Sytuacja finansowa samorządów – czy to już koniec inwestycji

Sytuacja finansowa samorządów – czy to już
koniec inwestycji publicznych?
Nowe wyzwania w finansowaniu rozwoju
regionalnego
Jarosław Myjak
Wiceprezes Zarządu Banku
PKO Bank Polski
Słabnące tempo wzrostu dochodów JST
Słabnące tempo wzrostu dochodów JST (5,2: PO ii KW. 2012 R. WOBEC 7,8: po II kw. 2011 r.) wynikiem
spowolnienia gospodarki (słabnące tempo wzrostu dochodów z CIT i PIT)
Dochody ogółem (w mld zł)
100
80
77, 8
83, 9
88, 3
6%
5%
40
10%
15
13,40
8%
8%
60
20
Dochody z CIT i PIT (mld zł)
3%
12,39
4%
2%
0
10
P IT
11,09
5
2,51
CIT 1,97
3,16
0%
2Q 10
dochody
2Q 11
2Q 12
dynamika (prawa skala)
0
2Q 10
2Q 11
2Q 12
2
Utrzymanie dodatniego tempa wzrostu dochodów w II
kw. 2012 r.
Utrzymanie dodatniego tempa wzrostu dochodów w II kw. 2012 r. dzięki zasileniu budżetów JST dotacjami ze
środków UE na poziomie roku poprzedniego
Dotacje UE w budżetach JST (w mld zł)
6
4
5, 2
Wg rodzaju JST W i KW. 2012 r. (w %)
5, 7
gminy
35%
województwa
28%
3, 5
powiaty
ziemskie
9%
2
miasta na
prawach
powiatu
28%
0
2Q 10
2Q 11
2Q 12
3
Spadek nakładów inwestycyjnych w II kw. 2012 r.
Spadek nakładów inwestycyjnych w II kw. 2012 r. w całym sektorze JST o 5: r/r wobec wzrostu 9: w II kw. 2011
r., przy znacznym wzroście wydatków inwestycyjnych największych miast (efekt Euro 2012)
Wydatki ogółem JST (w mld zł)
90
73, 7
Wydatki inwestycyjne
81, 7
78, 4
10%
8%
60
7%
30
4%
0
wydatki
10
2Q 11
15%
13%
9, 3
6%
6%
2Q 10
15
9, 6
10, 1
10%
9%
5
5%
2%
0
0%
0%
-5
4%
2Q 12
dynamika (prawa skala)
2Q 10
-5, 0%
2Q 12
2Q 11
wydatki inwestycyjne
dynamika (prawa skala)
4
-5%
Lepszy wynik budżetowy po II kw. 2012 r.
Osiągnięcie po II kw. 2012 r. lepszego wyniku budżetowego o ponad 1 mld zł w porównaniu z takim samym
okresem w roku 2011 r., daje realne podstawy do osiągnięcia planowanego zmniejszenia deficytu sektora JST
Wynik planowany i wykonany (w mld zł)
Wynik budżetowy wg kategorii JST (w mld zł)
4
15
4, 1
5, 5
6, 6
3
0
2
-13, 7
-21, 2
-29, 2
2Q 10
wynik wykonany
2Q 11
0, 2
0
gminy
2Q 12
wynik planowany na koniec roku
1, 5
1, 3
1
-15
-30
3, 6
miasta na
prawach
powiatu
powiaty
ziemskie
2Q 11
województwa
2Q 12
5
W II kw. 2012r. utrzymał się wzrostowy trend
zobowiązań JST
W II kw. 2012 r. utrzymał się wzrostowy trend zobowiązań JST (wzrost o 8,4 mld zł r/r) przy wyraźnym spadku tempa
wzrostu (do 15% w II kw. 2012 r. wobec 36% w II kw. 2011 r..).
W II kw. 2012 r., w dalszym ciągu ponad 90% zobowiązań jednostek samorządu terytorialnego stanowiły kredyty
W II kw. 2012 r. kontynuowany był niekorzystny trend znacznie szybszego tempa wzrostu zobowiązań aniżeli
dochodów
Wzrost dochodów i zobowiązao w I kw. 2012r. (w % r/r)
Zobowiązania JST ogółem (w mld zł)
70
60
50
64, 4
38%
41, 2
40
56, 0
50%
40%
30%
25%
36%
30%
30
20%
10%
20
15%
10
0
10%
0%
2Q 10
zobowiązania
2Q 11
2Q 12
dynamika (prawa skala)
zobowiązania
20%
15%
27%
dochody
16%
12%
6%
10%
7%
6%
5%
0%
0, 0%
-5%
gminy
miasta na
prawach
powiatu
powiaty
ziemskie
6
województwa
Brak zagrożenia przekroczenia ustawowo dozwolonej
granicy 60: dla łącznego wskaźnika zobowiązań w
dochodach
Brak zagrożenia przekroczenia ustawowo dozwolonej granicy 60% dla łącznego wskaźnika udziału zobowiązań w
dochodach, przy wzroście i tak już dość wysokiego poziomu wskaźnika zadłużenia powiatów grodzkich.
Wskaźnik zadłużenia JST (udział zobowiązao w
dochodach) wg kategorii JST
Wskaźnik zadłużenia JST (udział zobowiązao w
dochodach) ogółem
70%
70%
granica
ustawowa
60%
50%
50%
40%
30%
granica
ustawowa
60%
31, 5%
35, 0%
24, 7%
40%
44,4%
31,9%
30,9%
25,5%
30%
20%
20%
10%
10%
0%
2Q 10
2Q 11
2Q 12
0%
gminy
udział zobowiązań w planowanych dochodach
60: dochodów
2Q 11
miasta na
prawach
powiatu
2Q 12
powiaty
ziemskie
województwa
60% dochodów
7
Samorządy i Banki wobec nowych wyzwań
Wzrost ryzyka kredytowego finansowania samorządów przez banki
Samorządy


Banki
pozyskanie finansowania zaplanowanych
inwestycji vs. nowe uregulowania dot. kwalifikacji
różnych form finansowania do kredytów i pożyczek
oraz ograniczonego budżetu funduszy unijnych
•
strategia zarządzania długiem w krótkiej i długiej
perspektywie czasu w nowym i niestabilnym
otoczeniu prawnym, w tym restrukturyzacja
zadłużenia
kontynuacja działalności kredytowej wobec
samorządów w niestabilnym otoczeniu prawnym
i przy dużej niepewności w odniesieniu do
rzeczywistego stanu finansów jednostki
•
struktury finansowania inwestycji
•
kompleksowa współpraca z samorządami
•
zapewnienie źródła zewnętrznego kapitału dla
realizacji projektów infrastrukturalnych w dobie
stagnacji gospodarczej i w obliczu problemów
branży budowlanej

aktywne zarządzanie finansami samorządu z
wykorzystaniem dostępnych produktów
oferowanych przez banki, firmy leasingowe i
faktoringowe

poszukiwanie nowych źródeł dochodów
8
Współpraca sektora finansowego z samorządami

zarządzanie płynnością bieżącą
(analiza przepływów finansowych między samorządem i podmiotami
zależnym, wykup wierzytelności wykonawców wobec podmiotu
zależnego od JST)

uwolnienie środków zamrożonych w aktywach trwałych
(leasing zwrotny nieruchomości)

wykorzystanie potencjału spółek zależnych od samorządów
(powierzenie realizacji inwestycji wraz z pozyskaniem finansowania
spółkom zależnym samorządów)

zarządzanie grupą kapitałową samorządu i podmiotów zależnych
(wsparcie korporacyjne i finansowe podmiotów zależnych przez
samorząd na podstawie umów, w tym zabezpieczenie spłaty kredytu
w oparciu o umowę wsparcia zwartą pomiędzy samorządem, spółką
komunalną oraz bankiem)

finansowanie krótko- i długoterminowe z wykorzystaniem
dostępnych instrumentów inżynierii finansowej (kredyt, wykup
wierzytelności, w tym z wydłużonym okresem spłaty, emisja
obligacji, leasing zwrotny, partnerstwo publiczno – prywatne i inne
modele project finance, fundusze inwestycyjne)
9
Wartość dodana współpracy z Bankiem

możliwość skorzystania z wiedzy i doświadczenia Banku wynikającego ze współpracy z innymi podmiotami
publicznymi

szybsza selekcja projektów oraz rekomendacje co do wyboru sposobu ich realizacji i finansowania

skrócenie czasu potrzebnego na pozyskanie finansowania dla projektów

mniejsze ryzyko porażki – unieważnienie postępowania/rozwiązanie umowy wskutek braku pozyskania
finansowania

zmniejszenie kosztu finansowania

większa wiarygodność projektu dla wykonawców

zdefiniowanie już na wstępie możliwego poziomu zaangażowania (również finansowego) partnera publicznego
w projekt

możliwość uregulowania w umowie partnerstwa publiczno prywatnego lub innej umowie z wykonawcą
inwestycji kluczowych kwestii dotyczących finansowania projektu
10
Oferta PKO BP dla Sektora Publicznego
Finansowanie
• kredyt długoterminowy na finansowanie
Obsługa transakcyjno - depozytowa

rozliczeń warunkowych, rachunek
planowanego deficytu budżetowego
skonsolidowany
• kredyt krótkoterminowy na finansowanie
przejściowego deficytu budżetowego
• kredyt inwestycyjny
• kredyt na VAT

cash pooling wirtualny

bankowość elektroniczna – iPKO Biznes

system Wirtualnych Rachunków
• emisja obligacji
• leasing w, tym leasing zwrotny
• wykup wierzytelności, w tym z
wydłużonym okresem spłaty
rachunki bankowe, w tym rachunek
Kontrahenckich

gwarancje bankowe

instrumenty zabezpieczające ryzyko stopy
procentowej
Ponad 13,3% udział PKO BP w rynku kredytów JST oraz ponad 10,2% udział
w rynku depozytów JST
11
Przykładowe Projekty w Sektorze Publicznym
finansowane lub współfinansowane przez PKO BP

Budowa Afrykarium – Oceanarium we Wrocławiu - kredyt konsorcjalny (udział PKO Banku
Polskiego 150 mln PLN)

Projektowanie i budowa parkingu podziemnego dwukondygnacyjnego wraz z częścią naziemną w
poziomie terenu, niezbędną infrastrukturą na terenie Zespołu Hali Stulecia we Wrocławiu – projekt
realizowany w trybie koncesji na roboty budowlane.

Budowa Zakładu Termicznego przekształcania Odpadów Komunalnych dla Bydgosko –
Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego – projekt współfinansowany ze środków pomocowych Unii
Europejskiej

Oczyszczanie wody i dostawa śmieci dla Miasta Poznania – kredyt udzielony z dopłatami z
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Zintegrowany System Transportu Zbiorowego we Wrocławiu, etap 1 – środki z kredytu w kwocie
300 mln zł zostały przeznaczone na zakup 39 nowoczesnych tramwajów (kredyt konsorcjalnyudział PKO Banku Polskiego 150 mln PLN)

Budowa Hali Widowiskowo – Sportowej w Krakowie (Czyżyny) – PKO BO udzielił 300 mln PLN
kredytu na pokrycie kosztów budowy oraz prowadzi obsługę transakcyjną całego projektu
12
Jarosław Myjak
Wiceprezes Zarządu Banku
PKO Bank Polski
ul. Puławska 15, 02-515 Warszawa
tel. +48 22 521 86 38, fax. +48 22 521 86 73
www.pkobp.pl