Apprendre le polonais par les textes

Transkrypt

Apprendre le polonais par les textes
Apprendre le polonais par les textes
site: www.librairiehannattan.com
[email protected]
e.mail: [email protected]
~ L'Harmattan, 2005
ISBN: 2-7475-9490-4
EAN : 9782747594905
Stanislaw M~dak
Boguslaw Biela
Cécile Bruley-Meszaros
Apprendre le polonais par les textes
L'Harmattan
L'Harmattan
5-7, rue de l'École-Polytechnique;
75005 Paris
FRANCE
L'Hannattan Hongrie
Espace L'Harmattan
Kinshasa
L'Harmattan
Italia
L'Harmattan
Burkina Faso
Konyvesbolt
Fac..desSc. Sociales,Pol.et
ViaDegliArtisti,15
Kossuth L. u. 14-16
1053 Budapest
Adm. ; BP243, KIN XI
Université de Kinshasa - RDC
10124 Torino
1200 logementsvilla96
12B2260
ITALlE
Ouagadougou 12
SOMMAIRE
SOMMAIRE
AVAN"T-PROPOS
ABREVIATIONS.
5
7
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Il
1. Textes littéraires
2. Mémoires
3. Essais
4. Journaux intimes
5. Lettres
6. Chan.sons
7. Scénario de film
8. Articles de presse
9. Interventions publiques
13
99
121
211
225
261
273
281
325
1 o.
3 63
Pub
Ii cité.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..
Il. Humour politique
...
12. Littérature pour la jeunesse
TABLE DES MATIERES
...
...
...
375
381
413
AVANT-PROPOS
PUBLIC
Le manuel Apprendre le polonais par les textes est destiné à un public de
francophones de niveau intermédiaire (B 1 selon le Cadre Européen
Commun de Référence) voulant poursuivre leur apprentissage de la
langue polonaise. En effet, comme prérequis pour l'utilisation de ce
manuel, il serait préférable que les apprenants possèdent déjà de solides
bases grammaticales, ainsi que quelques connaissances concernant la
culture et la littérature polonaise. Destiné à des adultes et à de jeunes
adultes, cet ouvrage peut être utilisé aussi bien au lycée qu'à l'université ;
nous tenons à mentionner que les textes et exercices proposés ont déjà été
testés lors du cours de Stanislaw M~dak à l'INALCO (Institut National de
Langues et Civilisations Orientales) à Paris, pendant l'année universitaire
2004-2005.
OBJECTIFS
Les objectifs principaux de ce manuel sont l'amélioration de la
compréhension écrite du polonais et l'enrichissement lexical. C'est pour
cette raison que nous avons tenu à présenter pour chaque texte une série
de questions de compréhension de texte. Il faut préciser que celles-ci
permettent de travailler la compréhension détaillée, sachant qu'il nous
paraît indispensable que l'enseignant pose au préalable les questions-type
de compréhension globale: Kto mowi ? 0 czym mowi ? Z /dm rozmawia ?
Gdzie rozmawia? Kiedy dzieje si~ akcja? Ja/d jest glowny problem /
glowny temat tekstu ? Jaki jest typ narracji? etc. Ces questions devront
parfois être quelque peu modifiées selon les textes (par exemple dans
celui de S. Lem où il n'y a pas de narrateur).
Quant à l'enrichissement lexical, il se fera tout au long du travail sur les
textes, aussi bien grâce aux défmitions présentées volontairement en
polonais, que dans la partie consacrée aux synonymes.
Nous signalons que ce manuel peut également servir de base de textes lors
d'un enseignement de traductologie, afm de s'exercer à la version. Dans
ce cas-là, les questions de compréhension, les défmitions et les
synonymes seraient un travail préalable et une aide permettant d'amener
les apprenants à une version française des textes proposés en polonais.
CHOIX DES TEXTES
Les 79 textes présentés sont classés en fonction de leur difficulté et de
leur genre littéraire. Nous les avons choisis de manière à ce qu'ils soient
assez représentatifs de la culture et de la civilisation polonaises des deux
derniers siècles. Par ailleurs, nous avons absolument tenu à ce que les
genres littéraires soient très variés. Nous vous proposons donc 12 types de
textes:
1. Textes littéraires
2. Mémoires
3. Essais
4. Journaux intimes
5. Lettres
6. Chansons
7. Scénario de film
8. Articles de presse
9. Interventions publiques
10. Publicités
Il. Humour politique
12. Littérature pour lajeunesse
Le nombre de textes et de genres littéraires étant élevé, l'enseignant peut
sélectionner les textes qui conviendront le mieux aux objectifs de son
cours, ou qui correspondront plus spécifiquement au niveau de ses
étudiants.
UTILISATION DU MANUEL
Nous préconisons l'utilisation de ce manuel en classe de langue, et moins,
sans l'exclure, pour un travail en autonomie. Pour chacun des 79 textes, le
travail autour de celui-ci se décompose en quatre mouvements, euxmêmes subdivisés.
La partie appelée Compréhension de texte propose une série de
questions permettant de travailler la compréhension détaillée.
L'enseignant veillera, au préalable, à poser les questions-type de
compréhension globale, rappelées ci-dessus au niveau des objectifs.
Dans la partie intitulée Quelques définitions, le paragraphe Le monde
des verbes permet à l'étudiant une approche des verbes très détaillée en
immersion puisque la construction comme le sens des verbes sont
indiqués en polonais. Cet apport lui permettra d'être en mesure par la
suite de réutiliser les verbes puisqu'il saura dans quel type de structure ils
s'inscrivent.
Le paragraphe Proverbes - dictons - expressions apporte des définitions
d'expressions idiomatiques en polonais. Nous avons choisi de laisser cette
partie en polonais, afm de prolonger le plus longtemps possible
l'immersion en langue polonaise, les explications en français n'étant
présentées qu'à la fm de chaque texte.
8
Pour la partie Enrichissement lexical, nous avons relevé pour chaque
texte les noms, adjectifs, adverbes et autres termes représentant un intérêt
pour les apprenants et en avons donné quelques synonymes, pour
permettre aux étudiants d'enrichir et de développer leurs connaissances
lexicales.
Enfm, la dernière partie appelée Commentaires s'articule en deux temps
et c'est seulement à ce moment-là que nous introduisons le français car il
s'agit d'explications métalinguistiques. Un premier paragraphe appelé
Linguistiques propose d'abord dans la rubrique Remarques des
indications linguistiques d'ordre général et dans la rubrique Lexique des
explications sur le vocabulaire rencontré. Pour certains textes, nous avons
également inclus des commentaires d'ordre culturel, au niveau du
paragraphe intitulé Culturels.
QUELQUES REMARQUES
Nous avons insisté sur la construction des verbes (valence/rection) car ce
problème essentiel dans l'apprentissage d'une langue étrangère n'est que
trop rarement mentionné dans les manuels. Nous avons tenu à développer
cet aspect car la connaissance précise des constructions verbales permet le
réemploi ultérieur des termes appris, dans des contextes différents.
Nous avons également voulu proposer un large choix de synonymes aussi
bien pour les noms, les adjectifs que pour les verbes et autres termes, afm
d'enrichir le lexique des apprenants. Les synonymes donnés sont très
nombreux et différents selon le contexte; le rôle de l'enseignant est donc
ici essentiel puisqu'il doit indiquer l'utilisation des termes et les nuances
entre synonymes.
9
ABREVIATIONS
bIm:
lm. :
pogardl. :
pot. :
przym. :
rzad. :
wulg. :
zn. :
zob. :
brak liczby mnogiej
liczba mnoga
pogardliwie
potocznie
przymiotnik
rzadko
wulgamie
znaczenie/ w znaczeniu
zobacz
1. Textes littéraires
1.
B.E.O.
Kasi
- Eurydyko - cicho mowi Hermes - zdradz~ ci tajemnic~ bogow. Orfeusz
zginie wkr6tce w podejrzanych okolicznosciach. Wtedy b~dziesz wolna.
Weimiesz sobie zdrowego osilka 0 ramionach jak konary d~bu,
mlodzienca bez polotu, ale na tyle m~drego, ze nie pragnie rzeczy
nieosi~galnych. Nie masz poj~cia jakie to krzepi21ce po Zyciu z
utalentowanym mazgajem. Przeczuwam - mowi szybko Eurydyka - ze
moi rodacy pr~dzej mnie ukamienuj21 niZ pozwol21 na drugie
zam21zpojscie.B~d~ dia nich reklam21poezji, czyms w rodzaju narodowej
wdowy. PosadZ2l mnie na skale, abym plotla natchnione wyrocznie albo
zamkn~ w swi~tyni, co na jedno wychodzi. A potem umr~ po raz drugi?
Jak si~ umiera po raz drugi? W kazdym razie jest to chyba mniej
powazne niZ za pierwszym razem. To wszystko slyszy Orfeusz przez
ulewn21 ciemnosé. Po raz pierwszy podziwia m21drosé Eurydyki. Czy
naprawd~ trzeba umrzeé, aby staé si~ doros~. Otwiera si~ przed nim
pejzaz w bazalcie, dostojny spalony las, nieporuszony jak oko wulkanu,
wn~trze g~stej materii, spalony od nicosci bl~kit nocy.
-
Opiewalem swity koronacje sionca
podroz kolorow od ranka do wieczora
a zapomnialem 0 tobie
wiekuista DOCY
z. Herbert, HE.O.
Compréhension
w: Zeszyty
Literackie,
1991 (Rok IX), s.9-10
de texte
Prosz~ wybraé wlasciw~ odpowiedi.
1. Eurydyka b~dzie wolna, poniewaZ :
a. zabije Orfeusza
b. bogowie wezm~ odwet za nieudane pOZyciemalzenskie Eurydyki
c. Orfeusz zginie na palu walki
2. Przyszly m(lZEurydyki b~dzie :
a. czlowiekiem z fantazj~
b.
c.
3.
a.
b.
c.
4.
a.
b.
c.
5.
a.
b.
c.
6.
a.
b.
c.
7.
a.
b.
c.
m~zczyzn~ sldonnym do placzu
mlodziencem bardzo silnym i rozs~dnym
Wsp6lziomkowie Eurydyki :
nie wyr~zgody
najej koIejny sIub
usmierc~j~ obrzucaj~c kamieniami
pozwoI~jej na drugie zam~6jscie
DIa Eurydyki pobyt na skaIe lub zamkni~cie w swi~tyni :
jest takim samym cierpieniem
jest kar~ latw~ do zaakceptowania
ulatwia przepowiadanie przyszlosci
DIa Eurydyki powtoma smieré :
jest latwiejsza
jest jej jeszcze nieznana
jest mniej powaZna niz za pierwszym razem
Orfeusz:
nie slyszy slow Eurydyki z powodu ulewnego deszczu
jest oczarowany wied~ Eurydyki zdobyUt przez doswiadczenie
zastanawia si~, czy warto teraz umrzeé
Niesamowity widok wypaIonego doszcz~tnie lasu widzilwi~ :
podsluchuj~cy rozmow~ Orfeusz
Eurydyka rozmawiaJ~ca z Hermesem
wszystkie postaci uczestnic~ce w rozmowie
Quelques définitions
Le monde des verbes
. opiewaé cos < chwaIié cos Iub kogos w spos6b wyszukany i piçkny >
. plesé cos < opowiadaé bzdury, glupstwa, androny >
. podziwiaé cos < darzyé kogos uznaniem i szacunkiem za jakies jego
cechy, np. rozIegl~ wiedz~ Iub nadzwyczajne umiej~tnosci >
. posadzié kogos na czyms < pomoc komus gdzies usi~sé, zmusié go do
tego Iub poprosié 0 to >
. pozwalaé/pozwoIié komus na cos < godzié siç na cos Iub nie pr6bowaé
temu przeciwdzialaé>
. pragn~é czegos < bardzo chcieé czegos, odczuwaé wielk~ chçé czegos>
. przeczuwaé cos < domysIaé si~, ze czegos jeszcze nie widzimy Iub cos
jeszcze nie nastgJilo - zaistnieje lub nastgJi>
. spalié cos - cos jest spaIone od czegos < uIec zniszczeniu; zniszczyé >
. stawaé si~ / staé siç kims < nabieraé / nabraé okresIonych cech >
14
. ukamienowaé kogos < zabié kogos, rzucaj~c w niego kamieniami
. umieraé / umrzeé < przestaé Zyé >
. wychodzié
>
- zob. najedno wychodzi/ wychodzi najedno
. zamkn~é kogos <
umiescié kogos w jakims pomieszczeniu tak, aby ta
osoba nie mogla z niego wyjsé >
. zapominaé / zapomnieé 0 kims < przestaé siç kims interesowaé >
. zdradzaé / zdradzié cos komus < wyjawié komus cos, co bylo wczesniej
tajemnic~ powiedzieé 0 tym komus innemu / czynié cos jawnym,
widocznym >
. zgin~é < umrzeé nagle, zwykle w wyniku nieszcz~sliwego wypadku >
Proverbes
- dictons
- expressions
byé czyms w rodzaju ezegos / kogos < byé podobnym do ezegos / kogos
lub pelnié podobne funkcje >
wychodzi najedno / najedno wychodzi < nie ma rorniey miçdzy jakimis
dwiema rzeczami, sytuaejami, wypowiedziami itp. >
zdrowy osilek < ktos, kto jest dobrze zbudowany i silny, lecz zazwyczaj
malo inteligentny; pot. >
Enrichissement
lexical
noms
. bog, bogowie
: w 1m.bozek, bOZyszcze,bostwo
. mazgaj : niedol~ga, slamazara, beksa, plaksa
. m~drosé : wiedza, rozs~dek, rozum, roztropnosé, inteligeneja
. mlodzieniec : mlodzieniaszek, mlodzian, chlopiec
., okolieznosé,-osci : w lm. warunki, uwarunkowania, kontekst, zajscie
. pojçcie : idea, wyobraZenie
. polot : inteligeneja
. reklama ezegos : propagowanie, promoeja, plakat, afisz, plansza, neon
. rodak / rodaey : ziomek, wsp6lziomek
. swi~tynia : przybytek, dom modlitewny, kosei6l, dom boZy
. swit : brzask
. tajemnica : sekret ; w zdaniu typu Otaczala go od lat tajemnica :
zagadkowosé, tajemniezosé, enigmatyeznosé, niejasnosé
. wyrocznia : przepowiednia, proroctwO, wyrok bogow
. zamé\.Zpojscie: wyjscie za m~
15
adjectifs
~ dorosla : dojrzala, pelnoletnia
~ dostojny : czcigodny, powamy, szanowany
. g~sta : zawiesista, kleista
~ krzepi~ce : wzmacniaj~ce, podtrzymuj~ce
~ m~dry : rozumny, rozs(ldny Il sprytny, chytry
. nieosicmalne : niedost~pne, niedoscignione
. nieporuszony : nieruchomy
. podejrzane
: niepewne,
wCltpliwe, budZClce w~tpliwosci
~ utalentowany : uzdolniony
~ wiekuista : niesmiertelna, nieskonczona, wieczna
adverbes
. chyba : prawdopodobnie, przypuszczalnie, zapewne, pewnie, moze, byé
moze, mozliwe ze
. cicho : bezglosnie, bezszelestnie, bezszmerowo
~ pr~dzej : raczej
~ szybko : pr~dko, (po)spiesznie, bystro, wartko, gor(lczkowo
. wkr6tce : niebawem, niedlugo, niezadlugo, wnet, rychlo
Commentaires
Linguistiques
Remarques
na jedno
wychodzi
- on
utilise l'expression
na jedno
wychodzi
pour
signaler qu'il n'y a pas à proprement parler de différence avec ce que l'on
vient de dire ou de mentionner.
nie masz poj~cia - lorsqu'on utilise l'expression familière nie masz
poj~cia - cela signifie que quelqu'un n'a aucune idée de quelque chose
qu'il ne connait absolument pas ; les expressions suivantes sont plus
expressives: nie ma najmniejszego poj~cia, nie ma bladego poj~cia
(familier).
spalone - si les plantes qui poussent sur un sol sont spalone sloncem (lub
od slonca), cela signifie que le soleil les a détruit en les brûlant de
manière intense pendant un long moment.
stala si~ - si une personne ou une chose stala sifl. kimS /ub czymS,
l'adjectif doit s'accorder en genre et en nombre avec le sujet de la phraseEurydvka moie staé si~ doroslq. Dans cet exemple, l'adjectif prend la
forme de l'instrumental singulier féminin.
16
to wszystko - dans d'autres contextes que dans l'extrait du texte cidessus, le groupe de mots to wszystko peut également être utilisé pour
terminer un énoncé afm de souligner qu'il ne reste rien de plus à dire ou à
faire.
trzeba - on dit que trzeba cos zrobié (il faut faire quelque chose), c'est-àdire qu'il faut remplir certaines conditions pour que quelque chose existe,
si l'existence de cette chose dépend de ces conditions.
umrzeé
femme
po raz drugi - il est important de mentionner
dévouée
d'Orfeusz
- est
morte d'une
piqûre
qu'Eurydyka
- la
de vipère.
wieezor - le nom wieczor, dans le sens de pora mi~dzy zmierzchem a
noc~ a deux variantes au génitif singulier: do wieczoru ou do wieczora.
Lexique
dorosla - ici employé en tant que nom; dans le sens de czlowiek dojrzaly,
pernoletni.
dostojny las - ici au sens figuré; comparer avec les synonymes de
l'adjectif dostojny.
polot - en général dans les expressions suivantes: laos bez polotu/ktos z
polotem/ktos pelen polotu/ktos robi cos z polotem/ktos mowi z
polotem/ktos obdarzony polotem (absencje de pluriel).
rzeez nieosi~galna - le mot rzecz peut concerner n'importe quel objet,
événement, état, etc., si l'on ne veut pas ou si l'on ne peut pas nommer
quelque chose plus précisément, comme c'est le cas dans la prise de
parole d'Hermes adressée à Eurydyka.
w kaZdym razie - expression permettant de souligner de manière plus
précise ce qui a été dit ou permettant de conclure sur un point abordé
précédemment.
wiekuista Doey - avec une touche de pathétisme - niezmiennie taka sama,
trwala, odwieczna, ustawiczna, ciqgla, stala.
17
2.
Podroie do Polski
Zelazowa Wola. Tu stala kolyska Fryderyka Chopina. Sto kilkadziesi=tt
lat temu. Nie mozemy sobie nawet wyobrazié, jak wtedy wygl=tdalo to
miejsce. Jak wygl=tdala Zelazowa Wola, kiedy stal tu jeszcze palac
zamieszkiwany przez rodzin~ Skarbkow, kiedy panowal tutaj oZywiony
ruch. Podworze i ogrod palacowy peine byly najrozmaitszych
tigur,
dzieci, doroslych, domownikow, nauczycieli. Byly jakies kontakty z wsi=t,
jakies gospodarstwo, plugi, konie, krowy, stodoly i stogi siana. Nic nie
zostalo z tego Zycia. Jak powiedzialem, trudno jest nam sobie nawet
wyobrazié to dawne oZywienie. Zelazowa Wola przechodzila burzliwe
losy, jej dzieje jak dzieje calej Polski peine s=tniepokoj=tcych zdarzen i
niewytlumaczonych
upadkow. W dziewi~tnastym wieku zapomniano 0
tej miejscowosci. Rozsypywala si~ ona w proch, niby trumna. Poiary,
ruiny i nieudolnosé niszczyly ten dwor i oficyny. Malo kto juz pami~tal
nie tylko wysokiego i chudego nauczyciela j~zyka francuskiego, ktory si~
tu kr~iI przez lat par~, ale i samych wlascicieli, kt6rych scigala tragiczna
Nemezis.
J. Iwaszkiewicz, Podroie do Polski, Warszawa 1977, s.39
-
Compréhension
-
de texte
Proszç wybraé wlasciw,!:odpowiedZ.
1. Autor wspomien opisuje miejsce urodzenia Fryderyka Chopina :
d. na podstawie dokument6w
e. z wyobraZni
f. z informacji przekazanych mu przez kogos
2. Obok palacu zamieszkiwanego przez rodzinç Skarbkow :
a. bylo gospodarstwo roIne
b. byly budynki gospodarcze
c. byl ogr6dd.
d. byly oficyny
3. Sto piçédziesi'!:t lat temu w palacu Skarbk6w :
a. panowal oZywiony ruch
b. dokonywaly siç niepokoj,!:ce zdarzenia
c. zdarzaly siç poZary
4. Nauczycieljçzyka francuskiego :
a. wciélZzamieszkuje palac rodziny Skarbkowb
b. byl tam obecny w dziewiçtnastym wieku
c. dopiero teraz przypomina sobie niszczej'lCYdwor
5. Przyczyn,!:upadku dworu :
18
a.
b.
c.
6.
a.
b.
c.
bylo opuszczenie go przez wlascicielib.
byla ingerencja tragicznej Nemezisc.
byly kolejne wojny tocnt:ce si~ na terenie Polski
WlaScicieli palacu :
jüZ nikt nie pami~ta
pami~taj'ljeszcze niekt6rzy ludzie
pami~ta tylko autor tego tekstu
Quelques
définitions
Le monde des verbes
. kr~cié si~ < poruszaé si~, byé w danym miejscu i uczestniczyé w Zyciu,
przemieszczaé si~ w jakiejs przestrzeni z miejsca na miejsce, zwykle w
jakims celu >
. niszczyé < uszkadzaé w znacznym stopniu i doprowadzaé do tego, ze
jakas rzecz przestaje istnieé, staje si~ bezuZyteczna >
. oZywiaé - oZywienie czegos < stan zwi~kszonej aktywnosci w jakichs
dzialaniach >
. pami~taé < przywolywaé w mysli rzeczy takie jakie one kiedys byly >
. panowaé < istnieé i byé wyraZnie widoczny lub odczuwany >
. przechodzié cos < doswiadczaé / doswiadczyé, poznaé jakies zdarzenia
lub sytuacje, zwykle nieprzyjemne lub niebezpieczne, uczestniczyé w
nich >
. rozsypywaé si~ w cos < rozpadaé si~ na drobne kawalki >
. staé < znajdowaé si~ gdzies w pozycji pionowej >
. scigaé < pod~é za kims w jakims kierunku, przesladowaé kogos >
. wygl'ldaé - cos wyghtda < mieé okreslone cechy i sprawiaé jakies
wraZenie >
. wyobraZaé sobie / wyobrazié sobie < stwarzaé w myslach obraz czegos,
co nie istnieje lub czegos, czego nie widzimy w danej chwili >
. zamieszkiwaé - zamieszkiwany < mieszkaé w jakims budynku lub
zajmowaé jakis teren >
. zapominaé / zapomnieé 0 czyms < przestaé sobie cos uswiadamiaé >
. zostawaé / zostaé - cos zostalo z czegos < nie zniszczyé si~, nie zuZyé
si~, istnieé nadal >
Proverbes
-dictons -expressions
rozsypywaé si~ w proch < przestaé istnieé >
19
Enrichissement
lexical
noms
. domownik : mieszkaniec, czlonek rodziny, wspollokator, pracownik
domowy
. dwor : zob. palac
~ dzieje : historia, przeszlosé, koleje, wydarzenia, wypadki, zdarzenia
~ figura/figury : pos~, statua, pomnik
~ gospodarstwo : obejscie, zagroda, domostwo, gospodarka
~ kolyska : dziecinne lozeczko, kolebka
. kontakt : I~cznosé, stycznosé, zwi~k, znajomosé
~ los/losy : tylko w liczbie pojedynczej - przeznaczenie, fatum; rzad.
fortuna, przypadek, traf; w liczbie mnogiej - dzieje, historia
~ miejsce : okolica, obszar, teren, terytorium
~ miejscowosé : miasteczko, miescina
~ nauczyciel : pedagog, dydaktyk, instruktor, trener, mistrz
~ nieudolnosé : nieporadnosé, niezdarnosé
~ oficyna/oficyny : budynek
~ ogrod : park
~ palac : dwor, zamek, zameczek, rezydencja, gmach
~ podworze : podworko
~ poZar : ogien, plomien, rzad pozoga
~ proch: zob. rozsypywaé siç w proch
~ rodzina : krewny, krewniak, powinowaty, bliscy, familia, klan, dom
~ ruina: upadek
~ stog : stos
~ upadek : koniec, klçska, zaglada, ruina, kres, schylek
~ wies : wioska, siolo, osiedle, osada, przysi6lek
~ wlasciciel : posiadacz
~ zdarzenie : wydarzenie, przygoda, przeZycie, epizod, zajscie, incydent,
fakt, historia
~ Zycie : byt, istnienie, egzystencja, Zywot
adjectifs
~ burzliwe : gor~ce, gwahowne, ostre, niespokojne, oZywione
~ chudy: szczuply, smukly, wysmukly, cienki, suchy, mizemy
~ dawne : minione, poprzednie, ubiegle, zeszle, odlegle, byle, stare
~ dorosly / dorosli : pemoletni, czlowiek dojrzaly
~ najrozmaitsze : wszelki
20

Podobne dokumenty