MODEL PRACY Z UCZNIEM ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI

MODEL PRACY Z UCZNIEM ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI
EDUKACYJNYMI
(opracowano na podstawie „Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Materiały dla
nauczycieli”, w: Jak dobrze przygotować się do udzielania dzieciom i młodzieży pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz realizacji
indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego i planu działań wspierających - materiały szkoleniowe dla nauczycieli,
www.men.gov.pl )
I.
Poziom diagnostyczny – rozpoznanie potrzeb ucznia:
1. Analiza dokumentacji ucznia, np.:
- orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego
- inne orzeczenie lub opinia,
- arkusz ocen,
- wyniki testów kompetencji, sprawdzianów, egzaminów,
- wyniki badań specjalistycznych,
- karta zdrowia,
- informacje z poprzedniego rozpoznania na poziomie przedszkola, szkoły lub placówki,
- ewentualnie informacje z wywiadów środowiskowych, etc.
2. Rozpoznanie dokonywane przez Zespół – zbieranie danych do sformułowania PDW
1) Warunki uczenia się – czynniki wpływające na proces uczenia się.
Rozpoznanie uwzględnia, np.:
 czynniki wewnętrzne:
- motywacja do uczenia się,
- kontrola emocjonalna,
- radzenie sobie w sytuacjach trudnych,
- zainteresowania,
- spostrzeganie,
- uwaga,
- pamięć,
- myślenie,
- mowa/komunikacja,
- sprawność motoryczna,
- techniki szkolne (czytanie, pisanie, liczenie)
- wiadomości i umiejętności
 czynniki zewnętrzne:
- środowisko rodzinne,
- środowisko rówieśnicze/pozycja w grupie klasowej,
- środowisko szkolne.
2) Przebieg uczenia się – proces nabywania wiadomości i umiejętności szkolnych.
Rozpoznanie uwzględnia, np.:
 Zaangażowanie procesów emocjonalno-motywacyjnych i poznawczych,
z uwzględnieniem warunków środowiskowych.
3) Wyniki procesu uczenia się – osiągnięcia edukacyjne.
Rozpoznanie uwzględnia:
 techniki szkolne (czytanie, pisanie, liczenie),
 wiadomości i umiejętności,
 pożądane zachowania społeczne, pożądane cechy osobowe (zainteresowania,
aspiracje, postawy i wartości).
3. Identyfikacja możliwości psychofizycznych i trudności edukacyjnych ucznia, w tym
rozpoznanie przyczyn trudności oraz określenie specjalnych potrzeb edukacyjnych:
 mocne strony ucznia – cechy korzystne dla rozwoju w zakresie warunków,
przebiegu i wyników uczenia się,
 trudności rozwojowe i edukacyjne – cechy niekorzystne dla rozwoju w zakresie
warunków, przebiegu i wynik iw uczenia się,
 wyniki rozpoznania w zakresie dostosowania otoczenia rodzaju pomocy i wsparcia
przez inne osoby (np. specjalistów).
4. Monitorowanie osiągnięć ucznia, efektywności udzielanego wsparcia
W przypadku ucznia lub grupy uczniów o jednorodnym lub zbliżonym rozpoznaniu, którzy
uczestniczyli w realizacji Planu Działań Wspierających, monitorowanie przebiegu działań
przeprowadzane jest w formie okresowej oceny efektywności udzielanego wsparcia i jest
dokonywane po upływie czasu zalecanego w treści Karty Indywidualnych Potrzeb Ucznia.
Potwierdzona, pozytywna ocena efektywności działań może przemawiać za sukcesywnym
wycofywaniem wsparcia i częstszym monitorowaniem działań po to, by potwierdzić czy
przyniosły trwały efekt korygujący. Jeżeli zmienią się indywidualne potrzeby ucznia lub
przyczyny trudności ustąpią całkowicie, członkowie Zespołu wprowadzają odpowiednie
korekty Planu lub zawieszają działania wspierające.
II.
POZIOM PROGRAMOWY – PLANOWANIE WSPARCIA
PDW są formami realizacji określonych wcześniej specjalnych potrzeb edukacyjnych
odpowiednio ucznia lub uczniów. Charakter każdego zaplanowanego działania powinien
odpowiadać przyczynie trudności rozwojowej lub edukacyjnej, której dotyczy.
Planując PDW, Zespół uwzględnia działania wspierające, odpowiadające na zapotrzebowania
ucznia lub grupy uczniów. Mogą to być na przykład zajęcia korekcyjno- kompensacyjne,
logopedyczne, socjoterapeutyczne, dydaktyczno-wyrównawcze lub zajęcia z uczniami
szczególnie uzdolnionymi.
III.
POZIOM PRAKTYCZNY – WSPIERANIE
PDW jest realizowany przez Zespół nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych
i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem w przedszkolu, szkole lub placówce.
Wsparcie merytoryczne dla członków Zespołu zapewniają, poradnie psychologicznopedagogiczne (w tym specjalistyczne) oraz placówki doskonalenia nauczycieli. Zespół może
także współpracować z innymi przedszkolami, szkołami, placówkami oraz podmiotami
działającymi na rzecz dzieci i młodzieży oraz ich rodzin.
Najważniejszym jednak partnerem Zespołu są rodzice ucznia. Ich zaangażowanie w proces
edukacyjno-terapeutyczny może przyczynić się do poprawienia
osiągnięć dziecka.
Wspieranie rodziców w działaniach wyrównujących szanse edukacyjne uczniów, udzielanie
im porad, konsultacji, realizowanie dla nich warsztatów i szkoleń, jest częścią organizowanej
w przedszkolu, szkole lub placówce pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
Rodzice mogą uczestniczyć w tych pracach Zespołu, które są związane z ich dzieckiem.
Obowiązek poinformowania o terminie posiedzenia Zespołu spoczywa na dyrektorze –
odpowiednio przedszkola, szkoły lub placówki.
Pracę Zespołu koordynuje osoba lub osoby wyznaczone przez dyrektora przedszkola, szkoły
lub placówki, np. pedagog szkolny.
Natomiast działaniami na rzecz konkretnego ucznia kieruje zazwyczaj nauczyciel –
wychowawca klasy, który (oprócz formułowania uwag na podstawie obserwacji ucznia)
gromadzi dokumenty z informacjami, zaleceniami i wskazówkami innych nauczycieli oraz
wyniki prac diagnostycznych specjalistów przeprowadzających ocenę poziomu
funkcjonowania danego ucznia. Odnotowuje obszary wyznaczone do prowadzenia
zintegrowanych oddziaływań Zespołu, a następnie kieruje przygotowaniem Planu Działań
Wspierających.