6. sfera przyrodniczo – ekologiczna

Transkrypt

WOJEWÓDZTWO DOLNOŚLĄSKIE
Studium zagospodarowania przestrzennego pasma Odry - Diagnoza stanu
6. SFERA PRZYRODNICZO – EKOLOGICZNA
6.1. UWARUNKOWANIA PRZYRODNICZE
6.1.1. KLIMAT
Regionalizacja klimatyczna regionu R. Gumińskiego dzieli obszar pasma Odry
w województwie dolnośląskim na 3 części: od Lipek do Ścinawy jest to dzielnica wrocławska,
od Ścinawy do ujścia Baryczy dzielnica łódzka, od ujścia Baryczy do granicy
z województwem lubuskim dzielnica lubuska.
Dzielnica wrocławska
Dzielnica wrocławska obejmuje Nizinę Śląską. Stanowi najcieplejszą dzielnicę klimatyczną w
Polsce. Zima trwa poniżej miesiąca, liczba dni z przymrozkami jest mniejsza od 100. Czas
trwania pokrywy śnieżnej wynosi poniżej 40 dni, suma opadów rocznych od 500 – 600 mm.
Okres wegetacyjny najdłuższy w Polsce ~ trwa 225 dni.
Dzielnica łódzka
Obejmuje tu Wał Trzebnicki. Suma opadów rocznych wynosi około 600 mm. Dni mroźnych
jest 30 – 50, z przymrozkami 100 – 118, czas trwania pokrywy śnieżnej 50 – 60 dni. Okres
wegetacyjny trwa 210 – 220 dni.
Dzielnica lubuska
Leży w środkowym dorzeczu Odry. Dni mroźnych jest tu około 30, dni z przymrozkami
poniżej 100. Wiatry są silne, opady od 570 – 650 mm. Okres wegetacyjny długi od 215 do
220 dni.
Warunki termiczne w lasach obszaru opracowania stanowią oddzielne zespoły
topoklimatyczne. W dolinach leśnych utrudniają odpływ chłodnego powietrza jeśli zamykają
dolinę, co jest działaniem niekorzystnym, natomiast zalesione stoki zmniejszają
intensywność spływu chłodnego powietrza w doliny, co wpływa korzystnie na klimat doliny.
Zwarta zabudowa miejska charakteryzuje się specyficznymi cechami kształtowania
procesów teremicznych, które składaja się na klimat miasta. Są to:
zmniejszenie lub zwiększenie dobowych kontrastów temperatury na skutek wprowadzania
sztucznych powierzchni o różnej radiacji
podwyższenie średnich dobowych temperatur
zmniejszenie lub zwiększenie liczby dni z temperaturami charakterystycznymi jak np.
przymrozki.
Warunki termiczne Wrocławia są korzystniejsze od analogicznie położonych obszarów
aglomeracji, dobowe kontrasty mniejsze, ilość dni z przymrozkami jest mniejsza (od 45 do 69
dni). Wrocław wraz z okolicą należy do strefy umiarkowanie wilgotnej. Warunki opadowe
Obniżenia Ścinawskiego należy zaliczyć do suchych. Przebieg roczny opadów na obszarze
dorzecza Odry w obrębie województwa dolnośląskiego cechuje występowanie przeciętnie
najniższych sum miesięcznych opadów w sezonie zimowym (luty), a najwyższych w kwartale
letnim (sierpień). Przeważające kierunki wiatrów w cyklu rocznym to wiatry zachodnie,
północno – zachodnie i południowo – wschodnie.
Dane ze stacji meteorologicznej we Wrocławiu dotyczące temperatur:
Temperatury średnie:
1951 r – 8,2 0C,1981 r – 8,7 0C,1991 r – 9,2 0C,1998 r – 9,3 0C
Temperatury skrajne z okresu 1981 – 1997:
maksimum – 37,4 0C, minimum - -30,0 0C,
Amplitudy temperatur skrajnych – 67,4 0C
Dane ze stacji meteorologicznej we Wrocławiu dotyczące opadów, prędkości wiatru:
Roczne średnie sumy opadów w mm
1951 – 80 r. – 576 mm,1981 – 90 r. – 529, 1991 – 95 r. – 508, 1998 r. – 565
Średnia prędkość wiatru w 1988 r – 3,4 m/s.
Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne we Wrocławiu
30
Na obszarze opracowania dominuje typ cyrkulacji zachodniej – SW –W –NW. Powoduje ona
napływ wilgotnego powietrza polarno – morskiego.
6.1.1. CHARAKTERYSTYKA GEOMORFOLOGICZNA DOLINY ODRY
Odra płynie na terenie województwa dolnośląskiego przez tereny wchodzące w skład
podprowincji Niziny Środkowopolskiej. Według podziału fizjograficznego Polski Kondrackiego
(1978) na Dolnym Śląsku Dolina Odry wchodzi w skład trzech jednostek fizjograficznych o
randze mezoregionów. Są to:
Pradolina Wrocławska na odcinku Krapkowice (woj. opolskie) – Lubiąż,
Obniżenie Ścinawskie na odcinku Lubiąż – Chobienia,
Pradolina Głogowska na odcinku Chobienia – Stany k/Nowej Soli (woj. lubuskie).
Mezoregiony wchodzą z kolei w skład większych jednostek o randze makroregionów: Niziny
Śląskiej, Wału Trzebnickiego oraz Obniżenia Milicko-Głogowskiego.
Pradolina Wrocławska
Odra wpływa w obszar Pradoliny Wrocławskiej na terenie woj. opolskiego. Na odcinku Brzeg
– Oława Dolina Odry osiąga szerokość 7 km. Jest to odcinek o urozmaiconej budowie z
licznymi fragmentami dawnych koryt, jeziorkami, mokradłami i torfowiskami. Zbocza doliny
są tu niskie i mało wyraźne, różnice wysokości nie przekraczają 10 m.
Odcinek od Oławy do Wrocławia cechują silne przekształcenia antropogeniczne koryta rzeki.
Naturalny układ wielokorytowy, wspólny dla Odry i płynącej równolegle Oławy został
zastąpiony jednym korytem, które na terenie Wrocławia dzieli się na kilka ramion, częściowo
sztucznych. Układ koryt we Wrocławiu był wielokrotnie zmieniany. Wyspy pomiędzy
odnogami, o umocnionych, niskich brzegach, utraciły naturalny charakter. Różnice
wysokości dna Doliny Odry w stosunku do Równiny Wrocławskiej na południu i Równiny
Oleśnickiej na północy nie przekraczają 5 m.
Na odcinku od Wrocławia do ujścia Bystrzycy w miejscowości Uraz Dolina Odry zachowuje
ten sam charakter. Szerokość doliny waha się od 4 do 5 km, a jej granice są słabo
zarysowane.
Fragment Uraz – Malczyce cechuje się zmianą charakteru doliny, która staje się
asymetryczna. Rzeka płynie wzdłuż północnego zbocza, które ma postać skarpy
o wysokości dochodzącej do 40 m. Zbocze południowe jest niskie i przechodzi
w Wysoczyznę Średzką położona 20-30 m powyżej dna doliny.
Obniżenie Ścinawskie
Za Malczycami Odra przyjmuje kierunek południkowy i koło Lubiąża wpływa w obręb
mezoregionu Obniżenie Ścinawskie należącego do makroregionu Wału Trzebnickiego. Na
odcinku tym rzeka tworzy wyraźny przełom pomiędzy Wzgórzami Dalkowskimi na zachodzie
i Wzgórzami Trzebnickimi na wschodzie.
Odcinek między Lubiążem a Chobienią jest wyjątkowo bogaty w odcięte formy korytowe.
Wypełnione wodą fragmenty o znacznej długości, miejscami do 2,5 km noszą nazwę Starej
Odry.
Główne koryto Odry jest niemal na całej długości obwałowane. Charakter zboczy dolinnych
jest zmienny. W okolicy Lubiąża prawy brzeg ma postać 40 m skarpy natomiast lewy jest
niski i przechodzi łagodnie w Wysoczyznę Średzką. Poniżej ujścia Kaczawy lewe zbocze
doliny, 20 m skarpa, wyraźnie przechodzi w Wysoczyznę Lubińską. Prawe zbocze jest
niewyraźne i osiąga wysokość do 15 m.
Pradolina Głogowska
Poniżej Chobieni Odra wpływa w obręb Pradoliny Głogowskiej będącej częścią Obniżenia
Milicko-Głogowskiego. Na całym odcinku Pradoliny występują powszechnie odcięte zakola,
często wypełnione stojącą woda o charakterze starorzeczy. Od ujścia Baryczy do Głogowa
Odrze towarzyszą równoległe martwe koryta, o długościach do 3 km, częściowo wypełnione
wodą.
31
Fragment doliny od Chobieni do Głogowa charakteryzuje się słabo widocznymi zboczami.
Jedynie na dwóch stosunkowo krótkich odcinkach, za Chobienią i przed Głogowem,
krawędź, utworzona przez pobliskie Wzgórza Dalkowskie, jest wyraźna.
Na odcinku gdzie Pradolina Głogowska przechodzi w Obniżenie Nowosolskie zbocza Doliny
Odry są niewidoczne.
6.1.2. BUDOWA GEOLOGICZNA
Granice opracowania obejmują fragmenty dwóch dużych jednostek geologiczno –
strukturalnych: blok przedsudecki i monoklina przedsudecka. Granice między wymienionymi
jednostkami stanowi ukryta pod młodymi utworami strefa dyslokacyjna środkowej Odry,
przebiegająca w przybliżeniu wzdłuż linii Niemodlin – Wrocław – Lubin – Nowe Miasteczko.
Blok przedsudecki obejmuje obszar pomiędzy północną krawędzią Sudetów a doliną
środkowej Odry, morfologicznie obniżony w stosunku do Sudetów. Południową granicę bloku
przedsudeckiego stanowi dobrze widoczny w morfologii uskok sudecki brzeżny, północną –
wspomniana wyżej strefa dyslokacyjna środkowej Odry. Do okresu młodszego trzeciorzędu
blok przedsudecki stanowił integralną część Sudetów, w związku z czym wiele starszych
struktur geologicznych Sudetów (m.in. blok sowiogórski, strefa kaczawska) znajduje tu swoją
kontynuację. Zbudowany jest on z proterozoicznych skał metamorficznych, na większości
obszaru przykrytych pokrywą utworów mezozoicznych i kenozoicznych.
Monoklina przedsudecka stanowi prawie płaską strukturę, utworzoną przez kompleks skał
osadowych, permsko-kenozoicznych, zapadających pod kątem do 8° ku północnemuzachodowi, leżących na sfałdowanym podłożu paleozoicznym i prekambryjskim. Serie
osadowe monokliny osiągają znaczną miąższość, od około 1000 m pod Wrocławiem do
około 2000 koło Trzebnicy i ponad 5000 m na terenie Wielkopolski. Reprezentowane są one
przez kontynentalne osady czerwonego spągowca, morskie facje cechsztynu, lądowe i
morskie utwory triasu oraz morskie osady górnej kredy. Przypowierzchniowy kompleks
stanowią najmłodsze utwory, trzeciorzędowe i czwartorzędowe.
Na omawianym obszarze facja czerwonego spągowca wykształcona jest w postaci
czerwonych piaskowców o lepiszczu wapnistym z wkładkami żwirów. Cechsztyn
reprezentują w spągu łupki miedzionośne ze zlepieńcem podstawowym i dolomitem, a w
części stropowej gipsy i anhydryty. Utwory triasu tworzą osady piaskowca pstrego o
miąższości przekraczającej 300 m (trias dolny) oraz anhydryty, gipsy i wapienie o
miąższości do 350 m (trias środkowy). Utwory górnego triasu mającego największe
rozprzestrzenienie z całej serii osadowej monokliny przedsudeckiej to iłołupki, piaskowce i
utwory ilaste, piaszczyste i żwirowe.
Utwory trzeciorzędowe osiągają miąższość 200-300 m. Najniżej zalegają osady oligocenu –
regolity. Najszerzej reprezentowane są osady mioceńskie, tworzące równocześnie warstwy
najgrubsze. Przeważają wśród nich facje ilaste. Osady zbudowane są głównie z iłów, iłów
piaszczystych, piasków ilastych i mułów. Cechą charakterystyczną osadów mioceńskich jest
występowanie wśród nich pokładów węgla brunatnego, głównie na zachód od Wrocławia.
Zanieczyszczone pokłady, nie mające znaczenia przemysłowego w gminach Wińsko, Wołów
i Miękinia oraz wartościowe złoża między Ścinawą, Lubinem, Legnicą a Głogowem.
Miąższość osadów mioceńskich jest znaczna i dochodzi nawet do 200 m. W stropie osady
mioceńskie bez wyraźnej granicy przechodzą w plioceńskie reprezentowane przez iły szare,
zielonkawe i niebieskie zwane iłami poznańskimi. Ponad nimi występuje seria białych żwirów
i glin kaolinowych. Miąższość osadów plioceńskich jest zmienna i dochodzi do 60 m.
W granicach opracowania osady trzeciorzędowe prawie wszędzie pokryte są utworami
czwartorzędowymi. W morfologii widoczne są wyłącznie formy rzeźby i osady związane z
nakładającymi się na siebie cyklami rzeźbotwórczymi czwartorzędu.
Osady plejstocenu związane są ze zlodowaceniami: południowopolskim (mezoplejstocen),
środkowopolskim i bałtyckim (neoplejstocen).
Główny horyzont osadów plejstoceńskich związany jest ze zlodowaceniem środkowopolskim.
Osady stadiału Odry tego zlodowacenia tworzą kolejno: seria piasków i żwirów rzecznych,
zastoiskowe iły warwowe podścielające glinę zwałową moreny dennej stanowiącą trzon
32
osadów czwartorzędowych Niziny Śląskiej. Serię osadów zamykają piaski wodnolodowcowe
i żwiry budujące formy rzeźby polodowcowej m.in. ozy i płaskie powierzchnie sandrowe
rozpowszechnione na lewym brzegu Odry.
Ze stadiałem Warty zlodowacenia środkowopolskiego związane są piaski i żwiry budujące
naddenną terasę akumulacyjną Niziny Śląskiej. W Pradolinie Wrocławskiej osadziły się
piaski sandrowe pokrywające na północnym zboczu, w poziomie 12 – 15 m, nad rzeką
pozostałości terasy kemowej i erozyjnej wyerodowanej w glinie zwałowej (stadiał odrzański).
Z okresu ablacji lądolodu pochodzą piaski i żwiry budujące terasy kemowe w lewobrzeżnej
części Odry w pobliżu Głogowa.
Osady okresu zlodowacenia bałtyckiego reprezentowane są przez tzw. terasę IV, wznoszącą
się w Dolinie Odry na wysokość do 7 m, powstałą z akumulacji piasków i żwirów rzecznych.
W okresie holocenu, w wyżłobionych rynnach związanych z erozją pokrywy piaszczystożwirowej Doliny Odry pod koniec zlodowacenia bałtyckiego, powstały kolejno trzy terasy
budujące zalewowe terasy współczesne. Na terasach tych o wysokościach względnych 7-8
m (terasa III), 4 m (terasa II), 2 m (terasa I) zalegają pokrywy mady rolniczej (gliniastomułowej) i mady przemysłowej związanej z działalnością przemysłowo-górniczą w Dolinie
Odry. Miąższość holoceńskich osadów rzecznych w Dolinie Odry sięga 10-15 m. Z
holocenem związane są także płaskie wydmy występujące na niższej terasie plejstoceńskiej
Doliny Odry powstałe w wyniku z procesów wydmotwórczych. Do najmłodszych osadów
holocenu należą pokłady kredy jeziornej, torfu i tworzące się współcześnie deluwia związane
z erozją gleb.
6.1.3. SUROWCE MINERALNE
Na obszarze objętym opracowaniem występują złoża następujących surowców mineralnych:
− kruszyw naturalnych grubych (żwiry i pospółki) i drobnych (piaski). Są to
czwartorzędowe, piaszczysto-żwirowe złoża genezy rzecznej i wodnolodowcowej,
− piasków kwarcowych (złoże Godzikowice w gm. Oława) służących do produkcji cegły
wapienno-piaskowej,
− surowców ilastych ceramiki budowlanej - ilaste osady czwartorzędowe i trzeciorzędowe,
− glin ceramicznych kamionkowych (złoże Kraniec w gm. Wołów) – trzeciorzędowe iły
kaolinitowe, złoże jest eksploatowane, kopalina wykorzystywana w przemyśle ceramiki
szlachetnej.
Dominują złoża kruszywa naturalnego (71 z 89). Część złóż znajduje się w Dolinie Odry, w
obszarze zalewowym rzeki, na terenach o cennych walorach krajobrazowych i
przyrodniczych.
Na terenie objętym opracowaniem istnieją rezerwy zasobów surowców mineralnych, przede
wszystkim kruszywa naturalnego. Należy jednak pamiętać, że część ze złóż (złoża bardzo
konfliktowe) nie będzie eksploatowana ze względu na warunki zalegania np. złoże Mokry
Dwór w gm. Św. Katarzyna zalegających na terenach wodonośnych Wrocławia.
Na analizowanym obszarze występują także:
− złoża gazu ziemnego związane z utworami permu (piaskowiec czerwonego spągowca,
dolomit główny) w gminach Kotla, Niechlów, Góra i Jemielno,
− na północnym – zachodzie nie eksploatowane dotychczas złoża rud miedzi: Bytom
Odrzański, Głogów, Retków i Gaworzyce,
− wstępnie rozpoznane złoża węgla brunatnego w gminie Ścinawa (o tej samej nazwie) i
zasobach ok. 1 075 mln ton oraz złoże Ruja w gminach Ruja, Malczyce i Środa Śląska o
zasobach szacunkowych 332 mln ton.
33
WYKAZ ZŁÓŻ GAZU ZIEMNEGO NA TERENIE GMIN NADODRZAŃSKICH
W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM wg stanu na 01.01.2000 r.
Grochowice
Dębina
Wilków
Niechlów
Naratów
Lokalizacja
(gminy)
Kotla
Kotla
Kotla
Niechlów
Niechlów
Zasoby
(wydobywalne)
2169,36 mln m3
189,71 mln m3
2591,05 mln m3
549,23 mln m3
427,99 mln m3
Lipowiec E
Góra, Niechlów
540 mln m3
N
-
-
Lipowiec
Góra
100 mln m3
N
-
-
Żuchlów
Góra
Aleksandrówka
Wierzowice
Góra, Niechlów
Góra
Góra, Jemielno
Góra, Jemielno
5654,31 mln m3
403,22 mln m3
409,30 mln m3
442,49 mln m3
E
E
E
E
Złoże
Wydobycie
(1999 r.)
102,9 mln m3
77,38 mln m3
26,35 mln m3
27,57 mln m3
Stan
E
N
E
E
E
Kop.
tow.
hel
hel
hel
hel
hel
771,40 mln m3
26,13 mln m3
37,46 mln m3
5,57 mln m3
Uwagi
KGZ „Grochowice“
udokumentowane
KGZ „Niechlów“
przewidziane do
zagospodarowania
Odwierty
udostępniające
zlikwidowanie
KGZ „Żuchlów”
KGZ „Góra”
hel
-
KGZ „Aleksandrówka”
KGZ – Kopalnia Gazu Ziemnego
SUROWCE MINERALNE - PASMO ODRY
'
Ñ
Góra
Ñ
Ñ Głogów
ÑÑ
ÑÑÑÑ Ñ Ñ
ÑÑ Ñ
Ñ
'
'
Ñ
Ñ
Ñ Ñ
Ñ
Ñ
Wołów
Ñ
Ñ
'
' ''
''
'
Ñ
LEGENDA
SUROWCE ENERGETYCZNE
GAZ ZIEMNY
WĘGIEL BRUNATNY
SUROWCE METALICZNE
RUDY MIEDZI
SUROWCE OKRUCHOWE
Ñ
Ñ
'
KRUSZYWO NATURALNE
PIASKI KWARCOWE
'
Ñ
Ñ
Ñ
'
Ñ
;
Ñ
Ñ Ñ Środa
Ñ
Śląska
ÑÑ
Ñ
Ñ Ñ
ÑÑ
Ñ
'
Ñ ÑÑ
Ñ
'
ÑÑ
Ñ
Wrocław
Ñ Ñ
Ñ
ÑÑ
ÑÑ
Ñ ÑÑ
Ñ
ÑÑÑ
Oława
Ñ
Ñ
Ñ
Ñ
SUROWCE ILASTE
IŁY CERAMIKI BUDOWLANEJ
GRANICE OPRACOWANIA
Opracowano na podstawie: „Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce „, Państwowy
Instytut Geologiczny, Warszawa 2000
.
34
ZŁOŻA PŁYTKO ZALEGAJĄCE W GMINACH ODRZAŃSKICH
Kotla
Niechlów
Żukowice
Głogów
Jerzmanowa
Góra
Pęcław
Grębocice
Jemielno
Rudna
Wińsko
Ścinawa
Wołów
ZŁOŻA UDOKUMENTOWANE
Oborniki Śl.
Brzeg
Dolny
Wisznia
Mała
Miękinia
Malczyce
Długołęka
Środa Śl.
Wrocław
Czernica
Prochowice
NIE WYSTĘPUJĄ
1-3
4-5
6-7
POWYŻEJ 8
Ruja
STAN ZAGOSPODAROWANIA
Święta Katarzyna
EKSPLOATOWANE
NIE EKSPLOATOWANE
ZANIECHANE
2
Jelcz-Laskowice
Oława
3
1
ILOŚĆ ZŁÓŻ
JB
ZASOBY I WYDOBYCIE SUROWCÓW ILASTYCH CERAMIKI BUDOWLANEJ
Kotla
Żukowice
Jerzmanowa
Niechlów
Głogów
Góra
Pęcław
Grębocice
Rudna
Jemielno
Wińsko
Ścinawa
Wołów
Prochowice
Oborniki
Śląskie
Brzeg Dolny
Malczyce
Ruja
Środa
Śląska
Wisznia
Mała
Długołęka
Miękinia
Wrocław
Święta
Katarzyna
LEGENDA
NIE WYSTĘPUJĄ
1 - 1000 tys. m3
1 001 - 5 000 tys m3
> 5 000 tys. m3
Czernica
Jelcz-Laskowice
Oława
WYDOBYCIE = 100 tys. m3 / rok
35
WYKAZ POWIERZCHNIOWYCH ZŁÓŻ KOPALIN WYSTĘPUJĄCYCH NA TERENIE GMIN NADODRZAŃSKICH
W W O J E W Ó D Z T W I E D O L N O Ś L Ą S K I M wg stanu na 01.01.2000 r.
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
ZŁOŻE
Grodzanów
Kraniec
Pogolewo Duże
Pogolewo Małe
Chrząstawa Wlk
Chrząstawa Wlk II
Chrząstawa Wlk PN
Czernica-Ratowice
Łany
Łęg
Januszkowice
Mirków - Oleśnica
Ramiszów
Radosław
Radosław I
Giżyn II
Kurowice
Ruszowice II
Szczyglice II
Turów
Żukowice
Ruszowice
Grodziszcze
Brzezinki
Brzezinki I
Chwałowice
Minkowice Oławskie
Bądzów I
Jaczów III A
Jaczów III B
Jaczów IV
Smardzów
Kurowice I
Bądzów
Kozie Doły
Grochowice
LOKALIZACJA
(gmina)
Brzeg Dolny
Brzeg Dolny
Brzeg Dolny
Brzeg Dolny
Czernica
Czernica
Czernica
Czernica
Czernica
Czernica
Długołęka
Długołęka
Długołęka
Góra
Góra
Góra
Głogów
Głogów
Głogów
Głogów
Głogów
Głogów
Grębocice
Jelcz-Laskowice
Jelcz-Laskowice
Jelcz-Laskowice
Jelcz-Laskowice
Jerzmanowa
Jerzmanowa
Jerzmanowa
Jerzmanowa
Jerzmanowa
Jerzmanowa
Jerzmanowa
Kotla
Kotla
KOPALINA
IB
GC
IB
IB
KN
KN
KN
KN
KN
KN
KN
KN
KN
KN
KN
IB
KN
KN
KN
KN
KN
IB
KN
KN
KN
KN
KN
KN
KN
KN
KN
KN
KN
IB
KN
KN
POWIERZCHNIA
[ha]
3,60
9,05
9,06
10,32
6,75
40,3
0,68
50,0
7,0
ZASOBY
STAN
1,4
227 tys. m3
1 252 tys. m3
240 tys. m3
912 tys. m3
222 tys. ton
406 tys. ton
4 408 tys. ton
543 tys. ton
12 285 tys. ton
3 369 tys. ton
48 tys. ton
5556 tys. ton
1178 tys. ton
106 tys. m3
Z
E
Z
E
Z
E
E
Z
N
N
N
E
E
Z
4,57
0,93
3,52
2,52
2,8
3,79
19,48
32,03
0,82
1,82
0,59
5,78
-
190 tys. ton
735 tys. ton
116 tys. ton
239 tys. ton
196 tys. ton
358 tys. ton
344 tys. ton
5 948 tys. ton
2 553 tys. ton
223 tys. ton
702 tys. ton
2 774 tys. ton
25 tys ton
43 tys. ton
9 tys. ton
28 tys. ton
34 tys. ton
421 tys. ton
500 tys. ton
39 tys. ton
E
E
N
E
E
Z
N
N
E
E
E
N
E
Z
E
E
Z
N
E
E
WYDOBYCIE
(1999 r.)
37 tys. m3
3 tys. m3
60 tys. ton
99 tys. ton
107 tys. ton
gleby I-IV
las, infrastruktura techniczna
proj. PK Doliny Odry
gleby I-IV, strefa och. zabyt.
gleby I-IV
-
KWALIFIKACJA
SOZOLOGICZNA*
klasa C
klasa B
klasa A
klasa A
klasa A
klasa A
klasa B
klasa B
klasa A
klasa B
-
-
-
-
36
KONFLIKT
6 tys. ton
45 tys. ton
15 tys. ton
61 tys. ton
10 tys. ton
3 tys. ton
50 tys. ton gleby I-IV, OCHK
7 tys. ton
28 tys. ton
21 tys. ton
1 tys. ton
1 tys. ton
-
klasa B
klasa B
klasa A
Lp.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
ZŁOŻE
Kotla
Chomiąża
Chomiąża I
Malczyce
Malczyce I
Lenartowice
Miękinia
Uraz
Karów
Lipowiec
Szaraszowice
Siciny
Bagno
Golędzinów
Pęgów
Pęgów II
Zajączków
Zajączków-Staw
Bystrzyca Oławska
Godzikowice
Jankowice
Siedlce
Siedlce-Zakrzów
Ruja
Legnica Pole E
Legnica Pole E
Prochowice
Nieszczyce
Gwizdanów
Brodowice
Juszowice
Kłębów
Mleczno
Chwalimierz
Chwalimierz II
Gozdawa
Kryniczno
Kryniczno I
Kryniczno II
LOKALIZACJA
(gmina)
Kotla
Malczyce
Malczyce
Malczyce
Malczyce
Miękinia
Miękinia
Miękinia
Niechlów
Niechlów
Niechlów
Niechlów
Oborniki Śl.
Oborniki Śl.
Oborniki Śl.
Oborniki Śl.
Oborniki Śl.
Oborniki Śl.
Oława
Oława
Oława
Oława
Oława
Ruja
Prochowice
Prochowice
Prochowice
Rudna
Rudna
Rudna
Rudna
Rudna
Rudna
Środa Śl.
Środa Śl.
Środa Śl.
Środa Śl.
Środa Śl.
Środa Śl.
KOPALINA
IB
KN
KN
KN
KN
KN
IB
KN
KN
KN
KN
KN
KN
KN
IB
IB
KN
KN
KN
PC
KN
KN
KN
KN
KN
IB
IB
KN
KN
KN
KN
KN
KN
IB
IB
KN
KN
KN
KN
POWIERZCHNIA
[ha]
0,80
0,50
0,53
4,95
2,55
0,54
1,20
2,46
111,65
8,10
36,81
9,07
420,14
0,5
15 153,5
8,71
0,90
5,74
13,407
0,35
0,80
6,68
11,76
20,70
0,76
1,19
1,76
-
ZASOBY
STAN
96 tys. ton
475 tys. ton
55 tys. ton
309 tys. ton
71 434 tys. ton
3 361 tys. m3
6 680 tys. ton
30 757 tys. ton
824 tys. ton
1 722 tys. ton
237 tys. ton
53 tys. ton
372 tys. ton
306 tys. m3
331 tys. m3
29 tys. ton
173 tys. ton
45 918 tys. ton
450 tys. ton
4 761 tys. ton
1 958 tys. ton
80 866 tys. ton
4 tys. ton
297 572 tys. ton
727 650 tys. m3
1 080 tys. ton
103 tys. ton
615 tys. ton
2657 tys. ton
16 tys. ton
91 tys. ton
103 tys. ton
988 tys. m3
2 941 tys. m3
70 tys. ton
151 tys. ton
170 tys. ton
139 tys. ton
Z
E
E
N
E
N
Z
N
N
Z
Z
N
N
E
Z
E
E
N
N
E
N
Z
N
N
E
Z
N
E
N
N
Z
E
E
N
N
E
N
WYDOBYCIE
(1999 r.)
15 tys. ton
2 tys. ton
71 tys. ton
4 tys. m3
5 tys. ton
36 tys. ton
84 tys. ton
3 tys. m3
90 tys. m3
2 tys. ton
-
37
KONFLIKT
gleby I-IV
OCHK Dolina Odry
OCHK Wzgórza Trzebnickie
gleby I-IV, zlewnia Oławy
las
las
-
KWALIFIKACJA
SOZOLOGICZNA*
klasa A
klasa B
klasa A
klasa B
klasa B
klasa B
klasa B
klasa B
klasa B
klasa B
klasa B
klasa B
klasa B
klasa A
klasa A
klasa A
klasa C
klasa B
klasa B
klasa A
klasa B
klasa B
-
Lp.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
86.
87.
88.
89.
ZŁOŻE
Michałów
Przedmoście
Szczepanów
Mokry Dwór
Ozorowice
Szewce
Zajączków - Staw
Garwół
Lubiąż
Łazarowice
Piotronowice
Wołów
Żerniki
Słone
LOKALIZACJA
(gmina)
Środa Śl.
Środa Śl.
Środa Śl.
Św. Katarzyna
Wisznia Mała
Wisznia Mała
Wisznia Mała
Wołów
Wołów
Wołów
Wołów
Wołów
Wrocław
Żukowice
KOPALINA
KN
KN
KN
KN
KN
KN
KN
KN
KN
KN
KN
IB
IB
KN
POWIERZCHNIA
[ha]
8,64
12,29
0,45
1,30
1,27
2,46
46,5
1,92
ZASOBY
58 tys. ton
36 tys. ton
46 317 tys. ton
110 tys. ton
113 tys. ton
173 tys. ton
35 tys. ton
195 tys. ton
40 tys. ton
304 tys. ton
2 247 tys. m3
304 tys. ton
STAN
E
Z
Z
N
E
N
Z
N
Z
Z
Z
N
Z
E
WYDOBYCIE
KONFLIKT
(1999 r.)
11 tys. ton
7 tys. ton
41 tys. ton gleby I-III
KWALIFIKACJA
SOZOLOGICZNA*
klasa B
klasa A
Klasa C
klasa A
klasa A
klasa A
klasa B
klasa B
klasa B
- kwalifikacja sozologiczna złoża kopaliny: ocena oddziaływania istniejącej lub zamierzonej eksploatacji złoża na środowisko przyrodnicze, czyli ocena stopnia kolizyjności eksploatacji górniczej
złoża kopaliny, szczególnie w stosunku do terenów i obszarów specjalnie chronionych (Rubinowski 1992).
OBJAŚNIENIA DO TABELI
Klasa A
Klasa B
Klasa C
- złoża mało konfliktowe
- złoża konfliktowe
- złoża bardzo konfliktowe
KN
GC
IB
PC
- kruszywo naturalne
- gliny ceramiczne kamionkowe
- surowce ilaste ceramiki budowlanej
- piaski kwarcowe
E
N
Z
- złoże eksploatowane
- złoże nieeksploatowane
- złoże zaniechane
38
ZASOBY I WYDOBYCIE KRUSZYWA NATURALNEGO
Kotla
Niechlów
Żukowice
Góra
Głogów
Pęcław
Jerzmanowa
Grębocice
Jemielno
Rudna
Wińsko
Ścinawa
Wołów
Prochowice
Brzeg Dolny
Oborniki
Śląskie
Malczyce
Miękinia
Ruja
Środa
Śląska
LEGENDA
Wisznia Mała
Długołęka
Wrocław
Czernica
Jelcz-Laskowice
Święta
Katarzyna
BRAK
1 - 500 tys. ton
501 - 1 000 tys. ton
1 001 - 5 000 tys. ton
5 001 - 10 000 tys. ton
10 001 - 50 000 tys. ton
> 50 000 tys. ton
Oława
WYDOBYCIE = 50 tys. ton / rok
6.1.4. WODY PODZIEMNE
Obszar opracowania obejmuje w regionalizacji przytoczonej za Atlasem Hydrogeologicznym
Polski wydanym przez Państwowy Instytut Geologiczny regiony: wrocławski (XV) wchodzący
w skład makroregionu południowego oraz wielkopolski (VI) będący częścią makroregionu
północno-zachodniego. W granicach regionu wielkopolskiego wyróżnić można następujące
mniejsze jednostki – subregiony: trzebnicki, pradoliny barycko-głogowskiej oraz
zielonogórsko-leszczyński.
W Dolinie Odry na terenie Dolnego Śląska zlokalizowane są fragmenty następujących
Głównych Zbiorników Wód Podziemnych:
− Nr 302 Pradolina Barycz-Głogów (W),
− Nr 303 Pradolina Barycz-Głogów (E),
− Nr 306 Zbiornik Wschowa,
− Nr 314 Pradolina rzeki Odry (Głogów),
− Nr 319 Subzbiornik Prochowice Środa Śl.,
− Nr 320 Pradolina rzeki Odra (S Wrocław),
W zachodniej części województwa, w Dolinie Odry zlokalizowany jest zbiornik wód
podziemnych nr 320. Jest to struktura o genezie pradolinnej w utworach czwartorzędowych i
środowisku porowym. W kierunku wschodnim, w rejonie Malczyc i Środy Śląskiej znajduje
się fragment trzeciorzędowego zbiornika nr 319 o środowisku porowym, wyodrębnionego wg
indywidualnych zbiornik kryteriów.
Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 321 w utworach trzeciorzędowych i środowisku
porowym, wyodrębniony na podstawie indywidualnych kryteriów został decyzją Komisji
39
Dokumentacji Hydrogeologicznych Ministerstwa Środowiska wykreślony. Zachodnia część
zbiornika wraz ze strukturą bogdaszowicką została włączona do GZWP nr 319. W kierunku
północy znajdują się kolejno zbiorniki: nr 314 pradoliny kopalnej, w utworach
czwartorzędowych, nr 303 dolinny w utworach czwartorzędowych, czwartorzędowy nr 302
oraz sandrowo-międzymorenowy zbiornik w utworach czwartorzędowych i środowisku
porowym nr 306. Dane charakteryzujące poszczególne zbiorniki przedstawione są w
poniższej tabeli.
Nr
302
303
306
314
319
320
Nazwa zbiornika
Pradolina Barycz-Głogów (W)
Pradolina Barycz-Głogów(E)
Zbiornik Wschowa
Pradolina Odry (Głogów)
Subzbiornik Prochowice-Środa Śląska
Pradolina Odry (S Wrocław)
Powierzchnia
GZWP [km2]
435
1 620
200
347
326
500
Średnia głębokość
[m]
30
60
35
50-80
65
12
Zasoby
[tys. m3/d]
59
185
22
80
25
250
Moduł
[dm3/s/km2]
1,57
1,42
1,27
2,67
0,89
5,79
Podstawowym i najpowszechniej wykorzystywanym zbiornikiem wód podziemnych
w dorzeczu środkowej Odry jest czwartorzędowe piętro wodonośne. Miąższość poziomu
czwartorzędowego jest zróżnicowana i waha się w granicach 5-20 m, miejscami osiąga 50
m. Przypowierzchniowy poziom w utworach czwartorzędowych związany jest z wodami
powierzchniowymi, uzależniony od czynników atmosferycznych i podatny na
zanieczyszczenia. Poziom głębszy, chroniony warstwą nieprzepuszczalną jest właściwym
poziomem użytkowym. Głównym zbiornikiem wód podziemnych piętra trzeciorzędowego są
utwory miocenu. Poziom wodonośny triasu reprezentowany przez utwory wapienia
muszlowego rozpoznany jest w rejonie Wrocławia. Zwierciadło wody występuje pod
ciśnieniem artezyjskim, charakteryzuje się wysoką mineralizacją.
6.1.5. WODY POWIERZCHNIOWE
Odra jest rzeką górsko – nizinną. Ma źródła w Czechach. W 92,4 km wpływa do Polski i na 8
km jest rzeką graniczną. W miejscu połączenia Opawy z Odrą przyjęto punkt kilometrażu
rzeki 0,0. Od Kędzierzyna – Koźla rzeka jest skanalizowana na odcinku 186 km do Brzegu
Dolnego. Dalej Odra uregulowana jest do Szczecina przez wzmocnienie brzegów, ostrogi,
wały powodziowe. Długość rzeki wynosi 854 km, powierzchnia dorzecza 118,057 km2. Odra
jest rzeką zlewiska Bałtyku.
Główne dopływy Odry na obszarze województwa dolnośląskiego w obszarze opracowania
to:
prawostronne – Widawa, Jezierzyca, Barycz,
lewostronne – Oława, Ślęza, Bystrzyca, Średzka Woda, Kaczawa, Rudna.
Poza tym do Odry wpływają mniejsze rzeki i kanały:
prawostronne – Lichawa, Smortawa, Młynówka Jelecka, Łaniewska Grobla, Ława,
Młynówka ze Strużnią, Jodłówka, Młynna, Brzeźnia, Kanał Tarchalicki, Kanał
Uszczanowski,
lewostronne – Psarski Potok, Kanał Siedlecki, Ługowina, Cicha Woda, Kanał
Rogowski, Zimnica, Kanał Południowy, Czarna, Kanał Głogowski, Rzuchowska Struga.
Główne dopływy Odry poza obszarem opracowania studium to: Nysa Kłodzka, Bóbr, Nysa
Łużycka. Lewobrzeżne dopływy Odry mają charakter górsko – nizinny z dużą zmiennością
wodostanów i gwałtownymi wezbraniami w ciepłej porze roku. Dopływy prawobrzeżne to
typowe rzeki nizinne o małych spadkach i niewielkich przepływach. Wezbrania wód w
40
rzekach nizinnych powodowane są przez szybkie tajanie śniegu. Układ dolin rzecznych jest
różny – prawobrzeżne mają układ równoleżnikowy, lewobrzeżne – południkowy.
Poniżej krótki przegląd większych dopływów Odry:
–
Oława - lewobrzeżny dopływ Odry, rzeka górsko – nizinna o długości 91,7 km, jej
zlewnia wynosi 1002,7 km2 . Wpływa do Odry we Wrocławiu, wypływa powyżej Ziębic
ze Wzgórz Strzelińskich. Stanowi źródło wody pitnej dla aglomeracji wrocławskiej. W
górnym biegu jest rzeką podgórską o dużych spadkach i małym przepływie, poniżej
Strzelina spływa na Nizinę Śląską i mając mały spadek nie mieści przyboru wód w
korycie. Wał z jazami koło Siechnicy i pola zalewowe chronią Wrocław przed jej
wodami powodziowymi. Kanał przerzutowy wód Nysy Kłodzkiej łączy się z Oławą w km
33,7.
–
Ślęza - lewobrzeżny dopływ Odry o długości 78,6 km, powierzchni zlewni 971, 7 km2,
uchodzi do niej w zachodniej części Wrocławia. Jest rzeką górsko – nizinną. Wypływa
ze Wzgórz Niemczańskich powyżej miejscowości Przerzeczyn Zdrój dwoma rzekami
Wielką i Małą Ślęzą (z dopływem Oleszna z masywu Ślęży). W okresie wiosennym i
letnim występują w jej dolinie częste wezbrania spowodowane sumą opadów letnich w
masywie Ślęży i wiosennym, szybkim topnieniem śniegu przy znikomym zalesieniu
zlewni (1,8%).
–
Bystrzyca - lewobrzeżny dopływ Odry, uchodzi do niej we Wrocławiu, 5 km poniżej
ujścia Ślęzy. Długość rzeki wynosi 95,2 km, pow. zlewni 1767,8 km2. Jej początek
znajduje się powyżej Głuszycy, w rejonie Gór Sowich i Suchych. Bystrzyca odwadnia
obszary Sudetów i Masywu Ślęzy. W górskim biegu wybudowany jest zbiornik
Lubachów
(powyżej Świdnicy)
o
pojemności 8 mln m3.Największe dopływy
Bystrzycy to: Piława, Strzegomka, Pełcznica.
–
Widawa - prawobrzeżny dopływ Odry, uchodzi do niej naprzeciw ujścia Bystrzycy we
Wrocławiu. Jej długość wynosi 103,2 km a powierzchnia zlewni 1716,1 km2 .
Rozpoczyna swój bieg w obszarze Wzgórz Twardogórskich. Jest to rzeka nizinna o
mały spadku biegu, ma szeroką zabagnioną dolinę. Płynie najpierw wśród łąk a
następnie wśród pól uprawnych, przepływa przez woj. dolnośląskie i opolskie. Jej
największe dopływy to Oleśnica i Dobra.
–
Średzka Woda - z dopływem Jeziorka to kolejny lewobrzeżny dopływ Odry. Płynąc po
bardzo płaskim terenie, uchodzi do Odry pod Malczycami.
–
Kaczawa - lewobrzeżny dopływ Ody, wypływa na stokach Gór Kaczawskich. Jest rzeką
górsko - nizinną i charakteryzuje się częstymi wezbraniami. Główne dopływy to Nysa
Szalona i Czarna Woda ze Skorą. Na Nysie Szalonej zlokalizowany jest zbiornik
retencyjny Słup. Kaczawa uchodzi do Odry poniżej Malczyc. Powierzchnia zlewni
Kaczawy ma 2252 km2. Długość rzeki wynosi 839 km.
–
Barycz - jest największym prawobrzeżnym dopływem Środkowej Odry. Powierzchnia jej
zlewni wynosi 5534,5 km2, długość 133 km. Jest typową rzeką nizinną o średnim
spadku 0,37%, odwadnia Wzgórza Trzebnickie. Jest uregulowana i obwałowana.
Największym dopływem jest rzeka Orla. Poniżej ujścia Orli, Barycz wpływa do doliny
Odry i jej doliną na długości ok. 35 km płynie do ujścia. Uchodzi do Odry po połączeniu
ze Śląskim Rowem w km 378,1 na wysokości 76 m n.p.m. w miejscowości Wyszanów.
Barycz płynie bardzo szeroką, podmokłą doliną wypełnioną piaskami rzecznymi i
torfem. Zasila duże kompleksy stawowe zespołu Stawów Milickich.
–
Rudna - lewobrzeżny dopływ Odry, wpływa do niej w mieście Głogów. Jej długość
wynosi 31,3 km, powierzchnia dorzecza 394,4 km2
–
Krzycki Rów - prawobrzeżny dopływ Odry. Uchodzi do niej poza województwem
dolnośląskim. Długość rzeki wynosi 73,5 km, powierzchnia dorzecza 559 km2
Głównymi elementami bilansu wodnego dorzecza Odry są opady, parowanie, odpływy,
przesiąkanie i retencja. Korzystny wpływ na retencję mają kompleksy leśne zatrzymujące
opady deszczu i opóźniające topnienie śniegu. Na retencję i odpływ wód powierzchniowych
wpływa budowa geologiczna. Nizina Śląska ma niekorzystne dla zasobów wód
41
ukształtowanie i skład podłoża z łatwo przepuszczalnych osadów trzeciorzędowych. Są to w
przewadze iły trzeciorzędowe (poznańskie) nachylone w kierunku północno – zachodnim co
powoduje ucieczkę wód gruntowych w kierunku Bałtyku i dorzecza Łaby. Pod doliną Odry w
rejonie Wrocławia występują głębokie spękania podłoża skalnego powodujące przesiąkanie
w głąb wód opadowych i gruntowych.
SIEĆ RZECZNA
Dł. rzeki
[km]
Odra
Odra
Smotrawa
Oława
Ślęża
191,1
216,5
38,0
91,7
78,6
442,20
1 002,70
971,7
223,3
250,4
261,6
Bystrzyca
95,2
1 767,80
266,5
103,2
242,1
304,8
54,4
1 716,10
266,9
83,9
2 261,30
315,9
263,30
5 534,50
394,40
334,3
378,1
391,6
558,9
433,2
Widawa
Odra
Odra
Cicha Woda
Kaczawa
Odra
Zimnica
Barycz
Rudna
Odra
Krzycki Rów
331,9
36,1
133,0
30,7
392,9
73,5
Powierzchnia zlewni
[km2]
Km biegu Odry
przy ujściu
dopływu
Rzeka
348,20
313,1
Wodowskaz
nazwa
[km Odry]
Brzeg-Most (199,1)
Oława-Most (216,5)
Oława(28,8)
Wrocław-Żerniki (5,0)
Krasków (50,7
Jarmołtów (12,8)
Wrocław-Sołtysowice (13,0)
Wrocław – Trestno (242,1)
Malczyce (304,8)
Rzymówka (40,3);
Dunino (35,3)
Ścinawa (331,9)
Osetno (17,5)
Głogów (392,9)
ŚNQ
[m3/s]
WWQ
[m3/s]
56,80
56,30
647,0
653,0
1,31
0,60
0,78
2,11
1,65
68,10
67,90
0,31
0,68
1,25
77,90
1,79
25,2
24,9
63,0
85,6
29,9
693,0
695,0
2,0
45,1
66,8
714,0
3,4
75,4
91,70
741,0
Na podstawie raportu: „System Wodny Odry i instytucje jej dorzecza”.
6.1.6. GLEBY
Zasadniczą przyczyną powstania różnorodnych rodzajów i gatunków gleb było
zróżnicowanie rzeźby, budowy geologicznej i skał macierzystych obszaru opracowania.
Ogromną rolę przy ostatecznym wykształcaniu się poszczególnych typów gleb odegrały
rzeźba terenu, stosunki wodne oraz świat organiczny rozwijający się w glebie.
Obszar opracowania zbudowany jest głównie z utworów czwartorzędowych. Na obszarze
tym materiał zwałowy uległ powierzchniowemu rozmyciu przez wody polodowcowe. Wartość
glebotwórcza utworów czwartorzędowych uzależniona jest od procesu, który spowodował
akumulację tego materiału i uwarunkował skład mechaniczny.
Można tu wyróżnić następujące rodzaje utworów czwartorzędowych stanowiących skały
macierzyste gleb: torfy, mady i aluwia rzeczne (w całej dolinie Odry), piaski rzeczne tarasów
akumulacyjnych (obszar tzw. Pradoliny Barycko-Głogowskiej), piaski i żwiry akumulacji
wodno-lodowcowej (południowa część Wzgórz Trzebnickich), utwory lessowe (zachodnia
część Wzgórz Trzebnickich), piaski akumulacji lodowcowej (w okolicach Wołowa, Środy
Śląskiej, pomiędzy Wińskiem a Prusicami i w okolicach Laskowic) oraz gliny zwałowe
moreny dennej (w okolicach Środy Śląskiej).
W dolinie Odry (zaliczonej do glebowo-rolniczego Regionu Przyodrzańskiego) dominują,
typowe na dolnych tarasach akumulacyjnych, średnie i ciężkie mady, przeważnie głębokie na
piaskach lub całkowite, wytworzone z utworów aluwialnych. Osadzany materiał aluwialny
pochodzi z powierzchniowego poziomu pól uprawnych. Materiał ten erodowany i
przemieszczany jest do rzek przez wody roztopowe i opadowe. Stąd mady zasobne są w
całej swej warstwie aluwialnej w substancje organiczną (próchnicę oraz inne składniki
pokarmowe).
42
W południowo-wschodniej części obszaru opracowania (mezoregion Równiny Oleśnickiej)
występują duże kontury gleb piaskowych pochodzenia zwałowego oraz gleby wytworzone z
glin pochodzenia zwałowego, zaliczane do typu gleb brunatnych i pseudobielicowych
(glebowo-rolnicze Regiony Nadwidawski i Czernicki).
Południowa część gminy miejskiej Wrocław leży w obszarze o najlepszych w województwie
glebach; są to głównie tzw. czarne ziemie wrocławskie, wytworzone z glin zwałowych lub
pyłów ilastych. Wykazują one przeważnie skład mechaniczny glin średnich lub glin ciężkich
pylastych.
Położona na północ od miasta Wrocławia gmina Wisznia Mała oraz południowo-zachodnia
część gminy Długołęka stanowią glebowo-rolniczy Region Wiszni Małej. Charakteryzuje się
on mozaiką typów gleb, w skład której wchodzą czarne ziemie, gleby brunatne,
pseudobielicowe i mady. Większość gleb wykazuje skład mechaniczny glin średnich, część
ich jednak jest nieraz dość silnie spiaszczona i wykazuje skład mechaniczny piasków
gliniastych.
Północne części gmin Długołęka i Wisznia Mała zaliczone zostały do Regionu TrzebnickoOleśnickiego. Region ten leży w zasięgu dwóch mezoregionów i łączy w jedną całość dwa
charakterystyczne dla nich płaty gleb o podobnych właściwościach fizycznych, tj. lessy
Wzgórz Trzebnickich i utwory pyłowe wodnego pochodzenia Równiny Oleśnickiej. Występują
tu przeważnie gleby brunatne i pseudobielicowe.
Przeważająca część obszarów gmin Oborniki, Brzeg Dolny, Wińsko, Wołów, Jemielno i
Niechlów (glebowo-rolniczy Region Wińsko-Wołowski) obejmuje tereny gleb piaskowych,
zalegających w większości na glinie, zaliczanych do brunatnych i pseudobielicowych.
Północna część Wysoczyzny Średzkiej (centralne części gmin Miękinia, Środa Śląska i oraz
Malczyce) to obszar gleb brunatnych i pseudobielicowych, o składzie mechanicznym
piasków gliniastych mocnych i lekkich, zalegających na piaskach luźnych (glebowo-rolniczy
Region Nadodrzański). Pas obszarów położonych na południe wydzielony ze względu na
różnicę w pochodzeniu geologicznym i w zwięzłości gleb, to glebowo-rolniczy Region
Średzki. Występują tu również gleby pseudobielicowe i brunatne wytworzone z piasków i glin
zwałowych.
6.1.7. LASY
Lasy doliny Odry tworzą kompleks zespołów leśnych uwarunkowanych czynnikami
charakterystycznymi dla dolin dużych rzek. Cechuje je znaczna różnorodność siedliskowa
oraz ogromne bogactwo form roślinnych i zwierzęcych. Są to więc najbogatsze typy lasów
Europy. Lasy odrzańskie, dzięki zachowaniu wielu fragmentów naturalnej szaty roślinnej oraz
przebogatej awifaunie, można zaliczyć do najcenniejszych obszarów Europy.
Przeważają tu siedliska boru mieszanego świeżego (37,7 %), lasu mieszanego świeżego
(16,1 %), lasu łęgowego (13,5 %) oraz boru świeżego (8,8 %).
Ich udział w gminach objętych obszarem opracowania, w granicach działania RDLP
Wrocław, przedstawia się następująco:
Lp
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
GMINA
Brzeg Dolny
Czernica
Długołęka
Głogów-m.
Głogów-w
Grębocice
JelczLaskowice
Jemielno
Jerzmanowa
Kotla
Bs
Bśw
Bw
BMśw
0,00 1 459,97
BMw
LMśw
23,79 1 011,24
LMw
Lśw
Lw
Ol
13,68 10,65
0,00
70,08
74,94
118,05
68,86
0,00
0,00
0,00
461,45
337,27
143,09 417,02
2,75
84,51
0,00
0,00
0,00
653,09
103,99
595,18 589,85
124,27
981,32
0,00
7,48
OlJ
0,00
39,67 139,27
Lł
RAZEM
75,23
2 926,49
101,36
1 554,93
0,0
3 226,64
5,25
0,00
4,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
9,25
1,73 298,40
0,00
488,70
22,70
56,31
94,99
6,40
60,44
165,96
3,26
52,60
1 251,49
0,00 262,90
0,59
965,68
0,00
545,10
58,31
104,45
86,52
27,37 23,77
0,00
2 074,69
167,04 633,50
23,78
448,66
98,55 91,37
138,32
5 129,07
0,00 1 045,74 0,00 2 024,59
457,52
0,00
0,00
0,00
33,36
5,24
135,01
3,16
13,09
1,01
6,53
4,74
0,00
202,14
0,00
40,32
0,00
566,50
0,90
622,13
65,34
238,40
50,31
5,65
1,11
0,00
1 590,66
93,96
74,74
74,43
6,47
29,54
97,69 24,52
79,80
3 995,30
250,20 1 296,86 8,51 1 958,58
43
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
Malczyce
Miękinia
Oborniki Śl.
Oława-m
Oława-w
Pęcław
Prochowice
Rudna
Ruja
Ścinawa
Środa Śl.
Św. Katarzyna
Wińsko
Wisznia Mała
Wołów
Wrocław
Żukowice
OGÓŁEM /ha/
%
0,00
0,00
0,00
73,20
0,00
85,15 149,70
135,75
20,50
0,00 136,55
0,00
587,48
151,16
426,22 213,86
222,87
307,10
0,00
42,86
0,00 1 770,08
125,03 1 849,53 385,46
0,00
11,77
0,00
89,10
0,00
0,00 129,52
0,00
866,63
686,20
0,00
1,60
0,00
61,68
0,74
0,00
0,00
1,20
986,67
10,06
84,71
5,68
284,27
0,00
0,00
0,00
0,00
110,85
131,88 104,69
99,19
347,26
15,34 60,30 2 077,39
4 518,40
18,50
46,06
88,39
718,38 177,64
547,28
44,01 1 537,83 324,60
140,98
78,26
18,75
39,40
10,31 39,94
220,24
526,86
108,13
0,90 15,24
590,33
3 155,83
154,29
20,95 63,66
197,02
7 039,97
0,00
1,82
0,00
0,00 108,66
0,00
773,59
12,84
388,54 131,07
65,59
137,36
0,00 251,50
0,00
450,58
61,70
272,87 121,70
517,02
344,07
0,00
0,00
59,69
0,00
25,91
0,00
1,45
861,24 235,26
0,00
5 018,16
188,34
0,00
2,29 2 898,19
465,84
2 933,75
1,33
0,00
0,00
1,54
619,06
282,20
0,00 3 858,85
0,00 669,91
0,00
3,80
4,85
0,00 697,78
9,10
0,00
246,43 23,02
49,28
1,06
0,69
0,00
0,00
120,23
4,22
0,56
603,69
2 226,12
47,16 100,65 1 198,10
3 365,35
0,00
0,00
805,27
950,70
335,75
313,07
86,95 38,56
158,34
5 788,28
33,32
65,43
74,81
17,53 21,62
0,00
1 249,38
0,00 1 027,25 20,34 5 471,42
697,94 1 712,12 644,02
384,63
362,43
0,00
0,00
0,00
59,98
100,22
103,54
61,73
17,82
0,00
372,16
1 192,36
0,00
6,25
0,00
128,90
0,00
43,96
38,11
0,41
0,43
15,56
304,91
23,67
745,47
188,72
19,65
8,89
258,64
308,62 168,29
70,77
0,52
564,26 136,35 1 767,82 12 788,58
251,93 6 112,30 32,93 26 100,69 3 020,00 11 230,99 4 127,77 3 517,54 3 320,83 1 523,06 643,81 9 358,10 69 240,21
0,4
8,8
0,0
37,7
4,4
16,1
5,9
5,1
4,8
2,2
0,9
13,5
Wg danych Biura Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej w Brzegu.
Bs – bór suchy
Bśw – bór świeży
Bw – bór wilgotny
BMśw – bór mieszany świeży
BMw – bór mieszany wilgotny
LMśw – las mieszany świeży
LMw – las mieszany wilgotny
Lśw – las świeży
Lw – las wilgotny
Ol - ols
OlJ – ols jesionowy
Lł – las łęgowy
Skład gatunkowy lasów w obszarze opracowania jest znacznie zróżnicowany. Ogólnie
przeważają gatunki iglaste (63,4 %), w tym głównie sosna, są jednak gminy gdzie dominują
gatunki liściaste, w tym głównie dąb, olcha i brzoza. Należą do nich miasta Głogów i
Wrocław oraz gminy Długołęka, Malczyce, Miękinia, Oława, Pęcław, Ruja, Środa Śląska,
Święta Katarzyna i Żukowice. Udział gatunków dominujących w lasach gmin pasma Odry
zarządzanych przez RDLP we Wrocławiu przedstawia poniższa tabela:
44
Gmina
Powierzchnia
lasów w
gminie
Gatunki iglaste
ha
W tym sosna
ha
%
Brzeg Dolny 2 926,49
2 220,70
75,9
2 086,08 71,3
134,62 4,6
705,79
24,1
Czernica
1 554,93
1 127,44
72,5
1 040,77 66,9
86,67 5,6
427,49
27,5
Długołęka
3 226,64
1343,78
41,6
1 194,29 37,0
149,49 4,6 1 882,86
58,4
Głogów - m
ha
%
Pozostałe
Gatunki liściaste
iglaste
ha
%
ha
%
W tym dąb
ha
ha
%
422,30 14,4 69,03
2,4
168,11
5,7
46,35
1,6
261,94 16,8 76,49
4,9
52,11
3,4
36,95
2,4
777,04 24,1 657,58 20,4
236,44
7,3
211,80
6,6
%
9,25
3,81
41,2
3,81 41,2
0,00 0,0
5,44
58,8
0,0
1,44
15,6
680,65
54,4
678,53 54,2
2,12 0,2
570,84
45,6
207,63 16,6 217,57 17,4
86,03
6,9
59,61
4,8
5 129,07
3 950,35
77,0
3 841,29 74,9
109,06 2,1 1 178,72
23,0
424,44
8,3 520,82 10,2
154,38
3,0
79,08
1,5
2 074,69
1 545,43
74,5
1 525,85 73,5
19,58 0,9
529,26
25,5
132,19
6,4 163,77
7,9
119,15
5,7
114,15
5,5
202,14
128,91
63,8
128,91 63,8
0,00 0,0
73,23
36,2
53,75 26,6 14,03
6,9
5,45
2,7
0,00
0,0
Jerzmanowa 1 590,66
1 079,74
67,9
1 005,99 63,2
73,75 4,6
510,92
32,1
318,67 20,0 44,91
2,8
117,74
7,4
29,60
1,9
Kotla
Jemielno
0,00
ha
1 251,49
Głogów
Jelcz
Laskowice
Grębocice
0,0
ha
Pozostałe
liściaste
Brzoza
%
0,00
%
Olcha
4,00 43,2
3 995,30
3 525,29
88,2
3 496,18 87,5
29,11 0,7
470,01
11,8
234,73
5,9 175,13
4,4
52,84
1,3
7,31
0,2
Malczyce
465,84
108,49
23,3
85,02 18,3
23,47 5,0
357,35
76,7
247,48 53,1 21,55
4,6
70,63
15,2
17,69
3,8
Miękinia
Oborniki
Śląskie
Oława -m
2 933,75
1 300,98
44,3
1 205,99 41,1
94,99 3,2 1 632,77
55,7
887,53 30,3 421,48 14,4
124,40
4,2
199,36
6,8
5 018,16
3 092,08
61,6
2 903,83 57,9
188,25 3,8 1 926,08
299,22
6,0
101,28
2,0
110,85
98,94
89,3
98,94 89,3
0,00
0,0
Oława
4 518,40
1 828,17
40,5
1 739,01 38,5
Pęcław
0,00 0,0
11,91
89,16 2,0 2 690,23
4,7
10,7
3,80
3,4
1,17
1,1
59,5 1 972,83 43,7 209,35
4,6
34,47
0,8
473,58 10,5
60,52 11,5
6,94
6,3
526,86
67,58
12,8
67,58 12,8
459,28
87,2
323,77 61,5 59,78 11,3
15,21
2,9
Prochowice 3 155,83
1 897,06
60,1
1 880,00 59,6
17,06 0,5 1 258,77
39,9
977,67 31,0 69,77
2,2
151,75
4,8
59,58
1,9
Rudna
7 039,97
5 445,68
77,4
5 339,86 75,9
105,82 1,5 1 594,29
22,6
793,09 11,3 273,65
3,9
344,91
4,9
182,64
2,6
Ścinawa
2 226,12
1 235,41
55,5
1 224,34 55,0
627,26 28,2 148,00
110,72
5,0
120,23
7,22
6,0
3 365,35
934,14
27,8
868,45 25,8
950,70
126,34
13,3
122,98 12,9
5 788,28
4 330,01
74,8
4 250,32 73,4
1 249,38
942,70
75,5
909,89 72,8
Ruja
Środa Śl.
6,18
5,1
0,00 0,0
38,4 1 291,31 25,7 234,27
11,07 0,5
990,71
44,5
1,04 0,9
113,01
94,0
6,6
104,73
4,7
2,09
1,7
13,63
11,3
72,2 1 646,67 48,9 266,23
7,9
228,97
6,8
289,34
824,36
86,7
675,22 71,0 38,07
4,0
3,00
0,3
108,07 11,4
79,69 1,4 1 458,27
25,2
775,06 13,4 261,48
4,5
172,04
3,0
249,69
4,3
32,81 2,6
24,5
168,90 13,5 59,09
4,7
23,70
1,9
54,99
4,4
65,69 2,0 2 431,21
79,83 66,4
17,46 14,5
8,6
Święta
Katarzyna
Wińsko
Wisznia
Mała
Wołów
12 788,58
8 612,10
67,3
8 361,75 65,4
32,7 2 436,88 19,1 839,21
6,6
514,71
4,0
385,68
3,0
Wrocław
1 192,36
383,79
32,2
303,80 25,5
79,99 6,7
808,57
67,8
7,6
80,16
6,7
77,53
6,5
304,91
148,09
48,6
144,31 47,3
3,78 1,2
156,82
51,4
2,4
12,44
4,1
64,41 21,1
69 240,21
43 878,40
63,4
Żukowice
RAZEM
3,36 0,4
306,68
250,35 2,0 4 176,48
42 409,77 61,3 1 468,63 2,1 25 361,81
559,86 47,0 91,02
72,63 23,8
36,6 15 429,68
7,34
22,3 4 228,84 6,1 2 928,69
4,2 2 774,60
Wg danych Biura Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej w Brzegu.
Ze względu na wiek drzewostanów lasy doliny Odry są enklawą starodrzewi, co jeszcze podnosi ich
wartość. Charakter prowadzonej tu gospodarki leśnej, związany z faktem uznania za wodochronne
lasów doliny Odry, spowodował, że pozostały one lasami wielogatunkowymi, różnowiekowymi, o
drzewostanach wielowarstwowych, z bogatym podszyciem i bujnym runem, w których preferowane
są odnowienia naturalne.
6.1.8. FLORA
Ogólna charakterystyka szaty roślinnej doliny Odry obejmuje następujące jednostki fizycznogeograficzne na terenie województwa dolnośląskiego: część Pradoliny Wrocławskiej, Obniżenie
Ścinawskie, część Pradoliny Głogowskiej.
Różnorodność warunków geobotanicznych i klimatycznych w obrębie doliny Odry umożliwiła rozwój
wielu zbiorowisk roślinnych o charakterze naturalnym, półnaturalnym, i antropogenicznym. Odra
jest rzeką, która na wielu odcinkach zachowała prawie naturalny charakter, dlatego stanowi bardzo
ważny element w krajowym systemie ekologicznym (główny korytarz ekologiczny, ważny szlak
migracji roślin).
45
4,0
Na terenie województwa dolnośląskiego odcinek doliny Odry wchodzący w skład Pradoliny
Wrocławskiej (od granicy województwa w okolicach Oławy do miejscowości Gliniany w okolicach
Lubiąża ) charakteryzuje się licznie zachowanymi starorzeczami z rzadkimi gatunkami i zespołami
roślinnymi (np. salwinii pływającej i kotewki-orzecha wodnego). Znaczny obszar Pradoliny
Wrocławskiej zajmują lasy, przeważnie grądowe i łęgowe (np. łęgi wiązowo-jesionowe w okolicach
Oławy i kompleksy olsowo-łęgowe w okolicach Zaboru objęte ochroną rezerwatową). W
porównaniu do wcześniejszego odcinka Odry w granicach mezoregionu Kotliny Raciborskiej
spotyka się tutaj mniej gatunków górskich. Większa część omawianego obszaru w granicach
województwa dolnośląskiego jest projektowana do objęcia ochroną prawną w formie 2 parków
krajobrazowych.
Przedłużeniem Pradoliny Wrocławskiej w kierunku północnym jest Obniżenie Ścinawskie,
charakteryzujące się największą ilością starorzeczy i dużą liczbą gatunków rzadkich, m.in. kotewki
orzecha wodnego i wolffii bezkorzeniowej (rezerwat Odrzyska, okolice Boraszyna i Tarchalic).
Obszar ten charakteryzuje się również dużą lesistością i występowaniem bardzo rzadkiego zespołu
leśnego – łęgu wierzbowego (okolice Lubiąża i Ścinawy) oraz najdalej na północ wysuniętymi
stanowiskami buczyn i związanych z nimi roślin górskich. Również tutaj projektuje się utworzenie
parku krajobrazowego.
Dalej w kierunku zachodnim rozciąga się mezoregion zwany Pradoliną Głogowską . W jej obrębie
dolina Odry łączy się z korytarzem ekologicznym doliny Baryczy. Jest to obszar uboższy
florystycznie i posiadający mniejszą lesistość od wcześniej omawianych. Do najcenniejszych roślin
można zaliczyć jarząb brekinię, wrzosiec bagienny i wąkrotę zwyczajną. Najbardziej wartościowe,
zatorfione tereny znajdują się u ujścia Baryczy, gdzie można spotkać nieliczne wilgotne lasy
łęgowe, olsowe oraz płaty świetlistej dąbrowy.
6.1.9. FAUNA
Do najlepiej rozpoznanych grup systematycznych na terenie doliny Odry należą ryby i ptaki,
natomiast badania pozostałych grup skupiały się głównie na gatunkach chronionych.
-
Ichtiofauna
W dolinie Odry na terenie województwa dolnośląskiego zachowały się dość bogate i urozmaicone
zespoły ryb. W ciekach wodnych i starorzeczach oraz w samej Odrze stwierdzono występowanie
m.in.: ciernika, jazgarza, karasia, miętusa, leszcza, lina, kozy złotawej, uklei, wzdręgi, okonia,
sandacza, szczupaka, węgorza i wielu innych pospolitych oraz rzadkich gatunków.
Występowanie rzadkich gatunków związane jest przede wszystkim ze starorzeczami położonymi w
dolinie rzeki, które łączą się z Odrą kanałami lub podczas powodzi bądź dużych wylewów.
Zagrożeniem dla tych cennych biotopów jest wysychanie i zarastanie starorzeczy oraz
zanieczyszczenia ściekami pochodzenia rolniczego, wiejskiego lub komunalnego. W granicach
województwa dolnośląskiego do najcenniejszych fragmentów rzeki o bogatym rybostanie należą:
starorzecza pomiędzy Odrą i Oławą z licznym występowaniem suma,
starorzecza w międzywalu Odry poniżej Ścinawy do ujścia Jezierzycy, mające trwałe
połączenia z Odrą,
okolice ujścia Baryczy ze starorzeczami stanowiącymi zimowiska i tarliska ryb.
Awifauna
W dolinie Odry można wyróżnić kilka typów siedlisk ważnych dla ptaków:
koryto rzeki,
starorzecza,
nadrzeczne tereny otwarte,
lasy nadrzeczne,
Ze względu na znaczne przekształcenie koryta Odry związane z przystosowaniem rzeki do
transportu wodnego oraz zabezpieczeniami przeciwpowodziowymi koryto rzeki nie stanowi już
atrakcyjnego miejsca dla ptaków, podobnie jak tereny otwarte wykorzystywane rolniczo, na których
w wyniku melioracji i osuszania doszło do znacznej degradacji awifauny nadrzecznej. Wśród
gatunków związanych z głównym nurtem rzek na terenie województwa występują: zimorodek,
brzegówka i brodziec piskliwy (odcinek Oławy od Siechnic do Wrocławia ).
46
Najcenniejszymi terenami lęgowymi pozostają starorzecza i lasy nadrzeczne oraz coraz liczniejsze
stawy i sztuczne zbiorniki retencyjne.
Na terenie Pradoliny Wrocławskiej interesujące gatunki ptaków są przede wszystkim związane z
lasami, rzadziej spotyka się gatunki wodno-błotne. Do najciekawszych należą: zausznik, bąk,
bączek, czapla siwa, bocian czarny, cyranka, płaskonos, nurogęś, kania czarna i rdzawa, bielik,
błotniak stawowy, derkacz, żuraw, bekas i wiele innych. Wśród gatunków wodno – błotnych należy
wymienić: perkoza rdzawoszyjego, łabędzia niemego, błotniaka stawowego, kokoszkę wodną,
brodźca piskliwego i inne.
Gatunkami nie związanymi bezpośrednio ze środowiskiem wodnym na omawianym terenie są:
trzmielojad, orlik krzykliwy, pustułka, dzięcioł zielonosiwy, świergotek polny, kląskawka i kruk.
Obszar Obniżenia Ścinawskiego charakteryzujący się występowaniem lasów łęgowych i grądowych
oraz zarośniętych starorzeczy stanowi ważną ostoję dla następujących gatunków: dzięcioła (7
gatunków), krętogłowa, kani czarnej, kani rdzawej, muchołówki białoszyjej, bociana czarnego,
łabędzia krzykliwego, żurawia, błotniaka stawowego, bekasa, a także krakwy, cyranki, płaskonosa,
kropiatki, sieweczki rzecznej, krwawodzioba, kobuza,dzięcioła zielonosiwego i innych.
Odcinek doliny Odry położony w Pradolinie Głogowskiej pod względem awifauny nie różni się
zasadniczo od poprzednich odcinków. Z ciekawych gatunków występują tu: trzmielojad, kania
rdzawa, żuraw, kilka gatunków dzięcioła oraz gatunki wodno-błotne u ujścia Baryczy, m.in.: łabędź
krzykliwy, bączek, czapla siwa, gęgawa, cyranka, bocian czarny, kormoran, rybitwa zwyczajna i
mewa pospolita.
6.2. SYSTEM OBSZARÓW CHRONIONYCH
6.2.1. PRZYRODNICZE OBSZARY CHRONIONE
Na obszarze województwa dolnośląskiego ochroną prawną objęte są jedynie niewielkie fragmenty
doliny Odry, głównie w formie rezerwatów i obszarów chronionego krajobrazu. Ze względu na
znaczenie doliny Odry jako głównego korytarza ekologicznego prowadzi się obecnie prace nad
utworzeniem dwóch parków krajobrazowych i kilkunastu rezerwatów i użytków ekologicznych.
6.2.1.1. Rezerwaty:
–
–
–
–
–
–
–
Skarpa Storczyków – rezerwat leśny położony w gminie Rudna o powierzchni 65,17 ha,
celem ochrony jest zachowanie fragmentów lasów liściastych ze stanowiskami chronionych i
rzadkich gatunków roślin,
Brekinia – rezerwat leśny położony w gminie Prochowice o powierzchni 2,28 ha, celem
ochrony jest jedyne poza obszarami górskimi stanowisko jarzębu brekinii,
Odrzyska – rezerwat florystyczny położony w gminie Wołów o powierzchni 5,15 ha, celem
ochrony jest zachowanie i odnowa stanowisk kotewki orzecha wodnego i paproci salwinii
pływającej w starorzeczu Odry,
Uroczysko Wrzosy – rezerwat leśny w gminie Wołów o powierzchni 576,03 ha (z otuliną
995,25 ha), chroniący bogate i różnorodne zespoły roślinne, duże ostoje ptaków wodno –
błotnych i leśnych,
Zabór – rezerwat leśny położony w gminie Miękinia o powierzchni 33,9 ha, chroniący
zalewiskowy las o bogatym składzie gatunkowym, projektowane poszerzenie rezerwatu o
powierzchnię ok. 237 ha,
Jodłowice – rezerwat leśny położony na terenie gmin Brzeg Dolny i Oborniki Śląskie o
powierzchni 9,36 ha, celem ochrony jest zachowanie fragmentu lasu mieszanego z udziałem
jodły występującej na północnej granicy swego zasięgu,
Łacha Jelcz – rezerwat florystyczny położony na terenie gminy Jelcz-Laskowice o powierzchni
6,9 ha, chroniący starorzecze Odry ze stanowiskami kotewki orzecha wodnego, grążela żółtego
i innych roślin chronionych,
47
–
–
–
–
–
Zwierzyniec – rezerwat leśny położony w gminie Oława o powierzchni 8,96 ha, celem ochrony
są lasy łęgowe i grądy o charakterze naturalnym z udziałem starych dębów i bogatym runem,
Grodziska Ryczyńskie – rezerwat przyrody nieożywionej w gminie Oława o powierzchni 1,75
ha, chroniący dwa prehistoryczne grodziska ze starodrzewiem o zróżnicowanym składzie,
Kanigóra – rezerwat leśny położony w gminie Oława o powierzchni 4,36 ha , celem ochrony
jest wielogatunkowy las łęgowy charakterytyczny dla doliny Odry,
Uroczysko Obiszów – rezerwat leśny o powierzchni 5,67 ha położony w gminie Grębocice ,
ochronie podlegają fragmenty lasu mieszanego o cechach zespołu naturalnego,
Łęg Korea – rezerwat leśny położony w gminach: Ścinawa i Prochowice o powierzchni 79,29
ha, chroniący lasy łęgowe z bogatą ornitofauną.
6.2.1.2. Parki krajobrazowe:
–
–
Dolina Jezierzycy – park krajobrazowy przylegający do doliny Odry położony na terenie gmin
Wołów i Wińsko, o powierzchni 7953 ha , celem ochrony są duże kompleksy lasów łęgowoolszowych, wilgotne łąki i środowiska wodne z bogatą ornitofauną,
Dolina Bystrzycy – park krajobrazowy połączony z doliną Odry korytarzem ekologicznym rzeki
Bystrzycy, położony na terenie gmin: Kąty Wrocławskie, Mietków, Miękinia, Sobótka i Wrocław ,
obszar parku charakteryzuje się bardzo wysokim wskaźnikiem różnorodności gatunkowej i
liczebności organizmów żywych,
6.2.1.3. Obszary chronionego krajobrazu:
–
–
–
Dolina Baryczy – obszar będący przedłużeniem parku krajobrazowego Dolina Baryczy w
kierunku zachodnim, położony na terenie gmin Niechlów, Jemielno, Góra i Wąsosz, całkowita
powierzchnia obszaru wynosi 44125 ha, ochronie podlegają głównie bagnisto – torfowiskowe
łąki i zadrzewienia dolin Baryczy i Odry
Dolina Odry – obszar położony na terenie gminy Prochowice o powierzchni 1270 ha w tym
1040 ha stanowią lasy pełniące oprócz funkcji wodochronnej rolę bariery przechwytującej
zanieczyszczenia przenoszone wiatrami zachodnimi z LGOM-u,
Fragment OchK Wzgórza Dalkowskie
6.2.1.4. Zespoły przyrodniczo – krajobrazowe:
–
Szczytnicki Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy – obszar położony na terenie śródmieścia
miasta Wrocławia pomiędzy Odrą, Starą Odrą, Kanałami Żeglugowym i Powodziowym,
6.2.2. KORYTARZ EKOLOGICZNY DOLINY ODRY
Rozwój gospodarczy w XX w. przyczynił się do gwałtownego wzrostu ilości zanieczyszczeń
emitowanych do środowiska i jego całkowitej lub częściowej degradacji. Presja człowieka na
przyrodę doprowadziła do zaniku wielu gatunków flory i fauny, postępującej synantropizacji oraz
fragmentacji naturalnych ekosystemów. W celu zjednoczenia wysiłków na rzecz zachowania i
ochrony środowiska przyrodniczego ustanowiono szereg porozumień i konwencji
międzynarodowych, których sygnatariuszem jest również Polska .
Jedną z najważniejszych inicjatyw krajów Wspólnoty Europejskiej, przyczyniającą się do integracji
współpracy w dziedzinie ochrony przyrody jest koncepcja utworzenia Europejskiej Sieci
Ekologicznej (EECONET). Sieć EECONET mają stanowić obszary powiązane przestrzennie i
funkcjonalnie oraz objęte różnymi, wzajemnie się uzupełniającymi formami przyrody.
Doliny rzeczne odgrywają szczególną rolę w swobodnym przemieszczaniu gatunków roślin i
zwierząt tworząc najlepsze naturalne korytarze ekologiczne o liniowym charakterze łączące się
ponadto z innymi dolinami rzecznymi dzięki czemu wzrasta rola całego systemu powiązań
przyrodniczych.
48
Dolina Odry na terenie województwa dolnośląskiego ze względu na wielkość samej rzeki oraz
stosunkowo niewielki stopień przekształcenia środowiska przyrodniczego została uznana na
znacznej części swojego przebiegu za fragment sieci EECONET-u o znaczeniu europejskim
(główny europejski korytarz ekologiczny oznaczony symbolem 17 M). Następnym krokiem
służącym wzmocnieniu znaczenia korytarza ekologicznego doliny Odry będzie objęcie ochroną
prawną jej najcenniejszych fragmentów poprzez utworzenie parków krajobrazowych, rezerwatów,
obszarów chronionego krajobrazu i innych form ochrony wynikających z ustawy o ochronie
przyrody.
49

6. sfera przyrodniczo – ekologiczna

Transkrypt

Podobne dokumenty

certyfikat - DPRS Poland

Czesko -polski most współpracy

Cały ton - Muzykoteka Szkolna

Rejestr złożonych wniosków - nabór 3/2016

Terenowe ciężarówki z serii Renault Kerax są dostępne w wersji trzy

Rysunek 25. Sieć drogowa 2030 na tle lotnisk, portów i dróg wodnych

Niespielak_promenada_w_glogowie

Szlak rowerowy wzdłuż starej kolei przełomu Odry

Analiza stężeń wskaźników pomiaru ciągłego Odry, w przekroju