrot kosztów podróży radnego
Wpisany przez Jacek Pukaluk
Porównując zakres zwolnienia określony w pkt. 16 lit. b) oraz 17 (art. 21 ust. 1 PDOFizU) z
perspektywy użytego tam określenia „dieta" należy zauważyć, że w drugim przypadku słowu
temu został przypisany szerszy zakres znaczeniowy - niekoniecznie związany z podróżą
służbową.
Jak wskazał WSA w Warszawie w wyroku z 30.8.2007 r. (III SA/Dwa 175/07): „Dieta jest to
zarówno należność pieniężna przysługująca pracownikowi na pokrycie kosztów utrzymania w
podróży służbowej, jak i wynagrodzenie dzienne z tytułu pełnienia szczególnych obowiązków.
Dieta tak rozumiana jest więc pojęciem obejmującym szeroko rozumiane wynagrodzenie
związane z charakterem wykonywanych czynności".
Mając powyższe na uwadze należy uznać, że zwrot kosztów podróży służbowej radnego
(wypłacany na podstawie delegacji służbowej podpisanej przez Przewodniczącego Rady)
będzie podlegał zwolnieniu z podatku dochodowego - z uwagi na brzmienie art. 21. ust. 1 pkt 16
lit. b) oraz art. 21 ust. 13 PDOFizU.
4/4