Surowce mineralne. Na terenie województwa Małopolskiego

Surowce mineralne.
Na terenie województwa Małopolskiego występują złoża kopalin, które zaliczyć można do pięciu
zasadniczych grup. Są to:


surowce energetyczne,
surowce chemiczne wraz z solankami jodowo - bromowymi,

rudy metali nieżelaznych,

surowce skalne,

wody lecznicze, termalne i solanki.
Surowce energetyczne obejmują złoża węgla kamiennego, metanu w pokładach węgla, ropy
naftowej, gazu ziemnego i torfu. Złoża węgla kamiennego występują w zachodniej części
województwa na obszarze powiatów krakowskiego, chrzanowskiego, oświęcimskiego i
wadowickiego, po linię Krzeszowice – Brzeźnica – Sucha Beskidzka. Złoża ropy naftowej związane są z
obszarem Karpat oraz Zapadliska Przedkarpackiego. Terytorialnie rozmieszczenie złóż ropy naftowej
odpowiada powiatom gorlickiemu, limanowskiemu, bocheńskiemu, tarnowskiemu, proszowickiemu,
dąbrowskiemu. Złoża gazu ziemnego towarzyszą często złożom ropy naftowej. Rozmieszczenie złóż
gazu ziemnego odpowiada w zasadzie występowaniu złóż ropy naftowej. Największa koncentracja
złóż występuje na obszarze Zapadliska Przedkarpackiego pomiędzy Wieliczką a Dębicą.
Udokumentowane złoża torfu w województwie małopolskim zlokalizowane są w dwóch rejonach:
Jabłonka – Czarny Dunajec oraz okolic Tarnowa.
Surowce chemiczne obejmujące sól kamienną, mineralizację siarkową oraz solanki jodowo –
bromowe obecnie nie posiadają znaczenia gospodarczego. Złoża soli kamiennej ciągnące się wąskim
pasmem wzdłuż brzegu Karpat pomiędzy Wieliczką a Wojniczem, mają jedynie znaczenie historyczne.
Mineralizacja siarkowa towarzysząca złożom cynku i ołowiu w rejonie olkuskim nie ma znaczenia
gospodarczego. Do surowców chemicznych zaliczyć należy również solanki jodowo – bromowe
eksploatowane na niewielką skale w rejonie Łapczycy koło Bochni.
Rudy metali nieżelaznych obejmują złoża rud cynku i ołowiu występujące na terenie powiatów
olkuskiego i chrzanowskiego.
Surowce skalne stanowią największą grupę kopalin o różnorodnych zastosowaniach, reprezentowaną
przez liczne złoża na terenie województwa małopolskiego. Ich wspólną cechą jest eksploatacja
odkrywkowa. Należą do nich złoża piaskowców, wapieni, margli, dolomitów, porfirów, melafirów,
diabazów, tufy, kruszywa naturalne, surowce ilaste ceramiki budowlanej, piaski podsadzkowe,
formierskie i dla przemysłu ceramicznego, surowce skaleniowe. Złoża piaskowców związane są z
obszarem Karpat. Złoża wapieni, dolomitów, margli występują jedynie na Wyżynie Krakowsko –
Częstochowskiej, w granicach miasta Krakowa oraz powiatów: krakowskiego, chrzanowskiego,
miechowskiego i olkuskiego. Wystąpienia porfirów, melafirów, diabazów oraz tufów będących
skałami magmowymi i wulkanicznymi znane są jedynie z rejonu Krzeszowic. Kruszywa naturalne
związane są z dolinami prawobrzeżnych karpackich dopływów Wisły oraz doliną samej Wisły.
Szczególna ich koncentracja ma miejsce na terenie powiatów brzeskiego i tarnowskiego,
w widłach Wisły, Dunajca i Uszwicy. Najwartościowsze złoża kruszyw występują na Podhalu. Surowce
ilaste ceramiki budowlanej występują dosyć przypadkowo na obszarze całego województwa. Piaski
podsadzkowe, formierskie i dla przemysłu ceramicznego, występują w złożach zlokalizowanych
głównie pomiędzy Trzebinią, Olkuszem i Kluczami. Ponadto złoże piasków do produkcji betonów
komórkowych występuje w gminie Szczucin. Surowce skaleniowe na terenie województwa
małopolskiego, występują w złożach Siedlec na północ od Krzeszowic oraz Wygiełzów w gminie
Babice i stanowią raczej ciekawostkę geologiczną.
Wody lecznicze i termalne, które stanowią istotny element bazy surowcowej województwa związane
są z regionem krakowskim (Krzeszowice, Mateczny i Swoszowice), Karpatami oraz Niecką
Podhalańską, na terenie powiatów gorlickiego, nowosądeckiego, nowotarskiego i limanowskiego.
Złoża kopalin województwa małopolskiego według stanu na dzień 31.12.2013 r.
Rodzaj
kopaliny
Liczba
złóż
Zasoby
geologiczne
udokumentowane
ogółem
Kopaliny pozostające w kompetencji Ministra Środowiska
Złoża
eksploatowane
Węgiel kamienny 14
6.049.931 tys. t.
2
Ropa naftowa
13
372,62 mln. m3
9
3
Gaz ziemny
32
5.080,48 mln.m
24
Metan z
1
2791,60 mln.m3
1
pokładów
węgla
kamiennego
Sól kamienna
1
2083,0 tys. t.
0
Rudy
10
32978,0 tys. t.
3
cynku i ołowiu
Razem
71
39
Kopaliny pozostające w kompetencji Marszałka Województwa Małopolskiego
Torf
Piaskowce
Wapienie
Dolomity
Porfiry
Melafiry
Diabazy
Tufy
Kruszywa
naturalne
Surowce ilaste
Piaski
podsadzkowe
Piaski formierskie
Piaski kwarcowe
do produkcji
cegły wapiennopiaskowej
Piaski kwarcowe
do produkcji
betonów
komórkowych
Surowce
skaleniowe
Zasoby
geologiczne
w złożach
eksploatowanych
1.754.728 tys.t.
366,54 mln. m3
4.092,86 mln.m3
2791,60 mln.m3
0
16082,0 tys. t.
2
73
25
11
3
2
1
1
362
356,71 tys.m3
579053 tys. t.
653509 tys. t.
289912,44 tys. t.
192781 tys. t.
2719 tys. t.
5531 tys. t.
18270 tys. t.
1.854.065 tys. t.
1
32
5
5
1
0
1
0
104
322,71 tys.m3
268630 tys. t.
205200 tys. t.
202233,44 tys. t.
118934 tys. t.
0
5531 tys. t.
0
387353 tys. t.
73
10
117322,0 tys. m3
1.051.241 tys. m3
7
4
42373,0 tys. m3
326015 tys. m3
2
1
17920 tys. m3
8880,58 tys. m3
1
1
17920 tys. m3
8880,58 tys. m3
1
2582 tys. m3
0
0
2
365 tys. t.
0
0
Wody lecznicze
26
287,87 m3/h
19
232,35 m3/h
Wody termalne
Solanki
jodowo bromowe
Razem
10
1
1270,1 m3/h
3,7 m3/h
6
1
1080 m3/h
3,7 m3/h
530
186
Wydobycie surowców mineralnych ze złóż podlegających koncesjonowaniu przez Marszałka
Województwa Małopolskiego w roku 2015 wynosiło:









kruszywo naturalne – 16,44 mln ton,
wapienie – 1,93 mln ton,
dolomity – 2,73 mln ton,
piaskowce – 2,82 mln ton,
skały magmowe – 3,49 mln ton,
torfy – 3,6 tys.m3,
surowce ilaste ceramiki budowlanej – 0,62 mln ton,
wody termalne – 5,61 mln m3,
wody lecznicze – 0,46 mln m3.